Temat: Wyznaczanie gęstości względnej ciał stałych i cieczy.
1 Wstęp teoretyczny
Wewnątrz cieczy o ciężarze właściwym γ na głębokości h od jej powierzchni swobodnej panuje ciśnienie hydrostatyczne p = po + h*γ gdzie po - ciśnienie atmosferyczne wywierane na powierzchnie swobodną cieczy. Wyobraźmy sobie prostopadłościan o wysokości l i polu podstawy S zanurzony w cieczy tak, że jego oś jest ustawiona pionowo, górna zaś jego podstawa znajduje się na głębokości h. Na dowolnej głębokości H na ściany walca działa ciśnienie p = po + H*γ, jednakowe ze wszystkich stron, wobec czego siły działające na boczne ściany prostopadłościanu znoszą się. Ciśnienie działające na dolną podstawę p2 = po + (h+l) γ daje siłę F2 = p2 * S skierowaną pionowo do góry, ciśnienie zaś na podstawę górną p1 = po + h*γ daje siłę F1 = p1 * S skierowaną pionowo w dół. W rezultacie na prostopadłościan działa siła P skierowana pionowo do góry.
Siłę P nazywamy siłą parcia (wyporu). Powyższy związek wyraża treść prawa Archimedesa, które mówi że na ciało zanurzone w cieczy działa siła parcia, skierowana pionowo do góry, równa ciężarowi wypartej przez ciało cieczy.
Opierając się na tym prawie można wyznaczyć gęstość względną jako stosunek masy danego ciała mc do masy wypartej przez nie cieczy mw lub jako stosunek ciężaru ciała w powietrzu Qp do ciężaru wypartej przez nie cieczy Qw
Ciężar wypartej cieczy Qw jest równy jej parciu do góry wywieranemu na ciało zanurzone, czyli jest równy różnicy ciężarów ciała w powietrzu Qp i ciężaru ciała w cieczy Qc
Ilustracja do prawa Archimedesa
2 Ćwiczenie 1
Wyznaczanie gęstości względnej ciał stałych i cieczy za pomocą wagi hydrostatycznej
Użyte przyrządy i pomoce naukowe
- waga hydrostatyczna
- odważniki kl. 0,1 [g]
- woda destylowana
- badane próbki
Rysunek poglądowy wagi hydrostatycznej
A - ciało w powietrzu
B - ciało zanurzone w wodzie
a) wyznaczenie gęstości aluminium i nieznanego żelaza.
W celu wyznaczenia gęstości ciała tonącego w cieczy wzorcowej (wodzie destylowanej) wyznaczono jego ciężar w powietrzu Qp, a następnie wyznaczono jego ciężar po całkowitym zanurzeniu w cieczy wzorcowej Qc. Z następującej zależności wyznaczono gęstości badanych ciał:
Zestawienie wyników
|
Qp |
Q c |
|
Δ |
|
[kg*m/s2] *10-3 |
[kg*m/s2] *10-3 |
[kg/m3] *103 |
[kg/m3] *103 |
aluminium |
392,4 |
247,2 |
2,7 |
0,06 |
żelazo |
1182,1 |
1036,9 |
8,14 |
0,05 |
- niepewności pomiarowe obliczono ze wzorów:
ponieważ przyspieszenie ziemskie występujące we wzorze na gęstość jest stałe i
Δm = 0,1 * 10-3 [kg]
b) wyznaczenie gęstości nieznanego drewna.
W celu wyznaczenia gęstości ciała pływającego w cieczy wzorcowej wyznaczono jego masę w powietrzu Qp, następnie obciążono go ciałem o większej gęstości i zmierzono jego masę gdy dodatkowe ciało obciążające zanurzono w cieczy wzorcowej Qc', kolejnym etapem było dolanie do menzurki tyle wody aby oba ciała (badane i obciążające) zanurzyły się i kolejnie wyznaczenie ich ciężaru Qc”. Parcie wody obliczono z następującej zależności:
Zestawienie wyników
Qp |
Qc' |
Qc” |
Qw |
|
Δ |
[kg*m/s2] *10-3 |
[kg*m/s2] *10-3 |
[kg*m/s2] *10-3 |
[kg*m/s2] *10-3 |
[kg/m3] *103 |
[kg/m3] *103 |
112,82 |
360,03 |
215,82 |
144,21 |
0,78 |
0,03 |
- niepewności pomiarowe obliczono ze wzorów:
Qw = g*mc'-g*mc”
Δm = 0,1 * 10-3 [kg]
c) wyznaczenie gęstości denaturatu
W celu wyznaczenia gęstości denaturatu dokonano trzech pomiarów ciężaru próbki aluminium: w powietrzu Qp, w wodzie destylowanej Qc i w badanym denaturacie Qb. wykorzystując następującą zależność wyznaczono gęstość denaturatu.
Zestawienie wyników
Qp |
Qc |
Qb |
|
Δ |
[kg*m/s2] *10-3 |
[kg*m/s2] *10-3 |
[kg*m/s2] *10-3 |
[kg/m3] *103 |
[kg/m3] *103 |
392,4 |
247,21 |
275,66 |
0,8 |
0,05 |
- niepewności pomiarowe obliczono ze wzorów:
3 Wnioski i spostrzeżenia.
Pomiar gęstości aluminium (jedynej znanej próbki) wykazał, że wynik w granicach obliczonego błędu był porównywalny z danymi podawanymi w tabelach. Pomiar gęstości próbki żelaznej wykazał, iż jej gęstość zbliżona była do mosiądzu białego, zaś pomiar gęstość próbki drewnianej wykazał, że mogła być ona zrobiona z drzewa sosnowego lub innego o gęstości zbliżonej do 0,78±0,03 [kg/m3] *103