Stopy żelaza są podstawowym tworzywem stosowanym we współczesnej technice, jednak nie można wyobrazić sobie rozwoju wielu jej dziedzin bez metali nieżelaznych i ich stopów. Metaloznawstwo stopów żelaza i metali nieżelaznych opierają się na wspólnych podstawach teoretycznych. Oba rodzaje stopów podlegają tym samym prawom: krystalizacji, rekrystalizacji, dyfuzji, przemian fazowych, termodynamiki, itp. Własności wszystkich stopów wykazują podobne zależności, np.: od wielkości ziarna, stopnia zgniotu, obecności defektów lub dyspersyjnych faz, itp. Istnieją wspólne metody badawcze obu rodzajów stopów. Podobnie przeprowadza się również obróbkę cieplną stopów metali nieżelaznych, choć parametry tej obróbki (np. temperatura) są różne. Specyfika stopów metali nieżelaznych polega na ich bardzo dużej ilości i bardzo zróżnicowanych własnościach. Są one interpretowane podstawie układów równowagi, które w różnych źródłach różnią się nieco wartościami składników faz i temperaturami przemian. Zmieniają się one w miarę stosowania coraz czystszych materiałów i coraz dokładniejszych metod analitycznych.

OZNACZANIE STOPÓW METALI NIEŻELAZNYCH

Oznaczanie stopów metali nieżelaznych przeprowadza się za pomocą znaków lub cech. W znakach stosuje się symbole chemiczne pierwiastków: na początku jest symbol zasadniczego składnika (osnowy), po czym następują symbole dodatków stopowych. W przypadków gdy ilość dodatków przekracza ok. 1,5%, następuje liczba wskazująca na średnia zawartość dodatku. Symbole składników są podawane w kolejności malejącej zawartości (np. CuSn4Zn3 oznacza to stop miedzi
o zawartości ok. 4% Sn i ok. 3% Zn). Cecha stopu stanowi umowny znak literowy lub literowo-liczbowy, określający gatunek stopu. Nie ma jednolitej zasady oznaczania, na ogół na początku stawia się symbol podstawowego składnika (osnowy), po czym następuje symbol najważniejszego dodatku i liczba jego zawartości w procentach (np. AK20 oznacza stop AlSi21CuNi). Stosuje się następujące symbole składników:

A	aluminium	M	(na początku) mosiądz
B	beryl	N	nikiel
B	(na początku) brąz	O	ołów
C	cyna	Z	cynk
G	magnez	P	fosfor
K	krzem	P	A(na początku) stop do obróbki plastycznej
M	miedź, mangan

ALUMINIUM I JEGO STOPY

Aluminium jest metalem stosunkowo nowym, lecz dzięki swym własnościom ma bardzo duże znaczenie przemysłowe
i jego rola w rozwoju techniki stale wzrasta. Wśród metali nieżelaznych aluminium zajmuje obecnie miejsce przodujące - nawet przed miedzią - zarówno pod względem wielkości produkcji jak i znaczenia w gospodarce światowej. Symbol chemiczny aluminium to Al, a jego druga nazwa to glin. Nazwa ta wywodzi się od słowa glina, ponieważ w uproszczeniu można powiedzieć z gliny glin się otrzymuje. Nie jest jednak ona już wykorzystywana do produkcji aluminium, ponieważ zawarte w niej zanieczyszczenia utrudniają proces i czynią go mało opłacalnym. Druga nazwa, czyli aluminium jest używaną w technice nazwą tego samego pierwiastka i wywodzi się z łaciny. W popularnym znaczeniu aluminium to nie tylko nazwa czystego technicznie metalu, ale też wszystkich stopów na bazie glinu otrzymanych. Glin jest szeroko rozpowszechniony w przyrodzie. W skorupie ziemskiej pod względem ilościowym zajmuje 3 miejsce (po tlenie i krzemie), stanowiąc około 8% jej masy. W naturze nie występuje jako czysty pierwiastek, lecz pod postacią różnorodnych związków chemicznych znajdujących się w skałach, glinach, iłach, w glebie, wodzie morskiej, wodach gruntowych oraz w różnych minerałach.

Własności fizyczne i chemiczne aluminium.

