1.Zakres i cel czynności sprawdzających

Czynności sprawdzających dokonują wyłącznie organy podatkowe I instancji

Organami podatkowymi I instancji są:

1.Naczelnik urzędu skarbowego,

2.Naczelnik urzędu celnego,

3.Wójt, burmistrz, prezydenci miast, starosta, marszałek województwa.

Czynności sprawdzających w związku z tym mogą dokonywać pracownicy urzędu skarbowego przez upoważnienie

czynności sprawdzające mają na celu sprawdzenie:

1.Terminowość składania deklaracji

2.Terminowość wpłacania zadeklarowanych podatków, w tym również pobieranych przez płatników oraz inkasentów,

3.stwierdzenie formalnej poprawności deklaracji ( zeznań, wykazów, informacji)

4.ustalenie stanu faktycznego w zakresie niezbędnym do stwierdzenia zgodności z przedstawionymi dokumentami.

Ad.1.W ramach podejmowanych czynności sprawdzających organ podatkowy sprawdza terminowość składania nie tylko deklaracji, ale również zeznań wykazów i informacji do których składania obowiązani są podatnicy, płatnicy i inkasenci. Niedotrzymanie terminu nie uniemożliwia późniejszego złożenia deklaracji. Sankcje związane z niedotrzymaniem terminu mają charakter karny skarbowy i materialnoprawny. Uchylanie się od opodatkowania lub nieujawnienie organowi przedmiotu lud podstawy opodatkowania, nieskładanie deklaracji jest wykroczeniem lub przestępstwem skarbowym

Nie terminowe wpłacenie podatku czy zaliczki łączy się z pobieraniem odsetek za zwłokę, bo jest to zaległość podatkowa.

Ad.2.Celem czynności sprawdzających jest sprawdzanie nie tylko terminowości wpłacania podatków, ale także zaliczek na podatki, rat podatków, opłat oraz niepodatkowych należności budżetowych. W ramach czynności sprawdzających organ sprawdza nie tylko terminowość wpłat ale i prawidłowość naliczonych odsetek za zwłokę. Konsekwencją niepłacenia w terminie zadeklarowanych podatków, zaliczek będzie podjęcie działań zmierzających do wszczęcia postępowania egzekucyjnego.

Ad.3.W ramach czynności sprawdzających organ podatkowy jest uprawniony do formalnej kontroli deklaracji, zeznań ale pod względem formalnym (dokonuje analizy dokumentów). Kiedy stwierdzi, że te dokumenty budzą wątpliwości pod względem merytorycznym, inaczej mówiąc, że podatek wykazany w zeznaniu jest zaniżony to powinien wszcząć postępowanie podatkowe.

Ad.4 w celu ustalenia stanu faktycznego nie może korzystać z pełnego katalogu środków dowodowych i to rozgranicza czynności sprawdzające od kontroli podatkowej, czy postępowania podatkowego.

Czyli czynności sprawdzające mają na celu ustalenie stanu faktycznego w zakresie niezbędnym do stwierdzenia zgodności z przedstawionymi dokumentami.

2.Uprawnienia i obowiązki organu podatkowego w ramach czynności sprawdzających.

1.Organ podatkowy może się zwracać do składającego deklarację o złożenie niezbędnych wyjaśnień, jeżeli stwierdzi, że deklaracja zawiera błędy lub oczywiste omyłki oraz gdy wypełniono ją niezgodnie z ustalonymi wymaganiami. W takim przypadku organ podatkowy może również żądać skorygowania deklaracji /zeznanie, informacje/.

Kierując tego typu żądanie do podatnika, płatnika, inkasenta organ podatkowy ma obowiązek wskazać przyczyny z powodu, których informacje zawarte w deklaracji kwestionuje,. Jest to jak gdyby dekret wątpliwości, tyle, że te wątpliwości dotyczą uchybień formalnych, dotyczą omyłek, błędów, a nie wątpliwości merytorycznych..

Od reakcji podatnika na to wezwanie zależy dalsze działanie organu podatkowego. W przypadku gdy podatnik skoryguje deklarację w sposób usuwający wątpliwości jakie się wcześniej pojawiły to na tym kończy się czynności sprawdzające a pracownik sporządzi tylko adnotacje w tej skorygowanej deklaracji.

Może się zdarzyć, że podatnik będzie miał inne zdanie. To organ podatkowy musi wszcząć postępowanie podatkowe nie może nic zrobić więcej w ramach czynności sprawdzających. Organ wyjaśnia, wszczyna postępowanie podatkowe, gdy ma zastrzeżenia merytoryczne.

2.Może zgłaszać dekret wątpliwości jeśli ma zastrzeżenia co do danych zawartych w deklaracji. Jeżeli ma zastrzeżenia do wątpliwości do rzetelnych danych. Należy zaznaczyć te wątpliwości muszą wynikać z dokumentów które posiada organ podatkowy.

3. organ podatkowy może również żądać złożenia wyjaśnień w sprawie przyczyn nie złożenia deklaracji. W takich przypadkach organ podatkowy może w ramach czynności sprawdzających wezwać podatnika, płatnika do złożenia deklaracji, zeznania, informacji.

4.W ramach czynności sprawdzających organ podatkowy może postanowić o przedłużeniu terminu do zwrotu podatku jeżeli przeprowadzenie czynności sprawdzających wymaga przedłużenia tego terminu do czasu zakończenia czynności sprawdzających.

5.W przypadku gdy podatnik w złożonej deklaracji wykazał odliczenia z tytułu ulg to organ podatkowy może się zwrócić do niego o okazanie do niego dokumentów lub kopii dokumentu, których do posiadania wymaga w jakimś czasie przepis prawa. Dotyczy to tylko analizy tych dokumentów w ramach czynności sprawdzających.

6.W ramach czynności sprawdzających naczelnik urzędu skarbowego, urzędu celnego mogą żądać od banku, domów maklerskich, towarzystw funduszy inwestycyjnych informacji o zdarzeniach stanowiących podstawę do skorzystania z ulg podatkowych przy zastrzeżeniu, że zostały wykazane w zeznaniu. Do informacji tych stosuje się przepisy skarbowe.

7.W ramach czynności sprawdzających organ podatkowy może dokonać oględzin lokalu mieszkalnego lub części tego lokalu, warunkiem jednak dokonania tych czynności jest zgoda podatnika a ponadto warunkiem jest aby dokonanie tych oględzin było niezbędne do zweryfikowania zgodności stanu faktycznego z danymi wynikającymi ze złożonej deklaracji oraz innych dokumentów potwierdzających poniesienie wydatków na cele mieszkaniowe. Odmowa może skutkować wszczęciem postępowania podatkowego czy wszczęciem kontroli podatkowej. Jeżeli dojdzie do oględzin to sporządza się protokół, dołącza się go do akt sprawy. W przypadku korzystania z ulg inwestycyjnych ma takie samo zastosowanie jak z korzystania ulg mieszkaniowych

4.Uprawnienia płatnika, podatnika, inkasenta w ramach czynności sprawdzających.

Czynności sprawdzające /kontrola wstępna, faktyczna/, dokonywana jest bez udziału podatnika, płatnika, inkasenta. Wykonywanie tych czynności nie wymaga obecności tych podmiotów.

1.W ramach czynności sprawdzających płatnikowi, podatnikowi inkasentowi przysługuje prawo do skorygowania lub uzupełnienia deklaracji, zeznania, informacji, wykazu. Prawo do skorygowania tej deklaracji przysługuje gdy zawiera ona błędy czy oczywiste omyłki bądź gdy wypełniono ją niezgodnie z ustalonymi wymaganiami. Prawo do uzupełnienia przysługuje gdy dane zawarte w deklaracji są niezgodne z rzeczywistym stanem rzeczy.

2.W ramach czynności sprawdzających podatnikowi, który otrzymał od organu podatkowego postanowienie o przedłużeniu czynności sprawdzających dotyczącego zwrotu podatku przysługuje zażalenie na postanowienie, które otrzymał, a jeżeli przysługuje zażalenie to również skarga do Sądu Administracyjnego / obecnie do NSA od 01.01.2004 wojewódzkiego/.

3.Podatnik ma prawo nie zgodzić się na dokonanie oględzin lokalu lub jego części. Nawet gdy się umówi na dany dzień i termin. Sankcją będzie wszczęcie przez organ podatkowy kontroli podatkowej lub postępowania podatkowego.

Każdy ma prawo składania skarg i wniosków.

Przedmiotem skargi może być w szczególności:

-zaniedbanie lub nienależyte wykonanie zadań przez organy lub przez ich pracowników.

-naruszenie praworządności lub interesów skarżących

- przewlekłe lub biurokratyczne załatwianie spraw.

W takim przypadku podatnik może złożyć skargę w każdym przypadku prowadzenia postępowania z naruszeniem obowiązującego prawa, jeżeli ustawodawca nie przewiduje żadnego środka zaskarżenia. Skarga będzie traktowana jako odwołanie, podanie o stwierdzenie nieważności decyzji, podanie o wznowienie postępowania jeżeli w danym przypadku taki środek prawny przysługuje.

Wniesienie skargi będzie równoznaczne z wniesieniem odwołania jeżeli skarga taka wpłynie w terminie 14 dni od doręczenia decyzji albo będzie równoznaczne o wniesienie nieważności decyzji, jeżeli istnieją przesłanki do wszczęcia takiego postępowania.

Należy zaznaczyć wyraźnie, że istotą skargi jest wniesienie jej w sytuacji kiedy ustawodawca nie przewiduje żadnego szczególnego środka prawnego.

6. Zasady wszczęcia kontroli podatkowej. (zasady wszczęcia i prowadzenia postępowania podatkowego)

Kompetencje organów podatkowych I instancji do przeprowadzenie czynności kontrolnych uszczegółowione są przez przepisy określające uprawnienia kontrolującego. Uprawnieni do przeprowadzenia kontroli podatkowej są wyłącznie pracownicy organów podatkowych. Podstawą do przeprowadzenia tych czynności jest imienne upoważnienie, którego udziela:

-pracownikom urzędu skarbowego - naczelnik tego urzędu, lub osoba zastępująca naczelnika,

-funkcjonariuszom celnym, oraz pracownikom urzędu celnego - naczelnik urzędu celnego, lub osoba zastępująca naczelnika tego urzędu,

-pracownikom urzędu gminy (miasta) - wójt, burmistrz(prezydent miasta),

-pracownikom starostwa - starosta,

-pracownikom urzędu marszałkowskiego - marszałek województwa.

Upoważnienie do przeprowadzenia kontroli podatkowej zawiera:

*oznaczenie organu,

*datę i miejsce wystawienia,

*imię i nazwisko kontrolującego (kontrolujących),

*numer legitymacji służbowej kontrolującego ( kontrolujących), lub

*numer dowodu osobistego, jeżeli kontrolujący nie ma obowiązku posiadania legitymacji

*oznaczenie kontrolowanego,

*określenie zakresu kontroli,

*przewidywany termin zakończenia kontroli,

*podpis osoby udzielającej upoważnienie,

*pouczenie o prawach i obowiązkach kontrolowanego,

Kontrola podatkowa podejmowana jest z urzędu. Kontrola podatkowa nie może być ponownie wszczęta w zakresie spraw rozstrzygniętych decyzją ostateczną organu podatkowego.

Wszczęcie kontroli podatkowej następuje przez doręczenie kontrolowanemu upoważnienia do jej przeprowadzenia, oraz okazanie legitymacji służbowej, lub dowodu osobistego, jeżeli kontrolujący nie ma obowiązku posiadania legitymacji.

Jeżeli kontrolowanym jest osoba prawna lub jednostka organizacyjna mniemająca osobowości prawnej, doręcza się upoważnienie, oraz okazuje legitymację służbową, lub dowód osobisty członkowi zarządu, wspólnikowi, lub innej osobie upoważnionej do reprezentowania kontrolowanego, lub prowadzenia jego spraw.

W razie nieobecności ww. osób doręcza się upoważnienie, oraz okazuje legitymację, lub dowód, pracownikowi lub innej osobie wykonującej czynności na rzecz kontrolowanego - w miejscu wszczęcia kontroli. Zawiadamia się o tym kontrolowanego, gdy stawi się w miejscu prowadzenia kontroli, oraz wskazuje osobę, której doręczono upoważnienie.

Jeżeli okoliczności faktyczne uzasadniają niezwłoczne podjęcie kontroli, to może być ona wszczęta bez spełnienia wymogów formalnych, po okazaniu legitymacji służbowej kontrolowanemu, lub członkom zarządu. W takiej sytuacji kontrolowanemu, lub członkom zarządu, wspólnikom, lub innej osobie upoważnionej do reprezentowania kontrolowanego należy bez zbędnej zwłoki, ale nie później niż w terminie 3 dni od dnia wszczęcia kontroli, doręczyć upoważnienie do przeprowadzenia kontroli.

Organ podatkowy rozstrzyga w formie postanowienia, o umorzeniu, jak i wznowieniu postępowania.

Miejsce i czas, w których czynności kontrolne mogą być prowadzone, zostały przez ustawodawcę ściśle określone.

czynności kontrolne prowadzone są :

-w siedzibie kontrolowanego,

-w innych miejscach przechowywania dokumentacji,

-w miejscach związanych z prowadzoną przez niego działalnością i w godzinach jej prowadzenia.

6. Zasady wszczęcia i prowadzenia kontroli podatkowej

Organ podatkowy I inst. przeprowadza kontrolę podatników (płatników, inkasentów, następców prawnych) w tym celu, aby sprawdzić, czy obowiązki wynikające z przepisów prawa podatkowego są przez nich wykonywane. Celem kontroli pod. jest sprawdzenie czy kontrolowani wywiązują się z obowiązków. Kontrola podatkowa podejmowana jest zawsze z urzędu przez uprawnionych pracowników organów podatkowych na podstawie imiennego upoważnienia Kontrola podatkowa nie może być ponownie wszczęta w zakresie spraw rozstrzygniętych decyzją ostateczną organu podatkowego. Powyższy zakaz nie dotyczy jednak sytuacji wskazanych taksatywnie przez ustawodawcę, tzn. gdy:

Wszczęcie kontroli co do zasady następuje przez doręczenie kontrolowanemu upoważnienia do jej przeprowadzenia oraz legitymacji służbowej oraz dowodu osobistego, jeżeli kontrolujący nie ma obowiązku posiadania legitymacji.

Kontrolowany jest obowiązany do pisemnego wskazania osoby upoważnionej do reprezentowania go w trakcie kontroli, szczególnie w czasie jego nieobecności. Jeżeli kontrolowany jest osobą prawną lub jednostką organizacyjną nie mającą osobowości prawnej to upoważnienie oraz legitymację doręcza się członkowi zarządu, wspólnikowi lub innej osobie upoważnionej do reprezentowania jego spraw.

Ustawodawca przewiduje możliwość wszczęcia kontroli pod nieobecność kontrolowanego. W takim przypadku upoważnienie doręcza się oraz okazuje się legitymację pracownikowi lub innej osobie wykonującej czynności na rzecz kontrolowanego w miejscu wszczęcia kontroli.

W takim przypadku kontrolujący ma obowiązek zawiadomić kontrolowanego w momencie gdy ten się pojawi w miejscu prowadzenia kontroli, oraz wskazuje osobę, której doręczono upoważnienie.

Wyjątek: w przypadku gdy okoliczności faktyczne uzasadniają niezwłoczne podjęcie kontroli. Kontrola może być wszczęta po okazaniu legitymacji kontrolowanemu lub tym innym osobom w takim jednak przypadku należy nie później niż w terminie 3 dni od dnia wszczęcia kontroli doręczyć upoważnienie do przeprowadzenia kontroli. Nie doręczenie w/w powoduje, że dokumenty z czynności kontrolnych dokonanych z naruszeniem tego obowiązku (3 dni ), nie stanowią dowodów w postępowaniu podatkowym.

To zastrzeżenie nie dotyczy w przypadku, gdy nie można ustalić danych identyfikujących kontrolowanego ( wtedy mają moc dowodu).

W takim przypadku organ podatkowy może umorzyć kontrolę podatkową jeżeli w okresie 30 dni od jej wszczęcia nie ustali się danych identyfikujących kontrolowanego. Kontrola może być wznowiona w każdym czasie, gdy ustalony zostanie podmiot, w stosunku do którego może być prowadzona.

O umorzeniu kontroli, jak i o jej wznowieniu organ podatkowy rozstrzyga w formie postanowienia. Miejsce i czas w którym kontrola może być przeprowadzone, czynności kontrolne przeprowadzone są:

-w siedzibie kontrolowanego,

- w innym miejscu przechowywania dokumentacji,

-w miejscach związanych z prowadzoną działalnością i w godzinach jej prowadzenia.

Jeżeli księgi przechowywane są w innym miejscu to musi je dostarczyć lub okazać w miejscu ich prowadzenia.

Przedstawione wyżej zasady obowiązują również w przypadku, gdy kontrolowany prowadzi działalność w lokalu mieszkalnym.

8.Postępowanie dowodowe

Dowód -jako dowód należy dopuścić wszystko co może się przyczynić do wyjaśnienia sprawy a nie jest sprzeczne z prawem, nie ma zamkniętego katalogu. Ustawa wymienia jedynie księgi podatkowe, deklaracje /zeznania, informacje/ złożone przez stronę, zeznania świadków, opinie biegłych, materiały i informacje zebrane w wyniku oględzin, informacje podatkowe oraz inne dokumenty zgromadzone w ramach czynności sprawdzających lub w czasie kontroli podatkowej. Dowodem są materiały zgromadzone w toku postępowania karnego albo karno-skarbowe. Dowodem mogą być informacje bankowe. Zasady przeprowadzenia dowodów określonych w ordynacji podatkowej muszą być ściśle przestrzegane ponieważ nie dopełnienie wymogów formalnych spowoduje, że takie dowody nie będą mogły stanowić podstawy rozstrzygnięcia np. stosując dowód z przesłuchania świadków należy sporządzić protokół, pouczyć świadka o możliwości odmowy składania zeznań, jeśli organ podatkowy nie uczyni tego to wszystko co zezna świadek nie będzie mogło być wykorzystane przy rozstrzygnięciu /wymogi formalne/.

Na postępowanie dowodowe można spojrzeć z punktu widzenia strony i organu podatkowego.

Prawa i obowiązki organu podatkowego w postępowaniu dowodowym.

Podstawowym obowiązkiem organu podatkowego w ramach postępowania podatkowego jest zebranie i wyczerpujące rozpatrzenie całego materiału dowodowego. Dochodzenie prawdy obiektywnej jest zatem podstawowym obowiązkiem organów podatkowych w ramach postępowania dowodowego. Zaniedbanie tego obowiązku jest najczęstszą przyczyną uchylania decyzji przez sąd administracyjny. Organ podatkowy nie może zatem pominąć żadnego dowodu, który ma znaczenie w sprawie. Ustawodawca przyznaje organom podatkowym prawo w każdym stadium postępowania do zmiany, uzupełnienia swoich postanowień dotyczących przeprowadzenia dowodu. Nie wszystkie fakty wymagają dowodu, nie wymagają dowodu fakty powszechnie znane tzw. notoria np. umorzenie podatku na wypadek powodzi.. Jeżeli dokument znajduje się w posiadaniu strony, innej osoby to organ podatkowy ma prawo wyznaczyć termin do przedstawienia takiego dowodu, termin nie może być krótszy niż 3 dni.

Prawa i obowiązki strony w ramach postępowania dowodowego

W wyniku postępowania dowodowego ustala się rzeczywisty stan rzeczy, który jest niezbędny dla określenia lub ustalenia praw i obowiązków. Strona powinna aktywnie uczestniczyć w postępowaniu dowodowym. Ustawodawca przyznaje prawa stronie, zgłaszanie wniosków dowodowych, strona może to zrobić już w momencie kiedy zwraca się o wszczęcie postępowania podatkowego jak i w toku tego postępowania Żądanie dowodowe strony powinno być uwzględnione przez organ prowadzący jeżeli przedmiotem dowodu są okoliczności mające znaczenie w sprawie, tylko w tedy gdy okoliczność, która ma być udowodniona zgodnie z wnioskiem strony nie ma znaczenia dla sprawy organ podatkowy odmawia przeprowadzenia dowodu. Odmawia przeprowadzenia dowodu mającego znaczenie w sprawie organ podatkowy wtedy gdy okoliczność taka została wystarczająco stwierdzona innym dowodem.

13.Zakres kontroli skarbowej.

Zakres kontroli skarbowej, zarówno przedmiotowy jak i podmiotowy jest bardzo szeroki, a po wejściu do UE jeszcze się poszerzy.

Zakres przedmiotowy:

1.kontrola rzetelności deklarowanych podstaw opodatkowania oraz prawidłowości obliczania i wpłacania podatków stanowiących dochód budżetu państwa, a także innych należności pieniężnych,

2.ujawnianie i kontrola niezgłoszonej do opodatkowania działalności gospodarczej, a także dochodów nieznajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach przychodów,

3.kontrola źródeł pochodzenia majątku, w przypadku niezgłoszenia do opodatkowania

4.kontrola celowości i zgodności z prawem gospodarowania środkami publicznymi oraz środkami pochodzącymi z UE i międzynarodowych instytucji finansowych, podlegających zwrotowi,

5.kontrola wywiązywania się z warunków finansowania pomocy ze środków publicznych oraz ze środków pochodzących z UE i międzynarodowych instytucji finansowych, podlegających zwrotowi,

6.certyfikacja i wydawanie deklaracji zamknięcia pomocy finansowej ze środków pochodzących z UE,

7.badanie celowości w czasie podejmowania decyzji i zgodności z prawem wykorzystania i rozporządzania mieniem państwowym, a w szczególności ujawnianie niedoborów, a także innych szkód w tym mieniu

,8.badanie wykorzystania mienia otrzymanego od Skarbu Państwa w celu realizacji zadań publicznych oraz prawidłowości prywatyzacji mienia SP,

9.kontrola rzetelności wypełniania zobowiązań wynikających z udzielonych przez SP poręczeń i gwarancji,

10.kontrola zgodności wykorzystania środków, których spłatę poręczył lub gwarantował SP, z ich przeznaczeniem,

11.kontrola zgodności z prawem przywozu towarów dopuszczonych do obrotu na polskim obszarze celnym lub mających inne przeznaczenie celne oraz wywozu towarów za granicę, a także kontrola i ujawnianie towarów nielegalnie wprowadzonych na polski obszar celny,

12.ujawnianie składników majątkowych podmiotów zobowiązanych do uiszczenia należności publicznych lub podejrzanych o czyny zagrożone kara grzywny lub karami pieniężnymi w celu zapewnienia skuteczności poboru tych należności oraz wykonania orzeczeń lub mandatów karnych,

13.kontrola oświadczeń o stanie majątkowym osób-obowiązanych do ich składania - zatrudnionych lub pełniących służbę w jednostkach organizacyjnych administracji celnej, podatkowej oraz kontroli skarbowej podległych ministrowi Finansów, w tym urzędzie obsługującym tego ministra,

14.kontrola resortowa jednostek organizacyjnych administracji celnej, administracji podatkowej oraz kontroli skarbowej podległych MF w tym urzędu obsługującego tego ministra,

Do zadań kontroli skarbowej należy między innymi prawidłowość obliczania i wpłacania podatku od nieruchomości, podatku rolnego, opłaty skarbowej itp.

Do zakresu kontroli skarbowej należy ponadto:

*zapewnienie ochrony fizycznej i technicznej inspektorom i pracownikom, a za zgodą generalnego Inspektora Kontroli Skarbowej także innym organom i instytucjom państwowym.

Kontrola skarbowa obejmuje również:

a. badanie prawidłowości stosowania cen urzędowych, cen umownych w zakresie objętym ograniczeniami swobodnego kształtowania ich poziomu,

b. rozpoznawanie, zapobieganie i zwalczanie przestępstw i wykroczeń związanych z obrotem z zagranicą towarami i technologiami objętymi kontrolą międzynarodową oraz naruszających prawa ochrony dóbr kultury narodowej, narodowego zasobu archiwalnego i ochrony własności intelektualnej a także wprowadzania na polski obszar celny i wyprowadzania z tego obszaru środków płatniczych pochodzących z przestępstw, a także ściganych na mocy umów i porozumień międzynarodowych,

Podmioty podlegające kontroli skarbowej:

Zakres podmiotowy kontroli skarbowej jest również bardzo szeroki. kontroli skarbowej podlegają następujące podmioty:

1.zobowiązane do świadczeń pieniężnych na rzecz SP lub państwowych funduszy celowych,

2.zobowiązane do wywiązywania się z warunków finansowania pomocy ze środków publicznych oraz środków pochodzących z UE i międzynarodowych instytucji finansowych, podlegających zwrotowi,

3.władające i zarządzające mieniem państwowym

4.Jednostki wykorzystujące mienie przekazane przez SP w celu realizacji zadań publicznych oraz sprywatyzowane mienie SP,

5.Kontrolą skarbową mogą być objęci beneficjenci poręczeń i gwarancji udzielonych przez SP oraz podmioty za które SP poręczył lub gwarantował,

6.Osoby zatrudnione lub pełniące służbę w resorcie finansów zobowiązane do składania oświadczeń o stanie majątkowym,

7.Jednostki organizacyjne administracji celnej, podatkowej oraz kontroli skarbowej podległe MF w tym urząd obsługujący tego ministra.

