Wykład I

Prawo Ochrony Środowiska

Prof. Aleksander Lipiński

Obecnie zepchnięto problem ochrony przed smogiem na samorząd. Ostatnio dwa lata temu chciano stosować przepisy dotyczące ochrony w Krakowie, ale sąd administracyjny uwalił to.

Zakres materiału będzie na stronie internetowej katedry. Materiały dydaktyczne dwa podręczniki, oby dwa straciły ważność, bo zmieniono przepisy, np. Prawo europejskie jest zmieniane. Będą adnotacje na wykładzie, gdzie w podręcznikach są stare informacje.

Mamy wykład 3 godzin lekcyjnych z przerwą w połowie.

Wprowadzenie do polskiego prawa ochrony środowiska

Czym jest uzasadnione istnienie tej dziedziny prawa. Jest to splot regulacji administracyjnoprawnych, karnoprawnych.

Skąd potrzeba ochrony środowiska?

Ekologia, ochrona środowiska są pojęciami bardzo popularnymi obecnie.

Istnieją ogromne zależności między życiem człowieka, a otaczającym nas środowiskiem, bo oddychamy powietrzem i wydychamy go, więc zanieczyszczamy je, ponadto jeszcze trzeba pić, jeść i wydalać, co już zanieczyszcza środowisko. Produkujemy też ubrania, a to z czego nasz ubiór jest wykonany to są elementy środowiska. Jeżeli mieszkamy to chcemy mieć ciepło, więc ogrzewamy je.

Jeżeli nasze potrzeby są już zaspokojone to człowiek, chce mieć jeszcze więcej. Jednak naszą podstawą jest życie zgodnie z przyrodą i staramy się ograniczać eksploatacje środowiska.

"Jeśli nie chcesz mojej zguby krokodyla daj mi luby" - obecnie krokodyle są pod ochroną.

Nie da się pić, jeść i funkcjonować obecnie bez wykorzystywania elementów środowiska zarówno odwracalnych lub nieodwracalnych.

Wstając rano wykonujemy wiele czynności takich jak włączenie światła, bo jest ciemno, dokonujemy toalety, więc wytwarzamy jakieś zanieczyszczenia, ładujemy baterie, robimy jakieś śniadanie, czyli wykorzystujemy elementy przyrody, potem robimy herbatę, więc wykorzystujemy energie w postaci gazu lub prądu. Zmierzając na zajęcia jadąc publicznym środkiem komunikacji, który do poruszania się potrzebuje benzyny uzyskiwanego w przeróbce ropy.

Taka sytuacja jak powyżej była zawsze, ale człowiek pierwotny nie miał możliwości tak dużego ingerowania w środowisko. Wówczas problem ochrony środowiska nie miał znaczenia. Jednak, gdy człowiek ma zaspokojone podstawowe potrzeby, to zaczyna się nudzić, więc organizm żywy koncentruje na czynnościach związanych na pomnażaniu swojego gatunku.

My nasze potrzeby mamy już zaspokojone, ale są takie społeczeństwa, które nie mają tak dobrze, np. W Afryce. Dążą oni do uzyskania tego samego statutu jak nasz. Ponadto producenci wytwarzają produkty, które szybko się psują, albo zmuszają nas do kupowania nowych.

Już dawno powstała ochrona środowiska. Pojawiała się już w Rzymie. Miała dwa nurty:

- ?

- ochrona konserwatorska

Nas jednak tak daleka historia nie interesuje.

Współczesne regulacje:

Sejm krajowy w Lwowie uchwalił w 1869, zakaz łapania, powytępiania i sprzedawania zwierząt alpejskich - świstaka i dzikich kóz. Celem tej ustawy było zakazanie polowania na te świstaki, gdyż górale na nie polowali w celu wytwarzania leków na potencje. Miał działać jak viagra. Ponadto panował głód, więc kozice mogły być przeznaczane na mięso. Ta regulacja była pierwowzorem ochrony gatunkowej.

Można wyróżnić następujące okresy ochrony środowiska:

1918-1939 - prawo międzywojenne - określenie środowisko, nie było używane w naszym znaczeniu. W okresie międzywojennym znajduje się wiele pouczających rozwiązań. Niektóre były bardziej postępowe, niż dzisiejsze. Przeważają akty normatywne o charakterze ustrojowym, będąca przejawem interwencjonizmu państwowego. Przykładowe rozwiązania, np.

- gospodarska leśna

- plany zabudowy

- łowiectwo

- gospodarka wodna - oparte na prawie austriackim, do dziś te rozwiązania są stosowane.

- prawo górnicze - oparte na prawie pruskim

Nie różni się to od tego co mamy dziś. Częściowo oparte były oparte o prawo zaborcze. Rozwiązania te uwzględniały gospodarkę państwa. Prawo nabycia własności górniczej mógł uzyskać każdy, kto miał prawo do uzyskania własności nieruchomości, po wojnie się to zmieniło.

Już w 1928 było wydane rozporządzenie o ochronie zwierząt z mocą ustawy Prezydenta RP. Wydawanie rozporządzeń z mocą ustawy miało to zapobiec awanturnictwu sejmowemu. Wiele tych rozporządzeń obowiązywały do niedawna. Przykładem może być rozporządzenie w sprawie ochrony zwierząt, które obowiązywało od 1928 roku do 2007 roku.

Prawo sprzężaju uregulowane zostało w okresie międzywojennym, a częściowo w latach pięćdziesiątych. Chodzi tutaj o służebność podwody. Wójt mógł nakazać, aby ktoś kogoś podwoził.

Rozporządzenie Prezydenta RP o prawie budowlanym i zabudowaniu osiedli z 1928 roku zabraniało budowy na terenach osuwiskowych. Są to tereny, które mogą spływać po deszczach. Dzisiaj nie ma takiego rozporządzenia chroniącego przed tym. To samo rozporządzenie nakazywało budowę przy każdym budynku sławojki. W okresie międzywojennym stan higieniczny był bardzo zły. Sławojka była wychodkiem, w postaci dziury w ziemi z żerdkami. Pomysł wprowadzenia sławojek dał premier gen. Sławoj-Składkowski.

Państwowa Rada Ochrony Przyrody - istniała już w okresie międzywojennym. Był to organ doradczy ministra wyznań religijnych i oświecenia publicznego. W czasie, gdy budowano kolejkę na Kasprowy Wierch panowały duże protesty społeczne. Kolejka była budowana szybko i powodowała zniszczenia przyrody, znów Tatry nie były wówczas objęte żadną formą ochrony. Na znak protestu cała Państwowa Rada Ochrony Przyrody podała się do dymisji.

W okresie międzywojennym dostrzeżono potrzebę ochrony przyrody jako całości. Zakres przedmiotowy ochrony był bardzo podobny jak obecnie. W 1934 r. uchwalono pierwszą ustawę o ochronie przyrody.

Przepisy regulowały także wykonywanie zawodu rzezaka rytualnego, czyli osoby która dokonywała uboju rytualnego. Zwłaszcza z zaspokojeniem potrzeb żydowskich.

1944-1989 - prawo okresu socjalistycznego

1945-1980 - okres I

W tym okresie pozostawiono poprzednie przepisy, ale zaczęto je przebudować, dotyczy to zwłaszcza łowiectwa, górnictwa. Wtedy też utworzono pierwsze Parki Narodowe. Pojawiają się nowe przepisy dotyczące emisji spalin, przepisy ochrony ilościowo-jakościowe, przepisy dotyczące postępowania z odpadami.

Przepisy prawa komunistycznego te miały zaspokajać potrzeby gospodarki państwa, np. W tym okresie po zakupie tubki z pastą do zębów i jej zużyciu należało jej zwrócić, ale nie chodziło tu głównie o ochronie środowiska, ale o zwrot deficytowego aluminium. Problemy były też z papierem toaletowy. Nie można było go kupić ile kto chciał, a czasem nie dało się go kupić. Można było to ominąć i zdobyć papier w zamian za makulaturę, było to rozwiązanie ekologiczne. Jednak i w tym przypadku nie chodziło o ochronę środowiska, lecz niedowładu gospodarki komunistycznej. Kapustę kiszoną można było kupić tylko luzem, więc albo miało się swój pojemnik, albo pakowano to w papierową tytkę. Torebek foliowych nie było,więc de facto sprzyjało to środowisku

W latach 70 pojawiają się przepisy odnoszące się do ochrony środowiska i wtedy pojawia się pojęcie środowisko w naszym znaczeniu. Pod koniec lat 70 powstaje Urząd Ministra Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska.

W nowej Konstytucji wprowadzono przepis, że zadaniem państwa jest ochrona środowiska. Jednak było to bardziej hasło, niż realne działanie państwa.

Uważano wtedy, że podstawowym zadaniem gospodarki jest realizacji planu. Powstało wtedy jezioro Goczałkowice w latach 50, zostawiono tam groby choleryków, a woda wypłukała ich kości. W Skawinie istniała huta aluminium wybudowana na bazie dokumentacji z końca XIX wieku od Amerykanów. Produkowała ona kwaśny deszcz, który niszczył zabytki nawet w Krakowie i oddziaływała negatywnie na ludność. Huta Metali Nieżelaznych w Szopienicach emitowała bardzo wiele związków metali, które absorbowane były przez dzieci. Miały ono ołowice. Obok znajdowała się szkoła psów wojskowych, u których też wykryto ołowice, więc szkolę przeniesiono, ale ludzi pozostawiono, a wyniki badań utajniono.

W 1969 roku ogłoszono raport Sekretarza Generalnego OZN Sithu U Thanta o nazwie "Człowiek i Środowisko". Przestawiono w nim zagrożenia wynikające z braku ochrony środowiska. Wykazywał on rosnące wykorzystywanie różnych elementów środowiska, które powoduje emisje różnych szkodliwych substancji, a także konieczność składowania masy, która też negatywnie wpływa na środowisko, jak i na człowieka, np. Samozapłony przykład Alpy w Katowicach, gdzie odpady w połączeniu z resztkami węgla zaczynały się spalać.

1972 - Konferencja Sztokholmska "Człowiek i Środowisko" - uczestniczyli tam przedstawiciele niemal wszystkich państw świata. Wydano wtedy Deklaracje Sztokholmska, jest to forma soft law, ale jest ona respektowana. Składa się ona z 25 tez. Stwierdzała ona ochronę środowiska jako całości, czyli nie tylko wody czy lasów, ale wszystkiego. Kluczowym elementem tej ochrony ma być system planowania i system prawa. Jedynie w ten sposób można wyegzekwować ochronę środowiska.

W Tarnowskich Górach funkcjonowały zakłady chemiczne, które wytwarzano sporą ilość zanieczyszczeń chemicznych, które zakopano pod zakładem. Jednak firma przestała istnieć, a zanieczyszczenia zaczęły przenikać do wód gruntowych. Pojawia się nagle problem kto ma ponieść konsekwencje. W związku z tym koszty będą musiały być poniesione ze środków publicznych. Ochrona środowiska zawsze niesie ze sobą konieczność wydawania dużych ilości pieniędzy. Pomimo tego, że ludzie chcą chronić środowisko, to nie zawsze chcą to finansować - tzw. syndrom NIBY (not in my backyard). Dlatego potrzebne są przepisy, żeby przymusić niektórych ludzi do tego, aby przyczynili się do ochrony środowiska.

Deklaracja sztokholmska bardzo silnie wpłynęła na ochronę środowiska. Dotyczy to też prawa polskiego. Jednak obowiązki te zaczęto realizować bardzo późne. Efekt przyniosło to dopiero w latach osiemdziesiątych.

1980-1989 - okres II

W 1980 roku uchwalono ustawę o ochronie i kształtowaniu środowiska. Utraciła ona moc w 2001 r. Jest ona wynikiem konferencji sztokholmskiej. Miała charakter ramowy i odsyłała do innych ustaw. Istotną nowością była kompleksowa ochrona środowiska, np, przez powołanie Inspekcji Ochrony Środowiska czy też poprzez stworzenie Funduszy Ochrony Środowiska, na które składały się różne daniny. Ustawa ta była zmieniana bardzo często.

Przepisy, co prawda przewidywały sposoby ochrony środowiska, ale w odniesieniu do przemysłu państwowego nie stosowano ich, bo wiązało się to z dodatkowymi kosztami. Wadliwy system gospodarczy uniemożliwiał ochronę gospodarczą.

Odtworzenie sądownictwa administracyjnego w 1980 roku. Istniało ono przed wojną w postaci Naczelnego Trybunału Administracyjnego. Po wojnie go nie utworzono, bo nie podlegała ona kontroli sądowo-administracyjnej. Nie mogła ona być podważona. Wykorzystywano to w celu ochrony środowiska.

Początkowo sądownictwo to działało w bardzo ograniczonym zakresie i mało duży wpływ na ochronę środowiska, bo nie można było podważyć decyzji takiego sądu. Podobna sytuacja była z Trybunałem Konstytucyjnym. Za korzystanie z niektórych elementów środowiska trzeba uciszać opłaty.

W województwie katowickim ustanowiono je dwa razy wyższe, niż gdzie indziej. Miało to na calu ograniczenia powstawania nowych obiektów przemysłowych. Opłaty te ponosili też "badylarze", którzy produkowali pod ogrzewanymi szklarniami. Oburzyli się za to, że podwyższono te opłaty i Trybunał Konstytucyjny wypowiedział tezę, że są one niezgodne z Konstytucją, a więc decyzja w sprawie tych opłat są nieważne. Rada Ministrów trzy dni później ustanowiła takie same opłaty, przez co Trybunał ponownie unieważnił te opłaty. Gdy okazało się, że Rada Ministrów nie może nic zrobić to postanowiła cofnąć te opłaty.

Instytucja ochrony gatunkowej zwierząt - nie można takich zwierząt tępić, straszyć, np. Bobry. Jeżeli na skutek ochrony ich populacja się zwiększy to może zagrozić człowiekowi. Tama zbudowana przez bobry może spowodować małą powódź. Początkowo nie przewidywano odszkodowania za zalanie domu, co potem Trybunał orzekł, że jest niezgodne z Konsytuacją.

Prawo jest zawsze odbiciem modelu państwa, jego potrzeb, mechanizmów i funkcjonowania.

Przemysł funkcjonujący w Polsce w 1989 był całkowicie w rękach państwowych, a ponadto bardzo przestarzały.

1989-2004 - okres do chwili wejścia do UE - zbliżenie prawa polskiego do prawa Unii Europejskiej

III RP dziedziczy cały komunistyczny system prawa. Dekomunizuje się przepisy. W 1991 roku Polska pospisuje Układ Europejski, czyli umowę międzynarodową ustanawiającą stowarzyszenie Polski z Wspólnotami Europejskimi. Przewidywała ona wstępne warunki jakie Polska musi spełnić, aby przystąpić do Wspólnoty Europejskiej. Należało zbliżyć nasze przepisy do przepisów prawa europejskiego, w tym prawo ochrony środowiska.

Przełomowy jest rok 2001, kiedy kończył się okres przekształcania naszego prawa i większość ustaw związanych z ochroną środowiska zostało w tym roku zmodernizowanych albo uchwalono.

W Konstytucji poświęcono kilka przepisów dotyczących ochrony środowiska są to art. 5, 74 oraz 86. Nakładają one obowiązek ochronny środowiska przez państwo i przez każdego obywatela. Ochrona ma być realizowana zarówno poprzez działania władcze, jak decyzje administracje, jak i działania niewładcze.

Art. 5 Konstytucji - Rzeczpospolita Polska strzeże niepodległości i nienaruszalności swojego terytorium, zapewnia wolności i prawa człowieka i obywatela oraz bezpieczeństwo obywateli, strzeże dziedzictwa narodowego oraz zapewnia ochronę środowiska, kierując się zasadą zrównoważonego rozwoju.

Art. 31 par. 3 Konstytucji - Ograniczenia w zakresie korzystania z konstytucyjnych wolności i praw mogą być ustanawiane tylko w ustawie i tylko wtedy, gdy są konieczne w demokratycznym państwie dla jego bezpieczeństwa lub porządku publicznego, bądź dla ochrony środowiska, zdrowia i moralności publicznej, albo wolności i praw innych osób. Ograniczenia te nie mogą naruszać istoty wolności i praw.

Artykuł ten przewiduje, że ochronna środowiska może wymagać ograniczenia konstytucyjnych praw, ale może to nastąpić wyłącznie w drodze ustawy.

Art. 74 Konstytucji

1. Władze publiczne prowadzą politykę zapewniającą bezpieczeństwo ekologiczne współczesnemu i przyszłym pokoleniom.
2. Ochrona środowiska jest obowiązkiem władz publicznych.

3. Każdy ma prawo do informacji o stanie i ochronie środowiska.

4. Władze publiczne wspierają działania obywateli na rzecz ochrony i poprawy stanu środowiska.

Artykuł ten przewiduje powszechne prawo dostępu do informacji o środowisku i jego ochrony.

Konstytucja przewiduje pewne prawa, ale szczegóły dookreśla odrębna ustawa.

Po roku 1989 zaczyna się wysyp wielu przepisów dotyczących ochrony środowiska. Oznacza to uchwalanie całkowicie nowych przepisów, albo modyfikacje już obowiązujących. Do 2004 roku, gdy Polska została członkiem UE. Uchwalone w tym czasie przypisy były bardzo podobne do tego co było w PRL, mają one wspólną cechę, bo występują tu plany i programy działania, które nie do końca są źródłami prawa.

Postawą stosowania prawa unijnego w Polsce jest traktat ateński. Składa się on z preambuły i 3 artykułów na mocy, których 10 państw w tym Polska stają się członkami UE i określa jego wejście w życie.

Dyrektywa nie może być bezpośrednio stosowana. Każde państwo powinno wydać odpowiednio przystosowane prawo krajowe. Są one zapisane bardzo niechlujnym językiem, odbiegającym od standardów prawa polskiego. Powoduje to ogromne trudności w redagowaniu takiej dyrektywy. Wyznacza ona tylko minimalny standard, więc każde państwo może dowolnie uregulować sobie poszczególne sprawy. Polska, gdy wdraża dyrektywy Unijne stawia wyższe, niż minimalne wymagania. Polski przedsiębiorca przez to ma znacznie bardziej utrudnione działanie, niż przedsiębiorcy w innych krajach.

Obszar Natura 2000 - w naszym systemie pojawił się w 2004 roku. Są dwa rodzaje obszary specjalne obszary ochrony ptaków (jest około 200) i specjalne obszary ochrony siedlisk (nie ma ani jednego, ale niby jest 800). GDOŚ określa projektowaną liczbę obszarów Natura 2000. Projekty zatwierdza Komisja Europejska, a Rada Ministrów przyjmuje to w ramach uchwały, która nie jest publikowana. Powoduje to, że obywatel nie wie czy jego nieruchomość jest objęte takim obszarem. Przepisy dotyczące obszarów Natura 2000 były wprowadzane bezmyślnie.

Art. 5 Rzeczpospolita zapewnia ochronę środowiska, kierując się zasadą zrównoważonego rozwoju.

Ustawa wyraźnie przewiduje, że zadaniem władz publicznych (Ale jakich ? - nie wskazano w ustawie, o które władze dokładnie chodzi) zapobieganie degradacji środowiska. - to niedookreślenie ma takie konsekwencje, bo nie ma regulacji, kto ma realizować obowiązki ochrony środowiska. Na przykład spółka z.o.o. może przestać istnieć i wtedy obowiązek do usunięcia zagrożeń dla ochrony środowiska spada na władze publiczne, a przez ten brak dookreślenia nie wiadomo kto ma się tym zająć.

Synonim NIBY (not in my backyard). Dlatego potrzebne są przepisy, żeby przymusić niektórych ludzi do tego, aby przyczynili się do ochrony środowiska

Każdy standard ochrony może generować konflikt między celami działań publicznych. Na przykład czy prowadzić wydobycie, czy chronić środowisko. Mechanizmy związane z rozstrzyganiem takich konfliktów są bardzo uznaniowe. Rozwiązaniem tego problemu byłoby bardzo dokładne przepisy.

Nasze przepisy zakładają, że osoby które mają wiedzę techniczną (np. Biologiczną, rolniczą), znają się równocześnie na prawie. W związku z tym wydawane są przepisy wadliwe.

Model prawny ochrony środowiska:

a) jest on globalny, bo wdraża się różne obowiązki wynikające z prawa unijnego lub umów międzynarodowych. Oznacza to konieczność współpracy wszystkich państw świata, bo ochrona środowiska nie zna granic państwowych.

W rejonie Oceanu Indyjskiego doszło do trzęsienia ziemi, która spowodowało falę tsunami. Powoduje ogromne zniszczenia na lądzie. USA mają system monitoringu przed takimi falami i ostrzegli kilka państw leżących nad Oceanem Indyjskim. W 2005 roku źle odebrano wiadomość od USA i doszło do katastrofy. Morał jest taki, że gdyby te państwa stworzyły system monitoringu to takiej katastrofy by nie było.

Inny przykład to epidemia ptasiej grypy. Ochrona środowiska polega tu na współpracy polegającej na wymianie informacji, kontroli itp. Działań.

b) jurydyzacja - regulowanie przez ustawodawce każdej możliwej dziedziny

Instytucja dotycząca GMO - do niedawna nie było żadnych regulacji, a teraz już mamy ustawę, która jest konsekwencją prawa unijnego.

b) powszechny - w jednakowym stopniu obciążają wszystkich

c) elastyczność - znajdują swoją realizacja w postaci zakazów, które mogą być liberalizowane lub zaostrzane.

Jedną z instytucji ochrony środowiska jest ochrona gatunkowa. Jej istota polega na zakazie ingerowania w ich siedliska. Organ administracji może wprowadzić dodatkową regionalną ochroną, bardziej surową niż ogólnopaństwowa. Z drugiej strony może pojawić się jakaś konieczność ograniczenia lub wyłączenia tej ochrony, np. Odstrzał określonej ilości zwierząt.

d) możliwość uchylenia zasady trwałości -Sposoby ochrony środowiska mają postać decyzji administracyjnej. Jedną z jej cech jest zasada trwałości. Decyzje można uchylić bez zgody jej adresata. Ma ona miejsce, np. W przypadku ochrony powietrza.

e) stale rosnące koszty ochronne - cały czas musimy usuwać zanieczyszczenia obecne, jak i te dawne.

f) rozproszenie sytemu prawa - niekiedy jest ono bardzo niskiej jakości. Miejscowy plan zagospodarowanie przestrzennego - uchwalany przez gminy, ale nie jest obowiązkowy. Jego funkcja jest określenie przeznaczenia obszaru pod określone cele. Jednak trudno znaleźć plan zgodny z prawem, podobna sytuacja jest w przypadku innych uchwał.

Ustawa Prawo o ochronie środowiska z 2001 roku. Ma ponad 400 artykułów, ma jednak charakter ramowy i odsyła do innych ustaw. Można jej postawić zarzut niekonstytucyjności, bo jest aż 70 delegacji do wydania aktów niższej rangi, które bardzo ingerują w nasze prawa i obowiązki.

Postanowiono zdefiniować w niej środowisko. Na jego podstawie można stwierdzić, że środowiskiem jest wszystko co nasz otacza, łącznie z przedmiotami, które zostały przetworzone przez człowieka. Normatywna wartość takiej definicji jest żadna, a więc po co ona jest ?

Nie jest jedyna definicja środowiska w naszym prawie, bo jest jeszcze w ustawie o ochronie roślin, nieznacznie różniąca się od tej powyższej.

Ustawa o zachowaniu narodowego charakteru strategicznych zasobów naturalnych kraju z 2001 roku. Zalicza ona do zasobów kraju, które na mocy innych przepisów są własnością Skarbu Państwa. Konsekwencja uznania ich za taki zasób jest konieczność zrównoważonego korzystania z nich (bezsensowne powtórzenie) i zakaz przekształceń własnościowych (nikt nie wie na czym te przekształcenia polegają).

Genezą tej ustawy są pieniądze, bo próbowano sprzedawać lasy państwowe. Jednak leśnicy oburzyli się i stworzyli projekt ustawy, który Sejm przyjął.

Wiosna 2015 roku pojawiła się inicjatywa, aby wprowadzić tam zakaz prywatyzacji lasów

państwowych.

Zasady prawa ochrony środowiska

Ustawa o ochronie środowiska określa także definicje ochrony środowiska. Wstępne przepisy ochrony środowiska określa pewne zasady:

- zasada powszechności - obowiązek ochrony środowiska spoczywa na każdym, co nie znaczy, że na każdym tak samo.

- zasada prewencji - kto podejmuje działalność mogącą negatywnie oddziaływać na środowisko, jest obowiązany do zapobiegania temu oddziaływaniu

- zasada przezorności - jest to wzmożona prewencja. Wykorzystujemy środowisko w taki sposób w jaki dotychczas tego nie robiliśmy. Być może okaże się, że pojawią się jakieś nowe zagrożenia. Należy zawczasu podejmować działania o charakterze prewencyjnym, np. Nie dopuszczać do uwolnienia GMO do środowiska

- zasada kompleksowości - oznacza, że ochrona poszczególnych elementów środowiska musi być dokonywana z uwzględnieniem innych elementów środowiska, np. Króliki w Australii lub zające w Polsce. Zaczęto szczepić lisy na wściekliznę, co zwiększyło ich populacje, przez co zmniejszała się populacja zająca na które polował lis.

- zasada zanieczyszczający płaci - ten kto spowodował skutki zanieczyszczenie środowiska ten ponosi koszty.

W przypadku, gdy zanieczyszczający nie wykonuje swoich obowiązków, można zastępczo wykonać niezbędne czynności i obciążyć zanieczyszczającego.

Żeby zasada ta mogła być skutecznie realizowane nakazuje się gromadzenie pewnych środków finansowych. Prawo geologiczne i górnicze - ma obowiązek tworzyć fundusz gdzie będą gromadzone środki na posprzątanie po jego działalności.

- zasada powszechności dostępu do informacji -

- zasada uspołecznienia procesów decyzyjnych - każdy może się wypowiedzieć w toku niektórych postępowań, a szczególny status ma organizacja zajmująca się ochroną środowiska

- zasada zrównoważonego rozwoju - jest wypowiedziana w Konstytucji RP. Trudno dzisiaj znaleźć ustawę, w której nie ma słowniczka i w prawie ochrony środowiska jest około 50 definicji, jest tam zdefiniowana zasady zrównoważonego rozwoju. Jest ona zagmatwana. Bez genezy tego pojęcia jest ona dla nas bełkotem. Ilość surowców na kuli ziemskiej jest ograniczona, a zaspokojenie potrzeb człowieka wymaga zużycia ich pewnej części. Całkowicie swobodne i niekontrolowane wykorzystywanie środków przyrody może spowodować, że zbyt szybko się wyczerpią, dlatego trzeba tak je wykorzystywać, aby wystarczyły one dla przyszłych pokoleń. Już zawczasu trzeba poszukiwać substytutów, np. Węgiel kamienny czy ropa naftowa. Znów przetworzone przedmioty powinny zostać poddane recyklingowi. Ta zasada jest podstawą działania wszystkich władz. Muszą się do niej stosować wszystkie organy państwowe. Muszą się do niej stosować wszystkie organy państwowe.

Czy prawo ochrony środowiska stanowi odrębną gałąź prawa ?

Odpowiedź Prof. Lipiński porównał to do granatu wrzuconego do szamba. Jest on tradycjonalistą i uważa, że prawo dzieli się na 2 gałęzie:
- prawo prywatne,
- prawo publiczne.
W tym podziale prawo ochrony środowiska nie jest gałęzią prawa, bo jest to zespół przepisów, których trzonem są przepisy o charakterze administracyjnym. Jest jendak domieszka prawa karnego i prywatnego.

Kluczowe błędy legislacyjne w dzisiejszym stanie prawnym

1. Nadmiar przepisów wykonawczych - zbyt wiele przerzuca się z władzy ustawodawczej na wykonawczą. Narusza to standardy konstytucyjne. Zarządzenie ministra nie jest źródłem prawa powszechnego, ale w prawie ochrony środowiska minister próbuje regulować nasze prawa i obowiązki.

2. Nadmierna i zbyt drobiazgowa regulacja.

3. Nieprecyzyjna i uznaniowa regulacja

Prawnicy nie brali udziału w tworzeniu tego prawa, dlatego żeby nie wytykali błędów legislacyjnych. Z drugiej strony daje to możliwość wykazywania błędy organów publicznych, a więc prawnicy mają co robić.

Wykład III - Informacja o środowisku i jego ochronie

Geneza problemu

Istnieje ogromna zależność między człowiekiem, a stanem środowiska. Im gorsze środowisko tym ludzie częściej chorują i obija się to na ich zdrowiu. W latach 80' XX wieku stan środowiska był fatalny. Przebywając w Katowicach, nawet poza sezonem grzewczym trudno było utrzymać białą koszuli, bo w powietrzu unosiła się gęsta sadza. W sezonie grzewczym było jeszcze gorzej.

