Zarządzanie Środowiskowe

Wykład 1

Pod koniec XX wieku pojawiły się nowe wyzwania dla organizacji, wyzwania o charakterze społecznym, gospodarczym, technologicznym, a przede wszystkim ekologicznym. Środowisko przyrodnicze zaczęto postrzegać jako strategiczne źródło pozyskiwania niezbędnych surowców, podkreślając, że zasoby przyrody w znacznej części są nie odnawialne.

Zaistniała szczególna konieczność monitorowania eko - systemu pod względem zmian zachodzących na skutek ingerencji człowieka. Pojawiła się zasada eko - rozwoju, tzn. zasada równowagi pomiędzy rozwojem gospodarczym, a stanem równowagi w środowisku przyrodniczym.

Pojęcie „polityki ochrony środowiska” pojawiło się w świecie w latach 70-tych XX wieku, a w Polsce w latach 90-tych XX wieku.

Zarządzanie środowiskowe jako nauka pojawiło się pod koniec XX wieku, wraz z ukształtowaniem się świadomości ekologicznej.

Zarządzanie środowiskowe to zarządzanie użytkowaniem ochroną i kształtowaniem środowiska w procesach produkcyjnych oraz innych formach aktywności społeczeństwa. U podstaw zarządzania środowiskowego leżą następujące działania:

• redukcja zużycia zasobów (surowców naturalnych, energii)

• ponowne wykorzystanie komponentów (recykling)

• zastępowanie technologii szkodliwych dla środowiska technologiami bezpiecznymi

• nieszkodliwa dla środowiska polityka produkcji i świadczenia usług

• zapobieganie zanieczyszczeniom

• usuwanie i zmniejszanie szkód w środowisku przez aktywną jego ochronę

• kształtowanie świadomości ekologicznej

• intensyfikacja świadomości pro-ekologicznej.

Wykład 2

Organizacja jest to grupa ludzi, którzy współpracują z sobą w sposób uporządkowany i skoordynowany aby osiągnąć określony zestaw celów.

Organizacja jest to również system złożony z ludzi i zasobów technicznych, materiałowych, finansowych, informacyjnych, których współdziałanie i wykorzystanie jest określone przez:

• istnienie celów systemów

• odpowiedniość między strukturą, a funkcjami systemu

• zależność systemu i otoczenia

• wzajemne uwarunkowanie

• możliwość decydowania

Pojęcie system zdefiniowane jest jako zestaw powiązanych elementów i funkcjonujących w ramach całości.

Cechą współczesnych systemów jest otwartość to znaczy wchodzenie w interakcję z otoczeniem. Każdy system składa się z podsystemów, które współpracują ze sobą.

Dwa współpracujące podsystemy mogą produkować więcej niż wynosiła by łączna suma produkcji każdego z nich. Zjawisko to nazywamy synergią.

Decyzja jest to akt świadomego i nie losowego wyboru jednego z rozpoznanych i uznanych systemów działania. W organizacjach sformalizowanych struktura organizacyjna określa formalny sposób podziału i koordynacji zadań. Do organizacji sformalizowanych zaliczamy przedsiębiorstwa. Instytucje rządowe i samorządowe, szpitale, szkoły. Wymienione organizacje można podzielić na organizacje profit (komercyjne-nastawione na zyski) i non-profit (nie nastawione na zysk).

Przedsiębiorstwo jest to podmiot gospodarczy prowadzący działalność produkcyjną, handlową lub usługową w celu osiągnięcia zysków. Przedsiębiorstwo jest wyodrębnione w sensie organizacyjnym prawnym i majątkowym. Przedsiębiorstwa dzielimy na małe (zatrudniające mniej niż 50 osób), średnie (zatrudniające 50-250 osób) i duże.

Organizacje non-profit zajmują się najczęściej edukacją, usługami socjalnymi, bezpieczeństwem publicznym, ochroną zdrowia. Zaliczamy tu także urzędy administracji publicznych, instytucje pomocy społecznych, wojsko, organizacje religijne i inne.