Aluminium to pierwiastek chemiczny leżący w grupie IIIA układu okresowego pierwiastków. Jego liczba atomowa
wynosi 13, masa atomowa 26.98 i gęstość 2,7 g/cm³. Glin jest srebrzystobiałym, kowalnym i ciągliwym metalem,
o własnościach amfoterycznych, o gęstości 2,7 g/cm³, temperaturze topnienia 660^OC i temperaturze wrzenia 2450^OC. Cechuje go dobra przewodność cieplna i elektryczna oraz duży współczynnik rozszerzalności cieplnej. Podstawową cechą aluminium jako materiału konstrukcyjnego jest jego lekkość. Własności wytrzymałościowe czystego aluminium są niskie, nawet
w temperaturze otoczenia i dlatego stosowanie go w stanie czystym jest ograniczone. Ponadto nawet nieznaczny wzrost temperatury powoduje szybkie ich pogorszenie. Poprawę własności wytrzymałościowych można uzyskać przez zastosowanie zgniotu na zimno lub przez wprowadzenie do aluminium odpowiednich składników stopowych. Dalsze zalety tego tworzywa to typowe dla metali i stopów bogate możliwości wytwarzania półwyrobów takie jak: odlewanie, walcowanie, kucie, tłoczenie i cięcie oraz gięcie i wyciskanie. Glin jest obecnie najlżejszym ze stosowanych powszechnie metali. Jego gęstość jest 2,7 razy większa niż gęstość wody i wynosi 2,7 g/cm³. Spośród lżejszych od niego metali dość istotny lecz znacznie mniejszy zakres zastosowania mają tylko stopy magnezu. Pozostałe, czyli sód, beryl i lit mają znikome zastosowanie jako materiały konstrukcyjne. Kolejne właściwości dają możliwość wykorzystania aluminium do łączenia różnego rodzaju materiałów; od nitowania poprzez różne odmiany spawania, aż po klejenie. Łatwość obróbki mechanicznej aluminium, a przede wszystkim obróbka przez skrawanie (zwłaszcza przy dużych prędkościach skrawania), to jeszcze jedna dodatkowa zaleta przy konstruowaniu nowych wyrobów. Tę listę dobrych własności technologiczno konstrukcyjnych zamyka wysoka odporność na korozję i niezawodne technologie nanoszenia powłok dekoracyjnych o optymalnej jakości. Odporność na korozję wynika
z faktu powstawania na powierzchni metalu cienkiej, lecz bardzo szczelnej i ściśle przylegającej warstwy tlenków aluminium, które zabezpieczają przed dalszym utlenianiem i chronią przed działaniem czynników atmosferycznych. W stanie czystym glin wykazuje cenną dla przemysłu elektrycznego własność. Jest nią duża przewodność elektryczna, umożliwiająca wykorzystanie aluminium na przewody elektryczne, zamiast drogiej i deficytowej miedzi. Na liczbową wartość przewodności elektrycznej wpływają zanieczyszczenia występujące w aluminium.

Własności stopów aluminium.

Stopy aluminium są obecnie, po stopach żelaza najbardziej rozpowszechnionymi materiałami konstrukcyjnymi, znajdującymi zastosowanie we wszystkich gałęziach przemysłu. Szczególnie ważnym tworzywem są w budowie samolotów
i statków kosmicznych, przede wszystkim dzięki wysokim wskaźnikom własności wytrzymałościowych odniesionych do gęstości (tzw. wytrzymałości właściwej) oraz dzięki swojej lekkości. Jako główne składniki stopów aluminium wymienić należy miedź i krzem, a ponadto magnez, mangan i cynk.

W stopach aluminium spotyka się również inne domieszki, lecz ich rola jest tu ograniczona. Do mniej ważnych domieszek aluminium zalicza się nikiel, żelazo oraz chrom, kobalt i tytan. Ogólnie stopy aluminium dzielą się na stopy odlewnicze i stopy do przeróbki plastycznej. Obie te grupy są w Polsce znormalizowane. Cechą charakterystyczną stopów odlewniczych jest ich zdolność do dobrego wypełniania formy oraz stosunkowo mały skurcz. W celu poprawy własności mechanicznych,
a szczególnie zwiększenia odporności na uderzenia, stosuje się niekiedy modyfikację stopów. Własności wytrzymałościowe niektórych stopów odlewniczych można poprawić przez zastosowanie obróbki cieplnej. Stopy odlewnicze obejmują 12 znormalizowanych gatunków. Cecha każdego stopu składa się z litery A (stop aluminium), z litery K, G lub M. (odpowiednio: krzemowy, magnezowy lub miedziowy) oraz liczby określającej zawartość procentową głównego lub dwóch głównych składników stopowych.