Pomiędzy 1944-1989 we wszystkich państwach totalitarnych istniał system cenzury prewencyjnej. W Warszawie istniał urząd Główny Urząd Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk, który filtrował wszystkie informacje, który miały być przekazane do wiadomości publicznej.

„Półkownik” to określenie na film, który został niedopuszczony przez cenzurę. Blokowano informacje, które mogły zaszkodzić ustrojowi, czyli władzy komunistycznej. Każdy cenzor miał książkę cenzorską, czyli spis rzeczy które należy blokować. Jeżeli ktoś chciał w gazecie przemycić taką informacje, to wydawca miał obowiązek wstrzymać wydanie lub zapełnić miejsce po takiej treści czymś neutralnym. Przez cały czas zakazem publikacji były objęte informacje o stanie środowiska, oraz ich wpływie na zdrowie ludzkie. Bano się, że ludzie zaczną się buntować, gdy dowiedzą się jak zły jest stan środowiska.

Po drugiej wojnie światowej wybudowano w Skawinie hutę na postawie bardzo starych technologii, która emitowała duże ilości fluoru, który łączył się w kwas fluorowodorowy i niszczył zabytki. Wpływ na zabytki był opublikowany, ale nie wskazywano jaki miało to wpływ na zdrowie człowieka. Podobnie ukryto informacje na temat badań nad ołowicą dzieci w Szopienicach. KW PZPR zabronił dalszych badań. Jednak przeniesiono szkół psów milicyjnych, bo w nich wykryto ołowice, a na temat chorych noworodków nie wspominano.

Dzisiaj żyjemy w społeczeństwie obywatelskim, a więc ma ono wpływ na władze.

Źródła prawa

Konwencja z Aarhus - o dostępie do informacji. Umowa międzynarodowa ratyfikowana za zgodą sejmu. Jej rozwiązania są częściowo powtórzone w ustawie.

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie publicznego dostępu do informacji dotyczących środowiska z 2003 roku- powszechny dostęp do informacji o środowisku, co ma wpływać na poprawie stanu środowiska, gdyż możemy wywierać wpływ na władze, aby usunęła ten niekorzystny dla nas stan.

W pewnych sytuacjach dyrektywa i konwencja dopuszczą odmowę dostępu do informacji, ale jest to wyjątek i nie może być uznaniowa. Odmowa musi być uzasadniona i dotyczych takich kwestii jak brak posiadanych informacji, bezzasadność wniosku, zbyt ogólny wniosek, materiał jest w trakcie opracowania, materiał przeznaczony do komunikowania wewnętrznego, udostępnienie negatywnie wypłynie na poufność organów władzy publicznej lub informacji handlowych lub bezpieczeństwo lub obronę.

Przepisy nakazują także podawanie znajdujących się w posiadaniu organów tekstów prawnych dotyczących ochrony środowiska, programów, polityk czy planów działania, a także raportów o stanie środowiska i informacji o działalności wpływającej na środowisko.

Konstytucja - wyróżnia ona dwa rodzaje dostępu do informacji:

- dostęp do informacji publicznej

- dostęp do informacji o stanie i ochronie środowiska

Realizacja zasady dostępu do informacji regulują następujące akty prawne:

- ustawa o dostępie do informacji publicznej (2001 r.)
- ustawa o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (2008 r.).

- ustawa o infrastrukturze informacji przestrzennej (2010 r.) - dotyczy danych przestrzennych gromadzonych przez różne jednostki, np. plany zagospodarowania przestrzennego
- prawo geologiczne i górnicze (2011 r.) - w odniesieniu do informacji geologicznej

Informacja publiczna

Informacja publiczna - każda informacja w sprawach publicznych, przysługuje ona każdemu bez konieczności wykazywania jakiegokolwiek interesu prawnego.

Obejmuje to informacje przetworzone, dokumentów wytworzonych przez organy administracji publicznej. Obejmuje wstęp na posiedzenia organów publicznych. Nie muszą to być jednak wyłącznie informacje wytworzone przez organy administracji publicznej mogą to być także inne dokumenty, które znajdują się w ich posiadaniu, a wytworzone przez inne osoby i jednostki organizacyjne w związku z wykonywaniem zadań publicznych.

Cześć informacji jest udostępniania w BIP. Zasady dostępu do takich baz jak KRS, KRK, rejestry zastawów są regulowane odrębnymi przepisami i nie podlegają tej ustawie.

Obowiązek udostępniania informacji publicznej spoczywa na podmiotach wykonujących funkcje publiczne takie jak:

???

Jeżeli informacja ma być udzielona na wniosek może podlegać wyłączeniu, gdy dotyczy informacji niejawnych. Dotyczy to także tajemnic ustawowych, np. Przedsiębiorcy. Tym ograniczeniom może być też prywatność osoby.

Dostęp powinien nastąpić w ciągu 14 dni. Odmowa następuje w drodze decyzji administracyjnej, co żądającemu informacji daje komfortową sytuacje, bo organ musi wskazać czym się kierował odmawiając informacji.

Ustawa ocenowa - o udostępnianiu informacji o środowisku...

Nakłada ona obowiązek udostępniania informacji o środowisku na organy administracji, ale w rozumieniu tej ustawy jest nim nie tylko organ administracji, ale także podmiot, który wykonuje zadania publiczne w zakresie ochrony środowiska, np. Przedsiębiorca prowadzący zbiórkę odpadów. Obowiązek ten dotyczy informacji które są dla nich przeznaczone lub w ich posiadaniu

Są to informacje:

- informacje dotyczące środowiska

- wielkości emisji

- środki i działania mogące wpłynąć na środowisko, np. Decyzje administracyjne w postaci nakazu lub zakazu

- raporty o realizacji przepisów ochrony środowiska

Forma udostępniania tych informacji:

- pisemna

- ustna

- dźwiękowa

- elektroniczna

- i inne

Ustawa nakazuje, aby organy administracji wyznaczyły osoby lub osobę, których obowiązkiem będzie gromadzenie, archiwizacja i udostępnianie informacje. Może to być wyspecjalizowana komórka lub zwykły pracownik. Zależy to od ilości informacji jakie posiada organ.

Jednym z kluczowych obowiązków jest prowadzenie publicznego wykazu dokumentów zawierających informacji o środowisku. Jest to podstawowych trzon udostępnienia informacji.

Informacji o środowisku udostępnia się zazwyczaj na wniosek. Nie trzeba wykazywać interesu prawnego, czyli nie wolno się pytać organowi po co panu ta informacja, a więc może to być zwykłe ciekawstwo. Nie ma znaczenia czy żądający to osoba fizyczna, prawna czy to obcokrajowiec czy obywatel, czy mieszka w danej miejscowości czy nie.

Ustawa przewiduje także uproszczone sposoby udostępniania. Bez wniosku udostępnia się informacji w czasie klęsk żywiołowych, gdy ułatwi to zadania prewencyjnie lub usuwanie szkodliwych skutków, np. Ilość składowanych odpadów, które trzeba zabezpieczyć w razie powodzi.

Inną sytuacją jest udostępnianie informacji od ręki. Informacja ma być udostępniona niezwłocznie, ale nie oznacza to że natychmiast. Oznacza to bez nieuzasadnionej zwłoki. Termin ten nie powinien przekroczyć miesiąca. Organ administracji zgodnie z KPA powinien załatwić sprawę niezwłocznie, a jak sprawa jest zawiła to termin można wydłużyć do dwóch miesięcy. Wtedy należy zawiadomić o opóźnieniu i określić termin załatwienia.

Sposób i forma załatwienia zależy od żądającego, ale jeżeli organ nie ma takiej możliwości to w ciągu 14 dni informuje o innym sposobie takiej informacji, a jeżeli w ciągu 14 dni zadający nie wystąpi o taką informacje w tej formie to organ odmawia jej udzielenia.

Odmowa udostępniania informacji:

- dane jednostkowe objęte tajemnicą statystyczną

- informacjami objętymi tajemnicą postępowania sądowego, karnego lub dyscyplinarnego jeżeli zagrażało by to stanowi środowiska (ale skąd organ ma wiedzieć o tym, że coś jest objęte tajemnicą, skoro to tajemnica, a jeżeli organ by o tym wiedział to skąd będzie wiedział czy zagrozi to stanowi środowiska)

- dotyczy spraw objętych prawem autorskim lub patentowych, o ile udostępnienie informacji mogłoby to naruszyć takie prawo, np. jeżeli ktoś wymyślił metodę ochrony środowiska objętą patentem

- dane osobowe

- dokumenty, których udostępnienie mogłoby zagrozić stanowi środowiska, np. Miejsca bytowania lub lęgu objętych ochroną gatunkową

- informacje o wartości handlowej, objęte tajemnicą przedsiębiorstwa

- jeżeli informacja jest niejawna

- informacje dotyczące obronności i bezpieczeństwa państwa

W tych przypadkach organ musi odmówić udzielenia informacji. Inne przypadki dotyczy:
- informacji w trakcie opracowywania,
- informacji wewnętrznych, gdy wniosek jest niemożliwy do zreazlizowania.

- wniosek jest sformułowany w sposób zbyt ogólny, np. Proszę informacje o stanie środowiska w Warszawie. Trzeba sprecyzować o co nam chodzi.

Odmowa następuje w drodze decyzji, czyli organ musi uzasadnić, dlaczego odmówić. Ustawa przewiduje, że odpowiedź na skargę ma nastąpić w ciągu 15 dni.

Ustawa przewiduje, że sąd administracyjny rozpatruje sprawę w terminie 30 dni. Jest to termin instrukcyjny, bo rozprawy wyznacza się często w terminie 2 miesięcy od otrzymania akt sprawy.

Jeżeli organ nie dysponuje żądaną informacją to przekazuje wniosek organowi właściwemu, a jeżeli nie jest w stanie ustalić organu właściwego to zwraca wniosek.

Rodzaje zbiorów informacji o środowisku

Mamy trzy rodzaje zbiorów:

1. wykazy dokumentów - jest to informacja o informacji. Zamieszcza się tam informacje o ponad 100 rodzajach informacji. Są to m.in decycje o odmowie dostępu do informacji, projekty określonych ustawowo dokumentów oraz przyjętych później przyjętych później, prognozy oddziaływania na środowisko, raporty oddziaływania na środowisko, analizy po realizacyjne, wnioski o podjęcie określonych ustawowo decyzji, projekty praw związanych z ochroną obszarową, decyzje dotyczące kar administracyjnych, i tak dalej bo katalog jest bardzo szeroki.

2. elektroniczne bazy danych - prowadzą je wskazane w ustawie organy. Ich treścią są dane dotyczące niektórych rodzajów emisji, np. Hałas, odpady.

3. Biuletyn Informacji Publicznej - obie powyższe bazy umieszczane są w BIP.

Wykład 4

Koszty - obsługa całego systemu generuje koszty. Obciążają one organ administracji. Jeżeli wszystkie koszty byłyby pokrywane przez ten organ, to można by sparaliżować ten organ. Kilku znudzonych emerytów mogłoby cały czas żądać nowych informacji, a organ musiałby realizować ich uprawnienie i dostarczać im tych materiałów. W związku z tym udostępnienie tych informacji jest częściowo bezpłatne, a częściowo płatne, gdy dane wymagają przetworzenia.

System państwowego monitoringu środowiska - jego celem jest dostarczanie informacji o stanie środowiska dla organów administracji, a także społeczeństwa. Na postawie tych danych można podejmować działania naprawcze. System monitoringu zbiera dane od Organów Inspekcji Środowiska, jak i dane przedkładane przez podmioty korzystające ze środowiska.

GIOŚ - publikuje co 4 lata raportu o stanie środowiska, a także bieżąco informuje społeczeństwo o stanie środowiska .

System ocen oddziaływania na środowisko

Opinia - nie charakteru wiążącego

Uzgodnienie - ma charakter wiążący

Mechanizmy formułowania opinii lub uzgodnienia regulowany jest w KPA.

Praktyka stosowania tych przepisów wymagających uzgodnienia ma charakter patologiczny. Przykładałem może być decyzja na wydobywanie kopalin. Wójt uzgodnił przedsiębiorą, że przedsiębiorca ma sponsorować klub sportowy, ale przestał to robić, więc wojewoda uchylił koncesje, ale potem Minister przywrócił tą koncesje.

Strona postępowania - pojęcie to zdefiniowane jest w art 28 KPA - Stroną jest każdy, czyjego interesu prawnego lub obowiązku dotyczy postępowanie albo kto żąda czynności organu ze względu na swój interes prawny lub obowiązek.

Na temat interesu prawnego napisano bardzo dużo, ale nadal nie wiadomo czym to dokładnie jest.

Na przykład, jeżeli kilometr od naszego mieszkania na zachód powstaje instalacja, która emituje do środowiska jakieś zanieczyszczenia. Pojawia się pytanie czy jesteśmy w tym przypadku stronom, oraz czy należy nas zawiadomić, a jeżeli decyzja nie będzie dla nas korzysta to czy możemy podważyć taką decyzje, czyli odwołać się od niej.

Jeżeli nie jesteśmy stronom, to nie trzeba nas informować, a nasze umorzenie czy skarga zostanie odrzucona. Jest to bardzo istotne rozróżnienie.

W prawie ochrony środowiska przyjmujemy, że tych stron może być wiele. Jeżeli obok nas powstanie inwestycje liniowa, np. Budowa lini wysokiego napięcia. Jeżeli doszłoby do tego, że każdy kto mieszka obok takiej inwestycji jest stroną, to wszystkie strony powinny się zapoznać z dokumentami, które liczą nieraz bardzo dużo stron. A jeżeli dodamy jeszcze do tego, że z 1000 stron 500 się odwoła, to wyniknie z tego że takie postępowanie może się ciągnąć wiele lat.

Postępowania dotyczące środowiska są zazwyczaj bardzo spore. Praktyka dostarcza nieraz takich patologicznych spraw. Na przykład nadal trwa postępowanie w sprawie uwarunkowań środowiskowych w sprawie decyzji dotyczącej linii kolejowej łączącej Katowice z lotniskiem w Katowicach. Całe postępowanie trwa od 2009 roku, ale bywają jeszcze dłuższe postępowania.

W razie wątpliwości jakie budzi pojęcie strony w KPA ustawy szczególne zawierają węższą definicje strony, które ograniczają zakres osób uznawanych za stronę.

Istota oceny oddziaływania na środowisko (OOŚ)

Ocena oddziaływania na środowisko była dawniej specjalistyczną opinią biegłego, która musiała poprzedzać wydanie określonych decyzji. Biegli byli umieszczani na liście ministra, a potem wojewody. O wpis mogły się ubiegać osoby fizyczne, jak i osoby prawne.

Pojawiało się pytanie, że jeżeli osoba prawną była spółka z.o.o. to kto tam powinien znać się na prawie środowiska, bo przecież po wpisaniu na listę osoby mające taką wiedzę mogły odejść.

Do dzisiaj wiele osób, które zostały wpisane na taką listę nadal pracuje, pomimo że lista już nie istnieje ale takie osoby lubią chwalić się tym, że byli wpisani na taką listę.

Od 2001 roku ocena ochrony oddziaływania na środowisko jest to rodzaj specyficznej procedury, która kończy się wydaniem określonego rozstrzygnięcia. Wynik oddziaływania na środowisko jest wiążący do jego wydania. Jest to element dostosowania prawa europejskiego do standardów europejskich.

Podstawowe źródła prawa

- Są to dwie dyrektywy - w sprawie oceny skutków wywieranych przez niektóre przedsięwzięcia publiczne i prywatne na środowisko naturalne z 1985 roku oraz w sprawie oceny wpływu niektórych planów i programów na środowisko z 2001 roku.

- ustawa ocenowa - ustawa o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (2008 r.).

- Konwencja z Espoo - konwencja o ocenach oddziaływania na środowisko w kontekście transgranicznym z 10 września 1997

Istota oceny oddziaływania na środowisko

Według prof. Lipińskiego ta ustawa to Bizancjum słowne, a sprowadza się to do bardzo prostej zależności. Organ przed podjęciem określonych decyzji ma odpowiedzieć sobie jaki będzie wpływ na środowisko i jakie ma stworzyć instrumenty, które spowodują zmniejszenie tego wpływu, ma to uzgodnić ze społeczeństwem i podać wynik do publicznej wiadomości.

W naszym prawie wyróżnia się trzy, a może i pięć podstawowych rodzajów ocen:

a) ocena strategiczna - przyjęcie określonych ustawą planów i programów - największe znaczenie mają te związane z planem zagospodarowania przestrzennego, studium zagospodarowania przestrzennego, strategia rozwoju regionalnego.

Ocena strategiczna jest wymagana także przy zmianach tych planów. Dokumenty te mają niejednolity charakter, bo plany zagospodarowania przestrzennego są aktami prawa miejscowego. Znów na przykład stratega rozwoju energetyki są to elementy planistyczne, które nie mają charakteru przepisu prawa powszechnie wiążącego.

Można odstąpić od strategicznej oceny oddziaływania na środowisko. Organ opracowujący projekty dokumentów, dla, których wymagane jest przeprowadzenie strategicznej oceny oddziaływania na środowisko, po uzgodnieniu z właściwymi organami, czyli GDOŚ, RDOŚ, dyrektor urzędu morskiego, Państwowej Inspekcji Sanitarnej, może odstąpić od przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko, jeżeli uzna, że realizacja postanowień danego dokumentu nie spowoduje znaczącego oddziaływania na środowisko.

Zasady sporządzania takich dokumentów może być dokładnie określone, albo wręcz nieuregulowane. Prognozę OOŚ należy opracować wraz z projektem dokumentu wymagającego strategicznej OOŚ. Stanowi próbę udzielenia odpowiedzi na pytanie, jak realizacja danego dokumentu wpłynie na stan środowiska. Stopień szczegółowości tego dokumentu wymaga uzgodnienia, termin na jego dokonanie wynosi 30 dni. Ustawa nie przesądza jaką wiedzę muszą mieć osoby dokonujące prognozy.

Procedura strategiczna OOŚ - organ opracowujący projekt dokumentu wraz z prognozą poddaje opiniowaniu go organom ochrony środowiska. Taka opinia ma być sformułowana w ciągu 30 w formie postanowienia. Ponadto przewidziany jest obowiązkowy udział społeczeństwa w takim postępowaniu.

Udział społeczeństwa - organ właściwy do przyjęcia dokumentu analizuje te uwagi, ale nie jest nimi związany, do przyjętego dokumentu dołącza się pisemne podsumowanie.

b) ocena przedsięwzięć - dotyczy tych, które mogą zawsze znacząco oddziaływać na środowisko lub mogące potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko, a jednocześnie ich realizacja wymaga podjęcia tzw. Decyzji inwestycyjnych. W toku takiej oceny popełnia się dużo błędów.

Przedsięwzięcie to zamierzenie budowlane, ingerencja w środowisko polegająca na jego przekształceniu lub zmianie sposobu wykorzystania, jak i wydobywanie kopalin.

Nie wolno dzielić przedsięwzięcia na mniejsze, aby nie ukrywać prawdziwego jego wpływu na środowisko.

Kryteria przeprowadzania oceny:

1. przedsięwzięcie mogące znacząco oddziaływanie na środowisko - Rada Ministrów, w rozporządzeniu w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko, określa:

- rodzaje przedsięwzięć mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko
- rodzaje przedsięwzięć mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko

- przypadki, w których zmiany dokonywany w takich obiektach, są kwalifikowane jako przedsięwzięcia

Tam jest tam wpisane bardzo dużo przykładów, co znacząco oddziałuje znacząco na środowisko, np.:

- zawsze znacząco oddziałujące - drogi ekspresowe, autostrady, linie kolejowe, lotniska, porty lub przystanie morskie, elektrownie konwencjonalne (o określonej mocy), elektrownie jądrowe, instalacje radiokomunikacyjne (o określonej mocy), koksownie, rafinerie.
- potencjalnie znacząco oddziałujące - elektrownie wodne, elektrownie konwencjonalne (o określonej mocy), instalacje radiokomunikacyjne (o określonej mocy), instalacje do brykietowania węgla kamiennego lub brunatnego

2. Decyzje inwestycyjne - wykaz takich decyzji określa je art 72 ustawy ocenowej. Wykaz ten corocznie się zwiększa.

Wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizacje przedsięwzięcia (dezycja środowiskowa) następuje przed uzyskaniem, na przykład:
1) decyzji o pozwoleniu na budowę (ale tylko takie, które zostało ujęte w rozporządzeniu jako znacząco oddziałujące na środowisko).
2) decyzji o pozwoleniu na rozbiórkę obiektów jądrowych
3) decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu
4) koncesji na poszukiwanie lub rozpoznawanie kompleksu podziemnego składowania dwutlenku węgla,
5) decyzji określającej szczegółowe warunki wydobywania kopaliny
8) decyzji o zatwierdzeniu projektu scalenia lub wymiany gruntów
10) decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej
20) decyzji o zezwoleniu na założenie lotniska

Żeby odpowiedzieć, kiedy ocena jest konieczna to musimy uwzględnić te dwa powyższe kryteria. Oznacza to, że jeżeli chcemy zrealizować takie przedsięwzięcie to musimy uzyskać decyzje w sprawie środowiskowych uwarunkowań. Jej uzyskanie jest trudne, kosztowne i czasochłonne.

Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach określa środowiskowe uwarunkowania realizacji przedsięwzięcia.

Uzyskanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach jest wymagane dla planowanych
1) przedsięwzięć mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko;
2) przedsięwzięć mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko.

Właściwość organów do wydania decyzji w sprawie środowiskowych uwarunkowań. Jest to zależne od rodzaju przedsięwzięcia:

a) starosta - w przypadku scalania, wymiany lub podziału gruntów;

b) regionalny dyrektor ochrony środowiska

- linii kolejowych, napowietrznych linii elektroenergetycznych, instalacji do przesyłu ropy naftowej, produktów naftowych, substancji chemicznych lub gazu, sztucznych zbiorników wodnych, obiektów jądrowych, składowisk odpadów promieniotwórczych,

- na terenach zamkniętych,
- na obszarach morskich,
- zmiany lasu, niestanowiącego własności Skarbu Państwa, na użytek rolny

- przedsięwzięć polegających na realizacji inwestycji w zakresie lotniska użytku publicznego
- inwestycji związanych z regionalnymi sieciami szerokopasmowymi

- przedsięwzięć polegających na poszukiwaniu lub rozpoznawaniu złóż kopalin lub na wydobywaniu kopalin ze złóż

c) Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska - w przypadku inwestycji w zakresie budowy obiektu energetyki jądrowej i inwestycji towarzyszących

d) dyrektor regionalnej dyrekcji Lasów Państwowych - w przypadku zmiany lasu, stanowiącego własność Skarbu Państwa, na użytek rolny;

e) wójt, burmistrz, prezydent miasta - w przypadku pozostałych przedsięwzięć.

Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko - jest elementem wniosku w sprawie wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach przypadku przedsięwzięć mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko, a także elementem wniosku w sprawie oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko.

Jednakże wnioskodawca może, składając wniosek o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach dla przedsięwzięć mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko, zamiast raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko, złożyć kartę informacyjną przedsięwzięcia wraz z wnioskiem o ustalenie zakresu raportu.

Ustalenie zakresu raportu jest obowiązkowe, w przypadku gdy przedsięwzięcie może transgranicznie oddziaływać na środowisko. Organ określa zakres raportu w drodze postanowienia.

Organ wydaje postanowienie o zawieszeniu postępowania w sprawie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach do czasu przedłożenia przez wnioskodawcę raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko.

W przypadku przedsięwzięć mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko do wniosku o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach należy dołączyć zamiast raportu - kartę informacyjną przedsięwzięcia;

Czy nazwa "Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko" jest właściwa?

Powinien się nazywać prognozą, ale tą nazwę zarezerwowano dla strategicznej oceny przedsięwzięcia.

Musi to być wniosek wariantowy, czyli musimy zamieścić w nim różne sposoby realizacji przedsięwzięcia, a ponadto raport musi odnosić się do poszczególnych wariantów przedsięwzięcia. Wyróżniamy:

- wariant najkorzystniejszy dla środowiska

- wariant proponowany przez przez wnioskodawce

- racjonalny wariant alternatywny

Jeżeli organem właściwym do pojęcia decyzji jest GDOŚ lub RDOŚ to dla większości przedsięwzięć elementem wniosku jest wypis i wyrys z miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, o ile takowy plan istnieje.

Wychodzi na to, że wnioskodawca musi przedstawić organowi administracji tekst przepisu prawa. Jest to kuriozalna sytuacja, gdyż podstawą działania organów jest to, że zna on prawo.

Kto będzie w Wilkowyjach prowadził postępowanie w sprawie wydania decyzji środowiskowych ? Według prof. Lipińskiego to zadanie jest zbyt trudne dla przeciętnej gminy, bo referent, który ma się zajmować tymi sprawami zajmuje się jeszcze wieloma innymi sprawami, przez co dochodzi do wielu błędów.

Wniosek i raport - są powszechnie dostępnymi informacjami o środowisku. Informacje w tej sprawie zamieszcza się w wykazie informacji.

Jeżeli wymagane jest OOŚ. Organ orzekający w sprawie uzgadnia warunki realizacji przedsięwzięcia z regionalnym dyrektorem ochrony środowiska i, w przypadku gdy przedsięwzięcie jest realizowane na obszarze morskim, z dyrektorem urzędu morskiego

W niektórych przypadkach zasięga opinii organu Państwowej Inspekcji Sanitarnej, którym może być: państwowy wojewódzki inspektor sanitarny, państwowy powiatowy inspektor sanitarny lub państwowy graniczny inspektor sanitarny

Postępowanie z udziałem społeczeństwa

Każdy może składać wnioski. Nie ma znaczenia czy ktoś ma interes prawny w danym zakresie. Organ administracji przed wydaniem decyzji musi się odnieść do tych wniosków.

c) Obie te rodzaje ocen mogą mieć aspekt transgranicznych, czyli ocena strategiczna transgraniczna, jak i ocena przedsięwzięć transgraniczna

d) ocena oddziaływania na obszar Natura 2000 - dotyczy innych oddziaływań.

Jest to bardzo skomplikowane i popełnia się tu wiele błędów.

Postępowanie z udziałem społeczeństwa - reguluje art 33 i nast. - Przed wydaniem i zmianą decyzji wymagających udziału społeczeństwa organ właściwy do wydania decyzji, bez zbędnej zwłoki, podaje do publicznej wiadomości informacje takie jak na przykład:
- o przystąpieniu do przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko;
- wszczęciu postępowania;
- przedmiocie decyzji, która ma być wydana w sprawie;
- możliwości składania uwag i wniosków;
- organie właściwym do rozpatrzenia uwag i wniosków;

- sposobie i miejscu składania uwag i wniosków, wskazując jednocześnie 21- dniowy termin ich składania;
- terminie i miejscu rozprawy administracyjnej otwartej dla społeczeństwa,

Istota tego postępowania polega na tym, że każdy może składać wnioski i uwagi (każdy to znaczy każdy). Termin wynosi 21 dni (problem jest czy chodzi o dni kalendarzowe, czy robocze - wg Lipińskiego chodzi o dni kalendarzowe). Uwagi lub wnioski złożone po upływie terminu, o pozostawia się bez rozpatrzenia

Uwagi i wnioski mogą być wnoszone:
- w formie pisemnej;
- ustnie do protokołu;
- za pomocą środków komunikacji elektronicznej bez konieczności opatrywania ich bezpiecznym podpisem elektronicznym

Elementem tego postępowania może być rozprawa otwarta dla społeczeństwa. Ustawodawca nie dał wskazówek, co znaczy otwarta dla społeczeństwa.

Jeżeli miała by być otwarta dla każdego, to powstaje pytanie w jakim lokalu ma odbyć się taka rozprawa, bo raz może ich być kilka, a innym razem tysiąc, więc nie wszyscy się pomieszczą.

Rozprawa administracyjna musi być w całości protokołowana i spisani muszą być wszyscy uczestnicy, a jak do tego dodamy że 50 chce zabrać głos to wszystko zajmie bardzo dużo czasu. Problemy te spowodowały, że organy bardzo rzadko po nie sięgają.

Organizacje ekologiczne

Organizacja ekologiczna jest to organizacja społeczna, której statutowym celem jest ochrona środowiska i co najmniej od 12 miesięcy przed wszczęciem postępowania prowadzi statutową działalność w zakresie ochrony środowiska.

W PRL do powstania organizacji potrzebna była zgodna organu administracji na szczeblu wojewódzkim. Obecnie mamy dwa rodzaje stowarzyszeń: rejestrowe i zwykłe. Nasza regulacja powoduje, że powstaje ich bardzo dużo. W dodatku dopuszcza się do uznania, że fundacja jest pojmowana jako organizacja społeczna.