Zarządzanie środowiskowe może być prowadzone w organizacjach profit i non - profit, a więc w każdej organizacji, która zamierza:

• wdrożyć utrzymać i doskonalić system zarządzania środowiskowego

• postępować zgodnie z ustaloną polityką środowiskową

• dążyć do certyfikacji systemu zarządzania środowiskowego przez organizacje, zewnętrzną

Zarządzanie środowiskowe jest to ogół procesów zarządzania na poziomie organizacji o własnych zadaniach lub zadaniach zleconych, dotyczących spraw związanych z oddziaływaniem danej organizacji na środowisko przyrodnicze.

WYKŁAD 3 18.10.2007r

• Nowoczesne zarządzanie środowiskowe ma na celu zatrzymanie dewastacji środowiska przyrodniczego i odwrócenie niekorzystnych trendów w korzystaniu z jego zasobów. Jest to zarządzanie alternatywne, które oparte jest na wyprzedzaniu zdarzeń, na zapobieganiu powstawaniu zanieczyszczeń, wypadkom i katastrofom ekologicznym.

• Zarządzanie środowiskowe jest procesem złożonym z następujących etapów: analizy, planowania, wdrożenia i kontroli strategii środowiskowej. Jest to proces, który ma przebiegać w sposób sprawny i skuteczny.

• Koncepcja zrównoważonego rozwoju. W ogólnoświatowej strategii ochrony środowiska problem ten traktowany jest jako podstawowa funkcja każdego państwa.

• Przełomowymi wydarzeniami dla nadania należytej rangi w ochronie środowiska były dokumenty i ustalenia konferencji ONZ w Sztokholmie w 1972 roku oraz w Rio de Janeiro w 1992 roku.

• Na konferencji w Rio podkreślono istotę zrównoważonego rozwoju jako potrzebę synchronizacji wzrostu gospodarczego z ochroną środowiska.

• W praktyce zasada zrównoważonego rozwoju jest realizowana na wszystkich szczeblach władzy lokalnej i państwowej, organizacji i jej otoczenia w domu i poza nim.

• Filozofia zrównoważonego rozwoju oparta jest na 3 zasadach:

1. solidarność wszystkich ludzi - zarówno w przestrzeni jak i w czasie

2. ostrożności - wybory dokonywane dzisiaj nie mogą ograniczać swobody działania przyszłych uczestników życia społeczno-ekologicznego

3. współuczestnictwo - zaangażowanie wszystkich uczestników życia społeczno-gospodarczego w realizacje zasady

• Idea zrównoważonego rozwoju opiera się na 3 filarach:

1. efektywności ekonomicznej - zysk dla zbiorowości uwzględniający koszty społeczne i środowiskowe

2. w trosce o środowisko - ochrona naturalnych nie odnawialnych zasobów, zminimalizowanie negatywnego oddziaływania na otoczenie

3. w równowadze społecznej - tworzenie nowych miejsc pracy i aktywne działania w celu podnoszenia jakości życia

• Wyodrębniono 3 główne obszary, na których należy skoncentrować się przy planowaniu skutecznej strategii osiągnięcia zrównoważonego rozwoju:

1. ochrona środowiska i racjonalna gospodarka zasobami naturalnymi

2. wzrost gospodarczy i sprawiedliwy podział korzyści z niego wynikających

3. rozwój społeczny

W 4

Ochrona Środowiska

• Zmiany w naturalnym otoczeniu człowieka spowodowane wzrastającą liczbą ludności i stosowaniem, bez kontroli, nowoczesnych zdobyczy techniki i działalności gospodarczych spowodowało, że pojęcie `środowisko naturalne' zostaje zastąpione pojęciem `środowisko przyrodnicze'.

• Zgodnie z definicją podaną w ustawie „Prawo ochrony środowiska” - „środowisko przyrodnicze to ogół elementów przyrodniczych, w tym także przekształconych, w wyniku działalności człowieka, a w szczególności powierzchnia ziemi, kopaliny, wody, powietrze, zwierzęta i rośliny, krajobraz oraz klimat”

• Definiując środowisko przyrodnicze wyróżniamy następujące komponenty:

1. atmosfera, powietrze(N2-78,09%;O2-20,95%;Ar-0.93%;CO2-0.03%)

2. woda(H2O)

3. gleba

4. surowce mineralne-bogactwa naturalne zgromadzone w skorupie ziemskiej lub na jej powierzchni

5. złoża-nagromadzone kopaliny użytecznych o wartości gospodarczej

6. flora

7. fauna

8. krajobraz

9. rzeźba terenu

10. klimat

• Bogactwa naturalne-w Polsce posiadamy węgiel brunatny, węgiel kamienny, rudy miedzi, rudy cynku, rudy ołowiu, sól kamienną, siarkę rodzimą

• Zasoby wodne

• Klimat-średnia wieloletnia temperatura w Polsce wynosi 6- 8*C, a średnia roczna suma opadów wynosi około 600 mm.