8.Płatnicy i inkasenci podatków i innych należności, tzn. podatków stanowiących dochód budżetu państwa, a także innych należności pieniężnych budżetu państwa lub państwowych funduszy celowych.

16.Organy sprawujące kontrolę skarbową.

1.Minister Finansów jako organ kontroli skarbowej. Jest on naczelnym organem kontroli skarbowej. Podlega mu Generalny Inspektor Kontroli Skarbowej, który jest powoływany i odwoływany na jego wniosek przez Prezesa Rady Ministrów. Minister Finansów powołuje i odwołuje dyrektorów urzędów kontroli skarbowej. Do jego kompetencji należy także określanie w drodze rozporządzenia siedziby i terytorialnego zasięgu działania urzędów kontroli skarbowej. Określa on także organizację urzędów kontroli skarbowej, zapewniając sprawne wykonywanie zadań kontroli skarbowej. Do kompetencji Ministra Finansów należy również nadawanie statutu urzędom kontroli skarbowej.

2.Generalny Inspektor Kontroli Skarbowej. Jego zadania są różnorodne. Sprawuje on nadzór nad działalnością: wojewódzkich kolegiów skarbowych, dyrektorów urzędów kontroli skarbowej, inspektorów zatrudnionych w urzędzie obsługującym ministra właściwego do spraw finansów publicznych oraz inspektorów i pracowników zatrudnionych w wyodrębnionych komórkach, pracowników wywiadu skarbowego Określa zadania i sprawuje kontrolę nad urzędami kontroli skarbowej. Wydaje decyzje w sprawach określonych w ustawie. Analizuje wyniki działalności kontroli skarbowej i przedstawia ministrowi właściwemu do spraw finansów publicznych propozycje ich wykorzystania. Koordynuje działania w zakresie kontroli, podejmowane przez organy podatkowe i organy kontroli skarbowej.

3.Dyrektor urzędu kontroli skarbowej. Organizuje on pracę tego urzędu i jest przełożonym zatrudnionych w nim inspektorów oraz innych pracowników. Decyduje o polityce kadrowej, a także o sprawności działania tego urzędu. Ustala plany kontroli. Decyduje zatem nie tylko o zakresie kontroli, ale również o wytypowanych do kontroli podmiotach. Upoważnia inspektorów i pracowników do przeprowadzenia czynności kontrolnych. Dokonuje zmiany inspektora lub pracownika prowadzącego czynności kontrolne.

5 .Zasady ogólne w postępowaniu podatkowym (pytanie będzie dotyczyło 2 zasad).

A.Zasada praworządności.

Podatnik: Zasada praworządności należy do nadrzędnych zasad każdego demokratycznego państwa. Zgodnie z tą zasadą podatnik (płatnik itd.) ma prawo domagać się, aby w takich samych stanach faktycznych i prawnych zapadały takie same decyzje. Jeżeli zatem w takim samym stanie faktycznym i prawnym, w jakim znajduje się podatnik, zapadło już inne, pozytywne rozstrzygnięcie, to ma on prawo oczekiwać, że jego sprawa również będzie rozstrzygnięta pozytywnie. Z zasady praworządności wynikają dla podatnika również obowiązki, między innymi obowiązek przestrzegania norm prawnych, których jest on adresatem. Nieprzestrzeganie obowiązujących przepisów prawa podatkowego zagrożone jest nie tylko sankcjami karnymi, ale również egzekucyjnymi.

Organ: Zasada praworządności nakłada na organy podatkowe obowiązek przestrzegania prawa w

toku całego postępowania podatkowego. Nakłada na organy również obowiązek kontroli

przestrzegania prawa przez innych uczestników postępowania.

B.Zasada prowadzenia postępowania podatkowego w sposób budzący zaufanie do organów podatkowych.

Podatnik: podatnik ma przede wszystkim prawo oczekiwać, że organ podatkowy będzie posługiwał się w swoim działaniu siłą argumentów, a nie argumentem siły. Ponadto ma prawo liczyć na to, że pracownicy organu podatkowego będą uwzględniali jego argumentację, udzielali mu wyjaśnień itp., a także że organ podatkowy nie będzie przerzucał na niego skutków swoich błędów. Nie oznacza to jednak, że podatnik źle poinformowany może być w takim przypadku całkowicie zwolniony z obowiązku podatkowego. Udzielenie podatnikowi mylnej informacji o przepisach prawnych dotyczących załatwianej sprawy nie może prowadzić do wydania decyzji wbrew tym przepisom.

Organ: Organ podatkowy nie może ujemnych skutków swoich zaniedbań przerzucać na barki podatników. Do ustalenia odpowiedzialności organu niezbędne jest jednak, aby podatnik umiał wykazać, iż fakt dezinformacji rzeczywiście nastąpił.

C. Zasada udzielania informacji.

Podatnik: ma zagwarantowane prawo uzyskiwania informacji dotyczących obowiązujących przepisów w zakresie spraw objętych danym postępowaniem podatkowym.

Organ: Zasada udzielania informacji nakłada na organy podatkowe obowiązek informowania stron toczącego się postępowania o przepisach prawa podatkowego pozostających w związku z przedmiotem tego postępowania. Obowiązek ten istnieje niezależnie od tego, czy strona zwraca się w tej sprawie do organu podatkowego, czy też nie. Organ podatkowy nie ma prawa wykorzystywać błędów popełnionych przez stronę w związku z nieznajomością prawa.. Organ podatkowy ma zatem z jednej strony prawo do władczego, jednostronnego określania praw i obowiązków podatnika, a z drugiej - obowiązek udzielania podatnikowi wszelkich niezbędnych informacji dotyczących jego praw i obowiązków, oraz dbania o to, aby nie wykraczały one poza zakres ustalony przez ustawodawcę. Niedopuszczalne byłoby zatem działanie organu podatkowego polegające na wyczekiwaniu, że podatnik popełni błąd w postępowaniu podatkowym. Informacje mają dotyczyć tylko tych okoliczności faktycznych i prawnych, które mogą mieć wpływ na ustalenie praw i obowiązków w toczącym się postępowaniu.

D.Zasada prawdy materialnej

Podatnik: W myśl tej zasady organ prowadzący postępowanie musi dążyć do ustalenia prawdy materialnej (prawdy obiektywnej), gwarantuje stronie, ze organ podatkowy podejmie wszelkie niezbędne działania w celu dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz załatwienia sprawy, niezależnie od wyjaśnień i wniosków dowodowych przez nią składanych.

Organ: Obowiązki organu podatkowego wynikające z zasady prawdy materialnej, polegają na podejmowaniu wszelkich niezbędnych działań zmierzających do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz załatwienia sprawy zgodnie z rzeczywistym stanem rzeczy. Organ podatkowy jest zobowiązany zebrać i w sposób wyczerpujący rozpatrzyć cały materiał dowodowy. Organ podatkowy może w związku z tym w każdym stadium postępowania zmienić, uzupełnić lub uchylić swoje postanowienie dotyczące przeprowadzenia dowodu. Obowiązek dochodzenia prawdy obiektywnej ciąży zatem na organie podatkowym niezależnie od tego, czy strona zgłosiła wnioski dowodowe i uczestniczy aktywnie w postępowaniu, czy też nie.

E.Zasada czynnego udziału strony w postępowaniu podatkowym

Podatnik: Zasada przyznaje stronie prawo udziału w każdym stadium postępowania, a przed wydaniem decyzji - prawo wypowiedzenia się co do zebranych dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań. Strona musi powiadomić o miejscu i terminie przeprowadzenia dowodów ze świadków, biegłych lub oględzin - przynajmniej na 7 dni przed terminem.

Organ: Organy podatkowe obowiązane są zapewnić stronom czynny udział w każdym stadium postępowania, a przed wydaniem decyzji - umożliwić im wypowiedzenie się co do zebranych dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań. Obowiązek nałożony na organy podatkowe służy zatem realizacji podstawowych praw podatnika. Obowiązkiem organu podatkowego jest zatem zawiadomienie strony o podejmowanych czynnościach oraz o możliwościach aktywnego udziału w każdym stadium postępowania. Obowiązek ten nabiera szczególnego znaczenia w postępowaniu dowodowym, ustawodawca dodatkowo zobowiązał organ prowadzący postępowanie do powiadomienia strony o miejscu i terminie przeprowadzenia dowodów ze świadków, biegłych lub oględzin przynajmniej na 7 dni przed terminem.

F.Zasada przekonywania

Podatnik: przyznaje mu prawo poznania przesłanek, którymi organ podatkowy kierował się, załatwiając konkretną sprawę tak, a nie inaczej.

Organ: Obowiązek organów podatkowych wynikający z zasady przekonywania polega na wyjaśnianiu stronom zasadności przesłanek, którymi organy te kierują się przy rozstrzyganiu sprawy. Nałożenie tego rodzaju obowiązku na organ podatkowy ma na celu ograniczenie do niezbędnego minimum stosowania środków przymusu przy wykonywaniu decyzji podatkowych. Obowiązek wynikający z zasady przekonywania ciąży na organie podatkowym w toku całego postępowania, ale szczególnego znaczenia nabiera przy opracowywaniu decyzji, a głównie jej uzasadnieniu. Obowiązkiem organów podatkowych jest prowadzenie postępowania podatkowego oraz uzasadnienie decyzji w taki sposób, aby strona nie miała wątpliwości, że decyzja ta jest zgodna z obowiązującym prawem i powinna być bezwzględnie wykonana.

G.Zasada szybkości i prostoty

Podatnik: Zasada szybkiego i wnikliwego załatwiania spraw przez organy podatkowe pozwala stronie oczekiwać, że organ podatkowy szybko i wnikliwie, posługując się przy tym najprostszymi środkami, załatwi jej sprawę.

Organ: Zasada szybkiego i wnikliwego załatwiania spraw nakłada na organy podatkowe obowiązek szybkiego i wnikliwego działania, a także obowiązek posługiwania się w tym celu najprostszymi środkami. Zasada szybkości i prostoty nie może być jednak realizowana z naruszeniem innych, ogólnych zasad postępowania.

H.Zasada pisemności

Podatnik: Zasada pisemności nie przyznaje wprost żadnych praw podatnikowi. Niezachowanie formy pisemnej, szczególnie w przypadku czynności mających istotne znaczenie dla sprawy, uprawnia stronę do zakwestionowania ustaleń organu podatkowego, niezachowanie szczególnej formy pisemnej, a mianowicie protokołu, np. w przypadku przesłuchiwania świadka, uprawnia stronę do żądania powtórzenia dowodu, ponieważ zeznania takie nie mają mocy dowodowej.

Organ: Obowiązek załatwiania spraw w formie pisemnej wynika z art. 126 ordynacji podatkowej, jednak przepisy szczególne mogą ustanowić wyjątek od ogólnej zasady. Przepisy prawa podatkowego nie przewidują w ogóle ustnego załatwiania spraw. Forma pisemna obowiązuje w toku całego postępowania przed organami podatkowymi. organy podatkowe maja obowiązek zachować szczególną formę pisemną, a mianowicie mają obowiązek sporządzać protokół, gdy czynności, których dokonują, maja istotne znaczenie dla sprawy, jeśli nie zostały one w inny sposób utrwalone na piśmie.

I.Zasada dwuinstancyjności i trwałości decyzji ostatecznych

Podatnik: Zasada dwuinstancyjności przyznaje stronie prawo zaskarżenia każdej decyzji organu pierwszej instancji. W myśl tej zasady odrębne postępowania prowadzą zarówno organ pierwszej, jak i drugiej instancji. W przypadku naruszenia zasady dwuinstancyjności strona ma prawo wystąpić o stwierdzenie nieważności decyzji. Wydanie decyzji z pogwałceniem tej zasady jest bowiem rażącym naruszeniem prawa.

Organ: Zasada dwuinstancyjności nakłada obowiązki na organy podatkowe zarówno pierwszej, jak i drugiej instancji. Organy pierwszej i drugiej instancji mają obowiązek prowadzenia odrębnych postępowań wyjaśniających. Z zasady tej wynika jednocześnie zakaz występowania przez organ pierwszej instancji do organu drugiej instancji o wydanie dyspozycji co do rozstrzygnięcia sprawy, a także zakaz narzucania rozstrzygnięcia organowi pierwszej instancji przez organ drugiej instancji.

Z zasady trwałości decyzji ostatecznych wynika zakaz uchylania lub zmiany decyzji ostatecznych, stwierdzenia ich nieważności oraz wznowienia postępowania w innych przypadkach niż wyraźnie określone w przepisach prawa podatkowego. Organ podatkowy ma zatem prawo zmienić treść decyzji ostatecznej, uchylić ją itd. jedynie w przypadku wystąpienia przesłanek określonych taksatywnie przez ustawodawcę.

J.Zasada jawności postępowania

Podatnik: Obowiązuje w postępowaniu podatkowym w ograniczonym zakresie, ponieważ prawo do udziału w tym postępowaniu przysługuje wyłącznie stronie i umocowanym przez nią osobom postępowanie podatkowe jest jawne wyłącznie dla stron.

Organ: Organ podatkowy nie ma prawa dopuścić jako uczestników postępowania innych podmiotów niż strona i umocowane przez stronę osoby. Organ podatkowy ma obowiązek w każdym stadium postępowania umożliwić stronie przeglądanie akt sprawy oraz sporządzanie z nich notatek, kopii lub odpisów. Organ podatkowy ma obowiązek także uwierzytelnić odpisy lub kopię akt sprawy, a także wydać z akt sprawy uwierzytelnione odpisy, jeżeli jest to uzasadnione ważnym interesem strony. Może natomiast odmówić wglądu do znajdujących się w aktach sprawy dokumentów objętych ochrona tajemnicy państwowej, a także do innych dokumentów, jeżeli uzna, że przemawia za tym interes publiczny.

K.Zasada bezstronności

Podatnik: Ordynacja podatkowa przewiduje fakultatywne wyłącznie od prowadzenia sprawy tych pracowników, w stosunku do których zostanie uprawdopodobnione istnienie okoliczności mogących budzić takie zastrzeżenia.

Organ: Zasada bezstronności wprowadza formalne przesłanki gwarantujące pełniejszą realizację jednego z najważniejszych obowiązków organu podatkowego, a mianowicie obowiązek obiektywnego zebrania i rozpatrzenia materiału dowodowego. Gwarancja taka jest zarówno obligatoryjne, jak i fakultatywne wyłączenie pracownika. Wynika to z faktu, ze nie można wykluczyć sytuacji, w których pracownik niepodlegający obligatoryjnemu wyłączeniu mógłby prowadzić sprawę w sposób stronniczy. Dlatego ustawodawca dopuszcza możliwość wyłączenia pracownika od prowadzenia sprawy, jeżeli istnieją wątpliwości co do jego bezstronności.

6.Zasady wszczęcia postępowania podatkowego.

Postępowanie podatkowe służy realizacji praw i obowiązków wynikających z prawa materialnego. Przedmiotem tego postępowania jest indywidualna sprawa rozstrzygana w drodze decyzji, należąca do właściwości organów podatkowych. Zakres postępowania podatkowego wynika z przepisów określających właściwość organów podatkowych oraz z definicji decyzji. Oznacza, to że każda sprawa wchodząca w zakres właściwości organów pod. Powinna być załatwiona przez wydanie decyzji. Każde postępowanie podatkowe musi się zakończyć wydaniem decyzji, a podstawę do jej wydania stanowić muszą przepisy prawa materialnego.

Z postępowaniem podatkowym będziemy mieli do czynienia wtedy, gdy organ podatkowy podejmuje czynności zmierzające do rozstrzygnięcia sprawy. Decyzje kończące postępowanie nie zawsze są decyzjami merytorycznymi czyli rozstrzygającymi sprawę co do istoty, ponieważ mogą kończyć decyzję w inny sposób np. wydaniem decyzji procesowej o umorzeniu postępowania.

O zakończeniu postępowania decyduje organ podatkowy. Natomiast inicjatorem może być organ podatkowy lub strona. Przepisy prawa niekiedy nie dopuszczają wszczęcia postępowania z urzędu i wtedy mamy do czynienia z postępowaniem wnioskowanym Postępowanie wnioskowe łączy się z przyznaniem podatnikowi praw.

Częściej jednak mamy do czynienia z postępowaniem z urzędu, w szczególności gdy mamy do czynienia z nałożeniem obowiązku na podatnika, np. określenie innej wysokości podatku niż wynikającej z zeznania, wydania decyzji o zabezpieczeniu zobowiązań podatkowych.

Zasadą jest, że postępowanie może zostać wszczęte tylko z inicjatywy osoby będącej stroną w postępowaniu, nieprzestrzeganie tej zasady doprowadzi do stwierdzenia nieważności decyzji.

Stroną jest: podatnik, płatnik, inkasent, następca prawny podatnika, płatnika i inkasenta, a także osoby trzecie które ponoszą odpowiedzialność za zobowiązania podatkowe podatnika. Stroną może być także os. fizyczna, prawna, jednostka nie mająca osobowości prawnej nie będąca podatnikiem, płatnikiem

Wymogi formalne żądania wszczęcia postępowania podatkowego

Żądanie wszczęcia postępowania podatkowego mieści się w zakresie pojęcia podania dlatego muszą się tam znaleźć wszystkie te elementy co w podaniu:

- wskazanie osoby, od której pochodzi ( wraz z nr NIP),

- adres wnoszącego podanie,

- treść żądania,

- podpis osoby wnoszącej podanie lub pełnomocnika

Podanie powinno również spełniać inne wymagania ustalone w przepisach szczególnych dotyczących odwołania takich jak:

-zarzuty przeciw decyzji.

- określić istotę i zakres żądania będącego przedmiotem postępowania oraz wskazywać dowody uzasadniające to żądanie.

Na żądanie wnoszącego organ podatkowy potwierdza jego wniesienie.

Żądanie wszczęcia postępowania może być wniesione na piśmie, telegraficznie, za pomocą dalekopisu, telefaksu, poczty elektronicznej, ustnie do protokołu przez stronę lub pełnomocnika. Pełnomocnikiem może być osoba fizyczna mająca zdolność do czynności prawnych.

W przypadku zaistnienia w podaniu błędów formalnych organ wzywa do ich usunięcia. Dopiero w przypadku braku reakcji w terminie 7 dni pozostawia podanie bez rozpoznania.

10. Postępowanie odwoławcze

od decyzji organu podatkowego wydanej w I instancji służy stronie odwołanie tylko do jednej instancji. Jest to potwierdzenie zasady dwuinstancyjności. Z drugiej strony z zasady tej wynika brak możliwości zaskarżania na drodze administracyjnej decyzji wydanej przez organ II instancji. Każda sprawa może być rozpatrywana przez dwa organy podatkowe - I i II instancji.

Zasada ta dotyczy wszystkich postępowań podatkowych niezależnie od przedmiotu. Każda decyzja wydana przez org. I instancji może być zaskarżona w drodze odwołania, które jest zwykłym środkiem zaskarżania.

Odwołanie jest środkiem prawnym służącym uchyleniu lub zmianie decyzji nieostatecznych. Wszczęcie post. odwoławczego umożliwia ponowne rozpatrzenie tej samej sprawy przez organ wyższego stopnia.

W post. odwoławczym można naprawić prawie wszystkie błędy organu I instancji. Postępowanie to jest bardzo szerokie, dlatego przyjmuje się, że każde podanie, w którym strona kwestionuje zasadność wydanej decyzji, niezależnie od tego jak zostanie zatytułowane powinno być traktowane jako odwołanie, pod warunkiem że strona wniosła je w przewidzianym terminie - 14 dni od doręczenia decyzji.

Zaznaczyć należy również fakt, iż w sprawach nie uregulowanych w post. odwoławczym zastosowanie mają przepisy dotyczące postępowania przed organem I instancji

W post. odwoławczym organ podatkowy nie jest związany żądaniem strony (ma możliwość naprawienia błędu który nie jest objęty żądaniem strony). Oznacza to, że rozstrzygnięcie, które w nim zapada, może wykraczać poza zakres żądania strony. Organ odwoławczy nie jest związany granicami określonymi w odwołaniu i ma obowiązek ustalić wpływ błędów popełnionych przez organ I instancji na wydanie zaskarżonej decyzji, niezależnie czy strona te błędy zauważyła i zawarła w odwołaniu. Organ odwoławczy ma zatem obowiązek naprawić wszystkie błędy jakie popełniono w post. w I instancji.

Dwuinstancyjność post. podatkowego oznacza, że również organ II instancji prowadzi odrębne postępowanie wyjaśniające. Postępowanie odwoławcze jest odrębnym samodzielnym postępowaniem , w którym prowadzi się postępowanie dowodowe. Nie ma jednak przeszkód, aby organ II instancji oparł swoje rozstrzygnięcie na materiale dowodowym organu I instancji, jeżeli uzna, że jest on wystarczający do rozpatrzenia odwołania.

Organami odwoławczymi są:

1.dyrektor Izby Skarbowej i dyrektor Izby Celnej -

jako:organ odwoławczy odpowiednio do decyzji naczelnika Urzędu Skarbowego lub naczelnika Urzędu Celnego

-organ odwoławczy od decyzji wydanej przez ten organ w I instancji

1.samorządowe kolegium odwoławcze - jako organ odwoławczy od decyzji::, wójta, burmistrza (prezydenta miasta), starosty, marszałka województwa

2. Minister Finansów jest organem odwoławczym od decyzji wydanej przez tego ministra z urzędu ( jako organ I instancji) w sprawach:, -stwierdzenia nieważności decyzji

-wznowienia postępowania

-zmiany albo uchylenia decyzji

-stwierdzenia wygaśnięcia decyzji

8. Postępowanie dowodowe

W stosowaniu prawa wyróżniamy trzy elementy:

-Ustalenie treści normy prawnej,

-Wyróżnienie stanu faktycznego w języku normy prawnej,

-Podciągnięcie stanu faktycznego pod treść normy prawnej i określenie praw i obowiązków stron danego postępowania.

Z tego wynika, że dla prawidłowego określenia obowiązków i praw strony niezbędne jest ustalenie stanu faktycznego. Stan faktyczny wskazuje nam w jakim konkretnym przypadku ma zastosowanie norma prawna. Dlatego dla ustalenia stanu faktycznego niezbędne jest przeprowadzenie stanu dowodowego. Organ podatkowy chcąc ustalić stan faktyczny musi zbierać materiał dowodowy, by na ich podstawie wyciągać wnioski. Na podstawie dowodzenia wnioskujemy co istnieje, a co nie istnieje. Wnioskowanie jest zawodne, gdyż na ogół wnioskujemy na podstawie następstw, czyli tego co już miało miejsce. Dlatego im więcej dowodów zbierzemy to jest większa pewność, że stan faktyczny przez nas ustalony jest stanem rzeczywistym.

W postępowaniu wnioskujemy czy stan faktyczny jest zgodny ze stanem rzeczywistym. Katalog dowodów jest niewyczerpujący. Jako dowód należy dopuścić wszystko co może przyczynić się do wyjaśnienia sprawy a nie jest sprzeczne z prawem, np.:

-Księgi podatkowe, Deklaracje, Zeznania świadków, Dokumenty, Opinie biegłych, Materiały zebrane w wyniku oględzin, Informacje podatkowe, Dokumenty i protokół z kontroli podatkowej.

Jako dowód należy przyjąć wszystko co nie jest sprzeczne z prawem, ten katalog jest nie zamknięty. Te środki dowodowe muszą być stosowane zgodnie z regulacją prawną zawartą w ord. Podatkowej. W postępowaniu podatkowym obowiązuje zasada prawdy materialnej, czyli obowiązek organu podatkowego do wyjaśnienia wszystkich okoliczności sprawy oraz zasada swobodnej oceny dowodów.

Te środki muszą być stosowane zgodnie z regulacją prawną. Im więcej dowodów tym większa pewność, że ustalony stan faktyczny jest zgodny z rzeczywistym stanem.

