DYNASTIE, Starożytny Bliski Wschód, Dodatkowe materiały, Egipt

EGIPT

[KEM]

Tłuszcz 1997 - 2002

Tablica Chronologiczna
Neolit - Okres Predynastyczny	5200-3200
Okres Protodynastyczny	Nagada IIIa 3200-3120
		0 dynastia Nagada IIIb 3120-3050
	Okres Archaiczny 3050 - 2686	I dynastia 3050-2860
		II dynastia 2890-2686
	Stare Państwo 2686 - 2181	III dynastia 2686-2613
		IV dynastia 2613-2498
		V dynastia 2498-2345
		VI dynastia 2345-2181
	I Okres Przejściowy 2181 - 2060	VII dynastia 2181-2173
		VIII dynastia 2173-2160
		IX dynastia 2160-2130
		X dynastia 2130-2040
		XI dynastia 2134-1991
	Średnie Państwo 2060 - 1782
		XII dynastia 1991-1782
	II Okres Przejściowy 1782 - 1570	XIII dynastia 1783-1633
		XIV dynastia 1783-1603
		XV dynastia 1630-1567
		XVI dynastia 1663-1567
		XVII dynastia 1650-1570
	Nowe Państwo 1570 - 1070	XVIII dynastia 1570-1293
		XIX dynastia 1293-1185
		XX dynastia 1185-1070
	III Okres Przejściowy 1069 - 727	XXI dynastia 1069-945
		Arcykapłani tebańscy 1080-797
		XXII dynastia 945-715
		XXIII dynastia 818-715
	Epoka Późna 727 - 332	XXIV dynastia 727-?
		XXV dynastia 730-653
		XXVI dynastia 664-525
		XXVII dynastia 525-404 I panowanie perskie
		XXVIII dynastia 404-399
		XXIX dynastia 399-380
		XXX dynastia 380-343
		II panowanie perskie 343-332
	Okres Grecko-Ptolemejski 332 - 30	Aleksander i następcy 332-311
		Lagidzi 306-30
Okres Rzymski 30 pne - 395 ne	Cesarze Rzymu 30-- 395

Chronologia: Początek historii Egiptu sięga :

- Champollion - 5867 p.n.e. - Chabas - 4000 p.n.e.

- Lesueur - 5700 p.n.e. - Lepsius - 3892 p.n.e.

- Boekh - 5702 p.n.e. - Bunsen - 3632 p.n.e.

- Unger - 5631 p.n.e. - Breasted - 3400 p.n.e.

- Mariette - 5004 p.n.e. - Steindorf - 3200 p.n.e.

- Brughs - 4455 p.n.e. - Wilkinson - 2320 p.n.e.

- Lauth - 4157 p.n.e. - Palmer - 2224 p.n.e.

if (self==parent){document.write('<font color=#ff000><b>UWAGA! To tylko ramka! - idĽ <a href="../index.htm">strony głównej</a></b></font>')};

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

0 dynastia ok. 3120 - 3050

( okres Nagada IIIb )

Kolejność władców tej dynastii została zaproponowana przez W. Kaisera. Wszyscy królowie, poza Skorpionem, zostali pochowani na nekropoli Umm el-Qaab w pobliżu Abydos i przypuszczalnie tworzą jedną rodzinną linię panujących. Groby te były mniejsze od grobów faraonów I dynastii znajdujących się w najbliższym sąsiedztwie. Wszyscy władcy tworzą jedną linię tynicką, poza królem Skorpionem, którego pochodzenia nie udało się ustalić.

xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx

1... Faraon pieczętujący się serechem zwieńczonym dwoma sokołami - brak konkretnego imienia władcy. Miejsce pochówku - Umm el-Qaab w pobliżu Abydos.

2. Ny-Hor (Nu-Hor)
Odczytenie tego imienia nie jest pewne, a serech je zawierający pochodzi z naczynia znalezionego w Tarchen jeżeli, jak chce część badaczy, nie jest to kursywny zapis imienia Narmera. Jego imię horusowe oznacza (wg. Kaisera) Myśliwy.

3. Hat-Hor
Imię tego władcy również nie jest pewne. Prawdopodobny serech pochodzi z naczynia z Tura.

4. Iry-Hor

Król pochowany w grobie B1-B2 na nekropoli Umm el-Qaab. Część badaczy (T.Wilkinson) neguje istnienie tego faraona. Interpretacja samego imienia jest sporna - Należący do Horusa, Towarzysz Horusa. Z taką interpretacją nie zgadza się J.von Beckerath i W.Helck. Imię Iry-Hor poświadcza również odcisk pieczęci z Zawijet el-Arian.

5. Ka ( Sechen , Hor -Ka) Władca pochowany w grobie B7-B9 na nekropoli Umm el-Qaab. Część badaczy (P.Kaplony) określa go imieniem Sechen, a nieliczni zaprzeczają jego istnieniu.

6. król "Skorpion"

Hr wha , sqr (?) Król znany dzięki zachowanemu do naszych czasów fragmentowi głowicy maczugi z Hierakonpolis. Jednak zdaniem niektórych badaczy (G.Drayer), panował dopiero po Aha. Nie odnaleziono dotychczas grobu króla Skorpiona. Niektórzy badacze (Krauss & Franke) sądzą, że mamy do czynienia z dwiema postaciami identyfikowanymi tym imieniem. I tak Skorpion I, miałby być protoplastą faraonów egipskich żyjący ok. roku 3150, natomiast król znany z maczugi z Hierakonpolis to Skorpion II.

xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx

Stare Państwo

Najdawniejsze dzieje Egiptu związane są z rzeką Nil. Grecki historyk Herodot nazywał Egipt "darem Nilu", jako że urodzaj zapewniały tu trwające od czerwca do października wylewy rzeki, nanoszące warstwę żyznego mułu i dostarczające odpowiednią ilość wilgoci pod uprawy. Cały kraj można jednak podzielić na dwie niezwykle różniące się między sobą strefy: żyzną dolinę Nilu zwaną "czarnym krajem", stanowiącą obszar o długości ok. 1000 km i szerokości 10-20 km oraz przylegającą doń od wschodu i zachodu pustynię, zwaną "czerwonym krajem". Na terenie Egiptu natrafiono na ślady kultur El-Badari, Merimde i Nagada, istniejących przed powstaniem państwa, nazywanych tak od znalezisk. Egipt, podzielony początkowo na Górny i Dolny, został zjednoczony ok. 3100 r. p.n.e., za panowania władcy o imieniu Narmer (utożsamianym z Menesem lub Aha). Pierwszą stolicą zjednoczonego państwa zostało wybudowane wówczas Memfis ("Biały Mur"). Okres tynicki (2850-2650 p.n.e.). Początkowy okres dziejów Egiptu, czyli panowanie I i II dynastii, jest dość słabo znany. Wiele wskazuje na to, że państwo rozwijało się w izolacji od świata zewnętrznego, musiało przezwyciężać obce wpływy, a także toczyć walki na południu z Nubią, a na północy z Beduinami. Pokonanie tych ostatnich umożliwiło Egiptowi uzyskanie dostępu do złóż miedzi na Synaju. W okresie tym powstały grobowce królewskie zwane mastabami (arab. "ława"). Okres piramid (2650-2181 p.n.e.) Był to okres panowania III i VI dynastii. Proste grobowce królewskie ustępowały powoli miejsca monumentalnym budowlom, znanym jako piramidy. Pierwszym budowniczym piramidy był faraon (król) Dżeser, za panowania którego głównym ośrodkiem politycznym Egiptu pozostawało Memfis. Jego lekarz i architekt Imhotep wybudował w Sakkara swemu władcy grobowiec w kształcie "piramidy schodkowej", składającej się z 6 mastab, ustawionych jedna na drugiej. Władcy IV dynastii: Snofru, Cheops, Chefren i Mykerinos zapisali się w tradycji jako budowniczowie wielkich piramid, które do naszych czasów zachowały się w Dahszur i Medum oraz Gizie na zachód od Kairu. Budowa piramid związana była z kultem zmarłych władców, którym przypisywano boskość. Za panowania V dynastii faraonowie zaczęli jednak nosić tytuł synów boga słońca Re. Kult tego boga rozwinął się wówczas na tyle, że poświęcano mu świątynie słoneczne z obeliskami, a co najważniejsze uzyskał on z czasem status religii państwowej. Za panowania VI dynastii nastąpiło osłabienie władza faraona, wzrosła natomiast potęga możnych. Walki między lokalnymi możnowładcami stanowiły źródło nasilającej się anarchii; dochodziło wtedy często do powstań i rozruchów, o czym świadczą zniszczone grobowce z tego okresu. Wszystko to doprowadziło do przewrotu społecznego i przyspieszyło rozpad państwa - Egipt Górny uzyskał wówczas niezależność. Atmosferę ogólnego kryzysu tych czasów dobrze odzwierciedlają świadectwa literackie: Nauka dla króla Merikare, Skarga mieszkańca oazy, Rozmowa złamanego życiem z własną duszą.

xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx

I dynastia 3050 - 2890 ( Thais )

Kolejność i liczba władców tej dynastii wydaje się być ustalona. Pewne wątpliwości budzić może postać królowej Merytneith, żyjącej w czasach Dżeta i Dena. Niektórzy badacze widzą w niej faraona Merneith, jednak brak serechu zawierającego to imię każe ostrożnie podchodzić do tej hipotezy. Ustalenie lat panowania władców I dynastii jest niemożliwe bowiem jedyne źródła jakimi dysponujemy to: wątpliwej wartości odpisy z Manethona oraz fragmentarycznie zachowane roczniki na kamieniu z Palermo. Do dziś badacze nie są do końca zgodni co do tego, gdzie naprawdę zostali pochowani faraonowie I dynastii. Już Manethon uważał, że cmentarzyskiem władców tego okresu było Abydos w Górnym Egipcie, a mówiąc dokładniej: położona nieopodal nekropola Umm el-Qaab. W latach 1938-58 odkryto cmentarzysko z okresu I dynastii na nekropoli memfickiej w północnej części Sakkara. Ilość i rozmiar mastab odkrytych w Sakkara mogą sugerować iż tam właśnie zostali pochowani królowie zjednoczonego już kraju, a groby w Abydos są jedynie cenotafami (grobami pozornymi). W Sakkara, obok mastab niemal wszystkich władców (z wyjątkiem Aha i Semercheta) znajdują się liczne groby wyższych dostojników państwowych. Obie teorie mają tyluż zwolenników co przeciwników, jednak w świetle najnowszych badań i prac wykopaliskowych prowadzonych przez niemiecką ekspedycję na nekropoli Umm el-Qaab należy sądzić że królowie okresu archaicznego pochowani zostali właśnie na nekropoli Umm el-Qaab, w Górnym Egipcie.

xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx

1. Narmer (Mer-Nar, Meni, Menes ) imię horusowe: Horus Narmer (Atakujący Sum)

Mityczny i historyczny twórca i założyciel zjednoczonego państwa egipskiego. Imię horusowe zapisywano za pomocą dwóch znaków: ryby (nar) i dłuta (mr). Znaczenie imienia nie jest jednoznaczne, część badaczy tłumaczy je jako Atakujący (bądź: Zły czy też Cierpiący) Sum, inni są zdania że imię to powinno się czytać Mer-Nar i tłumaczą je jako "Ukochany Nara". Menes jest grecką formą imienia Meni, pojawiającego się w dokumentach dopiero za XVIII dynastii (skarabeusz Hatszepsut i Totmesa III). Interpretacja imienia Menes nie jest jasna. Prawdopodobnie znaczy ono "Ten, który pozostaje". Być może ma jakiś związek z bogiem Minem, u Herodota imię to brzmi właśnie Min. Zdaniem J.P.Allena ma ono związek z nazwą miasta Memfis, założonego właśnie przez Menesa. Na wczesnodynastycznej pieczęci cylindrycznej, oprócz wpisanego w serechu imienia Narmer, znajduje się również znak men, który może oznaczać identyczność Manesa-Narmera. Niektórzy badacze (P.Kaplony, W.Helck, D.Wildung) utożsamiają tego króla z Horusem Aha - drugim władcą dynastii, sugerując jednocześnie że mógł być synem innego Narmera. Znaczenie króla Narmera było, jak się powszechnie sądzi, większe niż następujących po nim władców I dynastii. Ślady panowania Narmera znaleziono zarówno na terenie Egiptu jak i poza jego granicami, w Nubii i Palestynie (Rafiah, En Besor, Arad, Tel Erani). Wg tradycji manethońskiej, zwycięski król Menes miał panować 30-62 lata i zginął zabity przez hipopotama. Zdaniem Herodota, po dokonaniu prac melioracyjnych zakrojonych na szeroką skalę, na polecenie władcy założono Memfis i wzniesiono pierwszą świątynię dla Ptah, lokalnego bóstwa na tych terenach. Na czasy Narmera datuje się dwa znaczące zabytki: wotywną paletę i ozdobną maczugę, oba pochodzące z Hierakonpolis. Na obu zabytkach przedstawiono sceny nawiązujące do procesu unifikacji kraju, który, jak się dziś powszechnie sądzi, swój początek miał już na długo przed Narmerem.
Miejsce pochówku - dwukomorowy grób B17-B18 na nakropoli Umm el-Qaab w Abydos.

* Połączył Górny i Dolny Egipt

* Zbudował miasto Memfis.

* Połączył kult Horusa i Ozyrysa.

* Budowa grobli nad Nilem.

Panował...w roku 3 400 p.n.e. (wg Breasteda),

w 3 200 p.n.e. (wg Georga Steindorffa),

w 2 900 p.n.e. (wg najnowszych badań).

