Dachy krokwiowe
Dachy o takiej konstrukcji stosuje się, gdy rozpiętość liczona w świetle ścian nie przekracza 7m. Długość krokwii nie powinna przekraczać 4,5m, a jeśli stosuje się lekkie pokrycie dachu - 5m. Nachylenie połaci dachowych, a więci krokwi, w stosunku do poziomu wynosi 30-50º. Każda z dwóch krokwi tworzących wiązar jest oparta jedynie w dwóch miejscach: w kalenicy i nad ścianą zewnętrzną. W budynkach ze stropami drewnianymiwiazary krokwiowe tworzą ustrój krokwiowo-belkowy. W rozwiązaniu tym każda para krokwi jest oparta na belce stropu poddasza, z którą tworzy pełny wiązar. Rozstaw wiazarów jest więc taki sam jak rozstaw belek stropowych.
Inny typ wiązarów krokwiowych stosuje się w budynkach murowanych ze stropami niedrewnianymi. Krokwie są tutaj oparte na belkach zwanych murłatami lub namurnicami, ułożonymi na ścianach zewnetrznych. Murłaty przymocowuje się do ściany przy pomocy uprzednio wmurowanych kotew. Najlepszym rozwiązaniem jest ułożenie murłaty na murze w sposób osiowy. Można też przymocować ją bliżej wewnętrznej strony ściany.
Ogromnie ważne jest właściwe wykonanie wszystkich połączeń konstrukcji dachowej, czyli jej powiązanie. Przeważnie stosuje się połączenia ciesielskie, często dodatkowo wzmocnione gwoździami lub śrubami. Istotne jest zabezpieczenie wiązarów przed wywróceniem pod działaniem silnego wiatru. Z tego względu zaraz po ustawieniu wiązarów zaraz usztywnia sie je wiatrownicami, czyli ukośnie przybitymi deskami. Jeżeli pod pokrycie dachowe stosuje się deski, płyty lub sklejkę, to w końcowej fazie wykonywania mozna usunąć wiatrownice. Muszą one jednak pozostać, gdy dach ma być wstępnie kryty foliami dachowymi np. pod dachówkę ceramiczną, gdyż łaty stosowane pod takie pokrycie są zbyt wiotkie i zbyt rzadko rozstawione, aby mogły zapewnić stateczność konstrukcji dachu podczas silnego wiatru. Najczęściej przekrój krokwi wynosi 5x16 cm lud 7,5x20 cm w zależności od przyjętego ich rozstawu i obciążeń dachu. Krokwie rozmieszcza się w zależności od obciążeń, zwykle odległość w osi jest w granicach od 80-120 cm. Murłata ma zwykle wymiary 10x10 cm; przymocowuje się ją do wieńca lub muru za pomoca kotwi stalowych z nakrętką w rozstawie co 2,5 do 4 m. Jeżeli krokiew jest połączona z belką stropową na wrąb czołowy, to dla ochrony dolnych końców krokwi i belek stosuje się przypustnice. Połączenie elementów poziomych ze skośnymi - płatwi z krokwiami - wykonuje się na wręby. Krzyżujące się ze sobą elementy łączy się na czopy; w tego typu złączach ważne jest aby gniazdo było głębsze o 1 cm od długości czopa.
Wymiary wycięć we wrębie czołowym:
Różne sposoby połączeń krokwi na belce stropowej:
Dachy jętkowe
Gdy rozpiętość dachu przekracza 7,0 m lub gdy ze względu na duży spadek połaci długość krokwi musiałaby być większa niż 4,5 m, wówczas zamiast wiązarów krokwiowych stosuje się wiązary jętkowe. W wiązarach tych, będących w zasadzie odmianą wiązarów krokwiowych, krokwie są dodatkowo usztywnione poziomymi jętkami, które umieszcza się zwykle w połowie lub nieco powyżej połowy (do 0,6) długości krokwi - licząc od ich dolnego podparcia. Jętka powinna być przy tym zaprojektowana na takiej wysokości, aby górna część krokwi - od połączenia z jętką do połączenia z drugą krokwią "od pary" w kalenicy nie była dłuższa niż 2,7 m, a długość dolnej części - od połączenia z jętką do oparcia na ścianie - nie przekraczała 4,5 m. Jeżeli poddasze ma być przeznaczone na cele mieszkalne, jętki wykorzystuje się jako belki stropu nad pomieszczeniami poddasza. W takich sytuacjach jętki powinno się umieszczać na wysokości nie mniejszej niż 2,0-2,4 m od przewidywanego poziomu posadzki (zależnie od projektowanej wysokości pomieszczeń). Nachylenie połaci dachów o konstrukcji jętkowej można projektować w granicach 25-60º, z tym że nie jest zalecane przyjmowanie spadków mniejszych niż 35º.
Podparcie płatwiami
Największa rozpiętość dachów jętkowych wynosi około 12 m. Dokładniej: przyjmując minimalny z zalecanych kątów nachylenia krokwi 35º oraz maksymalną ich długość 4,5 + 2,7 = 7,2 m, otrzymamy graniczną rozpiętość wiązara 11,8 m. W dachu takiej rozpiętości długość jętek jest już duża i z tego powodu należy je podpierać jedną lub dwiema płatwiami opartymi na słupach stolcowych. Ogólnie można przyjąć, że jętki długości do 3,5 m nie wymagają podpierania. W dachach większej rozpiętości, w których długość ta jest większa, podpiera się je w środku jedną płatwią - gdy rozpiętość wiązarów wynosi 7,5-10 m lub dwiema płatwiami - gdy rozpiętość ta wynosi 9-12 m.
Płatew podpierająca krokwie wraz ze słupami tworzy ścinkę stolcową. Zadaniem takiej ścianki jest:
podparcie jętek za pośrednictwem pławi i zmniejszenie w skutek tego ich długości wyboczeniowej oraz rozpiętości w przypadku, gdy przenoszą obciążenia od stropu nad poddaszem,
usztywnienie dachu w kierunku podłużnym przez zastosowanie mieczy,
dodatkowe usztywnienie dachu w kierunku poprzecznym przy zastosowaniu miechy,
Słupy stolcowe, podtrzymujące płatwie można ustawić na drewnianych belkach stropowych lub - gdy strop nie jest drewniany - na dodatkowych płatwiach ułożonych prostopadle do żeber nośnych stropu. Jętki pełnią przede wszystkim funkcję rozpór, dlatego też całe obciążenie dachu jest przenoszone na ściany zewnętrzne, nawet wówczas, gdy jętki są podpierane słupami stolcowymi. Jeśli więc na przykład ze wzgledu na zastosowanie w budynku stropów ogniotrwałych krokwie nie mogą być połączone z drewnianymi belkami stropowymi, cała siła rozpierająca jest przekazywana z krokwi na ściany zewnętrzne i strop. Wymaga to nie tylko odpowiedniego zakotwienia murłat, ale również zabezpieczenia ścian zewnętrznych przed rozsunięciem. Można to osiągnąć przez powiązanie ich wieńcem żelbetowym lub przytrzymanie dobrze zakotwionymi belkami stropowymi. Można też siły rozpierające przenieść za pomocą ściągów stalowych, choć rozwiązanie takie, zwłaszcza gdy poddasze jest użytkowe, nie jest godne polecenia. Krokwie łączy się z jętkami na "półjaskółczy ogon" wzmocniony kołkiem lub na styk z podwójnymi nakładkami. W miejscu podparcia jętki przez płatew należy zrobić wycięcie w jętce o głębokości 3 cm. Pozostałe złącza wykonuje się podobnie jak w wiązarach krokwiowych. Usztywnienie więźby na parcie wiatru uzyskuje się przez przybicie do krokwi wiatrownic: oddzielnie poniżej i powyżej jętek, choć można zastosować wiatrownice ciągłe, podobnie jak w dachu krokwiowym.
Jak pracuje wiązar dachowy
Najprostszym (i najstarszym) typem wiązara dachowego jest trójkątny układ składający się z pary krokwi ustawionych na belce wiązarowej, będącej jednocześnie belką stropu poddasza. W domach ze stropami gęstożebrowymi i żelbetowymi obciążenia z dachu przekazywane są na ściany za pośrednictwem murłat. Muszą one być dobrze zakotwione, aby przekazać na stropy siły rozporu krokwi. Bez takiego połączenia dach by się "rozjechał". Proste wiązary krokwiowe stosuje się do rozpiętości 6-7 m. Dachy większej rozpiętości 7-11 m wykonuje się jako układy krokwiowe z jętkami, czyli poziomymi rozporami, które usztywniają konstrukcję dachu. Gdy dach jest obciążony symetrycznie, jętka stanowi dla krokwi dodatkową podporę, dzięki czemu pracują one jak belki dwuprzęsłowe: mają wówczas znacznie mniejsze odkształcenia niż w układach bezjętkowych. Pod obciążeniem jednostronnym (może to być na przykład śnieg z jednej strony dachu), dzięki jętkom pracuje nie tylko krokiew bezpośrednio obciążona m, ale druga od pary. Przy obu rodzajach obciążenia jętki są elementami ściskanymi. Podobnie jak w dachach bez jętek, i tutaj niezmiernie ważne jest zakotwienie krokwi na podporach. Jeśli bowiem takiego zakotwienia zabraknie lub będzie ono zbyt słabe, to cały dach zacznie się "rozjeżdżać", a jętki nie będą ściskane, tylko rozciągane. W tym układzie, który można określić jako "awaryjny", odkształcenia krokwi są bardzo duże, a cały dach trzyma się jedynie dzięki jętkom, pracującym na rozciąganie (a więc niezgodnie z przeznaczeniem).
Dachy płatwiowo-kleszczowe
W dachach o konstrukcji płatwiowo-kleszczowej występują dwa typy wiązarów:
główne, rozmieszczone co 3-4 m, które składają się z dwóch krokwi, pary kleszczy i dwóch słupów stolcowych,
pośrednie, składające się jedynie z dwóch krokwi.
W obydwu typach wiązarów krokwie są oparte dołem na murłatach i mniej więcej w połowie rozpiętości na płatwiach pośrednich. Z pozoru konstrukcja dachu płatwiowo-kleszczowego niewiele różni się od dachu jętkowego z dwiema ściankami stolcowymi. Zwłaszcza że zarówno maksymalne rozpiętości obu więźb dachowych, a także stosowane nachylenia połaci są podobne. Niewielka, zdawałoby się, różnica polegająca na umieszczeniu płatwi pośrednich nad kleszczami (w dachu jętkowym płatwie te podpierają jętki) powoduje jednak wyraźną zmianę w pracy całej konstrukcji dachu. Dzięki takiemu rozwiązaniu krokwie można dodatkowo podeprzeć na płatwiach pośrednich. Wskutek tego istotnie zmienia się sposób przekazywania obciążeń z dachu na konstrukcję budynku. Podczas gdy w dachu jętkowym wszystkie obciążenia z dachu są przekazywane przez murłaty na ściany zewnętrzne budynku, w dachu płatwiowo-kleszczowym większość obciążeń jest przekazywana przez ściany stolcowe na konstrukcję stropu poddasza, a tylko część obciążeń przejmują ściany zewnętrzne.
Dzięki uzyskanemu w ten sposób odciążeniu ścian zewnętrznych, a zwłaszcza znacznemu zmniejszeniu sił rozpierających przekazywanych przez krokwie, dachy płatwiowo-kleszczowe można opierać nie tylko na murłatach w poziomie stropu poddasza, lecz także na drewnianych lub murowanych ściankach kolankowych. Obciążenia przekazywane przez ściany stolcowe są tutaj jednak znacznie większe niż w dachach jętkowych, powinno się zatem sytuować te ściany w pobliżu wewnętrznych ścian nośnych lub podciągów (belek podpierających strop). Odległość ścian stolcowych od wymienionych elementów konstrukcyjnych nie powinna przekraczać 1-1,5 m. Ścianki stolcowe składają się, podobnie jak w dachach jętkowych, z płatwi pośrednich (górą), słupów umieszczanych w płaszczyźnie wiązarów głównych oraz płatwi stopowych (dołem). Płatwie górne oparte na słupach są dodatkowo połączone z nimi mieczami, co zapewnia usztywnienie dachu w kierunku podłużnym. Dla zabezpieczenia ścian stolcowych przed pochylaniem się pod działaniem wiatru stosuje się kleszcze obejmujące z obu stron słupy i krokwie. Ze słupami kleszcze łączy się na wrąb wzajemny pełny i śrubę średnicy 16-18 mm, a z krokwiami - na "półjaskótczy ogon" i kotek drewniany lub śrubę średnicy 12 mm. Wykonując połączenia na śruby, należy pamiętać o stosowaniu podkładek z obydwu stron łączonych elementów, gdyż inaczej drewno w złączach może ulec zmiażdżeniu podczas dokręcania łącznika. Średnica podkładki powinna być co najmniej czterokrotnie większa niż średnica śruby, a jej grubość powinna wynosić 3-4 mm. Jeżeli krokwie są cienkie, kleszcze można łączyć z nimi bez wykonywania wrębów, jedynie w dotyk na śrubę. Wysokie ścianki kolankowe zabezpiecza się przed pochyleniem przez wykonanie dodatkowych kleszczy łączących słupy z płatwiami, na których oparte są dołem krokwie Przedstawione tutaj rozwiązanie dachu płatwiowo-kleszczowego można stosować zarówno przy małych, jak i dużych pochyleniach połaci dachowych.
Rozwiązanie ze ścianką kolankową o konstrukcji drewnianej (pokazane w przekroju)
Powyższy układ ze ścianką kolankową w konstrukcji drewnianej pokazany w widoku
Wiązar płatwiowo-kleszczowy dla dachów płaskich
Dachy płaskie to takie, w których pochylenie połaci dachowej jest od 1:3 (18.5%) do 1:10 (5.7%). Również dla takich spadków można stosować rozwiązania kleszczowe. Różni się one nieco od wiązarów budowanych dla dachów o stromszych nachyleniach. Różnica ta polega na tym, że dla rozpiętości ścian 8 do 9 m zamiast kalsycznego rozwiązania konstrukcji płatwiowo-kleszczowej z dwiema płatwiami pośrednimi stosuje się podparcie krokwi w kalenicy jedną płatwią kalenicową. Płatew ta jest oparta na słupach i podparta od dołu kleszczami.
W rozpiętości ścian około 8-9 m można budować dach płaski z jedną płatwią kalenicową. Krokwie jednak dla tej konstrukcji muszą być większego przekroju niż dla połaci o stromym nachyleniu.
Płatew kalenicową podpiera sie na kleszczach, które jednocześnie obejmują słup.
Gdy rozpiętość dachu płaskiego przekracza możliwość zastosowania jednej płatwi kalenicowej, czyli w rozpiętości już od 8m do 12 m, stosuje się konstrukcję płatwiowo-kleszczową w klasycznym schemacie z dwiema ścianami stolcowymi. Kiedy jednak chcemy zaprojektować więźbę dla rozstawu ścian powyżej 12m musimy wzmocnić konstrukcję dachu. Zaleca się jednak nie budować przy rozwiązaniu płatwiowo-kleszczowy konstrukcji o rozpiętościach większych niż 16 m. Do tej odległości stosuje się połączenie dwuch poprzednich rozwiązań, czyli podparcie krokwi płatwią kalenicową i równocześnie dwiema płatwiami pośrednimi. Powoduje to konieczność zastosowania trzech ścianek stolcowych. Jedynie w bardzo płaskich dachach, kiedy spadek ich to około 1:10 ze względów konstrukcyjnych kleszcze obejmuja tylko same słupy. Usztywnienie konstrukcji w kierunku poprzecznym zapewniają miecze w płaszczyźnie wiązarów głównych.
Konstrukcja więźby w rozpietości ścian od 12 do 16 m. Konieczne jest tu zastosowanie trzech scianek stolcowych. Kleszcze nie obejmują krokwi.
Połączenie kleszczy ze słupem i płatwią w układzie dachu płatwiowo-kleszczowego o dużej rozpiętości ścian i małym nachyleniu połaci. Kleszcze nie odejmuja tu krokwi z powodu zastosowania usztywnień w postaci mieczy w płaszczyźnie wiązarów głównych.
