Firma HYDROP zajmuje się projektowaniem: Oczyszczalni ścieków       Instalacji grzewczych i sanitarnych          Pomp ciepła             Płyt obornikowych                Zbiorników na gnojówkę
	Opis - zastosowanie układu rozsączającego w różnych warunkach gruntowo-wodnych

W zależności od wysokości wód gruntowych oraz rodzaju gleby, jaką mamy w miejscu instalacji oczyszczalni, należy wybrać odpowiedni wariant wykonania układu rozsączającego. Jeśli na Twojej posesji występuje glina, iły bądź inne słaboprzepuszczalne warstwy gleby, warto byłoby zastanowić się nad wyborem najodpowiedniejszego wariantu montażu drenażu rozsączającego. Dobór odpowiedniego wariantu pozwoli pozbyć się ewentualnych problemów z wsiąkliwością podłoża, co zapewni poprawne funkcjonowanie montowanej oczyszczalni.

początek strony

Wariant 1 (grunt przepuszczalny, teren płaski - warunki idealne)

Sytuacja najłatwiejsza w realizacji i najkorzystniejsza dla procesu oczyszczania. Osadnik gnilny posadowiony tuż pod powierzchnią terenu pozwala na płytkie posadowienie układu rozsączającego. Dobrze przepuszczalny grunt pozwala na klasyczną konstrukcję rowu rozsączania bez dodatkowych inwestycji.

początek strony

Wariant 2 (grunt o niezadawalającej przepuszczalności)

Grunt trudno przepuszczalny lub zbyt przepuszczalny. Warstwę rodzimego gruntu wymienia się na piasek tworząc tzw. "filtr piaskowy". Na jego powierzchni układamy układ rozsączający. Po oczyszczeniu ścieków odprowadza się je, w zależności od warunków, do głębszych warstw ziemi lub do wód powierzchniowych.

początek strony

Wariant 3 (wysoki poziom wód gruntowych)

Wody gruntowe blisko powierzchni terenu. Można wykonać tzw. "kopiec filtracyjny", czyli podnieść układ rozsączający i ułożyć na nasypie na wysokości zapewniającej minimalą odległość od wód gruntowych (1,5 m). Konieczne jest przykrycie tak ułożonego systemu rozsączającego warstwą ziemi, aby uchronić go przed przemarzaniem oraz wodami opadowymi. Niezbędne będzie w takiej sytuacji przepompowywanie ścieków.

Obróbka beztlenowa ścieku
Ścieki bytowe z wewnętrznej instalacji kanalizacyjnej doprowadzane będą (z budynku ścieki spływają grawitacyjnie) do osadnika (EPURBLOC^®) przez wlot zwalniający do minimum ich przepływ i eliminujący możliwość wymieszania osadu mineralnego i organicznego.
EPURBLOC^® posiada wewnątrz częściowy podział na komory i wydłużony kształt. Jego forma gwarantuje powolny i stabilny przepływ ścieków.
Sedymentujące zanieczyszczenia tworzą osad, który poddany jest działaniu bakterii fakultatywnych i beztlenowych. Fermentacja beztlenowa prowadzi do częściowego upłynnienia osadu. Zanieczyszczenia lekkie, w tym tłuszcze, flotują i tworzą na powierzchni tzw. kożuch.
Proces obróbki beztlenowej ścieków może być wspomagany poprzez regularne zadawanie biopreparatów BIO 7. Ich zastosowanie powoduje również znaczną redukcję przykrych zapachów. W wyniku działania bakterii powstają bardziej ustabilizowane związki organiczne oraz gazy: siarkowodór, dwutlenek węgla i metan. Gazy pochodzące z fermentacji są odprowadzane przez otwór dekompresyjny i wentylację wysoką.
Siarkowodór łączy się z metalami zawartymi w osadzie, tworząc nierozpuszczalne siarczki, co znacznie eliminuje uciążliwość zapachową osadników gnilnych. Sklarowane ścieki ze znacząco zredukowaną zawartością zawiesin oraz BZT5 przepływają przez zintegrowany filtr doczyszczający i kierowane są na układ drenażu rozsączającego stanowiący, wraz ze złożem żwirowo-gruntowym, system doczyszczania tlenowego.

Obróbka tlenowa ścieku
Drenaż rozsączający jest integralną częścią przydomowej oczyszczalni ścieków doprowadzającą podczyszczone wstępnie ścieki do dalszego oczyszczania. Ścieki przepływają przez studzienkę rozdzielczą SL-RR 450, gdzie są równomiernie rozdzielone do poszczególnych nitek drenażu. Studzienka pozwala na okresową kontrolę potwierdzającą prawidłowe funkcjonowanie instalacji. Następnym etapem jest doczyszczenie ścieków w warunkach tlenowych na złożu żwirowo - gruntowym pod drenażem rozsączającym. Na głębokości 90 cm pod drenażem rozsączającym, ścieki uzyskują wymagany stopień oczyszczania biologicznego. Tylko nieznaczna ich część dochodzi do wód gruntowych; pozostałe są kapilarnie podciągane w różnych kierunkach i ulegają odparowaniu. Alternatywą dla drenażu rozsączającego jest złoże biologiczne, kopiec filtracyjny lub filtr piaskowy o przepływie pionowym.

Obsługa
Oczyszczalnia wymaga minimum zabiegów serwisowych. Są one jednak konieczne dla prawidłowego jej funkcjonowania. Proponowany system wymaga okresowego sprawdzania stopnia zamulenia oraz czyszczenia filtra doczyszczającego EPURBLOCa^® (co 6 miesięcy) oraz usuwania i wywozu osadu do miejsca utylizacji (co 2 lata). Częstotliwość wykonywania przeglądów i konserwacji poszczególnych elementów określona jest w książce użytkownika instalacji asenizacji indywidualnej SOTRALENTZ. Osad może być kompostowany i po wykonaniu niezbędnych badań wykorzystywany przyrodniczo lub wywożony na składowisko odpadów. Ponadto dla polepszenia właściwości pracy oczyszczalni oraz zniwelowania uciążliwości zapachowych wskazane jest dodawanie preparatów bakteryjno-enzymatycznych BIO 7.

Najpopularniejszy - drenaż rozsączający

Drenaż rozsączający to rozwiązanie najprostsze, najczęściej stosowane i bezpieczne pod względem sanitarnym. Nie wymaga zasilania w energię elektryczną, ale potrzebuje znacznej powierzchni. 

System oczyszczalni ścieków z drenażem rozsaczającym jest prosty w budowie, można go zamontować  samodzielnie, i niekłopotliwy w eksploatacji. Oczyszczone ścieki mogą być odprowadzane do gruntu, więc nie potrzeba innego odbiornika ścieków - rzeki, stawu czy rowu melioracyjnego.
Procesy oczyszczania ścieków w drenażu zachodzą przy udziale tlenu i zapewniają zmniejszenie zanieczyszczeń w blisko 95%, zwłaszcza z mikroorganizmów.

Odpowiednie warunki
Do zamontowania drenażu potrzebne są sprzyjające warunki:

• działka nie może być mała - na ułożenie drenów z zachowaniem zalecanych odległości potrzeba 60-90 m2;

• poziom wód gruntowych musi być niski - co najmniej 1,5 m pod drenażem;

• rodzaj gruntu musi zapewniać odpowiednie tempo przesiąkania ścieków - nie za szybkie i nie za wolne.

Najlepszy jest grunt piaszczysty lub gliniasto-piaszczysty. Jeżeli grunt jest trudno przepuszczalny lub zbyt łatwo przepuszczalny, trzeba go wymienić na piasek i dopiero na jego powierzchni ułożyć drenaż rozsączający. Gdy poziom wód gruntowych jest wysoki, wykonuje się tak zwany kopiec filtracyjny. Drenaż rozsączający układa się na nasypie o wysokości zapewniającej wymaganą odległość od wód gruntowych (czyli co najmniej 1,5 m). Przykrywa się go warstwą ziemi, która ma chronić przed mrozem i wodami opadowymi. Takie rozwiązanie zwykle wymaga przepompowywania ścieków.
Przydatność gruntu do rozsączania podziemnego może ocenić tylko specjalista.

Sami możemy przeprowadzić tylko wstępną ocenę (tzw. test perkolacyjny); lokalizując drenaż, trzeba zachować minimalne odległości:

• od studni (również na sąsiedniej działce) 30 m,

• od budynku 3 m,

• od granicy działki 2 m,

• od drzew i dużych krzewów 3 m;

• nie można zbudować oczyszczalni z drenażem na terenach okresowo zalewanych.

