Karolina Staszak

Fizjoterapia mgr II rok, gr.9

SPORT OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH

Wyścigi na wózkach

Temat: Wyścigi na wózkach - trening oraz zawody.

Prowadząca: Staszak Karolina

Miejsce: sala gimnastyczna.

Przybory i przyrządy: szarfy, gwizdek, stoper, pachołki.

Czas trwania: 1, 5 godziny.

Liczba osób biorących udział w treningu i turnieju: 8 lub 10.

Charakterystyka grupy: grupa 8 osobowa, w wieku 20-50 lat z paraplegią. W tej grupie mogą startować osoby niepełnosprawne z porażeniami i niedowładami kończyn po uszkodzeniu rdzenia kręgowego, z porażeniem po różnego rodzaju schorzeniach rdzenia: przepuklina oponowo-rdzeniowa, stwardnienie rozsiane.

Zalecenia:

• wygodny, luźny strój sportowy niekrępujący ruchów,

• podczas treningu zaleca się popijać wodę mineralną,

• ogólne usprawnienie,

• wzmacnianie mięśni ramion,

• nauka samodzielności,

• wzmocnienie mięśni, które nie uległy porażeniu,

• warunkiem uczestnictwa w treningu jest zaświadczenie lekarskie,

• trening odbywa się dwa razy w tygodniu.

Przeciwwskazania:

- zaburzenia czucia i trofiki skóry,

-odleżyny,

- urazy kończyn górnych,

- choroby serca i układu krążenia,

- wczesne stanu pourazowe,

- nie wolno przeprowadzać ćwiczeń u osób, które nie posiadają aktualnego zlecenia lekarskiego,

- gorączka.

Wyścigi na wózkach na Igrzyskach Olimpijskich odbywają się od 1960r. Zawodnicy konkurują w specjalistycznych wózków inwalidzkich, które umożliwiają sportowcom osiągnąć prędkość 30 kilometrów na godzinę lub więcej.

Dane techniczne wózka:

• wózek powinien posiadać co najmniej 3 koła, dwa duże i jedno małe

• maksymalna wysokość korpusu od podłoża 50cm

• średnica dużego koła 70cm, średnica małego koła 50cm

• przednie koło nie może przekraczać linii startowej

Handbike — to według dosłownego tłumaczenia z języka angielskiego — rower z napędem ręcznym — przeznaczony dla osób niepełnosprawnych ze schorzeniem narządu ruchu.

Rys. Handbike

Inne alternatywne nazwy handbike'a: handcycle, trójkołowy wózko-rower inwalidzki z napędem korbowym.

Taki rower jest najczęściej połączeniem wózka inwalidzkiego (tył) i roweru (przód) — napędowo — skrętne koło. Rzadko, choć spotykane jest rozwiązanie m. in. u jednego z czeskich producentów handbike'ów: dwa koła skrętne z przodu, a koło napędowe z tyłu.

W niektórych amerykańskich handbike'ach, można spotkać takie rozwiązanie: dwa duże koła w jednej osi jak w normalnym rowerze — a dwa małe kółeczka po boku dla wsparcia przy postoju. Ze względu na stan naszych dróg, brak ścieżek rowerowych, takie rozwiązanie byłoby dość ryzykowne dla kierującego.

Jarosław Rola - niepełnosprawny kolarz i narciarz (mono-ski) z Kamiennej Góry jest konstruktorem min. trójkołowego handbike`a górskiego, którego konstrukcja pozwala na zdobywanie górskich szczytów. Jego amortyzowany handbike był pierwszą taką konstrukcją i zapoczątkował rozwój handbike`ów górskich na świecie. Na swoim rowerze Jarosław Rola zdobywał między innymi szczyt Śnieżki i Kilimandżaro.

Szybkość takich ręcznych rowerów zależy od:

* treningu — najlepszemu polskiemu handbike'owcowi Arkadiuszowi Skrzypińskiemu ze Szczecina udało się przejechać trasę maratonu 42 km w czasie 01:11:06 — czyli średnia szybkość powyżej 35 km/h

* masy pojazdu - pojazd wykonany z aluminium lub kompozytu węglowego ma masę poniżej 11 kg.