2. Aha (Naracho , Athotis) imię horusowe: Horus Aha (Wojownik / Walczący Jastrząb]), papirus z Turynu: Teti

Władca często utożsamiany z Menesem (Narmerem) i jako taki uznawany pierwszym królem, założycielem I dynastii. Imię jego znane z licznych zabytków pochodzących z Abydos i Sakkara. Wydarzenia przypadające na rządy Hor Aha są nam znane głównie dzięki czterem tabliczkom rocznym. Prowadził wojny z Etiopami i Libijczykami i Nubijczykami. Pochodził z Górnego Egiptu. Poślubił księżniczkę z Dolnego Egiptu Neithotep i wzniósł w Sais, w Delcie, świątynię ku czci Neith. Wg. W.Helcka jedna z tabliczek poświadcza złożenie ofiary z człowieka. Zdaniem Manethona król był praktykującym lekarzem piszącym rozprawy z anatomii. Królewską małżonką władcy była Neithotep, jednak syna i następcę tronu, Dżera, miał z konkubiną Hent. Znane nam są również imiona innych synów króla: Rechit, Het, Saiset, Imaib. Z okresu panowania króla Aha pochodzą dwa duże zespoły sepulkralne w Nagada i Sakkara. Ogromna mastaba o wymiarach 53x26 m w Nagada mogła należeć do króla lub jego małżonki. Grób S3357 w Sakkara to mastaba o wymiarach 41,6x15,55 m i wysokości 5 m. Jednak najprawdopodobniejsze miejsce pochówku to trzykomorowy grób B10-B15-B19 na nekropoli w Umm el-Qaab w Abydos.

3. Dżer (Kenkenes) 31-50 lat (?) imię horusowe: Horus Dżer (Horus Który Wspiera) kamień z Palermo: Iti

W świetle najnowszych badań panował znacznie dłużej niż przypisuje mu Manethon (31-39 lat), być może nawet 50 lat. Zdaniem W.Helcka analiza osiemnastu rocznych wpisów na Kamienia z Palermo pozwala sądzić że Dżer panował przynajmniej 54 lata. Władca ten przykładał dużą wagę do utrwalenia unifikacji politycznej Egiptu. W 23 roku panowania miał podbić kraj Seczat (prawdopodobnie Synaj lub południowa Palestyna). Inskrypcję zawierającą imię Dżera znaleziono w Wadi Halfa, na płd. od I katarakty, jej autentyczność jest kwestionowana przez archeologów. Trzy tabliczki roczne wspominają o faktach politycznych: inwestycje w Buto i Dep, sprowadzanie drewna z Libanu, ponownej unifikacji kraju, śmierci dwóch królowych, budowa pałacu i innych. Jego grób w Abydos (grób O) na nekropoli Umm el-Qaab został uznany później za miejsce pochówku Ozyrysa, stając się miejscem czci i celem pielgrzymek, szczególnie w okresie Nowego Państwa i w okresach późniejszych. W Sakkarze do Dżera należą wielkie mastaby niszowe S3471 i QS2185 , a być może również mastaba S3503 przypisywana królowej Merytneith. Dżer mógł być synem poprzedniego władcy i jednej z jego żon, kobiety imieniem Chenedhapi. Żoną Dżera była królowa Herneith.

4. Dżet ( Wadżi / Wenefes) 11 lat (?) imię horusowe: Horus Wadżi (Horus Wąż), Horus Dżet, tablice z Abydos i Turynu : Iti

Sposób czytania imienia horusowego tego władcy wzbudza wiele wątpliwości. Manethon opisuje okres głodu jaki nawiedził Egipt za panowania tego króla, oraz o wzniesieniu piramidy zwanej Kochome. Iterti jest tytułem nebti króla, nawiązującym do unifikacji Egiptu. Za czasów Dżeta i jego następcy, Dena, żyła niezwykle tajemnicza postać - Merneith (forma męska), bądź Merytneith (forma żeńska), znana dzięki grobowcowi na nekropoli Umm elQaab w Abydos. Istnieje hipoteza zakładająca że Merytneith była córką Dżera i żoną Dżeta, mogła też być matką Dena. Byłaby więc regentką w pierwszym okresie rządów Dena.
Miejsce pochówku - grób Z na nekropoli Umm el-Qaab w Abydos .

5. Den ( Wedimu, Udimu, Usafais) 20-45 lat (?) imię horusowe: Horus Den (Horus Który Uderza), imię Nebti: Nebti Chasti (Człowiek z Pustyni), papirus z Turynu: Semti [Kenti], tablica z Abydos: Septi Wg źródeł manethońskich Usafais (Den) miał panować 20 lat, lecz inne źródła zakładają dłuższe, być może 35-40 (Godron), czy nawet 45 (Kaplony) letnie panowanie tego faraona. Ze wszystkich źródeł dowiadujemy się, że Den podejmował liczne wyprawy przeciwko Azjatom, koczownikom z Synaju. Jego imię Nebti zapisywano powtarzając znak gór. Tę grupę hieroglifów można odczytywać jako Chasti lub Semti. Zapisany kursywą znak gór jest bardzo podobny do innego hieroglifu, odczytywanego jako Septi. W Sakkarze przypisuje się Denowi trzy groby: 3035 (największy krób królewski z okresu predynastycznego), 3036 (prawdopodobnie grób królowej) i 3506. Pochowany został w grobie T na nekropoli Umm el-Qaab w Abydos.

6. Adżib (Miebis / Miebidos/ Anez-jeb) 12 lat (?) imię horusowe: Horus Adżib (Bezpieczne Jest Jego Serce [wola]), imię Nebti: Nebti Mer[pubia] (Ukochany niebiańskiego tronu), tablica z Sakkara: Meribiapen , papirus z Turynu: Mer...pen

Tablica z Sakkara wymienia Meribiapena jako pierwszego na liście, choć na Kamieniu z Palermo władca ten nie występuje. Papirus Turyński podaje 74 lata (panowania ?), zdaniem Manethona Miebis panował 26 lat. W rzeczywistości jednak król ten nie mógł rządzić dłużej niż 10-12 lat, choć obchodził przynajmniej raz uroczystości święta Heb-Sed. W Sakkara zespół S3038 położony na pn od grobów królewskich a będący płaską namiastką piramidą schodkowej pochodzi z czasów Adżiba. Jego grób (grób X) na nekropoli Umm el-Qaab w Abydos jest mały i stosunkowo ubogi. Jedną z małżonek władcy była Betrest, matka jego następcy, Semercheta, uznawanego za uzurpatora

7. Semerchet (Semempses / Semempes) 9-18 lat (?) imię horusowe: Horus Semerchet (Troskliwy Przyjaciel), imię Nebti: Nebti ...[znaczenie: nieznane], papirus z Turynu: Semsem, tablica z Abydos: Semsu(?) Papirus Turyński podaje 72 lata (panowania ?), a zdaniem Manethona król panował 18 lat. Mógł być ambitnym synem królowej Betrest, małżonki Adżiba i nieznanego ojca. Przez swego następcę, Kaa, najwidoczniej uznany za uzurpatora.
Miejsce pochówku - grób U na nekropoli Umm el-Qaab w Abydos.

8. Ka-a (Bieneches, Bienachis) 2870- 2850

imię horusowe: Horus Kaa (Jego Ramię Wznosi Się), imię Nebti:Nebti Kaa, Sen Nebti, Sen Nebti, tablica z Abydos: Kebeh, tablica z Sakkara i papirus z Turynu: Kebehu Papirus Turyński podaje 63 lata panowania, a wg Manethona król panował 26 lat. Okres jego rządów mógł być jednak dłuższy, sądząc po danych zawartych na zachowanych tabliczkach rocznych, mógł wynosić 33-34 lata. Wiadomo o dwóch uroczystościach święta Sed obchodzonych przez tego władcę. Kamień z Palermo jest w tym miejscu zniszczony, zachowała się jedynie wzmianka dotycząca objęcia władzy i pierwszego roku panowania. Faraon ten być może uważał swego poprzednika Semercheta za uzurpatora, kazał bowiem niszczyć jego imiona, nietknięte pozostawiając imię Adżiba, swego ojca (J. von Beckerath). Inny pogląd reprezentuje N.Grimal, będący zdania że Kaa był właśnie synem Semercheta. Grób Kaa w Abydos (grób Q) jest budowlą w znacznym stopniu rozbudowaną. Zespół grobowy w Sakkara stanowi po raz pierwszy w dziejach Egiptu kompleks w skład którego wchodzi świątynia grobowa, będąca odtąd nieodzownym elementem okręgu sakralnego każdego władcy.

xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx

II dynastia 2890 - 2686( This )

Dokładna lista królów tej dynastii jest niemożliwa do ustalenia przy dzisiejszym stanie wiedzy. Dwaj władcy, Hotepsechemui i Chasechemui to najlepiej znane postacie tego okresu. Peribsen-Sechemib był, być może, pierwszym w dziejach reformatorem religijnym. Generalnie okres II dynastii jest nam mało znany i ciągle jeszcze badacze poruszają się bardziej w sferze przypuszczeń i domniemań niż faktów historycznych. Sądzi się, że pomiędzy powszechnie uważanym za pierwszego władcę tej dynastii królem Hotepsechemui a ostatnim faraonem dynastii poprzedniej należy umieścić efemerycznych władców Ba i Sneferka. Jest to jednak nieco problematyczne ponieważ część badaczy (N.Swelim) utożsamia króla Ba z władcą III dynastii, królem Sechemchetem.

xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx

1. Ba

Horus Ba, Horus Sa

2. Sneferka Horus Sneferka (Ten, który dopełnia Ka) Być może jeden z władców tej, lub, zdaniem P.Kaplony'ego, poprzedniej dynastii.

3. Hotepsechemui (Hetes-Sechemui, Boethos) 2890 -? imię horusowe: Horus Hotepsechemui (Jego Moc Raduje), imię Nebti: Hotep Nebti Bedżatau, tablica z Abydos: Bedżau, tablica z Sakkara i papirus z Turynu: Bau-neczer Dojście króla do władzy mogło być poprzedzone jakimiś wewnętrznymi problemami występującymi po śmierci Kaa, ostatniego króla I dynastii. Wg Kaplony'ego II dynastia mogła pochodzić ze wschodniej Delty, za czym przemawia kilka przesłanek. Na Kamieniu z Palermo nie zachowała się informacja o latach panowania Hotepsechemui. Papirus Turyński podaje 95 lat. Sądzi się, że Hotepsechemui został pozbawiony władzy w wyniku zamachu przeprowadzonego przez własnego brata. Zdaniem W.Helck'a Bedżau był władcą I dynastii, o czym świadczy zarówno Tablica z Abydos jak i tzw. paletka z Gizy, byłby on wówczas Boethosem z przekazu Manethona i panowałby 39 lat. Miejsce pochówku - grób galeriowy B odkryty w południowej Sakkarze pod rampą prowadzącą do komory grobowej Unisa.

4. Nebre ( Reneb, Kajechos ) ok.2830 - 39 lat (?) imię horusowe: Horus Nebre (Re Jest Panem), papirus z Turynu i tablica z Abydos:Kakau

Król, którego imię znany dzięki licznym pieczęciom znalezionym w Sakkara i steli pochodzącej z Abydos. Wzmiankowany jest też na listach królewskich z Abydos i Sakkary, również na Papirusie Turyńskim i u Manethona. Nieliczne hipotezy (P.Munro) mówią że grób galeriowy B w południowej Sakkarze należał właśnie do Nebre, nie zaś do Hotepsechemui.

5. Nineczer (Neterimu, Binothris) ok.2810 - 47 lat (?) imię horusowe: Horus Nineczer (Ten Który Podobny Jest Bogom), imię Nebti: Nebti Nineczer , imię złotego Horusa: Ren Nebu , tablica z Abydos:Banneczer (Boski Baran), tablica z Sakkara:

Baneczeru (Boskość Duszy Ba) Papirus Turyński podaje 95 lat panowania. Kamień z Palermo opisuje liczne uroczystości religijne mające miejsce za panowania Nineczera, lata 6-20, a na fragmencie z Kairu dodatkowo przypuszczalnie lata 36-44. Odciski pieczęci znalezione w rejonie rampy Unisa w Sakkarze sugerują miejsce pochówku władcy - grób galeriowy B, należący jednak, w świetle badań J.Ph.Lauera i R.Stadelmanna, do Hotepsechemui.

6. Uneg ( Weneg / Thlas ) ok.2800

Tablice z Abydos i Sakkary: Uadżnes Władca często utożsamiany z następującym po nim Senedż. Jednak umieszczenie imion obu władców na Tablicy z Abydos każe sądzić inaczej. W ogóle okres po panowaniu Nineczera jest jednym z najmniej poznanych w dziejach Egiptu. Thlas jest formą imienia spotykaną u Manethona a wywodzącą się przypuszczalnie wAD-ns na Tablicach z Abydos i Sakkary.

7. Senedż (Sethenes, Sehem-jeb) ok.2790

Tablica z Abydos: Senedż, papirus z Turynu: Senedż, Nesu Senedż

Papirus Turyński podaje 54 lata panowania. Senedża próbuje się umieszczać z w różnych miejscach na liście królów tej dynastii. I tak, utożsamia się go z Peribsenem bądź z Unegiem lub Sechemibem, przy założeniu że Peribsen i Sechemib to dwie różne postacie. Zdaniem W.Helcka Senedż żył i panował bezpośrednio po Peribsenie, N.Grimal natomiast twierdzi, że obaj żyli współcześnie, choć nie byli tą samą osobą. Miałby więc miejsce podział Egiptu, który wydaje się być bardzo prawdopodobny, choć powszechnie uważa się że doszło do niego dopiero po śmierci Senedża.

