2371


2. Wstęp teoretyczny

b. Część II - Opory ruchu w rurociągach

Miarą energii mechaniczne przepływające cieczy jest wartość tzw. Trójmianu Bernoulliego:

0x01 graphic

w którym B jest wartością energii mechanicznej wyrażonej w jednostkach wysokości słupa cieczy, z jest wzniesieniem środka ciężkości przekroju poprzecznego strumienia ponad przyjętym poziomem porównawczym, p jest ciśnieniem, v - średnią prędkością strumienia, a jest współczynnikiem de Saint Venanta.

W trakcie przepływu cieczy możliwe są wzajemne przemiany form energii mechanicznej, co określane jest stratami energii mechanicznej, które można rozróżniać jako straty na długości oraz straty lokalne.

Straty na długości obliczamy ze wzoru

0x01 graphic

w którym v jest średnią prędkością przepływu strumienia, g - przyspieszeniem ziemskim, zaś jest współczynnikiem oporów liniowych. Współczynnik oporów liniowych odczytujemy z wykresu Moody'ego znając wartość liczby Reynoldsa dla danego ruchu oraz chropowatość względną, która jest stosunkiem chropowatości bezwzględnej oraz średnicy przekroju.

Starty lokalne obliczamy ze wzoru

0x01 graphic

w którym ζ jest współczynnikiem oporów lokalnych, g - przyspieszeniem ziemskim, zaś v przyjmuje się jako prędkość za przeszkodą. Wartości współczynników można również odczytywać z tabel.

3. Opis poszczególnych części doświadczenia

b. Część II - Opory ruchu w rurociągach

Opory liniowe

Woda przepływa przez poszczególne części rurociągu pokonując opory liniowe zależne od prędkości, rodzaju ruchu, długości przewodu i średnicy oraz chropowatości wewnętrznej. Piezometry zamontowane na początkach oraz końcach danych odległości wskazują różnicę energii mechanicznej cieczy.

Opory lokalne

Woda przez poszczególne elementy rurociągu traktowane jako przeszkody, takie jak zmiany średnic, załamania przewodu, śrubunki itp.

Pomiary zostały przeprowadzone dla piezometrów 0-35:

1. Ustalenie żądanego przepływu wody poprzez poprzez zawór regulacyjny.

2. Określenie objętości cieczy przepływające przez 5 minut. Dwukrotny pomiar.

3. Jednocześnie z punktem 2 określenie położenia zwierciadeł wody w kolejnych piezometrach. Dwukrotny pomiar.

4. Równocześnie z punktem 2 i 3 pomiar temperatury cieczy.

Cykl od 1 do 4 został wykonany dla dwóch rodzajów natężeń.

5. Część II - Opory ruchu w rurociągach

  1. Schemat stanowiska

0x01 graphic

W skład stanowiska pomiarowego wchodzą:

zbiornik górny wraz z przewodami zasilającymi rurociąg i przelewem umożliwiającym

utrzymanie stałego poziomu wody w zbiorniku,

rurociąg pomiarowy, złożony z odcinków przewodów wykonanych z różnych materiałów (stal

ocynkowana, miedź, polipropylen), połączonych szeregiem różnorodnych kształtek (kolanek,

zmian średnic rury, złączek), umieszczony na poziomym stole pomiarowym,

• zestaw 36 piezometrów, ponumerowanych od 0 do 35, podłączonych w charakterystycznych

punktach przewodu i umieszczonych na zbiorczej tablicy ułatwiającej odczyt (piezometr nr 0

wskazuje położenie zwierciadła wody w zbiorniku górnym i służy jako piezometr porównawczy),

wodomierz, umożliwiający pomiar objętości przepływającej cieczy,

zawór regulacyjny, pozwalający na regulację natężenia przepływu przez rurociąg,

zbiornik dolny, do którego odprowadzana jest woda wypływająca z rurociągu,

pompa, wraz z przewodem ssawnym i tłocznym, łączącymi zbiornik dolny i zbiornik górny,

umożliwiająca pracę systemu w układzie zamkniętym.


b. Tabele z wynikami pomiarów i obliczeń

Nr pomiaru

Pomiar wydatku

Obniżenie zwierciadła wody w piezometrach [cm]

V

t

Q

Qsr

Odczyt

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

[dm3]

[s]

[dm3/s]

[dm3/s]

1

21

313

0,067

0,0665

1

44,6

48,8

50

51,2

51,5

51,6

53,4

55,7

58,2

60,8

61,4

61,8

63,5

63,9

64,2

64,1

64,3

64,7

20

304

0,066

2

44,6

46,6

46,7

47,3

47,4

47,6

48,4

49,9

50,9

52

52,3

52,5

53,4

53,5

53,8

53,5

53,8

54

 