Powstaje problem jak liczyć te 12 miesięcy, bo zmiana ta wzeszła w życie 1 stycznia 2015 r., więc czy już jest to wymagane czy dopiero od 1 stycznia 2016. Ponadto pojawia się problem czy ta działalność statutowa dotycząca ochrony środowiska musi być w działaniu czy może być tylko koncepcyjna.

Ograniczenie tych 12 miesięcy miało zapobiec powstawaniu organizacji, które powstawałyby tylko po to aby blokować jakieś konkretne przedsięwzięcie.

Organizacja ma status na prawach strony, ma niemal takie same prawa jak strona, a więc może
- składać wnioski,
- przestawiać swoje stanowisko,
- ma prawo odwoływać się od decyzji,
Ale oczywiście nie jest stroną.

Jeżeli organizacja nie brała udziału przed organem pierwszej instancji to i tak może się odwołać od decyzji organu. Pojawia się problem, w jakim terminie ma nastąpić to odwołanie. W ocenie prof. Lipińskiego ten termin upływa wraz z upływem ostatniego dnia terminu, który przysługuje stronom uczestniczącym w tym postępowaniu.

Informacja o wszczęciu postępowania jest powszechnie dostępna i publikowana w internecie, więc możliwe jest stworzenie programu, który wyszukiwał informacje o takich postępowaniach i tworzył automatycznie pisma, że decyzja przyczynia się dewastacji środowiska i wysyłał je do organu.

Organizacje ekologiczne często przyjmują pozycje pieniaczą i blokują różne przedsięwzięcia dla zasady.

Monitoring ekologiczny przez organizacje - przedsiębiorcy zawierają często z organizacjami ekologicznymi umowy o taki monitoring. Organizacja przedstawia, co określony czas wystawia raport czy wszystko jest w porządku.

Postępowanie z udziałem społeczeństwa bardzo przedłuża wydanie decyzji.

Wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach

Przesłanki wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. Jeżeli była przeprowadzona ocena oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko, właściwy organ wydaje decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach, biorąc pod uwagę:

a) wyniki uzgodnień i opinii (uzgodnienie warunków realizacji przedsięwzięcia z regionalnym dyrektorem ochrony środowiska a, w przypadku gdy przedsięwzięcie jest realizowane na obszarze morskim, z dyrektorem urzędu morskiego. Ewenutalnie wraz z opinią Organem Państwowej Inspekcji Sanitarnej)

b) ustalenia zawarte w raporcie o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko;

c) wyniki postępowania z udziałem społeczeństwa
d) wyniki postępowania w sprawie transgranicznego oddziaływania na środowisko, jeżeli zostało przeprowadzone.

e) zgodność z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, jeżeli plan ten został uchwalony

Wyjątkiem są specustawy. W naszym systemie prawnym są dwojakie systemy podejmowania decyzji:

- mechanizmy powszechne - są skomplikowane i rozbudowane.

- specustawy - określają te przedsięwzięcia, które realizowane są w uproszczonym systemie, bo są istotne dla państwa. Nie bierze się tam pod uwagę niektórych przepisów, np. Przepisów o miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego.

Jeżeli z oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko wynika zasadność realizacji przedsięwzięcia w wariancie innym niż proponowany przez wnioskodawcę, organ właściwy do wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, za zgodą wnioskodawcy, wskazuje w decyzji wariant dopuszczony do realizacji lub, w razie braku zgody wnioskodawcy, odmawia zgody na realizację przedsięwzięcia.

Jeżeli z oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko wynika, że przedsięwzięcie może znacząco negatywnie oddziaływać na obszar Natura 2000, organ właściwy do wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach odmawia zgody na realizację przedsięwzięcia

W decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, wydawanej po przeprowadzeniu oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko, właściwy organ, określa:

a) rodzaj i miejsce realizacji przedsięwzięcia,

b) warunki wykorzystywania terenu w fazie realizacji i eksploatacji lub użytkowania przedsięwzięcia
c) wymagania dotyczące ochrony środowiska
d) wymogi w zakresie przeciwdziałania skutkom awarii przemysłowych (dla stwarzających zagrożenie)
e) wymogi w zakresie ograniczania transgranicznego oddziaływania na środowisko (w razie przeprowadzenia postępowania transgranicznego)
f) gotowość instalacji do wychwytywania dwutlenku węgla (w przypadku instalacji spalania paliw)

W przypadku gdy z oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko wynika potrzeba:
- wykonania kompensacji przyrodniczej - stwierdza konieczność wykonania tej kompensacji,
- zapobiegania, ograniczania oraz monitorowania oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko - nakłada obowiązek tych działań;

Organ może także nałożyć na wnioskodawcę obowiązek przedstawienia analizy porealizacyjnej, określając jej zakres i termin przedstawienia. A określonych przypadkach, gdy posiadane na etapie wydawania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach dane na temat przedsięwzięcia nie pozwalają wystarczająco ocenić jego oddziaływania na środowisko to możliwe jest przeprowadzenie ponownej oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko.

Decyzja środowiskowa zawsze wymaga uzasadnienia, nawet jeżeli jest zgodna z wnioskiem strony. niezależnie od wymagań wynikających z przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego, powinno ono zawierać:

- informacje o przeprowadzonym postępowaniu wymagającym udziału społeczeństwa oraz o tym, w jaki sposób zostały wzięte pod uwagę, i w jakim zakresie zostały uwzględnione uwagi i wnioski zgłoszone w związku z udziałem społeczeństwa

- ustalenia zawarte w raporcie o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko,

- uzgodnienia regionalnego dyrektora ochrony środowiska oraz opinie organu inspekcji sanitarnej

- wyniki postępowania w sprawie transgranicznego oddziaływania na środowisko, jeżeli zostało przeprowadzone

Załącznikiem do decyzji jest także tzw. Charakterystyka przedsięwzięcia.

(Ad. własna do września 2015 było tak, że:) Decyzja środowiskowa zachowuje swoją skuteczność przez 4 lata z możliwością przedłużenia na 2 lata. W przypadku obiektów związanych z energią jądrową wynosi 10 lat.

Od września 2015 roku, zgodnie z art. 72 - decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach dołącza się do wniosku o wydanie:
- decyzji inwestycyjnej (realizacyjnej) - ten długi katalog w art. 71
- zgłoszenia budowy lub wykonania robót budowlanych oraz zgłoszenia zmiany sposobu użytkowania obiektu budowlanego

Złożenie wniosku lub dokonanie zgłoszenia powinno nastąpić w terminie 6 lat od dnia, w którym decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach stała się ostateczna.

Złożenie wniosku lub dokonanie zgłoszenia może nastąpić w terminie 10 lat, jeżeli realizacja planowanego przedsięwzięcia przebiega etapowo oraz, że aktualne są warunki realizacji przedsięwzięcia zawarte w decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach

Przed upływem tego terminu wnioskodawca musi złożyć wniosek o zgodę na realizacje przedsięwzięcia.

Decyzja środowiskowa jest jedynym elementem wniosku o decyzje inwestycyjną. Wiąże ona organ właściwy do wydania decyzji inwestycyjnej.

Szczególne rodzaje OOŚ:

- na obszarze Natura 2000 - dotyczy wyłącznie przedsięwzięć

- o charakterze transgranicznym - oceny o charakterze strategicznym, przedsięwzięć

OOŚ dla prof. Lipińskiego to jeden z elementarnych obowiązków, czyli obowiązek wszechstronnego wyjaśnienia wszelkich okoliczności w danej sprawie. Można to było zawrzeć w dwóch przepisach, ale zostało to bardzo rozbudowane. Jednak są grupy zajmujące się pisaniem raportów i zależy im na utrzymaniu takiego zagmatwanego stanu prawnego, a nawet jeszcze dalsze go rozbudowywanie.

OOŚ na obszar Natura 2000

Natura 2000 jest to forma ochronna wymuszona przez UE. OOŚ na obszarze dotyczy ona do przedsięwzięć, które mają być realizowane poza obszarem Natura 2000, ale mogą znacząco wpływać na wartości chronione w tym obszarze.

Organ właściwy do wydania decyzji wymaganej przed rozpoczęciem realizacji przedsięwzięcia jest obowiązany do rozważenia, przed wydaniem tej decyzji, czy przedsięwzięcie, które nie jest bezpośrednio związane z ochroną obszaru Natura 2000 lub nie wynika z tej ochrony, może potencjalnie znacząco oddziaływać na obszar Natura 2000.

Jeżeli organ orzekający uzna, że jakieś działanie może potencjalnie znacząco oddziaływać na obszar Natura 2000. to wydaje postanowienie w sprawie nałożenia obowiązku przedłożenia właściwemu miejscowo regionalnemu dyrektorowi ochrony środowiska, następujących dokumentów:

- wniosku o wydanie decyzji, o której mowa w ust.

- karty informacyjnej przedsięwzięcia;
- poświadczonej przez właściwy organ kopii mapy ewidencyjnej obejmującej przewidywany teren, na którym będzie realizowane przedsięwzięcie, oraz obejmującej obszar, na który będzie oddziaływać przedsięwzięcie;

Jeżeli po otrzymaniu dokumentów RDOŚ uzna znaczący oddziaływanie na obszar Natura 2000 w drodze postanowienia, obowiązek przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na obszar Natura 2000.

W postanowieniu regionalny dyrektor ochrony środowiska nakłada obowiązek przedłożenia, raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na obszar Natura 2000 i określa zakres tego raportu.

Po przeprowadzeniu oceny oddziaływania przedsięwzięcia na obszar Natura 2000 regionalny dyrektor ochrony środowiska wydaje postanowienie w sprawie uzgodnienia warunków realizacji przedsięwzięcia w zakresie oddziaływania na obszar Natura 2000. Jeżeli z oceny oddziaływania przedsięwzięcia na obszar Natura 2000 wynika, że przedsięwzięcie może znacząco negatywnie oddziaływać na ten obszar, dyrektor ochrony środowiska odmawia uzgodnienia warunków realizacji przedsięwzięcia.

W przypadku stwierdzenia, że przedsięwzięcie nie będzie znacząco oddziaływać na obszar Natura 2000, regionalny dyrektor ochrony środowiska stwierdza, w drodze postanowienia, brak potrzeby przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na obszar Natura 2000.

Transgraniczne oddziaływanie na środowisko

Dotyczy sytuacji, gdy wpływ na środowisko może być na obszarze na którym państwo dokonujące inwestycji nie ma suwerenności. Obecnie uznaje się, że takie oddziaływanie nie powinno mieć miejsca.

Transgraniczna OOŚ przedsięwzięć - W razie stwierdzenia możliwości znaczącego transgranicznego oddziaływania na środowisko, pochodzącego z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na skutek:

a) realizacji planowanych przedsięwzięć objętych:
- decyzją o środowiskowych uwarunkowaniach
- nie objętych decyzją o środowiskowych uwarunkowaniach, a objętych wydaniem określonych decyzji inwestycyjnych

b) realizacji projektów polityk, strategii, planów lub programów

przeprowadza się postępowanie dotyczące transgranicznego oddziaływania na środowisko

Postępowanie dotyczące transgranicznego oddziaływania na środowisko przeprowadza się także w przypadku, gdy możliwe oddziaływanie pochodzące spoza granic Rzeczypospolitej Polskiej mogłoby ujawnić się na jej terytorium.

Organ administracji właściwy do wydania decyzji o przeprowadzeniu postępowania transgranicznego, przeprowadzający ocenę oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko, w przypadku stwierdzenia możliwości znaczącego transgranicznego oddziaływania na środowisko na skutek realizacji planowanego przedsięwzięcia:

- wydaje postanowienie o przeprowadzeniu postępowania w sprawie transgranicznego oddziaływania na środowisko, w którym ustala zakres dokumentacji niezbędnej do przeprowadzenia tego postępowania oraz obowiązek sporządzenia tej dokumentacji przez wnioskodawcę, w języku państwa, na którego terytorium może oddziaływać przedsięwzięcie

- niezwłocznie informuje Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska o możliwości transgranicznego oddziaływania na środowisko planowanego przedsięwzięcia i przekazuje mu kartę informacyjną przedsięwzięcia;

Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska po uzyskaniu informacji o możliwym transgranicznym oddziaływaniu na środowisko planowanego przedsięwzięcia niezwłocznie powiadamia o tym państwo, na którego terytorium przedsięwzięcie to może oddziaływać, informując o decyzji, która ma być dla tego przedsięwzięcia wydana, i o organie właściwym do jej wydania, oraz załączając kartę informacyjną przedsięwzięcia, a także proponuje termin na odpowiedź, czy państwo jest zainteresowane uczestnictwem w postępowaniu w sprawie transgranicznego oddziaływania na środowisko. Jeżeli państwo jest zainteresowane udziałem to GDOŚ ustala z tym państwem terminy etapów postępowania.

Południowa Ławica Środkowa - przebiega przez nią granica wyłącznej strefy ekonomicznej Polski, jest ona płytka i zalega tam złoże kruszywa. Można je wydobyć pogłębianiem. Najbardziej atrakcyjne fragmenty znajdują się przy granicy między Polską, a Szwecją. Wydobycie może spowodować wpływ na środowisko. Szwecja chcąc nie dopuścić tego zażądała liczenia ptaków. Były z tym duże problemy. Wówczas OOŚ jeszcze nie było znane.

Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska przekazuje państwu uczestniczącemu w postępowaniu w sprawie transgranicznego oddziaływania na środowisko decyzję. Nie wolno wydać decyzji przed zakończeniem konsultacji z państwem. Decyzja powinna zostać dostarczona państwu na którym mogą pojawiać się immisje.

System planowania i zagospodarowania przestrzennego

Liczne przepisy prawa, takie jak:

- ustawa Prawo ochrony środowiska (2001 r.)

- Ustawa o ochronie gruntów rolnych i leśnych (1995 r.)

- ustawa o gospodarce nieruchomościami (1997 r.)

- ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (2003 r.)

Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego (MPZP) - ustala przeznaczenie terenu, rozmieszczenie inwestycji celu publicznego oraz określenie sposobów zagospodarowania i warunków zabudowy

Jest aktem prawa miejscowego powszechnie obowiązującym na danym terenie, przyjmowany w formie uchwały rady gminy.

Jeżeli nie ma MPZP wówczas jego substytutem staje się decyzja o w sprawie warunków zabudowy i zagospodarowania terenu. Przeznaczenie terenu może być jeszcze regulowane na podstawie innych przepisów, jak decyzje administracyjne czy ustawy tworzące Parki Narodowe.

Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym mówi, że plany zagospodarowania mogą być tworzone przez osoby posiadające wymagane kwalifikacje, takie jak:
- uprawnienia do projektowania w planowaniu przestrzennym
- uprawnienia urbanistyczne,
- dyplom ukończenia studiów wyższych w zakresie architektury, urbanistyki lub gospodarki przestrzennej
- posiadają kwalifikacje do wykonywania zawodu urbanisty na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na mocy ustawy o samorządach zawodowych urbanistów

System planowania i zagospodarowania przestrzennego nie jest nowością, bo już w starożytności miasta czy osady były już zaplanowane. W Polsce system planowania przestrzennego pojawił się w czasach międzywojennych drogą rozporządzenia Prezydenta RP o prawie budowlanym i zabudowaniu osiedli. Dziś podstawią już ustawa z 2003 roku o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, ale nie jest to jedyny akt. Stanowi on kontynuacje rozwiązań istniejących od międzywojnia.

Charakterystyka ogólna systemu PZP

Istnieją plany miejscowe na terenach gmin, nie ma ich na szczeblu powiatu. System przewiduje roszczenia odszkodowawcze pod adresem gminy, o obowiązku sporządzenia planu może przesądzić jedynie przepis ustawy, a jeżeli planu nie ma to decyduje o tym rada gminy. Ma on charakter prawa powszechnie obowiązującego. Inne dokumenty planistyczne nie mają takiego charakteru, ale częściowo są wiążące.

Planowanie na szczeblu krajowym

Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju (KPZK) - jest najważniejszym dokumentem strategicznym dotyczącym zagospodarowania przestrzennego kraju

Jej przyjęcie wymaga strategicznej oceny oddziaływania na środowisko. Jest przyjmowana w drodze uchwały przez Radę Ministrów, wiąże ona tylko jednostki organizacyjne podporządkowane RM. Nie może ona wiązać rad gmin, choć można wyciągnąć odmienny wniosek.

W tym dokumencie:
- przedstawiono wizję zagospodarowania przestrzennego kraju do 2030 roku,

- określono cele i kierunki polityki przestrzennego zagospodarowania kraju,
- wskazano zasady, według których działalność człowieka powinna być realizowana w przestrzeni.

Minister właściwy do spraw rozwoju regionalnego sporządza koncepcję przestrzennego zagospodarowania kraju, która uwzględnia zasady zrównoważonego rozwoju kraju, a także koordynuje zgodność planów zagospodarowania przestrzennego województw z koncepcją przestrzennego zagospodarowania kraju

Rada Ministrów przyjmuje, w drodze uchwały, koncepcję przestrzennego zagospodarowania kraju oraz ustala, w jakim zakresie koncepcja będzie stanowiła podstawę sporządzania programów

Prezes Rady Ministrów przedstawia Sejmowi Rzeczypospolitej Polskiej do wiadomości koncepcję przestrzennego zagospodarowania kraju. Koncepcja przestrzennego zagospodarowania kraju może zostać zaktualizowana w każdym terminie

Minister właściwy do spraw rozwoju regionalnego prowadzi analizy i studia, opracowuje koncepcje oraz sporządza programy odnoszące się do obszarów i zagadnień pozostających w zakresie programowania strategicznego oraz prognozowania rozwoju gospodarczego i społecznego, współpracując z właściwymi ministrami oraz z centralnymi organami administracji rządowej.

Zadania rządowe - Ministrowie i centralne organy administracji rządowej, w zakresie swojej właściwości rzeczowej, sporządzają programy zawierające zadania rządowe, służące realizacji inwestycji celu publicznego o znaczeniu krajowym.

Programy podlegają zaopiniowaniu przez sejmiki właściwych województw. Rada Ministrów przyjmuje, w drodze rozporządzenia, programy

Planowanie przestrzenne w województwie

Audyt krajobrazowy - to jest to taki model legislacyjny z 2015 r. Sporządza go zarząd województwa, nie rzadziej, niż raz na 20 lat, a pierwszy ma być sporządzony w 2018, a jeżeli sejmik go nie sporządzi to jego kompetencje przejmuje wojewoda wydając rozstrzygnięcie zastępcze.

Audyt krajobrazowy identyfikuje krajobrazy występujące na całym obszarze województwa, określa ich cechy charakterystyczne oraz dokonuje oceny ich wartości, a w szczególności:

- określa krajobrazy występujące na obszarze danego województwa,

- określa lokalizację krajobrazów priorytetowych;

- wskazuje lokalizację i granice parków kulturowych, PN, RP, PK, OHK, obszarów przyrodniczych chronionych prawem międzynarodowym

- wskazuje zagrożenia dla możliwości zachowania wartości krajobrazów

- wskazuje rekomendacje i wnioski dotyczące kształtowania i ochrony krajobrazów

- wskazuje lokalne formy architektoniczne zabudowy

Uchwala go sejmik województwa - nie jest to akt prawa miejscowego, ale jest wiążący dla miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego.

Plan zagospodarowania przestrzennego województwa (PZPW)

Sporządzany dla całego województwa, uchwałę podejmuje sejmik, a wykonują ją marszałek województwa. Musi być poprzedzony strategiczną oceną oddziaływania na środowisko.

Taki plan podlega przekazaniu wojewodzie w celu zbadania zgodności z prawem pod względem proceduralnym, jak i materialnym. Wojewoda ma na to 30 dni, jest to krótki termin. Plan podlega ogłoszeniu w dzienniku urzędowym województwa.

W planie zagospodarowania przestrzennego województwa uwzględnia się ustalenia strategii rozwoju województwa oraz rekomendacje i wnioski zawarte w audycie krajobrazowym, oraz określa się w szczególności:
- podstawowe elementy sieci osadniczej województwa i ich powiązań komunikacyjnych
- system obszarów chronionych,
- rozmieszczenie inwestycji celu publicznego o znaczeniu ponadlokalnym;
- obszary szczególnego zagrożenia powodzią;

Plan zagospodarowania przestrzennego województwa podlega okresowej ocenie. Zarząd województwa, co najmniej raz w czasie kadencji sejmiku, dokonuje przeglądu zmian w zagospodarowaniu przestrzennym, opracowuje raport o jego stanie oraz sporządza ocenę realizacji inwestycji, podlegającą zaopiniowaniu przez wojewódzką komisję urbanistyczno-architektoniczną.

Nie wynika z tej okresowej oceny żaden nakaz zmiany takiego planu. Nie ma okresu na który jest on uchwalony, obowiązuje czas nieoznaczony.

Wyniki tego przeglądu oraz raport jest przedstawiany sejmikowi województwa oraz przekazywany do wiadomości ministrowi właściwemu do spraw rozwoju regionalnego

Koszty sporządzenia planu zagospodarowania przestrzennego województwa obciążają budżet województwa

Koszty sporządzenia planu zagospodarowania przestrzennego województwa obciążają budżet państwa (w zakresie zadań rządowych) albo inwestora realizującego inwestycję celu publicznego o znaczeniu krajowym w części, w jakiej sporządzenie tego planu jest bezpośrednią konsekwencją zamierzeń realizacji tej inwestycji.

PZPW NIE JEST AKTEM PRAWA MIEJSCOWEGO - jest zbiorem koncepcji i zamierzeń

planistycznych, ale jego treść może być wiążąca dla miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego.

Pojawia się problem, gdyż plan wojewódzki może zostać uchwalony później, a miejscowe plany zostały stworzone wcześniej. Muszą one ze sobą współgrać.

Ustalanie przeznaczenia terenu

Ustalenie przeznaczenia terenu następuje w drodze planu zagospodarowania przestrzennego, ale może być kształtowane także innymi rozstrzygnięciami, np.

- formy ochrony wód (na podstawie prawa wodnego) obszar ochronny ujęcia, zapobieganie powodzi

- rozstrzygnięcia oparte na specustawach

Kształtowanie polityki przestrzennej w gminie jest zadaniem własnym gminy, ale nie jest zadaniem obowiązkowym, bo nie sporządza się go dla terenów zamkniętych w rozumieniu prawa geodezyjnego i kartograficznego, np. Obszar linii kolejowych.

O tym czy plan należy sporządzić samodzielnie decyduje Rada Gminy, jest to uzależnione on sytuacji finansowej.

Najważniejsze znaczenie dla uzdrowisk, bo one mają obowiązek sporządzenia planu zagospodarowania przestrzennego, innym takim obszarem są pomniki zagłady, np. Obóz koncentracyjny.

Dawne koszary wojskowych zajmowanych przez Armie Czerwoną były przez długi czas były pustymi plamami na mapach. Przy wycofywaniu się tej armii na początku lat 90 to zabierali ze sobą, co tylko się dało, zostawili po sobie krajobraz jak po bitwie. Ustawa przewidywała uchwalenie dla tych nieruchomości miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego na koszt skarbu państwa.

Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego (SUKZP)

Procedura planistyczna na szczeblu gminny jest bardzo czasochłonna. Pierwszym etapem jest uchwalenie Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego (SUKZP) . Powstaje na koszt gminy, a wyjątkowo jego część pokrywa województwo lub Skarb Państwa. Określa on sposób ogólny politykę przestrzenną i lokalne zasady zagospodarowania

Procedura jest bardzo podobna do uchwalenia wojewódzkiego planu zagospodarowania przestrzennego. Uchwale podejmuje rada gminy, a większość czynności wykonuje wójt. Daje on ogłoszenie w prasie miejscowej oraz przez obwieszczenie, a także w sposób zwyczajowo przyjęty w danej miejscowości do składania wniosków dotyczących planu, nie ma znaczenia kim jest osoba wnioskodawcy. Termin na to nie może być krótszy, niż 21 dni.

Należy zawiadomić organy współdziałające przy tworzeniu studium, a także niektórych przedsiębiorców realizujących zadania publiczne, np. Sieci przesyłowe. Wójt sporządza projekt studium rozpatrując wnioski. Wnioski te często dotyczą odrolnienia nieruchomości wiejskich, bo często bywa tak, że jeżeli wieś leży przy mieście to osoby tam mieszkające chcą zamieszkać sobie na wsi.

Wójt występuje o uzgodnienie projektu studium z zarządem województwa w zakresie jego zgodności z ustaleniami planu zagospodarowania przestrzennego województwa i z wojewodą w zakresie jego zgodności z ustaleniami programów, a także występuje o opinie na przykład do:

- starosty danego powiatu
- gmin sąsiednich

- właściwego wojewódzkiego konserwatora zabytków
- właściwego organu nadzoru górniczego

- regionalnego dyrektora ochrony środowiska,

Wójt wprowadza także zmiany wynikające z uzyskanych opinii i dokonanych uzgodnień. Wykłada projekt do publicznego wglądu, oznacza to także zamieszczenie go na stronie internetowej oraz wyłożenie kilku projektów w siedzibie gminy, może to być także szkoła.

Wójt organizuje publiczną dyskusje na temat projektu zagospodarowania przestrzennego. Nie jest określone jak ma to wygląda, ale jej wynik należny udokumentować. W ciągu 21 dni można składać uwagi i wnioski, może je składać każdy, co może spowodować powtórzenie poprzednich elementów, gdy dojdzie do potrzeby zmiany studium.

Wraz z projektem studium sporządza się ocenę oddziaływania. Po pokonaniu tych etapów rada gminy podejmuje uchwałę w sprawie przyjęcia studium podlega ona badaniu przez wojewodę. Ustawa wyraźnie przesądza, że studium nie jest aktem prawa miejscowego, a więc nie może być podstawą rozstrzygnięć, chyba że ustawa stanowi inaczej. Przykładem jest prawo geologiczne.

Studium nie podlega promulgacji w dzienniku urzędowym województwa, ale może być przedmiotem kontroli sądowo-administracyjnej.

SUKZP określa:

- potrzeby i możliwości rozwoju gminy

- występowania obszarów ochronnych, obszarów zagrożeń geologicznych (np. Tereny osuwiskowe), udokumentowane złoża kopalne

- wnioski z audytu krajobrazowego

- stanu ładu przestrzennego środowiska, dziedzictwa kulturowego i zbytków oraz dóbr kultury

- obszary rozmieszczenia ponadlokalnych inwestycji celu publicznego

- obszary szczególnego zagrożenia powodzią

- obszary na których istnieje obowiązek sporządzenia MPZP

- granice terenów zamkniętych

Studium jest obowiązkowe, ale nie jest przepisem prawa. Jest to niezbędna przesłanka sporządzenia MPZP.

Koszty sporządzenia studium obciążają budżet gminy. Koszty sporządzenia lub zmiany studium wynikające z rozmieszczenia inwestycji celu publicznego o znaczeniu ponadlokalnym obciążają odpowiednio budżet państwa, budżet województwa albo budżet powiatu.

Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego (MPZP)

W celu ustalenia przeznaczenia terenów, w tym dla inwestycji celu publicznego, oraz określenia sposobów ich zagospodarowania i zabudowy rada gminy podejmuje uchwałę o przystąpieniu do sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Integralną częścią uchwały, jest załącznik graficzny przedstawiający granice obszaru objętego projektem planu

Wpływ planu zagospodarowania na wartość nieruchomości - Rada gminy przystępuje uchwałą do sporządzania planu całej lub części gminy. Wójt ogłasza to, składane są uwagi, które może składać każdy, zawiadamia się organy współdziałające, wraz z projektem należy dołączyć prognozę oddziaływania na środowisko i prognozę skutków finansowych (jeżeli plan zmieni wartość nieruchomości, np. Zwiększenie to właściciel musi podzielić się częścią korzyści w ten sposób osiągniętą przy sprzedaży nieruchomości, a z drugiej stornu gdy nieruchomość traci wartość to ma on prawo do odszkodowania, wykupu lub zamiany)

Celem prognozy budżetowej jest określenie jakie zyski może osiągnąć gmina, albo jakie koszty będzie musiała ponieść. Jeżeli okaże się, że gmina nie ma pieniędzy na takie odszkodowania to będzie musiała się wstrzymać z ogłoszeniem takiego planu.