8. Sechemib (Peribsen) ok.2780 - 17 lat (?) imię horusowe: Horus Sechemib (Jego Serce Jest Potężne), Horus Sechemib Perenmaat (Jego serce jest potężne, Ten, który dla Maat wychodzi), imię Nebti: Nebti Sechemib Perenmaat, Nebti Peribsen Peribsen (Ten Który Jest Nadzieją Wszystkich Serc), imię setowe: Seth Peribsen (Ten Który Jest Nadzieją Wszystkich Serc)

Fakt zmiany imienia horusowego na setowe za panowania tego władcy jest tak doniosły, że historycy zbudowali wokół niego wiele hipotez. Sądzi się więc, że Peribsen mógł być uzurpatorem, lub że za jego rządów rozegrała się jakaś rewolucja religijna. Niestety brak zabytków z tego okresu uniemożliwia stwierdzenie czegokolwiek pewnego. Istnieje pogląd, mówiący, że Sechemib Pereenmaat i Peribsen to dwaj różni królowie. Jednocześnie niektórzy badacze próbują utożsamiać Sechemiba z Senedżem. Upraszczając nieco ten niezwykle skomplikowany problem można założyć że Sechemib był albo następcą Peribsena, tak chce W.Helck i N.Grimal, albo mówimy o tej samej postaci, która z jakichś powodów (być może religijnych właśnie) zmieniła swe imię horusowe w trakcie panowania (E.Drioton, J.Vandier, W.Kaiser). Miejsce pochówku - grób P na nekropoli Umm el-Qaab w Abydos, zawierający jeszcze w chwili odkrycia naczynia miedziane i kamienne. Nie odnaleziono grobowca tego władcy w Sakkara.

9. Neferkare (Nefercheres) Neferkare (Piękna jest dusza[Ka] Re)

10. Neferkasokar(Sesochris) Neferka-Sokar (Piękana jest dusza Sokar)

Władca sytuowany przez niektórych badaczy gdzieś pomiędzy Peribsenem a Chasechemui. Brak zachowanych zabytków pochodzących z czasów Neferkare uniemożliwia dokładne umiejscowienie tego króla. Pieczęć cylindryczna z imieniem tego władcy nie pochodzi prawdopodobnie z jego czasów. W Epoce Późnej król ten cieszył się dużą popularnością.

11. Hudżefa I Władca uważany przez niektórych badaczy jako przedostatni król dynastii, poprzednik Chasechemui. Zapis imienia, występujący na Tablicy z Sakkara i Papirusie Królewskim z Turynu jest błędną formą powstałą na podstawie wzmianki że pierwotne imię królewskie jest nieczytelne.

12. Chasechemui ( Chasechem ) ? - 2686 imię horusowe: Horus Chasechem (Potężny Pojawia Się), imię setowe i horusowe: Horus-Seth Chasechemui (Dwaj Potężni Pojawiają Się) , Horus-Seth Chasechemui Hotep-Neczerui-imef, imię Nebti: Nebti Chasechemui Hotep-Neczerui-imef, Nebti Chasechemui Nebu Chetsen, tablica z Abydos: Dżadżai, tablica z Sakkara: Bebi

Papirus Turyński podaje 27 lat, 2 miesiące i 1 dzień panowania. Władca uważany za zjednoczyciela kraju po rozbiciu w okresie po panowaniu Peribsena. Pokonał zbuntowane nomy Północy i poprzez małżeństwo z północnoegipską księżniczką Nimaathapi ugruntował swą władzę na całym terytorium. Przypuszczalnie był teściem Sanachta i Dżesera, ojcem Initkaes i Hetephernebti. Powszechnie sądzi się, że po zjednoczeniu zmienił imię horusowe na Chasechemui (w liczbie podwójnej). W Hierakonpolis znaleziono dwa posągi króla w postaci siedzącej, oba z inskrypcją opisującą zwycięstwo nad Dolnym Egiptem. Miejsce pochówku - grób V na nekropoli Umm el-Qaab w Abydos.

xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx

III dynastia 2890 - 2686( Memfis ) Ugruntowana w Okresie Archaicznym władza królewska doprowadziła w początkach Starego Państwa do wzrostu imperium staroegipskiego. Kolejność władców III dynastii, choć bardzo prawdopodobna, nie jest do końca pewna. Na dobrą sprawę, tylko faraon Dżeser-Neczerierchet jest nam stosunkowo dobrze znany. Brak jednoznacznej oceny początków dynastii wśród badaczy. Znane nam jest imię horusowe znalezione na naczyniach kamiennych z piramidy Dżesera. Imię to część badaczy (P.Kaplony, D.Wildung, J.von Beckerath) przypisuje Sanachtowi, inni (W.Helck) uważają je za imię horusowe Unega z II dynastii. Najzasadniejsza wydaje się teoria J.Vercoutter'a utożsamiająca Horusa Sanachta z królem Nebką. Z nim również należy łączyć owe imię horusowe Hr sA. Tak czy inaczej przejęcie władzy przez III dynastię nastąpiło, jak się wydaje, bez problemów. xxxxxxxxxxxxx

1. Sanacht (Necherochis) 2686 - 2668 imię horusowe: Horus Sanacht (Zwycięska Ochrona), Horus Sanacht (Obrońca); tablica z Abydos i papirus z Turynu: Nebka (Pan Ka)

Papirus Turyński podaje 19 lat panowania. Sądzi się powszechnie że był starszym bratem Dżesera, a także jego szwagrem. Żoną Nebki była córka Chasechemui i Nimaathapi - Initkaes. Niektórzy badacze sądzą, że Horus Sanacht i król Nebka to dwaj różni faraonowie tej dynastii. Kamień z Palermo wspomina o budowie świątyni w 13 roku panowania, posągu Chasechemui w 16-tym roku oraz budowie statku w 18-tym. Zachowało się wiele odcisków pieczęci Nebki. Jako miejsce pochówku przypisuje mu ceglaną konstrukcję z murem okalającym w Abu Roasz lub, zdaniem W.Helcka, niedokończony zespół grobowy na zachód od świątyni Dżesera.

2. Dżeser (Tosorthros / Sesorthos) 2668 - 2649 imię horusowe: Horus Neczerierchet (Horus Boski Ciałem), imię Nebti: Nebti Neczerierchet (Dwie Boginie O Boskich Ciałach), imię złotego Horusa: Bik-Nebu (Złoty, Złoty, Złoty Horus), tablica z Abydos: Dżeser Sa, Dżeser Nebu (Złoty Dżeser), Neczerierchet Dżeser, tablica z Sakkara: Dżeser

Imię Dżeser pojawia się dopiero w okresie XII dyn. Dziś jest on identyfikowany, ponad wszelką wątpliwość, z Hor Neczerierchetem, znanym z licznych zabytków. Był synem (lub bratem) Chasechemui, mógł być też młodszym bratem Sanachta (Vercoutter), lub nawet jego synem (Beckerath i Grimal). Wg W.Helcka Dżeser stał się przez małżeństwo z Hetephernebti zięciem Chasechemui. Na początku panowania rezydował w okolicach Abydos, gdzie rozpoczął budowę grobowca w Bet Challaf. Potem jednak przeniósł stolicę w okolice Memfis. W Sakkara jego wezyr i architekt - Imhotep wybudował dla swego władcy pierwszą kamienną monumentalna budowlę - piramidę schodkową. Prowadził wyprawy na Synaj, a wg "steli głodu", skalnego napisu na wyspie Sehel, datowanego na Okres Ptolemejski (Ptolemeusz V) a odnoszącego się do nieurodzaju panującego za III dynastii, podbił Nubię, lub jej część. Papirus Turyński podaje 19 lat i 1 miesiąc panowania Dżesera, Manethon - 29 lat.

3. Sechemchet (Tyreis) 2649 - 2643 imię horusowe:Horus Sechemchet, (Horus Potężny Ciałem), tablica z Sakkara i papirus z Turynu:Dżeser-Teti lub Dżeserti, tablica z Abydos:Teti lub Iteti

Papirus Turyński przypisuje mu 6 lat panowania. Jego imię widnieje na dwóch reliefach na skale w Wadi Maghara, na Synaju. Rozpoczął budowę tzw. "niedokończonej" piramidy w Sakkara mającej ogromem dorównywać budowli swego poprzednika - Dżesera. Po śmierci ubóstwiony a świadectwa kultu Sechemcheta sięgają Epoki Późnej a nawet czasów ptolemejskich.

4. Hudżefa II W Papirusie Turyńskim jest to błędna forma nieczytelnego imienia. Tablica z Abydos zawiera formę Sedżes. Obie powstały z dopiskiem, że pierwotne imiona królewskie określono jako zniszczone i nieczytelne.

5. Chaba (Mesochris) 2643 - 2637

imię horusowe: Horus Chaiba (Dusza [Ba] Pojawia Się) imię złotego Horusa: Złoty Sokół Tablica z Abydos: Neferkare (Piękna Jest Dusza [Ka] Re)

Papirus Turyński podaje 6 lat panowania. Istnieje pogląd, że Hor Chaba i Neferkare to dwaj różni władcy tej dynastii i że Chaba był tożsamy z Nebką, pierwszym władcą tej dynastii. W 1985 roku odkryto na Elefantynie odcisk pieczęci cylindrycznej Chaba. Mógł być twórcą południowej piramidy w Zawijet el-Arian która, choć nigdy nie ukończona, była prawdopodobnie miejscem jego pochówku .

6. Huni (Aches ) 2637 - 2613 Nisut Hu (Król Hu) Papirus z Turynu, tablica z Sakkary: Huni (Pogromca)

Papirus Turyński podaje 24 lata (panowania ?). Poza Tablicą z Sakkara wzmiankowany jest w papirusie z naukami Kagemni i Ptahhotepa. W Muzeum Luwru znajduje się stela E25982 przedstawiająca Horusa Kaihedżet w towarzystwie boga Horusa, zdaniem J.Vandiera imię horusowe oznaczające „Ten z wielką białą koroną”, należy właśnie do króla Huni. Prawdopodobnie temu właśnie władcy należy przypisać siedem małych piramid schodkowych w Edfu, Hierakonpolis, Kom Ombo, Abydos, Zawijet el-Maijtin, el-Kula i na Elefantynie, gdzie wzniósł również fortyfikacje, o czym świadczą odnalezione zabytki, zawierające inskrypcje z jego imieniem. Małżonka jego, królowa Meresanch I była matką Snofru. W rządach wspierał go wezyr Kagemni. Miejsce pochówku - nieznane, być może piramida w Medum, przypisywana jego synowi, faraonowi Snofru.

xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx

IV dynastia 2613 - 2498( Memfis ) Dynastia IV jest z pewnością okresem świetności Egiptu. Prosperity wyraża się w postaci monumentalnych grobowców-piramid. Założyciel dynastii posiadał środki na budowę aż trzech obiektów tego typu. Jego następcy tworzą budowle w skali zapierającej dech w piersiach; przez starożytnych zwane cudami świata, przez wielu nam współczesnych określane tworami pozaziemskich cywilizacji. Polityka gospodarcza tego okresu sprowadza się w zasadzie do wydobywania surowców w kopalniach i kamieniołomach, oraz budowy świątyń i grobowców. Wyprawy wojskowe i handlowe prowadzone przez faraona Snofru są stopniowo, jak się zdaje, zarzucane przez jego następców. xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx

1. Snofru / Soris 2613 - 2589 imię horusowe: Horus Nebmaat (Horus Pan Kosmicznego Porządku), imię Nebti: Nebti Nebmaat (Dwie Boginie Panie Kosmicznego Porządku), imię Złotego Horusa: Bik-Nebu (Złoty Sokół), tablica z Abydos: Snofru (Ten Który Jest Piękny) Syn faraona Huni i królowej Meresanch I. Trudno ustalić w miarę dokładną liczbę lat panowania Snofru. Papirus Turyński przypisuje mu 24 lata, ale niektórzy badacze sądzą, że wg. tzw. 24-krotnego liczenia, co 2 lata, Snofru rządził co najmniej 48 lat, za czym przemawiałaby jego działalność budowlana. Zapoczątkował epokę budowy kamiennych piramid, dla siebie wzniósł ich aż trzy - jedną w Medum (przez niektórych przypisywaną faraonowi Huni) i dwie w Dahszur. Wg. zapisów na Kamieniu z Palermo, poza działalnością budowlaną i gospodarczą, Snofru zorganizował 2 wyprawy do Nubii i Libii, z których przywieziono tysiące sztuk bydła i jeńców. Zorganizował także wyprawę morską po cedry do Libanu, z której powróciło 40 statków z drewnem. Inskrypcje w Wadi Maghara zaświadczają o trwałym przyporządkowaniu całego Synaju Egiptowi. W tradycji zapamiętany został jako władca dobrotliwy i mądry. Uważa się, że pomiędzy 12 a 15 rokiem panowania przeniósł z powodów politycznych rezydencję i nekropolę królewską na północ, do Dahszur, gdzie kazał wybudować piramidę, tzw. Piramidę Romboidalną. Przypuszczalnie został pochowany w trzeciej piramidzie, zbudowanej z lokalnie wydobywanego czerwonego piaskowca, zwanej dziś Czerwoną Piramidą.