Siluminy są to stopy aluminium z krzemem. Są to jedne z częściej stosowanych odlewniczych stopów aluminium. Pod względem zawartości krzemu siluminy dzielą się na podeutektyczne (4÷10%Si), eutektyczne (10÷13%Si) i nadeutektyczne (17÷30%Si). Podstawą tego podziału jest struktura stopów wynikająca z układu równowagi Al-Si. Niektóre siluminy oprócz krzemu zawierają niewielkie ilości miedzi i magnezu oraz niekiedy niklu, manganu i tytanu. Charakteryzują się one doskonałymi własnościami odlewniczymi (mały skurcz liniowy, dobra lejność, mała skłonność do pękania na gorąco)
i stosunkowo dobrymi własnościami mechanicznymi oraz dostateczną odpornością na korozję. Z tego względu są one szeroko stosowane na odlewy tłoków silników spalinowych, głowic cylindrów silników spalinowych, części maszyn oraz armatury okrętowej. Siluminy praktycznie nie podlegają obróbce cieplnej, a ich własności mechaniczne polepsza się przez specjalne zabiegi w stanie ciekłym, zwane modyfikowaniem.

Stopy Al-Cu charakteryzują się one dobrą lejnością i stosunkowo dobrą plastycznością, ale za to niską wytrzymałością. Toteż ich zastosowanie z reguły ogranicza się do wytwarzania galanterii stołowej i innych odlewów, od których wymaga się dobrej plastyczności. Wytrzymałość w stopach Al.-Cu można zwiększyć poprzez obróbkę cieplną, ale powoduje to spadek plastyczności.

Stopy Al-Mg charakteryzują się dużą odpornością na korozję, dość dobrą wytrzymałością i plastycznością. Podobnie jak stopy Al-Cu, podlegają przesycaniu i starzeniu. Stopy te są szczególnie odporne na obciążenia dynamiczne, mają ładny połysk, są stosowane na części aparatury chemicznej, a także w budowie okrętów i samolotów.

Stopy Al-Mn wykazują one dużą plastyczność, dzięki czemu dobrze się tłoczą, ale ich wytrzymałość niewiele przewyższa wytrzymałość czystego aluminium. Cenną zaletą jest duża odporność na korozję atmosferyczną, na działanie wody morskiej, olejów, materiałów napędowych i innych. Znajdują duże zastosowanie w lotnictwie, między innymi na zbiorniki, przewody
i elementy złączne instalacji paliwowej i olejowej, owiewki, pływaki i pokrycia kadłubów. Umacnia się jedynie przez obróbkę plastyczną na zimno (zgniot).

Durale najstarszymi stopami aluminium, mającymi zresztą do dzisiaj szerokie zastosowanie przede wszystkim w lotnictwie, są durale (z języka francuskiego dur oznacza twardy). Rozróżnia się dwa rodzaje durali:

• bezcynkowe - głównymi dodatkami stopowymi umacniającymi są miedź i magnez, czasem dodawany jest mangan w celu polepszenia odporności na korozję, pozostałe pierwiastki są nieuchronnymi zanieczyszczeniami.

• zawierające cynk - są najbardziej wytrzymałymi stopami aluminium. Wykazują one jednak mniejszą podatność do przeróbki plastycznej i nieco obniżoną odporność na korozję naprężeniową.

Stopy Al-Li najnowszą generacją stopów aluminium są stopy z litem jako głównym składnikiem stopowym. Wykorzystanie litu do tego celu od dawna przyciągało uwagę metaloznawców, głównie jako możliwość uzyskania stopów o gęstości znacznie mniejszej niż gęstość metalu-bazy. Lit jest najlżejszym metalem, dlatego każdy procent litu wprowadzony do aluminium obniża gęstość stopu o około 0,1 g/m³, co pozwala na uzyskanie stopów o dość wysokim stosunku wytrzymałości do gęstości. Te właściwości powodują, że zainteresowanie stopami aluminium-lit stale rośnie.

Zastosowanie aluminium.

Przykładowe zastosowania stopów aluminium.