9. Zakończenie postępowania podatkowego.

Postępowanie podatkowe zatem zawsze musi się zakończyć wydaniem decyzji, bądź to procesowej, bądź merytorycznej. Decyzja jest to indywidualny akt administracyjny. Kształtuje sytuację prawną konkretnego adresata w indywidualnej sprawie. Decyzja rozstrzyga sprawę, co do istoty ( merytoryczna), albo kończy postępowanie w danej instancji w inny sposób ( procesowa). Wydanie decyzji merytorycznej jest zawsze zasadą, czyli wszędzie tam, gdzie jest to możliwe. Decyzja procesowa, gdy nie można rozstrzygnąć, co do istoty sprawy, bo postępowanie wszczęte musi być zakończone. Do czasu wydania decyzji strona zawsze może zmienić swoje żądanie. Czasem wydanie decyzji musi być poprzedzone wydaniem opinii innego organu, np.: organu gminy, gdy jest to jego dochód. Przepisy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego, w którym mówi się, iż umorzenie, odroczenie terminu płatności, rozłożenie na raty podatków stanowiących dochód gmin, a ustalane przez US, musi być stanowisko - opinia Urzędu Gminy. Każda decyzja musi spełniać wymogi formalne, czyli posiadać elementy wskazane przez ustawodawcę.

11. Wznowienie postępowania podatkowego.

Wznowienie postępowania podatkowego może nastąpić w przypadku zaistnienia przesłanek Gdy wznowienie jest dopuszczalne org.pod wydaje postanowienie w tej sprawie. Ustawodawca zaznacza, że niedopuszczalne jest wznowienie postępowania po upływie terminów przewidzianych w Ord. Pod. Np. nie można wznowić postępowania po upływie 3 lat, a w niektórych przypadkach po upływie 5 lat. Wznowienie postępowania rozstrzyga się w formie postanowienia, na które nie służy zażalenie. Do wznowienia postępowania wystarczy jednak, że wnioskodawca uprawdopodobni istnienie, którejś z przesłanek wymienionych w art. 240. Wydanie postanowienia o wznowieniu nie przesądza jednak istnienia, którejś z przesłanej, ponieważ po wznowieniu prowadzi się w I etapie tego postępowania postępowanie dowodowe zmierzające do tego, żeby ustalić czy faktycznie przesłanki istnieją.

Innymi słowy w momencie, kiedy wpływa podanie o wznowienie postępowania przedawniło się już prawo do wymiaru lub przedawniło się zobowiązanie podatkowe organ podatkowy stwierdza niedopuszczalność wznowienia postępowania. Jeżeli te terminy nie upłynęły, a podatnik powołuje się na przesłanki OP ,to organ podatkowy wydaje postanowienie o wznowieniu postępowania. Jeżeli natomiast wnoszący odwołanie jako podstawę wznowienia wskazuje inne okoliczności niż wymienione wOP, albo z treści podanej wynika, że okoliczności, na które się powołuje nie mogą stanowić przesłanki określonej w OP to organ podatkowy decyzją odmawia wznowienie postępowania.

Postępowanie po wydaniu postanowienia o wznowieniu postępowania jest dwuetapowe:

1. Pierwszy etap - organ podatkowy bada, czy faktycznie w danym przypadku okoliczności stanowiące podstawę wznowienia postępowania istnieją, czy też nie istnieją. Jeżeli przesłanki istnieją organ podatk przechodzi do następnego etapu.

2. Drugi etap - prowadzenie postępowania w sprawie rozstrzygnięcia istoty sprawy.

Wznowienie post. następuje z urzędu jak i na wniosek strony.

Okoliczności stanowiące podstawę wznowienia postępowania.

1.Fałszywe dowody, na podstawie których ustalono istotne dla sprawy okoliczności faktyczne.

2.Wydanie decyzji w wyniku przestępstwa.

3.Decyzja wydana przez pracownika lub organ podatkowy, który podlega wyłączeniu

4.Brak udziału strony w postępowaniu nie z własnej winy, kiedy strona nie z własnej winy nie brała udziału w postępowaniu..

5.Ujawnienie istotnych dla sprawy nowych okoliczności faktycznych lub nowych dowodów istniejących w dniu wydania decyzji, nieznanych organowi, który wydał decyzję.

6.Decyzja wydana bez wymaganego prawem stanowiska innego organu.

7.Decyzja wydana na podstawie innej decyzji lub orzeczenia sądu, które zostały następnie uchylone lub zmienione w sposób mogący mieć wpływ na treść wydanej decyzji.

8.Decyzja wydana na podstawie przepisu, o którego niezgodności z Konstytucją RP, ustawą lub ratyfikowaną umową międzynarodową orzekł Trybunał Konstytucyjny.

12. Stwierdzenie nieważności decyzji ostatecznych.

Decyzja od momentu doręczenia obowiązuje i gdy nie jest wykonana, będzie przymuszenie do wykonania tego obowiązku przez działania egzekucyjne. Obowiązuje i podlega wykonaniu również taka decyzja, która kwalifikuje się do stwierdzenia nieważności. Stwierdzenie nieważności następuje co do decyzji. Jest to decyzja wydana w I instancji, a więc od decyzji tej przysługuje odwołanie. Organ właściwy do stwierdzenia nieważności decyzji wydaje decyzję jako organ I instancji. Właściwym do stwierdzenia nieważności decyzji jest organ wyższego stopnia co do zasady, ale w niektórych przypadkach organ który wydał decyzję jest organem właściwym do wydania decyzji Minister właściwy do spraw finansów publicznych, izba skarbowa lub samorządowe kolegium odwoławcze - są właściwe jako organ I instancji stwierdzić nieważność decyzji. Jeżeli decyzja została wydana przez ten organ. W przypadku wszczęcia postępowania z urzędu właściwym do stwierdzenia nieważności decyzji wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej jest Minister Finansów.

Stwierdzić nieważność decyzji można wtedy kiedy wystąpi któraś z przesłanek wymienionych w art. 240 Ord. podatk. Przepisy te muszą być interpretowane ściśle ponieważ stanowią wyjątek od ogólnej trwałości decyzji ostatecznej.

Przesłanki stwierdzające nieważność decyzji ostatecznych:

1. Wydanie decyzji z wydanej z naruszenia przepisów o właściwości.

Właściwość miejscowa., rzeczowa, funkcjonalna

2. Stwierdzenie nieważności decyzji ostatecznych, które zostały wydane bez podstawy prawnej.

3. Stwierdzenie nieważności decyzji ostatecznych, które zostały wydane z rażącym naruszeniem prawa.

4. Stwierdzenie nieważności decyzji ostatecznych, które dotyczą sprawy rozstrzygniętej w innej decyzji.

5. Stwierdzenie nieważności decyzji ostatecznych, które zostały skierowane do osoby niebędącej stroną w sprawie.

6. Stwierdzenie nieważności decyzji ostatecznych, które były niewykonalne w dniu ich wydania i ich niewykonalność ma charakter trwały.

7. Stwierdzenie nieważności decyzji ostatecznych, które zawierają wadę powodującą ich nieważność na mocy wyraźnie wskazanego przepisu prawa.

8. Stwierdzenie nieważności decyzji ostatecznych, których wykonanie wywołałoby czyn zagrożony karą. W przypadku tej przesłanki chodzi o jakikolwiek czyn zagrożony karą.

9. Ustawodawca przewiduje przypadki, w których nie można wszcząć postępowania. Odmowa wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji gdy:

*żądanie zostało wniesione po upływie 5 lat od dnia doręczenia decyzji;

*sąd administracyjny oddalił skargę na tę decyzję z wyjątkiem przypadków, kiedy żądanie stwierdzenia nieważności decyzji oparte jest na podstawie art. 241 &1 pkt 4, czyli w sprawie rozstrzygnięto już inną decyzją ostateczną. Wszczyna się postępowanie mimo, iż sąd oddalił skargę.

Powyższe okoliczności uwzględnia się również w zakresie wszczęcia postępowania z urzędu.

1.Czynności sprawdzające

Czynności sprawdzające nazwane są jako kontrola formalna bądź postępowanie wstępne. Kontrola to sprawdzenie czy stan rzeczywisty zgadza się ze stanem pożądanym oraz ustalenie odstępstw od pożądanego stanu oraz czuwanie nad prawidłowym przebiegiem.

Mówimy o czynnościach jako o postępowaniu wstępnym ponieważ część tych działań jest podobna do postępowania podatkowego. Wszystkie działania w ramach czynności sprawdzających mają charakter materialno-techniczny, tzn. nie zmierzają one do stworzenia nowej normy porządku prawnego czyli głównym zadaniem organów podatkowych w ramach czynności sprawdzających jest analiza zeznań podatkowych, informacji podatkowych ale pod kontem formalnym i ewentualnie weryfikacja.

Czynności te w sposób pośredni mogą spowodować skutki w sferze przepisów prawa materialnego.

1.CZYNNOŚCI SPRAWDZAJĄCE

Czynności sprawdzające są określone jako wstępne postępowanie podatkowe bądź kontrola formalna.

Kontrola w potocznym tego słowa znaczeniu to sprawdzenie czy stan rzeczywisty czegoś zgadza się ze stanem pożądanym oraz ustalenie ewentualnych odstępstw oraz czuwanie nad prawidłowym przebiegiem czegoś.

Poza kontrolą podatkową oraz kontrolą skarbową wyróżniamy kontrolę formalną, która w ordynacji podatkowej regulowana jest przepisami zawartymi w dziale - czynności sprawdzające.

Wszystkie te trzy rodzaje kontroli polegają na sprawdzeniu czy stan rzeczywisty jest zgodny ze stanem postulowanym tzn. z obowiązującym stanem prawnym.

System podatkowy, w którym obowiązuje zasada samoobliczenia podatków tzn. gdy powstają one z mocy prawa. Ponieważ gro podatków składający się na polski system podatkowy powstaje z mocy prawa, głównym zadaniem organów podatkowych jest analiza i weryfikacja deklaracji składanych przez podatników, płatników, jak również informacji podatkowych przesyłanych do organów podatkowych przez zobowiązane podmioty. W celu zagwarantowania jak najpełniejszego wykonania zobowiązań podatkowych przez podatników samodzielnie obliczających podatki ustawodawca nakłada na organy podatkowe różnego rodzaju obowiązki.

Dotyczą one tych czynności organów podatkowych, które w sposób pośredni powodują wykonanie zobowiązań podatkowych przez podatników (płatników, inkasentów), a które można nazwać kontrolą. Jest to jednak kontrola formalna, ponieważ w ramach czynności sprawdzających organ podatkowy ogranicza się do badania dokumentów, które znajdują się w jego posiadaniu. Czynności sprawdzające nie mają, zatem na celu stworzenia nowego porządku prawnego, są to, bowiem czynności materialno - techniczne. Trzeba pamiętać, że czasami usunięcie błędów formalnych może spowodować zmianę wysokości zobowiązania podatkowego.

Charakter czynności sprawdzania na tle kontroli.

Ordynacja podatkowa rozgranicza postępowanie podatkowe od postępowania sprawdzającego i kontroli podatkowej.

Aby wszcząć postępowanie podatkowe, musi być wydane postanowienie w tej sprawie. W przypadku czynności sprawdzających tzn. podjęcie kontroli formalnej nie jest sformalizowane. Organ podatkowy nie wydaje w tej sprawie żadnego dokumentu świadczącego o rozpoczęciu tych czynności. Należy w związku z tym pamiętać, że wszczęcie musi być doręczone postanowienie jak jest wszczęte z urzędu lub przez złożenie wniosku przez stronę. Wszczęcie kontroli formalnej, postępowania wstępnego, nie jest sformalizowane. Organ nie informuje podatnika, że prowadzi kontrole i jakimi dokumentami dysponuje. Kontrola musi być poprzedzona doręczeniem czynności wyjaśniającej nie na zaświadczeniu.

Zakończenie nie wymaga wydania jakiegokolwiek orzeczenia i inaczej niż kontrola - protokół, wszczęcie postępowania - orzeczenie ( przedawnia się po 5 latach).

Postępowanie różni cel i zakres uprawnień. Należy zaznaczyć, że podstawowym kryterium określające rodzaj postępowania jest cel dokonywanych czynności. Każde z tych post. ma, bowiem inny zakres czynności. Czynności sprawdzające ( post. wstępne, kontrola formalna) to działania materialno - techniczne, czyli takie, które nie zmierzają do stworzenia nowej normy porządku prawnego. Mogą jednak czynności sprawdzające pośrednio wywołać skutki prawne.

 Zakres oraz cel czynności sprawdzających jest ściśle określony w dziale V ordynacji podatkowej.

 Zakres i cel postępowania podatkowego określony jest w dziale IV ordynacji podatkowej.

 Zakres i cel kontroli podatkowej określony jest w dziale VI kontroli skarbowej.

 Zakres i cel kontroli skarbowej określony jest w ustawie kontroli skarbowej.

 Zakres i cel czynności sprawdzającej zgodnie z art. 272 OP czynności sprawdzające dokonują wyłącznie organy podatkowe I instancji art. 13 określa, kto jest organem I instancji oznacza to, że czynności mogą dokonywać:

- pracownicy Urzędów Skarbowych - upoważnieni przez Naczelnika Urzędu, ponieważ on jest organem

- pracownicy oraz funkcjonariusze celni - upoważnieni przez Naczelnika Urzędu Celnego

- pracownicy urzędu miasta i gminy - upoważnieni przez Wójta, Burmistrza lub Prezydenta w zakresie podatków formalnych.

Art. 272 określa jednocześnie cel czynności sprawdzających.

Celem czynności sprawdzających jest:

1. sprawdzenie terminowości składania deklaracji ( wykazów, informacji) do składania, których są zobowiązani podatnicy, płatnicy lub inkasenci

2. terminowość wpłacania zadeklarowanych podatków w tym również pobieranych przez płatników lub inkasentów, w tym zakresie uprawnienie obejmuje również sprawdzenie prawidłowości naliczania odsetek za zwłokę - pamiętać należy, że nie wpłacony w terminie podatek jest zaległością podatkową a od zaległości pobiera się odsetki za zwłokę, są one płatne bez wezwania, co oznacza, że dokonując zapłaty podatku należy doliczyć odsetki za zwłokę

3. stwierdzenie formalnej poprawności deklaracji, zeznań, informacji, wykazów - jest to kwestia formalna

4. ustalenie stanu faktycznego w zakresie niezbędnym do stwierdzenia zgodności z przedstawionymi dokumentami.

2.Czynności sprawdzające prawa i obowiązki organów podatkowych.

Należy zaznaczyć, że w ich ramach organ podatkowy I instancji ma uprawnienia do kierowania podatnika oraz innych podmiotów stosunku podatkowo - prawnego i innych podmiotów określonych żądań, zapytań dotyczących skorygowania deklaracji, składania wyjaśnień i tak dalej.

1. Organ podatkowy może zwracać się do składającego deklaracje o złożenie niezbędnych wyjaśnień w przypadku stwierdzenia, że deklaracja taka zawiera błędy lub oczywiste omyłki lub wypełniono ją niezgodnie z obowiązującymi przepisami, organ może żądać skorygowania takiej deklaracji ( zeznania, wykazy, informacje). W przypadku, kiedy takie żądanie jest skierowane, organ podatkowy ma obowiązek wskazać przyczyny z powodu, których informacje zawarte w deklaracji budzą jego wątpliwości - formalny dekret wątpliwości, dotyczący błędów, omyłek. Dalsze czynności organu podatkowego uzależnione są od zachowania wzywanego, jeżeli skoryguje błędy to czynności sprawdzające kończą się sporządzeniem adnotacji w deklaracji. Jeżeli podatnik nie chce poprawić błędu organ podatkowy nie może tego zrobić za podatnika, lecz musi wszcząć postępowanie podatkowe.

2. Zgodnie z art. 274 p. 1 OP w przypadku nie złożenia przez podatnika deklaracji mimo ciążącego na podatniku obowiązku organ podatkowy może żądać wyjaśnień w celu nie złożenia deklaracji.

3. W ramach czynności sprawdzających z art. 274 &2 ordynacji podatkowej może wezwać do udzielenia w wyznaczonym terminie do udzielenia niezbędnych wyjaśnień lub uzupełnienia, jeżeli organ ten ma wątpliwości, co do rzetelności danych zawartych w danej deklaracji. Jeżeli organ podatkowy nie dysponuje dowodami pozwalającymi zakwestionować rzetelność danych wynikających z deklaracji to nie może dekretu wątpliwości kierować do podatnika w ramach czynności sprawdzających bądź musi wszcząć postępowanie podatkowe lub kontrolę podatkową.

4. W ramach czynności sprawdzających organ podatkowy może wydać postanowienie o przedłużeniu terminu zwrotu podatku, jeżeli zasadność tego zwrotu budzi wątpliwości a w terminach określonych przez ustawy organu podatkowego nie zdąży przeprowadzić czynności sprawdzających.

5. W ramach czynności np., jeżeli podatnik korzysta z przysługującej mu ulgi organ podatkowy może się zwrócić do podatnika o okazanie dokumentów lub o złożenie fotokopii tych dokumentów, jeżeli możliwość skorzystania z ulgi łączy się z obowiązkiem posiadania danych dokumentów, jeżeli nie toczy się postępowanie organu podatkowego jest uprawniony do analizy dokumentów będących w posiadaniu podatnika ( w ściśle określonych przypadkach). Wezwanie podatnika do okazania tych dokumentów nie wnioskuje o wszczęcie postępowania. Do wszczęcia postępowania może również nie dojść, jeżeli podatnik nie miał prawa do ulgi.

6. W ramach czynności, sprawdzanie nie przysługuje wszystkim. W I ustawie jedynie Naczelnikowi, który może żądać od banków, aby sporządziły i przekazały do urzędu informacje o zdarzeniach stanowiących podstawę do skorzystania przez podatnika z ulg podatkowych, jeżeli takie ulgi zostały wykazane w deklaracji. Z żądaniem takim Naczelnik może się zwrócić do Domów Maklerskich, Towarzystw Funduszy Inwestycyjnych, jeżeli zdarzenia mają być przedmiotem informacji łączy się z ulgami podatkowymi wykazanymi w deklaracji.

7. W ramach czynności sprawdzających za zgodą podatnika organ podatkowy może dokonać oględzin lokalu lub jego części, jeżeli dokonanie takich oględzin jest niezbędne do zweryfikowania wydatków na cele mieszkaniowe z danymi wynikającymi z deklaracji złożonej przez podatnika lub z danymi wynikającymi z innych dokumentów potwierdzających poniesienie takich wydatków. Jeżeli podatnik się zgodzi na dokonanie oględzin zgodnie z podatnikiem ustala termin, sporządza się adnotacje, jeżeli w ustalonym terminie podatnik nie udostępni lokalu do oględzin organ ma prawo wyznaczyć nowy termin. Jeżeli podatnik zmieni zdanie organ nie może dokonać oględzin. Jeżeli oględziny się odbyły to sporządza się protokół. Z protokołu musi wynikać, kto, kiedy i gdzie dokonał oględzin lokalu mieszkalnego, kto i w jakim charakterze był przy tym obecny, co i w jaki sposób w wyniku tych oględzin ustalono oraz jakie uwagi zgłosiły osoby obecne przy oględzinach. Protokół powinien być odczytany i podpisany przez osoby obecne przy oględzinach ( ulgi mieszkaniowe i inwestycyjne).

PRAWA I OBOWIĄZKI PODATNIKA

Gro tych zadań odbywa się bez podatnika, bez jego udziału, dział V:

1. W ramach tych czynności służy prawo do skorygowania deklaracji.

2. Podatnikowi, który otrzymał postanowienie o przedłużenie terminu zwrotu podatku, przysługuje zażalenie na takie postanowienie ( 7 dni od dnia postanowienia, prawo skargi do sądu administracyjnego)

3. Podatnik ma prawo nie zgodzić się na oględziny lokalu mieszkalnego, odmawiając zgody musi mieć świadomość, że jego odmowa spowoduje wszczęcie postanowienia podatkowego lub kontroli podatkowej.

Czynności sprawdzające nie kończą się wydaniem orzeczenia.

Skarga ok. VIII KPA - co do zasady KPA nie ma zastosowania do sprawdzania podatków z wyjątkiem art. 3 & 1 p 2 przepisów tego kodeksu, nie stosuje się do spraw uregulowanych w ustawie OP z wyjątkiem jednak przepisów działu IV, V, VIII KPA.

Zgodnie z ok. VIII KPA każdy ma prawo do składania skarg a przedmiotem takiej skargi może być naruszenie praworządności lub interesu skarżących.

Obowiązuje zasada, że skargę można wnieść w każdym czasie, jeżeli przepis prawa przewiduje w konkretnym przypadku jakiś środek karny, to taka skarga jest traktowana jak przepis regulujący.

Skarga jest rozpatrywana jak inne środki zaskarżenia, ponieważ organ ma obowiązek przeprowadzić postępowanie wyjaśniające.

O sposobie załatwienia skargi skarżący musi być poinformowany w formie zawiadomienia, które powinno zawierać: oznaczenie organu od którego pochodzi, wskazanie, w jaki sposób skarga została załatwiona oraz sposób z podaniem imienia i nazwiska oraz stanowiska służbowego oraz uzasadnienie faktyczne i prawne, jeżeli skarga jest załatwiona odmownie.

WYŁĄCZENIE ORGANU PODATKOWEGO OD WYKONANIA CZYNNOŚCI SPRAWDZAJĄCYCH

Ustawa określa przypadki, kiedy z uwagi na zapewnienie bezstronności postępowania organ podatkowy podlega wyłączeniu od wykonywania czynności sprawdzających.

Zgodnie z taką zasadą organ podatkowy powinien prowadzić postępowanie sprawdzające w taki sposób, aby nikt nie mógł mieć zastrzeżeń do obiektywnego przeprowadzenia tych czynności. Przesłanki wyłączenia zostały określone w art. 278 OP zgodnie z & 1 Naczelnik Urzędu Skarbowego jako organ podatkowy podlega wyłączeniu obligatoryjnemu od wykonywania czynności sprawdzających w ramach zobowiązań podatkowych powstających z mocy prawa (bez konieczności wydania decyzji) w przypadku tych czynności dotyczących naczelnika urzędu skarbowego lub jego zastępcy, dyrektora izby skarbowej lub jego zastępcy oraz małżonków, rodzeństwa, wstępnych ( rodziców),zstępnych ( dzieci), osób związanych z stosunkiem opieki, przysposobieniem lub kurateli, powinowatych 1 stopnia, wtedy organ jest wyłączony z czynności sprawdzających.

Stosunek powinowactwa powstaje w wyniku zawarcia związku małżeńskiego - łączy jednego małżonka z krewnymi drugiego małżonka. Stosunek powinowactwa trwa po ustaniu małżeństwa.

Stopnie powinowactwa są stopniem pokrewieństwa. W takim stopniu jak jeden jest pokrewieństwem taki jest stopień pokrewieństw.

M Pokrewieństwo - liczba urodzin minus jeden

v v Pokrewieństwo a powinowactwo liczy się ten sam

1 stopień v 2-1=1 [ v v stopień

v v v

MĄŻ <<<<<<< C S

v <--->v

v 3-1=2 stopień

v v

v v

K K

<-------------------->

5-1=4 stopień

W przypadku, kiedy organ jest wyłączony a sprawa dotyczy naczelnika itd. to wyłączenie następuje na podstawie oświadczenia złożonego przez naczelnika, dyrektora izby skarbowej. Wtedy dyrektor wyznacza inny organ do wyznaczenia czynności sprawdzającej. Organ wyłączony robi kserokopię takiego zeznania, które włącza do swoich akt a oryginał przekazuje organowi wyznaczonemu przez dyrektora izby skarbowej. Oświadczenie dyrektor izby skarbowej przekazuje Ministrowi Finansów. Minister Finansów wyznacza organ podatkowy do przeprowadzenia czynności sprawdzających, będzie to organ podatkowy poza zasięgiem danej Izby Skarbowej. W jednym i drugim przypadku składane są we właściwym urzędzie.

WYŁĄCZENIE PRACOWNIKÓW ORGANU PODATKOWEGO OD WYKONYWANIA CZYNNOŚCI SPRAWDZAJĄCYCH.

Pracownik urzędu skarbowego lub urzędu celnego podlega wyłączeniu od wykonywania czynności sprawdzających, jeżeli czynności te dotyczą zobowiązań podatkowych tego pracownika lub osób pozostających z nim w stosunkach prawnych, określonych przez ustawę, gdy sprawa dotyczy małżonka, rodzeństwa, wstępnych, zstępnych, powinowatych I stopnia oraz osób związanych z tytułu przysposobienia, opieki, lub kurateli. Podstawę wyłączenia tego pracownika decyduje oświadczenie złożone na ręce naczelnika. W przypadku wyłączenia naczelnik urzędu wyznacza innego pracownika do dokonania tych czynności.