Dachy pulpitowe
Dachy jednospadowe, zwane też pulpitowymi, wykonuje się przeważnie nad długimi i wąskimi budynkami usytuowanymi na granicy działek. Mają one zwykle spadek do wewnątrz dziatki, na której stoją, między innymi dlatego, że tylko taki kierunek spływania wody deszczowej i opadania śniegu z dachu nie rodzi konfliktów z sąsiadem. Konstrukcja dachów jednospadowych, zależna od szerokości budynku, przeznaczenia poddasza, pochylenia połaci i rodzaju pokrycia, podobna jest do konstrukcji dachów dwuspadowych. Dach jednospadowy jest jakby połową dachu dwuspadowego. Z tego względu rozpiętości dachów pulpitowych są zdecydowanie mniejsze w porównaniu z dachami dwuspadowymi takiej samej konstrukcji. Jednak podobieństwo obu rodzajów dachów jest z punktu widzenia konstrukcyjnego jedynie pozorne. W wiązarach dachów dwuspadowych występuje bowiem para krokwi połączonych wzajemnie w kalenicy, dzięki czemu wywoływane obciążeniem oddziaływania poziome przekazywane są w dół - na wspólną belkę stropową (patrz: Dachy krokwiowe), na strop poddasza lub na dość sztywne, bo na ogół niewysokie ścianki kolankowe. W dachach jednospadowych krokwie - nie mając oparcia na krokwiach przeciwległych - przekazują oddziaływania poziome nie tylko u dołu, lecz także u góry więźby. Ściana zamykająca dach pulpitowy jest zazwyczaj dość wysoka, zatem wobec niewielkiej grubości jest zbyt słaba, aby stanowić pewne oparcie dla krokwi. Dlatego też konstrukcje dachów jednospadowych projektuje się niezależnie od tej ściany - tak, jakby jej nie było. Często też konstrukcje dachu wykorzystuje się nawet dla usztywnienia ściany zamykającej - łącząc je kotwami ze słupami stolcowymi, zwykle w poziomie kleszczy. Jedynie wówczas, gdy dach pulpitowy ma niewielką rozpiętość i małe pochylenie, można krokwie opierać na ścianie zamykającej, ale nie powinno to być nigdy oparcie bezpośrednie, lecz na płatwiach (lub murłatach) w mniej zakotwionych. Zwykle jednak krokwie dachu jednospadowego opiera się na ścianie stolcowej będącej w bezpośrednim sąsiedztwie ściany pulpitowej. W dachach większej rozpiętości krokwie wymagają dodatkowego podparcia: np w dachu, którwgo rozpiętość wynosi 5 - 6 m, trzeba zastosować dodatkową ściankę stolcową pionową lub ukośną. Sposób ustawienia takiej ścianki zależy od przewidywalnego zagospodarowania poddasza. Dachy jednospadowe stosuje się często na przybudówkami. W takiej sytuacji zwiększa się możliwość przeniesienia obciążeń poziomych na ścianę zamykającą przestrzeń poddasza.
Przykłady wiązarów dachowych jednospadowych:
Krokwiowo-zastrzałowy o małym nachyleniu,
płatwiowo-kleszczowy o małym nachyleniu,
płatwiowo kleszczowy o dużym nachyleniu,
wieszarowy o dużym nachyleniu,
Stropodachy
Stropodachem nazywamy przekrycie płaskie lub krzywiznowe spełniające jednocześnie zadanie przekrycia stropowego ostatniej kondygnacji i funkcję dachu. Stropodachy stosuje się w budynkach, w których nie przewiduje się poddasza użytkowego. Najogólniej można podzielić stropodachy na: nieocieplone i ocieplone. Stropodachy nieocieplone składają się tylko z konstrukcji nośnej i pokrycia zabezpieczającego przed opadami atmosferycznymi. Stropodachy te stosuje się np. w wiatach, budynkach magazynowych itp., w których nieistotna jest temperatura ponieważ stropodach chroni tylko przed opadami atmosferycznymi.
Ogólne zasady konstruowania
Izolacyjnośc cieplna w każdym miejscu stropodachu musi być tak duża, aby w czasie zimy na jego dolnej powierzchni nie skraplała sie para wodna, co będzie osiągnięte, gdy zostana spełnione wymagania dotyczące współczynnika przeniakania ciepła, podane w normie PN-82/B-02020.
Przy projektowaniu i wykonastwie należy zwracać szczególną uwagę na wpływy fizyczne działające na stropodachy. Należy brać pod uwagę nie tylko problem dyfuzji pary wodnej, przyjmując, że wbudowane materiały są w stanie powierznosuchym, ale uwzględniać również wpływ wilgoci budowlanej wprowadzanej wczasie budowy.
Do ocieplenia stropodachów niewentylowanych można stosować tylko materiały suche. Muszą być one zabezpieczone przed zawilgoceniem w czasie magazynowania i wykonywania robót. Nie należy stosować materiałów wilgotnych jak np.: lekkich betonów wykonywanych na miejscu, a w przypadku zastosowania takiego materiału nie należy wykonywac paroizolacji na konstrukcji stropu, aby umożliwić powolny przepływ pary w kieruku pomieszczenia. Najlepszym materiałem do ocieplania stropodachów niewentylowanych jest styropian
Stropodach z izolacją ze styropianu nad pomieszczeniami mokrymi powinien być wentylowany.
Stropodachy wentylowane za pomocą ciągłych szczelin powietrznych wysokości nie mniejszej niż 8 cm można ocieplać różnymi materaiłami termoizolacyjnymi oprócz łatwo gnijących.
Stropodachy ociepłone składają się z konstrukcji nośnej, przepony izolacyjnej i pokrycia. Przeponę stanowią przegrody: cieplna (termoizolacja) i przeciwwilgociowa (paroizolacja), które muszą być tak zaprojektowane, aby było utrzymywane ciepło i uniemożliwione skraplanie się pary wodnej lub wilgoci w poszczególnych warstwach materiałowych stropodachu. Stropodachy mogą mieć różne nachylenia względem poziomu. Spadek dachu można uzyskać przez pochylenie stropu lub wykonanie na poziomym stropie warstwy kształtującej pochylenie. Dachy strome mają zwykle konstrukcję niezależną od konstrukcji stropu i wówczas pochylenie tworzy wiązar z drewna, kształtowników stalowych lub żelbetowych. Ze względu na zjawiska fizyki budowli, układ warstw i rodzaj konstrukcji, rozróżnia się stropodachy: pełne, odpowietrzane i wentylowane.
Stropodach pełny składa się z konstrukcji nośnej stropodachu, warstwy paroszczelnej, warstwy kształtującej spadek, warstwy izolacji cieplnej, warstwy wyrównawczej oraz warstwy izolacji wodoszczelnej. Poszczególne warstwy pełnią odpowiednie funkcje, są wykonane z różnych materiałów i wymagają właściwych im metod wykonania. Ponieważ izolacja paroszczelna stwarza duży opór dyfuzyjny, a wszystkie warstwy przylegają tu do siebie bez szczelin i kanalików, niemożliwy jest przepływ powietrza lub likwidacja nadciśnienia powietrza i pary wodnej, przenikających przez strop pod pokrycie dachowe. Dlatego stropodachy te nadają się nad garaże, warsztaty itp. pomieszczenia suche oraz ogrzewane do niskich temperatur lub w ogóle nieogrzewane.
Konstrukcję nośną stanowi strop ceramiczno-żelbetowy lub płyta żelbetowa, przy czym zaleca się aby ugięcie konstrukcji nie przekraczało 1/300 rozpiętości w świetle podpór. Większe ugięcia powodują powstanie pęknięć w warstwach paro- i wodoszczelnej, a także istotne zmian spadków pokrycia w połaciach o małym nachyleniu.
Warstwa paroszczelna zabezpiecza warstwę izolacji cieplnej przed dyfuzją pary wodnej z pomieszczenia i jej ewentualnym wykropleniem w tej warstwie. Aby paroizolacja dobrze spełniała swoje zadanie, musi być szczelnie połączona na zakład o szerokości co najmniej 5 cm.
Warstwa kształtującą spadek wykonuje się np. z żużlu granulowanego przez jednostajną zmianę grubości. Zawsze stosuje sie materiały, które nie podlegaja korozji biologicznej. Często warstwa ta spełnia równocześnie zadanie warstwy ciepłochronnej, gdy wykonywana jest z żużlobetonu, pianobetonu, szkła piankowego, keramzytobetonu itp., lub klinowo przyciętych płyt ocieplających. Usypana warstwa z keramzytobetonu, czy też z żużlobetonu chociaż ma właściwości termoizolacyjne, to stosuje sie dodatkowe docieplanie materiałami termoizolacyjnymi (styropian, wełna).
Warstwa izolacji cieplnej powinna przede wszystkim spełniać warunek ochrony cieplnej pomieszczeń zimą i zabezpieczać przed ewentualną możliwością wykroplenia dyfundującej pary wodnej, a w lecie chronić przed silnym oddziaływaniem termicznym słońca. Jako izolację cieplną stosuje się twarde płyty styropianowe, płyty wiórkowocementowe, płyty z impregnowanego korka, twarde płyty pilśniowe, twarde płyty z wełny mineralnej itp. Najlepszym jednak i najpewniejszym rozwiązaniem jest styropian. Płyty układ sie bezposrednio na strop. Lepsze wyniki jednak otrzymuje się po ułożeniu płyt na warstwę spadkową. Warstwa wyrównawcza jest stosowana pod pokrycia papowe lub powłoki bezspoinowe. Wykonywana jest z zaprawy cementowej (gładź cementowa) o grubości około 3 cm, a gdy istnieje potrzeba - jest zbrojona siatką stalową. Jej zadaniem jest:
zapewnienie odpowiednio gładkiej powierzchni,
zabezpieczenie pokrycia przed zniekształceniami możliwymi do powstania w warstwie izolacji cieplnej podczas chodzenia po dachu lub wskutek porywów wiatru, co powoduje uszkodzenia pokrycia,
zabezpieczenie izolacji cieplnej, np. z płyt styropianowych, nieodpornych na bezpośrednie działanie gorących lepików podczas wykonywania warstwy wodoszczelnej.
W wypadku zastosowania zasypowego materiału izolacji cieplnej, należy warstwę wyrównawczą z zaprawy cementowej podzielić szczelinami dylatacyjnymi o szerokości 5 - 10 mm na pola o boku około 3 - 4 m. Powstałe szczeliny (za pośrednictwem drewnianych listew) wypełnia się kitem trwale plastycznym lub wkłada się w nie pasek zgiętej papy i wypełnia zaprawą.
Warstwę izolacji wodoszczelnej (hydroizolacji) stanowi najczęściej wielowarstwowe bitumiczne pokrycie dachu, które dobrze spełnia swoje zadanie w określonym czasie, gdy w sposób rzemieślniczy są starannie wykonane wszystkie warstwy. Rodzaj i liczba warstw bitumicznego pokrycia dachu zależą od konstrukcji stropodachu, jego użytkowania i sposobu prawidłowego odprowadzania wody. Warstwa wodoszczelna powinna mieć spadek co najmniej 3% (1,7°), aby woda swobodnie spływała do wpustów.
Przekrój poprzeczny typowego stropodachu pełnego.
Stropodach odpowietrzany różni się od stropodachu pełnego rozwiązaniem górnych warstw. W warstwie wyrównawczej (gładzi cementowej) albo w warstwie ocieplającej (np. w płytach z wełny mineralnej) znajduje się od góry szereg wąskich kanalików (szczelin) o przekroju około 2 x 3 cm, które są połączone z kanalikiem zbiorczym o przekroju około 6 x 3 cm. Kanaliki zbiorcze odprowadzają powietrze i parę wodną do kanalików odpowietrzających, które mają połączenie z powietrzem zewnętrznym. Takie rozwiązanie zapobiega zawilgoceniu warstwy izolacji cieplnej oraz powstawaniu pęcherzy pod pokryciem papowym. W wypadku ocieplania stropodachu materiałem sypkim, kanaliki można wykonać układając połówki drenów. Kanaliki wąskie wystarczy przykryć paskami papy asfaltowej, a kanaliki zbiorcze - paskami blachy ocynkowanej. Kominki odpowietrzające mogą być wykonane z tworzywa sztucznego, blachy ocynkowanej lub miedzianej i umieszczone na obu końcach kanalików zbiorczych, prowadzonych wyżej niż kanaliki wąskie, w wyższych częściach stropodachu, np. w kalenicy. Możliwe są również inne rozwiązania konstrukcyjne odpowietrzania pokrycia, np. z zastosowaniem listew wentylacyjnych wykonanych z blachy ocynkowanej i wówczas papa wentylacyjna lub perforowana musi być układana prostopadle do okapu z przełożeniem jej końcowej części przez kalenicę. Można też układać płyty faliste azbestowo-cementowe na izolacji cieplnej i wówczas kanaliki odpowietrzająco - osuszające utworzone są pod falami płyt. Stropodachy odpowietrzające mogą być stosowane nad pomieszczeniami mieszkalnymi, magazynowymi itp. w których wilgotność względna nie przekracza 60%.
Wycinek stropodachu odpowietrzanego.
Stropodachy wentylowane nazywane są też dwudzielnymi, gdyż ich konstrukcja składa się z poziomego stropu oraz dachu o nachyleniu połaci przystosowanej do rodzaju pokrycia. Przestrzeń między stropem a dachem jest nieużytkowana lub może być przełazowa. Stropodachy te wykonuje się przeważnie nad pomieszczeniami mieszkalnymi i innymi, przeznaczonymi na stały pobyt ludzi, w których utrzymana jest temperatura co najmniej 18°C. Stropodachy wentylowane mogą mieć pojedynczą lub podwójną konstrukcję nośną.
Stropodach o pojedynczej konstrukcji nośnej składa się ze stropu, który przenosi jednocześnie obciążenie konstrukcją dachu. Najczęściej na stropie ustawione są ażurowe ścianki kolankowe z cegły lub pustaków, na których opiera się prefabrykowane żelbetowe płyty płaskie lub żeberkowe. Jeżeli stosujemy prefabrykowane belki typu DZ, na których oprzemy płyty kanałowe, należy w najwyższej warstwie ścianki ażurowej zrezygnować z pustek między cegłami. Ogólnie stosowana zaprawa do budowy ścianek ażurowych to 1:1:6. Dla zapobiegnięcia występowania mostków termicznych na sropie nośnym dobrze jest ścianki ażurowe budować na warstwie izolacji cieplnej. Najlepiej kiedy to będzie styropian o wysokiej gęstości. Tak samo nad styropian jak i pod powinno sie dać warstwe zaprawy. Nie konieczne jest dawanie takiej izolacji, kiedy stropodach jest nad pomieszczeniem suchym lub nieogrzewanym. Płyty korytkowe układa sie na dwuch warstawach papy na lepiku, a w miejsce połączeń płyt stosuje sie dylatacje. Dylatacje termiczne również konieczne są do oddzielenia ściany od stropodachu. Wykonane z betonu płyty korytkowe przy dużej różnicy temperatur samoczynnie zmieniają swe gabaryty. Jeżeli nie zastosujemy tu dylatacji poszycie dachowe popęka w krótkim czasie. Dylatacja taka ma wpływ także na zmniejszenie wystepowania mostków termicznych.
Różne sposoby dylatowania stropodachów.
Bardziej szczogółowe pokazanie ustawienia ścianki ażurowej na stropie na warstwie termoizolacji.
Przykład stropodachu wentylowanego o pojedynczej konstrukcji nośnej. Idea takiego stropodachu polega na podtrzymaniu przez strop całego obciazenia jakie wywiera górna część dachu. Podtrzymuje sie to w pokazany sposób budując ścianki ażurowe i na nich układa sie płyty. Warstwa ociepeniowa jest nad stropem.
Stropodach o podwójnej konstrukcji nośnej składa się oprócz stropu, również z samonośnego dachu. W obu rodzajach stropodachów na stropie układa się warstwę paroizolacji, a na niej warstwę izolacji termicznej. Tą ciepłochronną izolacją może być: styropian, wełna mineralna lub granulowana wełna mineralna itp., usypane luźno w warstwę o grubości 8 - 18 cm. Przestrzeń powietrzna między ocieplonym stropem a dachem połączona jest z otoczeniem zewnętrznym za pośrednictwem otworów, które zapewniają wydostawanie się pary wodnej, przenikającej z pomieszczeń. Otwory te odpowiednio zabezpieczone siatką rozmieszcza się w równych odstępach, a ich łączna powierzchnia przekroju poprzecznego powinna wynosić co najmniej 5% powierzchni stropodachu. Należy zabezpieczyć warstwę izolacji termicznej od jakichkolwiek zawilgoceń. W tym celu przy ścianie z otworami odpowietrzającymi na termoizolacji układa sie izolację wodoszczelną w pasie o szerokości około 1 m. Rzeczą oczywistą jest to, że kiedy zastosujemy styropian do ocielania stropu, to nienależy łączyć go z izolacjami bitumicznymi takimi jak papa czy lepiki. Płyty dachowe wyrównuje się gładzią cementową, którą dzieli się szczelinami dylatacyjnymi o szerokości 2 - 3 mm na kwadraty o boku do około 2 m. Dylatacje powinny też oddzielać gładź od wszystkich elementów wystających ponad dach. Płyty dachowe muszą mieć również swobodę przesuwu, co zapewniają zgięte paski papy włożone w styki między płytami a elementami wystającymi nad dach.
Przykład stropodachu wentylowanego o podwójnej żelbetowej konstrukcji nośnej. Ułożone płyty nad stropem nie są oparte o jego konstrukcje, inaczej istnieją dwie konstrukcje nośne: strop i płyty.