 

 

średnio

44,6

47,7

48,35

49,25

49,45

49,6

50,9

52,8

54,55

56,4

56,85

57,15

58,45

58,7

59

58,8

59,05

59,35

2

32

310

0,103

0,1105

1

44,6

54,6

57,2

60

60,5

60,7

65,3

71,1

77

82,8

84,2

85,1

88,8

90

90,9

90,8

90,9

91,8

36

306

0,118

2

44,6

55,1

57,8

60,8

61,3

61,3

66

72,1

78,1

84,3

85,7

86,6

90,8

91,7

92,8

92,6

92,8

93,6

 

 

 

średnio

44,6

54,85

57,5

60,4

60,9

61

65,65

71,6

77,55

83,55

84,95

85,85

89,8

90,85

91,85

91,7

91,85

92,7

Obniżenie zwierciadła wody w piezometrach [cm]

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

65

65,5

67,3

85,3

87,3

89,5

104,7

110,7

110,8

111,5

111,4

111,4

112,7

113,7

115,9

116

117,1

119,2

54,1

54,3

55

62,7

63,9

64,8

72,2

75

75,1

75,6

75,7

75,7

76

76,4

77,6

77,7

78,2

79,2

59,55

59,9

61,15

74

75,6

77,15

88,45

92,85

92,95

93,55

93,55

93,55

94,35

95,05

96,75

96,85

97,65

99,2

92,7

93,5

97,6

142,2

147,5

152,4

189

201,7

202

203,7

203,7

203,9

206,2

208,6

213,5

213,6

216

220

94,5

95,5

99,5

148,3

152,2

157

194,8

208,2

208,4

210

210

210

212,9

215,1

221

221

223,1

228

93,6

94,5

98,55

145,25

149,85

154,7

191,9

204,95

205,2

206,85

206,85

206,95

209,55

211,85

217,25

217,3

219,55

224

Współczynniki chropowatości bezwzględnej:

-Rura miedziana: k=0.0015

-Rura z polipropylenu: k=0.007

-Rura ocynkowana: k=0.07


Wartości teoretyczne współczynników oporu

Wartości teoretyczne współczynników oporów miejscowych, zostały odczytane z tabeli Współczynników oporów lokalnych, dla zmiany średnic rur, współczynnik został dobrany odpowiednio do stosunku kwadratów średnic przekrojów, dla śrubunku wartość teoretyczna jest równa ξ=0,4, dla podwójnego kolanka ξ=1,98,.

Wartości teoretyczne współczynników strat na długości, zostały dobrane z wykresu Colebrooka i White, przy wykorzystaniu chropowatości względnej przewodów i wartości liczby Reynoldsa obliczonej dla danego przypadku, np. na odcinku między piezometrami 4 i 5 występuje ruch laminarny i wartość teoretycznego współczynnika oporów lokalnych wyznaczamy z zależności λ=64/Re=64/1877,39=0,0341, zaś na odcinku między piezometrami 2 i 3 liczba Reynoldsa odpowiada już strefie przejściowej: Re=5131,54, chropowatość względna k/d wynosi 0,004, więc wartość odczytujemy z wykresu czyli dla tych parametrów λ=0,04.

Pomiar 1

Q [dm^3/s]

0,0665

T ['C]

17

α [-]

1

ν

0,011

Nr piezometru i

di

vi

Rei

(α*vi^2)/2g

Δh

hstr

ξ

λ

L

ξteor

λteor

[cm]

[cm/s]

[-]

[cm]

[cm]

[cm]

[-]

[-]

[cm]

[-]

[-]

01

02

03

04

05

06

07

08

09

10

11

12

1

2,1

19,1996

3665,3866

0,1879

0,65

0,1161

0,1609

 

 

0,24

 

2

1,5

37,6313

5131,5412

0,7218

0,9

0,9

 

0,0425

44

 

0,04

3

1,5

37,6313

5131,5412

0,7218

0,2

0,9088

70,2843

 

 

41,88

 

4

4,1

5,0369

1877,3931

0,0129

0,15

0,15

 

0,3472

137

 

0,0341

5

4,1

5,0369

1877,3931

0,0129

1,3

0,5912

0,8190

 

 

0,35

 

6

1,5

37,6313

5131,5412

0,7218

1,9

1,9

 

0,0627

63

 

0,04

7

1,5

37,6313

5131,5412

0,7218

1,75

2,2839

12,1559

 

 

2,96

 

8

2,1

19,1996

3665,3866

0,1879

1,85

1,85

 

0,0715

289

 

0,046

9

2,1

19,1996

3665,3866

0,1879

0,45

0,45

2,3951

 

 

1,98

 