2. Chufu (Cheops / Suphis) 2589 - 2566 imię horusowe: Horus Medżedu (Horus Który Uderza), imię Nebti: Nebti Medżedu (Ten Który Uderza Dla Dwóch Bogiń), imię Złotego Horusa: Bikui-Nebu (Dwa Złote Sokoły), tablice z Abydos:i Sakkara:Chufu (w pełnej formie: Chnum Ochrania Mnie)

Syn Snofru i królowej Hetepheres I, ojciec m.in. Chafre i Dżedefre. Budowniczy Wielkiej Piramidy w Giza. Papirus Turyński podaje 23 lata panowania, Manethon - aż 63 lata. Kamień z Palermo wzmiankuje jedynie o wykonaniu wysokiego na 7 m kolosalnego posągu i innego posągu ze złota. Liczne bajki przekazane nam przez Herodota i papirus Westcar w beletrystyczny sposób przybliżają okres jego panowania. W papirusie Westcar, legitymizującym dojście do władzy V dynastii, Chufu jest przedstawiony w pozytywnym świetle. Inaczej u Herodota, który opisuje go jako tyrana gnębiącego lud pracą nad kolosalnymi budowlami. Historycznych faktów z tego okresu znamy bardzo niewiele. Jego powiązania rodzinne są przedmiotem ciągłych dyskusji. Uważa się, że Chufu objął rządy po śmierci swego przyrodniego brata, nieznanego z imienia syna Snofru (Kanefer ?), pochowanego w mastabie M17 w Medum. Ślady panowania Chufu odkryto w Bubastis, Tanis, Buto oraz w Dendera, Koptos i Hierakonpolis. Słynny posążek z kości słoniowej przedstawiający władcę odnaleziono w Abydos. Z kamieniołomów w Hat-Nub i Wadi Hammamat znamy graffiti z okresu Chufu. Były również eksploatowane kopalnie miedzi i turkusów na Synaju (Wadi Maghara ) a także kamieniołomy diorytu w okolicach Abu Simbel.

*Budowniczy największej z piramid ( 232x232x147 m.; 2 500 000 bloków o wadze 2 500 kg każdy).

3. Dżedefre (Dedefre, Redżedef / Ratoises ) 2566 - 2558 imię horusowe: Horus Cheper (Horus Przemian), imię Nebti: Nebti Cheperem (Ten Który Przemienia Się Dla Dwóch Bogiń), imię Złotego Horusa: Biku-Nebu (Trzy Złote Horusy), Dżedefre (Wieczny Jak Re)

Syn Chufu, brat Chafre. Wg G.Raisnera syn Chufu i jego libijskiej małżonki. Dżedefre miałby zamordować swego brata Kuafa (Kewaba) i panować 8 lat , dopóki nie strącono go z tronu. Graffiti we wschodniej komorze z łodzią przy piramidzie Cheopsa zaświadcza, że Dżedefre był organizatorem pogrzebu swego ojca, może to wykluczać teorię o uzurpacji. Nieliczne dane zachowane w annałach z czasów panowania Dżedefre, wskazują na budowę statków i świątyń. Rozpoczął budowę kompleksu grobowego i piramidy w Abu Roasz, jednak krótki okres panowania (wg Papirusu Turyńskiego - 8 lat) uniemożliwił mu ukończenie tych prac. Piramida w założeniu miała mieć ponad 90 m wysokości i długość boku podstawy równą 100 m. Komory grobowe znajdujące się dzisiaj na głębokości ok. 20 m wykuto z wielkich bloków granitu asuańskiego. Możliwe że sarkofag króla leży jeszcze pod gruzami, nigdy jeszcze nie przekopanymi do końca.

4. Chafre ( Chefren / Suphis) 2558 - 2532

imię horusowe: Horus Userib (Horus O Mocnym Sercu), imię Nebti: User Nebti (Ten Którego Serce Jest Mocne), imię Złotego Horusa: Sechem-Bik-Nebu (Złoty Sokół Jest Potęgą), Chafre (Re Objawia Się)

Syn Chufu i królowej Henutsen (lub nieznanej z imienia innej królowej), mógł być identyczny z Chufuchafem. Manethon uważa Chefrena za młodszego brata Cheopsa. Papirus Turyński podaje ponad 20 lat panowania (dane uszkodzone), Manethon - 56 (lub 66) lat. Budowniczy drugiej piramidy w Giza i, prawdopodobnie, Sfinksa. W świątyni grobowej Chefrena znalazł A.Mariette dwa niezwykłej piękności diorytowe posągi władcy. Niesłychanie mało wiemy o działalności politycznej tego władcy. Nie zachowały się prawie zabytki architektoniczne poza kompleksem grobowym w Giza. Po śmierci Chafre władzę w kraju sprawował prawdopodobnie przez kilka lat jako regent, syn Dżedefre - Baka, zanim na tronie zasiadł syn Chafre - Menkaure.

5. Bafre / Baufre

Przez niektórych badaczy uważany za króla i umieszczany pomiędzy Chafre i Menkaure. W inskrypcji skalnej z Wadi Hammamat z czasów Średniego Państwa Baufre jest zaświadczany jako król i następca Chefrena Przypuszczalnie jednak nigdy nie panował.

6. Dżedefhor Syn Chufu i królowej Meritit. Zdaniem W.Helcka i N.Grimala był władcą Egiptu, jednak przeciwko samodzielnym rządom Dżedefhora opowiada się większość badaczy. Inskrypcja skalna w Wadi Hammamat pochodząca z okresu Średniego Państwa wymienia jego i Baufre jako następców Chafre. Istnieje pogląd uznający go za ojca królowej Chenkaus I, matki pierwszych faraonów V dynastii. Pochowany w mastabie w Giza.

7. Baka ( Bikare/ Bicheris ) 2532 - 2530

Najstarszy syn Dżedefre, którego imię poświadczone jest na posągu z Abu Roasz i graffiti w wykopie północnej piramidy w Zawijet el-Arjan, która mogła do niego należeć. Ukończono zaledwie głęboki na 21 m szyb, wyłożony potężnymi blokami kamienia a także granitowy sarkofag oraz długi na 106 m korytarz. Uważa się, że piramida, gdyby ją ukończono, miałaby wymiary podstawy ok. 200x200 m i mogłaby być porównywalna z kompleksami grobowymi Chufu i Chafre. Niektórzy badacze (Stadelmann, Lehner) umieszczają króla Baka bezpośrednio po Chefrenie przypisując mu kilka lat panowania.

8. Menkaure ( Mykerinos / Mencheres) 2530 - 2504 imię horusowe: Horus Kachet (Horus O Ciele Byka), imię Nebti: Nebti Ka (Byk Dwóch Bogiń), imię Złotego Horusa: Neczeri Bik-Nebu (Złoty Sokół Jest Boski), Menkaure (Wieczny Jak Dusze [Ka] Re)

Syn Chafre i królowej Chemerernebti I, brat i mąż Chemerernebti II. Papirus Turyński podaje 18 (lub 28) lat panowania. Miejsce pochówku - trzecia piramida w Giza. Manethon przedstawia Menkaure (Mykerinosa) w świetle znacznie łagodniejszym niż jego poprzedników przypisując mu aż 63 lata panowania. Poza wspaniałym grobowcem-piramidą w Giza niemal nic nie wiadomo o tym władcy. Piramida Mykerinosa jest znacznie mniejsza niż jej poprzedniczki. Jej wysokość - 66 m, kąt nachylenia ścian - 51^o, długość boków podstawy - 102x105 m. Sarkofag został zrabowany przez R.W.Vyse'a, zatonął wraz z transportującym go statkiem u wybrzeży Hiszpanii. Znaczną część kompleksu grobowego (świątynie grobowa i dolna oraz rampa) została ukończona przez syna i następcę Mykerinosa, Szepseskafa. Po śmierci ubóstwiony, o czym świadczą dekrety wydane przez Szepseskafa, Nemtiemsafa I i Pepi II.

9. Szepseskaf (Szepseskef) 2504 - 2500 imię horusowe: Horus Szepseschet (Szlachetne Ciało Horusa), imię Nebti: Nebti Szeps (Dwie Boginie Szlachetne Ciało), Szepseskaf (Szlachetna Jest Jego Dusza)

Pradwopodobnie syn Menkaure i nieznanej z imienia królowej. Pa pirus Turyński podaje 4 lata panowania, zdaniem Manethona - 7 lat. Król wzmiankowany również przez Kamień z Palermo. Wiadomo, że dokończył budowę kompleksu grobowego Menkaure - świątynie grobowa i dolna oraz rampa. Sądzi się, że mógł być ojcem Ptahdżedefa (Tamphtis u Manethona), ostatniego władcy tej dynastii. Miejsce pochówku - mastaba w południowej Sakkara.

10. Ptahdżedef ( Tamftis) Przez niektórych badaczy władca ten uważany jest za ostatniego króla tej dynastii. Być może był synem Szepseskafa. Papirus Turyński podaje dwa lata panowania, choć samo imię nie zachowało się. Manethon, u którego władca ten występuje pod imieniem Tamphtis, które to imię być może jest grecką formą imienia Ptahdżedef lub Dżedefptah, przypisuje mu 9 lat panowania.

xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx

V dynastia 2498 - 2345( Memfis ) Dynastia V nie wydaje się być kontynuacją poprzednie linii panującej, choć pogląd o łączności dynastii V z poprzednią, IV-tą poprzez królową Chentkaus, córkę Menkaure jest bardzo prawdopodobny. Z pewnością mamy do czynienia z triumfem teologii heliopolitańskiej. Pewna późniejsza opowieść osnuta na tle historycznym, przedstawia okoliczności narodzin trzech pierwszych królów V-tej dynastii. Mieli oni być synami boga Re z wioski Sachebu położonej w okolicach Heliopolis, oraz żony jednego z kapłanów pradawnego boga Re. W okresie V dynastii kult słoneczny nabiera szczególnego znaczenia, a władcy, począwszy od Sahure przybierają regularnie tytuł sA-ra "Syna Re". Piramidy, nie tak monumentalne jak za poprzedniej dynastii, budowano w najbliższym sąsiedztwie świątyń solarnych. W polityce nie zaniechano dotychczasowych wypraw na Synaj i do Azji, a także do Libii i Nubii. xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx

1. Userkaf (Weserkaf, Usercheres) 2498 - 2491 imię horusowe: Horus Irimaat (Horus Czyniący Dobro) , imię Nebti: Nebti Irimaat (Dwie Boginie Czyniące Dobro) , imię Złotego Horusa: Neczer Nebu Nefer (Złoty Horus Jest Doskonały), Userkaf (Jego Ka Jest Potężne)

Nie wywodził się z rodu królewskiego. Prawa do tronu uzyskał poprzez małżeństwo z córką Menkaure, księżniczką Chentkaus, dodatkowo wyprowadzając swój ród od boga Re i wprowadzając do królewskiego protokołu tytuł - Syn Re. Rozszerzył granice do I katarakty Nilu. Sądzi się, że był ojcem swoich następców na tronie, królów Sahure i Neferirkare. Inny pogląd, zgodny z opowiadaniem z papirusu Westcar, reprezentują m.in. W.Helck i R.Stadelmann. Uważają oni, że trzej pierwsi władcy V dynastii byli braćmi, synami królowej Chentkaus. Kamień z Palermo wspomina o wydarzeniach z lat 2-7 panowania Userkafa. Miejsce pochówku - piramida w Sakkara. Papirus Turyński podaje 7 lat panowania, Manethon zaś - 28 lat.

2. Sahure (Sefres) 2487 - 2477 imię horusowe: Horus Nebchau (Horus Pan Objawień), imię Nebti: Nebti Nebchau (Dwie Boginie Panie Objawień), imię Złotego Horusa:, Bikau-Nebu (Dwa Złote Sokoły), Sahure (Ten Który Przebywa Blisko Re)

Starszy brat Neferirkare, syn królowej Chentkaus I i, prawdopodobnie, założyciela dynastii - Userkare. Papirus Turyński podaje 12 lat panowania, Kamień Palermo w cyklu dwuletnim - łącznie 14 lat a Manethon - 13 lat. Ekspedycje na Synaj i do krainy Punt poświadczają zapisy na Kamieniu z Palermo, reliefy i teksty na blokach kamiennych. Wiadomo o eksploatacji kamieniołomów diorytu w okolicach Abu Simbel. Wyprawił flotę na Morze Czerwone i do Punt.

Miejscem pochówku władcy był kompleks grobowy z 50 metrową piramidą w Abusir. W skład kompleksu wchodziły ponadto: artystycznie dekorowana świątynia grobowa, piramida kultowa, rampa prowadząca do stosunkowo dobrze zachowanej świątyni dolnej.

3. Neferirkare I Kakai(Neferkere, Nefercheres ) 2477 - 2467 imię horusowe: Horus Userchau (Horus Objawiona Moc), imię Nebti: Chai-em Nebti (Dwie Boginie, Moc Objawiona), imię Złotego Horusa: Sechemu Nebu (Złote Moce), Neferirkare (Piękne Jest Wszystko Co Czyni Dusza [Ka] Re), Kakai

Brat Sahure, syn królowej Chentkaus I i, prawdopodobnie, założyciela dynastii - Userkare. Ponieważ na panowaniu Neferirkare kończą się annały na Kamieniu z Palermo, przypuszcza się że musiały zostać zredagowane za rządów tego właśnie władcy. Miejscem pochówku króla była piramida w Abusir zaplanowana początkowo jako 6-cio stopniowa piramida schodkowa wysoka na 52 m, jednak rozbudowano ją później do formy normalnej piramidy o wysokości 72 m. Kompleks grobowy nie został ukończony, wzniesiono tylko część świątyni grobowej a ze świątyni dolnej, jak należy sądzić, zrezygnowano.

4. Szepseskare (Szepseskere, Sisires) 2467 - 2460

imię horusowe: Hor Sechemchau (Horus Potęga Objawień), Szepseskare (Szlachetna jest dusza Re), Neczer-Useru (Boskość Jest Silna)
Zarówno Papirus Turyński jak i Manethon przypisują temu królowi siedmioletnie panowanie. Zabytki z czasów Szepseskare to jedynie odciski pieczęci z Abusir gdzie musiało też znajdować się miejsce pochówku władcy. Stadelmann przypisuje mu wykonanie wykopu pod piramidę na pn. od piramidy Sahure.