Problemy ekologiczne świata i Polski

• Do najważniejszych globalnych zagrożeń środowiska zaliczmy:

1. efekt cieplarniany

2. zanik warstwy ozonowej

3. zagrożenie różnorodności gatunkowej

4. kwaśne deszcze

5. deficyt wody pitnej

W5 08-11-2007r

• Efektem cieplarnianym nazywamy groźbę wzrostu średniej temperatury na ziemi w wyniku zakłóceń wymiany ciepła pomiędzy ziemią, a górnymi warstwami atmosfery. Bezpośrednią przyczyną tych zagrożeń jest nagromadzenie w atmosferze dwutlenku węgla (CO2), tlenku azotu (Nox), dwutlenku siarki (SO2), metanu (CH4) i pary wodnej.

• Efekt cieplarniany wywołuje następujące skutki:

1. wzrost temperatury na ziemi:

• topnienie lodowców

• podniesienie poziomu wód morskich

- zmniejszenie się pokrywy lodowcowej

2. zwiększone ilości opadów(intensywniejsze parowanie wód powierzchniowych)

3. zmiany w szacie roślinnej

4. zmiany w świecie zwierząt

5. katastrofy ekologiczne

• Dziura ozonowa

• Instrumenty ochrony środowiska.

Podstawowymi instrumentami ochrony środowiska są wymogi prawne obowiązujące w danym państwie oraz przepisy administracyjne. Zalicza się tutaj konstytucję, akty ustrojowe, ustawy, szczegółowe rozporządzenia, normy, przepisy międzynarodowe.

• W praktyce najczęściej stosujemy podział na 2 grupy:

1. normy o charakterze ogólnym, do których zalicza się przepisy dotyczące użytkowania i ochrony środowiska, w tym odnoszące się do organizacji systemu zarządzania środowiskowego (ISO 14 000, EMAS)

2. normy ekologiczne szczegółowe, dotyczące ochrony poszczególnych komponentów środowiska, np.: powierzchni ziemi, powietrza atmosferycznego, wód, lasów, itd.

• Do instrumentów administracyjnych zaliczamy również akty administracyjne. Są to:

1. decyzje administracyjne

2. koncesje

3. licencje

4. pozwolenia

5. zgody

• Wśród głównych aktów administracyjnych stosowanych w Polsce należy wymienić:

1. decyzje planistyczne

2. pozwolenie na korzystanie z środowiska(wodno-prawny, dopuszczalna emisja)

3. decyzje o dopuszczalnym poziomie hałasu

• W chwili obecnej wprowadzona jest w kraju dyrektywa UE nr. 96/61/EC w sprawie zintegrowanego zapobiegania i kontroli ograniczania zanieczyszczeń - iPPC

• Wprowadzenie do Polskiego systemu prawnego wymogów iPPC, wpłynie na funkcjonowanie znacznej części przedsiębiorstw krajowych zwłaszcza traktowanych jako szczególnie szkodliwe dla środowiska

• Wdrożenie wymagań iPPC spowoduje konieczność stosowania zintegrowanego podejścia do zapobiegania i ograniczania emisji z prowadzonych procesów technologicznych oraz zasady ochrony środowiska jako całości

• Zawarte w uzyskiwanych pozwoleniach ograniczenia emisji muszą uwzględniać wymogi BAT - (najlepszych dostępnych technik)

W.6.15.XI.2007r

Wybrane zagadnienia ochrony środowiska

Pod pojęciem ochrony środowiska rozumiemy podjęcie lub zaniechanie działań umożliwiające zachowanie lub przywrócenie równowagi przyrodniczej. Ochrona ta wyraża się w szczególności przez:

• Racjonalne kształtowanie środowiska i gospodarowanie jego zasobami zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju

• Przeciwdziałanie zanieczyszczeniom

• Przywracanie elementów środowiska do stanu właściwego

W ustawie „Prawo Ochrony Środowiska” wyróżnia się następujące kompleksy równowagi prawnej w zakresie ochrony środowiska wg. kryterium przedmiotowego:

• Ochrona powietrza

• Ochrona wód

• Ochrona powierzchni ziemi łącznie z glebą i rzeźbą terenu

• Ochrona przed hałasem

• Ochrona przed polami elektromagnetycznymi

• Ochrona kopalin

• Ochrona zwierząt oraz roślin

• Ochrona przed substancjami chemicznymi

• Ochrona środowiska przed odpadami i innymi zanieczyszczeniami

• Ochrona przed nadzwyczajnymi zagrożeniami

Strategie ochrony środowiska

Strategia stanowi najważniejszy element funkcjonowania organizacji w zmiennym otoczeniu. Jest ona zestawem konkretnych decyzji, koncepcją rozwiązywania problemów i wyboru działań mających zapewnić organizacji osiągnięcie założonych celów.

Strategia środowiskowa to plan postępowania lub działania prowadzący do rozwiązania problemu środowiska w kontekście działań organizacji i osiągnięcia poprawy jakości środowiska w procesie dążenia do zrównoważonego rozwoju organizacji.

Istotne cechy strategii środowiskowej w organizacji to:

• Strategia środowiskowa jest strategią nadrzędną w stosunku do strategii funkcjonalnego przedsiębiorstwa. Jest ona spoiwem różnych obszarów działań przedsiębiorstwa

• Strategia środowiskowa wskazuje na to co organizacja powinna robić aby zmniejszyć jej uciążliwość dla środowiska

• Strategia środowiskowa powinna być realizowana w sposób świadomy i konsekwentny, realizowana przez długi okres czasu aby osiągnąć zamierzone efekty

• Realizując strategię środowiskową przedsiębiorstwo jest w stanie zapewnić sobie przewagę konkurencyjną i sukces rynkowy

• Strategia środowiskowa powinna być pro-aktywna tzn. powinna wyprzedzać przyszłość

Strategie ochrony środowiska w ujęciu chronologicznym

Na przestrzeni lat zmieniały się działania organizacji gospodarczych w odniesieniu do środowiska.

Strategia środowiskowa jest ogólną formułą realizacji wybranego modelu ochrony środowiska.

W kolejnych okresach czasu realizowane były następujące modele ochrony środowiska:

• Model zrzutów niekontrolowanych. Nazwa już wskazuje, że realizowano niekontrolowany zrzut odpadów stałych ciekłych i gazowych do środowiska. Nie prowadzono zamierzonych działań ograniczających powstawanie odpadów

• Model zrzutów kontrolowanych - podmioty gospodarcze dokonywały zrzutów znacznych ilości odpadów. Odpady te były już odpowiednio rozcieńczone.

W.7.22.XI.2007r.

• Model usuwania skutków, funkcjonuje czasem jako „model oczyszczania” albo „na końcu rury”. Jest to model statyczny co oznacza, że działania podejmowane są po wytworzeniu odpadów.

W modelu tym pojawiła się zasada „zanieczyszczający płaci”. Zasada ta była początkiem wprowadzenia instrumentów ekonomicznych do realizacji polityki ochrony środowiska.

• Model zapobiegania powstawaniu odpadów, czyli model „czystszej produkcji(CP)” („u źródła”). Jest to model dynamiczny, towarzyszy mu aktywna polityka podmiotu w zakresie zapobiegania powstawaniu odpadów i ciągłe doskonalenie systemu zarządzania środowiskowego.