Elementy systemu
Drenaż rozsączający to układ perforowanych rur, ułożonych pod powierzchnią terenu (tak zwanych drenów), którymi ścieki wstępnie oczyszczone w osadniku gnilnym są równomiernie rozprowadzane do gruntu. Gleba działa jak filtr - zatrzymuje zawiesiny większe od jej mikroporów. Substancje mineralne i organiczne przekształcają się w rozpuszczalne w wodzie związki mineralno-organiczne. Zatrzymane zostają też bakterie.

Długość i liczba ciągów drenarskich zależy od ilości ścieków dopływających, czyli od liczby stałych użytkowników oczyszczalni i warunków gruntowych (na przykład od wodoprzepuszczalności gruntu). Dla pięcioosobowej rodziny potrzebny jest drenaż składający się z 3-4 ciągów, długości 15-18 m każdy. Należy pamiętać o tym, że pojedynczy ciąg nie powinien być dłuższy niż 20 m. W przydomowej oczyszczalni są to zwykle trzy, rzadziej dwa lub cztery ciągi.

Głębokość ułożenia. Rury drenażowe układa się najczęściej na głębokości około 40 cm pod powierzchnią terenu, ze spadkiem 0,5-1,5%, zgodnie z kierunkiem przepływu ścieków i otacza warstwą kruszywa. Minimalna głębokość ułożenia drenażu to 35 cm, a maksymalna - około 80 cm. Odległość między ciągami to minimum 1,5 m.

Studzienka rozdzielcza. Montuje się ją za osadnikiem gnilnym, a przed układem drenów. Jej zadaniem jest równomierne rozdzielanie ścieków do poszczególnych ciągów drenarskich.

Studzienka napowietrzająca. Każdy z drenów musi być zakończony studzienką napowietrzającą (zwaną też kominkiem napowietrzającym). Zapewnia ona dopływ tlenu, który jest potrzebny do prawidłowego przebiegu procesów oczyszczania ścieków. Studzienki napowietrzające umożliwiają też kontrolę poziomu ścieków.
Drenaż rozsączający prawie nie wymaga obsługi. Trzeba jedynie średnio 4 razy w roku skontrolować studzienkę rozdzielczą i usunąć z niej osady. Gdy brak jest dostatecznej powierzchni, ścieki można doczyszczać na tak zwanych pakietach (złożach zraszanych). Wewnątrz prostopadłościennej ramy z tworzywa ułożone są kształtki, pokryte włókniną. Bytują tam mikroorganizmy, które oczyszczają przepływające ścieki. Pakiet pozwala 2-3-krotnie zmniejszyć powierzchnię potrzebną na oczyszczalnię, wymaga jednak dobrze przepuszczalnych gruntów.

Przydomowe i osiedlowe oczyszczalnie ścieków

ETAP III - DOCZYSZCZANIE

[powrót do głównej strony o oczyszczalniach]

[ ETAP 1 - ODPROWADZANIE ] [ ETAP 2- PODCZYSZCZANIE ]

Trzeci etap oczyszczania ścieków w Przydomowych Oczyszczalniach Ścieków odbywa się w warunkach tlenowych przy zastosowaniu różnych urządzeń. W zależności od warunków topograficznych i glebowych możemy wybrać z pośród czterech systemów:

• [=>] drenaż rozsączający;

• [=>] złoże biologiczne;

• [=>] filtr piaskowy pionowy lub poziomy;

• [=>] złoże biologiczne MINIFLO (dla 8 i więcej mieszkańców).

	Rury drenarskie powinny być ułożone w rowie drenarskim o szerokości min. 50cm na warstwie 10cm dobrze przepuszczającej gleby, 10cm piasku, 40cm tłucznia o granulacji 20/40 oraz przykryte są geowłókniną chroniącą rury drenarskie przed zamuleniem ziemą. Optymalna głębokość ułożenia przewodów drenarskich wynosi 40-50cm (minimalnie 35cm, maksymalnie 80cm).
	Złoże biologiczne jest specjalnie skonstruowanym zbiornikiem wypełnionym materiałem filtracyjnym, w którym ścieki pochodzące z osadnika gnilnego podlegają oczyszczeniu. Odbiornikiem ścieków jest z reguły kanalizacja deszczowa, rów melioracyjny lub ciek wodny itp.
	Filtr piaskowy pionowy stanowi jakby połączenie zasady działania drenażu i złoża biologicznego. Podczyszczone ścieki rozprowadzane są siecią drenażu do gruntu gdzie podlegają oczyszczeniu. Drugim etapem jest zabranie oczyszczonych ścieków przez drenaż zbierający i odprowadzenie do cieku wodnego (jak w złożu biologicznym). Filtr piaskowy stosuje się tam gdzie występuje grunt nieprzepuszczalny lub mamy do czynienia z większą ilością użytkowników Zasada działania filtru piaskowego poziomego jest taka sama jak filtra pionowego. Różnica występuje w budowie filtra gdzie systemy drenażu usytuowane są po przeciwnych stronach a nie pod sobą.
	Złoże biologiczne MINIFLO jest najnowszym rozwiązaniem technicznym. Złoże jest zbiornikiem z polietyleny wypełnionym ramami tekstylnymi i napowietrzanym przez użycie kompresora, celem utrzymania warunków tlenowych. System ten stosowany jest w przypadku gdy mamy do czynienia z większą ilocią użytkowników (osiedla mieszkaniowe).

OCZYSZCZALNIE ŚCIEKÓW Z DRENAŻEM ROZSĄCZAJĄCYM



Zanim dokonamy wybór konkretnego rozwiązania, należy zadać sobie pytanie: jaki wariant drenażu możemy zastosować?
Należy rozróżnić dwa etapy oczyszczania: pierwszy - zawsze w postaci osadnika gnilnego oraz drugi, którego rodzaje zostały przedstawione poniżej.

drenaż rozsączający - stosowany jest gdy nie występuje problem wysokiego poziomu wód gruntowych, oraz podłoże grunt jest przepuszczalne w odpowiednim stopniu.



>>> do wydruku




TABELA DOBORU OCZYSZCZALNI Z DRENAŻEM ROZSĄCZAJĄCYM

Maksymalna liczba stałych użytkowników [RLM]	Maksy-malny przepływ średnio-dobowy [m^3/d]	Poj. osadnika [m^3]	Liczba komór osadnika	Długość drenażu rozsą-czającego [mb]	Typ i ilość studzienek rozdziel-czych	Ilość ciągów dren.
2	4	0,60	1-2	40-48	1 x SR-2 lub SR-3	2-3
3	6	0,90	1-2	60-72	1 x SR-3	3
4,5	9	1,35	2	96	1 x SR-4	4
4,5	10	1,50	3	105	1 xSR -5	5
5	12	1,80	3	120	1 x SR-5	5
6	14	2,10	3	144	1 x SR-2, 2 x SR-3	6
8	20	3,00	3	192	1 x SR-2, 2 x SR-4	8
10	25	3,75	3	240	1 x SR-2, 2 x SR-5	10
12	30	4,50	3	288	1 x SR-3, 3 x SR-4	12




drenaż w nasypie - stosowany gdy stały lub okresowo wysoki poziom wód gruntowych uniemożliwia zachowanie 1,5 m różnicy pomiędzy ich poziomem, a drenażem.

Sam kształt nasypu może być w pewnym stopniu dostosowany do kształtu działki lub życzenia klienta. Często bywa, że jego warstwa zewnętrzna zostaje przekształcona w ogród skalny z roślinnością o bardzo płytkim systemie korzeniowym (trawy, wrzosy, kwiaty).



>>> do wydruku




filtr piaskowy (o przepływie pionowym) z odprowadzeniem do wód powierzchniowych lub studni chłonnej - stosowany jest gdy występuje problem związany ze bardzo słabą przepuszczalnością gruntu (iły lub glina)

Filtr piaskowy może zostać dodatkowo wyposażony w przepompownię co umożliwi podniesienie poziomu odpływu z filtra lub posadowienie go w nasypie. Porcjowanie dopływu do filtra przyczyni się również do polepszenia jego efektywności.