Wójt, burmistrz albo prezydent miasta po podjęciu przez radę gminy uchwały o przystąpieniu do sporządzania planu miejscowego ogłasza w prasie miejscowej oraz przez obwieszczenie, a także w sposób zwyczajowo przyjęty w danej miejscowości, o podjęciu uchwały o przystąpieniu do sporządzania planu, określając formę, miejsce i termin składania wniosków do planu, nie krótszy niż 21 dni od dnia ogłoszenia i zawiadamia, na piśmie, o podjęciu uchwały o przystąpieniu do sporządzania planu instytucje i organy właściwe do uzgadniania i opiniowania planu

Opinie i uzgodnienia projektu

- organy wykonawcze gmin sąsiednich

- starosta

- RDOŚ

- organy administracji geologicznej

- komisja urbanistyczno-architektoniczna

- i wiele innych

Uzgodnienia:

- wojewodą, zarządem województwa, zarządem powiatu w zakresie odpowiednich zadań rządowych i samorządowych

- organami właściwymi do uzgadniania projektu planu na podstawie przepisów odrębnych

- ministrem właściwym do spraw zdrowia w zakresie zagospodarowania obszarów ochrony uzdrowiskowe
- właściwym wojewódzkim konserwatorem zabytków

- i innymi

Uzgodnienia i opinie następują w terminie od 14 do 30 dni. Nie stosuje się tu przepisów KPK o współdziałaniu.

Wójt wprowadza do planu zmiany, po dokonaniu uzgodnień, wykłada do publicznego wglądu projekt i organizuje publiczną dyskusje na temat tego planu. Opinie i uwagi może składać każdy. Najczęściej są one negatywny i są sprzeczne. Wójt nie jest z nimi związany, a jeżeli uzna je za stosowne to wówczas możliwe jest dokonanie jakiś zmian.

Projekt planu wraz z nieuwzględnianymi uwagami przestawia go Radzie Gminy. Musi ona stwierdzić zgodność z istniejącym studium zagospodarowania. Może to nastąpić w drodze odrębnej uchwały, albo w drodze uchwały przyjmującej plan zagospodarowania przestrzennego.

Planu miejscowego nie sporządza się dla terenów zamkniętych, z wyłączeniem terenów zamkniętych ustalanych przez ministra właściwego do spraw transportu.

Studium nie jest przepisem prawa miejscowego, a plan jest przepisem prawa miejscowego.

Treść MPZP

MPZP Składa się z części:

- tekstowej (uchwała)

- graficznej (załącznik do uchwały)

Część graficzna mapy w zasadzie w skali 1:1000 z wykorzystaniem urzędowych kopii map zasadniczych albo w przypadku ich braku map katastralnych, gromadzonych w państwowym zasobie geodezyjnym i kartograficznym. Wyjątkowo może to być inna skala, np. 1:1880 (w dawnym zaborze Austriackim)

Art. 15 - określa, co powinno być zawarte w MPZP. Wójt, burmistrz albo prezydent miasta sporządza projekt planu miejscowego, zawierający część tekstową i graficzną, zgodnie z zapisami studium oraz z przepisami odrębnymi, odnoszącymi się do obszaru objętego planem, wraz z uzasadnieniem.

W planie miejscowym określa się obowiązkowo takie elementy jak, np:
- przeznaczenie terenów oraz linie rozgraniczające tereny o różnym przeznaczeniu lub różnych zasadach zagospodarowania;
- zasady ochrony i kształtowania ładu przestrzennego;
- zasady ochrony środowiska, przyrody i krajobrazu;
- zasady kształtowania krajobrazu;
- zasady kształtowania zabudowy oraz wskaźniki zagospodarowania terenu

Koszty sporządzenia planu miejscowego obciążają budżet gminy, a w określonych przypadkach budżet państwa, budżet województwa, budżet powiatu lub inwestora realizującego inwestycję celu publicznego

Niektóre skutki wejścia w życie MPZP

Zmiana studium lub planu miejscowego następuje w takim trybie, w jakim są one uchwalane

Organ, z którym uzgodniono projekt studium lub projekt planu miejscowego, ponosi koszty zmiany tych projektów, spowodowane późniejszą zmianą stanowiska

Ograniczenie autonomii planistycznej gminy.

Może być ono ograniczone:

- ze względu na obszarowe formy ochrony

- obszary ochrony wód śródlądowych

- obszary przeciwpowodziowych

- tereny zamknięte

- gruntów rolnych

- decyzji podjętych na podstawie specustaw

- uzdrowisk oraz obszarów ochrony uzdrowiskowe

- udokumentowane złoża kopalin

Jawność MPZP

Jest to przepis prawa miejscowego. Podlega promulgacji w dzienniku urzędowym, przesyła się go staroście, umieszcza na stronie, w siedzibie gminy każdy może się z nim zapoznać.

Wójt, burmistrz albo prezydent miasta prowadzi rejestr planów miejscowych oraz wniosków o ich sporządzenie lub zmianę, gromadzi materiały z nimi związane oraz odpowiada za przechowywanie ich oryginałów, w tym również uchylonych i nieobowiązujących.

Ocena aktualności SUKZP i MPZP - W celu oceny aktualności studium i planów miejscowych wójt, burmistrz albo prezydent miasta dokonuje analizy zmian w zagospodarowaniu przestrzennym gminy, ocenia postępy w opracowywaniu planów miejscowych i opracowuje wieloletnie programy ich sporządzania w nawiązaniu do ustaleń studium

Studia są podejmowane na czas nieoznaczony.

Plan miejscowy musi być zgony ze studium, wg prof. Lipińskiego ten dualizm jest zbędny, bo zajmuje czas, a informacje powtarzają się.

Kontrola SUKZP i MPZP - analizy ich zgodności z przepisami prawa dokonuje wojewoda. Ma on na to 30 dni. Jest to termin fikcyjny, bo w woj. Śląskich jest około 160 gmin, które uchwalają rocznie kilkanaście uchwał. Trudno jest skontrolować tak dużą ilość aktów. Rozstrzygnięcie nadzorcze może zostać zaskarżone do sądu administracyjnego. Ponadto każdy kto stwierdzi, że uchwała narusza interes prawny czyjejś osoby to też może złożyć skargę.

Wpływ MPZP na wartość nieruchomości

Jeżeli MPZP określa cel nieruchomości to od tego określenia zależy wartość tej nieruchomości, bo jeżeli nieruchomość jest położona w atrakcyjnym miejscu, a ponadto przeznaczona na budowę domków jednorodzinnych to cena wzrośnie. Znów kiedy zostanie przeznaczona na oczyszczalnie ścieków to cena spadnie.

Art. 36 Ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym - reguluje kwestie wartości nieruchomości.

Jeżeli, w związku z uchwaleniem planu miejscowego albo jego zmianą, korzystanie z nieruchomości lub jej części w dotychczasowy sposób lub zgodny z dotychczasowym przeznaczeniem stało się niemożliwe bądź istotnie ograniczone, właściciel albo użytkownik wieczysty nieruchomości może, żądać od gminy:
1) odszkodowania za poniesioną rzeczywistą szkodę
2) wykupienia nieruchomości lub jej części
3) może także zostać zaoferowania przez gminę właścicielowi albo użytkownikowi wieczystemu nieruchomośc zamienna.

Roszczenia, można zgłaszać w terminie 5 lat od dnia, w którym plan miejscowy albo jego zmiana stały się obowiązujące.

W razie wzrostu wartości nieruchomości w związku z ustalenie MPZP, a przed upływem 5 lat właściciel zbywa taką nieruchomość to obowiązkiem notariusza jest przesłanie organowi gminy wypis aktu notarialnego w terminie 7 dni, a Wójt, burmistrz albo prezydent miasta ustala, w drodze decyzji opłatę za wzrost wartości nieruchomości. Taka opłata jest dochodem gminy.

Co zrobić żeby nie zapłacić tej opłaty:

a) poczekać 5 lat, aż przestanie ona obowiązywać

b) zawarcie umowy najmu ustalając zapłatę z góry na 5 lat i można się zobowiązać, że po upływie 5 lat dojdzie do przejścia własności nieruchomości.

c) sprzedać zanim plan wejdzie w życie

d) wnieść skargę na rentę planistyczną, jeżeli są tam błędy

Można wszystko odwlec w czasie

- zaskarżyć plan zagospodarowania przestrzennego.

Decyzja o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu (WZiZT)

Plan zagospodarowania przestrzennego nie jest obowiązkowy i jego role może spełniać decyzja o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu (WZiZT) - wyróżniamy dwa rodzaje tej dezycji:

a) decyzja o ustaleniu warunków zabudowy (WZ)

b) decyzja o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego (ULICP) - np. Dróg publicznych, dróg kolejowych, władzy publicznej, obiekty służące ochronie środowiska, cmentarze, i inne.

W razie braku miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego WZiZT jest konieczna. Decyzje podejmuje organ wykonawczy gminy lub wojewoda na terenach zamkniętych (teren zastrzeżony przez właściwego ministra na potrzeby obronności państwa - nie tylko tereny wojskowe, ale też linie kolejowe). Decyzje podejmowane są zawsze na wniosek, elementem wniosku może być decyzja środowiskowa, a projekt musi przygotować osoba posiadające kwalifikacje zawodowe.

Konstrukcja tej decyzji oparta jest na zasadzie wolności inwestowania.

- brak narzucania przepisów odrębnych

- nie wolno uzależniać tej decyzji od świadczeń nie przewidzianych w ustawach

- liczne uzgodnienia, np. Wojewódzki konserwator zabytków, minister właściwy do spraw zdrowia, starosta, organ nadzoru górniczego.

decyzja o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego (ULICP)

Inwestycja celu publicznego jest lokalizowana na podstawie planu miejscowego, a w przypadku jego braku - w drodze decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego

W sprawach ustalenia lokalizacji inwestycji celu publicznego decyzje wydają w odniesieniu do:
1) inwestycji celu publicznego o znaczeniu krajowym i wojewódzkim - wójt, burmistrz albo prezydent miasta w uzgodnieniu z marszałkiem województwa;
2) inwestycji celu publicznego o znaczeniu powiatowym i gminnym - wójt, burmistrz albo prezydent miasta;
3) inwestycji celu publicznego na terenach zamkniętych - wojewoda;

O wszczęciu postępowania w sprawie wydania decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego oraz postanowieniach i decyzji kończącej postępowanie strony zawiadamia się w drodze obwieszczenia, a także w sposób zwyczajowo przyjęty w danej miejscowości. Inwestora oraz właścicieli i użytkowników wieczystych nieruchomości, na których będą lokalizowane inwestycje celu publicznego, zawiadamia się na piśmie

Tryb uzgodnień:

Decyzje, wydaje się po uzgodnieniu z takimi organami jak na przykład:

- ministrem właściwym do spraw zdrowia - w odniesieniu do inwestycji lokalizowanych w miejscowościach uzdrowiskowych
- wojewódzkim konserwatorem zabytków - w odniesieniu do obszarów i obiektów objętych formami ochrony zabytków
- właściwym organem nadzoru górniczego - w odniesieniu do terenów górniczych;
- dyrektorem parku narodowego - w odniesieniu do obszarów położonych w granicach parku i jego otuliny;

Uzgodnień, dokonuje się w trybie art. 106 Kodeksu postępowania administracyjnego, z tym że zażalenie przysługuje wyłącznie inwestorowi. W przypadku niezajęcia stanowiska przez organ uzgadniający w terminie 2 tygodni od dnia doręczenia wystąpienia o uzgodnienie - uzgodnienie uważa się za dokonane.

Niewyrażenie stanowiska w terminie 21 dni od dnia otrzymania projektu decyzji, przez regionalnego dyrektora ochrony środowiska uznaje się za uzgodnienie decyzji.

Postępowanie administracyjne w sprawie ustalenia lokalizacji inwestycji celu publicznego można zawiesić na okres nie dłuższy niż 12 miesięcy od dnia złożenia wniosku o ustalenie lokalizacji inwestycji celu publicznego.

Decyzja o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego określa:
- rodzaj inwestycji;
- warunki i szczegółowe zasady zagospodarowania terenu oraz jego zabudowy wynikające z przepisów odrębnych
- linie rozgraniczające teren inwestycji

Odwołanie od decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji powinno zawierać

- zarzuty odnoszące się do decyzji,
- określać istotę i zakres żądania będącego przedmiotem odwołania
- wskazywać dowody uzasadniające to żądanie

Stwierdzenie nieważności

Nie stwierdza się nieważności decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego, jeżeli od dnia jej doręczenia lub ogłoszenia upłynęło 12 miesięcy

Decyzja o warunkach zabudowy (WZ)

Spełnia taką samą role do ULICP, tylko na potrzeby, które nie są celem publicznym

Decyzję o warunkach zabudowy wydaje, wójt, burmistrz albo prezydent miasta po uzgodnieniu z właściwymi organami i po uzyskaniu uzgodnień lub decyzji wymaganych przepisami odrębnymi.

O wszczęciu postępowania w sprawie wydania decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego oraz postanowieniach i decyzji kończącej postępowanie strony zawiadamia się w drodze obwieszczenia, a także w sposób zwyczajowo przyjęty w danej miejscowości. Inwestora oraz właścicieli i użytkowników wieczystych nieruchomości, na których będą lokalizowane inwestycje celu publicznego, zawiadamia się na piśmie

Kryterium dobrego sąsiedztwa - jest to dodatkowa przesłanka WZ.

Co najmniej jedna działka sąsiednia, dostępna z tej samej drogi publicznej, jest zabudowana w sposób pozwalający na określenie wymagań dotyczących nowej zabudowy w zakresie kontynuacji funkcji, parametrów, cech i wskaźników kształtowania zabudowy oraz zagospodarowania terenu, w tym gabarytów i formy architektonicznej obiektów budowlanych, linii zabudowy oraz intensywności wykorzystania terenu;

Wydanie decyzji o warunkach zabudowy jest możliwe jedynie w przypadku łącznego spełnienia następujących warunków:
- kryterium dobrego sąsiedztwa

- teren ma dostęp do drogi publicznej;

- istniejące lub projektowane uzbrojenie terenu, jest wystarczające dla zamierzenia budowlanego;
- teren nie wymaga uzyskania zgody na zmianę przeznaczenia gruntów rolnych i leśnych na cele nierolnicze
- decyzja jest zgodna z przepisami odrębnymi.

W odniesieniu do tego samego terenu decyzję o warunkach zabudowy można wydać więcej niż jednemu wnioskodawcy, doręczając odpis decyzji do wiadomości pozostałym wnioskodawcom i właścicielowi lub użytkownikowi wieczystemu nieruchomości.

Decyzja o warunkach zabudowy nie rodzi praw do terenu oraz nie narusza prawa własności i uprawnień osób trzecich. Informację tej treści zamieszcza się w decyzji

Organ, który wydał decyzję o warunkach zabudowy albo decyzję o ustaleniu lokalizacji celu publicznego, stwierdza jej wygaśnięcie, jeżeli:

- inny wnioskodawca uzyskał pozwolenie na budowę;
- dla tego terenu uchwalono plan miejscowy, którego ustalenia są inne niż w wydanej decyzji.

Postępowanie administracyjne w sprawie ustalenia warunków zabudowy można zawiesić na czas nie dłuższy niż 9 miesięcy od dnia złożenia wniosku o ustalenie warunków zabudowy.

Uchwała w sprawie "obiektów małej architektury"

Uchwała w sprawie "obiektów małej architektury" - nowość z września 2015 r. jest to uchwała rady gminy podjętej w trybie zbliżonym do tego wedle którego powstaje MPZP.

Rada gminy może ustalić w formie uchwały zasady i warunki sytuowania:

- obiektów małej architektury

- tablic reklamowych i urządzeń reklamowych, ogrodzeń,
A także określać ich gabaryty, standardy jakościowe oraz rodzaje materiałów budowlanych, z jakich mogą być wykonane.

W odniesieniu do szyldów w uchwale, określa się zasady i warunki ich sytuowania, gabaryty oraz liczbę szyldów, które mogą być umieszczone na danej nieruchomości przez podmiot prowadzący na niej działalność.

W uchwale, rada gminy może ustalić zakaz sytuowania ogrodzeń oraz tablic reklamowych i urządzeń reklamowych, z wyłączeniem szyldów

Taka uchwała jest aktem prawa miejscowego, a to oznacza

- promulgacja w dzienniku województwa

- nadzór wojewody

- kontrole sądowo-administracyjną

Nie dotyczy ona terenów zamkniętych.

Może określać wzory takich urządzeń i warunki zastosowania do niej istniejących obiektów.

Sankcje - za niedostosowanie się do wymogów związanych z tablicami i urządzeniami reklamowych, ale nie obejmuje ogrodzeń. Karę pieniężną wymierza, w drodze decyzji, wójt (burmistrz, prezydent miasta). Karę pieniężną wymierza się od dnia, w którym organ wszczął postępowanie w sprawie, do dnia dostosowania tablicy reklamowej lub urządzenia reklamowego do przepisów

Ten kto umieścił taką tablice lub urządzenie reklamowe to ponosi karę, a jeżeli jest on nieznany to właściciel nieruchomości.

Specustawy

Ustawa o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (ZRID) - miała obowiązywać tylko 4 lata, ale cały czas jest przedłużana i obecnie obowiązuje do 2023. Ustawodawca uchwalając tą ustawa zdawał sobie sprawę, że realizacja przedsięwzięć jest niemożliwa ze względu na wielość i skomplikowanie przepisów.

Spodobało się to ustawodawcy i coraz więcej jest tych ustaw, np.

- organizacji Euro 2012

- budowa portu Świnoujście

- strategiczne sieci przesyłowe

- internetu szerokopasmowego

Wyłączają one system planowania i zagospodarowania przestrzennego.

Na mocy ustawy o zasadach realizacji dróg publicznych wydaje się - Zezwolenie na realizacje inwestycji drogowej. Dotyczy ona tylko dróg publicznych.Może być wydany na wniosek zarządy drogi.

Elementem wniosku o ZRID musi być ocena środowiskowych uwarunkowań, jeżeli może znacząco oddziaływać.

Ilość stron postępowania może być bardzo duża, gdyż droga może przebiegać przez wiele nieruchomości.

Wojewoda w odniesieniu do dróg krajowych i wojewódzkich albo wykonujący zadania zlecone z zakresu administracji rządowej starosta w odniesieniu do dróg powiatowych i gminnych, wydają decyzję o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej na wniosek właściwego zarządcy drogi.

Decyzję o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej wydaje się w terminie 90 dni od dnia złożenia wniosku

Decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej zawiera w szczególności (ZRID) określa:

- wymagania dotyczące powiązania drogi z innymi drogami publicznymi, z określeniem ich kategoriu
- warunki wynikające z potrzeb ochrony środowiska, ochrony zabytków i dóbr kultury współczesnej oraz potrzeb obronności państwa;
- zatwierdzenie podziału nieruchomości,

- wykaz nieruchomości, mające być wywłaszczone - oznaczenie nieruchomości lub ich części, według katastru nieruchomości, które stają się własnością Skarbu Państwa lub właściwej jednostki samorządu terytorialnego

Decyzja środowiskowa potrzeba jest do ZRID - jest podejmowana na zasadach ogólnych. Jednak, gdy pojawia się potrzeba długotrwałych prac takich jak:

- prace archeologiczne

Elementem wniosku do ZRID są opinie do wniosku. Uzyskuje je wnioskodawca. Stanowiska organów muszą być wyrażone w terminie 30 dni, które zastępują uzgodnienia czy zezwolenia wymagane innymi przepisami.

Dodatkowo ZRID podlega opiniowaniu przez właściwych miejscowo zarządu województwa, zarządu powiatu oraz wójta (burmistrza, prezydenta miasta) w terminie 14 dni.

Postępowanie w sprawie ZRID

Wojewoda w odniesieniu do dróg krajowych i wojewódzkich albo starosta w odniesieniu do dróg powiatowych i gminnych wysyłają zawiadomienie o wszczęciu postępowania w sprawie wydania decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej wnioskodawcy, właścicielom lub użytkownikom wieczystym nieruchomości objętych wnioskiem o wydanie tej decyzji na adres wskazany w katastrze nieruchomości (ewidencji gruntów i budynków)

Jeżeli nieruchomość posiada nieuregulowany stan prawny ?

W przypadku nieruchomości o nieuregulowanym stanie prawnym wojewoda w odniesieniu do dróg krajowych i wojewódzkich albo starosta w odniesieniu do dróg powiatowych i gminnych wysyłają zawiadomienie, jedynie wnioskodawcy.

Pozostałe strony zawiadamia się w drodze obwieszczeń, odpowiednio w urzędzie wojewódzkim lub starostwie powiatowym, a także w urzędach gmin właściwych ze względu na przebieg drogi, w urzędowych publikatorach teleinformatycznych — Biuletynie Informacji Publicznej tych urzędów i w prasie lokalnej.

Zawiadomienie jest skuteczne dopiero 14 dniach od jego dokonania. Od upływu tego terminu nieruchomości nie mogą być przedmiotem obrotu gospodarczego.

Przesłanki ZRID

- nie wolno uzależniać od świadczeń nie przewidzianych przepisami

Kluczowe rozwiązania polegają na:

- wyłączeniu reżimów ochronnych

- jedna decyzja pełni funkcje kilku decyzji

- osłabieniu podlega wzruszenie tej decyzji

Wyłączeniu ulegają

- przepisy o ochronie gruntów rolnych i leśnych

- przepisy planowania przestrzennego

- częściowo wyłącza się przepisy o rodzinnych ogrodów działkowych

- częściowo wyłącza się przepisy dot. Drzew i krzewów

W przypadku gdy właściwy organ nie wyda decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej w terminie 90 dni od dnia złożenia wniosku o wydanie takiej decyzji, organ wyższego stopnia wymierza temu organowi, w drodze postanowienia, na które przysługuje zażalenie, karę w wysokości 500 zł za każdy dzień zwłoki. Wpływy z kar stanowią dochód budżetu państwa. Płaci organ tą karę, a nie osoba, która pełni tą funkcje. (w przypadku wojewody nie ma to sensu).

ZRID -

- ustala lokalizacje drogi,

- ustala podział nieruchomości

- wywłaszcza nieruchomości,

- zatwierdza projekt budowlany

- określa termin wydania nieruchomości nowemu właścicielowi

- określa inne uwarunkowania dotyczące środowiska

Nie określa odszkodowania z tytułu wywłaszczenia, po to by przyspieszyć inwestycje.

Wyłączając plan zagospodarowania przestrzennego pozbawia się właścicieli nieruchomości przylegających roszczenia odszkodowawczego.

O wydaniu decyzji zawiadamia się właścicieli nieruchomości, a także inne strony o miejscu gdzie można się zapoznać z treścią decyzji.

ZRID można nadal rygor natychmiastowej wykonalności. Nie stwierdza się nieważności ZRID jeżeli budowa została rozpoczęta, a minęło 14 dni od ostateczności decyzji.

Droga jest obiektem budowlanym i wymaga pozwolenia na użytkowanie. Uzyskanie pozwolenia na użytkowanie wymagane jest w wypadku, kiedy przystąpienie do użytkowania ma nastąpić przed wykonaniem wszystkich robót budowlanych.

Można wydać takie pozwolenie nawet jeżeli nie spełnia wymogów hałasu, ale konieczne jest wyznaczenie terminu spełnienia tego wymogu. Dzięki temu proces budowy drogi ulega znaczącemu skróceniu.

W sytuacji, gdy czyjaś własność zostanie przecięta na pół i zostanie wybudowana droga to pojawiają się spory społeczne, przez to rosną koszty eksploatacji, jak wzrost wydatków na benzynę, gdyż trzeba jakoś przedostać się na drugą stronę ulicy. Może to być problem, bo najbliższy przejazd może być oddalony o kilka kilometrów. W związku z tym, że wyłączono plan zagospodarowania przestrzennego to właściciel nie uzyska z tego tytułu odszkodowania.

Jeżeli ktoś ponosi szkody z tytułu zgodnego z prawem stosowania prawem to może uzyskać odszkodowanie tylko wtedy, gdy ustawa to przewiduje.

Cytat: "Prawo jest jak płot, bydło się zatrzyma, węże się przecisną, a duże drapieżniki przeskoczą".

Ustawa o przygotowaniu i realizacji strategicznych inwestycji w zakresie sieci przesyłowych

Ustawa z dnia 24 lipca 2015 r. o przygotowaniu i realizacji strategicznych inwestycji w zakresie sieci przesyłowych - Jest ona bardzo podobna do specustawy drogowej. Wyłącza system planowania przestrzennego, ochrony drzew i krzewów, gruntów rolnych.

Decyzja lokalizacyjne podlegają rygorowi natychmiastowej wykonalności, podobnie decyzja środowiskowa otrzymuje ten rygor. Oznacza to, że inwestor od razu po otrzymaniu decyzji może przystąpić do inwestycji. Utrudnia do kontrolę sądową.

Ustawa ta dotyczy tylko wskazanych w ustawie sieci przesyłowych finansowanych przez UE. Chodziło o to, by jak najszybciej wykonać inwestycje, aby nie utracić pieniędzy z UE.

Prawna ochrona powierzchni ziemi

Źródła prawa:

- Ustawa z 1995 o ochronie gruntów rolnych i leśnych

- Prawo ochrony środowiska

- Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym

- Ustawa o odpadach

- Ustawa o rewitalizacji

Ustawy te tworzą taki splot rozwiązać, że stwierdzenie, co jest normą ogólną stwarza ogromne problemy, ale niektóre konstrukcje istnieją obecnie tylko na papierze.

Prawo ochrony środowiska definiuje określone pojęcia:

powierzchnia ziemi - rozumie się przez to ukształtowanie terenu, glebę, ziemię oraz wody gruntowe

gleba - oznacza górną warstwę litosfery, złożoną z części mineralnych, materii organicznej, wody glebowej, powietrza glebowego i organizmów, obejmującą wierzchnią warstwę gleby i podglebie,

ziemia - oznacza górną warstwę litosfery, znajdującą się poniżej gleby, do głębokości oddziaływania człowieka,

wody gruntowe - oznaczają wody podziemne w rozumieniu ustawy Prawo wodne, które znajdują się w strefie nasycenia i pozostają w bezpośredniej styczności z gruntem lub podglebiem;

Ochrona polega na jej wykorzystaniu, zachowaniu funkcji środowiskowych, gospodarczych, społecznych, zachowania jak najlepszego stanu gleby i zapobieganiu jej zanieczyszczaniu.

Podstawowe instrumenty tej ochrony:

- system planowania i zagospodarowanie przestrzennego

- inne zakazy, nakazy związane z realizacją inwestycji

Planowanie i zagospodarowanie przestrzenne

Nakazy:

- ochrony parków krajobrazowych

- uwzględnienia potrzeb w zakresie zapobiegania ruchom masowym ziemi

- określenie zagospodarowania terenów zdewastowanych

- ograniczenie oddziaływania na środowisko inwestycji liniowych

Realizacja inwestycji

nakazy:

- kompensacja przyrodnicza - określa ją pozwolenie na budowę lub decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach

- oszczędne wykorzystanie terenu

- ochrona gleby, zieleni, naturalnego ukształtowania terenu

- ochrona zieleni

Ocena "istoty" zanieczyszczenia ziemi

Rozporządzenie Ministra Środowiska - było, ale obecnie go nie ma - powinno ono określać...

Historyczne zanieczyszczenia ziemi

historyczne zanieczyszczenie powierzchni ziemi (HZPZ)- rozumie się przez to zanieczyszczenie powierzchni ziemi, które zaistniało przed dniem 30 kwietnia 2007 r. lub wynika z działalności, która została zakończona przed dniem 30 kwietnia 2007 r.

Rejestr prowadzi RDOŚ - dane są dostępnie powszechnie

Istnieje jeszcze możliwość wpisu o potencjalnym historycznym zanieczyszczeniu. Wiążą się z tym kompetencje starosty, ma on prawo je określić i może bez zgody wejść na cudzą nieruchomość, żeby to zbadać.

Remediacja

remediacja - rozumie się przez to poddanie gleby, ziemi i wód gruntowych działaniom mającym na celu usunięcie lub zmniejszenie ilości substancji powodujących ryzyko, ich kontrolowanie oraz ograniczenie rozprzestrzeniania się, tak aby teren zanieczyszczony przestał stwarzać zagrożenie dla zdrowia ludzi lub stanu środowiska, z uwzględnieniem obecnego i, o ile jest to możliwe, planowanego w przyszłości sposobu użytkowania terenu;

remediacja może polegać na samooczyszczaniu, jeżeli przynosi największe korzyści dla środowiska, ale nie może nie może polegać na kształtowaniu rzeźby terenu bądź regulacji stosunków wodnych.

Przykład historycznych zanieczyszczeń podlegających remediacji:

- gdy w Tarnowskich Górach zakopywano szkodliwe substancje, które zaczęły zagrażać wodom gruntowym.

- pozostawione rozgrzanego złoża siarki w zagłębiu siarkowym

- mogilniki - są to zakopane środki ochrony roślin, które straciły ważność, głównie na PGR, te środki rozszczelnią się i zaczynają powodować zagrożenia dla środowiska.