• W aspekcie chronologicznym strategie ochrony środowiska można przedstawić następująco:

1. Strategia rozcieńczania

2. Strategia filtrowania

3. Strategia neutralizacji odpadów

4. Strategia recyrkulacji

5. Strategia minimalizacji odpadów

6. Strategia czystszej produkcji

Model

Czas

Strategia

1

Zrzutów niekontrolowanych

Do połowy XX w

_____________________

2

Zrzutów kontrolowanych

Do lat 60. XX w

Strategia rozcieńczania

Strategia filtrowania

3

Usuwania skutków (oczyszczania)

Od lat 70. XX w do chwili obecnej

Neutralizacji odpadów

Recyrkulacji

4

Zapobiegania powstaniu odpadów

Od lat 90. XX w do chwili obecnej

Minimalizacji odpadów CP

Czyli Czystszej Produkcji

Rynkowe strategie ochrony środowiska

Każde przedsiębiorstwo powinno dokonać szczegółowej analizy otoczenia i potencjału wewnętrznego będącej podstawą wyboru strategii działania. Uwzględniając poziom kompetencji w odniesieniu do kluczowych obszarów działalności, właściwy stan zasobów finansowych, pozycję na rynku, możliwość wykorzystania potencjału produkcyjnego, stan konkurencji, własności technologii, doświadczenie w zakresie zarządzania środowiskowego, przedsiębiorstwo może przyjąć jedną z wymienionych strategii:

• Strategię działań pasywnych

• Strategię działań defensywnych

• Strategię działań innowacyjnych

• Strategię działań ofensywnych

W literaturze przedmiotu spotykamy inny podział strategii rynkowych dotyczących ochrony środowiska:

• Strategia zachowawcza - polega ona na ustaleniu uregulowań prawnych i systemów nakazów i zakazów regulujących korzystanie ze środowiska

• Strategia technologiczna - polega ona na wprowadzeniu zmian technologicznych w kierunku czystszej technologii

• Strategia planistyczna - polega ona na zapobieganiu powstawaniu zanieczyszczeń lub ich minimalizacji

Podstawą powyższej klasyfikacji jest stopień aktywności gospodarczej podmiotu.

Strategia ochrony środowiska polegająca na usuwaniu negatywnych skutków podmiotu, czyli strategie pasywne nie zdały egzaminu. Jakość środowiska nie ulegała poprawie. Na konferencji w Rio '92 stworzono podstawy nowej edukacji inżynierskiej. Inżynierów zobowiązano do myślenia i przewidywania negatywnych skutków działalności. Podstawą stała się strategia czystszej produkcji.

Marek W.8.29.XI.2007r.

Strategia Czystszej Produkcji

• Koncepcja CP zaliczana jest do kluczowych strategii w dążeniu do osiągnięcia zrównoważonego rozwoju. Idea CP kładzie nacisk na ograniczanie zanieczyszczeń u źródła, czyli w czasie i miejscu ich powstania. Nie oznacza to wykluczenia oczyszczania jest ono traktowane jednak jako rozwiązanie ostateczne, w stosunku do tych odpadów, których powstaniu nie można zapobiec.

• Zmniejszenie uciążliwości dla środowiska jest jednym z głównych aspektów strategii CP. Kolejnym aspektem jest tzw. „dodatkowy efekt ekonomiczny”. Oznacza to, że projekty CP przynoszą korzyści zarówno przyrodnicze jak i przedsiębiorstwu.

• Rozpowszechnianiu strategii koncepcji CP służy Międzynarodowy Program CP Agencji Ochrony Środowiska ONZ - UNEP. W Polsce funkcjonuje Polskie Centrum Czystszej Produkcji, które stanowi wiodącą organizację dla tego programu. W programie CP - UNEP strategie CP definiuje się jako proces ciągłego stosowania zintegrowany, zapobiegawczy w działaniach w odniesieniu do procesów produktów i usług. Strategia CP jest bowiem procesem zarządzania i sterowania produkcją, a także usługami zmierzającymi do zapobiegania i ograniczania marnotractwa zasobów pracy ludzkiej, zasobów energii i materiałów. Wdrażanie koncepcji CP jest dobrowolnym zobowiązaniem, mogą ją stosować firmy produkcyjne i usługowe.

• Wdrożenie systemu zarządzania środowiskowego wg. strategii CP wymaga odpowiedniego przygotowania i wiąże się z opracowaniem pilotażowego projektu CP. Pilotaż jest integralną częścią systemu zarządzania środowiskowego wg. strategii CP. Celem pilotażu jest ujawnienie i opisanie reakcji, rezultatu i możliwości firmy. Pilotaż ujawnia również gotowość kierownictwa i załogi firmy do dodatkowych i dobrowolnych inicjatyw organizacyjnych i technologicznych.