ODPOWIEDNIE ZASTOSOWANIE PRZEPISÓW W RAMACH CZYNNOŚCI SPRAWDZAJĄCYCH.

Przepisy działu V nie stanowią pełnej regulacji, ponieważ ustawodawca odsyła nas do innych przepisów, z przepisami działu V.

Odpowiednio zgodnie z art. 280 OP w ramach czynności sprawdzających stosuje się odpowiednio przepisy rozdziału I, III, V, VI, IX, X, XIV, XVI, XXIII działu IV ordynacji podatkowej.

1. Rozdział I ma odpowiednie, w czynnościach sprawdzających, zastosowanie

- "5.zasady ogólne" 120-129- mają charakter norm prawnych, muszą być bezwzględnie przestrzegane.

Tymi zasadami są:

 zasada praworządności - rządami prawa, zgodnie z tą zasadą każda czynność podejmowana w ramach czynności sprawdzających musi mieć swoje umocowanie w przepisach powszechnie dostępnego prawa, wynikające z ustaw lub z przepisów wykonawczych do ustaw. Chcąc nałożyć obowiązek na podatnika w ramach czynności sprawdzających np. wzywając, organ podatkowy musi umieć wskazać przepis, z którego obowiązek taki wynika, jeżeli tego nie potrafi to nie może go egzekwować.

 zasada prowadzenia postępowania w sposób budzący zaufanie do organów podatkowych. Mimo, że czynności sprawdzające są sprawdzane bez podatnika muszą być tak dokumentowane, żeby podatnik był przekonany, że wszystkie działania są oparte w granicach prawa, że organ podatkowy pamięta o równości obywateli wobec prawa. Przestrzeganie tej zasady wiąże się z właściwym traktowaniem uczestników, jeżeli dochodzi do bezpośredniego kontaktu. Jednocześnie stosując tą zasadę należy pamiętać, że błędy organu podatkowego nie mogą być przerzucane na podatnika. Naruszona będzie ta zasada, jeżeli podatnik popełni jakiś błąd, jeżeli otrzyma go od organu podatkowego.

 zasada udzielania informacji - musi być modyfikowana. Dotyczy sytuacji związanej z postępowaniem, musi informować stronę o przepisach związanych z toczącym się postępowaniem.

 zasada prawdy materialnej, obiektywnej jest jedną z głównych zasad postępowania organu podatkowego, mamy podejmować działania zmierzające do ustalenia rzeczywistego stanu rzeczy dla ograniczenia działania, nie prowadzi się postępowania

 zasada czynnego udziału strony w postępowaniu. Ograniczone zastosowanie. W tym ścisłym postępowaniu nie stosowanie jej grozi grzywną, karą dla organu podatkowego

 zasada uzasadnienia przesłanek. Chodzi oto, żeby ograniczyć do minimum stosowanie przymusu.

 zasada szybkiego i wnikliwego załatwienia sprawy - szybkość i prostota. Ma ograniczone zadanie.

 zasada pisemności - ma szczególne znaczenie, wykonywane są czynności bez podatnika, wszystkie wszczęcia na piśmie, znaczenie w sprawie adnotacji.

 zasada dwuinstancyjna - do zażaleń, postanowień stosuje się przepisy odwoławcze. Dwa organy I i II instancji oddzielnie rozstrzygają daną sprawę

 zasad trwałości decyzji ostatecznej

 zasada jawności postępowania. Postępowanie podatkowe jest jawne wyłącznie dla stron. Podatnik może przyjść i przeglądać swoje akta, żądać wydania odpisów.

5.POZOSTAŁE ZASADY:

Pozostałe zasady, które nie są zawarte w czynnościach sprawdzających, przepisy rozdziału III zatytułowane STRONA, mają odpowiednie zastosowanie w ramach czynności sprawdzających art. 133 Ordynacji Podatkowej. STRONĄ w postępowaniu podatkowym jest podatnik, płatnik, inkasent oraz ich następca prawny a także osoby trzecie, o których mowa w art. 110-117, które z uwagi na swój interes prawny, żądają czynności organu podatkowego albo, do której interesu prawnego czynność organu podatkowego się odnosi lub, której interesu prawnego działanie organu podatkowego dotyczy. Zgodnie z paragrafem 2 tego art. stroną w postępowaniu podatkowym w ramach czynności sprawdzających może być osoba fizyczna, osoba prawna lub inna niż wymienione w paragrafie 1, jeżeli zgodnie z przepisami prawa podatkowego ciążą na niej szczególne obowiązki i zamierza skorzystać z uprawnień wynikających z tego prawa.

ROZDZIAL 5 DZIAŁ IV DORĘCZENIA.

Korespondencję doręcza się do rąk adresata. Ustawodawca przewiduje jednak również zastępcze formy doręczenia - doręczenie korespondencyjne dorosłemu domownikowi, sąsiadowi lub dozorcy, pozostawienie na poczcie a`viso. Odmowa odbioru korespondencji jest przyjęciem korespondencji.

ODP. ROZDZIAŁ 6 DZIAŁ IV WEZWANIA.

Nie ma wielu wezwań. Musi być określony cel, w jakim celu, w jakiej sprawie, określone czynności, wyjaśnienia, czas i miejsce, w jakim celu i sprawie dana osoba ma się zgłosić. Wezwanie musi być podpisane. Istotne jest to, że w ramach czynności np. nie mają zastosowania przepisy rozdziału zatytułowanego „Kary porządkowe” a to oznacza, że w przypadku kierowania wezwania, w wezwaniu tym nie można grozić zastosowaniem kary porządkowej, można natomiast pouczyć o stosowaniu sankcji egzekucyjnej.

ROZDZIAŁ IX PROTOKOŁY I ADNOTACJE

Mówiąc, że z każdej czynności, która ma znaczenie w sprawie musi być sporządzony protokół. Musi być tak sporządzony, aby z niego wynikało: kto, gdzie, kiedy, kto i w jakim charakterze był przy tym obecny, co ustalono. Protokół musi być podpisany przez wszystkich uczestników. Skreślenia muszą być czytelne. Adnotacje sporządza się z czynności, które mają znaczenie w sprawie i podpisuje osoba, która je sporządziła. Odbywają się one bez udziału podatnika. Podatnik ma prawo przeglądać akta.

ROZDZIAŁ XIX POSTANOWIENIA

Co do zasady nie kończą się wydaniem aktów prawnych.

ROZDZIAŁ X UDOSTĘPNIANIE AKT

Ma zastosowanie.

ROZDZIAŁ XVI ZAŻALENIA

Środki zaskarżenia przysługujące od postanowień.

ROZDZIAŁ XXIII KOSZTY POSTĘPOWANIA

Zgodnie z przepisami tego rozdziału wszystkie koszty z wyjątkami ponosi Skarb Państwa, Powiat, Województwo, Gmina w zależności, który organ prowadzi postępowanie.

DZIAŁ IV ORDYNACJI PODATKOWEJ

POSTĘPOWANIE PODATKOWE

służy realizacji praw i obowiązków i uczestników tego postępowania, wynikających z prawa materialnego. Organ podatkowy, który prowadzi postępowanie podatkowe ma do spełnienia bardzo ważne zadanie w zakresie realizacji praw podatnika, szereg obowiązków organu podatkowego jest, bowiem związanych z uprawnieniami podatnika lub innych uczestników tego postępowania. Obowiązek, wyczerpującego zebrania materiału dowodowego, ponieważ pozwala to ustalić rzeczywisty stan rzeczy i tym samym określić prawa strony. Uprawnienia podatnika w postępowaniu podatkowym wynikają przede wszystkim z zasad ogólnych postanowienia ogólnego. Zasady te zawarte są w art. 120-129 i mimo, że nie zawierają dużej ilości treści to wynikają z nich liczne prawa i obowiązki uczestników w postępowaniu.

 Prawa i obowiązki strony wynikające z zasady praworządności. Zasada praworządności należy do nadrzędnych zasad każdego demokratycznego państwa. Zgodnie z tą zasadą prawa i obowiązki podatnika musza wynikać z przepisu powszechnie obowiązującego prawa (mienie, umowa międzynarodowa)a nie a nie z pism ogólnych Ministra Finansów. Zgodnie z tą zasadą podatnik może domagać się, aby w takich samych stanach faktycznych i prawnych zapadały takie same decyzje. Zaniedbanie obowiązku jest zagrożone sankcją przewidzianą w art. 247 ordynacji podatkowej, który określa przesłanki, stwierdzenie nieważności decyzji, wśród tych przesłanek wymienia się brak podstawy prawnej oraz rażące naruszenie prawa. Jeżeli organ ma wydać decyzję musi mieć podstawę prawną. Jeśli stwierdzi nieważność to tak jakby tej decyzji nie było.

 Prawa i obowiązki wynikające z zasady prowadzenie postępowania w sposób budzący zaufanie do organów podatkowych. Na podstawie tej zasady podatnik czy inny uczestnik ma prawo oczekiwać, że organ podatkowy w swoim działaniu będzie posługiwał się siłą argumentu a nie argumentem siły. Ponad to podatnik ma prawo oczekiwać, że pracownicy organu podatkowego będą uwzględniać jego argumentację, będą udzielali mu wyjaśnień a także, że organ podatkowy nie będzie przerzucał na niego skutków swoich błędów.

 Prawa i obowiązki wynikające z zasady udzielenia informacji. Zasada udzielenia informacji gwarantuje podatnikowi uzyskiwanie informacji w zakresie obowiązujących przepisów, ale tylko dotyczących tych przepisów, które będą przedmiotem postępowania. Ma prawo do takich informacji niezależnie od tego czy zwróci się do organu podatkowego czy nie.

 Prawa i obowiązki wynikające z zasady prawdy obiektywnej. Zasada prawdy obiektywnej jest jedną z głównych zasad postępowania podatkowego, ponieważ ma bardzo duży wpływ na ustalenie zakresu praw i obowiązków uczestników postępowania. Bez ustalenia rzeczywistego stanu rzeczy nie jest możliwy zakres i treść praw i obowiązków.

 Prawa i obowiązki wynikają z zasady czynnego udziału strony w postępowaniu podatkowym. Zasada przyznaje stronie prawo udziału w każdym stadium postępowania podatkowego a przed wydaniem decyzji prawo wypowiedzenia się, co do zebranego materiału dowodowego, a także zgłoszonych żądań. Ustawodawca umożliwia, zatem stronie kształtowanie treści praw i obowiązków wynikających z przepisów prawa materialnego.

 Prawa strony wynikające z zasady poznania przesłanek, którymi kierował się organ podatkowy przy załatwianiu spraw. Z zasady tej wynika, że podatnik ma prawo poznać przesłanki, którymi kierował się organ podatkowy załatwiając daną sprawę. Prawo to jest przede wszystkim realizowane poprzez wyczerpujące uzasadnienie.

 Prawa i obowiązki wynikające z zasady prostości i szybkości. Zgodnie z tą zasadą podatnik ma prawo oczekiwać, że sprawa będzie przez organ załatwiona szybko i wnikliwie. Sprawa nie wymaga prowadzenia postępowania dowodowego oraz taka, która może być załatwiona w oparciu o dowody przedstawione przez stronę, powinna być załatwiona niezwłocznie, czyli w najkrótszym możliwie czasie.

 Prawa i obowiązki wynikające z zasady pisemności. Zasada pisemności wprost nie przyznaje żadnych praw czynowi, ale pośrednio z tej zasady uprawnienia wynikają, ponieważ organ podatkowy, który nie przestrzega zasady pisemności musi się liczyć z tym, że podatnik skorzysta z możliwości wnoszenia decyzji ostatecznej i spowoduje konieczność ponownego przeprowadzenia postępowania dowodowego.

 Prawa i obowiązki wynikające z zasady dwuinstancyjnej trwałości decyzji ostatecznej. Zasada dwuinstancyjna przyznaje stronie prawo zaskarżenia każdej decyzji. Zgodnie z zasadą dwuinstancyjną każda sprawa zakończona decyzją może być skierowana, poprzez złożenie odwołania, do organu II instancji. Każdy z tych organów prowadzi odrębne postępowanie.

Trwałość decyzji ostatecznej - strona ma prawo oczekiwać, że organ podatkowy dowolnie nie zmieni praw i obowiązków wynikających z decyzji ostatecznej.

 Prawo strony wynikające z jawności postępowania. Strona zgodnie z tą zasadą ma prawo uczestniczyć w tym postępowaniu, ale ta jawność jest ograniczona, ponieważ prawo do udziału w postępowaniu podatkowym przysługuje wyłącznie stronie jak i umocowane przez stronę osoby. Postępowanie jest wyłącznie jawne dla stron.

6.ZASADY WSZCZĘŚCIA POSTĘPOWANIA PODATKOWEGO

Przedmiotem postępowania podatkowego jest indywidualna sprawa rozstrzygana w drodze decyzji należące do właściwości organów podatkowych. Oznacza to, że zakres postępowania podatkowego wyznaczają przepisy określające właściwość organu podatkowego: miejscową, rzeczową, funkcjonalną oraz przepisy art. 207 & 2 Ordynacji Podatkowej, który zawiera definicję decyzji.

W postępowaniu podatkowym każda sprawa, co do zasady powinna być rozstrzygana w formie decyzji. W praktyce orzecznictwa Sądu Administracyjnego wykształcił się pogląd zgodnie, z którym brak jest podstaw do wydania decyzji, gdy przepisy prawa materialnego nie przewidują możliwości konkretyzacji praw i obowiązków w formie decyzji. Oznacz to, że organ podatkowy może określać, ustalać prawa i obowiązki w formie decyzji, gdy konkretyzacja praw i obowiązków w formie decyzji przewidują przepisy prawa materialnego. Aby jednak decyzja mogła być wydana - najpierw musi być wszczęte postępowanie podatkowe - zawsze zakończy się ono wydaniem decyzji nie koniecznie merytoryczna, co do istoty, może być procesowa. O ile o zakończeniu zawsze decyduje organ podatkowy, o tyle inicjatorem postępowania podatkowego może być nie tylko organ podatkowy, ale również strona. Niektóre postępowania są postępowaniami wnioskowymi, czyli takie, które mogą się toczyć na wniosek strony. Są również takie, które muszą się toczyć z urzędu, jeżeli przepisy nie wprowadzają takiej reguły to mamy do czynienia z postępowaniem wnioskowym. Na ogół z urzędu są wszczynane postępowania, które dotyczą nałożenia obowiązku na podatnika np. ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych art. 20 ust. 6 organ może określić inną wysokość podatku niż wynikająca z zeznania; postępowanie dotyczące zabezpieczenia zobowiązań podatkowych art. 33 Ordynacji Podatkowej.

Postępowanie wnioskowe na ogół kończy się z przyznaniem praw podatników lub innym uczestnikiem (rozłożenie na raty).

Wszczęcie postępowania podatkowego na wniosek strony może nastąpić wyłącznie wtedy, gdy osoba wnosząca podanie jest stroną lub jest pełnomocnikiem strony lub przedstawicielem ustawowym strony. Skierowanie decyzji do osoby nie będącej stroną w sprawie jest, bowiem zagrożone sankcją stwierdzenia nieważności decyzji. Jeżeli zatem podanie wnosi osoba nie będąca stroną organ podatkowy powinien odmówić wszczęcie postępowania. Odmowa następuje w formie postanowienia.

Wymogi formalne wszczęcia postępowania podatkowego.

Żądanie wszczęcia postępowania podatkowego mieści się w zakresie pojęcia podania zgodnie, bowiem z Ordynacją Podatkową to inaczej: żądania, wyjaśnienie, odwołanie, zażalenia oznacza to, że wszystkie wymogi formalne, jakie musi spełniać podanie kierowane do organu podatkowego, musi spełniać żądanie wszczęcia postępowania podatkowego. Wymogi jakie musi spełnić żądanie zostały zawarte w Ordynacji Podatkowej ust. 168 & 2. W myśl tego przepisu podanie powinno zawierać, co najmniej:

 wskazanie osoby, od której pochodzi

 adres wnoszącego podanie

 miejsce prowadzenia działalności

 treść żądania

 podpis osoby wnoszącej podanie lub pełnomocnika

W żądaniu wszczęcia postępowania należy podać swój NIP.

Wnoszone może być:

 na piśmie

 telegraficznie

 telefaksem

 pocztą elektroniczną

 a także ustnie do protokołu

 osobiście lub pełnomocnik (osoba fizyczna mająca pełną zdolność do czynności prawnej).

Te wymaganie formalne są niewielkie a co więcej brak któregoś z elementów nie oznacza, że podanie nie będzie merytorycznie rozpatrywane. Organ podatkowy ma obowiązek, jeżeli podanie zawiera braki, wezwać do ich usunięcia w terminie 7 dni. Dopiero po upływie tego terminu podanie poddaje się bez rozpoznania. Podanie do usunięcia braków musi zawierać pouczenie, że nie uzupełnienie spowoduje pozostawienie podania bez merytorycznego rozpatrzenia.

Organ podatkowy wzywa do usunięcia braków również wtedy, gdy składający podanie nie wniósł opłat, które zgodnie z przepisami powinny być opłacone z góry. Wzywa się wtedy też do usunięcia braków jednak w tym przypadku ustawodawca określa przypadki, kiedy organ ma obowiązek rozpatrzyć merytorycznie podatek, mimo, że braki nie były usunięte.

Obowiązek taki istnieje, gdy:

1. za niezwłocznym rozpatrzeniem podania przemawia interes publiczny lub ważny interes strony (klauzule generalne o tym czy w danym przypadku podanie powinno być rozpatrzone merytorycznie czy też nie decyduje organ podatkowy)

2. podanie z wniesieniem podania stanowi czynność, dla której został ustanowiony termin ........ po upływie, którego wygasa prawo do dokonania określonej czynności

3. podanie wnosi osoba zamieszkała za granicą

W tych trzech przypadkach podanie zostaje rozpatrywane, chociaż nie zostały uiszczone opłaty. Opłaty są ściągane egzekucyjnie.

SKUTKI WNIESIENIA PODANIA DO NIEWŁAŚCIWEGO ORGANU

Obowiązuje ogólna zasada, że wniesienie podania do niewłaściwego organu nie wywołuje ujemnych skutków po stronie wnoszącego to podanie z art.170 & 1 Ordynacji Podatkowej. Jeżeli organ podatkowy, do którego wniesiono podanie jest niewłaściwy w sprawie to powinien niezwłocznie w najkrótszym możliwie czasie przekazać go organowi właściwemu i o tym fakcie powinien powiadomić stronę wnoszącego podanie.

Wniesienie podania przed upływem terminu uważa się za wniesione w terminie, mimo, że zostało wniesione do niewłaściwego organu. Ta zasada przysługuje do jednego organu. Jeśli dotyczy kilku spraw organ podatkowy rozpatruje sprawę należącą do jego właściwości, ale jednocześnie zawiadamia wnoszącego podanie, że w innych sprawach powinien wnieść odrębne podanie do właściwych organów. Osoba taka musi być ponadto przez organ podatkowy poinformowany, że wniesienie tych dodatkowych podań, czy podania w terminie 14 dni od otrzymania takiego zawiadomienia spowoduje, że to nowe podanie uważane będą za złożone w dniu wniesienia pierwszego podania. Jeżeli podanie zostało wniesione do niewłaściwego organu a właściwego organu podatkowego nie można ustalić to organ podatkowy zwraca podanie osobie, która wniosła do niewłaściwego organu podatkowego.

NEGATYWNE SKUTKI NIEDOTRZYMANIA TERMINU.

Są sposoby ich uniknięcia art. 12 Ordynacji Podatkowej & 6. Termin uważa się za zachowany, jeżeli przed jego upływem pismo zostało wysłane w formie elektronicznej, nadane w polskiej placówce pocztowej lub Urzędzie Konsularnym. Nie ma znaczenia, kiedy fizycznie dotrze.

Skutki niedotrzymania terminu. Skutecznym środkiem usuwającym jest przywrócenie terminu, to jednak dotyczy terminów procesowych. Natomiast ujemne skutki prawa materialnego nie mogą być w taki sposób usunięte np. można umorzyć odsetki za zwłokę. Termin prawa materialnego może być odroczony lub przedłużony o ile podanie o przywrócenie terminu prawa procesowego składamy po upływie tego terminu o tyle podanie o odroczenie terminu materiału prawnego musi być złożone przed upływem tego terminu.

Termin prawa procesowego to termin po upływie, którego wygasa prawo do dokonania określonej czynności procesowej. Upływ terminu materialno- prawnego wywołuje skutki bezpośrednio w sferze prawa materialnego.

ZASADY PRZYWRÓCENIA TERMINU PROCESOWEGO.

Terminy określone w dniach, dzień doręczenia się nie liczy, liczy się w miesiącach, tygodniach a nawet latach. Jest różnica, jeżeli termin jest 30 dni a 1 miesiąc. Termin miesięczny liczy się, kończy się w ostatnim dniu miesiąca, w dniu, który odpowiada terminowi początkowemu. Jeżeli ostatni dzień przypada na dzień wolny od pracy to się przesuwa na dzień pracujący (z soboty na niedzielę). W przypadku uchybienia terminu początkowemu organ podatkowy może przywrócić, gdy spełnione są łącznie następujące przypadki

1. osoba, która nie dotrzymała terminu musi uprawdopodobnić, że uchybienie terminu nastąpiło nie z jej winy. Wystarczy uprawdopodobnić, ciężar uprawdopodobnienia spoczywa............ .

2. osoba, która nie dotrzyma terminu musi wnieść podanie w ciągu 7 dni od ustalenia przyczyn, które je spowodowały. Termin 7 dniowy jest terminem procesowym zawiłym, ale nie podlega przywróceniu z uwagi na wyraźny zakaz ustawodawcy. Oznacza to, że uchybienie tego terminu powoduje definitywne wygaśnięcie prawa do dokonania określonej czynności procesowej np. wniesienie o odwołanie. Istotne jest ustalenie dnia, w którym ustala przyczyn uchybienia, z tym dniem zaczyna biec 7 dniowy termin, który jest nieprzywracalny. Ustalenie tego dnia jest trudne, ale można powiedzieć, że bez wątpienia jest to dzień, w którym dana czynność została dokonana.

3. osoba, która nie dotrzymała czynności musi dokonać czynność, na, której termin był uchybiony. Wraz z odwołaniem musi być wniesiony termin o uchylenie.

Organ podatkowy przywraca termin, jeżeli te 3 przesłanki są spełnione.

Postępowanie, w sprawie przywrócenia terminu toczy się przed organem podatkowym właściwym, w sprawie odwołania o przywrócenie terminu.

Co do zasady, postępowania o przywrócenie terminu, kończy się wydaniem postanowienia, służy im zażalenie. Nie dotyczy to postanowień w sprawie przywrócenia terminu do wniesienia odwołania lub zażalenia oraz tych postanowień, które są ostateczne.

Zasady modyfikacji żądania stanowiącego podstawę wszczęcia postępowania. Wniesienie przez stronę żądania powoduje wszczęcie postępowania w sprawie określonej w tym żądaniu. Ustawodawca przewiduje możliwość modyfikacji żądania przedmiotu. Strona, która wniosła podanie, może modyfikować do czasu wydania decyzji przez organ I instancji. Strona może wystąpić o rozszerzenie zakresu żądania lub zgłosić nowe żądanie niezależnie od tego czy nowe żądanie wynika z tej samej podstawy prawnej, co dotychczasowe pod warunkiem, że dotyczy tego samego stanu faktycznego. W przypadku modyfikacji lub zmiany żądań organ podatkowy jest zobowiązany załatwić sprawę w terminie, który jest liczony od modyfikacji tego żądania. Odmowa w sprawie zmiany przedmiotu postępowania wstępnego w formie postanowienia, na które służy zażalenie. Sądy dopuszczały taką możliwość.

Zasady wszczęcia postępowania podatkowego z urzędu.

Od momentu wejścia w życie Ordynacji Podatkowej jest sformalizowane, jest wszczęte z urzędu poprzez wydanie i doręczenie postanowień a wyjątki są wymienione.

Datą wszczęcia jest dzień doręczenia. Przy czym doręczenie następuje w trybie przewidzianym w Ordynacji Podatkowej a to oznacza, że postępowanie może się toczyć, mimo, że fizycznie postępowanie nie dotarło. jeżeli doręczenie nastąpiło w wyniku zstępnych form doręczenia. Podkreślić należy, że od 01.01.2003 roku przyznaje ustawodawca podatnikom prawo wszczęcia postępowania na wniosek, który dotyczy wymiaru. Na podstawie, art. 21 Ordynacji Podatkowej podatnik, który zamierza skorzystać z ulgi podatkowej, której warunkiem, określonym w przepisach prawa podatkowego, jest brak zaległości podatkowej może złożyć wniosek o przeprowadzenie postępowania podatkowego w celu wydania decyzji określającej wysokość zobowiązania podatkowego. Decyzja taka, jeśli będzie wydana i będzie ostateczna w tym samym podatnik zabezpiecza się, jeżeli będzie ostateczna nie może być zmieniona.