Odprowadzenie do studni chłonnej może się odbyć po uzyskaniu danych (np. z badań geologicznych), iż pod warstwą słabo przepuszczalną jest warstwa o większym stopniu wodochłonności (np. pod gliną znajduje się piasek). Studnia chłonna nie powinna być instalowana w sytuacji wysokiego poziomu wód gruntowych, a krajowe przepisy określają, że od dna studni poziom wody gruntowej powinien być oddalony o 1,5 m



>>> do wydruku

 

http://www.ja-ck.com.pl/oczyszczalnie.htm

Firma JA-CK zajmuje się kompleksową obsługą klientów poszukujących indywidualnych rozwiązań gospodarki wodno-ściekowej. Wykonujemy przydomowe oczyszczalnie ścieków, począwszy od przeprowadzenie wizji lokalnej na Państwa posesji, oceny warunków geologicznych, przygotowania projektu, uzyskania niezbędnych pozwoleń, po rozruch urządzenia. Współpracujemy z renomowanymi producentami oferowanych przez nas zestawów, posiadających wszystkie niezbędne atesty oraz aprobaty; gwarantujemy solidność i terminowość powierzonych nam prac. W naszej ofercie znajdują się także oczyszczalnie ścieków dla osiedli i gmin, zbiorniki bezodpływowe, zbiorniki na deszczówkę, gnojówkę i gnojownicę, przepompownie oraz wszelkiego rodzaju separatory. >Realizujemy każde, najbardziej nietypowe zamówienia i jesteśmy całkowicie do Państwa dyspozycji<    W celu zapoznania się z naszymi cenami prosimy o kontakt telefoniczny lub mailowy.   > JA-CK - zawsze taniej od konkurencji <   Świadczymy również usługi asenizacyjne i dysponujemy pogotowiem kanalizacyjnym.   Rozwiązanie problemu unieszkodliwiania ścieków odprowadzanych z pojedynczych domów lub niewielkich ich zgrupowań można zrealizować na dwa sposoby: jako przydomowa oczyszczalnia ścieków, która zagwarantuje osiągnięcie wymaganego stopnia oczyszczania, by móc odprowadzić ścieki do wody lub do ziemi poprzez drenaż rozsączający, jako szczelny zbiornik (tzw. szambo), a następnie wywóz nieczystości taborem asenizacyjnym do oczyszczalni ścieków w najbliższej jednostce osadniczej. Przydomowe oczyszczalnie ścieków wykorzystują procesy mechanicznego i biologicznego oczyszczania. W skład procesów mechanicznych wchodzą: sedymentacja (to proces, w którym usuwane są zawiesiny mające ciężar właściwy większy niż woda i pod wpływem działania sił grawitacji opadają na dno osadnika), flotacja (jest procesem usuwania z wody cząstek o ciężarze mniejszym niż ciężar właściwy wody, bądź większym przy zastosowaniu do flotacji powietrza), filtracja. Natomiast procesy biologiczne bazują na działalności życiowej mikroorganizmów i mogą przebiegać w warunkach zarówno tlenowych jak i beztlenowych. Procesy tlenowe służą do oczyszczania ścieków, co pozwala na rozkład zawartych w nich zanieczyszczeń. Procesy beztlenowe wykorzystywane są do unieszkodliwiania osadów ściekowych w procesie fermentacji. Przydomowa oczyszczalnia ścieków składa się z następujących urządzeń (w różnych opcjach): osadnik gnilny: zachodzą tutaj procesy sedymentacji, flotacji oraz fermentacji osadu. osadnik Imhoffa: to dwupoziomowy, zazwyczaj betonowy zbiornik, składający się z dwóch zespolonych i połączonych ze sobą  komór: górnej sedymentacyjnej (przepływowej) oraz dolnej (fermentacyjnej), drenaż rozsączający: stanowi układ podziemnych perforowanych drenów, wprowadzających ścieki mechanicznie oczyszczone do gruntu w celu ich dalszego biologicznego doczyszczania, filtry piaskowe: stosowane są jako drugi stopień oczyszczania ścieków po osadnikach gnilnych lub Imhoffa, studnie chłonne: wprowadzają ścieki do gruntu po uprzednim ich doczyszczeniu w warstwie filtracyjnej, złoża biologiczne: są urządzeniami do tlenowego rozkładu biochemicznego zanieczyszczeń organicznych. Oczyszczanie zachodzi tu w dwóch etapach: w pierwszym następuje sorpcja zanieczyszczeń organicznych na powierzchni błony biologicznej, a następnie wykorzystanie zanieczyszczeń jako pokarmu przez mikroorganizmy zasiedlające błonę. Drugi etap to oddzielenie kawałków błony od oczyszczonych ścieków poprzez zastosowanie osadnika wtórnego lub mikrosita, osad czynny: metoda ta realizowana jest przy pomocy komory osadu czynnego oraz osadnika wtórnego. Urządzenie te pracują w układzie przepływowym. Trzecim elementem powinny być urządzenie do recyrkulacji części osadu z osadnika wtórnego do komory napowietrzania. Oczyszczalnia ścieków z drenażem rozsączającym Najprostsza i najpopularniejsza przydomowa oczyszczalnia ścieków to osadnik gnilny współpracujący z systemem drenażowym (rozsączającym). Jest to rozwiązanie tanie i niezawodne, nie zużywające energii elektrycznej oraz proste w obsłudze. Osadnik gnilny gromadzi wszystkie ścieki odprowadzane z gospodarstwa. Dostające się do osadnika zanieczyszczenia w postaci stałej osiadają na dnie i ulegają powolnemu rozkładowi na skutek procesów prowadzonych przez bakterie beztlenowe i fakultatywne. Proces ten powoduje ustabilizowanie związków organicznych oraz powstanie gazów: H2S, CO2, CH4. Na powierzchni ścieków flotują substancje lekkie (oleje, tłuszcze) w postaci kożucha lub piany, których miąższość zwiększają gazy pochodzące z rozkładu osadów dennych. Fermentacja zachodząca w osadniku powoduje oczyszczenie ścieków w około 65%. Osadnik wykonany z tworzywa sztucznego jest szczelny, ponadto charakteryzuje się dużą wytrzymałością na obciążenia dynamiczne oraz wypór wywołany wysokim poziomem wód gruntowych. Osadnik powinien znajdować się jak najbliżej domu, aby zapobiec ewentualnemu przymarzaniu ścieków bądź osadzaniu się tłuszczy w rurze przed wlotem do osadnika. Poza tym ciepłe ścieki  intensyfikują procesy fermentacyjne zachodzące w osadniku. Opróżnianie osadników wykonuje się zwykle raz w roku w przypadku budynków zamieszkanych na stałe, a raz na dwa lata w budynkach zamieszkanych sezonowo. Drenaż rozsączający. Ścieki wstępnie oczyszczone w osadniku gnilnym odprowadzane są drenażem do gruntu, gdzie tworzy się błona biologiczna zasiedlona mikroorganizmami, rozkładająca substancje organiczne w warunkach tlenowych. Celem drenażu rozsączającego jest biologiczne oczyszczanie ścieków, ale bez ich rolniczego wykorzystania. Drenaż może być zlokalizowany tylko na gruntach przepuszczalnych (piaski, piaski gliniaste, żwiry). Odległość osi drenażu od poziomu wód gruntowych nie może być mniejsza niż 1,5 m. Jeden ciąg drenarski nie może mieć więcej niż 24 m długości. Dreny wykonuje się z rur perforowanych, najczęściej z tworzyw sztucznych, które układa się w wykopie w obsypce żwirowej. Przed zasypaniem drenów stosuje się materiał izolujący grubości 10 cm. W celu zapewnienia odpowiedniej wentylacji warstw filtracyjnych i odpowietrzenia drenażu, na końcach ciągów rozsączających należy zainstalować rury wywiewne z otworami min. 0,5 m nad poziomem terenu. Dopływ ścieków do drenażu powinien mieć charakter pulsacyjny (szczególnie, gdy długość ciągów drenowanych przekracza 150 m). Rozwiązaniem problemu jest umieszczenie studzienki dozującej dopływ ścieków z naczyniem wywrotnym lub pompą przed ciągiem rozdzielczym. Ponieważ ścieki odprowadzane są do gruntu, nie ma możliwości skontrolowania ich jakości po oczyszczeniu (oprócz układów badawczych). Z przeprowadzonych badań wiadomo, że drenaż zapewnia 95% ubytek BZT5 oraz zawiesin. Pierwiastki biogenne rozkładane i utleniane są do form mineralnych. Filtr piaskowy. Urządzenia te są stosowane zazwyczaj wtedy, gdy grunt rodzimy- ze względu na małą przepuszczalność - nie stwarza możliwości odprowadzania ścieków do ziemi poprzez drenaż rozsączający lub gdy występują nieodpowiednie dla drenażu warunki wodne. Filtry piaskowe są stosowane do biologicznego oczyszczania ścieków uprzednio oczyszczonych mechanicznie. Filtr piaskowy umieszczony w gruncie na całym przekroju powinien być zabezpieczony warstwą izolacyjną (gliną, iłem lub folią), aby uniemożliwić dopływ ścieków do wód gruntowych. Zabezpieczone dno wysypuje się piaskiem i żwirem, w którym układa się dreny zbierające. Następnie na tą warstwę nakłada się warstwę podtrzymującą, a na niej właściwe złoże filtrujące (piasek o średnicy 0,25-1 mm) o miąższości minimum 1 m. Ścieki doprowadzane są do złoża przy pomocy warstwy rozprowadzającej (żwir o średnicy 4-15 mm), w którym umieszczone są dreny rozprowadzające. Całość należy przykryć warstwą gruntu rodzimego. W celu uzyskania w filtrze piaskowym warunków tlenowych, niezbędna jest instalacja kominków wentylacyjnych. Doprowadzone ścieki, zawierające mikroorganizmy, trafiają na złoże filtrujące, na którym tworzy się błona biologiczna rozkładająca substancje organiczne. Dreny zbierają oczyszczone ścieki i odprowadzają je do odbiornika.  Filtry piaskowe zapewniają zmniejszenie stężenia zawiesin o 94-99%, zmniejszenie BZT5 o 96-98,9% oraz zmniejszenie azotu ogólnego o 30-50%. Liczba bakterii chorobotwórczych mierzona mianem Coli zmniejsza się o 90-95%.

