POWIERZCHNIA ZASIEWÓW I UPRAWY SADOWNICZE
Według danych Powszechnego Spisu Rolnego 2002, powierzchnia gruntów ornych pod zasiewami wynosiła 638,6 tys. ha i stanowiła 55,5% powierzchni użytków rolnych w gospodarstwach rolnych. Podczas poprzedniego spisu przeprowadzonego w 1996 r. pod zasiewami znajdowało się 732,6 tys. ha, co oznacza, że w 2002 r. powierzchnia zasiewów była mniejsza o 94,0 tys. ha, tj. o 12,8%.
Dominujący udział sektora prywatnego w ogólnej powierzchni zasiewów utrzymał się prawie na niezmienionym poziomie i w 2002 r. w stosunku do 1996 r. wzrósł tylko o 0,2 pkt.
Struktura zasiewów w 2002 r. przedstawiała się następująco:
zboża ogółem (łącznie z kukurydzą na ziarno, gryką, prosem i innymi zbożowymi) zajmowały powierzchnię 512,4 tys. ha, co stanowiło 80,2% ogólnej powierzchni zasiewów,
pod strączkowe jadalne na ziarno przeznaczono tylko 0,2 tys. ha,
ziemniaki uprawiano na 56,5 tys. ha i zajmowały one 8,9% powierzchni zasiewów ogółem,
pod uprawę roślin przemysłowych przeznaczono 9,3 tys. ha, tj. 1,5% powierzchni zasianej w 2002 r.,
rośliny pastewne (łącznie z kukurydzą na zielonkę i mieszankami zbożowo-strączkowymi) uprawiano na 52,8 tys. ha, co stanowiło 8,3% ogólnej powierzchni zasiewów,
rośliny pozostałe zajmowały 7,3 tys. ha, tj. 1,1% w strukturze zasiewów.
Powierzchnia zasiewów według grup ziemiopłodów
w hektarach
W porównaniu z 1996 r. zmniejszyła się powierzchnia uprawy:
zbóż (z kukurydzą na ziarno) o 33,7 tys. ha, tj. o 6,2%, ale ich udział w powierzchni zasiewów wzrósł o 5,7 pkt,
ziemniaków o 42,1 tys. ha, tj. o 42,7%, przy spadku ich udziału w ogólnej powierzchni zasiewów
o 4,6 pkt,roślin pastewnych (z kukurydzą na zielonkę) o 14,6 tys. ha, tj. o 21,7%, przy jednoczesnym zmniejszeniu o 0,9 pkt ich udziału w ogólnej powierzchni zasiewów,
upraw pozostałych o 6,0 tys. ha, tj. o 45,3%, przy równoczesnym spadku ich udziału w zasiewach ogółem o 0,7 pkt.
Wzrosła natomiast powierzchnia uprawy roślin przemysłowych o 2,8 tys. ha, tj. o 42,1% oraz ich udział w strukturze zasiewów o 0,6 pkt.
Biorąc pod uwagę poszczególne ziemiopłody, w 2002 r. w stosunku do 1996 r. zmniejszyła się powierzchnia uprawy:
pszenicy o 11,1 tys. ha, tj. o 16,4%,
żyta o 39,4 tys. ha, tj. o 25,9%,
jęczmienia o 7,6 tys. ha, tj. o 24,5%,
owsa o 6,1 tys. ha, tj. o 9,2%,
mieszanek zbożowych o 6,0 tys. ha, tj. o 3,2%,
okopowych pastewnych o 2,5 tys. ha, tj. o 68,2%,
warzyw gruntowych o 4,1 tys. ha, tj. o 53,4%,
truskawek o 0,9 tys. ha, tj. o 34,3%.
Zwiększyła się natomiast powierzchnia uprawy:
pszenżyta o 32,7 tys. ha, tj. o 87,1%,
kukurydzy na ziarno o 2,0 tys. ha, tj. niemal 10-krotnie i kukurydzy na zielonkę o 17,6 tys. ha,
tj. ponad 5-krotnie,buraków cukrowych o 1,2 tys. ha, tj. o 22,7%,
rzepaku i rzepiku o 1,5 tys. ha, tj. prawie 6-krotnie.