Prawne przeszkody wszczęcia lub prowadzenia postępowania w sprawie określenia przeszkody, zobowiązań.

Organ podatkowy ma ograniczone czasowe przeszkody doręczenia zobowiązań podatkowych. Ustawodawca przewiduje, bowiem przedawnienie prawa do podatku i zobowiązań podatkowych.

Ograniczenie możliwości wszczęcia postępowania przedawnienie prawa do wymiaru art. 68 & 1 Ordynacji Podatkowej.

Zobowiązanie podatkowe powstające w wyniku doręczenia decyzji nie powstaje, jeżeli decyzja ustalająca to zobowiązanie została doręczona po upływie 3 lat, licząc od końca roku, w którym powstał obowiązek podatkowy. Ustawodawca przewiduje wyjątki i wydłuż termin, kiedy podatnik nie złoży deklaracji w terminie zgodnie z przepisem prawa podatkowego lub w złożonej deklaracji nie ujawnił wszystkich niezbędnych danych do ustalenia ..zobowiązania. W takim przypadku zobowiązanie podatkowe nie powstaje, jeżeli decyzje ustalające wysokość tego opodatkowania nie zostanie doręczona przed upływem 5 lat, liczy się od końca roku, w którym powstał obowiązek podatkowy.

5-cio letni termin dotyczy dodatkowego zobowiązania podatkowego od towarów i usług (sankcja VATowska). Nie powstaje wtedy, gdy decyzja ustalająca nie zostaje doręczona przed upływem 5-ciu lat, liczy się od końca roku, w którym powstał obowiązek podatkowy. 5-cio letni termin na doręczenie decyzji w przypadku zobowiązań podatkowych z tytułu dochodu nie znajdującego pokrycia w ujawnionych źródłach lub pochodzących ze źródeł nieujawnionych. W tym przypadku zobowiązanie podatkowe nie powstanie, jeżeli decyzja zostanie doręczona po upływie 5-ciu lat, licząc od końca roku, w którym upłynie termin do złożenia zeznania.

Prawne przeszkody do wszczęcia i postępowania w stosunku do wymiaru.

Co do zasady zobowiązanie powstające w wyniku doręczenia decyzji powstaje, jeżeli decyzja zostaje doręczona przed upływem 3 lat od powstania obowiązku podatkowego.

Jeżeli zostały wszczęte przed upływem 3 lat to będzie musiał umorzyć jako bezprzedmiotowe. Ustawodawca w niektórych przypadkach wydłuża termin do 5-ciu lat, dotyczy to przypadku, gdy podatnik nie złoży w terminie deklaracji i gdy złożył deklarację, ale nie ujawnił w niej wszystkich danych niezbędnych do ustalenia zobowiązania podatkowego.

5-cio letni termin jest wyznaczony również w przypadku dodatkowego zobowiązania w przypadku towarów i usług poprzez doręczenie decyzji, licząc od końca roku, w którym powstało zobowiązanie.

5-cio letni termin dotyczy wymiaru towarów od osób fizycznych na podstawie art.20 ustawy o tym podatku(na podstawie znamion zewnętrznych). W tym przypadku decyzję zwłoki zobowiązania, jeżeli będzie doręczona przed upływem 5-ciu lat, licząc od końca roku, w którym upłynął termin złożenia zeznania.

20.11.2004r. - będzie mogło być ustalenie, jeżeli decyzja będzie doręczona do 31..12.2004r.

2004 >>>>>21.12.2004

Ustawodawca przewiduje zawieszenie, przedawnienie terminu, jeżeli wydanie decyzji jest uzależnione przez rozstrzygnięcie zagadnienia wstępnego przez sąd lub inny organ. Przedawnienie trwa do dnia, w którym decyzja innego organu stała się decyzją ostateczną lub orzeczenie sądu się uprawomocniło, nie może trwać jednak dłużej niż 2 lata. W sposób szczególny zostanie wszczęte postępowanie zmierzające do ustalenia zobowiązania podatkowego, gdy podatnik posiada prawo do ulgi podatkowej, w tym przypadku prawo do wydania decyzji ustalającej zobowiązanie podatkowe w przypadku nie dopełnienia warunków ulgi podatkowej powstaje w dniu, w którym nastąpiło zdarzenie powodujące utratę prawa do ulgi.

Termin wszczęcia i prowadzenia postępowania podatkowego wynosi 3 lata, licząc od końca roku, w którym nastąpiło zdarzenie powodujące, że podatnik stracił prawo do ulgi Względnie 5 lat, jeżeli podatnik nie zgłosił organowi podatkowemu tego faktu o utracie prawa do ulgi, przed upływem 2 miesięcy.

7.Brak możliwości do podjęcia postępowania ze względu na przedawnienie.

Ustawodawca przewiduje wszczęcie postępowania, kiedy istnieje. Tym samym tak długo jak nie przedawni się podatek tak długo organ podatkowy może wszcząć, prowadzić i doręczyć decyzję określającą wysokość tego podatku.

Decyzja ma charakter konstytutywny. Wskazuje okoliczności w jakich ten podatek powstaje. Jeśli mówimy o doręczeniu 31.12.2009 to termin płatności wynosi 14 dni od doręczenia.

Po upływie 5-ciu lat przedawnia się licząc od końca roku, w którym przypada termin płatności podatku.

Są jednak zdarzenia, które przerywają bieg terminu a rozpoczęta ulega zawieszeniu.

Okoliczności powodujące zawieszenie biegu terminu:

 odroczenie terminu płatności podatku lub zaległości podatkowej

 rozłożenie na raty spłaty

 bieg terminu przedawnienia zostaje zamknięty z dniem wszczęcia postępowania karnego lub postępowania w sprawie o przestępstwie skarbowym lub wykroczenia skarbowego a także wniesienie skargi do sądu administracyjnego.

I trwa następująco:

 w przypadku terminu odroczenia zaległości podatku, od dnia wydania do dnia odroczenia terminu

 w przypadku rozłożenia na raty, od dnia wydania decyzji do dnia terminu płatności ostatniej raty

 w przypadku odroczenia lub rozłożenia na raty termin nie zaczyna biec.

 w przypadku wszczęcia postępowania karno - skarbowego termin zawieszenia trwa od dnia prawomocnego zakończenia tych postępowań a w przypadku wniesienia do sądu administracyjnego do dnia doręczenia organowi orzeczenia sądu wraz z uzasadnieniem.

 w przypadku zawieszenia okres wydłuża się o okres zawieszenia.

Są również zdarzenia, które przerywają bieg zobowiązań przez zobowiązania środka egzekucyjnego, o którym dłużnik został powiadomiony.

Ustawodawca przewiduje przypadki, że zobowiązanie w ogóle się nie przedawnia, jeżeli jest hipoteką przymusowa lub zastawem skarbowym.

Po upływie tych terminów nie można zaspokajać innych przedmiotów majątkowych niż zastaw lub hipotekę przymusową.

Przykładowe postępowania prowadzone przez organ I instancji

-postępowanie prowadzone przez organ I instancji

Prawa i obowiązki podmiotu prawa podatkowego wynikają z przepisów prawa materialnego, natomiast realizacja tych praw i obowiązków następuje w ramach postępowania podatkowego. Gama tych praw i obowiązków jest bardzo szeroka a tryb postępowania różni się .

Ustawodawca wyznacza niekiedy terminy, których czynność związana z jakimś prawem powinna być dokonana, wpływ terminu powoduje, że dana czynność może być bezskuteczna. Jeżeli to jest czynność procesowa po upływie terminu można zwrócić się o przywrócenie uchybionego terminu, ale instancja przywrócenia terminu dotyczy terminów procesowych. Nie można przywrócić terminu materialnego.

Upływ terminu powoduje, że podatek staje się zaległością podatkową, a od zaległości podatkowej pobierane są odsetki za zwłokę.

Biegu niezależnie od tego, jaki był powód niedotrzymania tego terminu płatności.

Postępowanie o odroczeniu terminu, rozłożeniu spłaty podatku na raty lub zaległości podatkowej.

Odroczenie i ( )następuje na wniosek podatnika. Przepisy te mają odpowiednie zastosowanie do zobowiązanego jak również do płatnika. Jest to postępowanie wnioskowe, bez wniosku tych osób nie może toczyć się postępowanie w sprawie odroczenia lub rozłożenia na raty. Odroczenie terminu płatności lub rozłożenia na raty może nastąpić, jeżeli przemawia za tym interes podatnika lub ważny interes publiczny tzn. służący ogółowi lub odnoszący się do ogółu ludzi do społeczeństwa. Mamy, więc do czynienia z uznaniem odroczenia. Ustawodawca pozostawia, bowiem uznaniu organowi podatkowemu czy w danym przypadku interes podatnika oraz słuszny interes publiczny przemawia za odroczeniem czy nie. Ograniczone są możliwości organu podatkowego udzielenia ulgi w zapłacie podatku w stosunku do przedsiębiorców, ponieważ w tym przypadku udzielenie takiej ulgi następuje zgodnie z przepisami o warunkach dopuszczalności i nadzoru pomocy publicznej.

Zgodnie z zaistniejącymi przepisami nie udziela się pomocy w ściśle określonej ustawie. Ustawie pomocowej zabrania się udzielania pomocy publicznej. Podobny wpływ w przypadku umorzenia zaległości podatkowej.

ZAKOŃCZENIE POSTĘPOWANIA PODATKOWEGO

Co do zasady zgodnie z ordynacją podatkową organ podatkowy orzeka w danej sprawie w drodze decyzji chyba, przepisy szczególne stanowią inaczej. Decyzja jest, zatem indywidualnym aktem prawnym, który kształtuje sytuacja prawna konkretnego adresata w indywidualnej sprawie. Organ podatkowy może jednak określać lub ustalać prawa lub obowiązki decyzji, jeżeli wynika to z przepisów prawa materialnego lub procesowego. Przepisy prawa podatkowego muszą, zatem dopuszczać możliwość wydania decyzji w konkretnej sprawie, aby organ podatkowy mógł załatwić sprawę w tej formie.

Decyzje kończąca postępowanie podatkowe mogą być decyzjami merytorycznymi lub procesowymi.

Decyzja merytoryczna to taka, która rozstrzyga sprawę, co do jej istoty.

Decyzja procesowa kończy postępowanie w inny sposób.

Trzeba zaznaczyć, że wydawanie decyzji jest głównym celem każdego postępowania ,ponieważ istota o realizacji praw i obowiązków wynikających z przepisu prawa podatkowego.

Decyzja procesowe wydawana jest jedynie wtedy, gdy z jakiś przyczyn postępowanie podatkowe nie może zakończyć się określonym ustaleniem jakiś praw lub obowiązków.

Decyzje kończące postępowanie nie dzielą się na merytoryczne czy procesowe, mogą one być dzielone według innych kryteriów i tak z uwagi na skutki, jakie wywołuje decyzja dzielimy decyzje na:

 konstruktywne tj. decyzja powodująca powstanie praw lub obowiązków np. decyzje ustalone w karcie podatkowej odraczające termin płatności

 deklaratoryjne to takie, które wskazują okoliczności, które spowodowały powstanie obowiązku lub praw np. określające wysokość podatku z mocy prawa, ulg z tytułu wyszkolenia ucznia.

Jeszcze inny podział z możliwości na ich oskarżenia:

 ostateczna, od której nie służy odwołanie, (nie mogą być wzruszone, czyli zmienione lub uchylone z pomocą zwykłych środków zaskarżania)

 nieostateczna to taka, od której przysługuje odwołanie.

Można je podzielić na rodzaj rozstrzygnięcia objętego decyzją:

 wymiarowe tzn. decyzje ustalające podatek lub określające właściwą wysokość podatku,

 decyzje dotyczące zwolnień od podatku np. decyzja o zwolnieniu płatnika z obowiązku poboru podatku.

Według tego kryterium wyróżniamy decyzje dotyczące ulg w zapłacie tzn. decyzje o rozłożenie zapłaty na raty.

Możemy podzielić na pozytywne i odmowne w zależności od tego czy uwzględniają żądania strony czy nie.

Podziały te krzyżują się a to oznacza, że decyzja merytoryczna może być decyzją pozytywną lub odmowną. Może być deklaratoryjna lub konstytutywna. Podział jest bardzo istotny. Nie tylko moment wydania, ale również charakter ma wpływ na zakres oraz treści praw i obowiązków wynikających z takiej decyzji.

Niezależnie od przyczyn wszczęcia postępowania, od przedmiotu, od rodzaju podmiotów uczestniczących w tym postępowaniu tak długo jak nie zostanie wydana decyzja tak długo toczy się postępowanie. Wydanie decyzji zarówno procesowej jak i merytorycznej kończy postępowanie. Decyzja wydana istnieje, ale jeszcze nie obowiązuje. Organ podatkowy tak długo jak nie dokończy decyzji nie jest nią związany. Strona może, zatem zgłaszać nowe wnioski dowodu i będzie postępowanie toczyło się nadal. Jeżeli przepisy prawne uzależniają wydanie decyzji od zajęcia stanowiska przez inny organ lub wyrażenia opinii lub zgody na takie lub inne rozstrzygnięcie. Decyzję wydaje się dopiero po zajęciu stanowiska przez ten inny organ. Oznacza to, że w tej samej sprawie dwa organy mogą prowadzić dwa odrębne postępowania wyjaśniające zanim będzie mogła być wydana decyzja. Zajęcie stanowiska następuje w drodze postanowienia, co do zasady służy zażaleniu.

Przykładem postępowania, które musi być poprzedzone stanowiskiem innego organu jest post. dotyczące ulg w zapłacie podatków stanowiących dochód budżetu gminy. Odroczyć termin płatności takich podatków, rozłożyć na raty można tylko na wniosek lub za zgodą gmin.

Przed wydaniem decyzji strona ma prawo zapoznać i ustosunkować się w sprawie zebranego materiału dowodowego. Organ podatkowy ma obowiązek wyznaczyć stronie 7-o dniowy termin do wypowiedzenia się w sprawie zebranego materiału dowodowego. Zasada ta nie obowiązuje w przypadkach absolutnie określonych przez ustawodawcę. Dotyczy to postępowania wszczętego na wniosek strony, który ma się zakończyć wydaniem decyzji uwzględniającej żądanie strony. Ustalanie zobowiązań podatkowych, które są ustalone corocznie o ile stan faktyczny na podstawie, którego ustalono wysokość zobowiązania podatkowego za poprzedni okres nie uległ zmianie.

Umorzenie zaległości podatkowych z urzędu w przypadkach określonych w art. 67 & 4 dotyczące zobowiązań podatkowych.

Wymogi formalne:

W Ordynacji Podatkowej w art. 210 zostały określone elementy, jakie musi zawierać każda decyzja merytoryczna i procesowa. Decyzja, która nie zawiera któregoś z tych elementów jest decyzją wadliwą. To nie oznacza jednak, że każda decyzja musi być wyeliminowana z obrotu prawnego poprzez jej uchylenie lub stwierdzenie nieważności, są jednak takie elementy, bez których nie może istnieć. Z drugiej strony niektóre elementy wymienione w art. 210 są tak charakterystyczne dla decyzji, że każde pismo, które zawiera te elementy musi być traktowane jako decyzja a to oznacza, że adresat może wnieść odwołanie a w konsekwencji skargę do Sądu Administracyjnego.

Elementy decyzji mają znaczenie z punktu widzenia oceny czy postępowania podatkowego prowadził właściwy miejscowo oraz rzeczowo organ podatkowy.

Decyzja powinna wyraźnie wskazywać:

 kto był podmiotem prowadzącym postępowanie podatkowe tzn. wskazujący podmiot, który jest wystawcą decyzji, od kogo pochodzi

 oznaczenie organu podatkowego musi być pełne tzn. pełna musi być nazwa organu, musi być wskazany adres, tylko wtedy można ustalić czy decyzja została wydana przez właściwy organ podatkowy. Należy zaś pamiętać, że naruszenie przepisów o właściwości miejscowej, rzeczowej, funkcjonalnej jest podstawą do stwierdzenia nieważności decyzji. Decyzja taka musi być wyeliminowana z obrotu prawnego. Wśród przesłanek w art. 247.

 kolejnym elementem to jest data zawarta w decyzji wskazuje dzień, w którym decyzja została wydana, tzn. dzień, w którym osoba uprawniona do jej podpisania złożyła podpis, nie dopuszczalne jest, zatem wstawienie w decyzji daty wcześniejszej lub późniejszej lub dzień, w którym ona faktycznie została

podpisana. Jest to bardzo ważny element każdej decyzji ponieważ ustawodawca łączy niekiedy skutki podatkowo- prawne z samym wydaniem decyzji np. zawieszenie biegu terminu przedawnienia zobowiązań podatkowych następuje z dniem wydania decyzji odraczającej lub rozkładającej na raty spłatę podatku lub zaległości podatkowej.

 oznaczenie strony decyzji organu podatkowego należy do elementów najistotniejszych. Strona jest bowiem podmiotem postępowania, to jej prawa lub obowiązki są określone decyzją. Decyzja musi wskazywać kto był stroną a tym samym na kim ciąży obowiązek wynikający z decyzji lub której przyznano prawo wynikające z decyzji. Należy podkreślić, że skierowanie decyzji do organu, który nie jest stroną w sprawie jest przesłanką do stwierdzenia nieważności takiej decyzji. Oznaczenie strony decyzji zasadniczo. powinno być elementem sentencji decyzji. Brak oznaczenia strony sentencji decyzji nie oznacza jednak, że decyzja taka musi być wyeliminowana z obrotu prawnego poprzez stwierdzenie jej nieważności. Potrzeba taka nie będzie istniała wtedy, gdy z treści uzasadnienia będzie wynikało kto jest stroną w postępowaniu zakończonym taką decyzją. Konieczność uchylenia decyzji istnieje wtedy, gdy z treści nie wynika kto był stroną postępowania. Tym niemniej brak sentencji oznaczenia strony powoduje, że decyzja jest wadliwa.

 kolejny element: powołanie podstawy prawnej. Chodzi o wskazanie podstawy prawnej rozstrzygnięcia. Decyzja, w której nie powołano podstawy prawnej jest decyzją wadliwą. Jeżeli jednak podstawa prawna istnieje a jedynie jej nie powołano to nie ma podstaw do stwierdzenia nieważności takiej decyzji. Podstawowe stwierdzenie nieważności decyzji jest, bowiem brak podstawy prawnej a nie niepowołanie decyzji. Trzeba podkreślić, że chodzi o powołanie przepisu prawa materialnego, ale przepisu prawa formalnego, zawierające normę kompetencyjną.

 rozstrzygnięcie - należy do tych elementów, bez których decyzja nie może istnieć nawet wtedy gdyby zawierało pismo organu podatkowego.

Wszystkie pozostałe elementy wymienione w art.210 & 1 to i tak nie była by to decyzja w rozumieniu przepisów prawa podatkowego. Musi być tak sporządzona, aby z niego wynikała w sposób nie budzący wątpliwości, jakie uprawnienia zostały przyznane lub, jakie obowiązki zostały na stronę nałożone. Rozstrzygnięcie będące treścią decyzji rozstrzyga o istocie sprawy, o niej przesądza, określa prawa lub obowiązki. Tylko taka decyzja, która obowiązek lub prawo wywiera precyzyjnie, bez niedomówień i możliwości różnej interpretacji może być uznana za decyzję, której rozstrzygnięcie zostało prawidłowo sformułowane

 kolejnym elementem jest UZASADNIENIE FAKTYCZNE I PRAWNE.

 Uzasadnienie faktyczne zawiera w szczególności wskazanie faktów, które organ podatkowy uznał za udowodnienie, wskazanie dowodów, którym organ podatkowy dokona wiary oraz wskazanie przyczyn, dla których innym dowodom organ podatkowy odmówił wiarygodności.

 Uzasadnienie prawne zawiera wyjaśnienie podstawy prawnej decyzji oraz przytoczenie przepisów prawa.

Uzasadnienie faktyczne jest tym elementem decyzji, które wskazuje okoliczności faktyczne i prawne, którymi kierował się organ podatkowy przy podejmowaniu decyzji. Ten element decyzji jest, zatem bardzo istotny przy stosowaniu zasady prowadzenia postępowania w sposób budzący zaufanie do organu podatkowego.

Z uzasadnienia faktycznego strona powinna, zatem dowiedzieć się jak organ podatkowy ocenił materiał dowodowy, które dowody organ podatkowy uznał za istotne, a które za nieistotne dla rozstrzygnięcia sprawy . Z uzasadnieniem faktycznym dowiedzieć się strona powinna, jakiej wykładni przepisu mających zastosowanie w danej sprawie dokonał organ podatkowy.

Organ podatkowy redagując uzasadnienie powinien pamiętać, że kieruje je do strony. Musi się posługiwać językiem zrozumiałym dla stron. Strona zaskarżając decyzję wydaną przez organ podatkowy musi wskazać zarzuty przeciwko decyzji i w związku z tym musi znać przesłanki, którymi kierował się organ przy wydawaniu decyzji. Brak uzasadnienia decyzji powoduje, że decyzja jest wadliwa. Jest to wada na tyle istotna, że Sąd Administracyjny najczęściej uchyla decyzję, której uzasadnienie było lakoniczne.

 pouczenie - kolejny element, który informuje stronę o skutkach prawnych rozstrzygnięcia, a także o możliwościach zaskarżenia decyzji.

Dlatego decyzja, od której służy odwołanie musi służyć, zawierać pouczenie o trybie odwoławczym, natomiast decyzja, od której nie przysługuje musi zawierać informacje, że jest to decyzja ostateczna, od której odwołanie nie przysługuje.

Decyzja w stosunku, do której może być wniesione powództwo do sądu powszechnego lub skarga do sądu administracyjnego musi zawierać pouczenie o możliwości i trybie wniesienia takiego powództwa lub skargi. Istotne jest to, że błędne pouczenie co do prawa odwołania. wniesienie powództwa do sądu lub skargi do sądu administracyjnego a także brak pouczenia nie może szkodzić stronie.

Ustawodawca przewiduje możliwość uzupełnienia braku pouczenia, o możliwości odwołania do sądu ( art. 213 ).

Podpis osoby uprawnionej z podaniem imienia, nazwiska i stanowiska służbowego spowoduje, że decyzja jest wydana. Nie podpisanie nie wywołuje skutków prawnych. Chodzi nie tyle o podpis, lecz wskazanie imienia, nazwiska, stanowiska ( trzeba postawić pieczątkę ).

Związanie decyzji, doręczenie decyzji.

8.POSTĘPOWANIE DOWODOWE

Postępowanie dowodowe może być prowadzony w ramach postępowania podatkowego i w ramach kontroli skarbowej.

Zgodnie z obowiązującą w postępowaniu zasadą prawdy materialnej, organ podatkowy ma obowiązek podejmować czynności zmierzające do ustalenia stanu faktycznego, a także stanu prawnego.

A więc wszelkie okoliczności, które mają wpływ na ustalenie praw i obowiązków dla prawidłowego i praworządnego określenia tych praw i obowiązków, musi być przeprowadzone postępowanie dowodowe, które polega na zbieraniu materiałów dowodowych i wyciąganiu na jego podstawie wniosków w procesie myślowym.

Z nich wnioskujemy o istnieniu bądź nieistnieniu pewnych faktów na podstawie środków dowodowych.

Wnioskowanie bywa zawodne, wnioskujemy na podstawie następstw.

Dlatego w postępowaniu dowodowym im więcej dowodów uda się gromadzić, tym większa będzie pewność, że stan faktyczny zostanie ustalony zgodnie z zasadami prawdy materialnej.

Obowiązek ustalenia prawdy materialnej ciąży na ogranie podatkowym I i II instancji.

Definicja dowodu została zawarta w art. 180 Ordynacji podatkowej.

Zgodnie z § 1 jako dowód należy dopuścić wszystko, co może przyczynić się do wyjaśnienia sprawy a nie jest sprzeczne z prawem.

W postępowaniu podatkowym nie ma zamkniętego katalogu dowodów.

W szczególności dowodami są:

• księgi podatkowe

• deklaracje

• dokumenty

• zeznania świadków

• opinie biegłych

• oględziny

• informacje podatkowe

• oraz inne dokumenty zgromadzone w toku czynności sprawdzających lub kontroli podatkowej, z zastrzeżeniem wypadków określonych w Ordynacji podatkowej.

