POLITECHNIKA LUBELSKA
WYDZIAŁ ELEKTRYCZNY
URZĄDZENIA ELEKTRYCZNE
Stacja energetyczna zasilająca zakład
przemysłowy.
Wykonał:
LUDWIK KUSIAK
Gr. E.D-6.1
Lublin 1996
SPIS TREŚCI
1. Dane projektu.................................................................................... str.3
2. Ustalenie możliwych warunków zasilania......................................... str.3
3. Dobór transformatorów w stacji........................................................ str.4
4. Dobór generatora awaryjnego............................................................ str.5
5. Obliczenia zwarciowe........................................................................str.5
6. Dobór szyn zbiorczych......................................................................str.12
7. Dobór aparatury wysokiego naoięcia................................................str.14
8. Dobór aparatury średniego napięcia................................................ str.17
9. Dobór aparatury niskiego napięcia.................................................. str19
10. Dobór izolatorów.............................................................................str.19
11. Dobór kabli do stacji oddziałowych................................................str.21
1. Dane projektu.
Moc maksymalna pobierana przez zakład Pmax=3 MW
cosj = 0.88
Napięcie zasilające Uzas = 1 ´ 110 kV + generator
Moc zwarciowa Sz = 1500 MVA
Napięcie rozdzielni zakładowej USWN = 15 kV
Długość linii 110 kV wynosi L = 50 km
Dane stacji oddziałowych:
Oddział |
Odległość |
Moc pobierana |
Napięcie stacji oddz. |
produkcyjny |
m |
MW |
kV |
SO1 |
500 |
0,05 |
0.4 |
SO2 |
100 |
1 |
15 |
SO3 |
300 |
1 |
15 |
SO4 |
50 |
0,95 |
15 |
3. Ustalenie możliwych warunków zasilania.
a) Praca normalna.
Zakład jest zasilany z systemu energetycznego przez transformator główny zasilany z sieci 110 kV, pokrywający zapotrzebowanie na całkowitą moc szczytową.
b) Praca awaryjna.
W przypadku uszkodzenia transformatora lub linii zasilającej, zapasowy generator pokryje zapotrzebowanie zakładu na całkowitą moc szczytową.
4. Dobór transformatorów w stacji.
4.1 Dobór transformatora na 110 kV.
Maksymalna moc pozorna pobierana przez zakład wynosi:
Moc dobranego transformatora musi być większa od mocy maksymalnej pobieranej przez zakład SNT > Smax = 3,41 MVA
Dobieram transformator na 110 kV.
Dane transformatora:
Typ transformatora TOR b 6300/115
Moc znamionowa SNT = 6,3 MVA
Przekładnia u = 115 ± 10% / 15,75 kV
Układ i grupa połączeń Yd11
Napięcie zwarcia UZ% = 11%
Producent „Emit”
Moc dobranego transformatora wynosi:
SNT = 6,3 MVA > Smax = 3,41 MVA
4.2 Dobór transformatora do stacji oddziałowej (na 15,75 kV).
Dane dobranego transformatora:
Typ transformatora TOHb 63/10-20
Moc znamionowa SNT = 63 kVA
Napięcie górne 15,75 kV
Napięcie dolne 400/231 V
Napięcie zwarcia 4,5%
Układ połączeń Dz5
Moc dobranego transformatora jest większa od zakładanej ,gdyż transformator ten będzie pokrywał takrze zapotrzebowanie na moc własną rpzdzielni.