* pozycji rowerzysty, najmniejszy opór powietrza zapewniają niskie rowery z półleżącą pozycją.

* średnicy opon i wielkości kół — znacznie szybciej jeździ się na oponach kolarskich 27" x 1" niż na oponach 20" x 1,75"

* przełożeń — czyli zastosowanych przerzutek — o ile po równym terenie nie ma problemu z rozpędzeniem każdego handbike'a, o tyle w terenie pagórkowatym, górzystym — jest potrzeba zastosowania dużej ilości biegów.

* ustawień, profilu i długości korb i uchwytów (rączek), w starszych handbike'ach, zwanych trójkołowymi wózkami inwalidzkimi z napędem korbowym, są ustawione korby na przemian, w nowszych modelach i w handbike'ach sportowych, korby ustawione są równolegle. Wyjątkiem jest (używający korb na przemian) Amerykanin Alejandro Albor, który w roku 2006, podczas Kolarskich Mistrzostw Świata IPC w szwajcarskim Aigle zdeklasował rywali prowadząc od startu do mety.

Handbike'i mogą być wyposażone w silniki rowerowe spalinowe i elektryczne.

Warto wspomnieć, że taki pojazd nie tylko służy rehabilitacji czy sportowi osób niepełnosprawnych, ale jest także doskonałym środkiem lokomocji: zastępującym nogi, PKS, PKP i komunikację miejską.

Cena takich pojazdów produkowanych przez polskich producentów waha się od 3000-18000 zł. Co ciekawe, w USA handbike'i można kupić już za 1500-2000 USD, problemem może być transport i płatność za zakupy za oceanem.

W Polsce Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych częściowo dofinansowuje zakup takich wózko-rowerów,o ile średni miesięczny dochód nie przekracza:

* 50% przeciętnego wynagrodzenia na osobę w rodzinie,

* 60% przeciętnego wynagrodzenia w przypadku osób samotnych.

LEKKA ATLETYKA

Ta dyscyplina sportu wśród osób niepełnosprawnych cieszy się największą popularnością. Startują w niej inwalidzi z: amputacjami kończyn górnych i dolnych, paraplegią, innymi uszkodzeniami narządu ruchu. Konkurencja lekkoatletyczna uprawiane przez inwalidów narządu ruchu to: pchnięcie kulą, rzut dyskiem, rzut oszczepem, wyścigi na wózkach:

• dla kobiet- 60m, 200m, 400m,

• dla mężczyzn- 100m, 400m, 800m.

• dla osób chodzących konkurencje lekkoatletyczne to: skok w dal, skok w wzwyż, trójskok, bieg na 100m (kobiety i mężczyźni),400m (k i m), 800m kobiety, 1500m mężczyźni, 5000m mężczyźni.

Konkurencje lekkoatletyki są rozgrywane na standardowych obiektach sportowych. Zawodnicy we wszystkich konkurencjach startują bez aparatów ortopedycznych, na wózkach odpowiednio wyposażonych. Wózek powinien być taki sam, jakiego zawodnik codziennie używa. Zawodnikom nie pozwala się do konstrukcji wózka jakichkolwiek dodatkowych przyrządów, mających za zadanie zmianę właściwości technicznych wózka w celu osiągnięcia lepszych wyników.

WYŚCIGI NA WÓZKACH

Odbywają się na torach wyznaczonych na podłożu płaskim, twardym i gładkim a powierzchnia powinna być wolna od wszelkich przeszkód.

Start - zawodnik po komendzie na miejsce nie może dotykać linii startowej przednimi kołami wózka. Między komendą "gotów", a wystrzałem zawodnicy pozostają w bezruchu. Jeżeli zawodnik zmieni pozycję po komendzie "gotów" a przed oddaniem strzału przez startera uważa się za falstart. Zawodnik, który dopuścił się falstartu otrzymuje ostrzeżenie: dwa falstarty powodują dyskwalifikację. Podczas trwania wyścigu nie wolno: zmieniać toru, rozmyślnie potrącać przeciwnika, zajeżdżać mu drogę, korzystać z czyjejkolwiek pomocy.