• W opracowaniu pilotażowych projektów CP przechodzimy przez kilka podstawowych faz:

1. planowania i organizacji

2. ocena (ustalenie priorytetów środowiskowych, poszukiwanie rozwiązań)

3. analiza warunków wykonalności

4. wdrożenie (wykonanie raportu końcowego i wdrożenie systemu CP)

• Osiągnięty wynik realizowanego programu pilotażowego jest podstawą do dalszych działań:

1. przyjęcie strategii CP jako podstawy do budowy systemu zarządzania środowiskowego

2. uzyskanie świadectwa czystszej produkcji

3. weryfikacja systemu

4. wpisanie organizacji do Polskiego Rejestru CP

Marek

SYSTEM ZARZĄDZANIA ŚRODOWISKOWEGO W9. 6.12.2007r

SZŚ jest to zamierzony i uporządkowany układ działań zapewniających realizację polityki środowiskowej organizacji wg. normy PN - EN ISO14001;1998 to część ogólnego systemu zarządzania określający sposoby postępowania organizacji wobec środowiska. System obejmuje strukturę organizacyjną, planowanie, odpowiedzialność, zasady postępowania, procedury, przeglądy i inne.

System zarządzania środowiskowego podobnie jak każdy system, można przedstawić za pomocą modelu „czarnej skrzynki” - (z ang „black box”).




Tak rozumiany system stanowi podstawę zarządzania środowiskowego, a jego elementy składowe podlegają analizie w aspekcie powstawania odpadów.

Podstawą każdego systemu są procesy. Proces jest to zbiór działań wzajemnie powiązanych, które przekształcają wejście w wyjście. Systematyczna identyfikacja procesów i zarządzanie nimi nazywamy podejściem procesowym. Stosowane w organizacji podejście procesowe wymusza opracowanie tzw. mapy procesów

W celu jej opracowania należy:

1. stworzyć listę procesów realizowanych w organizacji

2. opisać zakres poszczególnych procesów

3. zidentyfikować elementy wejścia i wyjścia

4. połączyć procesy logiczne w całość

5. dokonać analizy mapy procesów

MarekW10. 2007-12-19

• Współczesna organizacja to organizacja systemowa. Biznes jest to proces, w którym następuje przetwarzanie elementów zasileń w (surowce, podzespoły, kapitał, umiejętności, informacje, wiedze) efekty końcowe (produkty, usługi, dokumentacje, informacje). Systemowe ujęcie problematyki zarządzania środowiskowego, różni się od tradycyjnego, tzw analitycznego, całościowym spojrzeniem na przedsiębiorstwo w kontekście zmian zachodzących w otoczeniu.

• System zarządzania środowiskowego w przedsiębiorstwach datuje się na początek lat 80-tych XX w. Celem wdrażania tego systemu jest dążenie do osiągnięcia jak najmniejszej uciążliwości organizacji dla środowiska. Nowoczesny system zarządzania środowiskowego tworzony jest w oparciu o strategie CP i pozwala na realizowanie wszystkich funkcji zarządzania.

• Wdrażanie systemu SZŚ jest „dobrowolnym zobowiązaniem ekologicznym”, nazywane jest również dobrowolną inicjatywą środowiskową. Spośród przyczyn leżących u podstaw podjęcia decyzji najważniejszymi są:

1. troska o środowisko przyrodnicze

2. poprawa wizerunku firmy

3. wzrost wiarygodności organizacji w oczach administracji państwowej i samorządowej

4. dotrzymanie kroku konkurencji

5. spełnienie wymagań klientów

6. zwiększenie możliwości eksportowych

Ważnym elementem inicjującym podjęcie decyzji o wdrożeniu SZŚ jest opracowanie długofalowej strategii zrównoważonego rozwoju przedsiębiorstwa z koniecznością ciągłego doskonalenia z uwzględnieniem perspektyw rozwoju całej branży oraz wzrastających wymagań rynku.