Dachy wieszarowe
Z zasady nie stosuje sie konstrukcji wieszarowych, kiedy rozpiętość ścian jest mniejsza niż około 6m. Głównym celem budowy wiązara wieszarowego jest brak możliwości oparcia elementów więźby na stropie, bądź belkach stropowych, ze względu na ich małą nośność. Wiązary wieszakowe nie stosuje sie tak często jak zwykły wiązar krokwiowy, czyli jeden przy drugim. Występowanie tegoż wiązara w konstrukcji jest mniej więcej zbliżone do stosowania wiązarów głównych w układzie kleszczowo-płatwiowym, czyli w rozstawie około 3-4 m. Wieszak wystepuje zamiast słupa i jego rola w konstrukcji jest odwrotna do spełnianej przez słupy. Poddawany jest on rozciąganiu. Dachy wieszarowe z reguły buduje sie do szerokosci 12 m. Od wielkości 8-9m dach jednowieszakowy nie spełni swojej roli, gdyż niepodparte części krokiew będą dłuższe niż dopuszczalne 4,5 m. Potrzebna jest wtedy konstrukcja dwuwieszakowa. Zasada działania tej konstrukcji jest analogiczna do jednowieszakowej. Dach dwuwieszakowy to zmodernizowany wiązar płatwiowo-kleszczowy, który dodatkowo posiada rozpore i dwa zastrzały.
Blachy dachowe
Zacznę omawiać temat pokryć dachowych od jednych z najbardziej znanych i coraz częściej stosowanych, czyli blach dachowych. Coraz popularniejsze blachy dachowe dostępne w wielu kolorach i wzorach stosuje się zarówno w nowych domach jak i do renowacji starych dachów pokrytych falistymi płytami azbestowo-cementowymi lub papą. Są lekkie, dlatego zwykle nie wymagają wzmacniania konstrukcji dachu. Dawniej do pokrycia dachu stosowano tylko blachy płaskie: miedzianej, cynkowej, ocynkowanej. Obecnie sa również oferowane profilowane blachy z rdzeniem stalowym lub aluminiowym powleczone kilkoma warstwami ochronnymi. Aby zabezpieczyć blachę przed korozją, szkodliwym działaniem UV, opadami i zarysowaniem, zawnętrzną warstwę blachy powleka się:
Żywicą akrylową (grubość 25 mikrometra)
poliestrem (20 - 35 μm)
poliestrem matowym(35 μm)
PVF2-(27 μm)
plastizolem (175-200 μm)
puralem (jego odpowiednikiem jest durasol - 50 μm)
Akryl stosuje się już rzadko - jest miękki i łatwo go zadrapać. Blachy częściej zabezpiecza się poliestrem, który ma dużą odporność na blaknięcie, choć jest mało odporny na zadrapania. Trwalszy od niego jest poliester matowy. PVF2 to powłoka, która zachowuje niezmienny kolor i połysk przez wiele lat; plastizol jest bardziej odporny na korozję i zarysowania niz powłoka PVF2. Pural jest powłoką łączącą najlepsze cechy plastizolu i PVF2: ma bardzo dużą odporność na korozję i działanie promieni UV. Jest też odporny na zarysowania i uszkodzenia powodowane przez lecące z drzew gałązki i szyszki, nadaje się więc na dachy domów na zalesionych działkach. Niektóre blachy mają od spodu powlokę zabezpieczającą przed wykraplaniem się pary wodnej. Blach powlekanych nie powinno się przycinać w zbyt niskiej temperaturze, gdyż można wtedy uszkodzić powlokę. Najodporniejszy na to jest pural; pokrytą nim blachę można przycinać nawet w temperaturze -15°C, powleczoną innymi powłokami do -10°C. Wyjątkiem jest plastizol, który dobrze znosi cięcie w temperaturze powyżej +10°C. Jest on też mniej odporny na wysoką temperaturę - maksymalna temperatura, która nie uszkadza tej powłoki, to 60°C. Blacha z taką powloką nadaje się raczej do krajów północnych, w naszej strefie klimatycznej upalne lato może ją zniszczyć. Pozostałe powłoki nagrzane w słońcu wytrzymują nawet 120°C. Nad morzem i na terenach, gdzie jest bardzo wilgotne, lepiej stosować blachy z rdzeniem aluminiowym.
Blacha miedziana Jest plastyczna i odporna na korozję. Pod wpływem wilgoci pokrywa się charakterystyczną patyną (zielonym nalotem). Blacha miedziana jest bardzo trwała - wytrzymuje na dachu przez 100-300 lat. Nie trzeba jej czyścić ani konserwować. Blacha miedziana ma grubość 0,55-0,65 mm; 1 m2 blachy waży 4,9-5,3 kg.
Blacha cynkowa Jest mniej trwała niż miedziana: trwałość blachy cynkowej szacuje się na 50 lat. Pokrywając ją warstwą odpowiedniej powłoki, można przedłużyć jej żywotność. Dostępna jest też blacha cynkowa sztucznie patynowana. Blacha cynkowa ma grubość 0,50,7 mm. 1 m2 blachy waży około 4 kg. Produkowane są również blachy cynkowe z dodatkiem tytanu, który przedłuża ich trwałość. Takie blachy wytrzymują na dachu nawet 100 lat, ale są droższe.
Blacha aluminiowa Zwykle pokryta jest barwną powłoką poliestrową, która zabezpiecza ją przed działaniem promieni UV Trwałość blachy aluminiowej szacuje się na ponad 50 lat. Jest najlżejszą blachą: 1 m2 waży zaledwie 1,6-2,9 kg. W przeciwieństwie do blachy stalowej nie trzeba zabezpieczać krawędzi cięcia ani zarysowań: blacha nie będzie korodować. Dostępne są zarówno blachy pieskie, dachówkowe, jak i trapezowe. Zależnie od rodzaju mają grubość od 0,5 do 1,4 mm. Blacha dostępna jest w standardowych kolorach: wiśniowym, koralowym, brązowym, a na zamówienie w 40 innych. Można też kupić blachę w naturalnym kolorze aluminium.
Blacha stalowa ocynkowana. Jest to najpopularniejsza blacha do krycia dachów . Obustronnie ocynkowana stal powleczona jest kilkoma różnymi warstwami, które chronią ją przed korozją. Jej trwałość szacuje się na 30-50 lat. Stosuje się ją w postaci płaskich arkuszy oraz jako blachę dachówkową lub trapezową. Na szczególną uwagę zasługuje blacha dachówkowa z wbudowaną łatą nośną (popularnie nazywana dachówką samonośną), dostępna w wąskich arkuszach. Pod takie pokrycie nie trzeba montować dodatkowej łaty na dachu, dzięki czemu oszczędza się na konstrukcji drewnianej. Blachy stalowe mają grubość 0,40-1,25 mm, a długość - według zamówienia klienta - nawet do 16 m. Blachy stalowe ocynkowane ważą od 4,5 do 14,6 kg/m2. Dostępne są w kilkunastu kolorach.
Blacha stalowa z alucynkiem Jest to blacha powlekana cienką warstwą alucynku - stopu zawierającego 55% aluminium, 43,4% cynku i 1,6% krzemu. Aluminium chroni twardą i wytrzymałą stal przed korozją oraz działaniem kwasów i zasad, cynk zapewnia regenerację powłoki w miejscach zarysowań lub w miejscach cięcia blachy, a krzem nadaje powłoce twardość. Taka blacha jest od 2 do 6 razy trwalsza i bardziej wytrzymała niż blacha ocynkowana (zależy to od agresywności środowiska). Blachą pokrytą alucynkiem można przekrywać dachy w ostrym klimacie nadmorskim i w okolicach, gdzie powietrze jest silnie zanieczyszczone. Warstwą zewnętrzną jest lakier poliestrowy, dzięki któremu blacha ma bardzo dużą odporność na odbarwienia, ale pozostaje podatna na uszkodzenia mechaniczne. 1 m2 takiego pokrycia waży od 4,3 do 5 kg. Oferowana jest w kolorach od ceglastego przez brązowy do granatowoczarnego.
Blacha z posypką ceramiczną Wyglądem przypomina pokrycie ceramiczne. Rdzeń stalowy jest galwanizowany stopem aluminiowocynkowym, dzięki czemu blacha jest dwa i pól raza trwalsza od tej z rdzeniem ocynkowanym. Warstwa epoksydowa obustronnie nałożona na blachę zabezpiecza ją przed korozją i uszkodzeniami mechanicznymi. Zewnętrzna warstwa akrylu zwiększa przyczepność kolejnych powłok i odporność blachy na korozję. Na kolejną warstwę żywicy natryśnięte jest drobnoziarniste kruszywo skalne. Jest ono pokryte żywicą akrylową z dodatkami grzybobójczymi, która nadaje blasze połysk a i chroni pokrycie przed porastaniem mchem i grzybami. Wycisza odgłosy kropli deszczu i zabezpiecza blachę przed uszkodzeniem podczas transportu i montażu. Od spodu blacha zabezpieczona jest powłoką poliestrową. Dzięki chropowatej powierzchni światło się rozprasza, a powierzchnia dachu nie nagrzewa się do bardzo wysokiej temperatury. Zapobiega to powstawaniu niekorzystnych dla blachy naprężeń. Z blachy z posypką śnieg nie zsuwa się tak gwałtownie jak z innych pokryć blaszanych: rynny nie są więc tak bardzo narażone na uszkodzenie lub zerwanie. Blachy z posypką imitują dachówkę, lupek kamienny lub gont. 1 m2 pokrycia waży około 7 kg.
Spadek i wentylacja dachu
Blachę układa się na dachach o różnych spadkach: zwykle minimalny to 14°, ale może też być mniejszy - nawet 5°. Maksymalne nachylenie dachu to 90°. Każdy dach - również pokryty blachą - powinien być wentylowany: producenci podają zalecaną - zazwyczaj kilkucentymetrową - odległość między blachą a izolacją. Jeżeli kąt nachylenia jest większy, trzeba zostawić szczeliny wentylacyjne w kalenicy i przy okapie. Dzięki temu powietrze będzie swobodnie przepływać, a wilgoć nie będzie się skraplać na spodzie blachy. Latem właściwa wentylacja zapobiega też nadmiernemu nagrzewaniu się dachu.
Szczelność połączeń blach.
Niektóre z blach dachówkowych mają głęboko wyboczone czoło dzięki takiemu usztywnieniu kolejne arkusze blach ściśle do siebie przylegają (zatrzaskują się). Woda nie przedostaje się między arkuszami, a pokrycie jest bardzo sztywne. Wodę przedostającą się na bocznych łączeniach blachy odprowadzają rowki (kanaliki) kapilarne. Zależnie od rodzaju blachy mogą być one pojedyncze lub podwójne Blachy, które nie mają kanalików, łączy się na duży zakład, który sprawia, że woda nie przecieka przez połączenia . Decydując się na pokrycie dachu blachą, trzeba pamiętać, że odpady są nieuniknione. Jeżeli pokrywa się dach o nieskomplikowanym kształcie, nie ma większego znaczenia, jakie będą wymiary blachy, ponieważ nie trzeba będzie wiele przycinać. Na dachy o wielu płaszczyznach lepiej kupić blachę w arkuszach mniejszego formatu. łatwiej będzie je dopasować i mniej pozostanie odpadów. Niektórzy producenci zwracają uwagę, że dobór odpowiedniej ilości blachy (zwłaszcza na dachy skomplikowane) nie jest tak prosty, jak głoszą prospekty reklamowe. Najlepiej zwrócić się o pomoc do wykwalifikowanych sprzedawców, którzy dobiorą liczbę arkuszy blachy w odpowiednich wymiarach. Jeżeli samemu oblicza się ilość materiału, powinno się przyjąć rzeczywiste wymiary więźby (konstrukcji) dachu, a nie wymiary projektowane. Trzeba zmierzyć górą i dołem długość i szerokość połaci dachu. W dachu, którego połacie są prostokątne, należy zmierzyć również przekątne, by sprawdzić, czy dach nie jest przekoszony (wymiary przekątnych powinny być takie same) Zamawiając blachę trzeba pamiętać, że blachę układa się na zakład, zatem jednym arkuszem blachy przekryje się mniej powierzchni, niż wynika z jego rzeczywistych wymiarów. Trzeba też uwzględnić kilka centymetrów zapasu, który po ułożeniu arkuszy będzie wystawał poza deskę okapową.
Jak składować blachę
Blachę powinno się przechowywać w suchych i przewiewnych pomieszczeniach. Nie można jej kłaść bezpośrednio na ziemi, lecz na klockach wysokości przynajmniej 20 cm. Układając jedna na drugiej paczki blachy (od 2 do 4 paczek), należy oddzielić je poziomymi przekładkami drewnianymi ułożonymi w odstępach jednego metra. Paczki powinny być ułożone ze spadkiem, by w razie zawilgocenia woda swobodnie spływała po powierzchni arkuszy. Jeżeli blachę przechowuje się krócej niż dwa tygodnie, można ją przykryć plandeką, ale tak, by plandeka nie leżała bezpośrednio na blasze Odpowiednio składowana blacha nie odbarwi się i nie powstanie na niej biały nalot.
Akcesoria
Razem z blachami sprzedawane są akcesoria do wykańczania dachu. Kalenicę wykańcza się gąsiorami. Zależnie od oferty gąsiory są półokrągłe, prostokątne lub w kształcie litery V Do wykańczania wklęsłych narożników dachu stosuje się rynny koszowe. Oferowane są również wiatrownice, pasy nadrynnowe, płaskie obróbki blacharskie, wywietrzniki dachowe oraz listwy uszczelniające w ksztafcie profilu blachy. Obróbki (zależnie od skomplikowania dachu) mogą podwyższyć całkowity koszt jego wykonania od 15% do 50%.
Montaż Blachy
Sprawą oczywistą jest, że przed ułożeniem pokrycia z blachy należy zamontować blachę okapową i uchwyty do rynien. Blachę układa się na ruszcie z kontrłat (zwanych też listwami dystansowymi) i łat drewnianych lub metalowych. Jeżeli dom ma poddasze użytkowe (ocieplony dach) ruszt montuje się do deskowania pokrytego papą; zamiast desek i papy można ułożyć folię wstępnego krycia. Jeżlei dach jest nieocieplony, nie ma potrzeby wykonywania całego rusztu; wystarczy do krokwi przybić łaty a do nich blachę. W balsze zwanej dachówka samonośną tradycyjna łatę drewnianą zastępuje profil Z wbudowany w każdy arkusz blachy. Blachy takie mocuje się na specjalnych profilach montażowych (kontrłatach). Są również systemy, w których arkusze blachy opiera się na konstrukcji z profili stalowych. Umożliwiają one ułożenie blachy zarówno na deskowaniu pokrytym papą jak i na pokryciu z płyt falistych.
Kontrłaty.
Zależnie od rodzaju blachy kontrłaty mają przekroje 12 (19 lub 22) x 25 mm. Mocuje się je do deskowania lub krokwi co 60 cm; przy okapie można je zagęścić, dzięki czemu blacha nie będzie się uginać pod ciężarem zalegającego śniegu. Niektórzy producenci zalecają, by - przybijając kontrłaty do deskowania - co drugą zamocować do krokwi. Na przybitych kontrłatach można zaznaczyć położenie łat, co ułatwi ich mocowanie.
Łaty.
Mają przekroje: 25 (35, 38 lub 40) x 50 mm. Przybija się je co 35-41 cm. Na dolnym brzegu dachu rozstaw łat jest zwykle mniejszy o kilka centymetrów. Pod pierwszą łatę (przy okapie) i pod łatę, na której będą łączone arkusze blachy, podkłada się drewniane klocki dystansowe.