Rys. Tomasz Hamerlak brzowy medalista Ateny 2004

Zarys historyczny:

• Do historii jako pierwszy Polak na handbike przeszedł Leszek „Lechu” Jabłoński z Poznania.

• W 2004 roku pojawił się Jarosław Rola, który zbudował swojego górskiego handbike'a. W tym samym roku Jabłoński „dał się przejechać” Arkadiuszowi Skrzypińskiemu, który w następnym sezonie był już najszybszym z Polaków i dzięki sponsoringowi z firmy Vobis rozpoczął międzynarodowe ściganie.

• W 2008 Arkadiusz Skrzypiński m.in. wygrywa maratony w Nowym Jorku i w Bostonie, a Achilles International wybrał go „sportowcem roku na świecie”. Niestety polski związek w tym okresie ciągle nieprzychylnie postrzegał handbike i żaden reprezentant z białym orłem na piersi nie wystartował na paraolimpiadzie w Pekinie.

• Sekcja wyścigów na wózkach działa w rzeszowskim „Starcie” od roku 1996. Inicjatorem założenia tej sekcji był Artur Kicak, uprawiający swoisty rodzaj aktywności ruchowej, która do tej pory nie doczekała się naśladownictwa. Odbywa on corocznie samotną jazdę na wózku inwalidzkim. Jego dotychczasowy rekord wynosi 25 dni samotnej jazdy bez serwisu i asekuracji. Artur Kicak bierze też udział w maratonach. W swojej dotychczasowej karierze do 2004 roku odbył 5 wypraw na wózku inwalidzkim dookoła Polski i jedną do Niemiec przez Słowację i Czechy. Z jego inicjatywy w 1997 roku zaczęto organizować „Wyścig dookoła Polski” dla osób niepełnosprawnych ruchowo.

• Mistrzowie Polski w LA Szczecin 2004r :

• Tomasz Hamerlak: -1 m-ce w biegu na wózkach na 400m.

• Zbigniew Baran: -1 m-ce w biegu na wózkach na 5000m.

• Alina Pieczka: 1 m-ce w biegu na wózkach na 200m.

• Igrzyska Paraolimpijskie ATENY 2004

Tomasz Hamerlak po raz pierwszy w historii maratonów na wózkach inwalidzkich wywalczył dla naszego Kraju medal Paraolimpijski. Brązowy medal dla Tomka był uhonorowaniem dla jego wieloletniego wysiłku wkładanego w treningi i przygotowania. Był to jeden z dwóch medali, które przywieźli Nasi zawodnicy z Igrzysk Paraolimpijskich.

POLSKA: START w Bielsku Białej, FAR, START Warszawa, START Rzeszów.

