Relacje między jednostkami

			Waty		kcal/min		kJ/min
1 Wat			1,0		0,014335		0,0599995
1 kcal/min			69,759		1,0		4,1855
1 kJ/min			16,667		0,23892		1,0

OCENA WYDATKU ENERGETYCZNEGO

Dokonując oceny wydatku energetycznego, można się posłużyć wieloma metodami, jednak najwygodniejszą i chyba najprostszą jest metoda szacunkowa, chronometrażowo - tabelaryczna.

Stosowanie powyższej metody jest bardzo wygodne, gdyż nie jest wymagana konieczność posiadania odpowiedniej aparatury pomiarowej, a wielkość wydatku energetycznego (dla typowych czynności występujących w życiu codziennym i pracy zawodowej), można odczytać z tabel. Należy jednak pamiętać, że przy wykorzystaniu metody szacunkowej można popełnić błąd (zawyżając lub zaniżając wartości wydatku energetycznego).

W metodzie tej, wydatek energetyczny oceniany jest dwuetapowo z uwzględnieniem pozycji ciała pracownika (A) oraz rodzaju grup mięśni zaangażowanych przy wykonywaniu pracy (B).

W pierwszym etapie, klasyfikuje się przyjmowaną przez pracownika pozycje ciała (A) i (stosując tabele cześć A) , szacuje się wydatek energetyczny wynikający i tej pozycji. Na podstawie analizy czynności roboczych (stosując tabele B), ocenia się, które z grup mięśniowych są najbardziej obciążane (B) i wykonują główne czynności.

Stosując tę, metodę koszt energetyczny pracy określa się poprzez zsumowanie wyników uzyskanych w obu omówionych etapach A i B. Pamiętać jednak należy o tym, by w obu etapach zmierzyć czas utrzymywania przez pracownika pozycji ciała A i obciążenia mięśni B. Uzyskane w ten sposób dane pomnożyć przez wartości zaczerpnięte z poniższych tabel

Tabela nr 1. Uproszczona metoda szacowania wydatku energetycznego podczas pracy (wg Lehmanna)

Część A

Pozycja ciała	Wydatek energetyczny
		kcal/min	kJ/min
Siedząca	0,3	1,26
Na kolanach	0,5	2,10
Kuczna	0,5	2,10
Stojąca	0,6	2,51
Stojąca pochylona	0,8	2,35
Chodzenie	1,7-3,5	7,12-14,65

Część B

Zakres obciążenia mięśni		Wydatek energetyczny
				kcal/min	kJ/min
Praca palców, ręki i przedramienia	lekka	0,3 - 0,6	1,3-2,5
		średnia	0,6 - 0,9	2,5-3,8
		ciężka	0,9-1,2	3.8 - 5.0
	Praca jednego ramienia	lekka	0,7-1,2	2,9 - 5,0
		średnia	1,2-1,7	5,0-7,1
		ciężka	1,7-2,2	7,1 -9,2
	Praca obu ramion	lekka	1,5-2,0	6,3 - 8,4
		średnia	2,0-2,5	8,4-10,5
		ciężka	2,5-3,0	10,5 - 12,6
	Praca całego ciała	lekka	2,5-4,0	10,5-16,7
		średnia	4,0 - 6,0	16,7-25,1
		ciężka	6,0 - 8,5	25,1 -35,6
		bardzo ciężka	8,5 - 11 ,5	35,6-48,1

KLASYFIKACJA CIĘŻKOŚCI PRACY NA PODSTAWIE WARTOŚCI EFEKTYWNEGO WYDATKU ENERGETYCZNEGO W CIĄGU ZMIANY ROBOCZEJ

Klasa ciężkości	Mężczyźni		Kobiety
		kcal	kJ	kcal	kJ
Bardzo lekka	do 300	do 1256	do 200	do 837
Lekka	300 - 800	1256 - 3350	200 - 700	837 - 2930
Średnio ciężka	800 - 1500	3350 - 6280	700 - 1000	2930 - 4187
Ciężka	1500 - 2000	6280 - 8374	1000 - 1200	4187 - 5024
Bardzo ciężka	ponad 2000	ponad 8374	ponad 1200	ponad 5024

OCENA OBCIĄŻENIA MONOTYPOWOŚCIĄ PRAC.