Tabl. 3. Powierzchnia zasiewów w gospodarstwach rolnych w 2002 r.
Grupy obszarowe powierzchni |
Powierzchnia zasiewów |
Gospodarstwa prowadzące uprawę ziemiopłodów |
Średnia |
||
|
w ha |
w odsetkach |
w liczbach bezwzględnych |
w odsetkach |
|
O g ó ł e m |
638612 |
100,0 |
91471 |
100,0 |
6,98 |
Do 1 ha |
2369 |
0,4 |
8713 |
9,5 |
0,27 |
1-2 |
6004 |
0,9 |
6760 |
7,4 |
0,89 |
2-3 |
6919 |
1,1 |
4475 |
4,9 |
1,55 |
3-5 |
19471 |
3,0 |
8025 |
8,8 |
2,43 |
5-7 |
30641 |
4,8 |
8459 |
9,2 |
3,62 |
7-10 |
66770 |
10,5 |
13065 |
14,3 |
5,11 |
10-15 |
134597 |
21,1 |
18198 |
19,9 |
7,40 |
15-20 |
111640 |
17,5 |
10790 |
11,8 |
10,35 |
20-30 |
124109 |
19,4 |
8719 |
9,5 |
14,23 |
30-50 |
76591 |
12,0 |
3511 |
3,8 |
21,81 |
50 ha i więcej |
59501 |
9,3 |
756 |
0,8 |
78,70 |
Tabl. 3. Powierzchnia zasiewów w gospodarstwach rolnych w 2002 r. (dok.)
Grupy obszarowe powierzchni |
Powierzchnia zasiewów |
Gospodarstwa prowadzące uprawę ziemiopłodów |
Średnia |
||
|
w ha |
w odsetkach |
w liczbach bezwzględnych |
w odsetkach |
|
W tym gospodarstwa |
|
|
|
|
|
indywidualne |
627094 |
100,0 |
91407 |
100,0 |
6,86 |
Do 1 ha |
2369 |
0,4 |
8713 |
9,5 |
0,27 |
1-2 |
6003 |
1,0 |
6759 |
7,4 |
0,89 |
2-3 |
6916 |
1,1 |
4472 |
4,9 |
1,55 |
3-5 |
19457 |
3,1 |
8020 |
8,8 |
2,43 |
5-7 |
30625 |
4,9 |
8456 |
9,3 |
3,62 |
7-10 |
66751 |
10,6 |
13062 |
14,3 |
5,11 |
10-15 |
134597 |
21,5 |
18198 |
19,9 |
7,40 |
15-20 |
111587 |
17,8 |
10787 |
11,8 |
10,34 |
20-30 |
124005 |
19,8 |
8713 |
9,5 |
14,23 |
30-50 |
76503 |
12,2 |
3508 |
3,8 |
21,81 |
50 ha i więcej |
48283 |
7,7 |
719 |
0,8 |
67,15 |
W 2002 r. liczba gospodarstw zajmujących się uprawą ziemiopłodów rolnych i ogrodniczych wynosiła 91,5 tys. i stanowiła 76,2% ogólnej liczby gospodarstw.
Średnia powierzchnia zasiewów przypadająca na 1 gospodarstwo w województwie podlaskim była wyższa niż w kraju o 1,62 ha i wynosiła 6,98 ha.
Zboża
W 2002 r. powierzchnia uprawy zbóż ogółem wynosiła 512,4 tys. ha i zajmowała 80,2% ogólnej powierzchni zasiewów, w tym pod uprawę zbóż podstawowych z mieszankami zbożowymi przeznaczono 505,9 tys. ha, tj. o 6,9% mniej niż w 1996 r. Uprawą zbóż zajmowało się 81,3 tys. gospodarstw, tj. 67,7% ogólnej liczby gospodarstw i 88,8% gospodarstw uprawiających ziemiopłody.