Cecha stopu	Wyroby	Własności technologiczne					Zastosowanie
				podatność				odporność na korozję	spawalność
				do przeróbki plastycznej	do polerowania	do anodowych powłok tlenkowych
PA43	blachy, taśmy, pręty, rury, odkuwki, druty, kształtowniki,	5	5	5	4	4	W przemyśle chemicznym i spożywczym, elementy dekoracyjne, części głęboko tłoczone, odkuwki matrycowe.
PA2	blachy, pręty, rury, druty, kształtowniki.	5	5	5	5	4	średnio obciążone elementy konstrukcji lotniczych okrętowych i innych, przemysł spożywczy i chemiczny, konstrukcje budowlane.
PA11	blachy, pręty, rury, druty, kształtowniki.	5	5	3	5	4	elementy konstrukcyjne i nadbudówki okrętów, elementy konstrukcji lotniczych, przemysł spożywczy i chemiczny.
PA13	blachy, pręty, rury, druty i kształtowniki.	4	3	3	5	4	obciążone konstrukcje okrętowe, transport, przemysł chemiczny.
PA20	pręty, druty, rury, kształtowniki.	4	3	3	4	4	obciążone konstrukcje okrętowe, transport, przemysł chemiczny.
PA1	blachy, taśmy, pręty, rury, druty kształtowniki	5	-	-	4	5	w przemyśle spożywczym i chemicznym, spawane zbiorniki do cieczy i gazów.
PA38	pręty, rury, druty, kształtowniki	5	5	3	4	-	elementy dekoracyjne w budownictwie i meblarstwie.
PA4	blachy, pręty, rury, druty, kształtowniki, odkuwki.	5	5	3	4	4	średnio obciążone elementy konstrukcji lotniczych i pojazdów mechanicznych, meble, ozdoby, części głęboko tłoczone, odkuwki matrycowe.
PA45	blachy, pręty, rury, druty, kształtowniki.	5	5	5	4	4	budownictwo, elementy dekoracyjne i konstrukcyjne.
PA10	blachy, pręty, rury, druty, kształtowniki, odkuwki.	5	5	5	4	4	średnio obciążone elementy konstrukcji lotniczych i pojazdów mechanicznych, meble, ozdoby, części głęboko tłoczone, odkuwki matrycowe.
PA6	blachy, rury, blachy platerowane Al pręty, druty, kształtowniki.	4	-	-	3	-	w transporcie, konstrukcje lotnicze, pojazdy mechaniczne, części maszyn, konstrukcje budowlane.
PA7	blachy, rury, blachy platerowane Al pręty, druty, kształtowniki.	4	-	-	3	-	silnie obciążone elementy konstrukcji lotniczych i pojazdów mechanicznych, w transporcie, części maszyn, konstrukcje budowlane.
PA 21, 23, 24, 25	druty i pręty.	4	-	-	-	-	nity lotnicze
PA 29, 30	pręty, odkuwki.	4	-	-	-	-	konstrukcje lotnicze, części pracujące w temperaturze 200 do 300^OC.
PA31	pręty, odkuwki	4	-	-	-	-	konstrukcje lotnicze, odkuwki o skomplikowanych kształtach.
PA33	odkuwki.	4	-	-	-	-	konstrukcje lotnicze, odkuwki matrycowe
PA9	blachy platerowane stopem AlZn1, pręty, kształtowniki,	4	-	-	-	-	bardzo silnie obciążone elementy konstrukcji lotniczych, środków transportu i maszyn.
PA47	blachy, pręty, kształtowniki.	3	-	3	4	4	silnie obciążone spawane konstrukcje nośne, przemysł okrętowy, pojazdy mechaniczne, pawilony wystawowe, sprzęt sportowy.
PA15	blachy, taśmy	5	-	-	4	4	elementy pojazdów mechanicznych, urządzenia przemysłu spożywczego i chemicznego, konstrukcje budowlane.

Skład chemiczny poszczególnych gatunków czystego aluminium oraz przykładowe zastosowania w przemyśle.

Rodzaje aluminium	Gatunek		Skład chemiczny w %						Przykłady zastosowań w technice
		Znak	Cecha	Al. min	Dopuszczalna zawartość zanieczyszczeń
								Fe max	Si max	Fe+Si max	Cu max	Suma zanieczy­­szczeń
	Rafinowane	Al99,90	AR1	99,99	0,060	0,060	0,095	0,005	0,10	Do budowy specjalnej aparatury chemicznej, wyrobu kondensatorów oraz do celów badawczych.
		A199,85	AR2	99,95	0,100	0,080	0,142	0,008	0,15
	Hutnicze	A199,7	A00	99,7	0,16	0,16	0,26	0,01	0,30	Do produkcji folii, kabli i przewodów, do platerowania, budowy aparatury chemicznej i do specjalnych stopów aluminium.
		A199,6	A0	99,8	0,25	0,20	0,36	0,01	0,40
		A199,5	A1	99,5	0,30	0,30	0,45	0,015	0,50	Do produkcji przewodów, wyrobu folii, proszków chemo- i pirotechncznych, platerowania farb i naczyń kuchennych.
		A199,0	A2	99,0	0,50	0,50	0,90	0,02	1,0	Do specjalnych stopów aluminium, wyrobu kabli i przewodów i do wyrobu naczyń kuchennych.
		A198,0	A3	99,8	1,1	1,0	1,80	0,05	2,0	Do łożyskowych stopów aluminium, do spiekania, aluminotermii, do odlewania stali i wyrobów codziennego użytku.