JA-CK   Wrocław ul. Płońskiego 11/2 ( punkt sprzedaży Żarska 24 )  tel [phone] lub 602 65 34 63  fax [phone]

Indywidualne systemy oczyszczania ścieków nie cieszą się w Polsce zbyt dużą popularnością. Wynika to z wielu przyczyn, z których jedną jest brak zaufania do takiego typu rozwiązań. Natomiast w Unii Europejskiej na znaczeniu zyskują technologie inżynierii ekologicznej wykorzystujące naturalne procesy przyrodnicze. Nie wymagają one udziału człowieka, a ścieki stanowią w nich bogate i wartościowe źródło składników odżywczych dla wielu organizmów.

Zasoby wodne to kluczowy element środowiska przyrodniczego, który w sposób bezpośredni i pośredni decyduje o jakości życia człowieka. Zła jakość wody przesądza o stanie zasobów wodnych na pozostałym obszarze naszego kraju. Główne problemy gospodarki wodno-ściekowej na terenach o rozproszonej zabudowie to:

• brak sprawnie działających oczyszczalni ścieków,

• nieszczelne i przepełnione szamba,

• brak środków na inwestycje związane z systemami kanalizacji i oczyszczania ścieków,

• zagrożenie dla środowiska i unikatowej przyrody przez niekontrolowany zrzut ścieków,

• ograniczenie szans na zrównoważony rozwój regionu poprzez eko- i agroturystykę,

• duża zmienność ilości i jakości ścieków,

• niska świadomość ekologiczna lokalnych społeczności.

Od ponad dwóch lat realizowany jest program, którego długofalowym celem jest poprawa jakości zasobów wodnych na terenie Polski dzięki budowie indywidualnych oczyszczalni ścieków oraz prowadzeniu akcji edukacyjnej w tym zakresie. W ramach programu promowane są tzw. oczyszczalnie ogrodowe „Ogrody dla Czystej Wody®". Pierwsza w Polsce oczyszczalnia wg tej technologii zbudowana została dla stacji badawczej Uniwersytetu Jagiellońskiego w miejscowości Krempna na terenie Magurskiego Parku Narodowego oraz części wsi w Lutowiskach, w Międzynarodowym Rezerwacie Biosfery Karpaty Wschodnie. Przedsięwzięcie dofinansowały Międzynarodowy Fundusz na rzecz Przyrody (WWF) oraz Fundacja Sen-dzimira w ramach projektu „Oczyszczalnie ogrodowe dla Karpat". Ponadto powstało kilkanaście oczyszczalni dla klientów indywidualnych.

Specjalny rodzaj


Oczyszczalnia ogrodowa jest specjalnym rodzajem oczyszczalni hydrobotanicznej z podpowierzchniowym, poziomym przepływem ścieków. Najważniejszym jej elementem jest wyjątkowa, wielogatunkowa kompozycja roślin złożona z gatunków ozdobnych, a jednocześnie dostosowanych do lokalnych warunków. W tradycyjnych oczyszczalniach roślinnych stosuje się przeważnie tylko jeden rodzaj roślin - trzcinę, pałkę, sitowie lub wierzbę. Oprócz wysokich walorów estetycznych zróżnicowana roślinność w oczyszczalni ogrodowej przynosi dodatkowe korzyści, takie jak: zwiększona skuteczność oczyszczania ścieków wynikająca z różnorodności systemów korzeniowych oraz większa odporność na czynniki zewnętrzne jak np. choroby, szkodniki, warunki klimatyczne, zróżnicowany skład oraz ilość ścieków. Oczyszczalnie ogrodowe, naśladując naturalne tereny wilgotne, tworzą doskonałe siedlisko dla innych organizmów, np. ptaków. Dlatego, oprócz walorów użytkowych, oczyszczalnia ogrodowa jest integralną częścią i ozdobą krajobrazu.

Pierwszy etap oczyszczania ścieków odbywa się w standardowym osadniku gnilnym - szambie wyposażonym w filtr specjalnej konstrukcji. Dzięki niemu następuje separacja, a następnie osiadanie większych cząstek stałych. Drugi, zasadniczy etap oczyszczania ścieków odbywa się w oczyszczalni ogrodowej, którą tworzy szczelne od spodu i boków poletko wypełnione żwirem i obsadzone odpowiednio dobranymi roślinami. Rolę roślin w bezpośrednim usuwaniu zanieczyszczeń ze ścieków ocenia się na ok. 10%. Ich głównym zadaniem jest dostarczanie tlenu do korzeni i stref wokół nich, jak również wydzielanie substancji likwidujących bakterie szkodliwe dla człowieka. Skomplikowana mozaika stref tlenowych i beztlenowych w złożu stwarza doskonałe warunki dla bytowania ogromnej liczby różnego rodzaju mikroorganizmów (10-100 miliardów na 1 gram gleby). To właśnie one wykonują zasadniczą pracę związaną z oczyszczaniem ścieków, usuwając zanieczyszczenia i wykorzystując je na potrzeby procesów życiowych. Woda odprowadzana z oczyszczalni ogrodowej może byç następnie rozprowadzana w glebie lub gromadzona w oczku wodnym. Oczyszczalnie działają również w zimie, gdyż tlen w dalszym ciągu jest dostarczany w pobliże korzeni. Sprawność oczyszczania spada o ok. 20% podczas większych mrozów, ale jest to równoważone przez zwiększoną powierzchnię poletka, poza tym dopływające ścieki mają optymalną dla mikroorganizmów temperaturę.

Oczyszczalnie ogrodowe wzbogacają lokalne biocenozy, tworząc dogodne tereny siedliskowe dla wielu gatunków roślin i zwierząt. Kreują świadomość ekologiczną u młodzieży i lokalnej społeczności. Na terenach o wysokiej wartości krajobrazowej i przyrodniczej stanowią atrakcję dla turystów. Ich wysokie walory estetyczne sprawiają, że mogą służyć jako piękne ogrody dla domów, hoteli, instytucji publicznych. Ponadto, jako tereny podmokłe, kompensują utratę naturalnych ekosystemów.