Mocowanie blachy
Jeżeli dach jest przekoszony, niewielkie odchylenia wymiarów (do 2-3 cm) można skorygować wiatrownicami, większe - odpowiednim ustawieniem kontrłat i łat. Blachę układa się prostopadle do linii okapu; można tam zamontować prostą deskę, która wymusi prawidłowy kąt montażu, czyli 90° m. Blachę układa się pasami od okapu do kalenicy. Arkusze blachy mocuje się od dolnego rogu połaci; zależnie od położenia kanalików przeciwwodnych lewego bądź prawego. Jeżeli blacha ma rowek z lewej strony i będzie on zakryty kolejnym arkuszem blachy, układa się ją od prawej strony; jeżeli rowek jest na prawej krawędzi - z lewej strony. Arkusze blachy z posypką mogą zachodzić zarówno na prawy, jak i lewy brzeg. Najlepiej jednak, by zakłady przebiegały wzdłuż kierunku, z którego najczęściej wieją wiatry lub wzdłuż spływu wody. Blachę przykręca się dopiero po właściwym ułożeniu kilku arkuszy. Jeżeli ostatnia blacha jest szersza niż pozostała do pokrycia część dachu, można przesunąć arkusz blachy o jedną falę. Jeżeli blacha nadal wystaje poza krawędź dachu, trzeba ją dociąć wzdłuż wiatrownicy, ale tak, by blacha kończyła się doliną fali . Dużo szerszą blachę można dociąć wzdłuż obu wiatrownic (trzeba to jednak przewidzieć przed mocowaniem blachy). W narożach dachu mocuje się rynny koszowe. Po ułożeniu blachy mocuje się inne obróbki, chroniące konstrukcję dachu przed przeciekaniem, na przykład w kalenicy. Jeżeli kalenica jest nierówna, to można zamocować tam pionową deskę, zapewniając w ten sposób poziome położenie gąsiorów. Łączenie blach. Producenci ściśle określają sposób mocowania arkuszy blachy i liczbę łączników. Zwykle blachy łączy się wkrętami z gumową podkładką uszczelniającą, która samoczynnie wulkanizuje się pod wpływem ciepła. Wkręty mają łebki w kolorze blachy lub specjalne kolorowe nakładki. Wkręty, których główki oznakowane są symbolem SFS/RR, mają uszczelkę neopreriową: nie kruszy się ona z biegiem lat. Do sączenia blach stosuje się także nity. Blachę mocuje się wkrętami w dolinie fali: przy okapie i w kalenicy, a na połączeniu dwóch arkuszy - zwykle po jednym wkręcie w każdej dolinie fali. Blachy z kanalikiem łączy się również wzdłuż zakładu bocznego na grzbiecie fali. Blachodachówkę z posypką mocuje się gwoździami wbijanymi w pionową ściankę profilu blachy ~. Główki gwoździ zabezpiecza się kitem i zasypką.
Dachówki bitumiczne
Ten rodzaj dachówek cechuje przedewszystkim łatwość montażu i niska cena tego pokrycia. Dachówka bitumiczna składa się z kilku warstw pełniących określone funkcje. Warstwą nośną jest osnowa najcześciej wykonana z włukniny szklanej lu jakiejś mieszanki włuknin. Warstwa osnowy powleczona jest z dwuch stron masą asfaltową, zabepieczającą przed wilgocią. Licowa warstwa dachówki to posypka z gruboziarnistych kruszyw mineralnych, czasem wykonana z dodatkiem posypki ceramicznej. Tak więc od koloru posypki zależy barwa dachówek. Warstwa licowa, czyli z posypką chroni dachówkę przed szkodliwym dla niej działaniem promieni słonecznych. Spód dachówki pokryty jest posypką drobnoziarnista, która zabezpiecza ułożone na sobie elementy przed sklejaniem się podczas transportu i składowania. Zamiast posypki niektóre wyroby mają na spodniej warstwie specjalną folię, która podczas układania
Krokwie
Stanowią one element każdej wieźby dachowej. Ich praca w układzie całego dachu polega w znacznym stopniu na stawianie oporu siłom zginającym ten element. Tak więc krokwie w układzie każdej więźby pracują na zginanie. Krokwie to drewniane belki ustawione pod kąten nachylenia połaci dachowej, zwylke w rozstawie co 80-120 cm. Mocuje się do nich pokrycie dachowe. Krokwie dolnym końcem opierają się na murłatach lub na końcach belek głównych w belkowym stropie drewnianym. Standardowe wymiary najczęściej stosowanych krokwi wynoszą 5x16 cm i drugi wymiar 7.5x20 cm. Są różne sposoby mocowania krokwi do murłat. Zwykle stosuje się wręby jednostronne lub dwustronne. Jednak ten pierwszy sposób jest najczęściej stosowany.
jednostronny | dwustronny | krawędziowo-czołowy | krawędziowy z zębem
Oparcie krokwi na murłacie za pomocą siodełka:
Przy robieniu wrębu pełnego jednostronnego należy zachować odpowiednie głębokosci tego wycięcia. Wynosi ona zwykle 1/4 do 1/3 wysokości krokwi:
Łączenie krokwi w kalenicy nie również ma wiele wariantów: zwidłowanie, zakładka, na styk z nadbitkami. Jednak połączenie w sposobie zwidłowania wymaga conajmniej grubości krokwi 8 cm. W budownictwie stosuje sie najczęściej wymiar 7.5 cm, dlatego ten sposób jest mało wykorzystywany.
Połaczenie na zakładke, zwidłowanie i z nadbitką
Płatwie
Płatew w układzie więźby dachowej spełnia rolę podpierającą. Przy rozwiązaniu płatwiowo-jętkowym przenosi ona obciążenia od jętki na strop lub belki stropowe i jest poddana zginaniu prostemu. W układzie płatwiowo-klesczowym jest ona zamocowana ponad kleszczami i na niej bezpośrednio oparta jest krokiew z zastosowaniem wrębu pełnego jednostronnego. W tym rozwiazaniu przenosi ona obciażenia od krokwi i jest zginana ukośnie. Przekazane siły na płatew są odbierane przez słupy, tak samo jak w układzie z jętkami. Wymiary jak w całym układzie zależą od wielkości obciażeń i rozstawu podpór. Płatwie zawsze ułożone są w poziomie wzdłuż połaci dachowych. W zależności od położenia mogą być płatwie: dolne (stopowe)- połżone na stropie poddasza; górne - podpierające krokwie mniej więcej w środku ich rozpiętości; górne (kalenicowe) - podpierające krokwie w najwyższym punkcie czyli kalenicy.
Sposoby zastosowania płatwi zostały omówione w działach dotyczących każdego z układów więźby dachowej.
Słupy
Słupy to drewniane belki w przekroju kwadratowym podpierające płatwie w konstrukcji dachu. Obiciążenia ze słupa są przekazywane na belki stropowe lub stropy. Wymiary przekroju słupa zależą od obciążenia tego elementu, jego długości. Najczęściej stosowane wymiary słupa to 12x12, 14x14, 16x16, 18x18, 20x20. Słupy rozmieszcza się w rozstawie 3-4 m. W konstrukcjach płatwiowych tam, gdzie są słupy stosuje się płatwie stopowe. Płatew ze słupem łączy się przy pomocy czopa.
Połączenia czopowe:
zwykły | osadzony | z jaskółczym ogonem | środkowy
Kleszcze
Kleszcze występują w konstrukcjach płatwiowo-kleszczowych. Elementy te zawsze występują parami obejmując słupy i krokwie. Połączenie kleszcza z krokwią może byc różne, najlepszym rozwiązaniem jest połączenie na półjaskółczy ogon i wspólne ześrubowanie.
Podaje przykład połączenia kleszczy z krokwią, słupem i płatwią w więzarze głównym (pełnym):
Miecze
Miecze to elementy ukośne długości około 1 m. Mocuje sie je do słupów i płatwi pod kątem 45º, w płaszczyźnie ścianki stolcowej, chociaż można stosować je prostopadle do ścianki stolcowej dla usztywnienia poprzecznego dachu. Zwiększają nośność płatwi i usztywniaja więźbę dachową. Odpowiednio do przejmowanych obciążeń stosuje się przekroje: 8x8, 10x10 cm. Miecze w słupach i płatwiach mocuje sie na złącze czopowe:
Murłaty
Murłaty przenoszą siły rozporu krokwi, dlatego muszą być bardzo dobrze zakotwione, najlepiej w wieńcu stropowym. Mocowania murłat do wieńca wykonuje się w rozstawie: 2.5-4 m. Murłaty należy zabezpieczyć od przenikania wilgoci z muru układając pod nie papę.
Jętki
Jetki są elementami, które pozwalają na zbudowanie więźby dachowej na rozpiętości scian większej niż 7 m. Jętka jest belką o przekroju 12x14, 12x16, 14x16, 16x18, 16x20. W całym układzie więzara jętka jest pośrednią podporą dla krokwi, dlatego też w konstrukcji poddawana jest ściskaniu. Połączenie jętki z murłatą jest takie samo jak dla krokwi. Jednak dobrym rozwiazaniem jest połączenie na wręb dwustronny. Łączenie jętek z krokwią też jest mozliwe na kilka sposobów: śrubowanie, na styk, półjaskółczy ogon.
Zobacz o dachach w układzie jętkowym
Stropy żelbetowe
Stropy żelbetowe stosowane w budownictwie jednorodzinnym to zazwyczaj częściowo prefabrykowane stropy gęstożebrowe. Ale mogą to być także stropy z płyt prefabrykowanych albo typu filigran. Nadal stosuje się również monolityczne płyty żelbetowe wykonywane na budowie.
Wszystkie stropy, a więc zarówno żelbetowe, jak i drewniane, z uwagi na funkcję, jaką pełnią w budynku, powinny spełniać wymagania normowe dotyczące ich:
wytrzymałości (nośności) - musi ona gwarantować bezpieczne przeniesienie na konstrukcyjne elementy budynku, tzn. ściany i podciągi, oprócz ciężaru własnego także obciążenia użytkowego oraz ciężaru ścianek działowych, podłogi i sufitu. Stropy żelbetowe są z reguły znacznie cięższe od drewnianych, stąd konieczność wykonywania odpowiednio ciężkich konstrukcji, mających nieść taki strop;
sztywności, która powinna zabezpieczać przed nadmiernymi ugięciami stropu;
ognioodporności - muszą spełniać warunki ochrony przeciwpożarowej. Stropy żelbetowe są niepalne i jest to ich główna zaleta w porównaniu ze stropami drewnianymi, które nawet osłonięte płytami gipsowo-kartonowymi są mniej odporne na działanie ognia;
izolacyjności akustycznej - żaden ze stosowanych w Polsce stropów nie zapewnia ochrony przed hałasem w wystarczającym stopniu. Budując dom jednorodzinny, można się jednak zdecydować na wykonanie takiego stropu, nawet bez izolacji akustycznej, ponieważ ewentualne hałasy nie powinny być tutaj zbyt głośne czy uciążliwe. Pamiętajmy też, że stropy żelbetowe mają znacznie większą izolacyjność akustyczną niż stropy drewniane.
Prefabrykowane stropy żelbetowe, zależnie od typu konstrukcji, mogą się znacznie różnić rozpiętością i wysokością konstrukcyjną. Parametry te często mają zasadnicze znaczenie przy wyborze stropu.
Rozpiętość stropu. Jest liczona jako odległość pomiędzy ścianami, powiększona co najmniej o podwojoną minimalną głębokość oparcia stropu na elementach konstrukcyjnych (z reguły 8-12 cm z każdej strony). Rozpiętość prefabrykowanych stropów żelbetowych stosowanych w budownictwie jednorodzinnym często sięga 6-7 m, ale może wynosić nawet 12 m. Metr kwadratowy stropu większej rozpiętości jest wprawdzie nieco droższy (dochodzi koszt dodatkowego zbrojenia belek wyższych zwykle pustaków), ale zastosowanie na przykład jednego stropu rozpiętości 7,20 m zamiast dwóch stropów rozpiętości 3,60 m każdy eliminuje kosztowne i pracochłonne roboty fundamentowe oraz inne prace (np. murarskie), związane z wybudowaniem dodatkowej podpory. Ponadto strop większej rozpiętości umożliwia swobodniejsze i bardziej dowolne kształtowanie wnętrza budynku oraz ułatwia ewentualną przebudowę.
Wysokość konstrukcyjna stropu. To łączna wysokość stropu po ułożeniu jego wszystkich warstw konstrukcyjnych. Wysokość ta zależy przede wszystkim od maksymalnej rozpiętości danego rodzaju stropu i może wynosić od kilkunastu do ponad trzydziestu centymetrów.
Technologia. Na wybór stropu duży wpływ ma też technologia jego wykonania. Bierze się pod uwagę miedzy innymi pracochłonność i koszt przygotowań do montażu stropu. Stropy żelbetowe, zależnie od rodzaju, wykonuje się:
na deskowaniu pełnym (płyta żelbetowa wykonywana na budowie);
na deskowaniu ażurowym (strop Akermana);
stosując liniowe stemplowanie częściowo prefabrykowanych belek stropowych (stropy gęstożebrowe z belkami częściowo prefabrykowanymi i wypełnieniem z pustaków);
bez deskowania oraz podpór tymczasowych (żelbetowe płyty prefabrykowane).
I kolejna istotna cecha, na którą warto zwrócić uwagę, to czas, po upływie którego strop można obciążyć. Stropy całkowicie prefabrykowane można obciążyć bezpośrednio po zakończeniu montażu. Natomiast stropy, które całkowicie lub częściowo wykonane są z betonu układanego na budowie, dopiero po pewnym czasie osiągają wymaganą wytrzymałość. Bez usuwania stemplowań można na taki strop wchodzić po jednym lub dwóch dniach, w czasie których beton wymaga odpowiedniej pielęgnacji. Po 8-14 dniach usuwa się tymczasowe podpory montażowe. Projektowaną pełną wytrzymałość strop uzyskuje dopiero po około 4 tygodniach.
Stropy gęstożebrowe
Ten rodzaj stropów jest w konstrukcjach budynków jednorodzinnych najbardziej rozpowszechniony. Podstawową zaletą, która decyduje o tak dużej popularności, jest możliwość ręcznego montażu, wynikająca głównie z niewielkiego ciężaru poszczególnych elementów stropu.
Stropy gęstożebrowe to konstrukcje pozwalające na maksymalne wykorzystanie właściwości materiałów stosowanych tak w elementach konstrukcyjnych (żebra), jak i w elementach wypełniających (głównie różnego rodzaju pustaki). Ogólnie mówiąc, stropem gęstożebrowym nazywamy strop o osiowym rozstawie żeber lub belek nie większym niż 90 cm. Stropy gęstożebrowe można klasyfikować na grupy z uwagi na sposób przenoszenia obciążeń przez elementy stropu oraz w zależności od technologii ich montażu. Zasadniczo obciążenia występujące w konstrukcjach stropowych (obciążenie użytkowe, montażowe i ciężar własny) przenoszone są przez prefabrykowane lub monolityczne żelbetowe belki-żebra. W zależności od rodzaju stropu do współpracy statycznej mogą być także "wciągnięte" elementy wypełniające przestrzeń między żebrami. Osiąga się to poprzez nadanie żebrom i elementom wypełniającym odpowiedniego kształtu - np. ryflując (żebrując) zewnętrzną powierzchnię ścianek pustaków, w celu zwiększenia ich przyczepności do betonu lub łącząc zbrojenie płyty nadbetonu ze zbrojeniem monolitycznych bądź prefabrykowanych żeber. O możliwości wzajemnej współpracy elementów stropu decyduje również materiał, z jakiego wykonane są pustaki stropowe. Współpraca ta będzie gorsza w przypadku pustaków gipsowych, wiórowo-cementowych, gazobetonowych czy styropianowych. Technologia montażu stropów gęstożebrowych zależy od wielkości elementów konstrukcyjnych i wypełniających - różnych dla różnych typów stropów oraz od zakresu tzw. prac mokrych, związanych ze stosowaniem betonów konstrukcyjnych i wypełniających. Mogą więc to być stropy nie wymagające stosowania dźwigów i żurawi budowlanych, których zbrojenie i elementy wypełniające można ułożyć ręcznie na deskowaniu pełnym lub ażurowym. W grupie tej żebra i płyta międzyżebrowa są w całości wykonane na miejscu wbudowania, co przy odpowiednio sztywnych pustakach (ceramiczne - Ackermana, betonowe np. typu TK) bądź łupinach (np. TK) i przy wibrowaniu betonu zapewnia ich lepszą wzajemną współpracę statyczną. W takich przypadkach płyta międzyżebrowa (nadbeton nad pustakami), w zależności od rodzaju i wielkości obciążeń, a także od rozstawu osiowego żeber wynosi zwykle 3-5 cm. Zastosowanie częściowo prefabrykowanych belek - żeber (np. Fert) lub prefabrykowanych płyt żelbetowych z żebrami (np. typu filigran), zbrojonych kratownicą z drutu stalowego, pozwala na ograniczenie deskowania do podpór montażowych ułożonych wstęgowo, poprzecznie do kierunku rozpięcia stropu. Żebra w całości prefabrykowane (np. w stropach DZ) oraz elementy żelbetowe korytkowe opierane na ścianach nośnych wymagają stosowania przy ich montażu dźwigów. Korzyścią jest tu jednak eliminacja deskowania oraz krótszy czas realizacji w porównaniu ze stropami o żebrach całkowicie monolitycznych. Wypełnienie pól pomiędzy żebrami może być więc sztywne i trwałe - np. pustaki ceramiczne, betonowe -wówczas też możliwa jest jego współpraca z żelbetowymi żebrami. Wypełnienie niesztywne lub nietrwałe - np. skrzynki drewniane, bloczki styropianowe lub gazobetonowe - stanowi jedynie formę dla żebrowo-płytowej konstrukcji nośnej stropu.