Te środki dowodowe stosujemy w takim zakresie w jakim określił ustawodawca.

Organ podatkowy nie może ich zatem modyfikować np. nie można zastępować zeznań świadków oświadczeniem.

KSIĘGI PODATKOWE

Księgi podatkowe mają szczególną moc dowodową, wynika ona z art. 193 Ordynacji podatkowej. Zgodnie z tym przepisem księgi podatkowe jeżeli są rzetelne i niewadliwe to stanowią dowód tego, co wynika z zawartych w nich zapisów.

Ordynacja podatkowa zawiera jednocześnie definicję rzetelności, która zawarta jest w § 2. Zgodnie z tą definicją księgi podatkowe uważa się za rzetelne, jeżeli dokonywane w nich zapisy odzwierciedlają stan rzeczywisty.

Tym samym, dla oceny rzetelności ksiąg zgodnie z tą definicją, nie ma znaczenie czy zapisy w księdze nieodzwierciedlające rzeczywistego stanu rzeczy są świadomym czy nieświadomym działaniem (zaniechaniem) podatnika. Księga będzie uznana za nierzetelną niezależnie od tego, czy przyczyną było działanie celowe, przeoczenie, zapomnienie, niewiedza itp.

O rzetelności ksiąg decydują wyłącznie zawarte w nich zapisy porównywalne z dowodami księgowymi lub innymi materiałami źródłowymi, a nie wina podatnika, brak doświadczenia.

Powyższa definicja zawarta w Ordynacji podatkowej nie jest jedyną definicją.

Taką definicję zawiera również rozporządzenie Ministra Finansów dotyczące prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów.

Stosownie do tego rozporządzenie księgę uważa się za rzetelną nie tylko wtedy, gdy dokonywane w niej zapisy odzwierciedlają stan rzeczywisty, ale również gdy:

1. niewpisane lub błędnie wpisane kwoty przychodu nie przekraczają łącznie 0,5 proc. przychodu wykazanego w roku podatkowym, lub przychodu wykazanego w roku podatkowym do dnia, w którym urząd skarbowy stwierdził takie błędy,

1. księgi uważa się za rzetelne, jeżeli brak właściwych zapisów jest związany z nieszczęśliwym wypadkiem lub zdarzeniem losowym, które uniemożliwiło podatnikowi prowadzenie księgi,

1. księgi uważa się za rzetelne, jeżeli błędy spowodowały podwyższone kwoty podstawy opodatkowania, z wyjątkiem błędów polegających na niewykazaniu lub zaniżeniu kosztów zakupu towarów, materiałów podstawowych oraz kosztów robocizny,

1. księgi uważa się za rzetelne jeżeli podatnik uzupełnił zapisy lub dokonał korekty błędnych zapisów w księdze przed rozpoczęciem kontroli prowadzonej przez urząd skarbowy lub urząd kontroli skarbowej,

1. księgi uważa się za rzetelne jeśli błędne zapisy są skutkiem oczywistej omyłki a podatnik posiada dowody księgowe, które odpowiadają warunkom określonym w rozporządzeniu dotyczącym prowadzenia księgi rozchodów i przychodów.

Wadliwa księga jest wtedy, kiedy jest prowadzona niezgodnie z przepisami podatkowymi.

Księga przychodów i rozchodów będzie zatem niewadliwa, jeżeli będzie prowadzona zgodnie z rozporządzeniem Ministra Finansów w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów.

Natomiast księgi rachunkowe aby były niewadliwe muszą być prowadzone zgodnie z ustawą o rachunkowości.

W przypadku wadliwego prowadzenia ksiąg ustawodawca nie uznaje ich za dowód, z tym jednak zastrzeżeniem że wadliwe uznaje się tylko wtedy, gdy mają istotne znaczenie dla sprawy.

W takim przypadku sporządza się protokół, który następnie doręcza się podatnikowi. Podatnik w terminie 14 dni od doręczenia może wnieść zastrzeżenia do zawartych w protokole ustaleń, musi jednak przedstawiając te zastrzeżenia przedstawić dowody, które umożliwią prawidłowe ustalenie podstawy opodatkowania.

Nierzetelność i wadliwość księgi może być ustalona nie tylko wokół postępowania podatkowego, ale również w czasie kontroli podatkowej.

W tym przypadku nie sporządza się odrębnego protokołu badania ksiąg lecz ustalenia dotyczące nierzetelności i wadliwości zawarte są w protokole kontroli. We wszczętym następnie postępowaniu podatkowym organ podatkowy określając wysokość podatku lub stosując któreś z metod szacunkowego ustalenia podstawy opodatkowania nie sporządza odrębnego protokołu badania księgi lecz opiera się na protokole kontrolnym.

Stwierdzenie, że księga jest nierzetelna nie oznacza, że organ podatkowy przy ustalaniu wysokości podatku pomija zapisy o tej księdze.

Podstawa opodatkowania i podatek powinny być przede wszystkim ustalone na podstawie zapisów w księdze, tyle tylko że zmodyfikowana o inne ustalenia.

DOKUMENTY URZĘDOWE

Dokument to przedmiot stwierdzający określone okoliczności, fakty i stany.

Dokumentem jest np. umowa, rachunek, zaświadczenie itp. Dokument może być urzędowy albo prywatny.

Zgodnie z art. 194 Ordynacji podatkowej dokument sporządzony w formie określonej przepisami prawa przez powołane do tego organy władzy publicznej jest dokumentem urzędowym.

Definicja ta ma również odpowiednie zastosowanie do dokumentów sporządzonych przez inne jednostki na podstawie odrębnych przepisów.

Wszelki pozostałe dokumenty są dokumentami prywatnymi.

Rozróżnienie dokumentu urzędowego od prywatnego ma istotne znaczenie dowodowe ponieważ z dokumentem urzędowym łączy się domniemanie prawdziwości tego co zostało w nich urzędowo stwierdzone.

Domniemanie to można obalić ale w trybie przewidzianym dla danego dokumentu.

Dopóki nie nastąpi obalenie domniemania dokumentu urzędowego, ma on szczególną moc dowodową.

Dokument prywatny nie został w Ordynacji zdefiniowany w związku z tym w postępowaniu podatkowym posługujemy się definicją zawartą w art. 145 Kodeksu Postępowania Cywilnego .

Zgodnie z tym przepisem dokument prywatny stanowi wyłącznie dowód tego, że osoba która go podpisała złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie.

Dokument może mieć datę pewną, która wskazuje na dzień w którym dokument ten już na pewno istniał.

ŚWIADKOWIE

W postępowaniu podatkowym duże znaczenie ma dowód z zeznań świadków. Może być stosowany praktycznie w każdym postępowaniu podatkowym. Zdarzenie rodzące obowiązek podatkowy dotyczy bowiem nie tylko podatnika, ale także innych osób np. nabywców towarów i usług.

Nie zawsze jednak osoba posiadająca wiedzę na temat zdarzenia łączącego się z powstaniem obowiązku podatkowego ma obowiązek składania zeznań.

Zgodnie z art. 195 Ordynacji podatkowej świadkami nie mogą być:

1. osoby niezdolne do postrzegania lub komunikowania swoich spostrzeżeń,

1. osoby obowiązane do zachowania tajemnicy państwowej lub służbowej na okoliczności objęte tajemnicą o ile te osoby nie zostały w trybie określonym przez ustawodawcę zwolnione od obowiązku zachowania tej tajemnicy,

1. duchowni prawnie uznanych wyznań co do faktów objętych spowiedzią.

Szerszą grupę stanowią ci którzy mogą odmówić zeznań w charakterze świadków. Obowiązuje generalna zasada, że nikt nie ma prawa odmówić zeznań w charakterze świadka z wyjątkiem osób taksatywnie wymienionych w ustawie.

Oznacza to, że przepisy określające krąg osób mogących odmówić zeznań muszą być interpretowane ściśle.

Zgodnie z wolą ustawodawcy zeznań mogą odmówić:

1. małżonek strony,

1. wstępni (rodzice, dziadek, pradziadek),

1. zstępni (dzieci, wnuki, prawnuki),

1. rodzeństwo strony,

1. powinowaci pierwszego stopnia,

1. osoby pozostające ze stroną w stosunku przysposobienia, opieki, kurateli.

Ustawodawca przewiduje możliwość odmowy odpowiedzi na zadawane pytania.

Dotyczy to pytań na które odpowiedź mogłaby narazić świadka lub osoby-małżonków, powiniowaty itp. na odpowiedzialność prawną, karno skarbową albo spowodować naruszenie chronionej tajemnicy zawodowej.

Protokoły przesłuchania świadków przechowywane są w aktach sprawy. Nie dotyczy to zeznań obejmujących okoliczności na które rozciągają się obowiązek zachowania tajemnicy państwowej lub służbowej.

W tych przypadkach sposób sporządzenia oraz przechowywania protokołu określa rozporządzenie Ministra Finansów wydane w porozumieniu z Ministrem Sprawiedliwości.

Zgodnie z tym rozporządzeniem z zeznań dotyczących takich okoliczności sporządza się odrębny protokół który wyłącza się z akt sprawy, przy czym taki protokół może być tylko sporządzony przez pracownika który jest upoważniony do dostępu do takich wiadomości i przechowywany jest poza aktami sprawy.

W aktach sprawy znajduje się protokół przesłuchania, który nie obejmuje tych okoliczności objętych tajemnicą służbową, państwową i w protokóle takim czyni się tylko wzmiankę o sporządzeniu odrębnego protokołu.

Jeśli ktoś nie zgłasza się na zeznania, odmawia zeznań, opuści miejsce prowadzenia czynności, może być ukarany karą porządkową w wysokości 2,5 tyś.zł. Karę nakłada się w formie postanowienia, na które służy zażalenie.

DOWÓD Z OPINII BIEGŁYCH

W sprawach, w której wymagane są wiadomości specjalne, organ podatkowy który prowadzi postępowanie podatkowe może powołać biegłego lub biegłych w celu wydania opinii.

Wniosek w sprawie powołania biegłych może złożyć również strona. Organ podatkowy powinien uwzględnić taki wniosek, jeżeli przedmiotem dowodu mają być okoliczności mające znaczenie dla sprawy, a nie zostały one wystarczająco stwierdzone innym dowodem.

Biegły jest powoływany przez organ podatkowy, może nim być ale nie musi biegły sądowy.

Organ podatkowy nie może jedynie powołać biegłego, który jest ustawowo wyłączony.

Do wyłączenia biegłego stosuje się odpowiednio przepisy art. 130, dotyczący wyłączenia pracownika organu podatkowego.

Biegłym nie może być np. osoba która jest stroną w sprawie.

Biegłym nie może być osoba , gdy stroną w postępowaniu jest małżonek biegłego, rodzeństwo, wstępny, zstępny, powinowaty pierwszego stopnia lub osoba pozostająca z biegłym w stosunku przysposobienia, opieki lub kurateli.

Ponadto, biegły na identycznych zasadach co świadek może odmówić odpowiedzi na pytania, które mogłyby narazić jego, jego bliskich na odpowiedzialność karną, karno skarbową albo mogły spowodować naruszenie tajemnicy zawodowej.

Sankcję w stosunku do biegłego stosuje się tak samo, jak do świadka, czyli jest to grzywna w wysokości 2,5 tys. zł itp.

OGLĘDZINY

Polegają na badaniu za pomocą zmysłów jakiegoś przedmiotu, osoby lub miejsca.

Jak wskazuje nazwa tego środka dowodowego, czynimy to przede wszystkim wzrokiem, ale spostrzeżenia przy oględzinach mogą być dokonywane również za pomocą innych zmysłów np. węchu.

Przedmiotem oględzin mogą być dokumenty, ruchomości, nieruchomości.

Szczególnym rodzajem oględzin, który nie może być środkiem dowodowym są czynności kontrolne przeprowadzone przez pracowników organu podatkowego.

Ponadto, oględziny mogą być odrębnym środkiem dowodowym lub sposobem znalezienia środków dowodowych.

O przeprowadzeniu postępowania dowodowego decyduje organ podatkowy, który prowadzi dane postępowanie podatkowe.

Ustawodawca przyznaje jednocześnie organowi podatkowemu w art. 198 § 2 Ordynacji podatkowej uprawnienie do żądania wydania przedmiotu oględzin jeżeli taki przedmiot znajduje się u osoby trzeciej.

W stosunku do osoby która nie zastosuje się do wezwania organu podatkowego, może być wszczęta egzekucja obowiązków niepieniężnych.

Po wszczęciu takiej egzekucji, osoba taka będzie przymuszana do wydania przedmiotu oględzin przez zastosowanie środków egzekucyjnych np. poprzez zastosowanie grzywny w celu przymuszenia odebrania rzeczy ruchomej, bądź przez przymus bezpośredni.

PRZESŁUCHANIE STRONY.

Jest środkiem dowodowym najrzadziej stosowanym w postępowaniu podatkowym. Jest to środek ostateczny. Zgodnie z art. 199 Ordynacji podatkowej stosuje się ten środek, jeżeli po wyczerpaniu innych środków dowodowych lub z powodu ich braku pozostały nie rozpatrzone istotne fakty dla rozstrzygnięcia sprawy.

Stosowanie tego środka dowodowego jest uzależnione od zgody strony.

Strona, która zgodzi się zeznawać, a później nie zgłosi się i nie będzie zeznawać, nie może być do tego przymuszana.

Ponadto stosując ten środek dowodowy, organ prowadzący postępowanie przyznaje się jak gdyby do tego, że nie ustalił istotnych okoliczności sprawy, na okoliczność których miałby wydać rozstrzygnięcie.

Ponadto zeznania stron nigdy nie są bez stron, w związku z tym organ podatkowy najczęściej żąda od strony złożenia wyjaśnień.

Jeżeli strona składa zeznanie bo się zgodziła, to ponosi odpowiedzialność za składanie fałszywych zeznań.

INFORMACJE BANKOWE

Informacje bankowe stanowią szczególny rodzaj dowodu, ponieważ ich uzyskanie jest możliwe tylko w przypadku ściśle określonych warunków.

Musi się bowiem toczyć postępowanie podatkowe, w którym organ podatkowy zebrał dowody, które powinny być porównane z informacjami bankowymi.

Bank jest zobowiązany przekazać informacje wyłącznie na żądanie w formie postanowienia skierowane przez naczelnika urzędu skarbowego bądź naczelnika urzędu celnego. Prawo takie przysługuje, jeżeli z dowodów zgromadzonych w postępowaniu podatkowym wynika potrzeba uzupełnienia tych dowodów lub ich porównania z informacjami pochodzącymi z banku.

Organ podatkowy zanim wystąpi z takim żądaniem musi najpierw wezwać podatnika do udzielenia informacji, albo do upoważnienia naczelnika o wystąpienie do banku o przekazanie tych informacji.

W przypadku, gdy podatnik nie udzielił informacji, nie udzielił upoważnienia lub udzielił informacji które wymagają uzupełnienia lub porównania z informacjami pochodzącymi z instytucji finansowej naczelnik może wystąpić do banku z żądaniem o przekazania informacji.

Żądanie naczelnika skierowane do banku musi zawierać poniższe elementy:

• przesłanki uzasadniające konieczność uzyskania informacji objętych żądaniem,

• musi wskazać dowody potwierdzające, że strona odmówiła udzielenia informacji lub nie wyraziła zgody na udzielenie naczelnikowi U.S. upoważnienia do żądania tych informacji lub w terminie określonym przez w.w. organ podatkowy nie udzieliła informacji albo upoważnienia.

Żądanie naczelnika może dotyczyć:

• posiadanych rachunków bankowych przez podatnika, liczby tych rachunków, obrotów i stanów tych rachunków,

• zawartych umów kredytowych lub umów pożyczek pieniężnych oraz umów depozytowych,

• nabytych za pośrednictwem banku akcji Skarbu Państwa lub obligacji Skarbu Państwa, a także obrotu papierami wartościowymi,

• obrotu wydawanymi przez banki certyfikatami depozytowymi lub innymi papierami wartościowymi.

Takie żądanie skierowane do banku może być przez bank nie uwzględnione, jeżeli nie spełnia wymogów formalnych określonych przez ustawodawcę.

DEKLARACJE

Zgodnie z art. 3 pkt. 5 Ordynacji podatkowej ilekroć w ustawie mowa o deklaracjach - to rozumie się przez to również zeznanie, wykazy oraz informacje, do składania których obowiązani są, na podstawie przepisów prawa podatkowego, podatnicy, płatnicy i inkasenci.

Jeżeli podatnik jest zobowiązany składać deklarację, a tego nie uczyni, może być przymuszony poprzez zastosowanie środków egzekucyjnych.

Organem egzekucyjnym w przypadku gdy wierzycielem jest organ administracji rządowej, a więc np. Naczelnik Urzędu Skarbowego, jest wojewoda. W związku z tym, aby wymusić poprzez zastosowanie środków egzekucyjnych deklaracji czy zeznania, tytuł wykonawczy powinien wystawić urząd skarbowy, a środki egzekucyjne na podstawie takiego tytułu wykonawczego stosował będzie wojewoda.

Zgodnie z art. 187 Ordynacji podatkowej, organ podatkowy ma obowiązek zebrać i wyczerpująco rozpatrzyć cały materiał dowodowy. Fakty powszechnie znane organowi podatkowemu z urzędu nie wymagają dowodu.

Zgodnie z art. 187 i 122 Ordynacji podatkowej organ podatkowy ma obowiązek dochodzić prawdy obiektywnej, niezależnie od tego czy strona zgłosiła wnioski dowodowe i uczestniczyła aktywnie w postępowaniu podatkowym czy też nie.

Obowiązek ten spoczywa na organie podatkowym.

Organ podatkowy nie może więc pominąć żadnego dowodu mającego znaczenie dla sprawy, ma obowiązek przeprowadzić ten dowód zarówno na wniosek jak i z urzędu.

Organ podatkowy w każdym stadium postępowania może zmienić, uzupełnić lub uchylić swoje wcześniejsze postanowienia dotyczące przeprowadzenia dowodów. Chodzi bowiem o to, aby względy formalne nie były przeszkodą w ustaleniu rzeczywistego stanu rzeczy.

Ponadto fakty powszechnie znane np. klęski żywiołowe, nie są przedmiotem postępowania dowodowego, ale fakty znane organowi podatkowemu z urzędu, muszą być przedstawione stronie.

Organ podatkowy w celu ustalenia rzeczywistego stanu rzeczy, może żądać przedstawienia dowody będącego w posiadaniu strony.

Termin do przedłożenia tego dowodu nie może być krótszy niż 3 dni.

Jeśli strona nie zastosuje się do wezwania, mogą być zastosowane sankcje egzekucyjne.

Przed wydaniem decyzji, organ prowadzący postępowanie wyznacza stronie 7-dniowy termin do zapoznania się z zebranym materiałem dowodowym.

Dopiero po upływie tego terminu może być wydana decyzja.

10.POSTĘPOWANIE ODWOŁAWCZE

Zgodnie z art. 220 Ordynacji podatkowej od decyzji organu podatkowego I instancji służy stronie odwołanie tylko do II instancji.

W przepisie tym potwierdzona jest zasada dwuinstancyjnego postępowania podatkowego.

Z tego przepisu wynika jednocześnie brak możliwości zaskarżania na drodze administracyjnej decyzji wydanej przez organ drugiej instancji.

Każda zatem sprawa może być rozpatrywana najwyżej przez dwa organy podatkowe (pierwszej i drugiej instancji).

Zasada ta dotyczy wszystkich postępowań podatkowych niezależnie od przedmiotu danego postępowania podatkowego.

Odwołanie jest zwykłym środkiem zaskarżenia, który służy uchyleniu lub zmianie decyzji wydanych przez organ pierwszej instancji, a więc decyzji nieostatecznych.

Wszczęcie postępowania odwoławczego umożliwia ponowne rozpatrzenie tej samej sprawy, tyle tylko, że przez organ wyższej instancji.

Postępowanie odwoławcze jest postępowaniem bardzo szerokim, ponieważ można w nim naprawiać wszystkie błędy popełnione przez organ I instancji.

Dlatego też powszechnie przyjmuje się, że każde podanie w którym strona kwestionuje zasadność wydanej decyzji przez organ I instancji, powinna być traktowane jako odwołanie o ile zostało wniesione w terminie 14 dni od doręczenia decyzji.

W postępowaniu odwoławczym w prawach nieuregulowanych w art. 220-234 Ordynacji podatkowej mają odpowiednie zastosowanie przepisy o postępowaniu przed organami I instancji. Chodzi głównie o przepisy dotyczące zasad ogólnych, strony w postępowaniu, załatwianiu spraw, doręczeń, wezwań, przywrócenia terminu, zawieszenia postępowania a także przepisy dotyczące decyzji i postanowień.

W postępowaniu odwoławczym organ podatkowy nie jest związany z żądaniem strony, tym samym rozstrzygnięcie jakie zapada w postępowaniu odwoławczym może wykraczać poza zakres żądania.

Organ odwoławczy nie jest związany granicami określonymi w odwołaniu i ma prawny obowiązek ustalić wpływ błędów popełnionych przez organ I instancji na wydanie zaskarżonej decyzji, niezależnie od tego, czy strona te błędny zauważyła i zawarła w formie zarzutów w odwołaniu, czy też nie.

Dwuinstancyjność postępowania podatkowego oznacza, że organ zarówno I jaki i II instancji prowadzi odrębne postępowania wyjaśniające.

Oznacza to, że organ I instancji nie może zwracać się do organu II instancji o wydanie dyspozycji co do rozstrzygnięcia sprawy, a organ II instancji nie może narzucać rozstrzygnięcia organowi I instancji.

Postępowanie odwoławcze nie jest zatem postępowaniem zmierzającym do zatwierdzenia lub zakwestionowania rozstrzygnięcia I instancji, ale odrębnym samodzielnym postępowaniem w ramach którego może być przeprowadzone postępowanie dowodowe.

Nie ma przeszkody prawnej aby organ II instancji oparł swoje rozstrzygnięcie na materiale dowodowym zgromadzonym w postępowaniu prowadzonym w I instancji, jeśli uzna że jest on wystarczający.

Odwołanie co do zasady rozpatruje organ wyższego stopnia.

Ustawodawca określa w art. 13 § 13 ordynacji, że organami odwoławczymi są:

1.dyrektor izby skarbowej i dyrektor izby celnej dla decyzji wydanych odpowiednio

przez naczelnika urzędu skarbowego lub naczelnika urzędu celnego

2. samorządowe kolegium odwoławcze jako organ odwoławczy od decyzji wójta, burmistrza, starosty, marszałka województwa

2. Minister Finansów jest organem odwoławczym od decyzji wydanych przez tego ministra z urzędu w następujących sprawach:

• stwierdzenia nieważności decyzji

• wznowienie postępowania

• zmiany albo uchylenia decyzji

• stwierdzenia wygaśnięcia decyzji.

Zasada zgodnie z którą właściwym do rozpatrzenia odwołania jest organ wyższego stopnia (dewolutywność) nie obowiązuje bezwzględnie.

Ustawodawca przewiduje od niej wyjątki, i dopuszcza rozstrzygnięcie odwołania przez organ podatkowy, który wydał zaskarżoną decyzję. Może ją wydać organ podatkowy wyłącznie wtedy, gdy w całości chce uwzględnić żądania strony.

Ustawodawca pozwala naprawić błąd popełniony przez organ I instancji bez konieczności przeniesienia sprawy do organu II instancji, chcąc zapobiec sytuacjom, w których organ pierwszej instancji uniemożliwiłby przekazywanie sprawy do kontroli instancyjnej przez częściowe (drobne) zmiany swoich decyzji, wprowadził ograniczenia w samokontroli decyzji podatkowych.

Podkreślić należy, że wydanie przez organ podatkowy decyzji, w wyniku złożenia odwołania, z naruszeniem art. 226 ordynacji, tzn. bez uwzględnienia w całości żądania strony, jest naruszeniem przepisów o właściwości. Jest to podstawa do stwierdzenia nieważności decyzji zgodnie z art. 247 § 1 pkt 1 ordynacji podatkowej.

Od nowej decyzji wydanej na podstawie art. 226, stronie służy odwołanie.

Wymogi formalne odwołania.

Odwołanie musi spełniać wymogi ogólne dotyczące każdego podania. Wymogi te zostały określone w art. 168 § 2 ordynacji podatkowej i musi zawierać:

• treść żądania,

• wskazanie osoby, od której pochodzi,

• adres tej osoby - miejsce zamieszkania, pobytu, siedziby albo miejsce prowadzenia działalności

a także

• czynić zadość innym wymaganiom ustalonym w przepisach art. 222 ordynacji,

zgodnie z którym odwołanie musi zawierać zarzuty przeciw decyzji, określić istotę i zakres żądania będącego przedmiotem odwołania oraz wskazywać dowody uzasadniające to żądanie.