Zaufanie do rozwiązania

Powszechna dotychczas centralizacja systemu gromadzenia i oczyszczania ścieków sprawia, że rozwiązania indywidualne są z trudem akceptowane przez organy decyzyjne i społeczeństwo. Dlatego istotnym elementem realizacji programu promocji oczyszczalni ogrodowych jest budowanie zaufania do tego sposobu oczyszczania ścieków. Służyć ma temu projekt pt. „Promocja oczyszczalni hydrobota-nicznych" prowadzony we współpracy z Instytutem Nauk o Ârodowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego uznanym pod koniec 2002 r. przez Komisję Europejską za Europejskie Centrum Doskonałości (projekt IBAES nr EVK2-CT-2002-80009). Projekt realizowany głównie przez Stowarzyszenie jest jednym z dziewięciu składających się na całość przedsięwzięcia o nazwie „Wdrożenie badań podstawowych i stosowanych w zakresie nauk o środowisku dla dobra społeczności lokalnych". Główne cele projektu to:

• poszerzenie wiedzy o oczyszczalniach hydrobotanicznych wśród opinii publicznej oraz organów decyzyjnych odpowiedzialnych za sprawy ochrony środowiska oraz budowanie zaufania do tej technologii jako alternatywnego rozwiązania dla tradycyjnych systemów oczyszczania ścieków;

• wymiana wiedzy i doświadczeń na temat oczyszczalnihydrobotanicznych pomiędzy naukowcami z Polski, krajów kandydujących i innych państw Unii Europejskiej;

• wykorzystanie zdobytej wiedzy i doświadczeń przy realizacji praktycznych projektów na terenie Polski.

W ramach realizacji powyższych celów organizowane są szkolenia i prezentacje przeznaczone dla pracowników administracji publicznej odpowiedzialnych za sprawy gospodarki wodno-ściekowej. Jesienią ubiegłego roku odbyła się międzynarodowa konferencja przeznaczona dla naukowców z krajów europejskich. Działaniom tym towarzyszy szeroka akcja edukacyjno-promocyjna polegająca m.in. na publikacji materiałów informacyjnych, prezentacji technologii na targach, stworzeniu kompleksowej strony internetowej, która służy jako platforma informacyjna i doradcza. Ponadto opracowany został modelowy projekt oczyszczalni ogrodowej.

Roślinne oczyszczalnie ścieków

Powrót

Opracowanie: Anna Kwarciak*




W ostatnich latach jako alternatywa dla małych "technicznych" oczyszczalni ścieków, szczególnie dla jednego lub grupy budynków, pojawiły się oczyszczalnie ścieków z udziałem roślin. Technologia oczyszczalni ścieków przy użyciu roślin jest stosunkowo młoda. Pierwsza tego typu oczyszczalnia powstała w latach pięćdziesiątych w Izraelu, a w Europie pierwsze prace badawcze zostały podjęte równolegle przez Kathe Seidel z Instytutu Limnologii Maxa Planka w Plon oraz R. Kickutha z Instytutu Gleboznawstwa Uniwersytetu w Getyndze w latach sześćdziesiątych. 

Zaczęto również wykorzystywać funkcje jakie pełnią zadrzewienia w oczyszczaniu gleb ze związków mineralnych. Spowalniając spływ powierzchniowy zmniejszają migrację rozpuszczonych w wodzie składników mineralnych. Efektywnie oczyszczają przesączającą się przez korzenie wodę z zawartych w niej składników pokarmowych. Badania PAN prowadzone w Turwii udowodniły, że w wodzie przesączającej się pod zadrzewieniem o powierzchni ok. 0,6 ha i zróżnicowanym składzie gatunkowym nastąpiło ponad 26-krotne zmniejszenie koncentracji azotanów. Okazało się, że najbardziej efektywnie migrację pierwiastków i zanieczyszczeń ograniczają drzewa i krzewy z rodziny wierzbowatych, wierzby i topole. 
Topole pobierają azot z wody glebowej, kumulują go następnie w postaci białkowej w drewnie i liściach. Wartość biomasy rekompensuje straty spowodowane wyłączeniem fragmentu gruntu spod uprawy rolnej. Jednak ze względu na ich rozmiary nie są popularne w oczyszczalniach biologicznych.
Wierzby, posiadające duże zdolności absorpcyjne składników mineralnych z podłoża, są bardzo często stosowane jako filtry biologiczne, usuwające zanieczyszczenia z wody, gleby i osadów pościekowych (biologiczne oczyszczalnie ścieków). Nadbrzeżne zadrzewienia wierzbowe (choć nie tylko) przyspieszają naturalne procesy samooczyszczania się wody (nawet o 40%). Powodem takiego działania drzew może być mechanizm przyspieszania przez roślinność drzewiastą nasycenia wody tlenem oraz pobierania związków z dna cieku lub zbiornika. 
W Polsce pierwsze prace rozpoczęto w latach osiemdziesiątych i wtedy też wybudowano pierwsze obiekty. Roślinne oczyszczalnie ścieków można ogólnie określić jako urządzenia, w których oczyszczanie ścieków zachodzi przy udziale roślin. Synonimami sformułowania oczyszczalnie roślinne są takie określenia jak "oczyszczalnie hydrobotaniczne", "oczyszczalnie bagienne", "oczyszczalnie korzeniowe", czy bliżej określające stosowaną technologię nazwy tj. "pola trzcinowe", "oczyszczalnie korzeniowe", "oczyszczalnie gruntowo-roślinne" itp. 

Rys. 1. Oczyszczalnia trzcinowa ze zbiornikiem gnilnym i drenażem rozsączającym (dla powiększenia kliknij tu).

Ogólnie oczyszczalnie roślinne można podzielić na: 

• systemy z powierzchniowym przepływem ścieków, 

• systemy z podpowierzchniowym przepływem ścieków, 

• systemy kombinowane.

Inny podział oczyszczalni roślinnych można przeprowadzić biorąc pod uwagę rodzaj roślin zastosowanych do oczyszczania. W tym wypadku oczyszczalnie możemy podzielić na: 

• oczyszczalnie z roślinnością bagienną, 

• oczyszczalnie z roślinnością wodną zakorzenioną, 

• oczyszczalnie z roślinnością wodną pływającą, 

• oczyszczalnie wierzbowe.

Jeszcze innym kryterium podziału może być kierunek przepływu ścieków, na podstawie którego oczyszczalnie roślinne można podzielić na: 

• z przepływem poziomym, 

• z przepływem pionowym, 

• z przepływem mieszanym.

W Polsce szczególne zainteresowanie towarzyszy oczyszczalnią z wykorzystaniem trzciny (Phragmites australis syn. Phragmites komunalis). W zależności od zastosowanego wypełnienia złoża oczyszczalnie trzcinowe można podzielić na: 

• z wypełnieniem żwirowym (metoda Brixa), 

• z wypełnieniem gruntem rodzimym z dodatkami (metoda Kickutha).


Glebowo-korzeniowa oczyszczalnia ścieków systemem prof. Kickutha określana popularnie jako „oczyszczalni trzcinowa”. Jest to oczyszczalnia III stopniowa. Podczyszczanie wstępne ścieków zachodzi w 3-komorowym, betonowym osadniku gnilnym. Drugi stopień oczyszczania to filtr glebowo-korzeniowy umieszczony w wyfoliowanym wykopie. Wypełnienie złoża systemem prof. Kickutha to głównie: grunt rodzimy, torf, słoma, kora, bentonit i opiłki żelaza. Złoże obsadzone jest trzciną. Odbiornikiem ścieków jest usytuowany obok staw, który jednocześnie stanowi III stopień oczyszczania.

Rys. 2. Typowa budowa poletek do oczyszczania ścieków (dla powiększenia kliknij tu).

Oczyszczanie ścieków w oczyszczalniach trzcinowych jest wynikiem współdziałania procesów mechanicznych, chemicznych i biologicznych zachodzących w środowisku gruntowo-wodnym. Trzcina posadzona w tej oczyszczalni ma na celu: 

• transportowanie tlenu poprzez źdźbła do kłączy i korzeni, a następnie do strefy gruntu wokół korzenia, 

• rozluźnienie struktury gruntu poprzez przerastanie korzeniami, a tym samym zwiększenie współczynnika filtracji, 

• biokatalityczne działanie korzeni pozwalające na optymalny przyrost mikroorganizmów w strefie gruntowo-wodnej, 

• pobieranie przez roślinę substancji pokarmowych i wbudowywanie ich w swoje komórki.