• Specyfikacja i wytyczne stosowania systemu zarządzania środowiskowego zostały opracowane w normie międzynarodowej ISO14001:1996 Polska przyjęła tę normę w 1998 roku pod symbolem PN ISO 14001. Wg. przywołanych norm dokumentacja systemu zarządzania środowiskowego w organizacji zawiera:

1. politykę środowiskową

2. strategię środowiskową

3. programy środowiskowe

4. procedury i instrukcje

• System zarządzania środowiskowego możemy wprowadzić w organizacji w różnej postaci:

1. może on stanowić samodzielną wewnętrzną strukturę organizacyjną przedsiębiorstwa, spełniając wymagania prawne i będąc dostosowanym do wymagań dopuszczalnych zrzutów do środowiska

2. system może być realizowany zgodnie z zasadami strategii CP

3. system jest dostosowany do wymagań międzynarodowych norm ISO14001

4. system może być zgodny z regulacją Unii Europejskiej UE - EMAS

System EMAS został wprowadzony zarządzeniem RADY EUROPY w 1993r.

W11. 20..XII.2007r

RODZINA NORM ISO14 000

Jest to skrót nazwy międzynarodowej organizacji z siedzibą w Genewie zajmującej się normalizacją.

Seria norm ISO 14 000 składa się z 2 grup norm:

• Normy dotyczące SZŚ

• Narzędzia ZŚ - normy 14 040, 14 041, 14 042, 14 043 dotyczące cyklu życia produktów

• Normy 14 020, 14 021, 14 021, 14 022, 14 023 dotyczące etykiet

• Norma 14 060 dotycząca aspektów środowiskowych produktów

Wśród serii norm 14 000 priorytetowe znaczenie posiada norma ISO 14 001 „System Zarządzania Środowiskowego. Specyfikacja i wytyczne stosowania”

Zgodnie z podejściem zawartym w normie ISO 14 001 ustanowienie i wdrożenie SZŚ jest związane z określeniem polityki środowiskowej organizacji oraz celów i zadań środowiskowych.

Norma ISO 14 001 zawiera wymagania, które są wzorem i modelem ZŚ. Istotnym zadaniem tej normy jest wspomaganie działań przedsiębiorstwa w zakresie ochrony Środowiska.

Norma ta została opracowana w sposób uniwersalny, można ją zastosować w różnych krajach, bez względu na poziom ich rozwoju gospodarczego. Nie zostały w niej sformułowane wymagania bezwzględne.

Norma ISO 14 000 podkreśla, że SZŚ stanowi część ogólnego systemu zarządzania.

W prawodawstwie krajowym obowiązuje norma PN EN ISO 14 001:1998

Norma ta składa się z 4 działów tematycznych.

MarekW12 2008-01-10

ELEMENTY SKŁADOWE SZŚ

Polityka środowiskowa

Zgodnie z normą ISO 14001 polityka środowiskowa jest obowiązkowym dokumentem systemu. Jest to deklaracja najwyższego kierownictwa o przystąpieniu do zarządzania środowiskowego w organizacji.

Polityka środowiskowa jest dokumentem marketingowym organizacji jest ona publikowana i udostępniana wszystkim zainteresowanym. Polityka środowiskowa jest ekologiczną wizytówką organizacji. Polityka środowiskowa organizacji powinna:

• deklarować zgodność podstawowych celów organizacji z wymaganiami środowiskowymi;

• być odpowiednia do charakteru działań organizacji i jej wpływu na środowisko;

• stwierdzać zgodność funkcjonowania organizacji z wymogami prawnymi;

• określać podstawowe wartości i cele środowiskowe;

• deklarować ciągłe doskonalenie systemu zarządzania środowiskowego;

• być znana pracownikom firmy;

Cele środowiskowe jest to przyszły pożądany stan lub rezultat działania organizacji.

Wg. Normy ISO 14 001 cel środowiskowy jest to ogólny cel wynikający z polityki ochrony środowiska, który organizacja ustaliła i który jest określony ilościowo.

Cele środowiskowe w przedsiębiorstwie są jego celami głównymi ze względu na zasadę zrównoważonego rozwoju. Cele środowiskowe związane są z celem głównym (strategicznym organizacji).

Cele środowiskowe winny charakteryzować:

• stanowią rodzaj wskazówki, dlaczego osiągnięcie stanu docelowego danego problemu jest ważne

• nadają jednolity kierunek działania organizacji

• skuteczne określanie celów środowiskowych jest warunkiem dobrego planowania organizacji

• cele środowiskowe dają możliwość oceny i kontroli stopnia realizacji programów środowiskowych.

1

---