MIEDŹ I JEGO STOPY

Miedź jest metalem krystalizującym się w sieci A1 (cechuje się dużą plastycznością), parametry sieci a=0,362nm. Nie ma odmian alotropowych. Temperatura topnienia 1083°C, gęstość 8,9 Mg/m³. Czysta miedź jest bardzo dobrym przewodnikiem elektrycznym, stąd wynika główne jej zastosowanie w elektrotechnice i elektronice. Ze względu na bardzo dobrą przewodność cieplną wyrabia się z niej różnego rodzaju wymienniki ciepła. Jest bardzo plastyczna i można przerabiać ją na zimno. Miedź hutnicza zawiera zanieczyszczenia, którymi najczęściej są o, Bi, Pb, Sb, Fe, As, S, P. Do najbardziej szkodliwych należą Bi
i Pb. Zawartość tlenu powoduje podczas nagrzewania tzw. chorobę wodorową. Wodór przenikając do miedzi redukuje tlenki, a powstała para wodna wywiera duże ciśnienie powodujące pęknięcia i naderwania. Wszystkie domieszki z wyjątkiem tlenu w ilości ok. 0,05% obniżają przewodność elektryczną. Gatunki miedzi wytwarzane w Polsce ujęte są w normach PN-77/H-82120, a miedź stopową w PN-77/H-87053. Miedź jest odporna na korozję atmosferyczną pod warunkiem, że atmosfera nie zawiera SO₂. Własności wytrzymałościowe miedzi są niskie, można je umocnić przez zgniot.

Stopy miedzi

Czysta miedź znalazła zastosowanie głównie w elektrotechnice, a jako tworzywo konstrukcyjne stosuje się przede wszystkim stopy miedzi. Pierwiastki stopowe to głównie: cynk, cyna, aluminium, beryl, krzem, nikiel, mangan, ołów.

Mosiądze są to stopy miedzi z cynkiem. Biorąc pod uwagę strukturę mosiądze dzieli się na jednofazowe α
i dwufazowe - α+β, i rzadziej stosowane mosiądze jednofazowe β. Roztwór α cechuje się dobrą plastycznością
w temperaturze pokojowej, a gorszą w temp. 300÷700°C i dlatego mosiądze o takiej strukturze są obrabiane plastycznie na zimno. Twardość i wytrzymałość mosiądzu α wzrasta ze zwiększeniem zawartości cynku. Faza β ma dużą wytrzymałość, ale jest mniej plastyczna niż roztwór stały α i jest trudno obrabialna plastycznie na zimno. Dwufazowy skład mosiądzów wpływa na zwiększenie ich twardości i wytrzymałości kosztem obniżenia ich plastyczności, dlatego obrabia się je zwykle na gorąco. Oprócz mosiądzów do obróbki plastycznej stosuje się również mosiądze odlewnicze.

Brązy są to stopy miedzi z cyną lub innymi metalami. Są najstarszym tworzywem metalicznym stosowanym przez człowieka. Ze względu na doskonałe właściwości odlewnicze używano je do odlewania wyrobów (rzeźb, armat, dzwonów, itp.) Cyna
w zasadniczy sposób wpływa na własności brązu, jej zawartość w brązach nie przekracza na ogół 20%. Dodatek do ok. 8% Sn powoduje wzrost wytrzymałości i plastyczności. Spadek wytrzymałości następuje dopiero przy zawartości powyżej 25% Sn.