Struktura powierzchni zasiewów zbóż oraz liczby gospodarstw rolnych uprawiających zboża według grup obszarowych powierzchni ich uprawy w 2002 r.
W 2002 r. pod uprawę pszenicy ozimej i jarej przeznaczono 56,7 tys. ha, co oznacza spadek w stosunku do powierzchni zanotowanej w 1996 r. o 11,1 tys. ha, tj. o 16,4%. Pszenicę uprawiało 29,6 tys. gospodarstw, czyli 36,4% ogólnej liczby gospodarstw zajmujących się uprawą zbóż.
Powierzchnia zasiewów żyta podczas ostatniego spisu wynosiła 112,8 tys. ha i zmniejszyła się
w porównaniu z 1996 r. o 39,4 tys. ha, tj. o 25,9%. Uprawę żyta wykazało 47,7 tys. gospodarstw, czyli 58,7% ogólnej liczby gospodarstw uprawiających zboża.
W 2002 r. powierzchnia uprawy jęczmienia jarego i ozimego uległa zmniejszeniu w porównaniu ze spisem z 1996 r. o 7,6 tys. ha, czyli o 24,5% i wynosiła 23,5 tys. ha. Uprawą jęczmienia zajmowało się 12,2 tys. gospodarstw, tj. 15,0% gospodarstw, które uprawiały zboża.
Pod uprawę owsa w 2002 r. przeznaczono powierzchnię 59,1 tys. ha i była ona mniejsza niż
w 1996 r. o 6,1 tys. ha, tj. o 9,3%. Owies był uprawiany w 26,5 tys. gospodarstw, czyli w 32,6% ogólnej liczby gospodarstw prowadzących uprawę zbóż.
W 2002 r. pszenżyto uprawiało 30,6 tys. gospodarstw (tj. 37,6% ogółu gospodarstw uprawiających zboża), zaś powierzchnia jego uprawy wynosiła 70,2 tys. ha i przekroczyła powierzchnię z 1996 r.
o 32,7 tys. ha, tj. o 87,1%.
Uprawą mieszanek zbożowych jarych i ozimych zajmowało się 53,0 tys. gospodarstw, tj. 65,2% ogólnej liczby gospodarstw uprawiających zboża. W 2002 r. ich powierzchnia zasiewów wynosiła 183,6 tys. ha. W porównaniu z 1996 r. był to areał mniejszy o 6,0 tys. ha, tj. o 3,2%.
W 2002 r. pod uprawę gryki, prosa i innych zbożowych 0,9 tys. gospodarstw przeznaczyło powierzchnię 2,2 tys. ha, zaś kukurydzę na ziarno uprawiało 0,6 tys. gospodarstw (tj. 0,7% ogółu gospodarstw uprawiających zboża) na powierzchni 4,4 tys. ha.
Strączkowe jadalne
W 2002 r. uprawiano 0,2 tys. ha strączkowych jadalnych na suche ziarno i w porównaniu z 1996 r. powierzchnia ta była o ponad połowę mniejsza. Uprawa strączkowych jadalnych w województwie podlaskim była marginalna. Zajmowało się nią 0,5 tys. gospodarstw indywidualnych, przy czym 0,4 tys. gospodarstw uprawiało te rośliny na powierzchni mniejszej niż 1 ha, tylko sporadycznie gospodarstwa uprawiały 5 ha i więcej strączkowych jadalnych. Przeciętna powierzchnia uprawy przypadająca na 1 gospodarstwo wynosiła 0,50 ha.