5. Dobór generatora awaryjnego.
Ze względu na mały pobór mocy przez zakład zaistniała konieczność indywidualnego
zaprojektowania generartora
Dane generatora:
Moc znamionowa SNG = 3,75 MVA
Moc szczytowa Pn = 3 MW
Napięcie znamionowe Un=15,75 kV
Prąd roboczy maksymalny Irmax = 140 A
Napięcie zwarcia UZ% = 11%
Częstotliwość f = 50 Hz
Prędkość obrotowa n = 3000 obr/min
cos = 0,8
6. Obliczenia zwarciowe.
Schemat obwodu zwarciowego:
6.1 Reaktancje urządzeń:
Reaktancja systemu:
XS =
Reaktancja linii:
X110L = X0 * L = 0.4 W / km * 50 km = 20 W
Reaktancja linii przeliczone na stronę średniego napięcia(15kV):
Reaktancja transformatora Tr1:
Reaktancja generatora:
6.2 Obliczenia prądów zwarciowych.
a) Zwarcie po stronie 110 kV
Schemat zastępczy układu zwarciowego
Reaktancja zastępcza układu zwarciowego
Impedancja zwarcia:
X110L = X0 * L = 0.4 W / km * 50 km = 20 W
X110S = 8,87Ω
Początkowy prąd zwarciowy:
Prąd udarowy:
iu1=
gdzie kU = 1.8 (współczynnik udaru)
Prąd wyłączalny:
Iws1=kws*Ip1=1*2,42=2,42kA
Zastępczy prąd cieplny:
Itz1=kc*Ip1=1,02*2,42=2,47kA
Zakładam czas trwania zwarcia 1,5s.
Zastępczy prąd cieplny 1-sekundowy:
Zastępczy prąd cieplny 3-sekundowy:
b) Zwarcie na szynach (15kV) - zasilanie z transformatora
Schemat zastępczy układu zwarciowego
Reaktancje linii przeliczone na napięcie 15kV:
Reaktancja transformatora:
X = X*= 8,87*= 0,182Ω
Łączna reaktancja linii i transformatora:
Początkowy prąd zwarciowy:
Prąd udarowy:
iu2=
gdzie kU = 1.8 (współczynnik udaru)
Prąd wyłączalny:
Iws2=kws*Ip2=1*2,03=2,03kA
Zastępczy prąd cieplny:
Itz2=kc*Ip2=1,02*2,03=2,07kA
Zakładam czas trwania zwarcia 1,5s.
Zastępczy prąd cieplny 1-sekundowy:
Zastępczy prąd cieplny 3-sekundowy:
c) Zwarcie na szynach (15kV) - zasilanie z generator
Schemat zastępczy układu zwarciowego
Reaktancja generatora:
Początkowy prąd zwarciowy:
Prąd udarowy:
iu3=
gdzie kU = 1.8 (współczynnik udaru)
Prąd wyłączalny:
Iws=kws*Ip3=1*1,38=1,38kA
Zastępczy prąd cieplny:
Itz3=kc*Ip3=1,02*1,38=1,41kA
Zakładam czas trwania zwarcia 1,5s.
Zastępczy prąd cieplny 1-sekundowy:
Zastępczy prąd cieplny 3-sekundowy:
d) Zwarcie za transformatorem Tr.2 -(po stronie 400V)- zasilanie system
Schemat obwodu zwarciowego:
Prąd udarowy
gdzie:(współczynnik udaru)
Prąd wyłączalny
Zastępcz prąd cieplny
Prąd cieplny 3-sekundowy
zakładam czas trwania zwarcia
Prąd cieplny 1-sekundowy
e.)Zwarcie za transformatorem Tr.2 -zasilanie generator
Schemat obwodu zwarciowego:
Reaktancja generatora Xg przeliczona na stronę 400V:
Reaktancja zastępcza obwodu zwarcia:
Początkowy prąd zwarcia:
Prąd udarowy:
Prąd wyłączalny:
Zastępczy prąd cieplny:
Prąd cieplny 3-sekundowy:
Prąd cieplny 1-sekundowy:
Maksymalna moc zwarciowa na szynach 15kV:
SZ =1500MVA > Szw = 67 MVA
Zestawienie obliczeń zwarciowych
Wariant zwarcia |
Ip [kA] |
iu [kA] |
Iws [kA] |
Itz [kA] |
It1s [kA] |
It3s [kA] |
1)zasilanie 110kV -zwarcie 110kV |
2,42 |
6,16 |
2,42 |
2,47 |
3,03 |
1,75 |
2)zasilanie 110kV -zwarcie 15,75kV |
2,03 |
5,17 |
2,03 |
2,07 |
2,54 |
1,47 |
3)zasilanie generator -zwarcie 15,75kV |
1,28 |
3,26 |
1,28 |
1,31 |
1,61 |
0,93 |
4)zasilanie110kV-zwarcie 0,4kV
|
2,172 |
5,53 |
2,172 |
2,216 |
2,714 |
1,567 |
5)zasilaniegenerator-zwarcie 0,4kV |
2,134 |
5,43 |
2,134 |
2,177 |
2,714 |
1,567 |
7.Dobór szyn zbiorczych.
