Aorta brzuszna

Ratownictwo medyczne

Rok I

Semestr II

Paweł J********

Aorta brzuszna

Gałęzie aorty brzusznej unaczyniają zarówno narządy jak i ściany jamy brzusznej. Wyróżniamy gałęzie trzewne i ścienne. Gałęzie ścienne występują parzyście, po obu stronach aorty brzusznej, gałęzie trzewne natomiast podzielić można na parzyste i nieparzyste.

Gałęzie ścienne zaopatrują kości, mięśnie i skórę okolicy brzucha, gałęzie trzewne zaopatrują w krew wszystkie narządy jamy brzusznej.

Do gałęzi ściennych aorty brzusznej zaliczamy:

1. Tętnice przeponowe dolne - odchodzą one od aorty brzusznej na wysokości Th 12, poniżej rozworu aorty, a powyżej pnia trzewnego, przebiegają one na części lędźwiowej przepony ku górze. Od tętnicy przeponowej dolnej odchodzą mniejsze gałęzie:

• Prawa t. przeponowa dolna oddaje gałęzie do ż. głównej dolnej oraz do wątroby, lewa natomiast oddaje gałęzie do przełyku, obie natomiast drobne gałązki oddają do otrzewnej

• Tętnica nadnerczowa górna, odchodzi od początkowego odcinka t. przeponowej dolnej i po krótkim przebiegu dochodzi do górnej części nadnercza.

Tętnice lędźwiowe - odchodzą od aorty brzusznej w liczbie 4 na wysokości od L1 do L4, biegną po trzonach odpowiednich kręgów i kierują się do tyłu. Prawe tt. są dłuższe od lewych z powodu lewostronnego położenia aorty brzusznej. Tt. lędźwiowe oddają także gałęzie grzbietowe.

• Gałęzie grzbietowe przebiegają między wyrostkami poprzecznymi kręgów lędźwiowych, unaczyniają skórę i mięśnie grzbietu oraz oddają gałęzie rdzeniowe, które zaopatrują w krew odpowiednie kręgi oraz odcinki rdzenia kręgowego i jego opon.

• Od tt. lędźwiowych odchodzą także drobne gałęzie do przepony, wątroby, torebki tłuszczowej nerki, wchodzą w skład łuku tętniczego okołonerkowy, unaczyniającego torebkę tłuszczową nerki.




Do gałęzi trzewnych parzystych aorty brzusznej zaliczamy:

1. Tętnica nadnerczowa środkowa - odchodzi od aorty brzusznej z odcinka między pniem trzewnym, a t. krezkową górną, t. ta oddaj także gałązkę do łuku tętnizcego okołonerkowego.

2. Tętnica nerkowa - krótkie ale silne naczynia, o dużej średnicy, odchodzą od aorty brzusznej pod kątem prostym na wysokości między I a II kręgiem lędźwiowym. Przed swym końcem tt. nerkowe oddają gałęzie boczne:

• Tętnica nadnerczowa dolna - biegnie ku górze, po odnodze przepony, gdzie łączy się z pozostałymi tt. nadnerczowymi

• Gałęzie moczowodowe - zaopatrują górny odcinek moczowodu oraz przednią część miedniczki nerkowej

• Gałęzie torebki tłuszczowej - biorą udział w tworzeniu łuku tętniczego okołonerkowego.

3. Tętnica jądrowa i tętnica jajnikowa - dawniej nazywane wspólną nazwą tt. nasiennych wewnętrznych, długie i cienkie naczynia, odchodzące od aorty brzusznej pod kątem ostrym na wysokości L2 czasem L3

• Tętnica jądrowa - biegnie pozaotrzewnowo, na mięśniu lędźwiowym większym, krzyżuje się od przodu z moczowodem, dalej biegnie w kanale pachwinowym wchodząc w skład powrózka nasiennego, oddaje gałązkę do nasieniowodu, torebki tłuszczowej nerki i moczowodu

• Tętnica jajnikowa - krótsza od t. jądrowej, początkowo przebiega tak samo jak t. jądrowa, nie opuszcza jamy brzusznej, zstępuje do jamy brzusznej, unaczyniając jajniki, bańkę jajowodu oraz tworzy wraz z t. maciczną tętniczy łuk jajnikowy.

Do nieparzystych gałęzi trzewnych należą:

1. Pień trzewny - jest krótkim (do 3 cm) i wytrzymałym naczyniem o dużej średnicy, początek pnia trzewnego znajduje się na wysokości Th12 / L 1, koniec leży nad górnym brzegiem trzustki, dzieli się tam pień trzewny na t. żołądkową lewą, t. wątrobową wspólną oraz t. śledzionową. Pień trzewny zaopatruje w krew żołądek, dwunastnicę, wątrobę, śledzionę i trzustkę.

1. Tętnica żołądkowa lewa - początkowo odchodzi od pnia trzewnego pionowo do góry, po czym zatacza ostry łuk (kolano t. żołądkowej), leży pozaotrzewnowo, po zatoczeniu łuku biegnie wzdłuż krzywizny mniejszej. Zespala się ona z t. żołądkową prawą z t. wątrobowej wspólnej. T. żołądkowa lewa oddaje także gałęzie:

• Gałęzie przełykowe - w liczbie 2-3 odchodzą od kolana t. żołądkowej, przechodzą przez rozwór przełyku przepony, unaczyniają dolną część przełyku,

• Gałęzie wpustowe - zaopatrują w krew cz. wpustową żołądka,

• Gałęzie żołądkowe - unaczyniają sieć mniejszą i tworzą sieć oplatającą przednią i tylną ścianę żołądka.