Wielokrotne powtarzanie tych samych ruchów (czynności), angażujących przy tym w ograniczonym zakresie tylko wybrane grupy mięśni, stanowi dodatkowe obciążenie dla narządu ruchu. Dlatego stanowisko pracy powinno być tak zaprojektowane, aby pracownik nie musiał wykonywać (powtarzać) tych samych ruchów (czynności) w bardzo krótkich odstępach czasu.

O pracy monotypowej mówimy wtedy, gdy czynności powtarzają się w odstępach krótszych niż 5 minut. Jednak przy częstotliwości powtórzeń większej niż 40 razy na minutę, mięśnie nie mają możliwości regeneracji. Z tego powodu praca w tych warunkach uważana jest za wysiłek statyczny.

Przykładami pracy monotypowej są prace wykonywane w systemie potokowym, obsługa pedałów i dźwigni wymagająca częstego powtarzania tych samych operacji, itp. W celu dokonania interpretacji wielkości ryzyka zawodowego, wynikającego z obciążenia pracami monotypowymi, należy otrzymany wynik przyporządkować do jednej ze stref.

Jednak w ocenie monotypowości prac niezbędna jest też analiza:
-czasu wykonywania czynności,
-pozycji w jakiej jest wykonywana,
-siły potrzebnej do jej wykonania,
-częstotliwości powtarzania,
-obciążenia zewnętrznego.

Obciążenie	Liczba powtórzeń stereotypowej operacji w ciągu zmiany roboczej
		Ruchy precyzyjne	Siła zewnętrzna do 10 kg	Siła zewnętrzna powyżej 10 kg
Małe	Do 150	Do 800	Do 300
Średnie	150-3000	800-1600	300-800
Duże	Powyżej 3000	Powyżej 1600	Powyżej 800

OCENA OBCIĄŻENIA STATYCZNEGO
UKŁADU MIĘŚNIOWO-SZKIELETOWEGO - METODA OWAS

Kategoria 1. Pozycja lub pozycje przyjmowane podczas pracy są naturalne. Obciążenie jest optymalne lub akceptowalne. Nie ma potrzeby dokonywania zmian na stanowisku pracy.

Kategoria 2. Pozycja lub pozycje przyjmowane podczas pracy mogą mieć negatywny wpływ na układ mięśniowo - szkieletowy. Obciążenie jest prawie akceptowalne. Nie ma potrzeby dokonywania zmian na stanowisku, ale należy wziąć pod uwagę konieczność przeprowadzenia takich zmian w najbliższej przyszłości.

Kategoria 3. Pozycja lub pozycje przyjmowane w czasie pracy mają negatywny wpływ na układ mięśniowo - szkieletowy. Obciążenie jest duże. Zmiany na stanowisku pracy muszą być przeprowadzone tak szybko, jak to jest możliwe.

Kategoria 4. Pozycja lub pozycje przy pracy mają bardzo negatywny wpływ na układ mięśniowo • szkieletowy. Obciążenie jest bardzo duże. Zmiany na stanowisku muszą być przeprowadzone natychmiast.

Obciążenie	Kategoria pozycji ciała przy pracy (OWAS)	Czas utrzymywania jednej pozycji (% zmiany roboczej)
Małe	Pozycja nie wymuszona kategorii 1	do 70
		Pozycja wymuszona kategorii 1 lub niewymuszona kategorii 2	do 50
		Pozycja wymuszona kategorii 2	do 30
	Średnie	Pozycja niewymuszona kategorii 1	powyżej 70
		Pozycja wymuszona kategorii 1 lub niewymuszona kategorii 2	od 50 do 70
		Pozycja wymuszona kategorii 2	do 50
		Pozycja wymuszona kategorii 3 lub 4	do 30
	Duże	Pozycja wymuszona kategorii 1 lub niewymuszona kategorii 2	powyżej 70
		Pozycja wymuszona kategorii 2	powyżej 50
		Pozycja wymuszona kategorii 3 lub 4	powyżej 30

OCENA STOPNIA OBCIĄŻENIA STATYCZNEGO ZWIĄZANEGO Z RĘCZNYM PODNOSZENIEM I PRZENOSZENIEM CIĘŻARÓW

Czas podnoszenia i przenoszenia ciężarów	Wielkość przenoszenia ciężaru w kg
		Obciążenie małe		Obciążenie średnie		Obciążenie duże
		mężczyźni	kobiety	mężczyźni	kobiety	mężczyźni	kobiety
Sporadycznie (8% dniówki)	33	19	38	22	45	25
Stale (30 % dniówki)	8	4	12	7	16	10

---