Obowiązek remediacji

Co do zasady spoczywa na władającym powierzchnią ziemi, na której występuje HZPZ, chyba że:

- wykaże się powstało ono po objęciu przez niego władania, to obowiązek remediacji spoczywa na ostatnim władającym

- jeżeli zanieczyszczenie powstało za wiedzą władającego to obowiązek remediacji jest solidarny na obu tych podmiotach

Władający powierzchnią ziemi, który stwierdził historyczne zanieczyszczenie powierzchni ziemi na terenie będącym w jego władaniu, jest obowiązany niezwłocznie zgłosić ten fakt regionalnemu dyrektorowi ochrony środowiska

Dopuszcza się tu ostrożną analogie do prawa cywilnego do rozwiązań dotyczących odpowiedzialności solidarnej. Jednak jest to kontrowersyjne.

Czasami obowiązek remediacji spoczywa na RDOŚ (Skarb państwa reprezentowany przez RDOŚ). Ma to miejsce, gdy:

- nie można wszcząć wobec władającego powierzchnią ziemi postępowania egzekucyjnego dotyczącego obowiązku przeprowadzenia remediacji (bo na przykład jest nieznany) albo egzekucja okazała się bezskuteczna;
- władający powierzchnią ziemi wykaże, że zanieczyszczenie, dokonane po dniu objęcia przez niego władania, spowodował inny sprawca, wobec którego nie można wszcząć postępowania egzekucyjnego lub egzekucja okazała się bezskuteczna;
- z uwagi na zagrożenie dla zdrowia ludzi lub możliwość zaistnienia nieodwracalnych szkód w środowisku jest konieczne niezwłoczne jej przeprowadzenie.

Regionalny dyrektor ochrony środowiska ustala harmonogram swoich zadań w zakresie historycznych zanieczyszczeń powierzchni ziemi oraz co najmniej raz na 5 lat dokonuje jego aktualizacji.

Remediację historycznego zanieczyszczenia powierzchni ziemi przeprowadza się zgodnie z ustalonym planem remediacji
Władający powierzchnią ziemi lub inny sprawca, obowiązany do przeprowadzenia remediacji historycznego zanieczyszczenia powierzchni ziemi, jest obowiązany do przedłożenia regionalnemu dyrektorowi ochrony środowiska wniosku o wydanie decyzji ustalającej plan remediacji, który zawiera projekt planu remediacji
Plan w drodze decyzji określa RDOŚ, podlega opiniowaniu przez wiele wskazanych w ustawie organów.

Ruchy masowe ziemi

ruchy masowe ziemi - rozumie się przez to powstające naturalnie lub na skutek działalności człowieka osuwanie, spełzywanie lub obrywanie powierzchniowych warstw skał, zwietrzeliny i gleby

Starosta prowadzi obserwację terenów zagrożonych ruchami masowymi ziemi oraz terenów, na których występują te ruchy, a także rejestr zawierający informacje o tych terenach

Szczegóły określają przepisy wykonawcze.

W wyniku działań niewładczych Państwowy Instytut Geologiczny wspomaga starostów w obserwacji takich terenów osuwiskowych, bo wymaga to specjalnej wiedzy.

Informacje o terenach osuwiskowych należy umieścić do miejscowego studium. Miejscowy plan zagospodarowania musi być zgodny ze studium i powinien wprowadzić zakaz wykorzystywania takich nieruchomości. Jednak nie zawsze tak się dzieje, bo jeżeli jakieś budynki tam istnieją to gmina musiałaby wypłacać odszkodowanie.

Ochrona gruntów rolnych (leśnych)

Jest już to trzecia ustawa dotycząca tego problemu. Wspólnym celem tych ustaw jest zmiana zagospodarowanie przestrzennego z rolnego lub leśnego. Obecna ustawa jest bardzo liberalna, bo dawniej przymuszano do rolniczego wykorzystania gruntów rolniczych, a nawet orzec przepadek na rzecz Skarbu Państwa.

Przepisy te uzasadniane były czynnikami politycznymi i gospodarczymi. W Polsce miano świadomość, że całkowite upaństwowienie rolnictwa może prowadzić do katastrofy (patrz. ZSRR i brak żywności). Nakazano wykonywanie obowiązkowych dostaw żywności. Wówczas wieś była bardzo przeludniona i gospodarstwa stawały się coraz mniejsze. Z tego powodu wprowadzono ograniczeni dotyczące dziedziczenia gospodarstw przez osoby nie mające kwalifikacji oraz zmieniania gruntów rolnych na inne przeznaczenie było ograniczone. Brakowało także żywności, były duże kolejki.

Gruntami rolnymi, w rozumieniu ustawy, są takie grunty jak:

- określone w ewidencji gruntów jako użytki rolne;
- pod stawami rybnymi i innymi zbiornikami wodnymi, służącymi wyłącznie dla potrzeb rolnictwa;

- rodzinnych ogrodów działkowych i ogrodów botanicznych;

- zrekultywowane dla potrzeb rolnictwa;
- parków wiejskich oraz pod zadrzewieniami i zakrzewieniami śródpolnymi,

Gruntami leśnymi, w rozumieniu ustawy, są takie grunty jak:
- określone jako lasy w przepisach o lasach (lasem jest grunt o zwartej powierzchni co najmniej 0,10 ha, pokryty roślinnością leśną (uprawami leśnymi) - drzewami i krzewami oraz runem leśnym - lub przejściowo jej pozbawiony - przeznaczony do produkcji leśnej lub stanowiący rezerwat przyrody lub wchodzący w skład parku narodowego albo wpisany do rejestru zabytków)
- zrekultywowane dla potrzeb gospodarki leśnej
- pod drogami dojazdowymi do gruntów leśnych.

Nie uważa się za grunty rolne gruntów znajdujących się pod parkami i ogrodami wpisanymi do rejestru zabytków

Istota ochrony:

- jest to ochrona ilościowa - polega na ograniczeniu przeznaczenia gruntu rolnego lub leśnego na inne cele

- poprawa walorów użytkowych

- rekultywacja - przywrócenie lub nadanie walorów użytkowych gruntom rolnych i leśnych, jak i innych.
- zapobieganiu procesom degradacji i dewastacji gruntów rolnych

Ograniczenia zmiany przeznaczenia

- na cele nierolne należy przeznaczać w pierwszej kolejności nieużytki oraz grunty o najmniejszej wartości produkcyjnej.

Wyłączanie gruntów z produkcji rolniczej lub leśnej

Wyłączenie z produkcji użytków rolnych wytworzonych z gleb pochodzenia mineralnego i organicznego, zaliczonych do klas I-III, oraz użytków rolnych klas IV-VI wytworzonych z gleb pochodzenia organicznego, oraz gruntów leśnych, przeznaczonych na cele nierolnicze i nieleśne - może nastąpić po wydaniu decyzji zezwalających na takie wyłączenie

Zasadą jest, że grunty lepszych klas gruntów rolnych i leśnych takich jak I-III, wymaga zgody ministra w postaci decyzji na wniosek organu wyznawczego gminy przez Ministra ds. Rolnictwa, a więc trzeba najpierw przekonać wójta na złożenie wniosku, a decyzja ministra ma charakter uznaniowy.

Na przykład Kamińskiego skazano (a raczej chciano skazać) za prowokacje polegającą na podsunięcie Lepperowi do podpisania takiej decyzji w stosunku do gruntu, który nie istnieje.

Ograniczenia zmiany przeznaczenia wyjątki:

- okresowe wyłączenie do 10 lat produkcji związany z zapobieganiem klęsk żywiołowych i innych wydarzeń losowych

- rozpoznawania i poszukiwanie niektórych kopalin objętych własnością górniczą

- przewidziane specustawami - w procesie podejmowania przewidzianych nimi decyzji.

Zmiana przeznaczenia GRL nie zawsze upoważnia do wyłączenia z produkcji. W odniesieniu do wyższych klas wymagana jest także decyzja wyłączeniowa, wydawana przez starostę. Jest ona kosztowa, bo trzeba zapłacić:

- należność - w zależności od klasy, jest ona zazwyczaj wyższa niż wartość gruntu, ma charakter jednorazowy

- opłatę roczną - przy wyłączeniu trwałym należy płacić przez 10 lat w wysokości 10 % wysokości należności, przy wyłączeniu czasowym należy płacić nawet przez 20 lat.

Odszkodowanie za przedwczesny wyrąb drzewostanu (to nie jest odszkodowanie, tylko coś w rodzaju nawiązki).

Wysokość jednorazowego odszkodowania za przedwczesny wyrąb drzewostanu stanowi różnicę między spodziewaną wartością drzewostanu w wieku rębności, określonym w planie urządzania lasu, a wartością w chwili jego wyrębu. W drzewostanach młodszych, w których nie można pozyskać sortymentów drzewnych, odszkodowanie to stanowi wartość kosztów poniesionych na założenie i pielęgnację drzewostanów

Jest to system bardzo restrykcyjny, ale przewiduje tez pewne ulgi.

Obowiązek zdjęcia humusu
W razie wyłączania gruntów z produkcji, w decyzji o wyłączeniu, po zasięgnięciu opinii wójta, można nałożyć obowiązek zdjęcia oraz wykorzystania na cele poprawy wartości użytkowej gruntów próchnicznej warstwy gleby z gruntów rolnych klas oraz z torfowisk

W odniesieniu do gruntów wyższych klas i torfowisk starosta może nałożyć obowiązek zdjęcia humusu w celu poprawy jakości gruntu. Musi go zdjąć i gdzieś wykorzystać, ale nie musi go dawać za darmo, bo może go sprzedać.

Ochrona jakościowa gruntów rolnych -Zapobieganie degradacji gruntów

Dotyczy wyłącznie gruntów rolnych będących użytkami rolnymi lub gruntów zrekultywowanych. Właściciel ma obowiązek przeciwdziałania degradacji gruntów, w tym erozji gruntu i ruchom masowych ziemi.

Orzeka o tym starosta, który może nakazać

- zalesienie

- zadrzewienie

- zakrzewienie

- założenie trwałych użytków zielonych

Jest to obecnie martwa litera prawa.

Rekultywacja

Nadanie lub przywrócenie gruntom zdegradowanym wartości użytkowych przyrodniczych przez właściwe ukształtowanie rzeźby terenu, właściwości fizycznych, uregulowania stosunków wodnych, odtworzenie gleb.

Może ona następować nie koniecznie w celu rolniczy, np. Rekultywacja terenów górniczych

przepisy rekultywacji kuleją.

Obowiązek rekultywacji spoczywa na sprawcy.

- Jeżeli dotyczy ona na obszarze rolniczej przestrzeni wyznaczonej w planie zagospodarowania terenu, albo zniszczonych w wyniku klęski żywiołowej lub przez nieznanego sprawce. Wówczas obowiązek ten spoczywa na staroście.

- Dyrektor regionalny lasów państwowych - dokonuje rekultywacji gruntów leśnych

- rekultywacji na inne cele - ze środków budżetu państwa lub osób zainteresowanych działalnością na takich gruntach.

Jeżeli sprawca jest znany, ale nie ma pieniędzy - egzekucja obowiązków niepieniężnych następuje wówczas wykonanie zastępcze

Dopuszczalna może być rekultywacja zarówno gruntów rolnych, jak i innym zdegradowanych, np. Prawo górnicze czy prawo o odpadach wskazuje na konieczność rekultywacji takiej ziemi.

Niejasno przedstawia się relacja obowiązku rekultywacji do obowiązku naprawienia szkody. Na pewno może istnieć stan uzasadniający rekultywacje, która nie polega na istnieniu szkody i zdewastowaniem własnego gruntu.

Rekultywacja wyprzedzająca - Na wniosek właściciela jako przeciwdziałanie osiadaniu gruntów w wyniku eksploatacji górniczej.

Decyzje w sprawie rekultywacji podejmuje starosta i określa m.in:

- osobę zobowiązana do rekultywacji

- kierunek i termin rekultywacji

- uznanie rekultywacji za zakończoną

O ile istnieje MPZP określenie kierunku rekultywacji musi być z nim ...

Rewitalizacja

Od pierwszego stycznia 2016 wchodzi w życie ustawa o rewitalizacji.

Jest to przykład tego, jak nie powinna wyglądać ustawa. Jest bełkotem urzędniczo-inżynierskim. Wg. Prof. Lipińskiego nie jest ona nikomu potrzebna.

W ustawie jest definicja rewitalizacji - proces wyprowadzania ze stanu kryzysowego obszarów zdegradowanych prowadzony w sposób kompleksowy - prowadzony na podstawie gminnego planu rewitalizacji.

Rada gminy w drodze uchwały wyznacza:

- obszar zdegradowany

- obszar rewitalizacji

Obszar zdegradowany to obszar gminy - znajdujący się w stanie kryzysowym z powodu koncentracji negatywnych zjawisk społecznych, jeżeli występują tam co najmniej jedno negatywne zjawisko środowiskowo, w szczególności gdy nie są dotrzymywane standardy dotyczące środowiska.

Dużo jest tu zwrotów wartościujących i każdy może te przesłanki widzieć inaczej. Uchwała wprowadzające te obszary może wprowadzić prawo pierwokupu do tych nieruchomości.

Ta uchwała jest aktem prawa miejscowego, ale może ograniczać swobodę rozporządzenia nieruchomością. Ponadto uchwała może wprowadzić:
- zakaz wydawania decyzji o warunkach zabudowy
- zakaz zmian sposobu użytkowania obiektów budowlanych.

Po dwóch latach ograniczenia te tracą moc, chyba że przed tym terminem podjęta zostanie uchwała w sprawie Specjalnej Strefy Rewitalizacji.

Gmina uchwała gminny program rewitalizacji, która określa cele, zakładane efekty, zamierzone przedsięwzięcia oraz koszty.

Gminny program powinien zawierać :

- wskazania w zakresie planowania i zagospodarowania przestrzennego zwłaszcza co do SUZKP oraz konieczności uchwalenia WPZP

- wskazania do ew. Uchwalenia miejscowego planu rewitalizacji

Gminny program rewitalizacji uchwala rada gminy - nie jest aktem prawa miejscowego

Strefa rewitalizacyjna jest wyznaczana na obszarze rewitalizacji, jest to uchwała, która jest aktem prawa miejscowego, wznoszenie w tej strefie budynków rozwoju społecznego jest celem publicznym.

Miejscowy plan rewitalizacji - jest szczególną formą MPZP dopuszcza się przekształcenia zwykłego MPZP w WPR. Musi być on zgodny z gminnym programem rewitalizacji.

Obszar objęty takimi działaniami, jest przejmowany przez gminę, dzielony na działki normatywne, a następnie działki te przekazywane są dotychczasowym właścicielom.

Może określać zakazy dotyczące działalności handlowej i usługowej, co może prowadzić działalność odszkodowawczą.

Na decyzje o odszkodowaniu nie przysługuje odwołanie, ale powództwo do sądu. Niekiedy regulując ten tryb ustawodawca określa termin na wniesienie powództwa, a czasami zapomina, co umożliwia wniesienie go kiedykolwiek.

Plan może:

- nakładać obowiązek inwestycji towarzyszących (umowa urbanistyczna zawierana w formie aktu notarialnego)

- zakazy i ograniczenia działalności handlowej

Ochrona środowiska wodnego

Woda jest elementem środowiska o charakterze odnawialnym. Jest niezbędnym warunkiem życia na Ziemi. Zasoby wody są rozmieszczone nierównomierne.

Ochrona wód dotyczy

- wód śródlądowych

- wód morskich

Rozgraniczenie wód śródlądowych i morskich można znaleźć w rozporządzeniu RM.

Pewne rozwiązania dotyczące wód znajduje się w Prawie ochrony środowiska. Będzie miała ona charakter:

- ilościowy - oszczędne wykorzystywanie wody, zwłaszcza w jej poborze

- jakościowy - utrzymywanie bądź przywracanie wymaganych standardów czystości

Prawo ochrony środowiska przewiduje wzmożony nakaz ochrony wód podziemnych. Są one bardzo czyste, a zarazem bardzo trudno się ono oczyszcza.

Wody podziemne powinny być wykorzystywane dla zaspokajania potrzeb bytowych ludności, a prawo wodne mówi, że także do produkcji żywności i farmaceutyków

Zwrot "powinien" oznacza, że ktoś coś musi, bo wywodzi się słowa powinność, czyli obowiązek.

Ochrona wód, odrębna rozwiązania:

ustawa prawo wodne - dotyczy:

- wód morskich śródlądowych oraz morskich wód wewnętrznych

- jest to 4 ustawa o prawie wodnym w Polsce

Ochrona wód morskich podlega:

- konwencji międzynarodowym, jak konwencja Helsińska o ochronie środowiska
- ustawa o zapobieganiu zanieczyszczaniu wód morskich przez statki.

Ochrona wód śródlądowych

Prawo wodne obejmuje swoim zakresem

- gospodarkę wodami

- korzystanie z wód

- zarządzanie zasobami wód

- problemy przeciwpowodziowe

Zarządzanie zasobami wód uwzględnia podział państwa na:

- obszar dorzeczy

- regiony wodne

wody śródlądowe dzielą się:

- powierzchniowe i podziemne

- morskie i śródlądowe

- stojące i płynące

Morskimi są:

- morskie wody wewnętrzne

- morze terytorialne

wyłączna strefa ekonomiczna została wyłączona z tego zakresu

Spór prawa geologicznego (woda jest rodzajem skały (?), a więc jest kopaliną) i wodnego (kopaliną jest tylko solanki, wody termalne, itp.)

Prawa wodnego nie stosuje się do:

- poszukiwania, rozpoznawania wód podziemnych

- solanek, wód termicznych i leczniczych

- wprowadzanie do górotworu wód pochodzących z odwadniania z zakładów górniczych oraz wykorzystanych wód takich jak solanki, leczniczych i termicznych.

Własność wód publicznych

Przysługuje ono:

- skarbowi państwa

- jednostkom samorządu terytorialnego (gminy, powiaty, województwa samorządowe)

Skarb państwa posiada z mocy prawa:

- morze terytorialne

- morskie wody wewnętrzne

- śródlądowa wodę płynącą

- wody podziemne - wody znajdujące się pod ziemią, w strefie nasycenia, do 2001 r. Wody znajdujące się w gruncie były przedmiotem prawa własności gruntowej, można to uznać za nacjonalizacje.

Jednostki samorządu terytorialnego

- nie mają ich ex lege, ale mogą ją nabyć

Płynące wody publiczne - nie podlegają obrotowi handlowemu, chyba że przepisy stanowią inaczej

Funkcje stationes fisci (jednostek organizacyjnych dokonujących czynności za Skarb Państwa) dla określonych wód pełnią:

- wody morskie - minister właściwy ds. Gospodarki morskiej

- wody istotne oraz ochrony przeciwpowodziowej (określone w rozporządzeniu) - Prezes Zarządu Gospodarski Wodnej

- położone na Parku Narodowym - Dyrektor PN

- inne - marszałek województwa

Wody objęte prawem własności gruntowej:

- stojące

- w rowach - sztuczne koryto wody prowadzące wodę w sposób ciągły lub okresowy, o szerokości dna mniejszej niż 1,5 przy ujściu

Właścicielem takiej wody jest właściciel nieruchomości.

Relacje woda-grunt

- grunty pokryte wodami powierzchniowymi - stanowią przedmiot prawa własności,

- grunty pokryte wodami powierzchniowymi nie podlegają one obrotowi cywilnoprawnemu, chyba że ustawa stanowi inaczej

- linia brzegu = krawędź brzegu, linia stałego porostu traw.

- właściciel nie nabywa praw do gruntu zalanego w czasie powodzi

- właściciel gruntu nie ma prawa do odszkodowania z tytułu zalania podczas powodzi, chyba że to zalanie wynika z nieprzestrzegania ustawy przez właściciela wody lub urządzenia wodnego.

- jeżeli jest to polder przeciwpowodziowy - jest teren on przeznaczony do zalania falą przeciwpowodziową.

- jeżeli woda płynąca lub morska trwale zajmuje grunt staje się on własnością właściciela wody, odszkodowanie następuje w drodze ustawy.

Zakaz:

- grodzenia nieruchomości przylegających do powierzchniowych wód publicznych w odległości mniejszej, niż 1,5 metra od brzegu

- uniemożliwiania przejścia przez ten obszar

- są wyjątki dotyczące stref ochronnych ujęć, obrębów hodowlanych

Właściciel nieruchomości przyległej do wody powierzchniowej ma obowiązek:

- umożliwienia dostęp do wody na potrzeby robót związanych z utrzymaniem wód

- dostępu do wody objętej korzystaniem powszechnym umożliwiającej korzystanie z niej, w zakresie określonym w decyzji wójta.

O ile ustawa nie stanowi inaczej, właściciel nie może:

- zmienić stanu wody na gruncie, zwłaszcza odpływu wody opadowej, ze szkodą dla gruntów sąsiednich

- odprowadzać wód na grunty sąsiednie

- w razie potrzeby wójt w drodze decyzji nakazuje przywrócenie stanu poprzedniego

Ryby i inne organizmy żyjące w wodzie:

- są one pożytkami wód i prawo do ich pobierania ma właściciel

Właściciel wody ma obowiązek utrzymywania wód w należytym stanie:

- zachowanie stanu dna (brzegu)

- zapewnienie ochrony przeciwpowodziowej i spływu lodu

- zapewnienie warunków korzystania z wód

- obejmuje działania wynikające - z planu utrzymania wód i działań doraźnych

Istota "własności wód".

Prawo wodne wielokrotnie używa pojęcia właściciel wód, ale żaden przepis prawa nie pozwala na stwierdzenie, co jest przedmiotem własności tych wód.

Tradycyjna cywilistyka pryzmuje, że woda występująca w naturalnym stanie w środowisku, poza tymi zamkniętymi w jakiś pojemnikach, nie jest rzeczą. Własność wód nie ma nic wspólnego z własnością rzeczy. Treść prawa własności wód ogranicza się tylko do wyraźnie wskazanych uprawnień.

Wg prof. Lipińskiego taka koncepcja jest błędna, bo przy nieruchomościach sami wyznaczamy sobie, co jest nią jest, podobnie jak budynek który jest przedmiotem odrębnej własności budyniowej, tak samo lokal, który staje się przedmiotem własności, gdy go za taki uznamy.

Jeśli zanegujemy charakter własności wód to oznacza, że właściciel wody będzie pozbawiony ochrony . Znów prawo podmiotowe pozbawione ochrony jest bardzo symboliczne. Wg. Profesora nie ma przeszkód aby traktować wody jako odrębny przedmiot własności.

Korzystanie z wód

Wg art. 31 - Korzystanie z wód polega na ich używaniu na potrzeby ludności oraz gospodarki.

Przepisy o korzystaniu wód stosuje się do:

- nawadniania i odwaniania gruntów

- odwadniania obiektów, wykopów budowlanych

- "użytkowania" (korzystania) z wód w rowach

- wprowadzania ścieków

- rolniczego wykorzystania ścieków

- wydobywanie z wód powierzchniowych kamienia, żwiru, piasku i innych materiałów i roślin

- piętrzenia (retencjonowania) śródlądowych wód powierzchniowych

Korzystanie z wód nie może:

- powodować pogorszenia stanu wód

- nie może powodować szkód

- powodować marnotrawstwa wody i jej energii

- naruszeń ustaleń planu gospodarki wodami

Dopuszczalne jest korzystanie z każdej wody i w każdy sposób w zakresie niezbędnym do:

- zwalczania poważnych awarii, klęsk żywiołowych, pożarów

- zapobiegania poważnemu niebezpieczeństwu dla zdrowa, życia, mienia

Korzystanie z wód - wyróżniamy trzy rodzaje korzystania:

- powszechne

- zwykłe

- szczególne

Korzystanie powszechne

Każdemu przysługuje prawo do powszechnego korzystania ze śródlądowych powierzchniowych wód publicznych, morskich wód wewnętrznych wraz z morskimi wodami wewnętrznymi Zatoki Gdańskiej, i z wód morza terytorialnego, jeżeli przepisy nie stanowią inaczej.

Przedmiot korzystania powierzchniowego:

- morskie wody wewnętrzne

- śródlądowe powierzchniowe wody publiczne

- morza terytorialne

Rada powiatu może wprowadzić korzystanie powszechnie z innych wód, za odszkodowaniem właścicielowi takiej wody oraz na cele gospodarstwa domowego.

Powszechne korzystanie z wód służy do zaspokajania potrzeb osobistych, gospodarstwa domowego lub rolnego, bez stosowania specjalnych urządzeń technicznych, a także do wypoczynku, uprawiania turystyki, sportów wodnych oraz, na zasadach określonych w przypisach odrębnych, amatorskiego połowu ryb.

W ramach korzystania powszechnego wolno:

- do korzystania potrzeb osobistych, gospodarstwa domowego lub rolnego

- bez zastosowania specjalnych urządzeń technicznych (trudno stwierdzić, co to dokładnie oznacza to specjalne urządzenie)

- do amatorskiego połowu ryb

- do wypoczynku, turystyki, sportów wodnych

Wydobywanie materiałów z wód - tylko za zgodą zgodą właściciela wody w miejscach wyznaczonych uchwałą rady gminy

Przy czym w ramach powszechnego korzystania z wód nie obejmuje to:

- wydobywania kamienia, żwiru, piasku i innych materiałów z wód morskich

- wycinania roślin z wód i brzegów

- wydobywania materiałów z potoków górskich

- wprowadzania ścieków - jeżeli krowa zrobi kupę do wody nie zawsze można podciągnąć pod oprowadzanie ścieków, bo nie jest to działanie celowe

Korzystanie powszechne z kąpieliska

Kąpieliska - rozumie się przez to wyznaczony uchwałą rady gminy, wydzielony i oznakowany fragment wód powierzchniowych, wykorzystywany przez dużą liczbę osób kąpiących się, określoną w uchwale rady gminy w sprawie wykazu kąpielisk, pod warunkiem że w stosunku do tego kąpieliska nie wydano stałego zakazu kąpieli

Wójt, burmistrz lub prezydent miasta podaje do publicznej wiadomości projekt uchwały, w sposób zwyczajowo przyjęty, określając formę, miejsce i termin składania uwag oraz propozycji zmian do tego projektu uchwały, nie krótszy niż 21 dni od dnia ogłoszenia. Organ wykonawczy gminy rozpatruje uwagi oraz propozycje, w terminie nie dłuższym niż 14 dni od dnia upływu terminu ich składania

Projekt uchwały, wraz z wnioskami, wójt, burmistrz lub prezydent miasta, najpóźniej do dnia 15 kwietnia, przekazuje do zaopiniowania właściwym:
- dyrektorowi regionalnego zarządu gospodarki wodnej,
- wojewódzkiemu inspektorowi ochrony środowiska
- państwowemu powiatowemu inspektorowi sanitarnemu,

W przypadku kąpielisk położonych na polskich obszarach morskich, również właściwemu terytorialnie dyrektorowi urzędu morskiego

Wójt, burmistrz lub prezydent miasta prowadzi i aktualizuje ewidencję kąpielisk

Korzystanie zwykłe

Właścicielowi gruntu przysługuje prawo do zwykłego korzystania z wód stanowiących jego własność oraz z wody podziemnej znajdującej się w jego gruncie; prawo to nie stanowi prawa do wykonywania urządzeń wodnych bez wymaganego pozwolenia wodnoprawnego. Zwykłe korzystanie z wód służy zaspokojeniu potrzeb własnego gospodarstwa domowego oraz gospodarstwa rolnego

Korzystanie z wód obejmuje wody:

- objęte prawem własności gruntowej

- wody powierzchniowe znajdujące się w gruncie (własność skarbu państwa)

Nie obejmuje prawa do:

- prawo wykonywania urządzeń wodnych

- nawadniania wodą podziemną za pomocą z deszczowni

- poboru wody większej, niż 5m³ na dobę (jest to bardzo trudne do sprawdzenia, bo trzeba by mieć jakiś licznik, a takich się nie stosuje)

- korzystania z wód na potrzeby działalności gospodarczej

- rolniczego wykorzystania ścieków

- wyprowadzania do wód (ziemi) oczyszczonych ścieków w ilości ponad 5m³ na dobę.

Problem prawnego reżimu budowy studni. Na jakiej głębokości jeszcze jest to woda własności gruntowej.

Uprawniony do korzystania zwykłego - właściciel gospodarstwa domowego i rolnego

NIE trzeba wnosić opłat, ani pozwoleń.

Korzystanie szczególne

Jest to korzystanie, które wykracza poza korzystanie zwykłe i powszechne

Przykładowy katalog wód zaliczonych do korzystania szczególnego:

- pobór i odprowadzanie wód podziemnych wykraczające poza korzystanie zwykłego i powszechnego

- korzystanie wód w celach energetycznych
- piętrzenie oraz retencjonowanie śródlądowych wód powierzchniowych
- wydobywanie z wód kamienia, żwiru, piasku oraz innych materiałów, a także wycinanie roślin z wód lub brzegu

Takie korzystanie wymaga pozwolenia wodnoprawnego. Jednak ustawodawca czasami zezwala na korzystanie bez zezwolenia z wód do korzystania szczególnego.