Ziemniaki
Powierzchnia uprawy ziemniaków w 2002 r. wynosiła 56,5 tys. ha i w porównaniu z 1996 r. zmniejszyła się o 42,1 tys. ha, tj. o 42,7%, przy jednoczesnym spadku udziału w strukturze zasiewów o 4,6 pkt. Uprawą ziemniaków zajmowało się 76,5 tys. gospodarstw, tj. 83,6% ogólnej liczby gospodarstw posiadających grunty pod zasiewami. Najliczniejsza była grupa gospodarstw uprawiających ziemniaki na powierzchni do 1 ha. Liczyła ona 54,3 tys. gospodarstw, tj. 71,0% ogółu gospodarstw uprawiających ziemniaki, przy czym średnia powierzchnia uprawy ziemniaków w tej grupie wynosiła 0,39 ha.
Od 1 do 2 ha ziemniaków uprawiało 16,6 tys. gospodarstw i stanowiły one 21,8% ogółu gospodarstw zajmujących się tą uprawą, zaś średnia powierzchnia uprawy ziemniaków w tej grupie wynosiła 1,16 ha.
Struktura powierzchni uprawy ziemniaków
oraz liczby gospodarstw rolnych uprawiających ziemniaki
według grup obszarowych powierzchni ich uprawy w 2002 r.
Buraki cukrowe
W 2002 r. pod uprawę buraków cukrowych przeznaczono 6,5 tys. ha, tj. o 1,2 tys. ha (o 22,7%) większy areał niż w 1996 r. Liczba gospodarstw zajmujących się uprawą buraków cukrowych wynosiła 2,3 tys. i stanowiła 2,5% ogólnego stanu gospodarstw prowadzących uprawy ziemiopłodów.
Średnia powierzchnia buraków cukrowych przypadająca na 1 gospodarstwo zajmujące się tą uprawą wynosiła 2,88 ha.
Struktura powierzchni uprawy buraków cukrowych
oraz liczby gospodarstw rolnych uprawiających buraki cukrowe
według grup obszarowych powierzchni ich uprawy w 2002 r.
Największą grupę liczącą 0,9 tys. (40,8% ogółu gospodarstw zajmujących się uprawą buraków) stanowiły gospodarstwa uprawiające od 1 do 2 ha buraków cukrowych. Średnia powierzchnia uprawy
w tych gospodarstwach wynosiła 1,23 ha. Kolejną grupę tworzyło 0,8 tys. (34,1%) gospodarstw
o areale uprawy od 2 do 5 ha, a średnia powierzchnia uprawy buraków cukrowych w tych gospodarstwach wynosiła 2,65 ha.
Liczba gospodarstw, które uprawiały co najmniej 10 ha buraków cukrowych była niewielka i stanowiła 2,6% ogólnej liczby gospodarstw uprawiających buraki, ale areał przeznaczony przez nie pod uprawę buraków cukrowych obejmował 34,7% ogólnej powierzchni buraków. Przeciętna powierzchnia uprawy buraków cukrowych przypadająca na 1 gospodarstwo należące do tej grupy wynosiła 38,25 ha.
Rzepak i rzepik
Powierzchnia uprawy rzepaku i rzepiku w 2002 r. wynosiła 1,8 tys. ha i przekroczyła prawie
6-krotnie areał zanotowany podczas poprzedniego spisu rolnego przeprowadzonego w 1996 r. Mimo to nadal powierzchnia przeznaczona pod tę uprawę w naszym województwie była niewielka.
Struktura powierzchni zasiewów rzepaku i rzepiku
oraz liczby gospodarstw rolnych uprawiających rzepak i rzepik
według grup obszarowych powierzchni ich uprawy w 2002 r.
W 2002 r. rzepak i rzepik uprawiało 0,2 tys. gospodarstw, tj. 0,2% gospodarstw zajmujących się uprawą ziemiopłodów. Uprawa rzepaku i rzepiku na powierzchni do 2 ha miała niewielkie znaczenie. Pomimo, że do tej grupy należało aż 30,2% ogółu gospodarstw zajmujących się tą uprawą, uprawiały one tylko 3,0% ogólnej powierzchni rzepaku i rzepiku w województwie, tj. przeciętnie po 0,79 ha. Największe znaczenie miała grupa gospodarstw o powierzchni uprawy rzepaku i rzepiku 5 ha i więcej. Uprawiały one 1,5 tys. ha, tj. 81,9% ogólnych zasiewów rzepaku i rzepiku, a przeciętna powierzchnia uprawy przypadająca na 1 gospodarstwo należące do tej grupy wynosiła 21,36 ha.