7.1 Obciążenie prądem roboczym długotrwałym
Prąd roboczy maksymalny.
7.2 Oddziaływanie cieplne prądu zwarciowego
Smin=
tZ=1,5s
jmin=105 A/mm2
Dobieram szyny AP-20 x 3 malowane, łączone przez spawanie, o przekroju 60mm2
Idop=310A>Ir max=242A
7.3 Oddziaływanie dynamiczne prądu zwarciowego
Ułożenie szyn pionowe
Odległość między izolatorami wsporczymi l = 1,0m
Odległość między szynami a = 0.3m
Wysokość szyny h = 2cm
Szerokość szyny b = 0,3cm
Współczynnik
> 2, a więc k = 1
Siła działająca na szyny:
Ff = 15,5N
Moment gnący:
Wskaźnik wytrzymałości:
Naprężenia zginające:
czyli sdop = 7000N/cm2 > sf = 4305,67N/cm2
7.4 Częstotliwość drgań własnych szyn.
Częstotliwość znamionowa: fn = 50Hz
lub
Stosunek częstotliwości drgań własnych szyny do częstotliwości sieci spełnia konieczny warunek n/f <1,7.
Zgodnie z polską normą PN E-05025 szyny zostały dobrane prawidłowo.
8. Dobór łączników,przekładników prądowych i napięciowych wysokiego napięcia.
8.1 Dobór wyłącznika.
Kryteria doboru wyłączników:
Napięcie znamionowe:Un ł Uns: napięcie sieci
Prąd znamionowy:In ł Ir max: maksymalny prąd roboczy
Znamionowy prąd cieplny 3-sekundowy:Int3 >It3:zwarciowy prąd cieplny 3-sekundowy
Prąd szczytowy:iszcz >iu: prąd udarowy
Prąd załączalny:inzał >iu: prąd udarowy
Wyłącznik WWN.
Dobrałem wyłącznik napowietrzny typu WMSI-110/10/35-V
Napięcie znamionowe: Un > Uns 123kV>110kV
Prąd znamionowy:
In > Ir max 1000A>18A
Znamionowy prąd 3-sekundowy: Int3 > It3s 18,4kA>1,75kA
Prąd szczytowy: iszcz >iu 47kA>6,16kA
Prąd załączalny: inzał >iu 47kA>6,16kA
8.2 Dobór odłączników .
Kryteria doboru odłączników:
Napięcie znamionowe:Un ł Uns: napięcie sieci
Prąd znamionowy:In ł Ir max: maksymalny prąd roboczy
Znamionowy prąd cieplny 1-sekundowy:Int1 >It1:zwarciowy prąd cieplny 1-sekundowy
Prąd szczytowy:iszcz >iu: prąd udarowy
. Odłączniki wysokiego napięcia
Dobrałem dwa odłączniki typu ONIII 110W/62-1
Napięcie znamionowe: Un > Uns 123kV>110kV
Prąd znamionowy: In > Ir max 630A>18A
Prąd szczytowy: iszcz łiu 50kA>6,16kA
Prąd znamionowy 3-sekundowy Int3s>It3s 20kA>1,75kA
8.3 Dobór przekładników prądowych.
Kryteria doboru przekładników prądowych:
Napięcie znamionowe izolacji:Uni ł Uns: napięcie sieci
Znamionowy prąd pierwotny:I1n ł Ir max: maksymalny prąd roboczy
Znamionowy prąd wtórny:I2n
Znamionowy prąd cieplny 1-sekundowy:Int1 >It1:zwarciowy prąd cieplny 1-sekundowy
Prąd szczytowy:iszcz >iu: prąd udarowy
Znamionowe obciążenie przekładnika:S2n
Znamionowa liczba przetężeniowa.