Ogólne zasady wykonywania stropów gęstożebrowych
Grubość konstrukcji stropowej (wysokość stropu) powinna wynosić nie mniej niż 1/30 rozpiętości stropu
Grubość płyty międzyżebrowej jest zwykle zmienna na jej rozpiętości i zależy od rodzaju obciążenia i typu stropu (I, II, III - patrz jak w rozmieszczeniu żeber rozdzielczych). W 1/4 rozstawu żeber grubość ta powinna wynosić odpowiednio: 3, 3,5 i 4 cm.
Grubość ścianki pustaka ceramicznego może być minimalna - wynikająca z technologii produkcji - gdy nie przenosi on naprężeń, lub powinna wynosić min. 1,5 cm
w przypadku jego współpracy statycznej z konstrukcją nośną stropu. Minimalna grubość ścianki pustaka z betonu to 2 cm (przy ciężarze do 0,4 kN) lub 3 cm w przypadku pustaków cięższych.
Celem usztywnienia stropu, tj. wyeliminowania klawiszowania (niezależnego uginania) sąsiednich żeber w kierunku poprzecznym do jego rozpiętości, należy wykonywać tzw. żebra rozdzielcze, których rozstaw zależy od wielkości obciążenia użytkowego oraz od rozpiętości w świetle pomiędzy podporami stropu - patrz tabela l.
Tabela I.Przy wypełnieniu sztywnym i trwałym
przy pustakach zamkniętych o grubości ścianek co najmniej 1,5 cm
z prefabrykowanymi elementami nośnymi
Przy wypełnieniu nie sztywnym i nietrwałym
przy pustakach o grubości ścianek mniejszej niż 1,5 cm
* Typ:
I - stropy betonowane w miejscu wbudowania, z wypełnieniem nie współpracującym z żebrami nośnymi,
II - stropy wykonywane w miejscu wbudowania ze współpracującymi elementami wypełnienia,
III - stropy, w których konstrukcja nośna jest wykonana przynajmniej w części z umonolitycznionych żelbetowych (belki) elementów prefabrykowanych.Pustaki lub łupiny wypełniające przestrzeń pomiędzy żebrami powinny być ze sobą połączone zaprawą lub betonem - tak, aby współpracowały one we wzajemnym przekazywaniu obciążeń.
Spoiny poprzeczne pustaków powinny być usytuowane w rzucie poziomym mijankowo - wyjątek stanowią spoiny poszerzone tworzące żebro rozdzielcze. Wymaga to stosowania na początku co drugiego szeregu pustaków elementów połówkowych, które jednak nie zawsze znajdują się w ofercie producenta.
Stropy powinny być kotwione w ścianach nośnych za pośrednictwem żelbetowych wieńców, mogących stanowić również częściowe zamocowanie belek-żeber stropowych. Wysokość wieńca powinna być równa lub większa od grubości konstrukcji stropu. Większa wysokość może tu wynikać z potrzeby zapewnienia wymaganej sztywności wieńca oraz właściwego rozmieszczenia prętów jego zbrojenia. Uwzględnienie zamocowania żeber stropu w wieńcu pozwala na oszczędniejsze zaprojektowanie ich zbrojenia (zmniejszenie zużycia stali) bądź też na zwiększenie nośności i przekrywanych rozpiętości. Należyte zamocowanie żeber nośnych stropu uzyskuje się przez ww. odpowiednią głębokość ich oparcia oraz wprowadzenie górą zbrojenia łączącego żebra z wieńcem.
Wieniec, oprócz częściowego mocowania żeber stropu, jest także elementem usztywniającym strop. Zastosowanie wieńców sprawia, że wszystkie elementy stropu tworzą sztywną (zazwyczaj poziomą) tarczę, co zwiększa również stateczność i sztywność całego budynku. Bardzo często wieńce stropowe spełniają także rolę nadproży; w takim przypadku należy je miejscowo dozbroić oraz wykonać zagęszczenia strzemion.
W ścianach z pustaków i gazobetonu zaleca się wzmocnienie korony ściany pod wieńcem (tj. pod oparciem belek stropowych) warstwą cegły pełnej lub betonem (gr. min. 4 cm).
Należyte zamocowanie żeber nośnych stropu zależy od przestrzegania odpowiedniej minimalnej głębokości ich oparcia na podporze (lub w wieńcu) - wynosi ona od 7 do 12 cm. Pustaki skrajne, przylegające do wieńców, podciągów i żeber rozdzielczych powinny być zaślepione tzw. denkami (deklami) z betonu lub gotowymi kształtkami, aby plastyczna masa betonowa nie wlewała się do ich wnętrza, co niepotrzebnie zwiększałoby zużycie betonu, zwiększając jednocześnie ciężar własny stropu.
W przypadku stropów z różnego rodzaju pustakami i dylami należy pamiętać, by puste przestrzenie pustaków nie wchodziły w obrys wieńca - wówczas, bowiem nacisk ściany opartej na wieńcu mógłby zgnieść element wypełniający strop.
Konstrukcja stropu musi uwzględniać jego obciążenie ściankami działowymi - zwłaszcza usytuowanymi równolegle do układu żeber stropowych. Dlatego też, umieszczając ścianki działowe na już istniejącym stropie gęstożebrowym, należy dokładnie znać położenie żeber. W przypadku stropów nowych ich konstrukcja musi być odpowiednio pod takimi ściankami wzmocniona - przez zdwojenie żeber prefabrykowanych lub przez wykonanie szerszego żebra monolitycznego pod ścianką. W obu przypadkach żebra wzmocnione zaznacza się przez ich podwyższenie (nadbetonowanie) o około 3 cm lub przez osadzenie na osi żeber krótkich wystających odcinków prętów zbrojeniowych, wyznaczających (trasujących) przyszłe położenie ścianki działowej.
ceramiki (np. stropy Fert, Ceram, Akermana),
betonu (np. strop Teriva, Optiroc, Leier),
styropianu.
z dwóch belek stropowych ułożonych obok siebie
z dwóch rozsuniętych belek stropowych z ułożonym pomiędzy nimi dodatkowym zbrojeniem
jako belkę żelbetową przygotowaną na budowie
Płyty kwadratowe, a także takie, w których stosunek boków dłuższego do krótszego jest mniejszy od 2, zbroi się w dwóch kierunkach (krzyżowo). Zbrojenie jest takie samo lub podobne w obu kierunkach.
W płytach w kształcie wydłużonego prostokąta (o stosunku boków równym lub większym od 2) zbrojenie projektuje się i układa w jednym kierunku - równolegle do krótszego boku. Jest to zbrojenie główne. Prostopadłe do niego daje się także pewną ilość (mniejsza) zbrojenia, zwanego rozdzielczym. Zbrojenia rozdzielczego nie oblicza się już dla konkretnej płyty, lecz przyjmuje zgodnie z ogólnymi zasadami projektowania konstrukcji żelbetowych.
skrócenie czasu wykonywania stropu na budowie (np. strop powierzchni 300 m2 można ułożyć w dwa dni);
eliminacja deskowania. Warstwę betonu układa się na płytach prefabrykowanych, które będąc elementem konstrukcji są jednocześnie deskowaniem;
nieskomplikowany montaż. Konstrukcja stropu nie wymaga wykonywania żeber rozdzielczych, a ewentualne wzmocnienie stropu (np. pod cięższą ściankę działową) można wykonać już w zakładzie produkcyjnym, zagęszczając zbrojenie (kratownice);
ograniczenie prac wykończeniowych. Powierzchnia płyt od strony sufitu jest bardzo gładka, nie wymaga wyrównywania tradycyjnego tynkowania. Specjalnie ukształtowane styki wystarczy zaszpachlować, a powierzchnie płyt pomalować farbą lub położyć tapetę. Już w zakładzie produkcyjnym w płytach można umieścić puszki elektryczne i przed ułożeniem warstwy nadbetonu na ich powierzchni rozprowadzić kable elektryczne;
bardzo duże możliwości konstrukcyjne. Duże rozpiętości stropów, oparcie stropu bezpośrednio na słupach, wykonanie belek ukrytych w grubości stropu w efekcie otrzymanie równej powierzchni sufitu;
dowolny kształt stropu. Cały strop, łącznie z płytami balkonowymi, można wykonać w jednej technologii i praktycznie nie ma ograniczeń wynikających z kształtu stropu.
D - bezparafinowe, o zawartości parafiny do 2%,
Dp - parafinowe, o zawartości parafiny do 3%.
D300 i D200 - do zamykania nawierzchni, regeneracji i powierzchniowego utrwalania, do otaczania grysów i tłucznia, do wytwarzania zapraw asfaltowych (mastyksów) oraz do wytwarzania emulsji asfaltowych,
D100 - do wykonywania nawierzchni dywanikowych, do wytwarzania mas asfaltu piaskowego i emulsji asfaltowych.
D70 - do wykonywania nawierzchni dywanikowych, do warstw dolnych nawierzchni wielowarstwowych oraz do wytwarzania betonu asfaltowego,
D50 - do wykonywania różnego rodzaju nawierzchni asfaltobetonowych (z betonu asfaltowego),
D35 i D20 - do wykonywania mas asfaltu lanego.
AUN - asfalt upłynniony do nawierzchni drogowych,
AUG - asfalt upłynniony do stabilizacji gruntów.
A - stosowana do gruntowania podłoża,
AL - asfaltowa-lateksowa emulsja anionowa z dodatkiem lateksu, stosowana do gruntowania podłoża, do wykonywania izolacji wodochronnych oraz bezspoinowych powłok izolacyjnych.
NT - emulsja tworząca niskotopliwą powłokę, stosowaną do izolacji nie narażonych na działanie temperatury powyżej 30°C, w szczególności do fundamentów i podziemnych części budowli,
WT - emulsja tworząca wysokotopliwą powłokę, stosowaną do izolacji pracujących w temperaturze do 60°C.
NP - pasta niskotopliwa stosowana jako materiał gruntujący oraz materiał do zacierania wszelkiego rodzaju rys, pęknięć i ubytków w podłożu betonowym, ceglanym itp., w szczególności przy robotach izolacyjnych wykonywanych w podziemiach;
SP - pasta średniotopliwa stosowana do wykonywania samonośnych powłok przeciwwilgociowych typu lekkiego oraz do konserwacji pokryć dachowych;
WP -pasta wysokotopliwa modyfikowana lateksem stosowana do wykonywania samonośnych powłok przeciwwilgociowych typu lekkiego w trudniejszych warunkach budowlanych (podłoże narażone na odkształcenia termiczne, rysy skurczowe), konserwacji pokryć papowych, przyklejania materiałów ocieplających, zwłaszcza zaś płyt z wełny mineralnej, zarówno do podłoża betonowego, jak i blach fałdowych oraz do klejenia welonu szklanego przy izolacjach natryskowych i pracach dekarskich.
odmiana 1 - jest przeznaczona do wypełniania na gorąco spoin poziomych o szerokości od 1 do 4 cm,
odmiana 2 - do wypełniania szczelin poziomych o szerokości od 0,5 do 1 cm.
papy izolacyjne - I/333, I/400 oraz I/500
papy podkładowe - P/333/1100, P/400/1200, P/400/1400, P/400/1600, P/500/1300, P/500/1500 oraz P/500/1700.
papy wierzchniego krycia - W/400/1200, W/400/1400, W/400/1600, w/500/1300, w/500/1500 oraz w/500/1700.
Obciążenie użytkowe(nominalne) |
Rozpiętość w świetle między otworami większa niż |
Odstęp miedzy zebrami usztywniającymi w świetle nie większy niż |
|
|
W stropie typu*: |
W stropie typu*: |
|
do 3 |
6,0 |
5,0 |
4,5 |
3-4 |
5,6 |
4,5 |
4,0 |
4-6 |
4,5 |
4,0 |
3,5 |
ponad 6 |
4,0 |
3,5 |
3,0 |
Pustaki wypełniające przestrzeń pomiędzy belkami nośnymi mogą być wykonane z następujących materiałów:
Ceramiczne stropy gęstożebrowe
W stropach typu Fert czy Ceram elementami nośnymi są prefabrykowane belki kratownicowe ceramiczno-żelbetowe (strop Akermana ma odmienną konstrukcję został opisany osobno). Kratownica, wykonana z prętów zbrojeniowych, zabetonowana jest w kształtkach ceramicznych. Liczba oraz średnica prętów zależy od rozpiętości stropu. Wypełnienie stropu stanowią pustaki ceramiczne.
Zaletą stropów tego typu jest nieskomplikowany montaż, do którego wystarczą dwie osoby. Nie ma przy tym konieczności użycia ciężkiego sprzętu - ciężar pustaków to 10-17 kg, ciężar belki około 12 kg/m. Korzystne jest również to, że całą konstrukcje można wykonać bez deskowania. Konieczne jest jedynie tymczasowe podparcie belek (stemplowanie z urzyciem rygli).
Oprócz podpór stałych (ściany, podciągi), na których będą oparte belki nośne, do montażu stropu niezbędne są tymczasowe podpory montażowe. Ich liczba zależy od rozpiętości i rodzaju stropu zazwyczaj nie mogą być rozstawione rzadziej niż co 2 m.
Podpory montażowe ustawia się w równych odstępach od siebie pod węzłami dolnego pasa kratownicy. W celu zwiększenia dokładności montażu, dodatkowe podpory ustawia się także tuż przy podporach stałych. Przed ułożeniem belek nośnych górne powierzchnie podpór stałych i montażowych trzeba wypoziomować. Przy wykonywaniu stropów większej rozpiętości producenci elementów stropowych często zalecają niewielkie - około 10 mm - uniesienie belek w środku rozpiętości za pomocą stemplowania, w celu zmniejszenia późniejszych ugięć stropu. Właściwy rozstaw belek najlepiej jest ustalić, układając pomiędzy ich końcami po jednym pustaku.
Belki nośne stropu opiera się na ścianach zewnętrznych i wewnętrznych ścianach konstrukcyjnych za pośrednictwem wieńców żelbetowych. Wysokość wieńców nie może być mniejsza od wysokości stropu. Ich zbrojenie z reguły wykonuje się z czterech prętów średnicy 10-12 mm połączonych strzemionami średnicy 4-6 mm w rozstawie 20-30 cm. W narożach zbrojenie należy koniecznie połączyć na zakład, bo tylko w ten sposób wieńce będą trwale łączyć konstrukcje stropu ze ścianami i chronić elementy konstrukcji budynku przed zarysowaniami powodowanymi przez nierównomierne osiadanie gruntu pod fundamentem.
Głębokość oparcia belek nośnych na ścianie budynku nie powinna być mniejsza niż 8 cm. W ścianach z cegły pełnej belki układa się na warstwie zaprawy cementowej grubości 2 cm. Jeżeli ściany są z betonu komórkowego, pustaków ceramicznych lub gipsowych, zaleca się wymurowanie warstwy ściany pod belkami z cegły pełnej lub wykonanie wieńca żelbetowego opuszczonego 4 cm poniżej spodu belki.
Jeżeli rozpiętość stropu przekracza 4,5 m, należy w środku jego rozpiętości wykonać żebra rozdzielcze, prostopadłe do belek nośnych stropu. Zapobiega ono "klawiszowaniu" stropu i zapewnia współprace belek w przenoszeniu obciążeń.
Belki wzmocnione stosuje się wówczas, gdy ściana działowa, która będzie obciążać strop, jest usytuowana równolegle do belek nośnych. Zależnie od wartości obciążenia, belki wzmocnione wykonuje się:
Przestrzeń pomiędzy belkami nośnymi wypełnia się pustakami. Przylegające do wieńców i żeber rozdzielczych powierzchnie czołowe pustaków powinny być wcześniej zamknięte (zadeklowane) zaprawą cementową. Zapobiega to wypełnianiu się komór pustaka betonem i zbędnemu zwiększaniu ciężaru stropu.
Następnie całość konstrukcji wypełnia się betonem klasy minimum B15, tworząc warstwę nadbetonu grubości 3-5 cm. Grubość tej warstwy można kontrolować za pomocą ułożonych na powierzchni pustaków łat, które usuwa się zanim wierzchnia warstwa betonu stwardnieje, a miejsca po nich wypełnia świeżym betonem. Układając beton, trzeba zadbać o jego staranne zagęszczenie (ręczne lub mechaniczne) w przestrzeni pomiędzy pustakami oraz w warstwie nadbetonu.
Strop Akermana
Konstrukcję nieco odmienną od opisanej ma strop Akermana. W rozwiązaniu tym nie stosuje się prefabrykowanych belek kratownicowych, lecz żebra nośne, składające się z prętów głównych oraz strzemion, które w całości są wykonywane na budowie, równolegle z betonowaniem płyty. Ułożenie tego stropu wymaga wykonania sztywnego pełnego deskowania (deski mogą być rozsunięte co najwyżej na kilka centymetrów). Jednak w porównaniu z innymi stropami gestożebrowymi z wypełnieniem z pustaków, strop ten charakteryzuje się stosunkowo małym zużyciem stali. Pustaki ceramiczne do wypełnienia stropu Akermana oferowane są w czterech wysokościach: 15,18, 20 22 cm, mają szerokość 30 cm i długość do 30 cm. Sposób zbrojenia żeber, niezbędna wysokość pustaków oraz wynikająca z tego wysokość stropu zależy od jego rozpiętości i dobierane są przez projektantów. Zasady wykonywania stropu Akermana są podobne jak dla innych ceramicznych stropów gęstożebrowych.