W wyniku transportu tlenu poprzez pędy do korzeni, wokół korzeni powstaje strefa tlenowa, w której wyniku oddziaływania bakterii tlenowych zostają utlenione związki węgla oraz zachodzi proces nitryfikacji azotu amonowego. Poza strefą tlenową, istniejącą w bezpośrednim sąsiedztwie, istnieje strefa beztlenowa, w której zachodzi proces defosfatacji i denitryfikacji. Taki efekt mozaikowy stref tlenowej i beztlenowej zwany "efektem rezosferycznym" powoduje znaczne zwiększenie ilości mikroorganizmów w glebie (od 10-100 miliardów mikroorganizmów na 1 gram gleby) niż w przypadku terenów nie porośniętych roślinami. Ilości te są porównywalne z ilością mikroorganizmów w metodach technicznych. 
Na przykład: firma Transformer Dansk Roodzone Teknik, która ma na swojej liście referencyjnej ponad dwieście obiektów oczyszczalni trzcinowych socjalno-bytowych oraz przemysłowych o przepustowości od 1 m³/d do 1000 m³/d, proponuje oczyszczalnie o przepływie poziomym wypełnione gruntem rodzimym (jak w metodzie Kickutha) z dodatkami, które są tajemnicą firmy. 
W Polsce firma Dansk Roodzone Teknik ma cztery obiekty zrealizowane oraz cztery będące w realizacji. Największym obiektem zrealizowanym wg technologii tej firmy jest oczyszczalnia ścieków w Inwałdzie, a najstarszą pracującą oczyszczalnią jest oczyszczalnia dla Zespołu Szkół Rolniczych w Bujnach k/Piotrkowa (ponad czteroletnia). 
Po dwóch latach pracy oczyszczalni w Bujnach parametry ścieków na odpływie spełniają wymagania jakim powinny odpowiadać ścieki oczyszczone odprowadzane do wód powierzchniowych lub gruntu. 

Efekty oczyszczania wahają się w granicach: 
 

BZT5                     85 - 97%  ChZT                     72 - 93%  Zawiesina ogólna  82 - 99%

Azot ogólny                     56 - 83%  Azot amonowy                 62 - 88%  Fosfor całkowity                 56 - 82%

W okresie zimowym nie zaobserwowano zamarzania pól trzcinowych, a efekt oczyszczania był ok. 12-18% niższy niż w sezonie wegetacyjnym. 

Cechy oczyszczalni trzcinowej:

• W oczyszczalniach trzcinowych osiągane są wysokie efekty oczyszczania zarówno w zakresie zawiesiny, jak i BZT oraz związków biogennych. Efektywność oczyszczalni w okresie zimowym obniża się o ok. 10-20%. 

• Dla prawidłowej pracy oczyszczalnie trzcinowe wymagają skutecznych urządzeń do mechanicznego oczyszczania ścieków. 

• Niezbędny okres dla wpracowania się oczyszczalni trzcinowych ścieków i ustabilizowania się odpływu wynosi 2-3 lat. 

• Stwierdzono, że w oczyszczalniach trzcinowych zachodzi wysokoefektywne usuwanie ze ścieków metali ciężkich, które kumulują się w złożu gruntowym. 

• W otoczeniu oczyszczalni trzcinowych nie występują nieprzyjemne odory, chyba że z nieprawidłowo eksploatowanych urządzeń mechanicznych. 

• Stwierdzono w praktyce znaczne różnice pomiędzy ilością ścieków dopływających, a odpływających wynikającej z różnicy pomiędzy parowaniem a ilością opadów. W małych oczyszczalniach może dojść w okresach letnich do braków wypływu. 

• W fazie eksploatacji oczyszczalnia powinna być pod stałym dozorem technologicznym.


Oczyszczalnia typu osadnik gnilny z drenażem rozsączającym firmy NEVEXPOL. Jest to osadnik jednokomorowy wykonany z tworzywa sztucznego o pojemności 2 m³ wyposażony w filtr. Drugi stopień oczyszczania spełnia drenaż rozsączający, wykonany z rur PCV, ułożonych w wykopie na kamiennym tłuczniu o granulacji 20-60 mm. Odbiornikiem oczyszczonych ścieków jest grunt właściciela działki.




Rys. 3.  Oczyszczalnia ze zbiornikiem gnilnym i drenażem rozsączającym

Oczyszczalnia hydrobotaniczna ze złożem o przepływie poziomym z nasadzeniem wierzby. Obiegowa nazwa tej oczyszczalni funkcjonuje jako „oczyszczalnia wierzbowa”. Wstępne podczyszczanie ścieków odbywa się w dwukomorowym osadniku gnilnym. Filtr gruntowo - roślinny o pojemności 180 m³ stanowiący II stopień oczyszczania wykonany jest jako niecka. Dno i skarpy tej niecki wykłada się folią z tworzywa sztucznego Wypełnienie stanowi rodzimy grunt przepuszczalny. Filtr obsadza się wierzbą Salix viminalis. Odbiornikiem oczyszczonych ścieków jest staw usytuowany w obrębie gospodarstwa lub inny zbiornik wodny znajdujący się w okolicy, który jednocześnie spełnia rolę III stopnia oczyszczania.




Rys. 4. Oczyszczalnia wierzbowa

Przy projektowaniu oczyszczalni biologicznych można również wykorzystać naturalne spadki terenu. Na nich buduje się tzn. oczyszczalnie kaskadowe. W tym rozwiązaniu ścieki po 3-komorowym osadniku gnilnym spływają do dwóch filtrów - poletek, gruntowo-roślinnych usytuowanych względem siebie w sposób kaskadowy. Wypełnienie obu poletek stanowi pospółka. Górne obsadzono trzciną, natomiast dolne oczeretem. Stąd ścieki kierowane są do niewielkiego stawu (300 m²) w celu ostatecznego doczyszczenia. Posiada cztery stopnie oczyszczania.




Rys. 5. Oczyszczalnia kaskadowa

Przedstawione powyżej oczyszczalnie biologiczne są tylko przykładem, ponieważ tego typu oczyszczalnie buduje się w zależności od właściwości fizycznych i ukształtowania terenu jak i rodzaju i charakteru ścieków, które maja zostać oczyszczone.
 


Największą popularnością cieszy się oczyszczalnia typu osadnik gnilny z drenażem rozsączającym ścieki do gruntu. Wielu inwestorow interesuje się oczyszczalniami hydrobotanicznymi, ale są one zrealizowane rzadko zarówno w Polsce jak w innych krajach takich jak: Francja. Szwecja, Kanada, Niemcy. Głównym powodem dla którego zdecydowana większość potencjalnych inwestorów oczyszczalni przydomowej decyduje się na osadnik gnilny z drenażem rozsączającym jest cena. Jest to rozwiązanie zdecydowanie najtańsze wśród wszystkich pozostałych oferowanych na rynku. Istotnym jest również fakt, że oczyszczone ścieki są rozsączane do gruntu. Odpada więc problem odbiornika oczyszczonych ścieków, którego najczęściej w pobliżu zagrody nie ma. A jeżeli nawet w pobliżu znajduje się staw lub jezioro czy jakikolwiek inny ciek wodny, to zrzut oczyszczonych ścieków do takiego odbiornika wymaga dodatkowych, dość kłopotliwych dla rolnika zabiegów administracyjnych, a mianowicie uzyskania pozwolenia wodno-prawnego. Osadnik gnilny z drenażem rozsączającym jest oczyszczalnią prostą w budowie, praktycznie można ją samemu zainstalować, a przede wszystkim bardzo łatwą i niekłopotliwą w eksploatacji. Ale rozwiązanie to posiada również wady, z których do najuciążliwszych należy zaliczyć spełnienie wymaganych warunków gruntowo-wodnych. Maksymalny poziom występowania wody gruntowej nie może być wyższy aniżeli 1,5 m od poziomu terenu. Wymagana jest również odpowiednia wodoprzepuszczalność gruntu. Przy niesprzyjających warunkach również można zainstalować oczyszczalnię składającą się z osadnika gnilnego i drenażu rozsączającego. Niestety wiążę się to z dużymi kosztami dodatkowymi.
Zainteresowanie przydomowymi oczyszczalniami ścieków systematycznie wzrasta. 
 

Oczyszczalnie biologiczne z wykorzystaniem rzęsy wodnej (Lemna minor)


Rzęsa wodna jest kolejną rośliną, która zyskuje coraz większą popularność w oczyszczaniu ścieków biologicznych. Należy do jednych z nowszych metod oczyszczania biologicznego, dlatego jeszcze nie ma zbyt wiele dostępnych informacji na jej temat. 
Lemna Minor jest gatunkiem, który unika bardzo czystych wód o niskiej koncentracji biofilnej, natomiast lubi wody bardzo żyzne. Jest rośliną dobrą do hodowli, gdyż w optymalnych warunkach bardzo szybko namnaża się pobierając składniki pokarmowe z wody jak również z powietrza. Z drugiej strony jest to gatunek wymagający, `pracuje' tylko przy odpowiedniej temperaturze i nasłonecznieniu. Oczyszczalnie tego typu uzależnione są od warunków klimatycznych, pracują tylko w sezonie letnim przez kilka miesięcy. Nie można ich wykorzystywać przez cały rok.
Ich zaletą jest to, że rzęsa występuje od bardzo kwaśnych do bardzo zasadowych środowisk (zakres pH 3,5 - 10,4) oraz maja bardzo duży zakres tolerancji na pierwiastki (m.in. wapń, magnez, sód, potas, fosfor, wodorowęglany, chlor, siarkę).