Znamionowa klasa dokładności.
Przekładnik prądowy wysokiego napięcia.
Dobrałem trzy przekładniki prądowe małoolejowe jednofazowe napowietrzne typu J110-3a produkcji polskiej.
Znamionowe napięcie izolacji Uni = 110 kV
Znamionowy prąd pierwotny I1n = 50A > Ir max = 18A
Znamionowy prąd wtórny I2n = 5A
Znamionowy prąd jednosekundowy Int1 = 80*I1n > It1 = 3,03kA
Znamionowy prąd szczytowy idyn = 200*I1n > iu = 6,16 kA
Znamionowe obciążenie przekładnika S2n = 90VA
Znamionowa liczba przetężeniowa P15
Znamionowa klasa dokładności kl.1
8.4 Dobór przekładników napięciowych.
Kryteria doboru przekładników napięciowych:
Napięcie znamionowe izolacji:Uni ł Uns: napięcie sieci
Znamionowe napięcie pierwotne:U1n=Uns: napięcie sieci
Znamionowe napięcie wtórne: U2n
Znamionowe obciążenie przekładnika:S2n
Znamionowa klasa dokładności.
Moc graniczna: Sgr
Przekładnik napięciowy wysokiego napięcia.
Dobrałem trzy przekładniki napięciowe małoolejowe jednofazowe napowietrzne typu U110a produkcji polskiej.
Sieć ze skutecznie uziemionym punktem zerowym.
Układ pełnej gwiazdy.
Znamionowe napięcie izolacji Uni = 110kV >
Znamionowe napięcie pierwotne U1n = 110kV
Znamionowe napięcie wtórne
Znamionowe obciążenie przekładnika kl.0,5 Sn = 120VA
kl.1 Sn = 250VA
Klasa dokładności kl.3 Sn = 500VA
Moc graniczna Sgr = 4000VA
8.5 Dobór bezpieczników do przekładników napięciowych
Dobór wkładki bezpiecznikowej zabezpieczającej stronę wtórną przekładnika
Prąd wkładki powinien spełniać warunek
Dobieram bezpiecznik z wkładką typu Wts-20
8.6 Dobór odgromników zaworowych.
Kryteria doboru odgromników zaworowych:
Napięcie znamionowe :Uni ł Uns: napięcie sieci
Jeżeli przewód zerowy linii jest bardzo dobrze uziemiony wtedy możemy odgromnik zaworowy dobrać na mniejsze napięcie.
Odgromnik zaworowy wysokiego napięcia.
Dobrałem odgromnik zaworowy typu GZSMa 97.
Znamionowe napięcie odgromnika Uod = 97kV
Wartość skuteczna napięcia zapłonu Uz min = 155kV
Uz max = 183kV
9. Dobór łączników,przekładników prądowych i napięciowych średniego napięcia.
Kryteria doboru aparatury średniego napięcia są takie same jak dla aparatury wysokiego napięcia.