Stropy z wypełnieniem z pustaków betonowych
Pustaki stropowe produkuje się z betonu lekkiego różnego typu: żużlobetonu, keramzytobetonu lub betonu komórkowego, rzadko - z betonu zwykłego (żwirobetonu). Pustaki wykonane z betonu zwykłego są cięższe, charakteryzują się gorszą izolacyjnością akustyczną, są jednak tańsze. Belki nośne stropów z wypełnieniem z pustaków betonowych mają konstrukcję podobną do konstrukcji belek stropów z wypełnieniem ceramicznym, z tym że stopka, w której zamocowane są pręty zbrojeniowe belek kratownicowych, jest w całości wykonana z betonu. Przykładem tego rodzaju stropu jest Teriva.
Stropy z wypełnieniem z pustaków styropianowych
Charakteryzują się lepszą niż inne stropy izolacyjnością termiczną (współczynnik przenikania ciepła U = 0,28 W/(m2K) i dlatego warto stosować je jako stropy przyziemia - nad przestrzenią wentylowaną lub nad nieogrzewanymi piwnicami. Kształt pustaków pozwala na połączenie ich w jednej konstrukcji z belkami typu na przykład Teriva, Fert lub podobnymi.
Żebra rozdzielcze
W stropach gęstożebrowych typu Akerman, Fert, Teriva Ceram powyżej 4,5 m rozpiętości powinno się wykonywać żebra rozdzielcze. Zapobiegają one ,, klawiszowaniu" stropu, czyli oddzielnej pracy poszczególnych belek, a tym samym powstawaniu spękań na sufitach, biegnących wzdłuż tych belek.
Żebra rozdzielcze - zgodnie z nazwą - rozdzielają obciążenia skupione działające nad jedną z belek nośnych (żeber nośnych) stropu na kilka sąsiednich. Najłatwiej zrozumieć to na przykładzie pomostu wykonanego z niepołączonych miedzy sobą desek 1Jeśli staniemy na jednej z desek takiego "stropu" to ugnie się ona wyraźnie, pozostałe zaś - nie obciążone - pozostaną nieodkształcone. Teraz do tego pomostu przybijmy od wierzchu lub od spodu kilka łat ułożonych prostopadle do poprzednich. Niech łaty te nie opierają się na żadnych podporach, nie odciążają zatem stropu, przeciwnie - raczej obciążają go jeszcze swoim ciężarem. A jednak gdy tak jak poprzednio staniemy na jednej z desek pomostu, to ugnie się ona znacznie mniej. Będzie także widać, że - choć łagodniej - uginają się również nieobciążone bezpośrednio sąsiednie deski. Dzieje się tak, dzięki zastosowaniu elementów poprzecznych, które uniemożliwiają niezależne odkształcanie się pojedynczych desek. Teraz każde obciążenie jednej deski wywołuje odkształcenie (ugięcie) nie tylko jej, ale także desek sąsiednich, czyli następuje w ten sposób rozdział obciążenia skupionego na jednej - desce na deski sąsiednie.
Żebro rozdzielcze zwykle umieszcza się w środku rozpiętości stropu, prostopadle do kierunku belek nośnych. Podczas układania pustaków należy zostawić na nie miejsce, rozsunąć pustaki na odległość równą szerokości zebra, czyli od 7 do 10 cm. Żebro rozdzielcze zbroi się dwoma prętami stalowymi średnicy 10-12 mm, połączonymi Co 30 cm strzemionami (agrafkami) w kształcie litery S z drutu o przekroju 4,5-6 mm. Pręty zbrojenia układa się na podkładach rozmieszczonych na deskowaniu, które trzeba wykonać pod żebrem rozdzielczym. Pręty należy zakotwić w wieńcach żelbetowych usytuowanych prostopadle do belki stropu.
Stropy na belkach stalowych
Podstawową zaletą stropów na belkach stalowych jest montaż bez konieczności stemplowania (ewentualne deskowanie jest podwieszane bezpośrednio do belek stropowych).
Główne elementy konstrukcyjne tych stropów to belki dwuteowe, zwane często treglami. Belki te mogą przenosić znaczne obciążenia, dlatego bardzo ważne jest właściwe oparcie ich na ścianach budynku. Pola miedzy belkami wypełnia się monolitycznymi płytami żelbetowymi wykonywanymi w deskowaniu na budowie lub prefabrykatami żelbetowymi. Mogą to być również storpy Kleina, których wypełnieniem są cegły ceramiczne.
Jako belki stropowe najczęściej stosuje się dwuteowniki stalowe: normalne ze skośnymi stopkami lub równoległościenne. Mają one różną wysokość. Im wyższa belka, tym większa jest jej nośność i sztywność, czyli tym większe obciążenia może przenosić. Dlatego belki wyższe mogą być rzadziej rozstawione w stropie niż belki niskie. Planując rozmieszczenie belek, trzeba jednak pamiętać, że strop, w którym belki są rzadko rozmieszczone, wymaga wypełnienia o większej nośności. W stropach budynków mieszkalnych stosuje się przeważnie belki wysokości od 10 do 24cm, które układa się w równych odstępach co 90-150 cm. Belki dobiera się zależnie od zaplanowanego ich rozstawu oraz od wielkości obciążenia i rozpiętości stropu. Dolne półki belek trzeba owinąć siatką stalową, by poprawić przyczepność tynku do spodu belek. Pod siatką można umieścić cienkie paski filcu lub styropianu - będzie to dodatkowe zabezpieczenie przed powstawaniem w miejscach przebiegu belek ciemnych smug na suficie.
Długość oparcia belek na zewnętrznej ścianie nośnej nie powinna być mniejsza niż pół wysokości belki plus 15 cm. Jedynie wówczas, gdy siły przekazywane przez belki nie są zbyt duże - na przykład nie jest w pełni wykorzystana nośność belek lub belki przekazują obciążenia na ścianie przez wieniec żelbetowy - długość ich oparcia może być nieco mniejsza. W wypadku ścian wewnętrznych minimalna długość oparcia to 12 cm z każdej strony. Nie powinno się zatem opierać belek stalowych na ścianach wewnętrznych, których grubość jest mniejsza niż 25 cm.
Zależnie od materiału, z jakiego jest wykonana ściana nośna, różne mogą być sposoby opierania belek na ścianach. Za najkorzystniejsze rozwiązanie uważa się opieranie belek za pośrednictwem wieńca żelbetowego. Usztywnia on strop w kierunku prostopadłym do belek zwiększa sztywność całego budynku. Wieniec żelbetowy wzmacnia też konstrukcję ściany i umożliwia rozłożenie skupionego obciążenia, przekazywanego przez belki, na większą płaszczyznę muru. Wykonanie wieńca jest nieodzowne w wypadku ścian budowanych z materiału lekkiego o małej wytrzymałości na ściskanie. Końce belek tkwiące w murze jeśli nie są wpuszczone w wieńce żelbetowe - należy powlec zaczynem (mleczkiem) cementowym, co ochroni je przed rdzewieniem.
Płyty monolityczne wykonywane w deskowaniu na budowie
Deskowanie podwiesza się za pośrednictwem drewnianych rygli do belek stalowych, łącząc rygle z belkami drutem średnicy 3-5 mm lub specjalnymi uchwytami. Deskowanie należy zamocować około 1 cm poniżej spodu belek stalowych, ustalając jego położenie za pomocą klinów drewnianych odpowiedniej grubości. Dzięki temu spód wypełnienia znajdzie się 1 cm poniżej dolnej stopki belek, a łączna grubość tynku pod stopką wyniesie około 2,5 cm.
Grubość płyt zależy przede wszystkim od ich rozpiętości i obciążenia, jakie będą przenosić. Można zaprojektować dla tego samego stropu płyty grubsze o stosunkowo małym zbrojeniu lub cieńsze - kosztem zwiększenia ilości zbrojenia. Warto jednak pamiętać, że wraz ze zmniejszeniem grubości płyt zmniejsza się ich sztywność i pogarsza izolacyjność akustyczna. Aby płyty betonowane na miejscu budowy byty odpowiednio sztywne, ich grubość nie powinna być mniejsza niż 6 cm.
Prefabrykowane płyty żelbetowe
Nie wymagają deskowania i są zazwyczaj lżejsze od wypełnień innego typu. Zaletą ich stosowania w porównaniu ze stropami monolitycznymi wykonywanymi na budowie jest też skrócenie czasu wykonywania stropu. Płyty WPS I PSW. Mają szerokość 40 cm i długość: 117 cm do rozstawu belek w osiach 120 cm i 47 cm - do rozstawu 150 cm. Produkują je wytwornie prefabrykatów betonowych. Płyty PSW mają ścięte dwa naroża znajdujące się po przekątnej, dzięki czemu łatwiej ułożyć je na stopkach belek. Płyty WPS i PSW można stosować w stropach z belkami nie niższymi niż 4 cm (I140), aby miały wystarczające oparcie na stopkach. Układa się je na zaprawie rozścielonej na stopkach belek. Po stwardnieniu zaprawa unieruchamia płyty pomiędzy belkami. Zaprawą wypełnia się również specjalnie uformowane szczeliny pomiędzy płytami, co zapobiega klawiszowaniu stropu. Układanie płyt i wypełnianie zaprawą spoin wykonuje się z pomostu z desek, ułożonych na górnych stopkach belek. Przestrzenie między belkami stalowymi można także wypełnić prefabrykatami własnej produkcji, wykonanymi z betonu zbrojonego prętami stalowymi.
Płyty żelbetowe wykonywane na budowie
Wybór takiego stropu jak płyta monolityczna musi być podjęty przez projektanta konstrukcji. Opłacalnym może sie okazać zastosowanie płyty żelbetowej, gdy rozpietość i powierzchnia stropu są stosunkowo małe. Dość istotną wadą tych rozwiązań jest konieczność stosowania całkowitego deskowania pod powierzchnie stropu. Sposób zbrojenia płyt żelbetowych prostokątnych, podpartych na wszystkich krawędziach zależy przede wszystkim od proporcji ich boków.
Sposób zbrojenia konkretnej płyty i jej grubość projektuje sie uwzględniając takie parametry jak: rozpiętość płyty czy też wielkość obciążeń, jakie będzie przenosić. Grubość płyt jedno- i dwukierunkowo zbrojonych nie powinna być jednak mniejsza niż 6 cm.
Stropy typu filigran
Stropy typu filigran składają się z cienkiej prefabrykowanej płyty żelbetowej i warstwy betonu układanego na budowie. w przeciwieństwie do większości stropów stosowanych w budownictwie jednorodzinnym mają grubość dostosowaną do obciążeń i wymiarów przekrywanego pomieszczenia. Pomimo wielu zalet, w Polsce nadal są mało znane i rzadko stosowane, zwłaszcza w domach jednorodzinnych.
Prefabrykowane płyty żelbetowe mają grubość 4,5-7 cm. Zbrojone są stalowymi kratownicami przestrzennymi, usytuowanymi równolegle do dłuższego boku płyty, w rozstawie nie większym niż 0,75 m, oraz dodatkowymi prętami układanymi równolegle oraz prostopadle do kratownic. Kratownice nadają płytom odpowiednią sztywność w czasie transportu oraz podczas wykonywania stropu. W monolitycznej warstwie betonu - na budowie - układa się jeszcze zbrojenie dodatkowe, na przykład zbrojenie przy podporze. Całkowita wysokość stropu, łącznie z warstwą nadbetonu, to minimum 12 cm.
Zespolenie dwóch warstw stropu - prefabrykowanej i monolitycznej -zapewniają częściowo zabetonowane w stropie stalowe kratownice przestrzenne oraz chropowata powierzchnia płyt prefabrykowanych. Kształt płyt, a tym samym kształt stropu, może być zupełnie dowolny: prostokątny, trójkątny, trapezowy, półkolisty, łukowy, nieregularny. Uwzględnia się w nich również wszystkie niezbędne otwory i wycięcia przewidziane w dokumentacji, na przykład otwory na kominy. Wymiary płyt prefabrykowanych ograniczone są wymogami transportu (dopuszczalną maksymalną szerokością przewożonych transportem kołowym elementów): zazwyczaj długość płyt mieści się w przedziale od 2,40 do 7,80 m, a szerokość od 0,60 do 2,50 m. Maksymalna szerokość płyt wynosi 2,70 m, a ich długość może nawet osiągać 12 m. Ciężar 1 m2 płyty grubości 5 cm wynosi około 125 kg.
Płyty prefabrykowane wykonuje się wyłącznie na konkretne zamówienie. Produkcję poprzedza opracowanie projektu konstrukcyjnego w zakładzie produkcyjnym, w którym optymalnie dobiera się rozkład poszczególnych płyt w stropie, ich kształt oraz - zależnie od wielkości, rodzaju obciążenia i sposobu podparcia - określa się zbrojenie stropu. Na tym etapie projektanci wspomagani programami komputerowymi mają możliwość maksymalnego zredukowania kosztów - to jedna z ważniejszych zalet tego stropu. W gotowym projekcie oprócz obliczeń konstrukcyjnych znajduje się również rysunek przedstawiający rozkład płyt stropu (z zaznaczonymi numerami przyporządkowanymi każdej płycie) oraz szczegółowe rysunki konstrukcyjno-montażowe poszczególnych płyt. Określony jest również rozstaw podpór montażowych, który odpowiednio do grubości konstrukcji może wynosić w jednym kierunku od 1,70 do 2,l0m, a w drugim (wzdłuż kratownic) - około 1 m. Prefabrykaty przygotowuje się na podgrzewanych stołach montażowych z betonu klasy minimum B25.
Płyty montuje się przy użyciu dźwigu zgodnie z załączonymi do projektu rysunkami montażowymi. Wcześniej trzeba przygotować podpory montażowe: ustawić je w rozstawie określonym w projekcie i wypoziomować. Na podporach stałych (np. ścianach) układa się warstwę zaprawy cementowej grubości 2 cm. Niektórzy producenci dopuszczają też układanie płyt bezpośrednio na podporze, gdy głębokość oparcia na niej płyty jest mniejsza niż 4 cm. Następnie zbroi się wieńce oraz układa dodatkowe zbrojenie warstwy monolitycznej przewidziane w projekcie. Otwory w stropie zabezpiecza się przed wypełnieniem mieszanką betonową: mniejsze otwory - styropianem, a większe - deskami. Kratownice przechodzące przez światło otworu pozostawia się w prefabrykacie aż do czasu usunięcia podpór montażowych, a następnie wycina. Po zakończeniu montażu zbroi się także podłużne styki płyt siatką lub prętami - minimalne zbrojenie: pręty średnicy 6 mm, długości 0,48 m, w rozstawie 0,30 m. Zbrojenie to zapobiega "klawiszowaniu" stropu, czyli pojawianiu się rys pomiędzy poszczególnymi płytami.
Na tak przygotowanej konstrukcji układa się warstwę betonu klasy minimum B20, wykonując jednocześnie wieńce na ścianach oraz podciągi. Ściany wyższej kondygnacji można budować zanim strop - po 28 dniach - uzyska pełną wytrzymałość.
Strop typu filigran
Zalety
Strop typu filigran łączy w sobie zalety stropów prefabrykowanych oraz możliwości konstrukcyjne stropów monolitycznych:
Wady
Istotną wadą stropu typu filigran może okazać się konieczność montażu dźwigiem - niekiedy jest to wykluczone ze względu na układ okolicznej zabudowy. Ponadto strop typu filigran wymaga bardzo precyzyjnego wykonania ścian - muszą być one idealnie pionowe i usytuowane dokładnie w zaprojektowanych osiach. Płyty są bowiem produkowane z dużą dokładnością i nie ma możliwości korygowania ich wymiarów na budowie.
Akerman
Pustaki ceramiczne ważą 11,2 kg; potrzeba ich 11 sztuk na 1 m2 stropu
Żebra żelbetowe w całości wykonywane są na budowie; w stropie rozstawiane są co 30 cm.
Beton układany na budowie ma 3 - 4 cm grubości; potrzeba go 0,07 - 0,1 m3 na 1m2 stropu
Gotowy strop ma 26 cm grubości; 4,2 - 7,2 m rozpiętości; waży około 350 kg/m2
Cena materiałów na 1 m2 stropu: 38 - zł; w tym pustaki 28 zł, beton 10 - 15 zł.