5. Neferefre (Nefrere, Cheres) 2460 - 2453

imię horusowe: Horus Neferchau (Horus Piękno Objawień), imię Nebti: Nefer-em Nebti (Dwie Boginie Piękno w Jedności), imię Złotego Horusa: Nefer Bik-Nebu (Piękny Złoty Sokół), Neferefre (On Jest Pięknością Re), Izi

Syn faraona Neferirkare i królowej Chentkaus II, brat Niuserre. Siedmioletni okres rządów przypisywany mu przez Papirus Turyński wydaje się przesadzony. Władca ten nie mógł panować dłużej niż 2-3 lata. Przedwczesna śmierć króla zmusiła jego następcę do szybkiego zakończenia budowy piramidy w Abusir, która została wykończona w formie mastaby. Również wszystkie inne budowle kompleksu grobowego Neferefre zostały wzniesione za panowania Niuserre. W ruinach kompleksu grobowego Neferefre czechosłowacka misja archeologiczna odnalazła m.in. papirusy administracji świątynnej, posągi króla, dekorowane tabliczki i wiele odcisków pieczęci.

6. Niuserre ( Niuserre Ini , Neuserre, Rathures ) 2453 - 2422

imię horusowe: Horus Setibtaui (Horus, Którego Ulubionym Miejscem Są Oba Kraje), imię Nebti: Nebti Setib (Ulubieniec Dwóch Bogiń), imię Złotego Horusa: Neczeri Bik-Nebu (Złoty Horus Jest Boskością), Niuserre (Walczący w Sprawie Re), Ini

Syn faraona Neferirkare i królowej Chentkaus II, brat Neferefre. Papirus Turyński przypisuje mu 25 letnie panowanie. Miejsce pochówku - piramida w Abusir pomiędzy piramidami Sahure i Neferirkare, o wysokości pierwotnej ok. 50 m, przy długości boku podstawy 79 m i kącie nachylenia 52^o. W okolicy pochowano również małżonkę władcy, królową Reput-Nebu. Zbudował w Tabu Ugrab wspaniałą świątynię kultu solarnego o nazwie Radość Re. świątynia zwieńczona była charakterystycznym, wysokim na 36 m obeliskiem ustawionym na 20-metrowym cokole. W dokumentach z tego okresu jest mowa o kampaniach wojennych do Libii i Azji jednak brak jakichkolwiek dowodów na działalność militarną władcy.

</div><div align="center">7. Menkauhor (Mencheres) 2422 - 2414 <script language="javascript"><!-- hide

if (self==parent){document.write('<font color=#ff000><b>UWAGA! To tylko ramka! - idĽ <a href="../index.htm">strony głównej</a></b></font>')};

</script><div align="center">

imię horusowe:	Horus Menchau (Stałe Objawienie Horusa)
imię Złotego Horusa:	Bik-Nebu Hed (Złoty Sokół Jasności)
prenomen:	Menkauhor (Ka Horusa Jest Stała)
nomen:	Ikauhor

Papirus Turyński podaje 8 lat panowania. Miejsce pochówku władcy nie zostało jeszcze z całą pewnością zlokalizowane. Jest nim albo piramida w Dahszur położona na pn-wsch od Czerwonej Piramidy Snofru, albo piramida tzw. "bezgłową" w północnej Sakkarze. Król Menkauhor był z całą pewnością ubóstwiony w czasach Nowego Państwa. </div><div align="center">

</div>

8. Dżedkare Isesi (Zedkere, Tancheres ) 2414 - 2375<div align="center">

imię horusowe:	Horus Dżedchau (Horus Pan Objawień Mocy)
imię Nebti:	Nebti Dżedchau (Dwie Boginie Mocy)
imię Złotego Horusa:	Bik-Nebu Dżed (Złoty Horus Mocy)
prenomen:	Dżedkare (Ka Re Jest Mocą)
nomen:	Izezi

Król, którego imię znajdujemy w inskrypcji biograficznej w grobowcu Senedżemiba, naczelnika robót budowlanych, odpowiedzialnego za wzniesienie zespołu grobowego władcy. Jest również wzmiankowany we wprowadzeniu do Nauk Ptahhotepa, skierowanych przez mędrca do króla, a także na Tablicy Królewskiej z Karnaku. Papirus Turyński podaje 28 lat panowania, Manethon - 44. Informacje o spisach ludności (przeprowadzanych co 2 lata) mówią o 21 spisie (papirus z Abusir) i, odnaleziony niedawno napis w mastabie Idu w Abusir, o 14 spisie ludności. Miejsce pochówku - piramida w Sakkara. ¦lady jego panowania znaleziono w Wadi Maghara na Synaju i w Nubii (Wadi Halfa, Toszka, Buhen). Synem władcy i następcą tronu był książę Remkui, który jednak zmarł przed objęciem władzy przez Unisa; córkami były: Chekeretnebti i Hedżetnebu.</div><div align="center">

</div>

9. Unis ( Unas, Wenis, Wnis ,Onnos )2375 - 2345

imię horusowe:	Horus Uadżtaui (Horus, Kwitnące Oba Kraje)
Imię Nebti:	Nebti Uadżem (Ten, Który Rozkwita z Dwoma Boginiami)
Imię Złotego Horusa:	Uadż Bik-Nebu (Złoty Sokół Rozkwita)

Papirus Turyński podaje 30 lat panowania, Manethon - 33 lata.. Miał dwie żony, królową Nebet, matkę księcia Unisanch i królową Chenut, prawdopodobnie matkę księżniczki Iput, późniejszej małżonki pierwszego władcy VI dynastii, faraona Teti. Kontakty handlowe z miastami azjatyckimi są już niemal tradycyjne, wiadomo też o ekspedycjach wojskowych skierowanych przeciwko Beduinom Szasu. Miejsce pochówku władcy - piramida w pd-zach Sakkara.</div><div align="center">

xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx

Pierwszy okres przejściowy

W rozbitym politycznie kraju doszło do uformowania się dwóch większych ośrodków państwowych: w Dolnym Egipcie ze stolicą w Herakleopolis i w Górnym ze stolicą w Tebach. Ponowne zjednoczenie Egiptu udało się osiągnąć władcom Teb z XI dynastii.

VI dynastia 2345 - 2181( Memfis )

Pojawiają się pierwsze oznaki rozkładu społecznego i politycznego. Prawo dziedziczenia stanowiska przez zarzadców prowincji przyśpiesza upadek władzy centralnej. Anarchia sięga szczytu podczas ostatnich lat rządów słabego i zdziecinniałego faraona Pepi II oraz jego następców <script language="javascript"><!-- hide

if (self==parent){document.write('<font color=#ff000><b>UWAGA! To tylko ramka! - idĽ <a href="../index.htm">strony głównej</a></b></font>')};

</script><div align="center">

xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx</div>

1. Teti (Pepi, Othoes ) 2345 - 2333

imię horusowe:	Horus Seheteptaui (Horus Który Uspokaja Oba Kraje)
imię Nebti:	Sehetep Nebti (Dwie Władczynie Uspokojenia)
imię Nebti:		Hotep Nebti (Dwie Władczynie Które Uspokajają)
imię Złotego Horusa:	Sema-Bik-Nebu (Złoty Sokół Który Jednoczy)
Tablica z Abydos:	Teti
	Teti Merienptah (Ukochany Przez Ptaha)

Papirus Turyński podaje 6 miesięcy i 21 dni panowania. Miejsce pochówku - piramida w Sakkara. Prawo do tronu uzyskał poprzez małżeństwo z córką Unisa, księżniczką Iput, matką Pepi I i księżniczki Seszseszat, żony wezyra Mereruka. Kilkakrotnie wysyłał ekspedycje wojskowe do południowego Kanaanu. </div><div align="center">

2. Userkare 2333 - 2332

Userkare (Dusza [Ka] Boga Re Jest Mocna)

3. Pepi I (Phios, Fiops)

imię horusowe:	Horus Meritaui (Horus, Kochający Oba Kraje / Horus Kochająny przez Oba Kraje)
imię Nebti:	Merychet Nebti (Dwie Boginie, Ukochane Ciała)
imię Złotego Horusa:	Biku-Nebu (Złote Sokoły)
prenomen:	Nefersahor (Horus Jest Doskonała Tarczą)
Tablica z Abydos:	Merire (Umiłowany Przez Re)
	Sa Re (Pepi Syn Re)
		Pepi, Syn Hathor Pani Dendera
		Syn Atuma, Syn Hathor Pani Dendery

Papirus Turyński podaje 20 lat panowania a Manethon - 53 lata. Zachowane daty mówią o 21

i 25 spisie ludności i poborze podatków, co przy dwuletnim rytmie spisów sugeruje co najmniej 50 lat panowania. Jednak zdania wśród historyków są w tym względzie mocno zróżnicowane: Vercoutter - 44, Beckerath, Grimal - ponad 40, Hornung - 32, Helck - 20 lat. Miejsce pochówku - piramida w południowej Sakkara. Pepi I był synem Teti i królowej Ipuet. Liczne wyprawy wojskowe na Synaj i do południowej Palestyny. Także w Nubii władca utrzymywał stały garnizon prowadzac politykę podbojów. Kilka ekspedycji karnych do Azji pod wodza Weni dowodzacego wielotysięczną armią zapewniaja spokój na wschodniej granicy. W okresie prosperity prowadzone sa wyprawy handlowe do Puntu. Wybudował światynie w Tanis, Bubastis, Abydos, Dendera i Koptos. Wiadomo o co najmniej jednym spisku pałacowym za panowania władcy. Jedna z jego żon była królowa Anchesenpepi, matka Nemtiemsafa I. Druga, królowa Anchnesmerire, matka Pepi II.

</div><div align="center">

4.Nemtiemsaf I ( Merenre I/ Menthusufis ) 2283 - 2278

imię horusowe:	Horus Anchchau (Horus, Żywe Objawienie)
imię Nebti:	Anchchau Nebti (Dwie Boginie, Żywe Objawienia)
imię Złotego Horusa:	Nebui-Nebu (Dwa Wspaniałe Złote Sokoły) Bikui-Nebu (Dwa Złote Sokoły)
Tablica z Abydos:	Merenre (Umiłowany Przez Re)
Nomen:	Nemtiemsaf -(Nemti Jest Ochron±)

Papirus Turyński podaje 4 (44 lub 14) lata panowania, zdaniem Manethona - 7 lat. . Władca bardzo energiczny, który w ciągu krótkiego panowania kontynuował politykę podbojów w Nubii. Opanowanie Nubii dało dostęp do kamieniołomów granitu w Ibhat i Asuanie oraz alabastru w Hat-Nub. Namiestnik Elefantyny Harchuf, poprowadził za panowania Nemtiemsafa trzy wyprawy do kraju Jam w Sudanie, skąd przywiózł do Egiptu różne dobra. Wizytował nawet osobiście Elefantynę, gdzie przyjmował hołd księcia z Dolnej Nubii. Niestety wkrótce po tym zmarł nie pozostawiając następcy. Władzę po nim objął jego młodziutki przyrodni brat, Pepi II. Nemtiemsaf przeprowadził reformę administracyjną, o czym swiadczy dekret, którego fragmenty zostały znalezione w światyni grobowej Mykerinosa w Giza. Miejsce pochówku - piramida w południowej Sakkara. </div><div align="center">

5. Pepi II (Phiops, Fiops) 2278 - 2184

imię horusowe:	Horus Neczerichau (Horus, Boskie Objawienie)
Imię Nebti:	Neczerichau Nebti (Dwie Boginie, Boskie Objawienie)
Imię Złotego Horusa:	Sechem Bik-Nebu (Złoty Sokół Jest Potęgą)
Tablica z Abydos:	Neferkare (Piekna Jest Ka Re)
Prenomen i nomen:	Pepi Neferkare (Piękna jest Dusza [Ka] Re)
Nomen:	Sa Re Pepi (Pepi, Syn Re)

Przyrodni brat Nemtiemsafa I. Papirus Turyński podaje 90 lat panowania. Objął tron w wieku 6 lat - władzę w jego imieniu pełniła wdowa po Pepi I, królowa Anchnesmerire. Powszechnie uważa się że Pepi II zmarł w wieku 100 lat po najdłuższym w dziejach Egiptu panowaniu. Wiadomo o ekspedycjach do kamieniołomów w Hat-Nub i na Synaj. Podejmowano wojskowe wyprawy do Nubii, Libii i Azji a także handlowe do Puntu. Królewskimi małżonkami władcy były: Anchnespepi, Nit, Wedżebten i Ipuit. Miejsce pochówku - piramida w południowej Sakkara.</div><div align="center">

</div>

6. Nemtiemsaf II(Merenre II /Mentesuphis ) 2185-2184

	Nemtiemsaf (Nemti jest jego ochroną)
Tablica z Abydos:	Merenre Dżefaemsaf

Papirus Turyński podaje rok i 1 miesiąc panowania, podobnie Manethon. Nemtiemsaf II był synem Pepi II i królowej Neith, jego żona była Neitikret (Nitokris). Legenda mówi, że Nemtiemsaf został zamordowany, a królowa Nitokris pomściła jego smierć, zanim sama popełniła samobójstwo. Jedynym dokumentem pochodzącym z tego okresu jest dekret chroniacy kult królowych Anchnesmerire i Neith , z zespołu piramidy Neith w Południowej Sakkara.

* Rozszerzył panowanie na południe Nubii; Wielkorządca Har-chuf dotarł do bagien nad górnym Nilem

lub do bagien Dar Fur.

* Kmenhotep wyprawiał się kilkakrotnie do Punt .