Warzywa gruntowe
Wyniki Powszechnego Spisu Rolnego 2002 wykazały, że areał uprawy warzyw gruntowych wynosił 3,6 tys. ha i był mniejszy od powierzchni zanotowanej podczas poprzedniego spisu o 4,1 tys. ha, tj. o 3,4%.
Warzywa na gruntach ornych uprawiane były w 33,5 tys. gospodarstw, czyli w 36,6% gospodarstw zajmujących się uprawą ziemiopłodów rolnych i ogrodniczych.
Struktura powierzchni uprawy warzyw gruntowych w 2002 r.
Areał uprawy warzyw gruntowych w województwie podlaskim był niewielki. Średnia powierzchnia przypadająca na 1 gospodarstwo uprawiające warzywa wynosiła 0,11 ha.
Największa grupa gospodarstw licząca 23,8 tys. (tj. 71,0% gospodarstw zajmujących się tą uprawą) uprawiała warzywa na powierzchni mniejszej niż 0,1 ha, przy średniej powierzchni uprawy warzyw
w tych gospodarstwach wynoszącej 0,04 ha. Uprawę warzyw gruntowych na powierzchni 0,1-0,5 ha prowadziło 8,8 tys. gospodarstw (tj. 26,2% ogółu). Areał przeznaczony pod uprawę warzyw w tej grupie gospodarstw był największy i stanowił 36,7% ogólnych zasiewów warzyw, zaś przeciętna powierzchnia uprawy przypadająca na 1 gospodarstwo wynosiła 0,15 ha.
Na uwagę zasługuje nieliczna grupa (0,1% ogółu) gospodarstw towarowych, posiadająca 5 ha
i więcej warzyw, która uprawiała 14,6% ogólnej powierzchni warzyw, przy przeciętnej powierzchni uprawy w 1 gospodarstwie równej 14,19 ha.
Tabl. 4. Uprawa warzyw gruntowych w gospodarstwach rolnych w 2002 r.
Grupy obszarowe powierzchni |
Powierzchnia uprawy |
Gospodarstwa uprawiające warzywa gruntowe |
Średnia |
||
|
w ha |
w odsetkach |
w liczbach bezwzględnych |
w odsetkach |
|
O g ó ł e m |
3594 |
100,0 |
33494 |
100,0 |
0,11 |
Do 0,1 ha |
878 |
24,4 |
23793 |
71,0 |
0,04 |
0,1-0,5 |
1318 |
36,7 |
8784 |
26,2 |
0,15 |
0,5-1 |
316 |
8,8 |
548 |
1,6 |
0,57 |
1-2 |
275 |
7,7 |
226 |
0,7 |
1,22 |
2-5 |
282 |
7,8 |
106 |
0,3 |
2,66 |
5 ha i więcej |
525 |
14,6 |
37 |
0,1 |
14,19 |
Tabl. 4. Uprawa warzyw gruntowych w gospodarstwach rolnych w 2002 r. (dok.)
Grupy obszarowe powierzchni |
Powierzchnia uprawy |
Gospodarstwa uprawiające warzywa gruntowe |
Średnia |
||
|
w ha |
w odsetkach |
w liczbach bezwzględnych |
w odsetkach |
|
W tym gospodarstwa |
|
|
|
|
|
indywidualne |
3564 |
100,0 |
33486 |
100,0 |
0,11 |
Do 0,1 ha |
878 |
24,6 |
23793 |
71,1 |
0,04 |
0,1-0,5 |
1317 |
37,0 |
8780 |
26,2 |
0,15 |
0,5-1 |
315 |
8,8 |
546 |
1,6 |
0,58 |
1-2 |
275 |
7,7 |
226 |
0,7 |
1,22 |
2-5 |
278 |
7,8 |
105 |
0,3 |
2,65 |
5 ha i więcej |
500 |
14,0 |
36 |
0,1 |
13,89 |
Truskawki
Pod uprawę truskawek w 2002 r. przeznaczono 1,8 tys. ha. W porównaniu z 1996 r. areał uprawy truskawek zmniejszył się o 0,9 tys. ha, tj. o 34,3%.