2. Tętnica wątrobowa wspólna - około 3,5 cm długości, biegnie poziomo wzdłuż górnego brzegu trzustki, po krótkim przebiegu dzieli się na t. wątrobową właściwą i t. żołądkowo - dwunastniczą, oddaje także gałązki trzustkowe.

• Gałęzie trzustkowe - unaczyniają górny brzeg trzustki

• Tętnica wątrobowa właściwa - długości około 2,5 cm, biegnie w więzadle wątrobowo - dwunastniczym, wstępuje do wątroby przez wnękę wątroby, oddaje ona także gałęzie takie jak: t. żołądkowa prawa, biegnąca wzdłuż krzywizny mniejszej i łącząca się z t. żołądkową lewą, gałęzie prawą i lewą unaczyniające odpowiednie płaty wątroby, a także t. pęcherzykową, zaopatrującą w krew pęcherzyk żółciowy

• Tętnica żołądkowo - dwunastnicza - ulega podziałowi na t. trzustkowo dwunastniczą górną tylną, zespalającą się z t. trzustkowo dwunastniczą dolną tworząc łuk trzustkowo - dwunastniczy tylny, a także t. trzustkowo - dwunastniczą górną przednią, tworząc analogiczny łuk trzustkowo - dwunastniczy przedni wraz z gałęzią t. trzustkowo - dwunastniczej.

Od t. żołądkowo - dwunastniczej odchodzi także t. żołądkowo - sieciowa prawa, biegnąca wzdłuż krzywizny większej, zespala się z t. żołądkowo -sieciową lewą

3. T. śledzionowa - lewa gałąź pnia trzewnego, biegnie poziomo wzdłuż brzegu górnego trzustki, biegnie zaotrzewnowo za tylną ścianą żołądka. Na swym przebiegu oddaje liczne gałęzie:

• Gałęzie trzustkowe - łączące się w t. trzustkową wielką

• Tt. żołądkowe krótkie - zespalają się z innymi tt. żołądka

• T. żołądkowo - sieciowa lewa - zespala się z t. żołądkowo sieciową prawą z t. żołądkowo - dwunastniczej

• Gałęzie końcowe t. śledzionowej, wnikające do śledziony w liczbie 5 - 8.







1. Tętnica krezkowa górna - odchodzi od aorty brzusznej na wysokości L1, zaopatruje całe jelito cienkie z wyjątkiem części dwunastnicy, jelito ślepe, okrężnicę wstępującą i 2/3 okrężnicy poprzecznej. T. krezkowa górna wnika między blaszki krezki jelita cienkiego i kieruje się w do prawego dołu biodrowego. Na swojej drodze oddaje bardzo wiele odgałęzień do poszczególnych części jelita. Są to:

• Tt. jelita czczego i krętego - 10 - 18 tętnic odchodzących z lewego wypukłego obwodu t. krezkowej, biegną między obiema blaszkami krezki, tworząc liczne zespolenia łukowate,

• T. trzustkowo - dwunastnicza dolna - dzieli się ona na gałęzie przednią i tylną, zespala się z tt. trzustkowo - dwunastniczymi przednią i tylną z tętnicy żołądkowo - dwunastniczej,

• T. okrężnicza środkowa - zespala się w łuki tętnicze, unaczynia okrężnicę poprzeczną, zespala się także z t. okrężniczą lewą z t. krezkowej dolnej,

• T. okrężnicza prawa - zespala się w łuki tętnicze i unaczynia okrężnice wstępującą,

• T. krętniczo - kątnicza - oddająca gałązki do końcowego fragmentu jelita krętego oraz do kątnicy, oddaje także gałązkę do wyrostka robaczkowego.

1. T. krezkowa dolna - najniższa gałąź boczna aorty brzusznej, odchodzi od aorty na wysokości L3, biegnie w dół i w lewą stronę, wszystkie jej gałęzie zespalają się ze sobą oraz z tętnicami sąsiednimi. Do jej odgałęzień należą:

• T. okrężnicza lewa - tworzy łuki tętnicze, oraz liczne zespolenia, zespala się z t. okrężniczą środkową (jej część wstępująca) oraz z tt. esiczymi

(jej cz. zstępująca),

• Tt. esicze - w liczbie około 3 zaopatrują w krew esicę, tworzą łuki tętnicze,

• T. odbytnicza górna - jest zakończeniem t. krezkowej dolnej, tworzy także zespolenia z tt. odbytniczymi środkową i dolną z t. biodrowej wewnętrznej.

Cała cewa pokarmowa jest obficie ukrwiona przez liczne zespolenia między odgałęzieniami aorty brzusznej, np. naczynia jelita cienkiego i grubego pochodzące z obu tt. krezkowych tworzą szereg obwodowych łuków tętniczych. Takie połączenie pozwala na zastępowanie

poszczególnych ogniw przez sąsiednie. Zapewnia to stały dobry przepływ krwi przez całą cewę pokarmową.




Bibliografia:

1. Anatomia człowieka, Tom III - UKŁAD NACZYNIOWY, Adam Bochenek, Michał Reicher, Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, Warszawa 1993

2. Obrazy pobrane ze strony „www.wikipedia.pl”

---