7. Neitikret (Nitokris / Nitikriti, Neterikere) 2184 - 2181?<div align="center">

xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx

VII dynastia 2181 - 2173( Memfis )

Dynastia, której istnienie jest kwestionowane przez wielu badaczy. Manethon, aby podkreślić anarchię, która doszła do szczytu, przypisuje temu okresowi 70 władców mających panować przez 70 dni. Jednak podział chronologii Egiptu na 30 dynastii, w pewnym sensie sztuczny, zobowiązuje do trzymania się tej zasady i błędem jest pomijanie w licznych wykazach dynastii VII, lub łączenie jej z VIII, tym bardziej, że znane nam są imiona władców panujących w tym okresie, imiona często pisane w królewskim kartuszu<script language="javascript"><!-- hide

if (self==parent){document.write('<font color=#ff000><b>UWAGA! To tylko ramka! - idĽ <a href="../index.htm">strony głównej</a></b></font>')};

</script><div align="center">

xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx</div>

3. Neferkare (II) 2181 - ?

Neferkare (O pięknym Ka, Re)

Władca wymieniony na Tablicy z Abydos. J. von Beckerath sądzi iż jest to błędnie zapisana forma imienia Uadżkare.

</div>4. Neferkare Nebi

Neferkare (O pięknym Ka, Re), Nebi (Obrońca)

Syn Pepi II i królowej Anchnesenpepi II. Poświadczany jest na Tablicy z Abydos jako Neferkare O pięknym Ka, Re, wraz z imieniem własnym Nebi - Obrońca. Ponadto na napisach z sarkofagu i ślepych wrót królowej Anchnesenpepi II. Miejsce pochówku - prawdopodobnie piramida w Sakkara, która jedna prawie nie wyszła poza fazę projektu.<div align="center">

</div>

5. Dżedkare Szemai

Dżedkare (O trwałym Ka, Re), Szemai (Nomada)

Regent, którego imię O trwałym Ka, Re z przydomkiem (imieniem własnym) Nomada, poświadczone jest jedynie na Tablicy z Abydos.

6. Neferkare Chendu

Imię tronowe O pięknym Ka, Re, jest poświadczone jedynie na Tablicy z Abydos. Przydomek (lub imie własne) Chendu Kroczący.<div align="center">

</div>

8. Neferkamin (Sneferka)

Imię tronowe „O pięknym Ka, Min”, jest poświadczone na Tablicy z Abydos oraz na złotej tabliczce z British Museum.

9. Nikare (I)

Imię tronowe „NależAcy do Ka, Re”, wzmiankowane jedynie na Tablicy z Abydos.

10. Neferkare Tereru

Neferkare (O pieknym Ka, Re) Tereru (Poważany przez ..)

Władca wymieniony jedynie na Tablicy z Abydos pod tym imieniem .<div align="center">

11. Neferkahor ? - 2173

Neferkahor (O pieknym Ka, Horus)

Jego imię tronowe „O pięknym Ka, Horus”, znane jest z Tablicy z Abydos i pięczęci cylindrycznej.<div align="center">

xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx

VIII dynastia 2173 - 2160

Dynastia, która w licznych zestawieniach łączy się często z poprzednia, VII dynastia. Jest to zbyt daleko idace, trzymanie się podziału zaproponowanego przez Manethona, w którym, jak wiadomo dynastia VII stanowi swego rodzaju symbol anarchii i upadku państwowosci egipskiej. Imiona władców z tego okresu sa nam znane prawie wyłącznie z dwóch źródeł, Tablicy z Abydos oraz Papirusu Turyńskiego. Oba dokumenty, uzupełniajac się wzajemnie pozwalają na zestawienie stosunkowo pewnej listy władców dynastii VIII.

xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx

<!DOCTYPE HTML PUBLIC "-//W3C//DTD HTML 4.0 Transitional//EN"><SCRIPT language=javascript><!-- hide

if (self==parent){document.write('<font color=#ff000><b>UWAGA! To tylko ramka! - idĽ <a href="../index.htm">strony głównej</a></b></font>')};

12. Neferkare Pepisenebu 2173 - 2169

Neferkare (O pięknym Ka, Re)
Szeri (Młodszy)

Neferkare (O pięknym Ka, Re)
Pepisenebu (Pepi jest zdrów)

Poświadczany przez Tablicę z Abydos i Papirus Turyński. Na tym ostatnim z epitetem Sri Młodszy.

13. Neferkamin Anu 2169 - 2167

Neferkamin (O pięknym Ka, Min)

Sneferka Anu

Zapis na Papirusie Turyńskim jest zniszczony, lecz ocalały fragment wskazuje niezbicie, że chodzi o króla Neferkamin Anu, poświadczanego na Tablicy z Abydos.

14. Kakare Ibi 2167 - 2163

Kakare (Silna jest dusza Re) , Ibi <DIV align=center>

Władca poświadczony przez Papirus Turyński i Tablicę z Abydos. Zachowało się również graffiti w Tomas (Nubia). Uważa się że mógł panować od 2 do 4 lat. Miejsce pochówku - piramida w Sakkara</DIV><DIV align=center>

</DIV>

15. Neferkaure 2163 - 2162

Regent istnienie którego poświadcza Tablica z Abydos. J. von Beckerath przypisuje mu również imię horusowe Re Kai...

16. Neferkauhor Chuiuihepu 2162 - 2161

Władca, którego imię własne oznaczało Apis mnie ochrania. Z okresu panowania Naferkauhora pochodzą słynne dekrety z Koptos w których mowa m.in. o poślubieniu najstarszej córki króla, Nebet, wezyrowi Górnego Egiptu imieniem Szemai.

17. Neferirkare II 2161 - 2160

Neferirkare (O pięknej postaci i Ka, Re)

Władca, któremu część badaczy przypisuje autorstwo słynnych dekretów z Koptos, przydając również imię horusowe Demedżibtaui (Ten, który jednoczy wolę obydwu Krajów).

18. Uadżkare

Imię tego króla, oznaczajace O świeżym Ka, Re, jest wymienione jedynie w słynnym dekrecie z Koptos, o ochronie fundacji kultu pośmiertnego. J. von Beckerath przypisuje imieniu tronowemu Uadżkare, imię horusowe Demedżebtaui (Ten, który jednoczy wolę obydwu Krajów), sygnujące ów dekret. Inni badacze opierając się na teorii K.Sethego utożsamiają Uadżkare z władcą, który miał być poprzednikiem Demedżebtaui, a którego należałoby zaliczać do IX dynastii.

xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx

IX i X dynastia 2160 - 2040( Herakopolis )

Kolejnosć władców dynastii IX i X jest wielce problematyczna. Ci, jak się ich powszechnie ocenia, intelektualiści, skadinąd stosunkowo dobrze znani, a to z jakiegos pięknego zabytku z tego okresu, a to z pomników literatury i pismiennictwa, czy wreszcie z kontaktów militarnych z nomarchami tebańskimi, byli dynastami lokalnymi. Nie wspominają o nich tablice z Abydos i Sakkary. Ich imiona są niezwykle trudne do uszeregowania, o datowaniu mowy być nie może, przynajmniej w obecnym stanie wiedzy. O niektórych z nich trudno nawet powiedzieć z cała pewnoscią czy należeli do IX czy X dynastii, zwłaszcza że wyodrębnienie przez Manethona dwóch dynastii z tego okresu wydaje się być błędem.

xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx<script language="javascript"><!-- hide

if (self==parent){document.write('<font color=#ff000><b>UWAGA! To tylko ramka! - idĽ <a href="../index.htm">strony głównej</a></b></font>')};

</script><div align="center">

1. Cheti I ( Achtoes I ) 2160 - ?

Zdaniem Manethona był władc± niesłychanie okrutnym. Zgin±ł pożarty przez krokodyla, kiedy w ataku szału wpadł do Nilu. W opowieąć tę należy jednak wątpić. Wydaje się pewne, że Cheti był urzędnikiem lub księciem XX górnoegipskiego nomu i po schyłku VIII memfickiej dynastii uzyskał pozycję regenta. Swoją rezydencję założył w Herakleopolis, skąd niewątpliwie musiał pochodzić. <div align="center">

</div>

2. Neferkare (III)

Neferkare (O pięknym Ka, Re)

Regent królestwa herakleopolitańskiego. Być może należy go utożsamiać z królem o imieniu Neferkare, wymienionym w biograficznym tekście księcia prowincji Anchtifi z Moalla.<div align="center">

</div>

3.Cheti II ( Achtoes II)

4. Senen

5. Cheti III ( Achtoes III )

6. Cheti IV ( Achtoes IV /Merire Cheti)

<div align="center">

7. Szed...(?)

<div align="center">

8. H...(?)

<div align="center">

9. Cheti V ( Achtoes V Uahkare )

<div align="center">

10. Meri...(?)

<div align="center">

11. Se...re(?)

<div align="center">

12. Cheti VI ( Achtoes VI )

Nebkaure (Złote są Dusze Re)

Zdaniem J.von Beckeratha ojciec Merikare, twórca słynnych Nauk. Inni badacze uważaj± jednak, że był on poprzednikiem tamtego, być może dziadem Merikare.<div align="center">

</div>

13. Cheti VII ( Achtoes VII )

Meryibre (Ukochane jest serce Re)

Autor słynnych "Nauk dla króla Merikare", w których naucza swego syna jak należy sprawować "zawód" króla. Po opisaniu kryzysu społecznego, który nast±pił w I Okresie Przej¶ciowym, władca przystępuje do wykładu, jak powinien postępować król aby przywrócić ład i odzyskać utracony blask monarchii. "Nauki" stanowi± szczytowe osi±gniecie tzw. literatury moralizatorskiej, gdzie wykład etyki, bardzo podniosłej, ł±czy się z subteln± analiz± zasad polityki wewnętrznej i zewnętrznej.<div align="center">

</div>

14. Merikare

Merikare (Ukochana jest dusza Re)

Syn Achtoesa ( Cheti ). Adresat słynnych Nauk, znajduj±cych się na papirusie hieratycznym, obecnie w St. Petersburgu, w Rosji. Współczesnymi królowi Merikare władcami Teb byli Antef II i Antef III. Pochowany został w piramidzie zwanej Miejsca Merikare ciesz± się powodzeniem, znajduj±cej się w Sakkara. Jej miejsca nie udało się jednak zlokalizować, być może jest ni± zniszczona piramida położona na wschód od piramidy Teti w Sakkara.</div><div align="center">

xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx

Średnie Państwo

Po okresie wojen wewnętrznych władca Teb Mentuhotep II ponownie zjednoczył państwo egipskie. Królowie z XII dynastii (1991-1786 p.n.e.) usunęli lokalnych władców i ponownie wprowadzili scentralizowaną administrację. Najważniejsze budowle z tego okresu to umocnienia we wschodniej Delcie i przy II katarakcie, które strzegły bezpieczeństwa państwa oraz wielki zespół świątynny w Tebach, centrum kultu nowego państwowego boga - Amona. Lata 1878-1841 p.n.e., gdy panował Sezostrisa III, to okres największego rozkwitu państwa. Egipt rozrósł się wtedy terytorialnie, rozciągając swe wpływy m.in. na Dolną Nubię, gdzie znajdowały się kopalnie złota i opanowując szlaki handlowe wiodące przez Morze Czerwone, Półwysep Synaj do kraju Punt, fenickiego miasta Byblos i na Kretę. Ogromne zasługi dla rozwoju kraju położył zwłaszcza faraon Amenemhat III, który zasłynął przeprowadzeniem akcji osuszania oazy Fajum i budową piramidę oraz świątyni grobowej w Hawara ("Labirynt"). Największe osiągnięcia artystyczne okresu Średniego Państwa to portrety starego Sezostrisa III i Amenemhata III oraz królewskie sfinksy. Pojawił się także wówczas nowy typ posągów, utrzymanych w konwencji postaci z podniesionym kolanem i sięgającą do stóp szatą. Literaturę epoki reprezentują Nauka króla Amenemhata i Przygody Sinuheta.

XI dynastia 2134 - 1991( Teby ) Nomarchowie tebańscy, najpotężniejsi wasale prawowitych dynastii herakleopolitańskich, IX i X. Po wieloletniej rywalizacji z Północą zdobywają władzę nad całym Egiptem. Mentuhotep Nebhebeptre jednoczy kraj i utrwala władzę dajac poczatek świetności średniego Państwa. xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx

if (self==parent){document.write('<font color=#ff000><b>UWAGA! To tylko ramka! - idĽ <a href="../index.htm">strony głównej</a></b></font>')};

1. Antef

Książę nomu tebańskiego, protoplasta XI dynastii. Wg listy królewskiej z Karnaku, poprzednik Mentuhotepa I. Często określany Antefem, synem Iku.