10

2,1

19,1996

3665,3866

0,1879

0,3

0,2595

1,1363

 

 

0,4

 

11

2

21,1676

3848,6559

0,2284

1,3

1,3

 

0,0417

273

 

0,042

12

2

21,1676

3848,6559

0,2284

0,25

0,25

1,0947

 

 

1,98

 

13

2

21,1676

3848,6559

0,2284

0,3

0,3

 

0,0424

62

 

0,042

14

2

21,1676

3848,6559

0,2284

0,2

0,3935

11,2930

 

 

2,25

 

15

3,2

8,2686

2405,4099

0,0348

01

02

03

04

05

06

07

08

09

10

11

12

15

3,2

8,2686

2405,4099

0,0348

0,25

0,25

 

0,1739

132

 

0,026

16

3,2

8,2686

2405,4099

0,0348

0,3

0,1065

0,4662

 

 

0,3

 

17

2

21,1676

3848,6559

0,2284

0,2

0,2

 

0,0297

59

 

0,042

18

2

21,1676

3848,6559

0,2284

0,35

0,35

1,5326

 

 

1,98

 

19

2

21,1676

3848,6559

0,2284

1,25

0,1990

0,1556

 

 

0,3

 

20

1,3

50,1008

5921,0091

1,2794

12,85

12,85

 

0,0465

281

 

0,036

21

1,3

50,1008

5921,0091

1,2794

1,6

1,6

1,2506

 

 

1,98

 

22

1,3

50,1008

5921,0091

1,2794

1,55

1,55

1,2115

 

 

0,4

 

23

1,3

50,1008

5921,0091

1,2794

11,3

11,3

 

0,0416

276

 

0,036

24

1,3

50,1008

5921,0091

1,2794

4,4

4,4

3,4392

 

 

1,98

 

25

1,3

50,1008

5921,0091

1,2794

0,1

0,8864

1,7980

 

 

0,36

 

26

1,65

31,1002

4665,0375

0,4930

0,6

0,6

 

0,0515

39

 

0,038

27

1,65

31,1002

4665,0375

0,4930

0

0,4823

45,1252

 

 

33,54

 

28

4,3

4,5793

1790,0725

0,0107

0

0

 

0

140

 

0,0358

29

4,3

4,5793

1790,0725

0,0107

0,8

0,3177

0,6445

 

 

0,3

 

30

1,65

31,1002

4665,0375

0,4930

0,7

0,7

 

0,0397

59

 

0,038

31

1,65

31,1002

4665,0375

0,4930

1,7

1,7

3,4484

 

 

1,98

 

32

1,65

31,1002

4665,0375

0,4930

0,1

0,4051

2,1561

 

 

0,36

 

33

2,1

19,1996

3665,3866

0,1879

0,8

0,8

 

0,0361

248

 

0,042

34

2,1

19,1996

3665,3866

0,1879

1,55

0,4585

0,3584

 

 

0,3

 

35

1,3

50,1008

5921,0091

1,2794

Pomiar 2

Q [dm^3/s]

0,1105

T ['C]

17

α [-]

v

0,011

Nr piezometru i

di

vi

Rei

(α*vi^2)/2g

Δh

hstr

ξ

λ

L

ξteor

λteor

[cm]

[cm/s]

[-]

[cm]

[cm]

[cm]

[-]

[-]

[cm]

[-]

[-]

01

02

03

04

05

06

07

08

09

10

11

12

1

2,1

31,9031677

6090,6047

0,518763

2,65

1,175884

0,5900

 

 

0,24

 

2

1,5

62,5302088

8526,8466

1,992878

2,9

2,9

 

0,0496

44

 

0,037

3

1,5

62,5302088

8526,8466

1,992878

0,5

2,457175

68,8217

 

 

41,88

 

4

4,1

8,36959962

3119,5780

0,035703

0,1

0,1

 

0,0838

137

 

0,046

5

4,1

8,36959962

3119,5780

0,035703

4,65

2,692825

1,3512

 

 

0,35

 

6

1,5

62,5302088

8526,8466

1,992878

5,95

5,95

 

0,0711

63

 

0,037

7

1,5

62,5302088

8526,8466

1,992878

5,95

7,424116

14,3112

 

 

2,96

 

8

2,1

31,9031677

6090,6047

0,518763

6

6

 

0,0840

289

 

0,038

9

2,1

31,9031677

6090,6047

0,518763

1,4

1,4

2,6987

 

 

1,98

 

10

2,1

31,9031677

6090,6047

0,518763

0,9

0,788203

1,2500

 

 

0,4

 

11

2

35,1732424

6395,1350

0,630559

3,95

3,95

 

0,0459

273

 

0,034

12

2

35,1732424

6395,1350

0,630559

1,05

1,05

1,6652

 