Zawarte w odwołaniu zarzuty mają stanowić wyraz niezadowolenia strony z otrzymanej decyzji. Ogólne stwierdzenie, że skarżący jest niezadowolony z decyzji jest niewystarczające, musi on wskazać konkretne uchybienia organu podatkowego I instancji.

Przedstawienie tych zarzutów ma charakter formalny, ponieważ organ podatkowy ma obowiązek analizować również uchybienia nieobjęte zarzutami i brać je pod uwagę przy wydawaniu decyzji.

Błędy popełniane przez organ I instancji nie mogą być zatem niezauważone przez organ odwoławczy, niezależnie od tego, czy strona je w odwołaniu przedstawiła, czy też nie.

Organ odwoławczy w ramach kontroli instancyjnej (postępowania odwoławczego) ma obowiązek zawsze dokonać oceny rozstrzygnięcia organu I instancji pod kątem legalności, czyli zgodności z obowiązującym prawem, oraz słuszności.

Istota i zakres żądania będącego przedmiotem odwołania.

Ten element odwołania ma szczególny wpływ na zakres praw i obowiązków odwołującego się, wyznacza bowiem zakres ewentualnego wstrzymania wykonania zaskarżonej decyzji. Jeżeli organ odwoławczy nie załatwi odwołania w terminie określonym przez ustawodawcę, wykonanie zaskarżonej decyzji ulega wstrzymaniu z mocy prawa, ale tylko w granicach określonych w odwołaniu.

Wskazany w odwołaniu zakres żądania decyduje również o wstrzymaniu wykonania decyzji na wniosek strony skarżącej, ponieważ organ podatkowy bierze wtedy pod uwagę uciążliwość obowiązku, jaki ma być wykonany przed ostatecznym rozstrzygnięciem sprawy.

Określenie zakresu żądania ma również wpływ przy rozpatrywaniu odwołania przez organ I instancji, który wydał zaskarżoną decyzję, ponieważ organ ten może załatwić odwołanie we własnym zakresie wyłącznie wtedy, gdy w całości uwzględni żądanie strony.

Dowody uzasadniające żądanie zawarte w odwołaniu

Jest to kolejny element odwołania, bez którego nie może być ono rozpatrzone merytorycznie tzn. co to istoty. Konieczność wskazania dowodów uzasadniających żądanie ma na celu wyeliminowanie odwołań zawierających gołosłowne zarzuty i żądania. Jednak ten wymóg jest tylko wymogiem formalnym. Odwołujący się spełni warunek, jeżeli wskaże jakiekolwiek powody. Przedstawienie dowodów nieistotnych lub wręcz przeczących jest równoznaczne ze spełnieniem wymogów formalnych.

Organ odwoławczy nie może się w tym przypadku ograniczyć wyłącznie do badania dowodów zgłoszonych przez stronę, ale musi zgodnie z zasadą prawdy materialnej ustalić wszystkie istotne okoliczności sprawy i naprawić wszystkie błędy popełnione przez organ I instancji.

Organ odwoławczy musi zatem wszelkimi dopuszczalnymi środkami prawnymi dążyć do ustalenia rzeczywistego stanu rzeczy.

Aby był spełniony wymóg formalny, zgodny z art. 223 ordynacji podatkowej, skarżący ma jedynie obowiązek wskazać dowody, natomiast nie musi ich przedkładać.

Jak z tego wynika, nawet nieudolnie napisane odwołanie,. zawierające nieracjonalne zarzuty, wskazujące dowody nie mające znaczenia w sprawie, będzie rozpatrywane merytorycznie.

Formalne zasady wnoszenia oraz przekazywania odwołania

Zgodnie z art. 223 ordynacji podatkowej odwołanie wnosi się do organu odwoławczego za pośrednictwem organu podatkowego, który wydał decyzję jako organ I instancji.

Taki sposób wnoszenia odwołania ma na celu:

2. stworzenie organowi podatkowemu I instancji możliwości naprawienia swojego błędu poprzez wydanie nowej decyzji, na podstawie art. 226 ordynacji podatkowej i załatwić odwołanie we własnym zakresie

2. organ I instancji ma obowiązek przekazać wraz z odwołaniem akta sprawy oraz ustosunkować się do zgłoszonych przez stronę zarzutów.

Odwołanie strona wnosi w terminie 14 dni od doręczenia decyzji przez organ I instancji. Niedotrzymanie tego terminu powoduje, że odwołanie nie będzie rozpatrywane merytorycznie, lecz będzie pozostawione bez rozpatrzenia, chyba że na wniosek strony termin do wniesienia odwołania będzie przywrócony. Jest to termin prawa procesowego.

Organ do którego wpływa odwołanie ma obowiązek przekazać odwołanie bez zbędnej zwłoki, jednak nie później niż w terminie 14 dni od dnia otrzymania odwołania, chyba że w tym terminie wyda decyzję na podstawie art. 226 ordynacji podatkowej.

Zasady wstrzymania wykonania zaskarżonej decyzji.

Zgodnie z art. 224 § 1 ordynacji wniesienie odwołania od decyzji organu podatkowego zasadniczo nie wstrzymuje jej wykonania. Wyjątek stanowi odwołanie na podst. art. 24b.

Pozostałe decyzje (wykonanie tych decyzji) mogą być wstrzymane ze względu na szczególnie ważny interes strony, w drodze postanowienia wydanego na wniosek strony bądź z urzędu. Uprawnienie do wstrzymania wykonania decyzji ustawodawca przyznał zarówno organowi I i II instancji z tym jednak, że uprawnienia te przysługują tym organom w różnych etapach postępowania odwoławczego.

Do czasu przekazania odwołania do organu II instancji w sprawie wstrzymania wykonania decyzji właściwy jest organ I instancji, natomiast po przekazaniu odwołania do organu II instancji, właściwy w tej sprawie jest organ odwoławczy.

Na postanowienie w sprawie wstrzymania wykonania decyzji nie przysługuje zażalenie,

postanowienie takie może być jednak w każdym czasie zmienione lub uchylone.

Organem uprawnionym do uchylenia lub zmiany takich postanowień są organy I i II instancji, według tych samych zasad co przy wydawaniu tych decyzji.

Wstrzymanie wykonania decyzji nie pozbawia strony prawa do wykonania takiej decyzji. Chodzi bowiem o to, że wstrzymanie wykonania decyzji na podstawie postanowienia organ podatkowy nie ma wpływu na bieg odsetek za zwłokę (aby strona, czekając z zapłatą podatku do czasu wydania decyzji przez organ odwoławczy, nie musiała płacić wyższych odsetek za zwłokę).

Przesłanką uzasadniającą wydanie postanowienia w sprawie wstrzymania wykonania decyzji jest szczególnie ważny interes podatnika.

Ocena, czy w danym przypadku przesłanka taka występuje, należy do organu podatkowego.

Wstrzymanie wykonania zaskarżonej decyzji pozwala stronie poczekać na wykonanie obowiązku do czasu ostatecznego załatwienia sprawy. Natomiast powstrzymanie się przez podatnika (adresata decyzji) od wykonania obowiązku wynikającego z decyzji bez postanowienia organu podatkowego naraża na wszczęcie postępowania egzekucyjnego.

Organ podatkowy jako wierzyciel ma bowiem zgodnie z art. 6 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, podjąć czynności zmierzające do wszczęcia egzekucji, jeżeli upłynął termin w którym dany obowiązek miał być wykonany.

Z drugiej strony wymuszanie wykonania obowiązku w sytuacji gdy organ podatkowy I lub II instancji ma wątpliwości co do zasadności rozstrzygnięcia, byłoby sprzeczne z zasadą praworządności. Dlatego odmowa wstrzymania wykonania decyzji w związku ze złożeniem odwołania powinna nastąpić wyłącznie wtedy, gdy organ podatkowy ma pewność co do zgodności decyzji z obowiązującym prawem.

Zaskarżona decyzja ulega wstrzymaniu wykonania na podstawie art. 225 ordynacji podatkowej, gdy odwołanie nie jest rozpatrzone w terminie określonym w art. 139 § 3, tzn. w ciągu 2 miesięcy od otrzymania odwołania przez organ odwoławczy.

W tym przypadku wstrzymanie odwołania decyzji następuje z mocy prawa w granicach żądania zawartego w odwołaniu, pod warunkiem że wcześniej decyzja nie była wykonana.

Przyczyny pozostawienia odwołania bez merytorycznego rozpatrzenia

Postępowanie podatkowe jest dwuinstancyjne. Oznacza to, że decyzja może być zaskarżana tylko do jednej instancji.

Nie zawsze odwołanie spowoduje wszczęcie postępowania odwoławczego. Zgodnie z art. 228 § 1 organ odwoławczy stwierdza w formie postanowienia:

• niedopuszczalność odwołania,

• uchybienie terminowi wniesienia odwołania,

• pozostawienie odwołania bez rozpatrzenia, jeżeli nie spełnia warunków określonych w art. 222 ordynacji

Postanowienie wydane w tych trzech przypadkach są ostateczne.

Wydanie takiego postanowienia oznacza, że organ odwoławczy w ogóle nie analizował i nie dokonywał oceny, czy organ I instancji wydał decyzję zgodnie z obowiązującym prawem., czy też nie.

Zasady prowadzenia postępowania wyjaśniającego w ramach postępowania odwoławczego.

Zasada dwuinstancyjności gwarantuje, że ta sama sprawa może być rozpatrywana przez odrębne dwa organy podatkowe - I i II instancji.

Organ odwoławczy nie musi zatem opierać się wyłącznie na materiale dowodowym zgromadzonym przez organ I instancji, ale może również prowadzić swoje postępowanie wyjaśniające.

Zgodnie z art. 229 ordynacji organ odwoławczy może na wniosek strony lub z urzędu prowadzić dodatkowe postępowanie w celu uzupełnienia dowodów i materiałów zgromadzonych w I instancji.

Organ odwoławczy może także zlecić przeprowadzenie tego dodatkowego postępowania wyjaśniającego organowi który wydał decyzję w I instancji.

Postępowanie przed organem odwoławczym nie musi zatem sprowadzać się wyłącznie do analizy i oceny materiału dowodowego przekazanego przez organ I instancji, lecz może on zgromadzić własny materiał dowodowy bezpośrednio bądź za pośrednictwem organu I instancji.

Ustawodawca nie wprowadził żadnych ograniczeń w zakresie stosowanych w postępowaniu odwoławczym środków dowodowych.

Ponadto, organ odwoławczy tak samo jak organ I instancji ma obowiązek dążyć do ustalenia wszystkich istotnych okoliczności sprawy.

Wydanie decyzji na niekorzyść osób odwołujących się od decyzji organu podatkowego.

Osoba odwołująca się od decyzji liczy na to, że jej sytuacja prawna w wyniku złożonego odwołania poprawi się, a przynajmniej nie pogorszy. Zasada zakazu niepogarszania sytuacji prawnej osoby odwołującej się obowiązuje również w postępowaniu podatkowym. Ustawodawca przewiduje wyjątki od tej zasady i wtedy sytuacja prawna podatnika nie tylko nie poprawia się, ale wręcz pogarsza. Możliwość wydania decyzji na niekorzyść osoby odwołującej się wynika przede wszystkim z art. 230 § 1 ordynacji. W myśl tego przepisu organ odwoławczy zwraca sprawę organowi I instancji w celu dokonania wymiaru uzupełniającego poprzez zmianę wydanej zaskarżonej decyzji.

Uprawnienie to przysługuje wówczas, jeżeli organ odwoławczy stwierdzi, że:

• zobowiązanie podatkowe zostało ustalone lub określone w wysokości niższej,

• kwota zwrotu podatku została określona w wysokości wyższej, niż to wynika z przepisów prawa podatkowego,

• określono stratę w wysokości wyższej od poniesionej.

Zasada pogorszenia sytuacji prawnej osoby odwołującej się ma również odpowiednie zastosowanie w przypadku, gdy różnica między podatkiem naliczonym a należnym w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług, obniżająca podatek należny za następne okresy rozliczeniowe, została określona w wysokości wyższej, niż to wynika z przepisów prawa podatkowego.

Przekazanie sprawy w celu dokonania wymiaru uzupełniającego nastepuje w formie postanowienia, które organ odwoławczy doręcza stronie.

Strona odwołująca się od decyzji musi się więc liczyć z możliwością pogorszenia swojej sytuacji prawnej.

Organ odwoławczy ma obowiązek zwrócenia sprawy organowi I instancji w celu dokonania wymiaru uzupełniającego.

Co do zasady odwołujący może cofnąć swoje odwołanie. Organ odwoławczy nie może uwzględnić takiego żądania, jeżeli w wyniku umorzenia postępowania odwoławczego miałaby pozostać w obrocie prawnym decyzja niezgodna z obowiązującym prawem.

Innym przepisem, który pozwala organowi podatkowemu I instancji orzekać na niekorzyść strony jest art. 234 ordynacji podatkowej.

Przepis ten dotyczy wszystkich pozostałych rozstrzygnięć, innych niż wymienione w art. 230. Zgodnie z tym przepisem organ podatkowy nie może wydać decyzji na niekorzyść strony odwołującej się, chyba że zaskarżona decyzja rażąco narusza prawo lub interes społeczny. Przy czym, organ podatkowy musi w sposób nie budzący wątpliwości to udowodnić.

Dość powszechnie się przyjmuje, że rażące naruszenie prawa następuje gdy decyzja została wydana wbrew jakiemuś nakazowi lub zakazowi. Jeszcze trudniej jest określić przypadki rażącego naruszenia interesu publicznego. Dlatego też w praktyce przepis ten nie jest praktycznie wykorzystywany.

Rodzaje rozstrzygnięć kończących postępowanie odwoławcze

Wniesienie odwołania powoduje ponowne rozpatrzenie tej samej sprawy, tyle tylko, że przez organ wyższego stopnia.

Organ odwoławczy prowadzi więc odrębne postępowanie, które tak samo jak postępowanie przed organem I instancji, kończy się wydaniem decyzji.

Identycznie jak w postępowaniu I instancji może to być decyzja merytoryczna lub procesowa.

Rodzaj rozstrzygnięć, jakie mogą zapadać w postępowaniu odwoławczym, został określony w art. 233 ordynacji. Wymienione tam rodzaje rozstrzygnięć stanowią katalog zamknięty, co oznacza że organ odwoławczy nie może wydać innego rozstrzygnięcia niż wymienione w tym przepisie.

Rodzaj wydanej decyzji jest zatem z jednej strony uzależniony od dokonanych ustaleń w zakresie stanu faktycznego i prawnego badanej sprawy, a z drugiej strony, od możliwości rozstrzygnięć wynikających z art. 233 ordynacji.

Rodzaje decyzji

1. Utrzymanie w mocy decyzji organu pierwszego.

Decyzje takie są wydawane w przypadku, gdy organ II instancji zgadza się w pełni ze stanowiskiem organu II instancji. Taka decyzja jest decyzją merytoryczną, kończąca postępowanie, w którym organ odwoławczy doszedł do takich samych wniosków przy ocenie materiału dowodowego co organ I instancji. Wydanie takiej decyzji oznacza, że organ odwoławczy ograniczył się jedynie do oceny samej decyzji. Organ II instancji prowadzi bowiem własne postępowanie wyjaśniające, w którym ocenia materiał dowodowy zgromadzony przez siebie, jak i przez organ I instancji. Na tej podstawie rozstrzyga o istocie sprawy. Utrzymanie w mocy decyzji oznacza, że ocena materiału dowodowego dokonana przez organ odwoławczy nie różni się od oceny dokonanej przez organ I instancji. Nie ma więc w tym przypadku do czynienia z wydaniem decyzji zatwierdzającej decyzję zaskarżoną, ale z decyzją kończącą nowe, odrębne postępowanie dotyczące tej samej sprawy.

2. Uchylenie decyzji organu pierwszej instancji.

Organ odwoławczy uchyla decyzję organu I instancji, gdy po ocenie zebranego materiału dowodowego dochodzi do innych wniosków niż organ podatkowy I instancji. Wydając taką decyzję organ ten musi jednocześnie orzec o przedmiocie postępowania dotyczącego uchylonej decyzji. Organ może wydać w takiej sytuacji decyzję merytoryczną, procesową lub kasacyjną:

a) decyzja merytoryczna, czyli uchylająca decyzję organu podatkowego I instancji w całości lub w części i orzekająca co do istoty sprawy. Organ odwoławczy rozstrzygając sprawę co do istoty, może zmienićb) rozstrzygnięcie I instancji w całości lub w części. Postępuje tak w sytuacji gdy po przeprowadzeniu postępowania dojdzie do wniosku, że w sprawie powinna zapaśćc) decyzja merytoryczna, ale zawierająca inne rozstrzygnięcie niż decyzja zaskarżona. Organ wydając taką decyzję ocenia materiał dowodowy inaczej, niż to uczynił organ I instancji. W zależności od tego, jak bardzo różni się w tej ocenie, uchyla zaskarżoną decyzję w całości albo w części.

d) Decyzja uchylająca decyzję organu podatkowego I instancji i umarzająca postępowanie w sprawie. Organ odwoławczy wydaje decyzję uchylającą decyzję organu I instancji, z jednoczesnym umorzeniem postępowania w sprawie, gdy dojdzie do wniosku, że postępowanie przed organem I instancji nie powinno zakończyće) się decyzją merytoryczną, ale decyzją procesową, tzn. gdy dojdzie do wniosku, że brak jest podstaw do rozstrzygnięcia o istocie sprawy. Organ odwoławczy, umarzając postępowanie, nie dokonuje merytorycznej oceny, czy sprawa zasługiwała na pozytywne rozpatrzenie czy nie, ponieważ do tego rodzaju rozstrzygnięcia wystarczy ustalenia, że postępowanie w sprawie odwołania nie powinno się w ogóle toczyćf)

g) uchylenie decyzji organu I instancji w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpatrzenia właściwemu organowi podatkowemu I instancji, jeżeli decyzja została wydana z naruszeniem przepisów o właściwości. Uchylenie decyzji celem przekazania do rozpoznania przez właściwy organ podatkowy następuje, gdy organ odwoławczy stwierdzi, że w postępowanie w tej sprawie powinien prowadzićh) inny organ podatkowy I instancji niż ten który wydał zaskarżoną decyzję. Organ odwoławczy nie bada w takim przypadku sprawy od strony merytorycznej, lecz wydaje decyzję kasacyjną. Decyzja taka jest wydawana, gdy naruszono przepisy o właściwości miejscowej oraz rzeczowej ,w tym właściwości funkcjonalnej, ponieważ ustawodawca mówi ogólnie o naruszeniu przepisów o właściwości.

4. Decyzja o umorzeniu postępowania odwoławczego.

Umorzenie postępowania odwoławczego następuje wtedy, gdy organ odwoławczy nie może wydać decyzji merytorycznej, mimo że postępowanie przed organem I instancji mogło zakończyć się taką decyzją. Decyzja umarzająca postępowanie odwoławcze ma zatem szczególny charakter, ponieważ jest to decyzja merytoryczna, czyli rozstrzygająca sprawę co do istoty.

Organ odwoławczy wydaje taką decyzję, gdy zdarzenie zaistniałe po wydaniu zaskarżonej decyzji uniemożliwiają rozstrzygnięcie sprawy co do istoty.

Decyzja taka wydawana jest wtedy, gdy odwołujący się wycofa odwołanie, a organ odwoławczy uwzględni to odwołanie.

6. Decyzja uchylająca decyzję I instancji i przekazująca sprawę do ponownego rozpatrzenia z uwagi na konieczność przeprowadzenia postępowania dowodowego w całości lub w znacznej części.

Możliwość uchylenia decyzji i przekazanej do ponownego rozpoznania ogranicza się wyłącznie do przypadków gdy postępowanie zmierzające do ustalenia istotnych okoliczności sprawy, czyli postępowanie dowodowe musi być przeprowadzone w całości lub znacznej części. Wydanie takiej decyzji oznacza, że organ podatkowy I instancji w ogóle nie przeprowadził postępowania dowodowego lub przeprowadził je ale w znikomym stopniu.

Dopiero przy takim ustaleniu organ odwoławczy wyda decyzję kasacyjną na podstawie art. 233 § 2 ordynacji podatkowej.

Jest to zatem szczególny rodzaj decyzji kasacyjnej, ponieważ organ odwoławczy może ją wydać właściwie tylko wtedy, gdy stwierdzi, że organ podatkowy wydał decyzję bez przeprowadzenia postępowania dowodowego. To z kolei oznacza, że przekazanie sprawy w tym trybie nie jest możliwe, jeżeli mają być wyjaśnione tylko niektóre kwestie. W takim przypadku należy przeprowadzić dodatkowe postępowanie celem uzupełnienia dowodów w ramach postępowania odwoławczego.

Uchylając decyzję w trybie art. 233 § 2 ordynacji i przekazując sprawę, organ II instancji może wskazać, jakie okoliczności należy wziąć pod uwagę przy ponownym rozpatrywaniu sprawy.

Rodzaje rozstrzygnięć organu odwoławczego w sprawach należących do właściwości organów jednostek samorządu terytorialnego

W tym przypadku ustawodawca uzależnia rodzaj rozstrzygnięcia organu odwoławczego od tego, czy zaskarżona decyzja dotyczy spraw rozstrzyganych w ramach uznania administracyjnego, czy też nie.

Zgodnie z art. 233 § 3 ordynacji w sprawach należących do właściwości organów jednostek samorządu terytorialnego organ odwoławczy jest uprawniony do wydania decyzji uchylającej i rozstrzygającej sprawę co do istoty wyłącznie wtedy, gdy przepisy prawa nie pozostawiają sposobu jej rozstrzygnięcia uznaniu organu jednostki samorządu terytorialnego np. w sprawie umorzenia zaległości podatkowej, rozłożenia na raty. Innymi słowy, gdy strona składa odwołanie od decyzji wydanej w ramach organu odwoławczego może:

• utrzymać w mocy zaskarżoną decyzję lub

• wydać decyzję kasacyjną, tzn. uchylić decyzję i przekazać sprawę do ponownego rozpatrzenia organowi podatkowemu I instancji.

W pozostałych przypadkach, gdy sprawa nie dotyczy uznania administracyjnego np. odwołanie dotyczące decyzji wymiarowej (np. ustalenia podatku rolnego) org an odwoławczy uwzględniając odwołanie uchyla zaskarżoną decyzję stosując odpowiednio zasady przewidziane w przypadku innych organów odwoławczych.

Postępowanie w sprawie wzruszania decyzji ostatecznych.

Ustawodawca przewiduje kilka postanowień:

• wznowienie,

• stwierdzenie nieważności,

• zmiana lub uchylenie decyzji, pod warunkiem że na mocy tej decyzji strona nie nabyła prawa,

• za zgodą strony, która na mocy tej decyzji nabyła prawo,

• stwierdzenie wygaśnięcia decyzji

11.Wznowienie postępowania podatkowego.

Może nastąpić wyłącznie w przypadku zaistnienia jednej z przesłanek wymienionych w art. 240 ordynacji podatkowej, W sytuacji gdy istnieje prawdopodobieństwo wystąpienia którejś z tych przesłanek organ podatkowy wydaje postanowienie o wznowieniu postępowania. Wznowienie postępowania jest niedopuszczalne jeżeli upłynęły terminy przewidziane w art. 68 lub 70 ordynacji podatkowej (przedawnienie).

Po wydaniu postanowienia toczy się postępowanie dwuetapowe. Pierwszy etap polega na ustaleniu przesłanek uzasadniających wznowienie postępowania, bada się tylko prawdopodobieństwo istnienia przesłanek. Drugi etap związany jest z oceną merytoryczną decyzji, prowadzone jest postępowania w sprawie rozstrzygnięcia istoty sprawy.

Wznowienie postępowania następuje zarówno z urzędu, jak i na żądanie strony. Nie dotyczy to jednak wznowienia na podstawie przesłanki określonej w art. 240 § 1 pkt 4, tzn. gdy strona nie z własnej winy nie brała udziału w postępowaniu, oraz w pkt. 8, tzn. gdy decyzja została wydana na podstawie przepisu o którego niezgodności z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej orzekł Trybunał Konstytucyjny. W tych przypadkach podstawą wznowienia postępowania może być jedynie żądanie strony. Właściwy do rozpatrzenia podania w tej sprawie jest organ podatkowy, który wydał decyzję w ostatniej instancji. Nie dotyczy to przypadków, gdy przyczyną wznowienia postępowania jest działanie organu, który w ostatniej instancji wydał decyzję. Wtedy o wznowieniu postępowania rozstrzyga organ wyższego stopnia, który jednocześnie wyznacza organ do prowadzenia wznowionego postępowania. W przypadku wniesienia podania o wznowienie postępowania, w którym strona nie uprawdopodobniła istnienia którejkolwiek przesłanki wymienionej w art. 240 organ podatkowy odmawia wznowienia postępowania w formie decyzji. Podanie o wznowienie postępowania nie jest sformalizowane.