2. Mentuhotep I

Władca uważany za założyciela dynastii, choć niektórzy historycy umieszczają przed nim Antefa, poprzednika następujacych po Mentuhotepie I królów. Przez innych Mentuhotep I utożsamiany jest z Mentuhotepem II Nebhepetre, piatym faraonem tej dynastii, co jednak nie znajduje większego zrozumienia wśród znawców tematu. Imię Mentuhotep często bywa uzupełniane przydomkiem Starszy.<div align="center">

</div>

3. Antef I 2134 - 2117

imię horusowe:	Sehertaui (Ten, Który Ustanowił Pokój w Obu Krajach)
tytuły:	Szlachetny Pan, Wielki Wódz Południa, Antef
tytuły:		Pan i Wielki Zarzadca Południa, Antef Wielki
nomen:	Antef, syn Re

Prowadził wojny z herakleopolitańskim królestwem (X dynastia). Zjednoczył pod swoją władza częsć kraju (Teby, Abydos, This) i rozciagnał władzę tebańska aż do Dendera, oznacza to że podlegały mu I-VI nomy górnoegipskie. Na reliefie w swiątyni Montu w Tod przedstawiony jest wraz z Mentuhotepem i Antefami II i III podczas składania ofiary Montu. Do Antefa I należy najwcześniejszy z trzech grobów szeregowych z portykiem kolumnowym w nekropoli el-Tarif w Tebach Zachodnich.</div><div align="center">

</div>

4. Antef II 2117 - 2069

imię horusowe:	Horus Uahanch (Horus Silny Życiem)
	Antef, Syn Re

Najwybitniejszy władca noszący to imię. Dażac do zjednoczenia kraju, walczył z sasiednimi nomarchami -XIII nom (Asjut), XV nom (Hermopolis), a także z herakleopolitańskimi władcami - Cheti II i Merikare. Stela Hetepi z el-Kab i "Nauki dla króla Merikare" wspominaja o walkach Tebańczyków z Herakleopolitami. Ostatecznie jednak Antef poszerzył swą władzę aż do X nomu Antaeopolis w Górnym Egipcie. Grób Antefa II znajduje się w nekropoli el-Tarif w Tebach Zachodnich i stanowi środkowy z trzech grobów portykowych.
Papirus Turyński podaje 49 lat panowania.</div><div align="center">

</div>

5. Antef III 2069 - 2060

imię horusowe:	Horus Zwycięski, Pan Dobrego Poczatku
	Horus Zwycięski, Pan Dobrego Poczatku
		Horus, Pan Dobrego Poczatku
nomen:	Antef, Syn Re

Syn Antefa II, ojciec Mentuhotepa II. Przedstawiony na reliefie w swiatyni Montu w Tod, w towarzystwie swych poprzedników Antefa I i II, oraz swego następcy - Mentuhotepa II. Prawdopodobnie uporzadkował system organizacji w kraju oraz rozszerzył władzę aż po XVII nom w Górnym Egipcie. Papirus Turyński podaje 8 lat panowania. Miejsce pochówku - trzeci grób szeregowy w nekropoli el-Tarif w Tebach Zachodnich.</div><div align="center">

</div>

6. Mentuhotep II Nebhepetre 2060 - 2010

imię horusowe: (przed wojna z Herakleopolis)	Horus, Który Karmi Serce Obu Krain lub Horus, Który Pozwala Żyć Sercu Obu Krain
Imię horusowe: (po zwycieskiej wojnie)	Horus, Bóg Białej Korony
Imię horusowe: (po zjednoczeniu kraju)	Horus, Który Zjednoczył Obie Ziemie
Imię Nebti: (po zwycięskiej wojnie)	Dwie Boginie Białej Korony
Imię Nebti: (po zwycięskiej wojnie)		Dwie Wielkie Boginie ...
Imię Nebti: (po zjednoczeniu kraju)	Dwie Boginie, Które Zjednoczyły Obie Krainy
Imię złotego sokoła: (po zjednoczeniu kraju)	Złoty Sokół, Wysokopióry
Imię złotego sokoła: (po zjednoczeniu kraju)		Złoty Horus
Nomen: (przed wojna z Herakleopolis)	Syn Re, Mentuhotep
Nomen: (po zwycięskiej wojnie)	Nebhepetre, Syn Re, Mentuhotep
Nomen: (po zwycięskiej wojnie)		Syn Re, Mentuhotep
Prenomen: (po zwycięskiej wojnie)	Nebhepetre (Pan Steru Re)
Nomen: (po zwycięskiej wojnie)	Syn Hathor, Pani Dendera, Mentuhotep
Prenomen: (po zjednoczeniu kraju)	Nebhepetre (Pan steru Re)
Nomen: (po zjednoczeniu kraju)	Mentuhotep (Montu Jest Zadowolony)
Nomen: (po zjednoczeniu kraju)	Mentuhotep (Montu Jest Zadowolony)

Najwybitniejszy król tego imienia, jeden z największych władców starożytnego Egiptu. Był synem Antefa III i królowej Jah. Papirus Turyński podaje 51 lat panowania władcy. Po wieloletnich wojnach ostatecznie pokonał królestwo herakleopolitańskie i zjednoczył kraj prawdopodobnie pomiędzy 30 a 34 rokiem panowania. Odbył kampanie wojenne do Nubii i Libii. Walczył przeciwko Beduinom z Synaju. Blok kamienny z Deir el-Ballas mówi o przyłaczeniu oaz i dolnej Nubii do Egiptu. Stela Henenu wymienia wyprawę odwetowa przeciw Beduinom i ekspedycję do Libanu po drewno. Przypuszczalnie wznowił kontakty handlowe z krainą Punt. W Górnym Egipcie wzniósł wiele sanktuariów, m.in. wspaniała swiatynię grobową w Deir el-Bahari, która stała się jednocześnie miejscem pochówku władcy tworzac wspaniały kompleks grobowy. Komora grobowa władcy połaczona z wewnętrznym dziedzińcem swiatyni chodnikiem o długosci 150 m, zawierała alabastrowa kaplicę z drewnianą trumną króla oraz wyposażenie grobowe. Z mumii władcy pozostały tylko fragmenty czaszki. W 1859 r odkryto grób królowej Tem, pierwszej małżonki królewskiej. Na pn-wsch od kompleksu swiatynnego Mentuhotepa, znajduje się grób Neferu, siostry i drugiej małżonki króla. Sadzić należy, że Mentuhotep I, dawniej utożsamiany przez badaczy z Nebhepetre, był poprzednikiem Antefów na tronie tebańskim i czasami uważany za założyciela XI dynastii.

</div><div align="center"></div>7. Mentuhotep III 2010 - 1998

imię horusowe:	Sanchtaui (Horus, Który Karmi Obie Krainy) lub (Horus, Który Pozwala Żyć Obu Krajom)
imię Nebti:	Dwie Boginie, Które Karmią Obie Krainy lub Dwie Boginie, Które Pozwalaja Żyć Obu Krajom
imię złotego sokoła:	Bik-Nebu Hotep (Złoty Sokół Jest Zadowolony)
		Złoty Sokół Jest Wspaniały
	prenomen:	Sanchkare (Ten, Który Karmi Ka)
		Sneferkare (Ten, Który Upiększa Ka)
nomen:	Mentuhotep (Mentu Jest Zadowolony)

Syn Mentuhotepa II Nebhepetre i królowej Tem. Objął tron po długoletnim panowaniu ojca będac w już zaawansowanym wieku. Swoje panowanie poświęcił wznoszeniu i restauracji wielu budowli oraz wyprawom handlowym do Punt. Pierwsza taka wyprawa udokumentowana jest na 8 rok panowania Mentuhotepa. Z jedna z kobiet haremu imieniem Imi miał syna Mentuhotepa IV, który jednak nie jest wymieniany przez Papirus Turyński, kończący dynastę XI własnie na Mentuhotepie III, podajacym 12 lat panowania tego władcy. Miejsce pochówku - kotlina Deir el-Bahari, gdzie wzniósł również swiatynię dla Montu-Re, na tzw. Górze Thota. Tamże rozpoczął budowę świątyni grobowej majacej wzorować się na swiatyni swego wielkiego ojca, jednak jej nie ukończono.

</div><div align="center">

8. Mentuhotep IV 1998 - 1991

imię horusowe:	Hor Nebtaui (Horus, Pan Obu Krain)
imię Nebti:	Nebti Nebtaui (Dwie Boginie, Panie Obu Krain)
imię złotego sokoła:	Neczeru Nebu (Bogowie Ze Złota)
prenomen:	Nebtauire (Re Jest Panem Obu Krain)
nomen:	Mentuhotep (Montu Jest Zadowolony)

Syn Mentuhotepa III i królowej Imi. Król, którego imienia nie poswiadczaja ani Papirus Turyński, ani listy królewske. Jest za to dosć szczegółowo udokumentowany w napisach naskalnych w Wadi el-Hudi i w Wadi Hammamat. W pierwszych latach panowania zorganizował ekspedycje w celu pozyskania ametystów w Wadi el-Hudi. Polecił zorganizować wielką ekspedycję do kamieniołomów w Wadi Hammamat dowodzona przez wezyra Amenemesa (Amenemhata), który mógł być założycielem XII dynastii - Amenemhatem I. Zadaniem ekspedycji liczącej 10 tys. ludzi miało być pozyskanie materiału na królewski sarkofag.</div><div align="center">

</div>

9. Antef Kakare

Kakare (O wzniosłym Ka, Re)<div align="center">

</div>

10. Iibchenetre

11. Segerseni

Menchkare (O świeżym Ka, Re)

Imię tego lokalnego władcy jest wzmiankowane na inskrypcjach skalnych koło Umbarakab, w dolnej Nubii. Zdaniem J.von Beckeratha należy zakładać wspólne rzady w Nubii trzech władców: Antefa Kakare, Iibchenetre i Segerseni.<div align="center">

xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx

XII dynastia 2991 - 1782( Teby, Liszt)

Dynastia dorównujaca niemal potędze Starego Państwa. Prace budowlane prowadzone na terenie całego kraju mają charakter praktyczny, doprowadzajac do niebywałego rozwoju gospodarczego. Królowie wprowadzaja element rzadów zasadę koregencji, ułatwiającą sukcesję tronu. Są świetnymi administratorami, budowniczymi i wojownikami.
Z okresu XII dynastii pochodzi wiele ważnych tekstów literackich: Nauki króla Amenemhata, Opowiadanie Sinuhe, Opowiesć o Rozbitku, Opowiesć mieszkańca Oazy, Lojalistyczna Nauka dowodzaca zwiazku pomiędzy lojalnością wobec króla a szczęściem osobistym, Papirus Dramatyczny, Semna Dispatches - akta załogi nubijskich twierdz granicznych, Elokwentny Wieśniak i szereg innych. Podstawą zbioru są 23 papirusy odnalezione przez Quibell'a w 1896 roku w Ramesseum.

xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx<script language="javascript"><!-- hide

if (self==parent){document.write('<font color=#ff000><b>UWAGA! To tylko ramka! - idĽ <a href="../index.htm">strony głównej</a></b></font>')};

if (self==parent){document.write('<font color=#ff000><b>UWAGA! To tylko ramka! - idĽ <a href="../index.htm">strony głównej</a></b></font>')};

</script><div align="center">

1. Amenemhat I (Amenemhet, Ammenemes) 1991 - 1962

pierwszy etap rządów

Imię horusowe:	Horus Radujący Serce Obu Krajów
Imię Nebti:	Dwie Boginie Radujące Serce Obu Krajów
Imię złotego Horusa:	Złoty Sokół Jednoczy
Prenomen:	Sehetepibre (Ten, Który Raduje Serce Re)
Prenomen:		Ten Który Należy do Trzciny i Pszczoły, Sehetepibre
Nomen:	Syn Re, Amenemhat (Amon Przewodzi)

drugi etap rządów </div><div align="center">

Imię horusowe:	Horus Narodził Się Ponownie
Imię Nebti:	Dwie Boginie Narodzonego Ponownie
Imię złotego Horusa:	Złoty Sokół Narodzin Złoty Sokół Ponownych Narodzin
Prenomen:	Sehetepibre (Ten, Który Raduje Serce Re)

Być może wezyr Mentuhotepa IV, również jego koregent (naczynie z Liszt przedstawia imiona obu władców). Wzmocnił władzę nomarchów, zreformował system administracyjny kraju. Pochodząc z Teb, założył stolicę w Iczi-taui (Liszt). Jedną z jego licznych żon była królowa Nefru-Taczenen , matka Senusereta I, imię innej - Didit. Liczne ślady działalności budowlanej - Kantir, Bubastis, Heliopolis, Memfis, Wadi Natrun, Abydos, Dendera, Koptos, Tod, Teby i inne. W 29 roku rządów odbył kampanię do Nubii, prowadził również walki z azjatyckimi Beduinami.Wznowił wyprawy do Punt..

Na jedenascie lat przed smiercią, w 1971 r, dopuscił do koregencji swego najstarszego syna. Podczas nieobecności Senusereta został zamordowany w wyniku spisku pałacowego. Miejsce pochówku - zespół piramid w Liszt, w pobliżu rezydencji Iczi-taui. W skład zespołu wchodziły, oprócz piramidy władcy, również groby królowych i księżniczek, a także mastaby dostojników. Długość boku podstawy piramidy króla wynosiła 55 m, kat nachylenia 54^o . </div><div align="center">

= Udokumentowane wykorzystywanie studni artezyjskich.

= Udokumentowane korzystanie z brązu wytwarzanego na terenie obecnej Hiszpanii.

</div>

2. Senuseret I ( Sesostris I/ Sesonchosis ) 1971 - 1926

imię horusowe:	Horus Narodzin

		imię Nebti:	Dwie Boginie Narodzin

imię złotego Horusa:	Złoty Sokół Narodzin
prenomen:	Cheperkare (Stwórcą jest Dusza Re)
nomen:	Senuseret (Człowiek z Useret)

Syn Amenemhata I i królowej Nefru-Taczenen. Po uregulowaniu spraw wewnętrznych związanych ze spiskiem na życie ojca rozpoczął podbój Nubii. Wojska dotarły do III katarakty. W 24 roku panowania pod wodzą Nesmontha poprowadził kampanię przeciwko Beduinom. Trzy lata przed śmiercią dopuścił do władzy swego syna Amenemhata II. Działalność budowlana to: kaplica Satis na Elefantynie, Edfu, Hierakonpolis, El-Kab, swiątynia Montu w Tod, liczne budowle w Karnaku, Dendera, Abydos i innych miejscowościach na terenie całego kraju. Miejsce pochówku - zespół piramid w Liszt, 2 km na pd od piramidy Amenemhata I. Wokół piramidy władcy rozlokowano 9 piramid królowych i księżniczek. W okresie Nowego Państwa ubóstwiony jako bóstwo opiekuńcze tebańskiej nekropoli.