Schemat procesów biologicznych zachodzących w oczyszczalni wykorzystującej rzęsę wodną.



Na podst. M.D. Smith and Moelyowati, I. "Duckweed based wastewater treatment (DWWT): design guidelines for hot climates." Water Sci. & Tech. 43 (11) (2001) : 291-299

Oczyszczanie rzęsowe wymaga, aby ścieki przeszły przez osadnik wstępny, a następnie wpuszczane są do napowietrzanego stawu o głębokości 3 m. Staw ten zaopatrywany jest w bariery pływające, aby uniemożliwić zdmuchiwanie rzęsy z wody przez wiatr. Rzęsa powinna pokryć całą powierzchnię wody, aby zapobiec namnażaniu się fitoplanktonu poniżej lustra wody. Poza tym, trzeba co jakiś czas wybierać cześć rzęsy, aby powstający kożuch z przyrastającej rzęsy nie zrobił się za gruby i aby dolna jego część, do której nie dociera światło słońca, nie obumierała wydzielając do wody dodatkowy ładunek związków organicznych. 
Oczyszczalnie biologiczne wykorzystujące rzęsę wodną są mało efektywne w klimacie jaki panuje w Polsce, ponieważ mamy za krótki okres wegetacji. Co więcej, podatna jest na wiele czynników, które w klimacie umiarkowanym są bardzo zmienne.




PRZYDOMOWE OCZYSZCZALNIE ŚCIEKÓW

Budując własny dom należy rozwiązać problem powstających w nim ścieków. Przeciętny mieszkaniec domu produkuje około 160 litrów ścieków na dobę. Jeżeli rodzina liczy 6 osób, jest to prawie 1 m3 dziennie. Gdy w pobliżu jest sieć kanalizacyjna sprawa ogranicza się do wykonania odpowiedniego przyłącza. Jednak tereny podmiejskie i wiejski najczęściej pozbawione są sieci kanalizacyjnej, wtedy problem ścieków należy rozwiązać we własnym zakresie. Sposób zagospodarowania ścieków jako odpadów szkodliwych powinien być określony w pozwoleniu na budowę. Są dwie zasadnicze możliwości radzenia sobie ze ściekami. Można je gromadzić w zbiornikach bezodpływowych tzw. szambach, lub oczyszczać je w małych oczyszczalniach indywidualnych lub większych oczyszczalniach zbiorowych, np. w ramach kilku domków lub nawet całego osiedla. Wybór odpowiedniego rozwiązania będzie uzależniony od wielu uwarunkowań. Oczyszczalnie wszelkiego typu, małe czy duże, wymagają zezwolenia z Wydziału Ochrony Środowiska Urzędu Rejonowego -np. z Urzędu Gminy. Konieczne jest wykonanie badań gruntowo-wodnych, które będą rzutowały na wybór rodzaju oczyszczalni. Oczyszczalnie przydomowe wymagają dużej działki, pozwalającej na prawidłowe ułożenie drenażu oraz odpowiednich warunków gruntowo-wodnych. Projekt i wykonanie oczyszczalni najlepiej powierzyć wyspecjalizowanej firmie. Wielu inwestorów ma zbyt małą działkę na wykonanie oczyszczalni przydomowej, a niektórzy rezygnują z tego rozwiązania i wybierają szambo jako rozwiązanie tańsze. Szambo wymaga jednak częstego wywożenia ścieków, czasem nawet co dwa tygodnie, a koszty takiej usługi wynoszą od 30 do 100 zł. Wykonane szambo musi zapewniać całkowitą szczelność by nie zanieczyścić środowiska. Wybór szamba ma również sens gdy na danym terenie w bliskiej przyszłości np. kilku lat planowana jest budowa sieci kanalizacyjnej. Warto też wiedzieć, że niektóre szamba, np. trzykomorowe można w przyszłości przerobić na prostą oczyszczalnię. Gdy jest możliwość urządzenia oczyszczalni przydomowej to mamy do wyboru wiele rozwiązań. Są takie, które wymagają sporych nakładów finansowych, fachowej obsługi i specjalistycznych urządzeń oczyszczających. Są też systemy stosunkowo niedrogie, które można wykonać samodzielnie.

Przydomowa oczyszczalnia ścieków ma szereg zalet:

 oczyszczone ścieki nie zanieczyszczają wód gruntowych,

 można nimi zasilić ogrodowe oczko wodne, podlewać rośliny itd.,

 oczyszczone ścieki mogą być rozsączane do gruntu. W pobliżu dobrze zaprojektowanej i wykonanej oczyszczalni nie wyczuwa się przykrych zapachów- nie jest więc uciążliwa dla otoczenia. Koszty eksploatacji ograniczają się najczęściej do wywozu osadów ściekowych co 2-3 lata, zakupu mieszanki bakteryjnej co jakiś czas i w niektórych typach kosztu zużycia prądu do napędu przepompowni. Koszt budowy prostej oczyszczalni zwraca się po kilku latach w stosunku do kosztu eksploatacji szamba.

NAJCZĘŚCIEJ STOSOWANE OCZYSZCZALNIE PRZYDOMOWE

Niezależnie od wyboru konkretnego systemu większość prostych oczyszczalni składa się z osadnika gnilnego do gromadzenia i wstępnego oczyszczenia nieczystości oraz z drenów rozprowadzających, ułożonych w warstwie filtracyjnej. Stosowane elementy muszą mieć atest do stosowania na terenie Polski.

OSADNIKI GNILNE - są to zbiorniki składające się z jednej, dwóch lub trzech komór. Wykonane są najczęściej z betonu, prefabrykatów żelbetowych lub z tworzyw sztucznych. W osadniku następuje spowolnienie przepływu ścieków, przez co cięższe, stałe zanieczyszczenia opadają na dno tworząc osad. Warstwa osadu pod wpływem bakterii beztlenowych ulega rozkładowi i staje się mniej toksyczna. Przy usuwaniu osadu, co wykonuje się stosunkowo rzadko, należy pozostawić jego część aby bakterie mogły się rozmnażać zapewniając prawidłowe funkcjonowanie osadnika. Na powierzchni gromadzi się kożuch składający się z lekkich zawiesin i tłuszczów, który przez fermentację związków organicznych (pod wpływem bakterii) zamienia się w składniki rozpuszczalne w wodzie. W celu zintensyfikowania procesów biologicznych stosuje się specjalne biopreparaty. Osadniki w zależności od konkretnego systemu oraz swojej konstrukcji w różnym stopniu oczyszczają ścieki. Z niektórych odprowadzana jest mocno oczyszczona woda, która jest następnie rozsączana w gruncie za pomocą systemu drenów, w innych, o prostszej budowie, ścieki są dodatkowo doczyszczane na zewnątrz w filtrach piaskowych lub gruntowo- roślinnych. Substancje mineralne i organiczne po przefiltrowaniu przez glebę są rozkładane na związki mineralno-organiczne, rozpuszczalne w wodzie.

DRENAŻ ROZSĄCZAJĄCY- składa się z systemu drenów, które układa się około 60 cm pod powierzchnią terenu. Dreny stanowią perforowane rury z tworzywa sztucznego o średnicy około 110 mm. Łączna długość rur drenarskich nie może być mniejsza niż 15 m bieżących na jednego mieszkańca. System drenażu rozsączającego można stosować gdy grunt jest przepuszczalny, a poziom wody gruntowej jest niższy niż 150 cm od ułożonych drenów. W przypadku występowania gruntu nieprzepuszczalnego, mając zezwolenie i wyznaczone miejsce na odprowadzanie oczyszczonych ścieków stosuje się systemy filtracyjne.

FILTRY PIASKOWE- wstępnie oczyszczone ścieki przepuszcza się przez złoże piasku, gdzie są doczyszczane, a następnie odprowadzane na zewnątrz lub rozsączane w gruncie. Filtry takie są wykonywane w wykopach uszczelnionych od dołu gliną lub folią z tworzywa sztucznego. Składają się z warstw żwiru, piasku i ułożonych w nich drenów rozprowadzających i zbierających.