Ceram 45
Pustaki ceramiczne ważą 10,4 kg; potrzeba ich 11 sztuk na 1 m2 stropu
Belki ceramiczno-żelbetowe ważą 13,9 - 20,9 kg/m; w stropie rozstawione są co 45 cm; potrzeba ich 2,22 m na 1m2 stropu
Beton układany na budowie ma 3 cm grubości; potrzeba go 0,07 m3 na 1 m2 stropu
Gotowy strop ma 23 cm grubości; 2,7 - 6 m rozpiętości; waży 305 kg/m2
Cena materiałów na 1 m2 stropu: 117 - 267 zł; w tym pustaki 30 zł, belki 76 - 226 zł; beton 11 zł.
Ceram 60
Pustaki ceramiczne ważą do 12 kg; potrzeba ich 8,4 sztuki na 1 m2 stropu
Belki ceramiczno-żelbetowe ważą 9,7 - 11,7 kg/m; w stropie rozstawione są co 60 cm; potrzeba ich 1,66 m na 1m2 stropu
Beton układany na budowie ma 4 cm grubości; potrzeba go 0,08 m3 na 1 m2 stropu
Gotowy strop ma 24 cm grubości; 2,7 - 6 m rozpiętości; waży do 300 kg/m2
Cena materiałów na 1 m2 stropu: 108 - 221 zł; w tym pustaki 30 zł, belki 66 - 179 zł; beton 12 zł.
Leier I
Pustaki betonowe ważą 23 kg; potrzeba ich 6,5 sztuki na 1 m2 stropu
Belki żelbetowe ważą 16,8 kg/m; w stropie rozstawione są co 65 cm; potrzeba ich 1,54 m na 1m2 stropu
Beton układany na budowie ma 3 - 5 cm grubości; potrzeba go 0,05 - 0,08 m3 na 1 m2 stropu
Gotowy strop ma 22,5 cm lub 24,5 cm grubości; 1,8 - 6 m rozpiętości; waży 374 kg/m2
Cena materiałów na 1 m2 stropu: 49 - 61 zł; w tym pustaki 19 zł, belki 23 - 35 zł; beton 7 zł.
Optiroc
Pustaki keramzytobetonowe ważą 10,5 - 11,5 kg; potrzeba ich 6,7 sztuki na 1 m2 stropu
Belki żelbetowe ważą 14,2 kg/m; w stropie rozstawione są co 60 cm; potrzeba ich 1,67 m na 1m2 stropu
Beton układany na budowie ma 3 cm grubości; potrzeba go 0,05 m3 na 1 m2 stropu
Gotowy strop ma 24 cm grubości; 1,2 - 7,2 m rozpiętości; waży 248 kg/m2
Cena materiałów na 1 m2 stropu: 50 - 68 zł; w tym pustaki 25 zł, belki 18 - 36 zł; beton 7 zł.
Protherm 19
Pustaki ceramiczne ważą 15 kg; potrzeba ich 6,4 sztuki na 1 m2 stropu
Belki ceramiczno-żelbetowe ważą 21,7 kg/m; w stropie rozstawione są co 62,5 cm; potrzeba ich 1,6 m na 1m2 stropu
Beton układany na budowie ma 4 cm grubości; potrzeba go 0,07 m3 na 1 m2 stropu
Gotowy strop ma 23 cm grubości; 1,75 - 6,25 m rozpiętości; waży 296 kg/m2
Cena materiałów na 1 m2 stropu: 72 zł; w tym pustaki 23 zł, belki 39 zł; beton 10 zł.
Techbud 40
Pustaki betonowe ważą 12,5 kg; potrzeba ich 12,5 sztuki na 1 m2 stropu
Belki żelbetowe ważą 13,9 - 16 kg/m; w stropie rozstawione są co 40 cm; potrzeba ich 2,5 m na 1m2 stropu
Beton układany na budowie ma 4 cm grubości; potrzeba go 0,08 m3 na 1 m2 stropu
Gotowy strop ma 23 cm grubości; 2,4 - 6,6 m rozpiętości; waży około 350 kg/m2
Cena materiałów na 1 m2 stropu: 70 - 87 zł; w tym pustaki 27 zł, belki 31 - 48 zł; beton 12 zł.
Teriva I
Pustaki keramzytobetonowe ważą 16,5 kg; potrzeba ich 6,7 sztuki na 1 m2 stropu
Belki żelbetowe ważą 13,2 kg/m; w stropie rozstawione są co 60 cm; potrzeba ich 1,67 m na 1m2 stropu
Beton układany na budowie ma 3 cm grubości; potrzeba go 0,05 m3 na 1 m2 stropu
Gotowy strop ma 24 cm grubości; 2,4 - 6 m rozpiętości; waży 268 kg/m2
Cena materiałów na 1 m2 stropu: 52 - 54 zł; w tym pustaki 24 zł, belki 21 - 23 zł; beton 7 zł.
Teriva SKB
Pustaki z betonu komórkowego odmiany 600 ważą do 35 kg; potrzeba ich 2,7 sztuki na 1 m2 stropu
Belki żelbetowe ważą 5 kg/m; w stropie rozstawione są co 60 cm; potrzeba ich 1,67 m na 1m2 stropu
Beton układany na budowie ma 3 - 5 cm grubości; potrzeba go 0,09 m3 na 1 m2 stropu
Gotowy strop ma 22 - 24 cm grubości; 2,4 - 6 m rozpiętości; waży około 350 kg/m2
Cena materiałów na 1 m2 stropu: 68 zł; w tym pustaki 33 zł, belki 22 zł; beton 13 zł.
Thermomur
Pustaki styropianowe ważą 0,56 - 0,61 kg; potrzeba ich 5,8 sztuki na 1 m2 stropu
Belki żelbetowe ważą około 16 kg/m; w stropie rozstawione są co 76 cm; potrzeba ich 1,67 m na 1m2 stropu
Beton układany na budowie ma 7,5 cm grubości; potrzeba go 0,05 m3 na 1 m2 stropu
Gotowy strop ma 20 cm grubości; 2,4 - 6 m rozpiętości; waży około 180 kg/m2
Cena materiałów na 1 m2 stropu: 78 - 102 zł; w tym pustaki 55 - 62 zł, belki 15 - 32 zł; beton 8 zł.
Velox
Pustaki zrębkocementowe mają 33 - 200 cm długości; ważą 49 - 122 kg;
Belki żelbetowe w całości wykonywane są na budowie; w stropie rozstawione są co 30 lub 50 cm;
Beton układany na budowie ma 5 cm grubości; potrzeba go 0,08 - 0,18 m3 na 1 m2 stropu
Gotowy strop ma 22 - 62,5 cm grubości; do 12 m rozpiętości; waży 265 - 384 kg/m2
Cena materiałów na 1 m2 stropu: 79 - 105 zł; w tym pustaki 67 lub 79 zł; beton 12 - 26 zł.
2 K
Płyta ma 5 lub 6 cm grubości i może mieć do 2,4 m szerokości; waży 130 lub 155 kg/m2
Gotowy strop ma 16 - 30 cm grubości i może mieć do 9 m rozpiętości
Cena 49 - 63 zł za 1 m2 płyty.
Filigran
Płyta ma 5 - 7 cm grubości i może mieć do 2,7 m szerokości; waży 125 - 175 kg/m2
Gotowy strop ma do 24 cm grubości i może mieć do 12 m rozpiętości
Cena ustalana indywidualnie.
PSKJ
Płyta ma 5 cm grubości i może mieć maksymalnie 2,4 m szerokości; waży 125 kg/m2
Gotowy strop ma 18 - 22 cm grubości i może mieć do 7,2 m rozpiętości
Cena 53 - 57 zł za 1 m2 płyty.
Unigran
Płyta ma 5 cm grubości i może mieć do 2,5 m szerokości; waży 130 kg/m2
Gotowy strop ma 12 - 26 cm grubości i może mieć do 10 m rozpiętości
Cena od 44 zł za 1 m2 płyty.
ZPS
Płyta ma 5,5 cm grubości i może mieć do 2,5 m szerokości; waży 150 kg/m2
Gotowy strop ma 11 - 30 cm grubości i może mieć do 12 m rozpiętości
Cena 39 - 47 zł za 1 m2 płyty.
Płyty Hebel
Materiał: beton komórkowy odmiany 600, 700, zbrojony siatkami zgrzewanymi
Płyty mają 15, 20, 25 lub 30 cm grubości i 0,6 m szerokości; jedna płyta waży 90 - 180 kg/m2
Gotowy strop może mieć maksymalnie 6 m rozpiętości
Cena 97 - 195 zł za 1m2 płyty (w cena wliczony jest transport).
Płyty kanałowe S
Materiał: żelbet
Płyty mają 24 cm grubości i 0,89; 1,19 lub 1,49 m szerokości; jedna płyta waży 785 - 3135 kg
Gotowy strop może mieć 2,1 - 6 m rozpiętości
Cena 35 - 64 zł za 1m2 płyty
Płyty PS
Materiał: żelbet i beton komórkowy
Płyty mają 24 cm grubości i 0,6 m szerokości; jedna płyta waży 447 - 1168 kg
Gotowy strop może mieć 2,4 - 6,6 m rozpiętości
Cena 130 - 305 zł za płytę
Akermana
Charakterystyczne zalety stropu Akermana to dobra ciepłochronność, dobra struktura pod tynk sufitu, nieduża masa własna. Strop Akermana wymaga gęstego deskowania pod jego wykonanie. Nie musi byuć to deskowanie w pełni szczelne, deski układa sie jedynie pod szczeliny między pustakami. Dostępne są cztery wysokości pustaków: 15, 18, 20, 22 cm. Warstwa nadbetonu w stropie nie powinna być mniejsza niż 3 cm. Grubość ścianki pustaka to 1,5 cm. Całe zbrojenie stropu wykonuje sie na budowie. Zbrojenie główne w postaci pręta ułożonego w dolnej części przestrzeni pomiędzy pustakami ma średnice od 12 do 16 mm, natomiast strzemiona wykonuje sie z prętów o średnicy od 4,5 do 6 mm. Rozstaw strzemion to 33 cm. Strop zalewa sie warstwą betonu o klasie B15 lub B20 o grubości kruszywa nie większej niż 20 mm i zagęszcza ręcznie lub wibratorami powierzchniowymi. ciężar własny stropu w granicach od 230 do 310 kg/m2
Strzemiona w stropie podtrzymują zbrojenie główne
Wzmocnione żebro pod ścianke działową w stropie Akermana.
Żebro pod ścianką działową w stropie Akermana z dodatkowym zbrojeniem dociążającym boczne żebra. Rozdział obciążeń jest : żebro pod ścianką 50%, żebra po obu stronach każde po 25%. Zastosowano tu strzemiona średnicy 6 mm rozstawionych co 25 cm.
Zbrojenie główne można układać w czterech wariantach. Należy pamiętać tutaj o zasadzie wygiecia pręta, w odległości 1/5 rozpiętości w świetle ścian, w górę.
Leier
Strop typu Leier składa sie z pustaków betonowych, jako wypełnienie i belek żelbetowych, jako żebra stropu i jego zbrojenie. Łączna wysokość konstrukcji stropu to od 23 do 25 cm. Wysokość ta jest ustalana w zależności od rozpietości w świetle podpór. Jeżeli rozpiętość ta nie przekracza 4,3 m to warstwa nadbetonu wynosi 3 cm, jeżeli strop ma większą rozpiętość do 6 m to warstwa betonu nad nim wynosi 5 cm. Belki ustawiane są w osiach co 65 cm. Dostępne wymiary belek żelbetowych do tego typu stropu zaczynają się od wartości 1,8 m i ze wzrostem co 30 cm mogą wynieść maksymalnie 6 m. Pustak jest wysoki na 20 cm, głęboki na 24 cm, szeroki na 56 cm natomaist jego szerokość mierzona między belkami to 51 cm. Do zalewania stropu stosuje sie beton o klasie B17,5. Strop nie wymaga deskowania, jednak konieczne jest stęplowanie pod belkami. Ciężar własny stropu o wysokości 23 cm to 3,5 kN/m2, o wysokości 25 cm: 4,0 kN/m2.
Fert
Stosowany jest głównie w budownictwie jednorodzinnym i rolniczym. Łatwy w montarzu dzięki lekkim elementom, które mogą przenieść dwie osoby. Prefabrykowane niepełne belki uzbrojone są trzema prętami i kratowniczką z drutu o średnicy 4,5 mm. W pasie dolnym belki sa dwa pręty zbrojeniowe zabetonowane w betonie klasy B20 w kształtkach ceramicznych. Belki mają wysokość 20 cm, szerokość 12 cm. Strop podczas wykonywania nie wymaga deskowania, jednak niezbędne jest podpieranie belek przez stemple. Jak dla każdego stropu o większej rozpietości ścian środek należy podnieść do góry w celu zmniejszenia ugięcia stropu. Długość podparcia belki na ścianie nie może być mniejsza niż 8 cm. Dla rozpiętości żeber w stropie powyżej 4,5 m stosuje sie żebro rozdzielcze. Strop zalewany jest betonem klasy B 15. Stosowane są w budownictwie trzy rodzaje stropu Fert. Rezczą różniącą te typy to rozstaw osiowy belek w stropie. Fert 40 ma belki rozstawione co 40 cm, a jego wysokość to 23 cm, Fert 45 posiada rozstaw belek co 45 cm i wysokość również 23 cm, dla Fert 60 ustawia sie belki co 60 cm, a jego wysokość wynosi 24 cm. Ciężar stropu Fert to 295 do 320 kg/m2 w zależności od wersji wykonania.
Ceram 50
Strop Ceram przypomina do złudzenia Fert. Podobnie wygladają belki, na których układa sie pustaki. Same pustaki mają już inne kształty niż w Fercie. Stosowane tu belki żelbetowo-ceramiczne dostępne są w rozpiętościach modularnych w module 30 cm. Ich długość może wynosić najmniej 2,7 m, natomiast nie przekraczając 6,0 m. Długośc belek jest zawsze krótsza o 3 cm od modularnej wielkości, czyli dla rozpietości 3 m belka ma dokładnie 297 cm. Jej szerokość to 13 cm, wysokość całkowita to 17,5 cm, zbrojone sa czterema pretami zabetonowanymi w betonie klasy B20 w kształtkach ceramichnych. Zbrojenie główne ma średnice 8 mm, dodatkowe w zależności od belki ma od 6 do 12 mm. Belki w typie ceram 50 rozstawia sie co 50 cm. Są produkowane pustaki do trzech rozstawów belek: 45, 50, 60 cm. Końce belek opiera się na murach w wieńcach na głebokość przynajmniej 8 cm. Pod belki zaleca sie ułożyć warstwe zaprawy cementowej marki M8 grubości 1 do 2 cm. Strop zalewasie betonem kalsy B15. Ceram nie wymaga szczelnego deskowania przy jego montażu, konieczne jest jednak podpieranie belek w rozstawach nie więcej jak dwa metry. Można podpierać belki nie dalej jak na 1 m od wieńca, czy zakotwienia belki w murze. Ciężar konstrukcujny stropu to około 320 kg/m2.
Lepiszczami bitumicznymi nazywa się organiczne materiały, które dzięki zjawiskom fizycznym (adhezji, kohezji) zmieniają konsystencję. Fakt ten odróżnia je od spoiw, w których zasadniczą rolę podczas wiązania odgrywają reakcje chemiczne. Lepiszcza bitumiczne można dzielić na asfaltowe i smołowe. Różnią się one składem, pochodzeniem i właściwościami. Natomiast asfalty można rozróżniać jako ponaftowe i naturalne.
Asfalty
Asfalty stanowią mieszaninę węglowodorów wielkocząsteczkowych pochodzenia naturalnego lub otrzymywaną z przeróbki ropy naftowej. Odznaczają się całkowitą odpornością na działanie wody, kwasów i ługów, rozpuszczają się natomiast w dwusiarczku węgla, benzynie, benzolu i innych rozpuszczalnikach organicznych. Mają barwę czarną, a konsystencję stałą lub półpłynną. Pod wpływem ogrzewania miękną i przechodzą w stan ciekły. Asfalty charakteryzują się określoną temperaturą mięknienia, penetracją, temperaturą łamliwości, ciągliwością oraz lepkością dynamiczną.
Temperatura mięknienia jest to najniższa temperatura, w której asfalt badany metodą pierścienia i kuli (PiK) pod wpływem nacisku kuli stalowej opadnie z pierścienia na długość 25 m. Badanie opisane jest w normie: PN-73/C-04021.
Penetracja jest to właściwość określająca konsystencję asfaltu w normalnych warunkach, której miarą jest głębokość zanurzenia w badanym asfalcie znormalizowanej igły penetrometru pod stałym obciążeniem, w czasie 5 sekund, w temperaturze 25°C. Asfalty miękkie charakteryzują się większą penetracją, asfalty twarde - mniejszą. 1° penetracji odpowiada 0,1 mm zagłębienia igły penetrometru w badany asfalt.
Temperatura łamliwości asfaltu jest to najwyższa temperatura, w której cienka warstwa asfaltu, naniesiona na blaszkę, pęka lub zarysowuje się przy jej wygięciu.