Ochrona wód

Ochrona jakościowa - polega na utrzymaniu określonych wskaźników wód, a jeżeli nie zostaną trzymane to na działaniach, które poprawią jakość wód, polegająca na zapewnieniu możliwości ich wykorzystania do:

- zaopatrywania ludności w wodę przeznaczoną do spożycia

- rekreacji (uprawianie sportów wodnych)

- bytowania organizmów wodnych

Mamy tu wieloletnie zaniedbania, spowodowane rażącym nieprzestrzeganiem jakości wód.

Obowiązuje w zakresie ochrony wód mogą mieć charakter:

- powszechny (nakazy, zakazy i ograniczenia)

- obszarowy (nakazy i zakazy i ograniczenia na określonym terenie)

- indywidualny (skierowane do imiennie oznaczonego podmiotu)

Instrumenty ochrony mogą się ze sobą przeplatać.

Powszechna ochrona wód

Obejmuje ona:

- zakaz wprowadzania ścieków bezpośrednio do wód podziemnych (bo mają niewielką możliwość do samooczyszczania się)

- zakaz odprowadzania ścieków do wód powierzchniowych lub do ziemii, jeżeli byłoby to sprzeczne z warunkami wynikającymi z istniejących form ochrony przyrody, utworzonych stref ochrony zwierząt łownych

- zakaz odprowadzania ścieków do wód oraz odchodów do wód stojących

- zakaz odprowadzania spławiania śniegu albo lodu do wód i składowania między wałem powodziowym (dawniej sypano piasek lub żwir na śnieg i lód, a następnie wrzucano go do rzek, co powodowało podnoszenie poziomu rzek)

- lokalizacji na obszarach szczegółowego zagrożenia powodzią nowych przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko i inne określone w ustawach

- mycia pojazdów w wodach powierzchniowych i nad brzegami tych wód

- pobierania z wód powierzchniowych wody bezpośrednio do opryskiwaczy rolniczych oraz mycia ich w wodach

- używania farb produkowanych na bazie związków organiczno-cynowych (TBT) do konserwacji technicznych konstrukcji podwodnych

Niekiedy zakazy te ulegają wyłączeniu, nie mają charakteru bezwzględnego - o ile organ właściwy do wydania pozwolenia wodnoprawnego ustali, że takie dopuszczenie nie koliduje z utrzymaniem dobrego stanu wód lub wymaganiami jakościowymi dla wód

Odprowadzanie ścieków

Ścieki wprowadzane do wód lub do ziemi w ramach zwykłego albo szczególnego korzystania z wód powinny być oczyszczone w stopniu wymaganym przepisami ustawy i nie mogą zawierać odpadów oraz zanieczyszczeń pływających, a także określonych substancji chemicznych oraz powodować zmian w mętności, barwy, zapachu, wytwrzaniu piany i osadów.

Wprowadzający ścieki do wód lub do ziemi są obowiązani zapewnić ochronę wód przed zanieczyszczeniem, w szczególności przez budowę i eksploatację urządzeń służących tej ochronie, a tam, gdzie jest to celowe, powtórne wykorzystanie oczyszczonych ścieków. Wybór miejsca i sposobu wykorzystania albo usuwania ścieków powinien minimalizować negatywne oddziaływania na środowisko

Zbiorowe zaopatrywanie w wodę i odprowadzanie ścieków. Chodzi tu o budowę systemów kanalizacji zakończonych oczyszczalniami, ale nie zawsze jest to możliwe i dopuszcza się przydomowe oczyszczalnie ścieków.

Aglomeracje

aglomeracja -to rozumieć teren, na którym zaludnienie lub działalność gospodarcza są wystarczająco skoncentrowane, aby ścieki komunalne były zbierane i przekazywane do oczyszczalni ścieków albo do końcowego punktu zrzutu tych ścieków;

Aglomeracje o równoważnej liczbie mieszkańców powyżej 2000 powinny być wyposażone w systemy kanalizacji zbiorczej dla ścieków komunalnych, zgodnie z ustaleniami krajowego programu oczyszczania ścieków komunalnych.

Granice aglomeracji - Aglomeracje, wyznacza, w drodze uchwały, sejmik województwa. Jeżeli aglomeracja obejmowałaby tereny położone w dwóch lub więcej województwach, właściwy do wyznaczenia aglomeracji jest sejmik tego województwa, na którego terenie będzie się znajdować największa część aglomeracji

Wyznaczenie aglomeracji, następuje po uzgodnieniu przez marszałka województwa z właściwym dyrektorem regionalnego zarządu gospodarki wodnej, a dla obszarów objętych formą ochrony z RDOŚ.

Krajowy Program oczyszczania Ścieków Komunalnych (KPKŚK)

Sporządza go Prezes Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej, a zatwierdza Rada Ministrów

Krajowy program oczyszczania ścieków komunalnych określi dla przedsięwzięć, w szczególności: 1) zakres rzeczowo-finansowy;
2) termin zakończenia.

Marszałek województwa przedkłada Prezesowi Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej, sprawozdanie z realizacji krajowego programu oczyszczania ścieków komunalnych w województwie

Rolnicze wykorzystanie ścieków

Ścieki bytowe oraz ścieki komunalne lub przemysłowe o składzie zbliżonym do ścieków bytowych, a także ścieki, mogą być oczyszczane przez ich rolnicze wykorzystanie.

Przez rolnicze wykorzystanie ścieków, rozumie się zastosowanie ścieków do:
nawadniania i nawożenia użytków rolnych oraz stawów wykorzystywanych do chowu lub hodowli ryb

Nie wolno, gdy:

-grunt jest zamarznięty do głębokości 30 cm lub przykryty śniegiem

- na gruntach wykorzystywanych do upraw roślin, przeznaczonych do spożycia w stanie surowym

- teren jest pochyły (10% dla gruntów ornych, 20% dla łąk, pastwisk oraz plantacji drzew leśnych)

- na gruntach, w których zwierciadło wód podziemnych znajduje się płycej niż 1,5 m od powierzchni ziemi lub od dna rowu rozprowadzającego ścieki

Zanieczyszczenie azotowe z rolnictwa

Przepis ustawy przewiduje, że dyrektor RZGW w drodze rozporządzenia wyznacza wody narażone na zanieczyszczenie związkami azotu, ze źródeł rolniczych oraz obszary szczególnie narażone gdzie dopływ tych związków azotu, ze źródeł rolniczych należy ograniczyć, dla każdego z tych obszarów w drodze rozporządzenia opracowuje program ograniczenia dopływu azotu

Szczegóły określa Minister Środowiska z dnia 23 grudnia 2002 r.

Obszarowa ochrona wód

W celu zapewnienia odpowiedniej jakości wody ujmowanej do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia oraz zaopatrzenia zakładów wymagających wody wysokiej jakości, a także ze względu na ochronę zasobów wodnych, mogą być ustanawiane:
1) strefy ochronne ujęć wody;
2) obszary ochronne zbiorników wód śródlądowych.

Strefa ochronna ujęć wody

Ujęcie - jest to miejsce poboru wody powierzchniowej lub podziemnej

Strefa ochronna powstaje w drodze rozporządzenia Dyrektora RGZW, czyli w postaci aktu prawa miejscowego. Określenie granicy tej strefy nie jest możliwe bez informacji hydrogeologicznej.

Składa się ona z dwóch stref:

- bezpośredniej

- pośredniej

Na terenie ochrony bezpośredniej ujęć wód podziemnych oraz powierzchniowych zabronione jest użytkowanie gruntów do celów niezwiązanych z eksploatacją ujęcia wody.

Dopuszcza się ustanowienie strefy ochronnej obejmującej wyłącznie teren ochrony bezpośredniej, jeżeli jest to uzasadnione lokalnymi warunkami hydrogeologicznymi, hydrologicznymi i geomorfologicznymi oraz zapewnia konieczną ochronę ujmowanej wody.

W przypadku, gdy utworzenie strefy ochronnej ujęć wody obejmuje wyłącznie teren ochrony bezpośredniej ustanawia, na wniosek i koszt właściciela ujęcia wody, w drodze decyzji, organ właściwy do wydania pozwolenia wodnoprawnego; kopię wydanej decyzji organ przekazuje właściwemu dyrektorowi regionalnego zarządu gospodarki wodnej.

Granice ochrony pośredniej mają być oznaczone tablicami. Znów strefa ochrony bezpośredniej musi być ogrodzona oznaczona tablicami. Wolno na niej wykonywać tylko działalność związaną z eksploatacją gruntów. Ustawa przewiduje, że teren ujęcia musi być pokryty zielenią. Nie można odprowadzać tam ścieków. Powinno się ograniczyć pobyt ludzi do minimum.

Strefa ochrony pośredniej może zajmować znacznie szerszy obszar i tam mogą obowiązywać różne zakazy stanowiące konsekwencje takiego aktu, np. Zakaz wprowadzania ścieków do wód (ziemi), rolniczego wykorzystywania ścieków, stosowania nawozów, przechowywania środków ochrony roślin.

Właściciel znajdujący się w takiej strefie może żądać odszkodowania od organu właściwego, a jeżeli ten nie dysponuje pieniędzmi to zazwyczaj ogranicza taką strefę.

Obszar chroniony zbiornika wód śródlądowych

Można go tworzyć do ochrony wód, które nie są eksploatowane, ale które muszą być zachowane dla przyszłych pokoleń.

Obszary ochronne zbiorników wód śródlądowych, zwane dalej „obszarami ochronnymi”, stanowią obszary, na których obowiązują zakazy, nakazy oraz ograniczenia w zakresie użytkowania gruntów lub korzystania z wody w celu ochrony zasobów tych wód przed degradacją.

Na obszarach ochronnych można zabronić wznoszenia obiektów budowlanych oraz wykonywania robót lub innych czynności, które mogą spowodować trwałe zanieczyszczenie gruntów lub wód, a w szczególności lokalizowania inwestycji zaliczonych do przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko

Obszar ochronny ustanawia, w drodze aktu prawa miejscowego, dyrektor regionalnego zarządu gospodarki wodnej na podstawie planu gospodarowania wodami na obszarze dorzecza

Jednak praktyka jest taka, że nie tworzy ich, bo właścicielowi przysługuje odszkodowanie. Z tego powodu nie tworzy się takich obszarów, bo nie ma pieniędzy na wyznaczanie takich obszarów.

Mają one wpływ na plan zagospodarowania przestrzennego

Ochrona indywidualna

Polega na pozwoleniu wodnoprawnym, czyli decyzja w szczególności na szczególne korzystanie z wód.

Dotyczy to takich sytuacji, jak na przykład:

- regulację wód oraz zmianę ukształtowania terenu na gruntach przylegających do wód, mającą wpływ na warunki przepływu wody;
- wykonanie urządzeń wodnych;
- rolnicze wykorzystanie ścieków, w zakresie nieobjętym zwykłym korzystaniem z wód;
- długotrwałe obniżenie poziomu zwierciadła wody podziemnej;
- piętrzenie wody podziemnej;

Ustawa zezwala na niektóre rodzaje korzystania szczególnego wód, bez zezwolenia, jak:

- uprawianie żeglugi na śródlądowych drogach wodnych
- holowanie oraz spław drewna;

- wykorzystywanie czynności związanych z powodzią

- wykonywanie urządzeń wodnych do poboru wód podziemnych na potrzeby zwykłego korzystania z wód z ujęć o głębokości do 30 m;
- pobór wód powierzchniowych lub podziemnych w ilości nieprzekraczającej 5 m3 na dobę

Jest to decyzja wydawane wyłącznie na wniosek, a elementem wniosku jest operat wodnoprawny. Operat wodnoprawny przypomina to trochę raport oddziaływania na środowisko. Daje odpowiedź, w jaki sposób to korzystanie wpłynie na stosunki wodne. Operat sporządza się w formie opisowej i graficznej.

Jeżeli nie ma planu zagospodarowania przestrzennego to elementem wniosku jest decyzji o planu zabudowy ...

Niektóre przedsięzwięcia zaliczane są jako mogące zancząco lub potencjalnie wpływać na środowisko i wówczas musimy jeszcze uzyskać ...

Organem właściwym do wydawania pozwoleń wodnoprawnych, jest starosta, wykonujący to zadanie jako zadanie z zakresu administracji rządowej.

Marszałek województwa wydaje pozwolenie wodnoprawne w niektórych sytuacjach określonych w ustawie. W przypadku terenów zamkniętych to przez dyrektora RZGW

Informację o wszczęciu postępowania o wydanie pozwolenia wodnoprawnego właściwy organ podaje do publicznej wiadomości.

Stroną postępowania w sprawie o wydanie pozwolenia wodnoprawnego jest:
- wnioskodawca ubiegający się o wydanie pozwolenia wodnoprawnego;
- właściciel wody;
- właściciel urządzeń kanalizacyjnych, do których wprowadzane będą ścieki przemysłowe zawierające substancje szczególnie szkodliwe dla środowiska wodnego;
- władający powierzchnią ziemi położoną w zasięgu oddziaływania
- uprawniony do rybactwa w zasięgu oddziaływania
- właściciel istniejącego urządzenia wodnego znajdującego się w zasięgu oddziaływania

Oznacza to, że ilość stron może być znaczna i jeżeli przekracza ona 20 to stosuje się tryb obwieszczeń publicznych.

Jeżeli o pozwolenie wodnoprawne ubiega się kilka osób to pierwszeństwo ma właściciel urządzenia wodnego, albo ten kto zamierza wykonywać pobieranie wody dla zaspokajania potrzeb ludności.

Odmowa PWP - Jeżeli wnioskowane pozwolenie naruszało by:

- wymagania ochrony zdrowia życia

- wymagania planów gospodarki wodnej

- projektowany sposób korzystania z wody w celach hydroenergetycznej nie zapewniających technicznie i ekonomicznie wykorzystania tego przedsięwzięcia.

Pozwolenie wodnoprawne wydaje się, w drodze decyzji, na czas określony.
Pozwolenie wodnoprawne na szczególne korzystanie z wód wydaje się na okres nie dłuższy niż 20 lat.
Pozwolenie wodnoprawne na wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi wydaje się na okres nie dłuższy niż 10 lat.
Pozwolenie wodnoprawne na wprowadzanie do wód lub do urządzeń kanalizacyjnych, będących własnością innych podmiotów, ścieków przemysłowych zawierających substancje szczególnie szkodliwe dla środowiska wodnego wydaje się na okres nie dłuższy niż 4 lata.

Pozwolenie wodnoprawne na wycinanie roślin z wód lub z brzegu oraz wydobywanie kamienia, żwiru, piasku oraz innych materiałów z wód lub z obszarów szczególnego zagrożenia powodzią wydaje się na okres nie dłuższy niż 5 lat.

Obowiązek ustalenia czasu obowiązywania nie dotyczy pozwoleń wodnoprawnych na wykonanie urządzeń wodnych.

Prawo geologiczne i górnicze

W 1918 roku zachowano prawo państw zaborczych i zaczęto tworzyć własne prawo. Do 1953 roku ona obowiązywało.

Podstawą dla polskiego prawa stało się pruskie prawo górniczego opracowanego w 1930 roku.

Allgemeines Berggesetz fur die Preussischen Staaten (Powszechna pruska ustawa górnicza z 1854 roku).

Umowa międzynarodowa (układ opolski) - po zmianie granicy w 1922 roku, w sprawie górnictwa transgranicznego.

Rozporządzenie Prezydenta RP z 30 listopada 1930 r. Prawo górnicze. Nie dotyczyło kopalin bitumicznych, w tym zakresie pozostawiono przepisy naftowe państw zaborczych, które używano aż do 1953 roku.

Prawo górnicze z 1930 r. Wyróżniało kopaliny, które mogły się stać przedmiotem własności górniczej. Była ukształtowana na wzór własności gruntowej, należało stosować odpowiednie uregulowanie ustaw cywilnych dotyczących nieruchomości.

Kopaliny, które mogły stać się przedmiotem własności górniczej stanowiły części nieruchomości. Używano pojęcia, że własność gruntowa sięga "od niebios do piekeł".

Po wojnie doszło do zmiany ustroju i ustawa z 1946 roku tzw. Ustawa nacjonalizacyjna. Przedmiotem nacjonalizacji były między innymi kopalnie. Wykonywanie pewnych działalności gospodarczej wymagały zezwolenia państwa, którego nie można było uzyskać.

Ustawa ta znacjonalizowała własność górniczą oraz własność naftową.

Dekret o prawie górniczym z 1953 roku - Na jego mocy prawo wydobywania kopalin przysługuje państwu. Nie było tam nadal rozwiązania nacjonalizującego złoża kopalń. Państwo nie interesowało się kto jest właścicielem złoża, bo wszystkie kopalnie były państwowe.

Do połowy lat 80 wywłaszczenie następowało w wysokości do 1/3 wartości nieruchomości, więc państwo mogło łatwo zając ziemie, gdzie złoża były płytko. Znów na cele górnicze nie zaliczano do wywłaszczeń wartości złoża.

Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej z 23 grudnia 1988 r. - była to rewolucja, bo wprowadziła odwrotną zasadę, niż dotąd stosowaną, czyli swobody działalności gospodarczej. Jednym z ograniczeń tej ustawy był system koncesjonowania, czyli od uzyskania kwalifikowanej decyzji. Jest to decyzja uznaniowa.

Działalność w zakresie górnicza wymaga koncesji.

W 1991 roku uchwalona została ustawa zmieniająca dekret o prawie górniczym z 1953 - miała ona zmodyfikować prawo koncesjonowania. Prof. Lipiński ocenia to jako "Zabawa pijanego szympansa, golącego się brzytwą w gabinecie pełnym luster".

Przedsiębiorstwo górnicze mają dominować nad uprawnieniami właściciela nieruchomości. Dotyczyło też to prawa odpowiedzialności. Te przepisy z dekretu z 1953 roku przyczyniło się do ogromnego zdewastowania środowiska.

Odszkodowania były bardzo niskie.

29 maja 1993 roku sejm uchwalił nowe prawo geologiczne i górnicze, ale w tym samym czasie Prezydent RP rozwiązał parlament. Sejm uchwalił ją dopiero w 1994 roku. Podejmowała ona pierwszą próbę urynkowienia przemysłu górniczego.

W 2007 roku minister środowiska podjął decyzje o napisaniu nowego prawa górniczego. Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. — Prawo geologiczne i górnicze

Problem podatek od wyrobisk górniczych. Do dziś nie został rozwiązany. Przepisy o podatku dochodowym przewidują odliczanie kosztów środków trwałych, a zaliczano do nich wyrobiska górnicze, które zaliczane były jako budowle. W związku z tym, jeżeli są to budowle to podlegają one podatkowi od wyrobisk górniczych. Były to ogromne sumy.

W 1992 roku NSA stwierdził, że wyrobisko górnicze nie jest budowlą w rozumieniu podatku od nieruchomości. Jednak sądy administracyjne zaczęły orzekać odwrotnie.

Trybunał Konstytucyjny także stwierdził, że wyrobisko górnicze nie jest budowlą w rozumieniu podatku od nieruchomości, ale pewne urządzenia mogą być tak rozumiane.

Tzw. Nowela węglowodorowa z 2014 roku zmieniające Prawo górnicze.

Gaz ze złóż konwencjonalnych to gaz wypełniające struktury w postaci gąbkę w wnętrzu ziemi.
Gaz łupkowy występuje znacznie głębie i jest uwięziony w skałach, więc żeby go wydobyć trzeba wprowadzić płyn, który spowoduje wydobycie tego gazu.

W Polskich warunkach geologicznych nie sprawdziło się to, ale postanowiono zmienić prawo górnicze, a jednocześnie ustanowiono podatki od takiego wydobycia, pod pozorem ochrony interesów państwa.

Obecnie Prawo górnicze z 2011 roku, otrzymało drugi tekst jednolity w 2015 roku. Pomimo błędów jakie tam występuje to nikt nie zainteresował się zmianą tej ustawy.

Regulacja dotycząca prawa górniczego jest bardzo trudna, bo musi rozstrzygać bardzo kolizyjne interesy, bo sprzeczają się tu samorządy gminy, właścicieli nieruchomości, osób wydobywających złoża.

Ustawa jest oparta jest na różnych kompromisach, które nie zadowalają nikogo.

Ustawa ta wdraża pewne dyrektywy unijne:
- węglowodorowa
- BHP
- CSS - wychwyt dwutlenku węgla i zatłaczania do skorupy ziemskiej.

Austriacy mają 3 przepisy, w których zabronili składowania CCS, a u nas zrobili odwrotnie i czytanie tej ustawy jest bardzo trudne.

Prawo górnicze reguluje (art. 1):

• określa wydobywanie kopalin ze złóż

• prac geologicznych

• zasady podziemnego składowania odpadów

• podziemne magazynowanie substancji, np. Węglowodorów na wszelki wypadek, gdyby zakręcono gaz.

• Rozpoznawania podziemnego kompleksu na potrzeby demonstracyjnego projektu CCS

• realizacji demonstracyjnego projektu CCS
  
  

Ta formuła art. 1 prawa górniczego jest niepełna. W art. 2 są dodatkowe zakresy stosowania Prgg.

• odwadnianie zamkniętych zakładów górniczych - np. Na terenie gdzie wydobywała kopalnia Orzeł Biały, konieczne jest nadal praca pomp, bo inaczej doszło by do stopniowego powstawania jedziora na tym terenie.

• Roboty podziemne na potrzeby geologiczne, szkoleniowe,

• wykonywanie robót górniczych w zamkniętych zakładach górniczych w innych celach, niż wydobycie

co to jest na zdjęciu ? - kto odpowie na wykładzie ten ma ocenę na 5 z egzaminu. Był to Szyb Poniatowski

W podręczniku ten rozdział jest całkowicie nieaktualny - konfrontacja podręcznika z ustawą !! - uczyć się rzeczy o których mowa w podręczniku, ale pod kątem ustawy.

Wyłączenie stosowania ustawy:

- korzystania z wód w zakresie uregulowanym odrębnymi przepisami;
- wykonywania wkopów oraz otworów wiertniczych o głębokości do 30 m w celu wykorzystania ciepła Ziemi, poza obszarami górniczymi;
- badań naukowych i działalności dydaktycznej, prowadzonych bez wykonywania robót geologicznych;
- pozyskiwania okazów minerałów, skał i skamielin w celach naukowych, kolekcjonerskich i dydaktycznych, prowadzonego bez wykonywania robót górniczych;
- wydobywania kruszywa w zakresie niezbędnym do wykonania pilnych prac zabezpieczających przed powodzią w czasie obowiązywania stanu klęski żywiołowej

Własność złoża

Do jakiej głębokości sięga nieruchomość ?

Kto jest właścicielem złóż ?

W czasie komunizmu nie określono tego, bo funkcjonował monopol działalności gospodarczej państwa. Wówczas prawo wydobywania kopalin przysługiwało państw.

Po zmianie ustroju ustalenie tego kto jest właścicielem kopalin stało się istotne, zwłaszcza dla zagranicznych inwestorów. W dzisiejszym stanie złoża dzielą się na:
- własność górniczą - są to złoża kopalin wyliczonych w ustawie (węgiel, metan, węgiel brunatny, itp.) Objęte są nią te części górotworu objęte poza nieruchomościami (pod dno morskie) oraz te poniżej dolnej granicy nieruchomości.
- prawo własności gruntowej

Złoże kopaliny - naturalne nagromadzenie kopaliny lub surowców, których wydobycie może przynieść korzyść gospodarczą. Takim złożem mogłoby być wszystko. - jest to definicja geologiczna

np. w piasku morskim jest niewielka ilość złota, którego wydobywanie obecnie jest nieopłacalne, ale może być opłacalne w przyszłości i czy obecnie jest to złoże czy nie ? - głupia ta definicja.

Własność górnicza powstała wraz z wejściem prawa górniczego. W ten sposób Sejm dokonał nacjonalizacji niektórych złóż, dotyczy to np. Węgla brunatnego, kamieni ozdobnych (krzemień pasiasty)

Granice przestrzenne nieruchomości

Prawo własności górniczej przysługuje jedynie państwu i nie może go przenieść, ale może być obciążone użytkowaniem górniczym. Czasami ustawodawca dopuszcza bezumowne użytkowanie. Do prawa własności stosuje się odpowiednio przepisy kodeksu cywilnego.

Uprawnienia Skarbu Państwa wynikające z własności górniczej wykonują organy koncesyjne - marszałek województwa, a w zakresie niekoncesyjnym - zarząd województwa

Użytkowanie górnicze - powstaje na podstawie umowy, nie dłuższej, niż 50 lat, ma charakter warunkowy, powstaje pod warunkiem uzyskania koncesji i gaśnie wraz z utratą koncesji.

Właściciel nieruchomości gruntowej - jest to właściciel złóż nie objętych własnością górniczą

Koncesja uregulowana według:

• ustawa o swobodzie działalności gospodarczej

• KPA

• prawo geologiczne i górnicze

• ustawa ocenowa

Koncesja jest to pojecie dwuznaczne:

1. umowa z gminą dająca prawo do działalności polegającej na budowie obiektu (?)

2. kwalifikowana decyzja administracyjna - zezwalająca na wykonywanie działalności, która musi pozostawać pod wzmożonym nadzorem państwa

Jest to decyzja o charakterze koncesjonowanym, po spełnieniu wymagań określonych ustawą, organ może odmówić jej udzielenia ze względu na ważny interes państwa.

Koncesją objęte jest

• poszukiwanie lub rozpoznawania złóż kopalin

• wydobywanie kopalin ze złóż

• magazynowanie substancji podziemne składowanie substancji, CO2, odpadów i substancji
  

Inne działalność górnicza podlega innej reglamentacji.

Organy koncesyjne - wydają, zmieniają, ograniczają, cofają koncesje

- minister ds. Środowiska - kopalnie w art. 10 ust. 1, obszary morskie, podziemne magazynowanie
- starosta - wydobywania kopalin nie objętych własnością górnicza, wydobywanych odkrywkowo, na obszarze 2ha i wydobywane bez środków strzałowych, do 20 tyś m3 rocznie.

- marszałek województwa - domniemanie kompetencji

Odmienne rygory dotyczą węglowodorów:
- gaz ziemny
- ropa
Wynika ona z problemu gazu łupkowego.

Koncesje uzyskuje się w postępowaniu przetargowym

W zakresie nieuregulowanym stosuje się przepisy o swobodzie działalności gospodarczej, z wyjątkiem, że jeżeli organ nie rozpatrzy wniosku z zgodnie z terminem to uznajemy że wydał decyzje pozytywną.

Wymagana jest decyzja środowiskowa i musi być ona elementem wniosku koncesyjnego.

Współdziałanie w postępowaniu koncesyjnym. Nigdy nie jest ona samodzielną decyzją tego organu. Istotą współdziałania jest to, że przepis ustawy uzależnia wydania decyzji od uzgodnienia z organem administracji lub organami administracji. Organ współdziałający zajmuje stanowisko jedynie na wniosek organu działającego.

W KPA - Ma on 14 dni na zajęcie stanowisko. Uzgodnienie lub odmowa uzgodnienia są wiążące, a opinia nie jest stanowiskiem wiążącym, a tylko elementem postępowania dowodowego, przy czym musi podać przyczyny nieuwzględnienia tego.

W prawie górniczym, jeżeli w ciągu 14 dni nie zajmie stanowiska to uważamy, że nie ma nic przeciwko.

Sankcje w przypadku pominięcia współdziałania to powoduje to wadliwość decyzji uzasadniające jej wznowienie, a jeżeli organ wydał decyzje wbrew uzgodnieniu to decyzja jest nieważna ?

Organem koncesyjnym jest starosta. W przypadku, gdy mamy Prezydenta miasta na prawach powiatu to jest on tym samym oraganem w przypadku współdziałania.

Niektóre przesłanki uzgodnienia:

z art. 7 - podejmowanie i wykonywanie działalności jest dozwolone tylko, gdy nie narusza:

przeznaczenia nieruchomości określonych w planie miejscowym, a jeżeli go nie ma to w Studium uwarunkowań zagospodarowania przestrzennego (problem jest taki, że ono nie zawiera tych informacji)

Udzielenie koncesji na:
- poszukiwanie lub rozpoznawanie rud pierwiastków promieniotwórczych oraz wydobywanie tych rud ze złóż wymaga opinii Prezesa Państwowej Agencji Atomistyki;
- wydobywanie kopalin z gruntów pod wodami śródlądowym wymaga uzgodnienia z organem odpowiedzialnym za utrzymanie wód oraz opinii organu właściwego do wydania pozwolenia wodnoprawnego;
- wydobywanie kopalin ze złóż, podziemne bezzbiornikowe magazynowanie substancji oraz podziemne składowanie dwutlenku węgla wymaga uzgodnienia z ministrem właściwym do spraw gospodarki;
- podziemne składowanie dwutlenku węgla wymaga uzyskania opinii Komisji Europejskiej.