9.1 Dobór wyłączników
Dobrałem wyłączniki małoolejowe wnętrzowe typu: WMSWP-20/6/6
Napięcie znamionowe Uni=20kV >Uns=15,75kV
Moc maksymalna wyłączalna wyłącznika SnWył=450MVA >Swy=56MVA
Prąd znamionowy In=1100A>Ir=242A
Ir=
Prąd znamionowy 3-sekundowy Itn3s=17,5kA>It3s=1,47kA
Znamionowy prąd szczytowy iszcz=45kA>iu=5,17kA
9.2 Dobór odłączników.
Dobrałem odłączniki wnętrzowe typu: OW III 20/4
Napięcie znamionowe: Un =20kV >Uns=15kV
Prąd znamionowy: In = 400A > Ir = 242A
Znamionowy prąd 3-sekundowy: Int3 =15kA > It3s =1,47kA
Prąd szczytowy: iszcz =38kA>iu=5,17kA
9.3Dobór przekładników prądowych
Dobrałem przekładniki prądowe jednofazowe typu JPK 20f 300/5 A
Znamionowe napięcie izolacji Uni = 20 kV
Znamionowy prąd pierwotny I1n = 300A > Ir max = 242A
Znamionowy prąd wtórny I2n = 5A
Znamionowe obciążenie przekładnika S2n = 20VA
Znamionowa liczba przetężeniowa n < 10
Znamionowa klasa dokładności kl.0,5
9.4 Dobór przekładników napięciowych
Dobrałem przekładniki napięciowe typu VSK II 20b.
Znamionowe napięcie pierwotne U1n = 15kV
Znamionowe napięcie wtórne U2n = 100V
Znamionowe obciążenie przekładnika Sn = 45VA
Klasa dokładności kl.0,5
Moc graniczna Sgr = 570VA
9.5. Dobór bezpiecznika zabezpieczającego stronę pierwotną przekładnika
VSK II 20b
Dobieram wkładkę bezpiecznikową typu BRT 15 o danych znamionowych:
Un = 15kV
Ugn = 17.5kV
In = 0.8A
Sws = 1000MVA
Wkładka bezpiecznikowa napowietrzna ze stykami rurowymi.
6.6. Dobór wkładki zabezpieczającej stronę wtórną przekładnika typu
VSK II 20b.
Warunek:
Dobrałem bezpiecznik z wkładką typu Wts - 4.
10. Dobór łączników,przekładników prądowych niskiego napięcia.
Kryteria doboru aparatury średniego napięcia są takie same jak dla aparatury wysokiego napięcia.
10.1 Dobór wyłączników
Dobrałem wyłączniki wnętrzowe typu: WIS-160
Napięcie znamionowe Uni=500V >Uns=380V
Prąd znamionowy In=160A>Ir=96A
Ir=
Znamionowy prąd wyłączalny IWS=15kA>2,17kA
Znamionowy prąd szczytowy iszcz=30kA>iu=5,53kA
10.2 Dobór odłączników.
Dobrałem odłączniki wnętrzowe typu: OZ-100
Napięcie znamionowe: Un =500V >Uns=380V
Prąd znamionowy: In = 100A > Ir = 96A
Prąd szczytowy : Iszcz =16kA>iu=5,53kA
10.3Dobór przekładników prądowych
Dobrałem przekładniki prądowe jednofazowe typu IZOT-a 100/5 A
Znamionowe napięcie izolacji Uni = 500 V
Znamionowy prąd pierwotny I1n = 100A > Ir max = 96A
Znamionowy prąd wtórny I2n = 5A
Znamionowe obciążenie przekładnika S2n = 30VA
Znamionowa klasa dokładności kl.0,5
11.Dobór izolatorów
11.1 Izolatory wsporcze.
Warunki doboru izolatorów wsporczych:
Napięcie izolacji : Uni ł Uns: napięcie sieci
Siła działająca na izolator ma spełniać warunek Fiz < Fdop = 0.6 Ft
Izolatory wsporcze na średnie napięcie.
Dobrałem izolatory stacyjne wsporcze wnętrzowe z okuciami zewnętrznymi typu
SWOE - 20.
Znamionowe napięcie izolacji: Uni = 20kV ł Uns = 15kV
Napięcie probiercze udarowe : Upu= 75 kV
Wysokość izolatora : hiz= 55mm
Sprawdzenie doboru izolatorów wsporczych:
1. Napięcie znamionowe: Uni=20kV >Un=15kV
2. Siła łamiąca Fiz Ł 0,6Fł=Fdop Fłdop=1200N
Wysokość izolatora - hiz=55mm
Wysokość szyny - hsz=20mm
h=hiz+hsz/2=55+10=65 mm
Fdop=0,6*2000N=1200N
Fdop=1200N>Fiz=18,31N , czyli wytrzymałość mechaniczna na zginanie izolatora jest większa od sił występujących przy zwarciu. Izolator spełnia wymagania dla układu.