Część	TOK	CELE	TREŚĆ-przebieg zajęć	Dozowanie (czas/ ilość powtórzeń)	Uwagi organizacyjne i metodologiczne
I. Część wstępna	Przygotowa-nie grupy do zajęć. Sprawdzenie stanu wózków: hamulec, wąsy bezpieczeństwa. Wprowadzenie ćwiczeń rozgrzewających i zwikszających zakres ruchu w stawach	Zdyscyplinowanie grupy.	Kilka słów instruktora na temat wyścigów na wózkach, omówienie głównych zasadach tej dyscypliny.	5'	Należy zapoznać się z aktualnym stanem fizycznym grupy.
	Rozgrzewka Ćwiczenia rozgrzewające poszczególne odcinki ciała (grupy mięśniowe)	Przygotowanie organizmu do wysiłku, mięśni do wykonania pracy, zapobieganie ewentualnym przeciążeniom i kontuzjom.	1.RR wzdłuż tułowia- skłony głowy: 1-w prawą, 2-w lewą, 3-w przód, 4-w tył. 2.RR wzdłuż tułowia- skręty głowy w prawą, lewą stronę. 3.RR wzdłuż tułowia- krążenie głową w prawą, lewą stronę 4.RR wzdłuż tułowia- uniesienie raz prawego, raz lewego barku do góry. 5. Ręce splecione przed klatką piersiową- krążenie nadgarstków w prawą i w lewą stronę. 6.RR skurcz- krążenie ramion do przodu. 7. RR skurcz- krążenie ramion do tyłu. 8.RR skurcz- wymachy ramion do tyłu 1, 2, 3, powrót 4. 9. RR w bok- skrętoskłony tułowia raz w prawą, raz w lewą stronę. 10. RR wzdłuż tułowia- krążenie tułowia w prawą stronę, następnie w lewą. 11.RR proste przed sobą- skłon tułowia w przód z pogłębieniem 1, 2, 3, wyprost 4. 12. RR proste przed sobą- jednoczesne wymachy: prawej ręki w górę, lewej ręki w dół, na przemian.	Całość 10' x8(po 4 na stronę) x8(po 4 na stronę) x8(po 4 na stronę) x8(po 4 na stronę) X8(po 4 na stronę) x8 (po 4 na stronę) x8 x8 (po 4 na stronę) x8 x8 x8	- wózki zahamowane - instruktor stoi przodem do pozostałych. Siatkarze w pozycji siedzącej powtarzają ruchy pokazywane przez instruktora. grupa jest ustawiona w tzw. ”szachownicy”

II. Część Główna	. Zawody wyścigów na wózkach	Poprawa techniki jazdy na wózku aktywnym Poprawa techniki jazdy na wózku aktywnym Doskonalenie umiejętności manewrowania na wózku. Pobudzenie ducha rywalizacji między zawodnikami Wyłonienie najlepszego zawodnika wyścigu.	1. Jazda na wózku dookoła sali: - na wprost, - tyłem, - z obrotem. Zmiana kierunku jazdy na sygnał dźwiękowy. 2. Doskonalenie techniki balansu. PW siedząca: - ręce oparte na ciągach na wysokości bioder; -odchylenie tułowia w tył z jednoczesnym pchnięciem rąk w przód; -utrzymanie pozycji stania na tylnych kołach 3. Wyścig drużynowy po torze przeszkód. Zawodnicy podzieleni na dwie drużyny ustawiają się w 2 szeregach; na sygnał dźwiękowy start pierwszych zawodników z każdego szeregu; jazda pomiędzy słupkami; powrót bokiem; po przekroczeniu linii startowej przez pierwszego zawodnika - start kolejnego. -Losowanie zawodników. Przeprowadzenie wyścigu. Na torze z przeszkodami	5' 5' 5' 60'	Zachowanie bezpiecznego odstępu. Zachowanie bezpiecznego odstępu między ćwiczącymi; prawidłowy chwyt: kłąb kciuka oparty o wewnętrzną powierzchnie ciągu, palec wskazujący i środkowy dociśnięty do bocznej płaszczyzny ciągu, ćwiczenie wykonujemy przy asekuracji. Wózek zawodnika startującego w wyścigu nie może przednimi kołami dotknąć linii startowej; przy popełnieniu błędu przez jadącego po torze przeszkód (np. pominięciu słupka), zawodnik musi jeszcze raz pokonać trasę wyścigu; Wózki zawodników startujących w wyścigu nie dotykają przednimi kołami linii startowej, na komende na miejsce - zawodnicy ustawiają się na linii startu; między komendą gotów, a sygnałem dźwikowym pozostają na miejscu. Na dźwięk gwizdka - ruszają.
III. Część końcowa	Zakończenie Ogłoszenie zwycięzców	Podsumowanie treningu i zawodów	Kilka słów podsumowujących zawody siatkarskie. -Przyznanie II i I miejsca w Wyścigów na wózkach. -Rozdanie dyplomów i nagród. -Podziękowanie i pożegnanie.	3'	Ustawienie grupy w szeregu.

---