 

1,98

 

13

2

35,1732424

6395,1350

0,630559

1

1

 

0,0512

62

 

0,034

14

2

35,1732424

6395,1350

0,630559

0,15

0,684343

7,1126

 

 

2,25

 

15

3,2

13,7395478

3996,9594

0,096216

0,15

0,15

 

0,0378

132

 

0,042

16

3,2

13,7395478

3996,9594

0,096216

0,85

0,315657

0,5006

 

 

0,3

 

17

2

35,1732424

6395,1350

0,630559

0,9

0,9

 

0,0484

59

 

0,034

18

2

35,1732424

6395,1350

0,630559

0,9

0,9

1,4273

 

 

1,98

 

19

2

35,1732424

6395,1350

0,630559

4,05

1,148139

0,3250

 

 

0,3

 

20

1,3

83,2502779

9838,6692

3,53242

46,7

46,7

 

0,0612

281

 

0,032

21

1,3

83,2502779

9838,6692

3,53242

4,6

4,6

1,3022

 

 

1,98

 

22

1,3

83,2502779

9838,6692

3,53242

01

02

03

04

05

06

07

08

09

10

11

12

22

1,3

83,2502779

9838,6692

3,53242

4,85

4,85

1,3730

 

 

0,4

 

23

1,3

83,2502779

9838,6692

3,53242

37,2

37,2

 

0,0496

276

 

0,029

24

1,3

83,2502779

9838,6692

3,53242

13,05

13,05

3,6944

 

 

1,98

 

25

1,3

83,2502779

9838,6692

3,53242

0,25

2,421258

1,7788

 

 

0,36

 

26

1,65

51,6778585

7751,6788

1,361163

1,65

1,65

 

0,0513

39

 

0,033

27

1,65

51,6778585

7751,6788

1,361163

0

1,331652

45,1252

 

 

33,54

 

28

4,3

7,60913844

2974,4814

0,02951

0,1

0,1

 

0,1041

140

 

0,023

29

4,3

7,60913844

2974,4814

0,02951

2,6

1,268348

0,9318

 

 

0,3

 

30

1,65

51,6778585

7751,6788

1,361163

2,3

2,3

 

0,0473

59

 

0,034

31

1,65

51,6778585

7751,6788

1,361163

5,4

5,4

3,9672

 

 

1,98

 

32

1,65

51,6778585

7751,6788

1,361163

0,05

0,8924

1,7202

 

 

0,36

 

33

2,1

31,9031677

6090,6047

0,518763

2,25

2,25

 

0,0367

248

 

0,036

34

2,1

31,9031677

6090,6047

0,518763

4,45

1,436342

0,4066

 

 

0,3

 

35

1,3

83,2502779

9838,6692

3,53242

  1. Przykłady obliczeń z przeliczeniem jednostek:

0x01 graphic

  1. Rysunek układu linii ciśnienia i linii energii pomiędzy dwoma wybranymi piezometrami

Piezometry 20-21 (Pomiar 1)

0x01 graphic

Piezometry 20-21 (Pomiar 2)

0x01 graphic

  1. Wnioski

Część wartości doświadczalnych i teoretycznych λ, pokrywa się ze sobą, a część różni się od siebie, ale pokazują podobne zmiany. Przyczyną jest fakt, iż rodzaj ruchu wody znajduje się w strefie przejściowej liczby Reynoldsa. Może być to również spowodowane inną chropowatością przewodów niż wynika to z teorii. Wartości doświadczalne współczynników strat lokalnych ξ są bardziej zbliżone do wartości teoretycznej gdy liczba Reynoldsa wzrasta, czyli zwiększa się szansa powstania ruchu turbulentnego. Wartości oporów miejscowych różnią się znacznie w miejscach śrubunków, wynika to
z tego gdyż teoretyczne współczynniki nie uwzględniają zmian materiałów.

Najwięcej strat energii otrzymuje się na liniowych odcinkach, im bardziej turbulentny jest ruch wody tym powstają większe straty. Zmiana przekroju z mniejszego na większy powoduje większe straty niż odwrotna zmiana przekroju. Większy spadek energii można zauważyć podczas zmiany rury miedzianej na polipropylenową niż podczas zmiany z rury stalowej ocynkowanej na miedzianą. Na kolankach występują stosunkowo małe straty energii.

Posługiwanie się tablicami do wyznaczania współczynników oporu λ i ξ jest obarczone błędem szczególnie wtedy gdy trudno jest określić chropowatość rury czy występuje zmiana materiału przewodu. Różnica między wartościami teoretycznymi oraz doświadczalnymi może również wynikać
z innych nieprzewidzianych błędów pomiarowych.



Wyszukiwarka