11.2 Izolatory przepustowe napowietrzno - wnętrzowe.
: Warunki doboru izolatorów przepustowych napowietrzno - wnętrzowych
Napięcie znamionowe izolacji :Uni ł Uns : napięcie sieci
Dopuszczalna obciążalność prądem roboczym :In do > Ir max : maksymalny prąd roboczy
Izolatory przepustowe napowietrzno - wnętrzowe na średnie napięcie.
W rozdzielni zastosowano izolatory przepustowe napowietrzno - wnętrzowe typu
FID 20.
Napięcie znamionowe izolacji: Uni = 20kV > Uns = 15kV
Prąd znamionowy: In do=1000A > Ir max = 242A
12. Dobór kabli do stacji oddziałowych.
12.1. Dobór kabli do stacji oddziałowych SO2 ,SO3 ,SO4.
Warunki doboru kabli:
Dobór przekroju ze względu na obciążenie długotrwałe Idd > Ir max
Napięcie znamionowe izolacji Uni > Uns
Oddziaływanie cieplne prądu zwarciowego.
Maksymalne prądy robocze stacji oddziałowych wynoszą:
dla SO1, SO2, Ir max = 54A
dla SO3, Ir max = 42,5A
dla SO4, Irmax=91A
Dopuszczalna temperatura kabla obciążonego długotrwale w izolacji polwinitowej wynosi 70°C. Temperatura graniczna dopuszczalna przy zwarciu wynosi 130°C. Zakładam temperaturę kabla w chwili wystąpienia zwarcia równą 50°C.
Obciążalność zwarciowa jednosekundowa w [A] przeliczona na 1mm2 przekroju żyły kabla miedzianego dla powyższych warunków wynosi Jc = 103 A*s0.5/mm2.
Przekrój minimalny kabla wynosi
Dla stacji SO2,SO3,SO4, dobieram jednakowy kabel miedziany trójżyłowy opancerzony taśmami stalowymi z zewnętrzną powłoką polwinitową : KFty 70.
Dane kabla KFty 70:
Uni = 15kV ≥ Uns = 15kV
Idd = 195A > Ir max = 54A
S = 70 mm2 > Smin = 61.5 mm2
Sprawdzenie dopuszczalnego spadku napięcia.
Przyjmując zgodnie z PN dopuszczalny spadek napięcia wynosi Udop(%) = 3%.
Obliczanie Udop dla stacji oddziałowej.
Gdzie:
Uns - napięcie = 15kV
Przy założeniu, że maksymalny pobór mocy wynosi S = 1MVA oraz cosϕ = 0.88
P - moc czynna odbioru = 0.88MW
Q- moc bierna odbioru = 1.2MVar
X0 - reaktancja jednostkowa kabla = 0.1Ω/km
γ - przewodność żyły miedzianej = 58 m/Ω*mm2
l - długość kabla = 300m
S - przekrój kabla = 70mm2
Maksymalny spadek napięcia w kablu występuje między rodzielnią a stacją SO3 i wynosi:
Udop(%) = 2.8% < Udop = 3%
Dla SO2, SO4 spadek napięcia jest mniejszy
Ukbl(%) = 2.3% < Udop = 3%
Kable zostały dobrane prawidłowo zgodnie z PN
12.2. Dobór kabla do stacji oddziałowej SO1
Warunki doboru kabla jak wyżej.
Maksymalny prąd roboczy Irmax=150A
Przekrój minimalny kabla wynosi
Dobieram kabel YKYFoy 3 x 95mm2 o danych:
Idd=320A>Irmax=96A
S=95mm2>26mm2
Maksymalny spadek napięcia między rozdzielnią a stacją SO1
Ukbl=2,43% <Udo=3%
Kabel został dobrany prawidłowo