Okoliczności stanowiące podstawę wznowienia postępowania.

Są one wymienione w art. 240 § 1 ordynacji podatkowej:

1.Fałszywe dowody, na podstawie których ustalono istotne dla sprawy okoliczności faktyczne.

Głównym zadaniem organu podatkowego w ramach postępowania podatkowego jest ustalenie rzeczywistego stanu rzeczy. Środkami, którymi organ posługuje się w tym celu, nazywamy dowodami. Jeżeli zatem dowód okaże się fałszywy, to nieprawdziwe mogą być również okoliczności przyjęte za podstawę ustalenia rzeczywistego stanu rzeczy, a w konsekwencji również rozstrzygnięcie organu.

Należy jednak zaznaczyć, że podstawę wznowienia mogą stanowić tylko te fałszywe dowody, na podstawie których ustalono istotne dla sprawy okoliczności faktyczne. Fakt, że posługiwano się fałszywym dowodem, nie musi oznaczać, że została spełniona przesłanka do wznowienia postępowania. Jeżeli sfałszowanie dowodu jest oczywiste, a wznowienie postępowania jest niezbędne w celu ochrony interesu publicznego, to postępowanie może być wznowione przed wydaniem przez sąd lub inny organ orzeczenia stwierdzającego sfałszowanie dowodu.

2.Wydanie decyzji w wyniku przestępstwa.

W art. 240 § 1 pkt 2 ordynacji mowa jest ogólnie o popełnieniu przestępstwa przy wydawaniu decyzji. O wznowieniu postępowania może zdecydować przestępstwo popełnione zarówno przez urzędnika przygotowującego decyzję (np. uzyskanie korzyści majątkowej), jak i przez podatnika np. groźba. Oznacza to, że popełnienie wykroczenia nie jest przesłanką uzasadniającą wznowienie postępowania.

Wznowienie postępowania w związku z popełnieniem przestępstwa przy wydawaniu decyzji następuje po wydaniu orzeczenia w tej sprawie przez sąd lub inny właściwy organ. Jeżeli popełnienie przestępstwa jest oczywiste, albo gdy przedawniło się prawo do ścigania wobec takiego przestępstwa, postępowanie może być wznowione.

3.Wydanie decyzji przez pracownika lub organ podatkowy, który podlega wyłączeniu zgodnie z art. 130-132.

4.Brak udziału strony w postępowaniu gdy strona nie z własnej winy nie brała udziału w postępowaniu. Zagwarantowanie stronie czynny udział w całym postępowaniu jest jej prawem, a nie obowiązkiem. Przesłankę wznowienia postępowania stanowi nieuczestniczenie strony w sytuacji, gdy nastąpiło to wyłącznie bez jej winy. Jeżeli organ spełnił swój obowiązek i zawiadomił stronę w określonych przez ustawodawcę terminach, a strona z własnej woli nie uczestniczyła , to nie ma podstaw do wznowienia postępowania. Strona występując o wznowienie postępowania w oparciu o tę przesłankę, musi złożyć podanie w terminie miesiąca od powzięcia wiadomości o wydaniu decyzji.

5.Ujawnienie istotnych dla sprawy nowych okoliczności faktycznych lub nowych dowodów istniejących w dniu wydania decyzji, nieznanych organowi, który wydał decyzję:

• są to okoliczności lub dowody istotne dla sprawy, tzn. takie, na których może być oparte rozstrzygnięcie (chodzi o okoliczności lub dowody, które nie wynikają z akt sprawy),

• są to okoliczności lub dowody nowe, nieznane organowi, który wydał decyzję ( chodzi o nowe okoliczności lub dowody, które nie były znane organowi podatkowemu),

• są to okoliczności lub dowody, które istniały w dniu wydania decyzji.

Okoliczności czy dowody, które zaistniały po wydaniu decyzji, nie mogą stanowić przesłanki uchylenia decyzji.

Wszystkie wymienione przesłanki muszą wystąpić łącznie, aby na tej podstawie można było wznowić postępowanie podatkowe.

6.Wydanie decyzji bez uzyskania wymaganego prawem stanowiska innego organu. Brak takiego stanowiska stanowi przesłankę wznowienia postępowania, niezależnie od tego, czy stanowisko to byłoby zgodne z rozstrzygnięciem organu podatkowego. Nie ma również znaczenia, czy stanowisko innego organu jest wiążące dla organu, który wydał decyzję.

7.Wydanie decyzji na podstawie innej decyzji lub orzeczenia sądu, które zostały następnie uchylone lub zmienione w sposób mogący mieć wpływ na treść wydanej decyzji.

Chodzi o to, że treść jednej decyzji jest ściśle związana z inną decyzją. Uchylenie jednej decyzji wymaga uchylenia innej decyzji.

8.Wydanie decyzji na podstawie przepisu, o którego niezgodności z Konstytucją RP, ustawą lub ratyfikowaną umową międzynarodową orzekł Trybunał Konstytucyjny.

W tym przypadku podanie musi być wniesione w terminie 1 miesiąca od zmiany tego przepisu.

Rodzaje rozstrzygnięć wydawanych przez organ podatkowy po wznowieniu postępowania podatkowego.

Postępowanie jest dwuetapowe - w pierwszym ustala, czy istnieją przyczyny wznowienia, w drugim rozstrzyga istotę sprawy. Decyzje wydawane we wznowionym postępowaniu mogą być dwojakiego rodzaju:

• mogą odmawiać uchylenia dotychczasowej decyzji,

• mogą to być decyzje uchylające dotychczasową decyzję i rozstrzygające co do istoty sprawy lub umarzające postępowanie w sprawie.

Decyzja odmawiająca.

Decyzję taką wydaje organ wtedy, gdy po wznowieniu postępowania organ podatkowy nie stwierdza istnienia przesłanek wznowienia postępowania - określonych w art., 240 § 1 ordynacji.

Decyzja uchylająca - mimo stwierdzenia istnienia przesłanek do wznowienia postępowania występuje wtedy, gdy organ podatkowy dojdzie do przekonania, że w wyniku uchylenia mogłaby zostać wydana taka sama decyzja jak decyzja dotychczasowa. Chodzi o przypadki, gdy np. strona nie brała udziału nie z własnej winy, ale rozstrzygnięcie sprawy co do istoty było zasadne i zgodne z obowiązującymi przepisami prawa.

Decyzja odmawiająca uchylenia dotychczasowej decyzji mimo stwierdzenia istnienia przesłanek do wznowienia postępowania, następuje w przypadku gdy wydanie nowej decyzji rozstrzygającej sprawę co do istoty sprawy nie mogłaby nastąpić z uwagi na upływ terminów przewidzianych w art. 68 lub 70.

Decyzja uchylające w całości lub części dotychczasową decyzję będzie wydana wtedy, kiedy dotychczasowa decyzja zawiera następujące rozstrzygnięcia:

a) decyzję uchylającą w całości lub w części decyzję dotychczasową, rozstrzygającą sprawę co do istoty (merytorycznie). Decyzja taka może być wydana, jeżeli organ podatkowy dojdzie do wniosku, że postępowanie zakończone dotychczasową decyzją należało prowadzić, lecz rozstrzygnięcie powinno być inne,

b) decyzję umarzającą postępowanie w sprawie. Jest wydawana, gdy organ prowadzący wznowione postępowania dochodzi do wniosku, że postępowanie zakończone dotychczasową decyzją nie powinno się w ogóle toczyć.

12.Stwierdzenie nieważności decyzji

Następuje w drodze decyzji. Właściwy w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji jest - organ wyższego stopnia,

• minister właściwy do spraw finansów publicznych, izba skarbowa lub samorządowe kolegium odwoławcze - jeżeli decyzja została wydana przez ten organ,

• minister właściwy do spraw finansów publicznych, jeżeli decyzja została wydana przez izbę skarbową, z tym że w tym przypadku postępowanie może być wszczęte wyłącznie z urzędu.

Postępowanie w sprawie nieważności decyzji wszczyna się z urzędu lub na żądanie strony. Strona składająca taki wniosek powinna uprawdopodobnić istnienie jednej z przesłanek wymienionych w art. 247 ordynacji. Postępowanie w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji kończy się wydaniem decyzji przez organ pierwszej instancji. Służy od niej odwołanie i ewentualnie skarga do Sądu Administracyjnego.

Przesłanki stwierdzenia nieważności decyzji.

2. Wydanie decyzji z naruszeniem przepisów o właściwości stanowi podstawę do stwierdzenia nieważności. Chodzi o właściwość:

• miejscową, w sprawie wykraczającej poza terytorialny zakres działania tego organu, który decyzję wydał,

• rzeczową, decyzję wydaną w sprawie nienależącej do zakresu działania tego organu, np. podatek od nieruchomości,

• funkcjonalną, decyzja wydana przez organ niewłaściwy do orzekania w danej instancji.

3. Wydanie decyzji bez podstawy prawnej.

Zgodnie z zasadą praworządności obowiązki nakładane na podatników a także przyznawane prawa muszą mieć swoje umocowanie w powszechnie obowiązującym prawie. Wydanie decyzji bez takiej podstawy skutkuje stwierdzeniem jej nieważności. Brak podstawy prawnej nie może być jednak utożsamiany z niepowołaniem podstawy prawnej w decyzji. Jest to uchybienie organu, ponieważ decyzja taka jest wadliwa, lecz nie daje podstawy do stwierdzenia jej nieważności. Chodzi o przypadki, kiedy brak jest przepisu pozwalającego wydać rozstrzygnięcie zawarte w decyzji.

4. Rażące naruszenie prawa.

Organ podatkowy stwierdza nieważność decyzji, które zostały wydane z rażącym naruszeniem prawa. Rażące naruszenie prawa ti wydanie decyzji wbrew jakiemuś zakazowi lub nakazowi. Przepisy prawne zostały naruszone.

5. Wydanie decyzji rozstrzygniętej inną decyzją ostateczną. Postępowanie jest dwuinstancyjne.

5. Skierowanie decyzji do osoby niebędącej stroną w sprawie.

Zgodnie z art. 133 ordynacji stroną jest podatnik, płatnik, inkasent lub ich następca prawny, a także osoby trzecie, wymienione w art. 110-117, które ze względu na swój interes prawny żądają czynności organu podatkowego:

• do której czynność organu podatkowego się odnosi lub

• której interesu prawnego działanie organu podatkowego dotyczy.

Stroną może być osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, jeżeli zgodnie z przepisami prawa podatkowego ciążą na niej szczególne obowiązki lub zamierza skorzystać z uprawnień wynikających z tego prawa.

8. Decyzje, które były niewykonalne w dniu ich wydania i ich niewykonalność ma charakter trwały.

Chodzi o niewykonalność faktyczną, a nie prawną, ponieważ prawna jest równoznaczna z brakiem podstawy prawnej, i jest objęta sankcją nieważności na podstawie art. 247 § 1 pkt. 2 ordynacji. (Przykład mój aby lepiej zrozumieć- podatnik wystąpił do urzędu skarbowego o rozłożenie na raty zapłaty zaległości podatkowej. Urząd rozłożył spłatę na raty, ale w taki sposób, że terminy płatności rat przypadały na dni poprzedzające dzień doręczenia decyzji. Decyzja była więc niewykonalna w dniu jej wydania, bo termin płatności rat upłynął przed doręczeniem decyzji.)

10. Stwierdzenie nieważności decyzji, które zawierają wadę na mocy wyraźnie wskazanego przepisu prawa. Chodzi o to, że jakieś przepisy powodują nieważność decyzji.

10. Wydanie decyzji, których wykonanie wywołałoby czyn zagrożony karą.

Odmowa wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji.

Wszczęcie postępowania, mimo złożenia wniosku nie zawsze będzie prawnie możliwe. Ustawodawca przewiduje przypadki, kiedy organ podatkowy wydaje decyzje o odmowie wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji.

1. żądanie zostało wniesione po upływie 5 lat od dnia doręczenia decyzji

1. sąd administracyjny oddalił skargę na taką decyzję, chyba że przesłanką stwierdzenia nieważności decyzji byłoby wydanie decyzji w sprawie rozstrzygniętej inną decyzją ostateczną.

Powyższe okoliczności uwzględnia się również w zakresie wszczęcia postępowania z urzędu. Decyzja wydana np. z rażącym naruszeniem prawa lub bez podstawy prawnej nie może być wyeliminowana z obrotu prawnego poprzez stwierdzenie jej nieważności z tego powodu, że upłynęło 5 lat od dnia w którym doręczono taką decyzję.

Uchylenie lub zmiana decyzji ostatecznej w trybie art. 253 i 253a ordynacji.

Zgodnie z tym przepisem, decyzja ostateczna, na mocy której strona nie nabyła prawa, może zostać uchylona lub zmieniona przez organ podatkowy, który ją wydał, jeżeli przemawia za tym interes publiczny lub ważny interes podatnika. Uprawnienie do zmiany lub uchylenia decyzji w tym trybie nie przysługuje samorządowemu kolegium odwoławczemu.

Na podstawie art. 253a decyzja ostateczna, na mocy której strona nabyła prawo, może być za jej zgodą uchylona lub zmieniona, jeżeli przepisy szczególne nie sprzeciwiają się temu, a przemawia za tym interes publiczny lub ważny interes strony. W tym trybie decyzje mogą być zmienione lub uchylone, z tym że w przypadku decyzji przyznającej stronie prawa np. decyzja rozkładająca spłatę podatku na raty może być za zgodą stron.

Ustawodawca zaznacza jednocześnie, że w trybie tym nie można zmieniać ani uchylać następujących decyzji:

• ustalającej albo określającej wysokość zobowiązania podatkowego,

• o odpowiedzialności podatkowej płatników lub inkasentów,

• o odpowiedzialności podatkowej osób trzecich,

• określającej wysokość należnych odsetek za zwłokę,

• o odpowiedzialności spadkobierców,

• określającej wysokość zwrotu podatku.

Innym ograniczeniem możliwości zmian jest przepis, który odmawia wszczęcia postępowania w sprawie uchylenia lub zmiany decyzji ostatecznej, jeżeli żądanie zostało wniesione po upływie 5 lat od jej doręczenia. Termin ten stosuje się również do wszczęcia postępowania z urzędu.

Zmiana decyzji ostatecznych, ustalających wysokość zobowiązania podatkowego na dany okres, w trybie art. 254

Art. 254 dopuszcza zmianę decyzji ostatecznej, ale decyzji które ustalają lub określają wysokość zobowiązania podatkowego na dany okres. Zgodnie z tym przepisem organ podatkowy może zmienić decyzję ostateczną, ustalającą lub określającą wysokość zobowiązania podatkowego za dany okres jeżeli po jej doręczeniu:

• nastąpiła zmiana okoliczności faktycznych, mających wpływ na ustalenie lub określenie wysokości zobowiązania podatkowego,

• skutki wystąpienia tych okoliczności zostały uregulowane w przepisach prawa podatkowego, które obowiązywało w dniu wydania decyzji.

W tym trybie są zmieniane decyzje ustalające podatek dochodowy w formie karty podatkowej. Organ podatkowy odmawia wszczęcia postępowania , jeżeli żądanie zostało wniesione po upływie 5 lat od doręczenia decyzji. Termin ten stosuje się również do wszczęcia postępowania z urzędu.

Możliwość wszczęcia postępowania w sprawie uchylenia lub zmiany decyzji ostatecznej przewiduje art. 255 ordynacji, zgodnie z którym organ podatkowy uchyla decyzje wydane z zastrzeżeniem dopełnienia przez stronę określonych czynności, których strona nie dopełniła w wyznaczonym terminie. Zaznaczyć należy, że czynności które ma dopełnić strona, muszą wyraźnie wynikać z przepisu prawa materialnego. W przypadku trybu określonego w art. 255 ordynacji, również obowiązuje 5 letni okres liczony od doręczenia decyzji dotyczącej wszczęcia postępowania w sprawie uchylenia decyzji w tym trybie.

Stwierdzenie wygaśnięcia decyzji.

Zgodnie z art. 258 ordynacji organ podatkowy stwierdza wygaśnięcie decyzji, jeżeli:

• stała się bezprzedmiotowa,

• została wydana z zastrzeżeniem dopełnienia przez stronę określonego warunku, a strona tego warunku nie dopełniła,

• strona nie dopełniła przewidzianych w tej decyzji lub przepisach prawa podatkowego warunków uprawniających do skorzystania z ulg,

• strona nie dopełniła określonych w przepisach prawa podatkowego warunków uprawniających do skorzystania z ryczałtowych form opodatkowania

Podstawy wygaśnięcia decyzji z uwagi na jej bezprzedmiotowość.

Decyzja staje się bezprzedmiotowa, jeżeli niemożliwe jest osiągnięcie celu zamierzonego w wyniku jej wydania albo jeżeli wykonanie decyzji byłoby nieuzasadnione - np. brak przedmiotu decyzji.

Organ w formie decyzji powinien stwierdzić jej wygaśnięcie jedynie w przypadkach wskazanych przez ustawodawcę:

1.niedopełnienie przez stronę warunku zastrzeżonego w decyzji. Warunek może być rozwiązujący, tzn. skutki prawne decyzji są wywołane w momencie doręczenia decyzji, a w momencie zaistnienia zdarzenia określonego jako warunek tzn. zdarzenia przyszłego niepewnego, powoduje, że decyzja traci moc obowiązującą ze skutkiem wstecznym.

Warunek może być także zawieszający - to taki, który dopiero w momencie zaistnienia spowoduje, że decyzja wywołuje określone skutki prawne. Warunek w decyzji musi wynikać z przepisu prawa materialnego.

2.niedopełnienie przez stronę warunków uprawniających do skorzystania z ryczałtowych form opodatkowania-ma zastosowanie opodatkowanie w formie karty podatkowej.

Zasady wygaśnięcia decyzji o odroczeniu terminu płatności lub rozłożeniu na raty zapłaty podatku lub zaległości podatkowej.

Niedotrzymanie terminu wynikającego z takiej decyzji powoduje jej wygaśnięcie w części lub w całości z mocy prawa. O wygaśnięciu decyzji organ podatkowy nie orzeka w decyzji. Bez wydania decyzji następuje wygaśnięcie decyzji w momencie upływu tych terminów w przypadku, odroczenia podatku lub zaległości podatkowej albo upływu udzielonych rat podatku lub zaległości podatkowej nie zostały wpłacone w terminie wynikającej z decyzji.

13.Kontrola podatkowa.

Przepisy mające odpowiednie zastosowanie w kontroli podatkowej są zawarte w dziale IV ordynacja podatkowa pt. „Postępowanie podatkowe”.

-art. 102 § 2 i § 3, reguluje tryb postępowania w przypadku śmierci strony, oraz zasady wstępowania w miejsce strony następców prawnych.,

-art. 135 ordynacji, który dotyczy zdolności prawnej i zdolności do czynności prawnej,

-art. 136 i 137 ordynacji podatkowej określają zasady ustanowienia i działania przez pełnomocnika,

-art138 określa zasady ustanowienia kuratora dla osoby niezdolnej do czynności prawnych lub osoby nieobecnej.

Przepisy dotyczące terminów załatwiania spraw oraz skutków związanych z niezałatwieniem spraw w terminie:

-art. 139 § 4 stanowi, że nie wlicza się do terminów przewidzianych w przepisach prawa podatkowego dla dokonania określonych czynności, okresów zawieszenia postępowania oraz okresów opóźnień spowodowanych z winy strony

-art.140 § 2 ordynacji stanowi, że w razie niezałatwienia sprawy we właściwym terminie organ podatkowy musi zawiadomić stronę podając przyczyny niedotrzymania terminu, i wskazać nowy termin załatwienia sprawy,

-art.141 przewiduje możliwość wniesienia ponaglenia nierozstrzygnięcia sprawy w terminie,

-art.142 mówi o odpowiedzialności pracownika za niedotrzymanie terminów.

Zasady ogólne postępowania podatkowego mają odpowiednie zastosowanie w przepisach rozdziału I działu IV ordynacji podatkowej, są to przepisy dotyczące:

• doręczeń,

• wezwań,

• sporządzania protokołów i adnotacji

• udostępniania akt,

• postępowania dowodowego,

• zawieszenia postępowania,

• zażaleń,

• kosztów postępowania,

• kar porządkowych

Podmioty podlegające kontroli podatkowej.

Kontrolę podatkową przeprowadzają wyłącznie organy podatkowe pierwszej instancji tzn. naczelnik urzędu skarbowego, naczelnik urzędu celnego, wójt, burmistrz, starosta oraz marszałek województwa. Uprawnienia kontrolne dotyczą wszystkie podmioty, na których może ciążyć obowiązek podatkowy. Jedyną przesłanką uzasadniającą przeprowadzenie kontroli jest sprawdzenie wywiązywania się z obowiązków wynikających z przepisów prawa podatkowego. Oznacza to, że organ podatkowe ma praktycznie nieograniczone możliwości przeprowadzania kontroli u wszystkich podmiotów, które wszczyna się z urzędu.

Zasady wszczęcia kontroli podatkowej

Podstawą do przeprowadzenia czynności kontrolnych do przeprowadzenia których uprawnienia są pracownicy organów podatkowych pierwszej instancji jest imienne upoważnienie, którego udziela:

• pracownikom urzędu skarbowego - naczelnik tego urzędu lub osoba zastępująca naczelnika,

• pracownikom urzędu celnego oraz funkcjonariuszom celnym - naczelnik urzędu celnego lub osoba zastępująca,

• pracownikom urzędu gminy - wójt, burmistrz, prezydent miasta.

Upoważnienie do przeprowadzenia kontroli podatkowej zawiera:

• oznaczenie organu,

• datę i miejsce wystawienia,

• imię i nazwisko kontrolującego,

• numer legitymacji służbowej,

• oznaczenie kontrolowanego,

• określenie zakresu kontroli,

• przewidywany termin zakończenia kontroli,

• podpisy osoby udzielającej upoważnienia, z podaniem funkcji i zajmowanego stanowiska,

• pouczenie o prawach i obowiązkach kontrolowanego wynikających z przepisów ordynacji podatkowej.

Kontrola podatkowa nie może być ponownie wszczęta w zakresie spraw rozstrzygniętych decyzją ostateczną organu podatkowego.

Zakaz ten nie dotyczy przypadków gdy kontrola jest niezbędna do przeprowadzenia postępowania:

• w sprawie stwierdzenia nieważności, wygaśnięcia, uchylenia lub zmiany decyzji ostatecznej lub wznowienia postępowania w sprawie zakończonej decyzją ostateczną,

• w związku z uchyleniem lub stwierdzeniem nieważności decyzji przez sąd administracyjny.

Wszczęcie kontroli następuje przez doręczenie kontrolowanemu upoważnienia do jej przeprowadzenia oraz okazanie legitymacji służbowej. Ustawodawca przewiduje też wszczęcie kontroli bez spełnienia warunków formalnych(zgodnie z art. 284 § 1 ordynacji podatkowej), gdy okoliczności faktyczne uzasadniają niezwłoczne podjęcie kontroli, może być po okazaniu legitymacji służbowej. Jednak nie później niż w terminie 3 dniu od dnia wszczęcia kontroli, należy doręczyć upoważnienie do przeprowadzenia kontroli.

Dokumentowanie przebiegu kontroli

Kontrolujący ma obowiązek dokumentować przebieg kontroli w protokole.

Protokół powinien zawierać:

• wskazanie kontrolowanego, a więc imienia i nazwiska, miejsca zamieszkania lub siedziby osoby kontrolowanej,

• wskazanie osób kontrolujących - imienia i nazwiska, stanowiska służbowego oraz organu podatkowego w którym jest zatrudniony,

• określenie przedmiotu i zakresu kontroli, granice kontroli, zagadnienia objęte kontrolą, cel czynności kontrolnych,

• określenie miejsca i czasu przeprowadzenia kontroli, konkretny obszar(mieszkania, zakładu, przedsiębiorstwa, sklepu),

• opis dokonanych ustaleń faktycznych,

• dokumentację dotyczącą przeprowadzonych dowodów- załączniki do protokołu kontroli stanowią protokoły czynności tzn. zeznań świadków, opinie biegłych lub oględzin,

• pouczenie o prawie złożenia zastrzeżeń lub wyjaśnień tj. o możliwości złożenia w terminie 14 dni od dnia jego doręczenia zastrzeżenia lub wyjaśnienia, i wskazania stosownych wniosków dowodowych.

---