Podczas ostatniego spisu uprawą truskawek zajmowało się 9,3 tys. gospodarstw, tj. 10,2% ogółu gospodarstw prowadzących uprawy ziemiopłodów rolnych lub ogrodniczych.
Na powierzchni mniejszej niż 0,1 ha, truskawki uprawiało 4,3 tys. gospodarstw, tj. 46,1% ogólnej liczby gospodarstw uprawiających truskawki, przy średniej powierzchni uprawy w 1 gospodarstwie równej 0,03 ha. Dość liczną grupę (4,1 tys., tj. 44,2% ogółu) tworzyły również gospodarstwa posiadające od 0,1 do 0,5 ha truskawek. Uprawiały one 43,2% ogólnej powierzchni truskawek w województwie, przy średniej powierzchni przypadającej na 1 gospodarstwo równej 0,19 ha. Pozostałe 9,7% gospodarstw pod uprawę truskawek przeznaczyło 0,9 tys. ha, tj. 48,9% ogólnego areału przy średniej powierzchni uprawy w 1 gospodarstwie wynoszącej 0,97 ha.
Uprawy sadownicze
W 2002 r. powierzchnia sadów w gospodarstwach rolnych wynosiła 5,0 tys. ha i zmniejszyła się
o 24 ha, tj. o 0,5% w porównaniu z 1996 r.
Struktura powierzchni sadów w 2002 r.
Sady użytkowało 8,1 tys. gospodarstw rolnych, a średnia powierzchnia sadów w 1 gospodarstwie wynosiła 0,62 ha.
Drzewa owocowe
Powierzchnia uprawy drzew owocowych w sadach w gospodarstwach rolnych wynosiła 2,7 tys. ha i stanowiła 54,1% (wobec 79,5% w kraju) łącznej powierzchni sadów w gospodarstwach rolnych.
Drzewa owocowe w sadach uprawiano w 7,6 tys. gospodarstw. Średnia powierzchnia uprawy drzew owocowych w 1 gospodarstwie wynosiła 0,36 ha.
W strukturze powierzchni uprawy drzew owocowych największy udział miały jabłonie, które zajmowały 67,3% powierzchni i wystąpiły w 96,7% gospodarstw posiadających sady z drzewami owocowymi.
Struktura powierzchni uprawy drzew owocowych w sadach w 2002 r.
Krzewy owocowe
Areał uprawy krzewów owocowych w gospodarstwach rolnych wynosił 2,3 tys. ha i stanowił 45,3% ogólnej powierzchni sadów (w kraju 19,6%). Krzewy owocowe uprawiano w 2,2 tys. gospodarstw rolnych, a średnia powierzchnia uprawy krzewów owocowych w 1 gospodarstwie wynosiła 1,03 ha.
W strukturze powierzchni uprawy krzewów owocowych w sadach największy udział miały porzeczki, które stanowiły 90,6% ogólnego areału uprawy krzewów owocowych w sadach.
28
Powierzchnia zasiewów zbóż
Liczba gospodarstw
Powierzchnia uprawy ziemniaków
Liczba gospodarstw
%
Powierzchnia zasiewów rzepaku i rzepiku
Liczba gospodarstw
%
Powierzchnia uprawy buraków cukrowych
Liczba gospodarstw
%
Szkółki drzew
i krzewów owocowych
0,6%
%
1996
2002
Wyszukiwarka