Stronami postępowania koncesyjnego są:

• właściciele i użytkownicy wieczyści, gdzie ma być obszar górniczy

• nie są właściciele i użytkownicy wieczyści poza tym obszarem

• gmina, tylko w zakresie gdy chodzi o ich teren, ale wówczas muszą się wyłączyć, aby nie orzekać we własnej sprawie
  

obszarem górniczym - jest przestrzeń, w granicach której przedsiębiorca jest uprawniony do wydobywania kopaliny, podziemnego bezzbiornikowego magazynowania substancji, podziemnego składowania odpadów, podziemnego składowania dwutlenku węgla oraz prowadzenia robót górniczych niezbędnych do wykonywania koncesji;

Koncesja na wydobywanie kopaliny ze złoża, podziemne bezzbiornikowe magazynowanie substancji, podziemne składowanie odpadów albo podziemne składowanie dwutlenku węgla wyznacza również granice obszaru i terenu górniczego.

Organizacje społeczne na prawach strony - jeżeli decyzja ocenowa została podjęta z takim udziałem to w postępowaniu koncesyjnym z udziałem organizacji społecznym.

Treść koncesji
- określa adresata - ten kto uzyskał koncesje

- rodzaj działalności

- przestrzeń
- czas (od 3 do 50 lat)
- termin rozpoczęcia działalności

Koncesja może określać:

- wymagania w zakresie ochrony środowiska i bezpieczeństwa, ale nie może dotyczyć to przepisów opierających się na innych postawach prawnych (np. Zakresie ochrony wód, gospodarki odpadami). Nie wolno ich także powtarzać w koncesji.

Koncesja nie zwalania od wymagań określonych w innych przepisach.

Niektóre wymagania koncesyjne zależą od rodzaju wykonywanej działalności.

Obszar, a teren górniczy:

Obszar górniczy (OG) - jest to przestrzeń, w granicach której przedsiębiorca jest uprawniony do wydobywania kopaliny, itd. (pełen wykaz powyżej)

Teren górniczy (TG) - jest przestrzeń objęta przewidywanymi szkodliwymi wpływami robót górniczych zakładu górniczego

Art. 42 Skutki rozpoczęcia działalności gospodarczej:

1) rozpoczęcie działalności objętej koncesją uważa się za zaistnienie nieodwracalnych skutków prawnych;
2) uchylenie (zmiana) koncesji w wyniku wznowienia postępowania nie może nastąpić z upływem roku od dnia rozpoczęcia określonej nią działalności. Nie uchybia to obowiązkowi naprawienia szkody.

robotą geologiczną - jest wykonywanie w ramach prac geologicznych wszelkich czynności poniżej powierzchni terenu, w tym przy użyciu środków strzałowych, a także likwidacja wyrobisk po tych czynnościach;

Roboty geologiczne

• koncesjonowane

• niekoncesjonowane
  

robotą górniczą - jest wykonywanie, utrzymywanie, zabezpieczanie lub likwidowanie wyrobisk górniczych oraz zwałowanie nadkładu w odkrywkowych zakładach górniczych w związku z działalnością regulowaną ustawą;

Projekt robót górniczych - jest elementem wniosku o koncesje na wydobywanie, a dla pozostałych robót jest zatwierdzany na podstawie decyzji administracyjnej w nieco innym trybie.

Dokumentacja geologiczna - przedstawia wyniki badań geologicznych i stopień zamierzonych celów geologicznych.

Dokumentacje typy:

- złoża kopaliny (poza węglowodorami) - jest to opis tego złoża
- gologiczno-inwestycyjna żłoża węglowodorów

- hydrogeologiczna

- geologiczno-inżynierska

- inne

Dokumentacje geologiczne (poza innymi) podlegają zatwierdzeniu organowi administracji geologicznej

Inne podlegają przekazaniu organowi administracji geologicznej.

Znaczenie DG dla ochrony środowiska

Dokumentacja wiele informacji o środowisku. Pojawia się problem eksploatacji złoża.

Ochrona złóż kopalin

Górnictwo nie jest lubiane przez organy samorządu, bo niszczy środowisko i powoduje szkody górnicze.

Terminy

Rada gminy ma 2 lata na stosowną zmianę studium uwarunkowań przestrzennych gmin, a jeżeli tego nie zrobi to robi to wojewoda na koszt gminy. - jest to zawężenie samodzielności planistycznej gminy.

Planowanie i zagospodarowanie

Koncesja może być wydana na 50 lat, ale wymagań w stosunku do prac górniczych na tak długi okres nie da się określić.

Art. 104 - opracowanie ekofizograficzne - dokument wstępny, coś w rodzaju mini prognozy oddziaływania na środowisko. Odniesiony do działalności górniczej. Plan ten powinien określać integracje wszystkich działań wykonywanych na danym terenie. Ma on godzić sprzeczne interesy. Może on wyznaczać filar ochronny, czyli część obszaru górniczego, gdzie eksploatacja jest zabroniona, albo stosowanie specjalnych wymagań. Może on przewidywać ograniczenia określonych obiektów budowlanych, np. kubaturowych.

Koszt sporządzenia takiego planu ponosi przedsiębiorca górniczy. Może on podlegać kontroli sądowej. Daje on organom gmin możliwość wpływu na działalność górniczą.

Opłaty w prawie geologicznym i górniczym

• opłata eksploatacyjna

• opłata quasieksploatacyjna

• opłaty sankcyjne - dodatkowa i podwyższona

Są to szczególne rodzaje opłat za korzystanie ze środowiska, ale nic to nie oznacza.

Opłata eksploatacyjna

Opłata eksploatacyjna, ponosi ją przedsiębiorca, który wydobywa kopalinę ze złoża. Jest ona niezależna od opłaty za użytkowanie górnicze.

Stawki określa załącznik od ustawy. Stawkę mnoży się przez ilość wydobytej kopaliny. Oblicza się ją raz na pół roku. Nie ma znaczenia, co przedsiębiorca dalej robi ze swoją kopaliną.

Kopaliny towarzyszące - opłata jest niższa o 50 %. Niekiedy z przyczyn ekologicznych stawka ta wynosi 0 % np. dla metanu.

Na miesiąc przed okresem rozliczeniowym, przedsiębiorca samodzielnie oblicza wysokość opłaty i wnosi tą opłatę. Organ koncesyjny jedynie weryfikuje poprawność wniesienia tej opłaty. Decyzje podejmuje, gdy doszło do uchybienia obowiązków.

Opłatę te stosuje się analogicznie do osób wykonujących prace górnicze.

Opłata quasi-eksploatacyjna

Opłata quasi-eksploatacyjna - Obciąża ona przedsiębiorce, który uzyskał pozwolenie na poszukiwanie, rozpoznawanie kopalin czy też CCS. Stawki zależą od rodzaju działalności i obliczane są od kilometra kwadratowego. Wysokość określa się w koncesji ma charakter jednorazowy, wnosi się ją w terminie 14 dni.

Nie obciąża ona niekoncesjonowanych kopalin, nawet jeżeli dotyczy poszukiwania lub rozpoznawania złóż kopalin, a więc tych nie wymienionych w ustawie.

Przedmiotem tej opłaty jest także podziemne magazynowanie substancji, podziemne składowanie odpadów czy dwutlenku węgla. Stawki są określone w ustawie, ale samodzielnie określa je przedsiębiorca. Stawkę mnoży się razy ilość odpadów, lub magazynowanych substancji.

Stawki określone są ustawą, ale one corocznie ulegają zwiększeniu o wskazany w ustawie wskaźnik inflacji. Minister właściwy ds. środowiska określa zwaloryzowane stawki.

Zwolnienie kwotowe

Ustawodawca określił próg 300 zł za okres rozliczeniowy. Jeżeli opłata nie przekroczony tego progu to opłaty się nie płaci. Nie podlega ona waloryzacji. Nawet jeżeli ktoś nie przekracza tego progu to i tak musi poinformować organ o wielkości wydobycia.

W prawie ochrony środowiska istnieją podobne zwolnienia kwotowe.

Opłaty sankcyjne

Opłatami sankcyjnymi są:

• dodatkowa - należy się za działalność wykonywaną z rażącym naruszeniem koncesji bądź Projektem Robót Gegologicznych - jest niezależna od innych opłat, w tym od eksploatacyjnej, stawki w ustawie, np. pięciokrotność stawki opłaty eksploatacyjnej

• podwyższona - należy się za wykorzystywanie działalności koncesjonowanej bez koncesji bądź Projektu Robót Geologicznych.

Opłatę podwyższona nakłada minister ds. środowiska, albo organ nadzoru górniczego lub inny organ koncesyjny. Są to kary pieniężne, choć nazwane opłatami.

Problem ustalenia postawy tej opłaty. Organ musi udowodnić, że doszło do wydobycia określonej ilości kopaliny, nie może być wielkość niedookreślona. Środkiem dowodowym może być obszar wyrobiska czy opinia biegłego.

Opłaty są niezależne od odpowiedzialności cywilnej i karnej.

Do końca ubiegłego roku (2015 r.) z tytułu opłat 60 % otrzymywała gmina, a 40 % Narodowy Fundusz. A na morzu terytorialnym 100 % otrzymywał Narodowy Fundusz.

Od 1 stycznia część z tych opłat otrzymuje powiat, na walkę z nielegalnym górnictwem. Gmina może dowolnie dysponować tymi środkami. Nie ma znaczenia czy zostaną one przeznaczone na ochronę środowiska czy na coś innego. Jednak środki otrzymywane na Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej określane są jako „znaczone”. Oznacza to, że mogą być wydawana na określone ustawą cele, którymi są cele proekologiczne.

Jeżeli środki te miały by zaliać przedsiębiorców to stanowiłoby to pomoc publiczną.

Wierzycielami są:

• narodowy fundusz ochrony środowiska i gospodarki wodnej (NFOŚGW)

• gminy

• powiaty (od 1 stycznia)

Jeżeli gmina prowadziłaby nielegalne wydobycie to zapłaci ona, tylko 40 % opłaty na Narodowy Fundusz, bo nie będzie płaciła sama sobie.

Przepisy o zobowiązaniach podatkowych stosujemy do tych przepisów.
- może dojść do restrukturyzacji zadłużenia
- odpowiedzialność osób trzecich w razie niewypłacalności spółki

Nie można wydać decyzji po upływie 5 lat. Ustawa przesądza, że stronami jest przedsiębiorca lub ten kto wydobywa bez koncesji.

Pojawił się jednak problem czy stroną mogą być „gminy miedziowe”, czyli te na których wydobywa KGHM. Gminy te domagają się udziału w ustaleniu tej opłaty, ale orzecznictwo wypowiedziało się negatywnie tej koncepcji. Dziś ustawodawca wyraźnie określił, że gmina stroną nie jest.

Jeżeli gmina dowie się, że opłata jest źle oceniona, to jedyne co może zrobić to poinformować organ lub zmusić organ do wszczęcia postępowania.

Odpowiedzialność za tzw. szkody górnicze

Prawo geologiczne reguluje odpowiedzialność za szkody górnicze, choć obecnie już to pojęcie nie istnieje w ustawie, ale istniało na mocy starej ustawy. Stara ustawa dość dokładnie określało zasady naprawy tych szkód. Zwiększone wydobycie skutkowało koniecznością złagodzenie odpowiedzialności za szkody górnicze. Doprowadziło to dewastacji środowiska na Górnym Śląsku.

Pojecie szkód górniczych nadal jest używane, pomimo iż od 1994 roku nie ma w ustawie. Szkody mogą przybierać róże formy, np.
- uszkodzenie budynków

- zmiany poziomu wód

W obecnej ustawie dział 8 reguluje te zasady odpowiedzialności. Przesłanki są jednakowe niezależne od tego kto jest poszkodowanym. W art. 144 prawa geologicznego i górniczego - właściciel nie może sprzeciwić wydobyciu górniczego, jeżeli jest ono prowadzone zgodne z prawem. Traci w ten sposób roszczenie negatoryjne, ale zyskuje roszczenie odszkodowawcze (prewencyjne).

Art. 435 KC - zaistniała szkoda musi stanowić normalne następstwo ruchu zakładu górniczego. Przesądza o tym opinia biegłych, bo do uszkodzenia budynku może dojść w różne sposoby, np. Przesuszenie gruntu, spowodowane drganiem podłoża spowodowanego ruchu drogowego czy właśnie w wyniku działalności górniczej.

Dłużnik - zasadą jest odpowiedzialność sprawcza, czyli ten przedsiębiorca, który prowadzi zakład górniczy, a także do innej działalności regulowanej prawem geologicznym i górniczym.

Odpowiedzialność solidarna - jeżeli przyczyniły się do szkód działalność różnych podmiotów.

Odpowiedzialność gwarancyjna - jeżeli nie da się dowiedzieć kto spowodował szkodę, to odpowiada ten kto ma prawo do wydobycia na określonym terenie.

Za szkodę odpowiada przedsiębiorca albo jego następca prawny, ma to duże znaczenie bo kopalnie w ramach restrukturyzacji przechodzą od jednego przedsiębiorcy do drugiego. Jeżeli nie można ustalić tego za to odpowiada to odpowiedzialność gwarancyjna ponosi Skarb Państwa.

Sposoby naprawienia szkody

• restytucja naturalna - przywrócenie do stanu pierwotnego

• restytucja pieniężna

Przesądza wola poszkodowanego.

Pojęcie przywrócenie do stanu pierwotnego - prawo geologiczne górnicze zawiera dwie częściowe definicje.

Sposoby restytucji naturalnej:

Rektyfikacja budynków - czyli prostowanie wychylonego budynku

Grunty leśne - zawsze polega na rekultywacji. Orzecznictwo przyjmuje, że sąd nie określa sposobu rekultywacji i określa to dopiero wójt.

Przedawnienie

Roszczenia przedawniają się wraz z upływem 5 lat od dowiedzenia się o szkodzie.

Roszczenie prewencyjne - przepisy o naprawieniu szkód stosuje się odpowiednio do zapobiegania tym szkodom.

Kotwowanie - zabezpieczenie starych budynków, polega na ściągnięciu budynków za pomocą przeprowadzeniu prętów stalowych biegnących przez ścianę.

Tryb dochodzenia roszczeń

Dawniej rozpatrywały komisje do spraw górniczych, czyli organy pozasądowe, po to aby oderwać odpowiedzialność od prawa cywilnego.

Dzisiaj roszczenia z tych szkód orzekają sądy, ale droga sądowa otwiera się dopiero wtedy, gdy wyczerpano tryb ugodowy, czyli gdy przedsiębiorca odmówi lub po upływie 30 dni od skierowania roszczenia.

Kazus: Szkodę budynku kościoła naprawiono 30 lat temu, poprzez zakotwienie bryły budynku. Teraz proboszcz żąda zdjęcia tych kotew, bo szpecą kościół, czy ma prawo?

Według prof. Lipińskiego nie ma postawy prawnej, bo nie ma słuszności, ani ryzyka

Koszty sądowe

Gdy były komisje sądowe nikt nie płacił żadnych kosztów. To rozwiązanie utrzymało się, co może prowadzić do pieniactwa, gdyż nie trzeba ponosić kosztów.

Prawne instrumenty ochrony przyrody

Czym się różni ochrona przyrody od ochrony środowiska ?

Istota ochrony przyrody - to zachowanie, zrównoważone użytkowanie i odnawianie trwałych składników przyrody.

Cele te mają być realizowane przez uwzględnienie ich w planach, ochronę określonych elementów przyrodniczych w sposób wzmożony, działalność edukacyjną i naukową.

Wszystkie instytucje naukowe mają za zadanie informowanie.

Problematyka ta powoduje wiele konfliktów, bo dotyczy ona nieruchomości. Konsekwencją wprowadzenia różnych rozwiązań jest wprowadzenie ograniczeń w korzystaniu.

Prawnymi formami ochrony przyrody są:

- PN
- PK
- PP
- OKK
- ochrona punktowa

- ochrona gatunkowa

Te formy ochronne są tworzone są określane w drodze aktów normatywnych o zróżnicowanym charakterze. Ustawa określa przesłanki jakie muszą być spełnione, choć są one dość ogólne. Te akty to mogą to być:

- ustawy
- przepisy miejscowe
- ??
Akty te podlegają badaniu zgodności z Konstytucją, przez Trybunał Konstytucyjny lub sądy administracyjne. Organy te wg Prof. Lipińskiego mogą decydować, czy istniał cel utworzenia danej formy ochrony i stawiać zarzut, że ktoś utworzył formę ochrony w miejscu, które na to nie zasługuje.

Schemat aktów

- akt normatywny
- nazwa rodzaju ochrony

- nazwa własna
- przebieg granic (trzy sposoby:
a) opis granic - jest niedokładny, bo opisany obszar może podlegać zmianom
b) mapa - problemy powoduje, że kreski są najczęściej zbyt grube i nie dają odpowiedzi czy nieruchomość jest poza granicą czy nie.

c) określenie współrzędnych geograficznych - jest ona niedopuszczalna.

Otulina - akt tworzący formę ochrony przyrody może wskazywać obszar otuliny.

Park Narodowy

Najstarszy Białowieski i Pieniński Park Narodowy, oba utworzone w 1932 roku. Po wojnie utworzono Babiogórski, Świętokrzyski, Tatrzański. Obecnie są 24 PN, ale ze względu na opór ludności nie tworzy się więcej.

PN - obszar charakteryzującymi się szczególnymi wartościami przyrodniczymi. Jest to kryterium bardzo ocenne. PN nie może być mniejszy niż 1000 ha. Ochrona ma charakter konserwatorski, jak i czynny (gdy odnawia się przyrodę).

Utworzenie PN jest celem publicznym, więc wymaga zgody właściciela osoby fizycznej, a jeżeli nie ma zgody to należy wywłaszczyć.

Wspólnoty leśne - jest to dziedzictwo po zaborze austriackim, gdzie przekazywano część lasów pańskich na rzecz wsi lub zespół wsi. Mieli sami sobie gospodarować tą ziemią. Funkcjonują te wspólnoty do dziś. Nie podlegają one kontroli, są oni samorządni. 800 ha jest rękach fizycznych, wspólnota 8 wsi uprawnionych znajduje się Tatrzańskim Parku Narodowym. W latach 50 wywłaszczano te nieruchomości, ale nie wszystkie.

Utworzenie lub powiększenie PN jest celem publicznym, a więc można skorzystać z wywłaszczenia nieruchomości. Jeżeli właściciel nie zgadza to można skorzystać z odjęcia lub ograniczenia prawa nieruchomości.

Art. 10 Określenie i zmiana granic PN następuje w drodze rozporządzenia. Wymaga to uzgodnienia z organami stanowiącymi jednostek samorządu terytorialnego. Jednak dalej jest stwierdzone, że utworzenie PN będzie następowało w drodze ustawy.

PN posiada osobowość prawną. Dawniej był jednostką budżetową, ale już nie jest.

Przyczyny odmowy samorządów w utworzeniu PN, wynika z specjalnego reżimu prawnego. Wiele gmin żyje z turystyki, a więc chcą inwestować w infrastrukturę turystyczną, ale takie inwestycje mogą już kolidować z ochroną PN.

Próbowano wykreślić ten fragment o konsultacji z jednostkami samorządu terytorialnego, ale nie udało się tego wykreślić.

Co byłoby przeszkodą, aby PN został utworzony autonomiczną ustawą, która określiłaby granice tego parku i określiła sposób przechodzenia nieruchomości w jego skład ? - będzie spór polityczny. W związku z tym liczba PN w Polsce od kilkunastu lat jest stała.

Otulina - strefa ochronna otaczająca PN, która chroni go przed szkodliwymi działaniami z zewnątrz. Zakazy i ograniczenia w otulinie zostały określone poza ustawą o ochronie środowiska. Dodatkowo utworzenia otuliny wokół PN jest obowiązkowe, ale nie zawsze możliwe, bo część PN przylega do granicy państwa.

Ustawa przewiduje, że w razie utworzenia PN użytkuje prawo użytkowania wieczystego i prawo własności znajdujących się tam budynków. PN ma prawo pierwokupu pozostałych nieruchomości na rzecz Skarbu Państwa. Istnieje termin 1 miesiąca na wykonanie prawo pierwokupu, bo nie zdoła zgromadzić na tyle środków finansowych. Jeżeli cena rażąco przekracza cenę rynkową, to dyrektor PN może ustalić ją przed sądem. Oceniają to biegli, których ocenę często można kwestionować.

Jak można ominąć prawo pierwokupu ? - stworzenie spółki kapitałowej, a po czasie można sprzedać wszystkie udziały, a potem zmienia się spółkę, a następnie likwiduje się ją. W całym tym procesie nie doszło do sprzedaży. Jest to obejście prawa, ale musiałyby być zachowane odpowiednie terminy, które by temu zaprzeczyły.

PN kieruje dyrektor i powołuje i odwołuje minister ds. środowiska. Kieruje on działalnością parku i reprezentuje na zewnątrz. Ma on prawo prowadzenia postępowań o wykroczenia, składania wniosków o ukaranie i może upoważnić do tych czynności funkcjonariusza straży parku. Może wydawać zarządzenia (nie jest źródłem prawa).

Jest terenem organem administracji rządowej. Nie jest ani zespolony, ani niezespolony.

Zadania dyrektora parku określa ustawa o bezpieczeństwa i ratownictwie górskim. Ma on dbać o szlaki turystyczne, dbanie o znaki, może zamykać szlaki.

Organem opiniodawczym jest rada PN, powoływana przez ministra ds. środowiska. Nie jest określone w jakich sprawach dyrektor ma z niej korzystać. W związku z tym dyrektor ma dowolność w korzystaniu z niej.

Służba PN - tworzą pracownicy wykonujący zadania za zakresu ochrony przyrody, a jej skład wchodzi straż PN, którzy są odpowiednio wyposażeni - kontrolują opłaty za wstęp i zwalczają przestępstwa i wykroczenia na terenie PN, a częściowo także poza PN (kłusownictwo).

Jednym z celów PN jest udostępnianie go w celach turystycznych, ale jeżeli negatywnie nie wpłynie to na stan środowiska.

Miejsca przeznaczone do udostępnienia określa plan ochronny lub zadania ochronne państwa.

Chłonność turystyczna - to ilość osób, które może przebywać jednocześnie w PN. Określa ją plan ochronny parku, a jeżeli go nie ma to określa się je w zdaniach ochronnych parku w drodze rozporządzenia ministra (nie jest powszechnie obowiązującym aktem prawnym).

Za wstęp na teren parku można pobierać opłaty, określa to minister w drodze rozporządzenia. Obejmują one wszystkie PN, poza Ojcowskim PN i okresów zimowych. Opłatę ustala dyrektor parku w oparciu o stawkę określoną w ustawie. Jest problem czy jest to danina publiczna czy ekwiwalent za korzystanie.

Zwolnienia z opłat za wstęp:

• dzieci do lat 7

• prowadzący badania

• uczniowie mający tam zajęcia edukacyjne

• mieszkańcy gmin graniczących z granicami PN

• osoby udający się do plaż

• osoby udające się do miejsc kultu religijnego - problem jest o jaki kult chodzi i czy muszę być wyznawcą tego kultu. Na stronach PN unika się umieszczania tej informacji.

• członkowie rodzin wielodzietnych (Karta wielkiej rodziny)

Reżim prawny (najważniejsza rzecz)

Kształtowany przepisami ustawy. Nakazy i zakazy takie same jak w rezerwacie. Katalog jest bardzo obszerny i bardzo ogólnikowy, co utrudnia stosowanie.

Rezerwat przyrody

Obszary zachowane w stanie naturalnym i mało zmienionym o szczególnych wartościach przyrodniczych, krajobrazowych. Może być wyznaczona otulina, Nie ma ograniczeń powierzchniowych. W Polsce jest około 1500 rezerwatów, ale utworzone według starych przepisów, ale obowiązują te same

RDOŚ - tworzy w drodze zarządzenia

Jest to cel publiczne, a więc możliwe jest wywłaszczenie

Mogą być nakładane opłaty.

Ograniczenia zachowania się (są takie same dla rezerwatu i PN):

• zakaz budowy i przebudowy urządzeń technicznych z wyjątkiem obiektów i urządzeń celom służących PN

• chwytania lub zabijania dziko występujących zwierząt, zbierania lub niszczenia jaj, postaci młodocianych form

• pozyskiwania, niszczenia lub umyślnego uszkadzania roślin i grzybów

• polowania

• użytkowania, niszczenia, umyślnego uszkadzania, zanieczyszczania, dokonywania zmian obiektów przyrodniczych

• zmiany stosunków wodnych, regulacji rzek i potoków

• pozyskiwanie skał w tym torfu, oraz skamieniałości

• niszczenia gleby lub zmiany przeznaczenia użytkowania gruntów

• palenia ognisk i wyrobów tytoniowych, oraz używanie źródeł światła o otwartym płomieniu

• prowadzenia działalności wytwórczej, handlowej, rolniczej z wyjątkiem miejsc do tego wyznaczonych w planie ochrony.

• Zakaz ruchu turystycznego, narciarskiego, poza szlakami wyznaczonymi

• zakaz wprowadzania psów, z wyjątkiem miejsc do tego wyznaczonych planu ochrony, poza psami asystującymi osobami niepełnosprawnymi.

• Itd.

Te zakazy są zredagowane w tak ogólny sposób, że można oceniać różnie jego postanowienia. Reżim ten czasami ulega liberalizacji, np. w związku z prowadzeniem akcji ratowniczej.

Większość nieruchomości Skarbu Państwa na terenie PN jest przedmiotem użytkowania wieczystego. Czy w związku z tym czy PN może zabronić więcej, niż wynika to z ustawy? Niby tak, ale byłoby to sprzeczne z celem ustawy. W praktyce bywa jednak inaczej. W Poleskim parku narodowym zabrania się wprowadzania psów, ale są wyłączenia, których nie ujęto, a więc ograniczono ustaw. Zabrania się też na przykład profesjonalne filmowanie i fotografowanie jest

Park krajobrazowy

Park krajobrazowy obejmuje obszar chroniony ze względu na wartości przyrodnicze, historyczne i kulturowe oraz walory krajobrazowe w celu zachowania, popularyzacji tych wartości w warunkach zrównoważonego rozwoju.
Na obszarach graniczących z parkiem krajobrazowym może być wyznaczona otulina

Przesłanki utworzenia PN, PK i rezerwatu są podobne. Park krajobrazowy dokonuje w drodze uchwały sejmiku województwa, która określa jego nazwę, obszar, przebieg granicy i otulinę

Projekt uchwały sejmiku województwa w sprawie utworzenia, zmiany granic lub likwidacji parku krajobrazowego wymaga uzgodnienia z właściwą miejscowo radą gminy oraz właściwym regionalnym dyrektorem ochrony środowiska.

Art. 17 określa katalog zakazów, które mogą obowiązywać w PK, sejmik wybiera te ograniczenia, które są niezbędne dla ochrony przyrody. Daje on możliwość m.in. ograniczenia poruszania się jednostek jednostek pływających o napędzie spaliowym, poza pewnymi wyłączeniami - pojawia się pytanie po co to istnieje, skoro PK ma chronić krajobraz.

Służba Parku Krajobrazowego - ma zadania niewładcze, prowadzi edukacje, ale może legitymować osoby przebywające na PK, a jak omówi to może żądać asysty policyjnej.

Najczęściej PK łączone są w zespoły PK, na ich czele stoi dyrektor zespołu PK

Sporządza się dla nich plany ochrony, zatwierdza je sejmik. Sporządza się na 20 lat. Są wiążące dla studiów i planów miejscowych. Do czasu ich wydania ich substytutem są zarządzenia dla …..

Obszar chronionego krajobrazu

Jego status prawny zbliżony do statutu PK, ale nie ma dyrektora, służby, ani planu ochrony. Tworzy go sejmik województwa.

Obowiązek wyznaczenia stref ochrony krajobrazu.

Obszary Natura 2000

Wprowadzony do prawa w 1 maja 2004 roku. (czyli wraz z wejściem Polski do UE - widać pośpiech w uchwaleniu tego aktu).

• Ptasie - specjalne obszary ochrony ptaków, określonych gatunków

• siedliskowe - siedliska roślin i zwierząt

Obszar mający znaczenie dla wspólnoty - jest to obszar siedliskowy w fazie tworzenia. Obszary Natura 2000 mogą stanowić część innych obszarów, ale może być obszarem odrębnym.

Projekt opracowuje GDOŚ w oparciu o dyrektyw. Następnie opinia przez rada gminy - 30 dni. Zazwyczaj stanowiska są negatywne (niektórzy organizują referendum przeciw obszarowi). Projektowaną listę zatwierdza w drodze uchwały Rada Ministrów (jest źródłem prawa wewnętrznego i nie wiążę gminy czy obywatela - nie jest ona publikowana i powstaje tajne prawo). Przekazuje się listę obszarów ptasich i projektów siedliskowych do KE (tej projekt jest już wiążący)

Projekt zawiera: Nazwa, Nazwa własna, powierzchnia, położenie centroidu - nie wiemy jaki ma ono kształt, a więc właściciel nie wie jak ma się podporządkować temu aktowi.