Brązy cynowe dzielimy w zależności od ich przeznaczenia na odlewnicze i do obróbki plastycznej. Częściej stosowane są stopy odlewnicze. Cechuje się małym skurczem, nie występuje w nich jama usadowy. Brązy cynowo-fosforowe są stosowane na odlewy, od których wymaga się odporności na ścieranie (np. panewek, kół ślimakowych, sprężyn, sit, itp.). Do obróbki plastycznej stosuje się brązy o niższej zawartości cyny. Przed obróbką plastyczną należy brązy poddać wyżarzaniu ujednoradniającemu w temperaturze 720÷750°C przez kilka godzin. Z brązów cynowych do obróbki plastycznej wytwarza się: drut, blachy, rury, taśmy, pręty, kształtowniki, sprężyny. Brązy cynowe cechują się dobrą odpornością na korozję i dobrymi własnościami mechanicznymi. Ich główne zastosowanie to panewki, łożyska ślizgowe, ślimaki, itp.

Brązy aluminiowe - zawartość aluminium w tych stopach wynosi 5÷11%. Brązy aluminiowe cechują się dobrymi własnościami wytrzymałościowymi. Aluminium podwyższa twardość i wytrzymałość miedzi. Brązy te stosuje się w stanie lanym lub obrabianym plastycznie. Stopy odlewnicze cechuje rzadkopłynność, mała segregacja dendrydyczna i skupiona jama usadowa. Stopy odlewnicze stosuje się na łożyska i elementy napędu, armaturę parową i chemiczną oraz części maszyn narażone na korozję, obciążenie i ścieranie. Brązy do obróbki plastycznej zawierają mniej aluminium. Brązy te przerabia się tylko na gorąco w temperaturze 870°C. Wytwarza się z nich pręty, rury, taśmy, itp.

Brązy ołowiowe - na ogół ołów występuje z takimi składnikami jak: Sn, Zn, Ni, Mn. Brązy ołowiowe wykazują skłonności do segregacji grawitacyjnej. Aby temu zapobiec należy stosować przyspieszone studzenie stopu. Główne zastosowanie tych brązów to panewki łożysk ślizgowych.

Brązy krzemowe - nie zawierają w ogóle cyny. Dzieli się je na odlewnicze do których zaliczamy brąz krzemowo-żelazowy, oraz cynowo-krzemowo-manganowy. Brązy te do obróbki plastycznej zawierają mniej dodatków stopowy i poddaje się je wyżarzaniu rekrystalizującemu.

Brązy berylowe - to stopy Cu-Be zawierające około 2% Be. Są one przeznaczone do obróbki plastycznej. Brązy mają bardzo korzystne własności: wysoka wytrzymałość, odporność na zmęczenie, ścieranie, na działanie temperatury do 250°C, odporność na korozję. Przy tarciu i uderzeniu nie iskrzą.

Brązy manganowe - to stopy miedzi zawierającej 5÷6 lub 12÷15% Mn, nadające się do obróbkiplastycznej. Stosuje się również stopy miedzi z: Mn i Ni (mangunin) Al. (izabelin) lub Si (isima).

Miedzionikle są to stopy miedzi w których głównym składnikiem stopowym jest nikiel. Największe zastosowanie znalazł stop o zawartości 205 niklu, zwany nikieliną oraz o zawartości 40% niklu zwany konstantanem.

Do metali nieżelaznych zaliczamy również magnez, tytan, nikiel, cynk, cyna, ołów, wolfram, molibden, metale szlachetne.

BADANIE MIKROSKOPOWE METALI NIEŻELAZNYCH

L.p.	Materiał	Stan materiału	Odczynnik	Powiększenie	Widok próbki
1	Silumin niemodyfikowany Znak: AlSi11 Cecha: AK11	lany	10% NaOH 90%H2O	x 400 (40x8x1,25)
2	Silumin modyfikowany Znak: AlSi11 Cecha: AK11	lany	10% NaOH 90%H2O	x 125 (12,5x8x1,25)
4	Mosiądz Znak: CuZn10 Cecha: M90	po przeróbce plastycznej na zimno i wyżarzaniu	25g FeCl3 25ml HCl 100ml H2O	x 80 (8x8x1,25)
5	Brąz cynowy Znak: CuSn8P Cecha: B8	lany (odlany metodą ciągłą Werti)	25g FeCl3 25ml HCl	x 800 (16x40x1,25)

Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie

Laboratorium z metaloznawstwa i materiałoznawstwa - Badanie mikroskopowe metali nieżelaznych 6

Szukasz gotowej pracy ?

To pewna droga do poważnych kłopotów.

Plagiat jest przestępstwem !

Nie ryzykuj ! Nie warto !

Powierz swoje sprawy profesjonalistom.

---