FILTRY GRUNTOWO-ROŚLINNE- mają budowę zbliżoną do filtrów piaskowych. Na ich powierzchni sadzi się trzcinę lub wierzbę. Korzenie tych roślin są siedliskiem bakterii udrażniających filtrację i powodujących dodatkowy rozkład zanieczyszczeń.

Rodzaj oczyszczalni powinien być uzależniony od :

 wielkości działki- (na małej działce można zastosować tylko szambo szczelne lub razem z sąsiadami wybudować oczyszczalnię zbiorczą),

 wymaganego na danym terenie stopnia oczyszczenia ścieków,

 warunków gruntowo-wodnych,

 liczby domowników,

OBOWIĄZUJĄCE PRZEPISY: (Dziennik Ustaw nr 10 z 8 lutego 1995)

Zbiorniki na nieczystości ciekłe oraz doły ustępów nie skanalizowanych powinny mieć dno i ściany nieprzepuszczalne, szczelne przykrycie z zamykanym otworem do usuwania nieczystości oraz odpowietrzenie wyprowadzone minimum 0,5 m ponad poziom terenu. Odległość pokryw i wylotów wentylacji ze zbiorników na nieczystości ciekłe, dołów, ustępów na nie skanalizowanych terenach zabudowy jednorodzinnej i zagrodowej powinna wynosić co najmniej:

 5 m od okien i drzwi zewnętrznych do pomieszczeń przeznaczonych na pobyt ludzi,

 2 m od granicy działki sąsiedniej, drogi, ulicy lub ciągu pieszego. Dopuszcza się sytuowanie krytych zbiorników na nieczystości ciekłe oraz dołów ustępowych na granicy działek, gdy będą przylegać do tego samego rodzaju urządzeń na działce sąsiedniej lub co najmniej 1 m od granicy, pod warunkiem zachowania 15-metrowej odległości od studni. Przepływowe, szczelne osadniki podziemne, stanowiące część indywidualnego urządzenia do biologicznego oczyszczania ścieków gospodarczo-bytowych, służące do wstępnego ich oczyszczania, mogą być sytuowane w bezpośrednim sąsiedztwie budynków jednorodzinnych, pod warunkiem wyprowadzenia ich odpowietrzenia przez instalację kanalizacyjną co najmniej 0,6 m powyżej górnej krawędzi okien i drzwi zewnętrznych. Uwaga! Terenowy organ właściwy w sprawach ustalania warunków zabudowy i zagospodarowania terenu, w porozumieniu z państwowym wojewódzkim inspektorem sanitarnym, może ustalić dla działek budowlanych położonych przy zabudowanych działkach sąsiednich odległości mniejsze. Odległość studni dostarczającej wodę do picia i na potrzeby gospodarcze, nie wymagającej, zgodnie z przepisami szczególnymi, ustanowienia większej strefy ochronnej, powinna wynosić- licząc od osi studni- co najmniej:

 30 m do najbliższego przewodu rozsączającego kanalizacji indywidualnej, jeżeli odprowadzane są do niej ścieki oczyszczone biologicznie w stopniu określonym w przepisach dotyczących ochrony wód,

 70 m jeśli ścieki nie są oczyszczone biologicznie.

SŁOWNICZEK:

Woda gruntowa- woda występująca pod powierzchnią gruntu, wypełniająca przestrzeń między ziarenkami piasku, żwiru lub szczeliny skał.
Grunt przepuszczalny- grunt, który łatwo przepuszcza wodę (ścieki), zazwyczaj piasek lub żwir.
Grunt nieprzepuszczalny (trudno przepuszczalny) - grunt, w który woda (ścieki) wsiąka bardzo długo, zwykle są to gliny, iły, lessy lub mieszanina piasku z gliną i iłem.
Ścieki gospodarczo-bytowe- jest to woda zanieczyszczona wskutek używania jej do prania, mycia, spłukiwania ustępu itd. Pochodzą z urządzeń sanitarnych.
Kożuch- osad, jaki wytwarza się na powierzchni ścieków w osadniku wskutek fermentacji, gromadzenia się tłuszczów i innych cząstek pływających.
Geowłóknina- materiał filtracyjny przepuszczający wodę, a zatrzymujący cząstki mechaniczne.
Dreny- system przewodów służących do doprowadzania i odprowadzania wody do gruntu.
Oczyszczanie mechaniczne- polega głównie na oddzielaniu zawiesin od ścieków płynnych (w osadnikach).
Oczyszczanie biologiczne- jest to naturalny proces zachodzący w przyrodzie- polega na rozkładzie zanieczyszczeń organicznych, pod wpływem bakterii w środowisku wodnym lub w gruncie, na proste związki mineralne nieszkodliwe dla środowiska.

PRZEGLĄD OFERTY RYNKOWEJ:

 APSEL AQUA (Polska) - oczyszczalnia EKOPAN- złoże hydroponiczne- możliwość instalacji na istniejących szczelnych osadnikach, przy wysokim poziomie wód gruntowych, produkcja zbiorników z laminatu.

 ASEKO (Polska) - oczyszczalnia ASEKO- osadnik monolityczny żelbetowy z kompletnym drenażem, sześć typów sączków, studzienka poddrenażowa do kontroli jakości ścieków.

 BEWA (Polska) - oczyszczalnia MB-TK- zbiorniki prefabrykowane żelbetowe wg niemieckiej licencji, kompletne zestawy dla różnych uwarunkowań gruntowo-wodnych.

 BIOVAC (Norwegia)- oczyszczalnia BIOVAC- system SBR niskoobciążonego osadu czynnego, spełnia najbardziej rygorystyczne wymagania ochrony środowiska.

 BUDMECH WT (Szwecja)- oczyszczalnia RORDAX- kompletne zestawy do rozsączania podziemnego.

 CENTROPOL (Polska) - oczyszczalnia DUO FILTER- trójkomorowy osadnik z podwójnym filtrem.

 DELFIN (Polska) - oczyszczalnia SEBICO- kompletny system do rozsączania podziemnego.

 EKOFINN (Polska) - oczyszczalnia BIOCLERE- nisko obciążeniowe złoże zraszane, pełna automatyka, wysoki stopień oczyszczenia ścieków.

 ECOPARTNER (Polska) - oczyszczalnia TURBOJET- kompletne urządzenie z niskoobciążonym osadem czynnym natlenianym sprężonym powietrzem, pełna automatyka.

 EKOSAN (Polska) - oczyszczalnia BATEX- wielowarstwowe złoże zraszane lub zanurzone, doczyszczające ścieki przed odprowadzeniem ich do drenażu.

 EKOSERWIS (Polska)- oczyszczalnia zespolona, osad czynny niskoobciążony natleniony sprężonym powietrzem.

 ESOS (Polska)- system KICHUTHA złoże gruntowo-roślinne ze specjalnym wypełnieniem, na które nasadza się trzcinę.

 HALSON (Włochy)- oczyszczalnia COMPACT- kompletne urządzenie z niskoobciążonym osadem czynnym natlenianym sprężonym powietrzem, możliwość dezynfekcji ścieków.

 HYDROCENTRUM (Polska) - oczyszczalnia BIO DOŚ- wysoko sprawna oczyszczalnia z porcjowym okresowym reaktorem osadu czynnego.

 JARPOL (Polska) - oczyszczalnia JARPOL - kompletny system do rozsączania podziemnego, produkcja zbiorników z laminatu.

 JPR SYSTEM (Francja)- oczyszczalnia PURFLO- kompletny system do rozsączania podziemnego, napowietrzane złoże z zawieszonymi strukturami tekstylnymi gwarantuje wysoki stopień oczyszczania.

 NEVEXPOL (Polska) - oczyszczalnia NEVEXPOL- kompletny system do rozsączania podziemnego, złoża strukturalne polietylenu i geowłókniny do zakopywania pod drenażem poprawiają efektywność oczyszczania ścieków w gruncie.

 SOTRALENTZ (Francja)- oczyszczalnia SOTRALENTZ- kompletny system do rozsączania podziemnego, pełne złoże zraszane.

 SUMAX (Polska) - oczyszczalnia NEBRASKA- kompletne urządzenia z niskoobciążonym osadem czynnym natleniane sprężonym powietrzem, wysoka efektywność oczyszczania.







---