Po zaakceptowaniu przez KE. Minister środowiska wydaje rozporządzenie w sprawie ich utworzenia tych obszarów,

• ptasie - tworzy od razu

• siedliskowych - ma 6 lat na ich utworzenie - jednak nie powstały tak naprawdę.

Skutki:

• zakaz podejmowania działań, które mogą w istotny sposób pogorszyć stan siedlisk, albo wpłynąć na obszar na których są tworzone.

• jeżeli przemawia nadrzędny interes publiczny to można wyłączyć te zakazy w Natura 2000 ,ale trzeba podjąć działania kompensacyjne

• ograniczenia nie dotyczą działalności gospodarczej, leśnej, rolniczej - tylko wtedy, gdy nie oddziałuje negatywnie na obszar Natura 2000

Przewidziana jest kompensata dla osób, które zostają ograniczone takim obszarem Natura 2000. Jednak wszelkie roszczenia zostały odrzucone, bo wprawdzie formy ochrony już się stosuje, ale nie utworzono prawnej formy tej ochrony, więc nie ma obowiązku wypłaty odszkodowań.

Pozostałe formy ochrony:

• pomniki przyrody

• stanowisko dokumentacyjne

• użytki ekologiczne

• zespoły przyrodniczo-krajobrazowe

Tworzone w drodze uchwały rady gminy z uzgodnieniu z RDOŚ. Taka uchwała wprowadza ograniczenia zachowania się określone w ustawie.

Ochrona gatunkowa roślin, zwierząt i grzybów

Obejmuje

• okazy

• siedliska i ostoje roślin, zwierząt i grzybów

• strefy ochrony ostój i siedlisk

Ochrona:

• ex situ - poza miejscami naturalnego występowania

• in situ - w miejscach naturalnego występowania

Ochrona gatunkowa polega na:

• ograniczeniu się zachowania człowieka poprzez zakazanie zabijania, straszenia, hodowli, płoszenia, itp.

• minister właściwy ds. środowiska określa wykaz chronionych gatunków i wykaz zakazów i innych ograniczeń zachowania siedliskowe

Ochrona

• ścisła - ingerencja człowieka jest zabroniona

• częściowa - czasowo jest wyłączona - możliwe jest pozyskiwanie okazów

W drodze aktu prawa miejscowego RDOŚ może wprowadzić czasową lokalną formę ochronę gatunkową, dla gatunków nie objętych w wykazie ministra.

GDOŚ i RDOŚ mogą w drodze decyzji lub akcie prawa miejscowego (na 5 lat) ustawić odstępstwa od ochrony gatunkowej.

Strefy ochrony ostoi

Ostoje - miejsca sprzyjające warunki egzystencji gatunków zagrożonych wyginięciem

Tworzy je RDOŚ w drodze decyzji.

Obowiązuje zakaz wstępu, jego granice są znakowane.

Trzy rozporządzenia ministra określają warunki ochrony.

Szkody spowodowane przez gatunki chronionego

art. 126 ustawy o ochrony przyrody - przewiduje, że Skarb Państwa ponosi odszkodowanie za żubry, wilki, dziki, bobry, niedźwiedzie - ale są od tego wyjątki. Jednak TK stwierdził niekonstytucyjność przepisów odpowiedzialności ograniczających tylko do spraw gospodarki rolniczej, a więc teraz każda ich szkoda podlega odpowiedzialności Skarbu Państwa.

Przepisy te wzorowano na szkodach łowieckich. W zakresie zwierząt gospodarskich pozostawionych bez opieki od zachodu do wschodu nie ponosi się odpowiedzialności.

Powszechna ochrona drzew i krzewów

Te rozwiązania, co 10 lat ulegają przebudowie, a funkcjonują od co najmniej 1880 roku.

Problematyka ochrony drzew i krzewów stanowi element powszechnej ochrony środowiska.

Drzewo - wieloletnia roślina o zdrewniałym pędzie głównym (pniu)

krzew - roślina wieloletnia rozgałęziająca się na wiele zdrewniałych pędów

wywrot - drzewo lub krzew wywrócone w wyniku działania czynników wypadku lub katastrofy w ruchu lądowym

złom — drzewo, którego pień uległ złamaniu, lub krzew, którego pędy uległy złamaniu w wyniku działania czynników naturalnych, wypadku lub katastrofy w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym, lub katastrofy budowlanej

Usuwanie drzewa lub krzewu z terenu nieruchomości wymaga zezwolenia. Należy rozumieć tu drzewa lub drzewa trwale powiązane z gruntem (a więc te w doniczkach się nie liczą).

Czy właściciel nieruchomości ma obowiązek utrzymywać je we właściwym stanie ? - prof. Lipiński mówi, że można to wyprowadzić ten obowiązek z Konstytucji.

Zezwolenie na usunięcie

Usuwanie drzewa lub krzewu z terenu nieruchomości wymaga zezwolenia. Należy rozumieć tu drzewa lub drzewa trwale powiązane z gruntem (a więc te w doniczkach się nie liczą).

Czy właściciel nieruchomości ma obowiązek utrzymywać je we właściwym stanie ? - prof. Lipiński mówi, że można to wyprowadzić ten obowiązek z Konstytucji.

Zasada jest domniemanie organu wykonawczego gminy, ale w odniesieniu do obiektów wpisany do rejestru zabytków organem właściwym jest wojewódzki konserwator zabytków.

Niekiedy wymagane jest uzgodnienie z RDOŚ (drzewa w pasie drogi).

W przypadku, gdy gmina chce wyciąć drzewo to właściwy jest starosta lub marszałek województwa w stosunku do miast na prawach powiatu

Zasadą jest usuwanie drzew w oparciu o zezwolenie. Składniki wniosku to m.in:

• oświadczenie o prawie do nieruchomości,

• określenie gatunku drzewa i krzewu

• obwód pnia na wysokości 130 cm, a jeżeli drzewo ma kilka pni to obwód każdego z nich, a jeżeli nie ma pnia na 130 cm to obwód poniżej korony

• w przypadku krzewów liczymy powierzchnie przez niego zajmowaną

• przyczynę i termin usunięcia drzewa lub krzewu i czy ma związek z działalnością gospodarczą

Dalsze elementy wniosku:

• oddziaływanie na obszar natura 2000 (usunięcie jednego drzewa raczej nie będzie na niego oddziaływać, ale całego lasu już tak)

• ochrona gatunkowa

Zadania organu administracji:

• przeprowadzenie oględzin w przypadku występowania gatunków chronionych (w miejscu gdzie drzewa mają być usuwane, w pobliżu drzewa objętego wnioskiem)

• ustawa nie określa przesłanek na wydanie zezwolenia usunięcia drzewa - jest to decyzja uznaniowa

• nasadzenia zastępcze - organ może uzależnić od tego wydanie zezwolenia

• przesadzenia - organ może uzależnić od tego wydanie zezwolenia

• decyzja musi być uzasadniona i musi wskazać czym organ się kierował

Niektóre elementy zezwolenia:

• wysokość opłaty za usunięcie

• termin usunięcia

• ewentualne wymagania co do nasadzeń i przesadzeń

Wyjątki od obowiązku posiadania zezwolenia na usuwanie drzew i krzewów

• krzewy do lat 10

• krzewy na tereny pokrytych roślinnością ozdobną

• drzewa, których obwód na wysokości 5 cm nie przekracza 25 cm, a w odniesieniu do niektórych gatunków 35 cm

• drzew i krzewów na plantacjach (szkółki drzewne) i lasach

• drzewa i krzewy owocowe, poza nieruchomościami wpisanymi do rejestru zabytków (trudności powoduje stwierdzenie co jest drzewem owocowy. Możemy się zastanawiać, czy np. czy jarzębina, buk lub dąb są drzewami owocowymi, bo zwierzęta jadają, a czasami nawet ludzie.)

• Drzewa usuwane w czasie akcji ratowniczych

• gatunki obce określane gatunkami przepisami wykonawczymi (są tam także krzewy występujące w Polsce jako miododajne)

• wywroty usuwane przez właściwe służby, ale organ musi przeprowadzić oględziny potwierdzające, że faktycznie jest to złom lub wywrot.

Zasadą jest opłata za usunięcie drzewa. Określa się ją w zezwoleniu.

Stawka zależy:

• od obwodu pnia

• stawki określonej przepisami wykonawczymi - w drodze rozporządzenia określa je minister środowiska

Bez naliczania opłat można usunąć drzewo:

• gdy nie jest wymagane zezwolenie

• jeżeli zezwolenie otrzyma osoba fizyczna na cele niezwiązane na cele prowadzenia działalności gospodarczej

• jeżeli jest związane z pielęgnacją na nieruchomości wpisanych do rejestru zabytków

• zagrażają bezpieczeństwu komunikacyjnemu i sieci przesyłowych

• usuwane w związku z przebudową dróg

• drzewa nie przekraczające na wysokości 130 cm wymaganego obwodu pnia.

Zezwolenia warunkowe

Zezwolenia warunkowe - wynika z nich obowiązek przesadzenia lub nasadzenia. Odroczenie następuje na 3 lata i jeżeli nasadzenia zachowały żywotność, albo nie zachowały żywotności z powodu niezależnych to opłata podlega umorzeniu

Administracyjna kara pieniężna

Administracyjna kara pieniężna jest nakładana za:
- za usunięcie drzewa lub krzewu bez zezwolenia

- za zniszczenie drzewa

- za uszkodzenie drzewa przy wykonywaniu prac w obrębie korony

Kiedyś kara mogła sięgać nawet do 1,5 mln złotych za jedno drzewo. Brano pod uwagę wiele różnych czynników. Trybunał Konstytucyjny, że te rozwiązania są nadmiernie rygorystyczne. W zeszłym roku doszło do zmiany tych opłat.

Kara jest ustalana w wysokości dwukrotnej opłaty, ale stosuje się różne dodatkowe mnożniki zwiększające lub obniżające, np.

• jeżeli jest to złom - to o połowę zmniejszamy kare

• jeżeli się nie da ustalić pnia lub kłody po wycięciu drzewa - to zwiększamy o połowę karę ( jest to problem legislacyjny, bo skoro nie ma pnia ani kłody to skąd mamy wiedzieć jak obliczyć obwód ? - biegły będzie mógł na postawie jakiegoś zdjęcia będzie mógł określić obwód drzewa, a jeżeli organ nie jest w stanie nic stwierdzić jakie było to drzewo to kary nie da się wymierzyć)

Nie można usunąć gałęzi ponad 30 % bo to uszkodzenie, powyżej 50 % to już zniszczenie (równoznaczne z usunięciem drzewa). Prace w obrębie korony mogą powodować usunięcie ponad 30 % korony, gdy:

- usuwane są nadłamane lub obumarłe gałęzie

- przywracana jest statyka drzewa - jednak trzeba mieć dokumentacje na przeprowadzenie tego zabiegu

Obliczanie tych 30 lub 50 % jest praktycznie niemożliwe, bo organ nie jest w stanie tego obliczyć i ani udowodnić, że jego obliczenia są prawidłowe.

Ochrona zwierząt

Ilość przepisów dotyczących zwierząt jest ogromna, ale nie ma żadnej definicji zwierzęcia.

Wg. słowników - Zwierze to organizm jedno lub wielokomórkowy, cudzożywny, mający zdolność ruchu, zazwyczaj ssak. - Definicja bardzo ogólna i niedokładna.

Ochrona może mieć charakter:

• humanitarny

• użytkowy

• gatunkowy

• weterynaryjny

Ochrona humanitarna

Podstawą jest ustawa o ochronie zwierząt. Dotyczy wyłącznie kręgowców. Ustawa z 1997 roku jest przykładem bezmyślności. Jest to konsekwencja tworzenia prawa przez ignorantów.

Dereifikacja i personalizacja zwierząt

Art. 1. 1. Zwierzę, jako istota żyjąca, zdolna do odczuwania cierpienia, nie jest rzeczą. Człowiek jest mu winien poszanowanie, ochronę i opiekę.

2. W sprawach nieuregulowanych w ustawie do zwierząt stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące rzeczy.

3. Organy administracji publicznej podejmują działania na rzecz ochrony zwierząt, współdziałając w tym zakresie z odpowiednimi instytucjami i organizacjami krajowymi i międzynarodowymi.

Obowiązki organów:

• podejmowanie działań na rzecz ochrony zwierząt we współdziałaniu z instytucjami

• nakaz humanitarnego traktowania zwierząt

• w istocie stanowi to rozwinięcie zasady wypowiedzianej w art. 5 Konstytucji

Zakaz znęcania się nad zwierzętami

Zakaz znęcania się - przez znęcanie się nad zwierzętami należy rozumieć zadawanie albo świadome dopuszczanie do zadawania bólu lub cierpień, a w szczególności:

- umyślne zranienie lub okaleczenie zwierzęcia, niestanowiące dozwolonego prawem zabiegu lub doświadczenia na zwierzęciu

- znakowanie zwierząt stałocieplnych przez wypalanie lub wymrażanie;

-bicie zwierząt przedmiotami twardymi i ostrymi lub zaopatrzonymi w urządzenia obliczone na sprawianie specjalnego bólu, bicie po głowie, dolnej części brzucha, dolnych częściach kończyn;

-używanie uprzęży, pęt, stelaży, więzów lub innych urządzeń zmuszających zwierzę do przebywania w nienaturalnej pozycji, powodujących zbędny ból, uszkodzenia ciała albo śmierć;

- złośliwe straszenie lub drażnienie zwierząt
- stosowanie okrutnych metod w chowie lub hodowli zwierząt

- obcowanie płciowe ze zwierzęciem (zoofilia)

Zakaz zabijania zwierząt

• nie dotyczy to zwierząt gospodarskich

• połowu ryb

• konieczności bezzwłocznego uśmiercania (np. ze stan zdrowia)

• konieczność usunięcia ze względu na choroby

W przypadku naruszania znęcania się nad zwierzętami zwierzę może być czasowo odebrane właścicielowi lub opiekunowi na podstawie decyzji wójta (burmistrza, prezydenta miasta) właściwego ze względu na miejsce pobytu zwierzęcia i przekazane:

- schronisku dla zwierząt, jeżeli jest to zwierzę domowe lub laboratoryjne, lub

- gospodarstwu rolnemu wskazanemu przez wójta (burmistrza, prezydenta miasta), jeżeli jest to zwierzę gospodarskie, lub

- ogrodowi zoologicznemu lub schronisku dla zwierząt, jeżeli jest to zwierzę wykorzystywane do celów rozrywkowych, widowiskowych, filmowych, sportowych lub utrzymywane w ogrodach zoologicznych.

Przekazanie to nie może nastąpić bez zgody tego komu je przekazujemy. Wcześniej było możliwe stałe odebranie, ale zadano sobie sprawę, że tak nie można, bo o przepadek. Korzysta to z rygoru natychmiastowej wykonalności. Podejmowana z urzędu.

Jeżeli dalsze pozostawanie zwierzęcia u dotychczasowego właściciela lub opiekuna jest niemożliwe to policjant lub strażnik lub przedstawiciel organizacji społecznej odbiera zwierze i informuje o tym wójta w celu wydania odpowiedniej decyzji.

Czas odebrania

zwierzęta domowe — rozumie się przez to zwierzęta tradycyjnie przebywające wraz z człowiekiem w jego domu lub innym odpowiednim pomieszczeniu, utrzymywane przez człowieka w charakterze jego towarzysza;

Problem jednak jak to rozumieć, bo jak ktoś otrzymuje jak gołębie pocztowe to są to zwierzęta domowe ?

Domowymi nie będą zwierzęta gatunków niebezpiecznych, są one umieszczone w wykazie ogłaszanym na podstawie przepisów wykonawczych. Podobnie zwierzęta objęte ochroną gatunkową i zwierzęta łowne

Ten kto przechowuje zwierzęta domowe ma obowiązek zapewnić mu:

• zapewnić mu pomieszczenie chroniące je przed zimnem, upałami i opadami atmosferycznymi, z dostępem do światła dziennego, umożliwiające swobodną zmianę pozycji ciała,

• odpowiednią karmę i stały dostęp do wody.

Zakaz trzymania zwierząt domowych na uwięzi:

• powyżej 12 godzin na dobę

• w sposób powodujący: cierpienie, uszkodzenie ciała,

Uwieź nie może być krótsza, niż 3 metry.

Językowo uwięź to też smycz. Uwięź — rozumie się przez to wszelkie urządzenia mechaniczne krępujące swobodę ruchów zwierzęcia, w zakresie możliwości przemieszczania się ponad ustalony zakres, jak też niektóre urządzenia do kierowania ruchami zwierzęcia w sposób zamierzony przez człowieka

Ustawa zakazuje utrzymywania zwierząt psów rasy agresywnej. Prowadzenie hodowli lub utrzymywanie psa rasy uznawanej za agresywną wymaga zezwolenia wydanego przez wójta (burmistrza, prezydenta miasta) właściwego ze względu na planowane miejsce prowadzenia hodowli lub utrzymywania psa na wniosek osoby zamierzającej prowadzić taką hodowlę lub utrzymywać takiego psa

Psy rasy agresywnej: określa rozporządzenie ministra, np. amerykański bit bull terrier, buldog amerykański, rottweiler, owczarek kaukaski

Prawo łowieckie przewiduje - zakaz utrzymywania i hodowli chartów i ich mieszańców bez zezwolenia starosty. Złamanie tego zakazu jest przestępstwem. Pojawia się liczba mnoga słowa chart, czyli chary, a więc czy można przechowywać jednego bez zezwolenia ? - liczba mnoga oznacza gatunek, a anie ilość psów, a więc nie.

Zabrania się:
1) wprowadzania do obrotu zwierząt domowych na targowiskach, targach i giełdach;
2) prowadzenia targowisk, targów i giełd ze sprzedażą zwierząt domowych;
3) wprowadzania do obrotu psów i kotów poza miejscami ich chowu lub hodowli.

Opieka nad zwierzętami bezdomnymi

zwierzęta bezdomne — rozumie się przez to zwierzęta domowe lub gospodarskie, które uciekły, zabłąkały się lub zostały porzucone przez człowieka, a nie ma możliwości ustalenia ich właściciela lub innej osoby, pod której opieką trwale dotąd pozostawały;

Zapewnianie opieki bezdomnym zwierzętom oraz ich wyłapywanie należy do zadań własnych gmin.
Rada gminy wypełniając ten obowiązek, określa, w drodze uchwały, corocznie do dnia 31 marca, program opieki nad zwierzętami bezdomnymi oraz zapobiegania bezdomności zwierząt.

Ochrona zwierząt gospodarskich

Zwierzęta gospodarskie — rozumie się przez to zwierzęta gospodarskie w rozumieniu przepisów o organizacji hodowli i rozrodzie zwierząt gospodarskich (brakuje w niej gołębi)

Strusie to też drób (pomimo, że etymologiczne drób oznacza coś drobnego)

Zwierzęta gospodarskie podlegają ochronie jakościowej, czyli utrzymywanie ich walorów użytkowych.

Podstawowe zasady:

• Kto utrzymuje zwierzęta gospodarskie jest obowiązany do zapewnienia im opieki i właściwych warunków bytowania.

• Warunki chowu lub hodowli zwierząt nie mogą powodować urazów i uszkodzeń ciała lub innych cierpień.

• Zabrania się tuczu gęsi i kaczek na stłuszczone wątroby.

• Obsada zwierząt ponad ustalone normy powierzchni dla danego gatunku, wieku i stanu fizjologicznego jest zabroniona.

• Zabrania się importu zwierząt i produktów zwierzęcych uzyskanych w wyniku chowu lub hodowli z naruszeniem przepisów niniejszej ustawy.

Ubój, uśmiercanie zwierząt

Ustawa przewiduje, że uśmiercanie zwierząt może odbywać się wyłącznie w sposób humanitarny polegający na zadawaniu przy tym minimum cierpienia fizycznego i psychicznego.

Ubój kręgowców - Zasadą jest, że zwierzę kręgowe w ubojni może zostać uśmiercone tylko po uprzednim pozbawieniu świadomości przez osoby posiadające odpowiednie kwalifikacje.
W ubojni wyodrębnia się pomieszczenie do przetrzymywania zwierząt oraz pomieszczenie do ogłuszania i wykrwawiania zwierząt.

W uboju domowym zwierzęta kopytne mogą być uśmiercane tylko po uprzednim ich pozbawieniu świadomości przez przyuczonego ubojowca.

Ubój rytualny

Ubój rytualny ma znaczenie przede wszystkim dla judaizmu i islamu, zwierze prawidłowo uśmiercone określa się jako:

- koszer - w judaizmie

- halal - w islamie

Polega ono na pozbawieniu zwierzęcia życia bez pozbawienia świadomości i na jego wykrwawieniu się.

Do 2002 roku możliwość uboju na potrzeby związków religijnych była możliwa, potem go wykreślono, ale wrócono do niego na mocy rozporządzenia zezwalającego na taki ubój. Trybunał Konstytucyjny stwierdził niezgodność z prawem takiego rozporządzenia.

Obecnie ubój ten dokonywany jest za pomocą klatek ubojowych. Pojawia się pytanie czy jest to dozwolone ? Trybunał Konstytucyjny wydał wyrok, w którym opowiedział się za dopuszczalnością takiego uboju. W ten sposób postawiono prawo religijne nad ustawami.

Łowiectwo

Ustawa pisana pod kątem ochrony praw myśliwych. Wykaz zwierzyny łownej określają przepisy wykonawczej.

Zwierzęta łowne w stanie wolnym, jako dobro ogólnonarodowe, stanowią własność Skarbu Państwa.

Gospodarka łowiecka jest to działalność w zakresie ochrony, hodowli i pozyskiwania zwierzyny.

Organy administracji w zakresie łowiectwa

Naczelnym organem administracji rządowej w zakresie łowiectwa jest minister właściwy do spraw środowiska.
Jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, administrację w zakresie łowiectwa sprawuje samorząd województwa jako zadanie z zakresu administracji rządowej

Zasady gospodarki łowieckiej

Gospodarka łowiecka prowadzona jest w obwodach łowieckich przez dzierżawców lub zarządców

Obwody łowieckie

Obwód łowiecki stanowi obszar gruntów o ciągłej powierzchni, zamkniętej jego granicami, nie mniejszy niż trzy tysiące hektarów, na którego obszarze istnieją warunki do prowadzenia łowiectwa. Za zgodą ministra właściwego do spraw środowiska, w szczególnych przypadkach mogą być tworzone obwody łowieckie o mniejszej powierzchni

Obwody łowieckie dzielą się na obwody łowieckie

- leśne

- polne.

Obwód łowiecki leśny jest to obszar, w którym grunty leśne stanowią co najmniej 40% ogólnej powierzchni tego obszaru.
Obwód łowiecki polny jest to obszar, w którym grunty leśne stanowią mniej niż 40% ogólnej powierzchni tego obszaru.

W skład obwodów łowieckich nie wchodzą:
- parki narodowe i rezerwaty przyrody, z wyjątkiem rezerwatów lub ich części, w których na obszarach wyznaczonych w planie ochrony lub zadaniach ochronnych nie zabroniono wykonywania polowania;
- tereny w granicach administracyjnych miast; jeżeli jednak granice te obejmują większe obszary leśne lub rolne, z obszarów tych może być utworzony obwód łowiecki lub mogą być one włączone do innych obwodów łowieckich;

- tereny zajęte przez miejscowości niezaliczane do miast, w granicach obejmujących zabudowania mieszkalne i gospodarcze z podwórzami, placami i ulicami oraz drogami wewnątrz tych miejscowości;
- budowle, zakłady i urządzenia, tereny przeznaczone na cele społeczne, kultu religijnego, przemysłowe, handlowe, składowe, transportowe i inne cele gospodarcze oraz obiekty o charakterze zabytkowym i specjalnym, w granicach ich ogrodzeń.

Tworzenie obwodów:

• do 22 stycznia 2016 roku tworzył je sejmik województwa

• od 22 stycznia 2016 roku został ten przepis ten utracił moc i nie ma możliwości tworzenia obwodów

Obwód łowiecki polega dzierżawie kołom łowieckim - Obwody łowieckie wydzierżawia się kołom łowieckim Polskiego Związku Łowieckiego. Umowa dzierżawy zawierana w zasadzie na 20 lat, czynsz przypada nadleśnictwu i gminie. (przepis mówi, że „Obwody łowieckie wydzierżawia się na czas nie krótszy niż 10 lat.”)

Obwody łowieckie wydzierżawiają, na wniosek Polskiego Związku Łowieckiego, po zasięgnięciu opinii wójta (burmistrza, prezydenta miasta) oraz właściwej izby rolniczej:
- obwody łowieckie leśne - dyrektor regionalnej dyrekcji Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe;

- obwody łowieckie polne - starosta, wykonujący zadanie z zakresu administracji rządowej;

- obwody łowieckie znajdujące się na terenie więcej niż jednego powiatu - starosta powiatu, na terenie którego znajduje się największa część obwodu łowieckiego.

Plany roczne i wieloletnie

Gospodarka łowiecka prowadzona jest na zasadach określonych w ustawie, w oparciu o roczne plany łowieckie i wieloletnie łowieckie plany hodowlane. - określają ilość zwierząt dopuszczalnych do odławiania

Roczne plany łowieckie sporządzane są przez dzierżawców obwodów łowieckich, po zasięgnięciu opinii wójta (burmistrza, prezydenta miasta), i podlegają zatwierdzeniu przez właściwego nadleśniczego Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe w uzgodnieniu z Polskim Związkiem Łowieckim.

Wieloletnie łowieckie plany hodowlane sporządzają dyrektorzy regionalnych dyrekcji Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe w uzgodnieniu z marszałkami województw i Polskim Związkiem Łowieckim.

Polowanie

Istota polowania polega na strzelaniu przy użyciu technik dozwolonych prawem, a więc można wykorzystywać wyłącznie myśliwska broń palną.

Wyróżnia się trzy rodzaje uprawnień do wykonywania polowania:
1) podstawowe - uprawniające do odstrzału zwierząt łownych, z wyjątkiem samców zwierzyny płowej;
2) selekcjonerskie - uprawniające do odstrzału wszystkich zwierząt łownych;
3) sokolnicze - uprawniające do łowienia zwierzyny przy pomocy ptaków łowczych.

Jeżeli ktoś zmierza do pozyskiwania zwierzyny w sposób niedozwolony to oznacza to kłusownictwo

Polowanie jest dopuszczalne tylko w obwodzie łowieckim. Upolowana zwierzyna nie przypada myśliwemu, ale obwodowi, a przypadku kłusownictwa Skarbowi Państwa, a dodatkowo należy uiścić ekwiwalent za rodzaj zwierzęcia. Ustawa nie rozstrzyga kto go ściąga ten ekwiwalent.

Obowiązek dzierżawcy obwodu łowieckiego jest wykonywanie rocznego planu łowieckiego i dokarmianie zwierząt, a jeżeli nie są wykonywane zadania w sposób prawidłowy to można orzec odstrzał zastępczy.

Szkoda łowiecka

Polowanie zawsze odbywa się na cudzych nieruchomość, co może powodować szkody łowieckie, a więc wyrządzone przez zwierzęta łowne, a także szkoda wykonana przez polowanie.

Do zwierząt łownych zaliczamy zgodnie z Rozporządzeniem Ministra ds. Środowiska takie zwierzęta jak na przykład:

a) zwierzyna gruba

- łoś

- jeleń szlachetny

- daniel
b) zwierzyna drobna
- lis

- borsuk
- zając szarak

Dzierżawca lub zarządca obwodu łowieckiego obowiązany jest do wynagradzania szkód wyrządzonych:
1) w uprawach i płodach rolnych przez dziki, łosie, jelenie, daniele i sarny;
2) przy wykonywaniu polowania

Skarb Państwa odpowiada za szkody, wyrządzone przez zwierzęta łowne objęte całoroczną ochroną

Skarb Państwa odpowiada za szkody wyrządzone przez zwierzęta łowne, w uprawach i płodach rolnych przez dziki, łosie, jelenie, daniele i sarny; na obszarach niewchodzących w skład obwodów łowieckich, ale odszkodowania wypłaca zarząd województwa ze środków budżetu państwa.

Odszkodowanie nie przysługuje, w takich sytuacjach jak na przykład:
- posiadaczom uszkodzonych upraw lub płodów rolnych, którzy nie dokonali ich sprzętu w terminie 14 dni od dnia zakończenia okresu zbioru tego gatunku roślin w danym regionie
- za szkody nieprzekraczające wartości 100 kg żyta w przeliczeniu na 1 hektar uprawy;
- za szkody powstałe w płodach złożonych w sterty, stogi i kopce, w bezpo- średnim sąsiedztwie lasu;

Ustawa o odpadach - nie będzie na egzaminie

---