Ciągliwość oznacza właściwość plastyczną asfaltu, określoną długością, do jakiej daje się rozciągać bez zerwania normowa próbka asfaltu w duktylometrze.
Lepkość dynamiczna(współczynnik lepkości dynamicznej oznacza współczynnik tarcia wewnętrznego, powstającego przy przesuwaniu się względem siebie dwóch równoległych warstw badanego asfaltu w określonej temperaturze (+60°C). Jednostką współczynnika jest 1 Pa razy s. Pomiar lepkości przeprowdza się w lepkościomierzu obrotowym (Rheotest typu RV).
Asfalty nalturalne
Asfalty naturalne występują w przyrodzie przeważnie w pobliżu złóż ropy naftowej w postaci złóż bitumicznych o zawartości czystego asfaltu SS=98% lub skał bitumicznych - nasyconych skał porowatych, zwykle wapieni, dolomitów, rzadziej piaskowców, w których zawartość czystego asfaltu wynosi 10=15%. Asfalty naturalne są twarde i dlatego nie stosuje się ich samodzielnie jako lepiszcza; stanowią one natomiast cenny dodatek (5=15%) do asfaltów ponaftowych lub smół.
Asfalty ponaftowe
Asfalty ponaftowe są pozostałością (najcięższa frakcja) po destylacji ropy naftowej prowadzonej dwustopniowo w instalacjach rurowo-wieżowych. W zależności od stopnia przeróbek technologicznych pozostałość podestylacyjna ropy naftowej ma różne właściwości. Otrzymuje się tą drogą produkty nazywane asfaltami drogowymi i asfaltami przemysłowymi.
Asfalty drogowe w zależności od zawartości parafiny dzieli się na dwa typy:
Zawartość parafiny w asfalcie związana jest ściśle ze składem chemicznym ropy naftowej, z której asfalt jest otrzymywany. Obecność parafiny w asfaltach drogowych wpływa na obniżenie ich lepkości oraz obniżenie przyczepności do kruszyw w porównaniu do asfaltów bezparafinowych.
Zastosowanie asfaltów drogowych jest następujące:
Do celów drogowych produkuje się także asfalty upłynnione frakcjami naftowymi lub powęglowymi:
Asfalt AUN w zależności od lepkości dzieli się na dwa rodzaje: AUN 250/400 i AUN 10/15. Asfalty upłynnione AUN stosuje się do utrwaleń nawierzchni drogowych, wytwarzania mas i mieszanek bitumicznych oraz do remontów nawierzchni bitumicznych na zimno.
Asfalt AUG ma lepkość 75/190 s i jest przeznaczony do stabilizacji gruntów w budownictwie drogowym.
Do stabilizacji smoły drogowej stosuje się asfalt D50 i Dex80. Asfalty drogowe dostarcza się na budowę w cysternach.
Asfalty przemysłowe (do celów izolacyjnych) oznacza się symbolem PS i dzieli się je w zależności od temperatury mięknienia (wartości liczbowe w liczniku) i stopnia uplastycznienia (penetracji - wartości liczbowe w mianowniku).
Asfalty przemysłowe stosuje się głównie w przemyśle materiałów budowlanych jako masy powłokowe i impregnacyjne do produkcji papy, jako główny składnik lepików, kitów oraz jako masy izolacyjne do pokrywania rurociągów. Asfalty przemysłowe są pakowane w bębny blaszane. Mogą być także przewożone w cysternach. W czasie przechowywania należy asfalt chronić przed dostępem powietrza, wilgoci oraz bezpośrednim działaniem promieni słonecznych.
Smoły
Smoły są cieczami o konsystencji od ciekłej do gęstoplastycznej, barwie od ciemnobrunatnej aż do czarnej. Otrzymuje się je podczas suchej destylaci węgla lub drewna. W technice budowlanej najczęściej stosuje się smoły z węgla kamiennego. Podczas suchej destylacji węgla kamiennego jako produkt otrzymuje się koks, gaz oraz smołę, której ilość wynosi 4 do 5% wag. całości odgazowywanego węgla.
Smoły otrzymane z destylacji i nie poddane dalszej przeróbce nazywa się smołami surowymi. W tej postaci nie mają one bezpośredniego zastosowania w budownictwie. W zależności od sposobu produkcji rozróżnia się smoły surowe:
K - koksownicze o gęstości 1180=1220 kg/m3 i G - gazownicze o gęstości poniżej 1150 kg/m3.
Smoły surowe poddane dalszej przeróbce noszą nazwę smół preparowanych. Przeróbka polega na tym, że smołę surową poddaje się rozfrakcjonowaniu przez destylację, a otrzymane frakcje łączy się w odpowiednim stosunku ilościowym. Są to oleje: lekki (temperatura wrzenia do 170°C), średni (170=270°C), ciężki (270=300°C), antracenowy (300=350°C) oraz pak - ciało stałe (powyżej 350°C), którego udział ilościowy w smole surowej wynosi 55=65% wag. Do tej grupy należy smoła dachowa, stosowana do produkcji papy smołowej oraz do konserwacji pokryć dachowych z papy smołowej. Gęstość tej smoły wynosi 1120=1220 kg/m3.
W technice drogowej stosuje się smoły drogowe zwykłe oraz smoły stabilizowane. Smoły drogowe zwykłe składają się z paku i olejów smołowych, smoły stabilizowane zaś - z paku, olejów smołowych oraz asfaltu. Zależnie od lepkości rozróżnia się następujące rodzaje smół: 80/120, 180/240, 300/500, 800/1400, 2000/5000. Zestawienie cech technicznych smół drogowych podano w tabeli 6-3. W technice drogowej smoły stosuje się do sporządzania mas smołowo-mineralnych oraz do naprawy i konserwacji nawierzchni smołowych. Ze względu na dużą toksyczność (emisja formaldehydu i lotnych węglowodorów) w technice drogowej do 2000 r. będzie zaniechane stosowanie smół drogowych. Smoły dostarcza się na budowy w cysternach lub beczkach szczelnie zamkniętych. Smołę w beczkach należy przechowywać pod dachem lub w pomieszczeniach chronionych przed deszczem i nadmiernym nasłonecznieniem. Beczki kładzie się w jednej warstwie czopami do góry.
Wyroby bitumiczne i izolacje
Podstawowymi materiałami do izolacji przeciwwilgociowych są materiały bitumiczne płynne i papy (materiałyrolowe). Do grupy pierwszej należą: emulsje asfaltowe, roztwory asfaltowe, lepiki i masy asfaltowe, kity asfaltowe. Drugą grupę stanowią papy. Papa jest materiałem rolowym, składającym się z wkładki (np. z tektury, tkaniny z włókien naturalnych lub sztucznych, folii) nasyconej bitumem lub dodatkowo powleczonej bitumem z posypką, bez posypki albo z przyklejoną folią metalową. W zależności od materiału impregnacyjnego papy dzieli się na smołowe i asfaltowe. Ze względu na sposób impregnacji powierzchni rozróżnia się papy izolacyjne, papy z mineralizowaną powłoką i papy z modyfikowaną powłoką.
Oprócz asfaltowych pap tekturowych do izolacji przeciwwilgociowych stosuje się: papę asfaltową na osnowie z welonu szklanego, papę asfaltową na osnowie z tkanin technicznych, papy zgrzewalne na włókninie poliestrowej, polimerowo-asfaltowe zgrzewalne na włókninie poliestrowej, na włókninie przeszywanej oraz zgrzewalne na osnowie zdwojonej przeszywanej z tkaniny szklanej i welonu szklanego. Do grupy pap asfaltowych zalicza się gonty papowe produkowane z pap na welonie z włókien szklanych. Wymienione rodzaje materiałów, w zależności od specjalnych dodatków, dzielą się na podgrupy.
Emulsje asfaltowe
Są to zawiesiny drobnych cząstek asfaltu o wielkości mniejszej od 10 mikrometrów w wodzie. Otrzymuje się je przez mechaniczne mieszanie (w młynkach emulsyjnych) asfaltu z wodą przy jednoczesnym wprowadzeniu emulgatorów (mydło sodowe lub potasowe, kwasy tłuszczowe) i stabilizatorów, które zapewniają trwałość układu. Rozróżnia się emulsje asfaltowe do izolacji przeciwwilgociowych oraz emulsje asfaltowe stosowane w budownictwie drogowym. Emulsje asfaltowe do izolacji przeciwwilgociowych w zależności od rodzaju użytych emulgatorów mogą być:
anionowe - A i kationowe - K. Emulsje stosuje się do pokryć izolacyjnych przeciwwilgociowych i robót konserwacyjnych w budownictwie na podłożach betonowych, murach ceglanych itp.
Asfaltowa emulsja anionowa
w zależności od użytych surowców i stosowania, rozróżnia się dwa rodzaje tej emulsji:
Barwa emulsji - brunatna. Trwałość emulsji wynosi co najmniej 3 miesiące od daty produkcji, przechowywanie i transport w warunkach powyżej 5°C. Opakowanie stanowią bębny metalowe o pojemności do 200 dm3.
Asfaltowa emulsja kationowa
W zależności od użytych surowców i stosowania, rozróżnia się dwa rodzaje:
Barwa, trwałość, transport i przechowywanie oraz opakowanie analogiczne jak emulsji anionowej.
Asfaltowe pasty emulsyjne
Asfaltowe pasty emulsyjne są to trójfazowe układy koloidalne składające się z wody, asfaltu i gliny bentonitowej. W zależności od temperatury mięknienia i przeznaczenia rozróżnia się asfaltowe pasty emulsyjne:
Asfaltowa pasta emulsyjna powinna stanowić jednorodną masę barwy brunatnej. Obecność zanieczyszczeń oraz grudek asfaltu i gliny bentonitowej stwierdzona gołym okiem jest niedopuszczalna. W zależności od rodzaju zastosowania pasta powinna mieć konsystencję ciekłą lub gęstoplastyczną i powinna dawać się łatwo rozprowadzać za pomocą pędzla lub noża.
Roztwory asfaltowe
Otrzymuje się je przez rozpuszczenie asfaltu w szybko schnącym rozpuszczalniku (np. benzynie lakowej lub solwentnafcie). Jako dodatki uszlachetniające stosuje się żywice kumaronowe, kalafonię i pokosty (PN-74/B-24622). Konsystencja roztworów asfaltowych jest płynna, w związku z tym można je nakładać pędzlem na powierzchnię, tworząc w ten sposób gładkie powłoki. Czas wysychania jest krótszy niż 12 godzin. Ze względu na łatwość zapalania materiał ten należy chronić przed ogniem i nasłonecznieniem.
Lepiki asfaltowe
Ze względu na sposób stosowania dzieli się je na: lepiki stosowane na zimno (PN-74/B-24620) i lepiki stosowane na gorąco (PN-B-24625).
Lepiki asfaltowe stosowane na zimno stanowią mieszaninę asfaltów, wypełniaczy (w postaci mączki lub włókien), plastyfikatorów i rozpuszczalników. W zależności od konsystencji rozróżnia się dwa rodzaje lepiku: P - o konsystencji półciekłej i G - o konsystencji gęstoplastycznej. Wszystkie lepiki stosowane na zimno można rozcieńczać benzyną lakową.
Lepiki asfaltowe stosowane na gorąco stanowią mieszanki asfaltów i wypełniaczy z ewentualnymi dodatkami uplastyczniającymi (oleje, paki tłuszczowe itp.). Mają konsystencję ciała stałego, barwy czarnej. Temperatura mięknienia wg metody PiK wynosi 60=80°C, zawartość wypełnienia do 35% wilgotność do 0,5%. Ze względu na skład lepiki stosowane na gorąco dzieli się na lepiki bez wypełniaczy oraz z wypełniaczami.
Lepik asfaltowy do posadzki deszczułkowej (PN71/B-24624) składa się z asfaltu lub mieszaniny asfaltów (o temperaturze mięknienia 40°C), wypelniaczy w postaci mączki mineralnej, plastyfikatorów i rozpuszczalników. Ma barwę czarną, a konsystencję plastyczną (w temperaturze 20°C). Lepik po wyschnięciu (po uplywie 7 dni) powinien być w temperaturze pokojowej calkiem bezwonny. Należy go przechowywać pod dachem z daleka od ognia.
Masa asfaltowo-aluminowa
Masa asfaltowo-aluminowa - (PN-B-24004) jest mieszaniną asfaltów modyfikowanych z żywicami syntetycznymi, pasty z proszkiem aluminiowym, rozpuszczalników i dodatków uszlachetniających. Może być stosowana do wykonania górnej warstwy pokryć antykorozyjnych, pokryć dachowych (wszystkich typów). Powierzchnia z tej masy ma połysk szarosrebrzysty. Pasta wysycha po 2 h. Masa asfaltowo-aluminiowa zachowuje swoją przydatność przez okres roku od daty wyprodukowania. Opakowania stanowią metalowe bębny o pojemności do 200 dm3.
Masa asfaltowo-kauczukowa
Masa asfaltowo-kauczukowa (PN-B-24006), w zależności od konsystencji dzieli się na: ciekłą (R), półciekłą (D) i półgęstą (P). Czas schnięcia nałożonej powłoki wynosi 10 do 12 godzin. Ma dobrą przyczepność do stali i suchego betonu (do betonu wilgotnego przyczepność jest dość dobra). Zastosowanie: do gruntowania podłoży i wykonywania izolacji przeciwwilgociowych oraz do zabezpieczania i konserwacji pokryć dachowych z pap asfaltowych. Masa łatwo daje się rozrowadzić warstwą, grubości 1 do 2 mm na powierzchni betonu za pomocą pędzla. Magazynowanie: z dala od urządzeń grzewczych oraz w miejscach zabezpieczonych przed działaniem promieni słonecznych.
Dyspersyjna masa asfaltowo-kauczukowa
Dyspersyjna masa asfaltowo-kauczukowa (PN-B-24000). Asfaltowo-kauczukowa masa dyspersyjna jest wodną emulsją asfaltów ponaftowych, gliny bentonitowej oraz dodatków w postaci kauczuków syntetycznych i inhibitorów korozji. Ma barwę brunatną, zawartość wody nie więcej niż 60%. Wykazuje zdolność do rozcieńczania wodą, czas tworzenia powłoki nie dłużej niż 6 godzin. Masa ta jest stosowana na zimno do wykonywania izolacji wodochronnych i gruntowania podłoża.
Masa zalewowa
Masa zalewowa (BN-74/6771.04) składa się z asfaltu modyfikowanego kauczukiem syntetycznym, mieszaniny wypełniaczy pylastych i włóknistych oraz dodatków uszlachetniających. W zależności od stosowania rozróżnia się dwie odmiany asfaltowej masy zalewowej:
Szczeliny przeznaczone do uszczelniania masą muszą być starannie oczyszczone. W przypadku materiałów porowatych (np. betonowych) należy powierzchnię szczeliny zagruntować roztworem gruntującym lub emulsją asfaltową. Masę zalewową w opakowaniach można przechowywać na otwartej przestrzeni.
Kit asfaltowy uszczelniający
Kit asfaltowy uszczelniający (PN-74/B-30175). Składa się z asfaltów ponaftowych (60-70%), wypełniaczy (25-35%), plastyfikatorów i dodatków (5-10%) zwiększających przyczepność kitu do powierzchni konstrukcji. Kit ma barwę czarną. W temperaturze 18°C łatwo daje się ugniatać i formować w palcach. W zależności od penetracji rozróżnia się dwa rodzaje kitu: KF i SB. Kity rodzaju KF (fugowe) mają penetrację 55-75°, a kity SB - 45-55°. Wydłużenie przy zerwaniu wynosi powyżej 20 mm, tj. 100% przy długości próbki 20 mm. Gęstość pozorna kitów wynosi ok. 1500 kg/m3. Kity są materiałem mrozoodpornym. Kity asfaltowe należą do grupy kitów plastycznych stosowanych w budownictwie do wypełniania szczelin dylatacyjnych. Przykładem kitów KF jest kit o nazwie Abizol KF, który stosuje się do wypełniania szczelin dylatacyjnych w nawierzchniach betonowych i konstrukcjach budowlanych. Może być stosowany po podgrzaniu i na zimno (temperatura + 20°C).
Papy
Papy asfaltowe (PN-89/B-27617). Ze względu na przeznaczenie papy asfaltowe dzieli się na trzy rodzaje: izolacyjne, podkładowe oraz do wierzchniego krycia, a te z kolei w zależności od gramatury tektury i zawartości asfaltu dzieli się na odmiany. I tak:
Papy asfaltowe i izolacyjne otrzymuje się przez nasycenie tektury asfaltem impregnacyjnym. papy asfaltowe podkładowe otrzymuje się przez powleczenie pap izolacyjnych z obu stron masą asfaltową z dodatkiem wypełniaczy mineralnych oraz posypywanie posypką mineralną.
Wyszukiwarka