</div><div align="center"></div><div align="center">3. Amenemhat II (Amenemhet, Ammanemes) 1929 - 1895<div align="center">

imię horusowe:	Ten, Który Pochwala Prawdę

		imię Nebti:	Dwie Boginie Pochwalające Prawdę

	imię złotego Horusa:	Złoty Sokół, Głos Prawdy
		Złoty Sokół, Pan Obu Krajów
prenomen:	Nebkaure (Dusze Re s± Złotem)
nomen:	Syn Re, Amenemhat (Amon Przewodzi)
nomen:	Syn Re, Amenemhat (Amon Przewodzi)

Syn Senusereta I. Podczas jego panowania rozwinął się handel z krajami ościennymi, wyprawy do Nubii i Punt. Król nawiązał partnerskie układy z krajami azjatyckimi. Zdarzały się też ekspedycje karne, wyprawa do Syrii podczas której zajęto dwa umocnione miasta i pojmano oraz przywieziono do Egiptu ponad 1500 jeńców, zatrudnionych następnie przy budowie królewskiej nekropoli. W znacznym stopniu umocnił niezależność nomarchów, którzy mogli nawet utrzymywać własne oddziały wojska. Miejsce pochówku - biała piramida w Dahszur wykonana z jasnego wapienia z Tura jest dziś w znacznym stopniu zniszczona i słabo zbadana. W komorze grobowej znajduje się sarkofag wykuty w piaskowcu.

</div><div align="center">

4. Senuseret II ( Sesostris II ) 1897 - 1878

imię horusowe:	Horus Przywódca Obu Krajów
	Horus Przywódca Obu Krajów
		Dwie Boginie Zadowolone Prawd±
imię złotego Horusa:	Złoty Sokół Zadowalaj±cy Bogów
prenomen:	Chacheperre
nomen:	Syn Re, Senuseret

Papirus Turyński podaje 19 lat panowania, choć brak zabytków datowanych na późniejszy niż dziewiąty rok panowania każe zweryfikować ten osąd. Umocnił w znacznym stopniu ekonomię kraju poprzez liczne prace melioracyjne w okolicach Fajum. Wiadomo też, że prowadził kilka operacji wojskowych w Nubii, gdzie zapoczątkował budowę twierdzy w Mirgissa. Kompleks grobowy króla znajdował się, podobnie jak poprzedników, w okolicach el-Lahun. Piramida o boku podstawy 107 m i wysokości 48 m posiada wejście ukryte po stronie południowej. W komorze grobowej sarkofag z czerwonego granitu, zachowała się też płyta ofiarna i złoty ureusz z królewskiego diademu. Senuseret II był ojcem Senusereta III i Senusereta-Seneba, a także księżniczek: Sathathor-Junat, Hatszepsut, Nofret, Itakait.</div><div align="center">

</div><div align="center">

5. Senuseret III ( Sesostris III ) 1878 - 1841</div>

imię horusowe:	Horus Boski Kształt
imię Nebti:	Dwie Boginie Boskich Urodzin
imię złotego Horusa:	Złoty Sokół Nadchodzi
prenomen:	Chakaure (Dusze Re Pojawiaj± Się)
nomen:	Syn Re, Senuseret

Syn Senusereta II. Prowadził wojny w Nubii i Azji, także w Libii. Na południu przesunął granice Egiptu aż poza drugą kataraktę. Papirus Turyński podaje 30 lat panowania podczas gdy większość historyków (Schneider, Lehnar, Bietak, Franke) uważa że tylko 19 lat. Inna grupa badaczy (Helck, Beckerath) jest zdania że Sezostris III rządził znacznie dłużej. Opierają się oni na odkrytej w 1994 roku inskrypcji z cenotafu Senusereta w Abydos, gdzie jest mowa o 39 roku rządów władcy. Kilka wypraw do Nubii i co najmniej jedna do Azji świadczy o niezwykle militarnym charakterze władcy. Budowa kanału przy I katarakcie pozwoliła flocie egipskiej dotrzeć aż do Semny przy II katarakcie, gdzie wybudował liczne twierdze. Senuseret pozostawił po sobie liczne świątynie w Armant, Medamud, Abydos, Fajum, Bubastis. Miejsce pochówku, również królewskiej małżonki Sebekszedti-Neferu i dzieci - kompleks piramid w Dahszur, wzorowany na kompleksie Dżesera. Brak konstrukcji kamiennej (cegła obłożona wapieniem z Tura) spowodował znaczne zniszczenie budowli. Od czasów Nowego Państwa Senuseret był czczony, głównie w Nubii. Stał się również bohaterem starożytnej legendy, postacią wielkiego króla-wojownika, poprzednikiem największych zdobywców, Totmesa III, Ramzesa II i Aleksandra Wielkiego.</div><div align="center">

</div>

6.Amenemhat III(Amenemhet,Lamares,Ameres)1844 - 1797

imię horusowe:	Horus Wspaniała Potęga

		imię Nebti:	Dwie Boginie Dziedziczące Obie Krainy


imię złotego Horusa:	Złoty Sokół Trwałe Życie
prenomen:	Nimaatre (Re Należący do Prawdy)
nomen:	Syn Re, Amenemhat (Amon Przewodzi)

Syn Senusereta III i królowej Sebekszedti-Neferu. Wielki budowniczy i organizator. Ponownie połączył górny i Dolny Egipt. Zagospodarował oazę Fajum i jezioro Moeris wznoszac tamę w Illahun. Spowodował wznoszenie licznych budowli. Osuszył oazę Fajum. W okolicach Dahszur wzniósł pierwsza piramidę, wokół której urządzono pochówki królewskim małżonkom i córkom władcy. W miejscowości Hawara kazał wybudować drugą piramidę, oraz wspaniała świątynię grobową, którą Grecy nazwali Labiryntem. W piramidzie w Hawara, będącej prawdopodobnie miejscem pochówku Amenemhata, zastosowano komorę grobowa wykutą w jednym bloku kwarcytu ważącym ok. 110 ton. Ten wspaniały kompleks grobowy uznawany przez niektórych za legendarny Labirynt, został częściowo zniszczony już w czasach XIII dynastii, a następnie ulegał stopniowej dewastacji. Eksploatował kopalnie turkusów na Synaju, również kamieniołomy w Wadi Hammamat, Tura, Toszka, Wadi el-Hudi.. Wysyłał również kampanie do Nubii i wznosił fortece. Oprócz kompleksów grobowych w Dahszur i Hawara znane są liczne budowle w Biahmu (kolosalne posągi), Medinet Maadi (świątynia Renenutet i Sobka), swiątynia Sobka w Krokodilopolis, świątynia Harsafesa w Ehnasija el-Medina, a także Bubastis, Memfis, Abydos, Kuban.Pod imieniem Lamares czczony był w rejonie Fajum jeszcze w czasach rzymskich.
Papirus Turyński podaje 40 lat panowania. </div><div align="center">

</div><div align="center">

7. Amenemhat IV(Amenemhet, Ammenemes) 1798 - 1786

imię horusowe:	Horus Przemiana Przemian
imię horusowe:	Horus Przemiana Przemian
imię Nebti:	Dwie Boginie Święta adorującego Oba Kraje
imię złotego Horusa:	Złoty Sokół Potęga Bogów
prenomen:	Maacherure (Głos Re Jest PrawdĄ)
nomen:	Syn Re, Amenemhat (Amon Przewodzi)

Prawdopodobnie syn Amenemhata III (mógł też być jego wnukiem), objął tron po długoletnim panowaniu ojca, będąc już w mocno zaawansowanym wieku. Za jego rządów rozpoczyna się okres upadku państwa egipskiego. Wiadomo o czterech ekspedycjach na Synaj, podjętych w celach budowlanych. Ślady prac budowlanych Amenemhata IV znajdujemy również w Krokodilopolis, Heliopolis, Medinet Maadi, Semna w Nubii. Nie mając męskiego potomka, tron zostawił swej siostrze-małżonce, Sobekneferure. Przypuszczalnie piramida w Mazguna (pomiędzy Memfis a Fajum) była jego miejscem pochówku.
Papirus Turyński podaje 9 lat, 3 miesiące i 27 dni panowania</div><div align="center">

</div>

8. Sobekneferure(Sebeknefrue, Nefrusobek, Skemiophris) 1785-1782

imię horusowe: Hor Meritre (Horus Ukochany Re), imię Nebti: Dwie Boginie, Drogie Córki, Ukochane Obu Krain, imię złotego Horusa: Złoty Sokół Trwałe Objawienie, prenomen:Sobekkare (Sobek jest duszą Re) , nomen: Sobekneferu (Piękno Sobka jest w Re)

</div>

Papirus Turyński podaje 3 lata, 10 miesięcy i 24 dni panowania, Manethon - 4 lata. Była młodszą siostrą (i żoną) Amenemhata IV, być może, córką Amenemhata III. Zachowały się posagi z Tell ed-Daba i architraw z Herakleopolis. Na nilometrze w nubijskim Semna podano 3 rok jej panowania. Prace nad budowa piramidy w Mazghuna nie zostały ukończone, wykonano zaledwie część podziemną, prawdopodobnie nigdy nie wykorzystaną.</div><div align="center">

xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx

Drugi okres przejściowy

Po wspaniałym, lecz krótkotrwałym rozkwicie państwa nadszedł kryzys. Pojawili się liczni uzurpatorzy, a zamieszki wewnętrzne ułatwiły z kolei ok. 1650 r. p.n.e. wtargnięcie do Egiptu Hyksosów, ludu semickiego należącego do grupy huryckiej (egipskie słowo heka-chesut znaczy "władca obcych krajów" i odnosi się do dynastii panującej). Najazd ten był następstwem wielkich migracji rozpoczętych ok. 2000 r. p.n.e., zwanych wędrówkami Indoeuropejczyków. Zdobywcy, którzy dali początek XV i XVI dynastii, stworzyli elitę rządzącą państwa i sprawowali rządy nad Dolnym Egiptem, obrawszy na swą rezydencję Awaris. Mieli oni przewagę militarną nad Egipcjanami, którą zawdzięczali nowej technice wojskowej, polegającej na użyciu konnicy i rydwanów bojowych. Ulegli jednak oni w pełni wpływowi kultury egipskiej, stojącej na znacznie wyższym poziomie od ich własnej.

XIII dynastia 1783 - 1633( Memfis, Teby)

Okres rozbicia i upadku państwowości, w którym wyodrębnić można przynajmniej pięć "dynastii", czy raczej rodzin królewskich, panujących na różnych terytoriach Górnego Egiptu. Wielu z nich "rządzi" przez krótki czas, wielu dzieli władzę równolegle z innymi. Poniżej przedstawiam władców roszczących sobie prawo do tytułu królewskiego. Władców, o których cośkolwiek wiadomo. Niektóre imiona mogą być różnymi imionami tych samych panujących. xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx<script language="javascript"><!-- hide

if (self==parent){document.write('<font color=#ff000><b>UWAGA! To tylko ramka! - idĽ <a href="../index.htm">strony głównej</a></b></font>')};

</script><div align="center">

1. Ugaf 1783-1779

Papirus Turyński podaje 2 lata, 3 miesiące i 24 dni panowania.
<div align="center">

2. Amenemhat V Senbuf 1757-1752

Sechemkare (O Potężnym Ka, Re), Amenemhat (Amon Stoi na Czele), Senbuf (On jest Zdrów)<div align="center">

Papirus Turyński podaje 3 lata panowania. Odnalezione zabytki to: bloki kamienne z Tod, pieczęć, skarabeusz, napisy w Semna i Aksut, posag ze świątyni na Elefantynie.</div><div align="center">

</div>

3. Sechemre Chutaui 1752-1746

4. Amenemhat VI 1746-1743

Istnienie Amenemhata jest kwestionowane przez D.Frankego. Uważa on, że drugi i czwarty władca tej dynastii to jedna i ta sama osoba, panująca ok. 1750 pne. <div align="center">

</div>

5. Sehetepibre 1770-1769

6. Iufeni ok.1741

Król, którego imię „On należy do mnie” poświadczone jest jedynie przez Papirus Turyński.

7. Amenemhat VII ?-1760

(Ten, który Pozwala Żyć Sercu, Re)<div align="center">

Władca ten zaświadczony jest przez Papirus Turyński i Tablicę z Karnaku. Jego imię znaleziono również na bloku kamiennego architrawu w Heliopolis oraz na pieczęciach cylindrycznych.</div><div align="center">

</div>

8. Nebnun ok.1738/39

Władca, którego imię tronowe znane z Papirusu Turyńskiego oznacza „O umocnionej sile Ka, Re”. Na steli fajansowej odnalezionej w 1984 w świątyni w Gebel Zeit poświadczone jest imię własne Nebnun - „[Moim] Panem jest Nun”, wskazujące na działalność tego władcy w kopalniach galenitu w Górach Wschodnich.

9. Hornedżheriotef

Hetepibre (O szczęśliwym sercu, Re)

Przypuszczalnie azjatyckiego pochodzenia władca, którego imię, zachowane na Papirusie Turyńskim, oznaczało „Horus, który chroni swego ojca”. Zachowały się resztki pałacu w Tell el-Daba. Do tego króla należał również skarabeusz odnaleziony w Jerycho.<div align="center">

</div>

10. Suadżkare

11. Nedżemibre ok.1736

Temu regentowi o imieniu tronowym „O przyjemnym sercu, Re” poświadczonym przez Papirus Turyński przypisuje się również dwa skarabeusze, jeden z Memfis, drugi z Azji Przedniej.<div align="center">

</div>

12. Sebekhotep I

13. Reniseneb 1760

14. Hor I ok. 1760

Król ten z pewnością zafascynowany był postacią Amenemhata III. świadczy o tym nie tylko opieczętowanie kanop Hora imieniem Amenemhata III ale również niezwykła dbałość o miejsce pochówku tego wielkiego faraona. Hor zlecił odnowę piramidy Amenemhata III w Dahszur. Sam kazał się pochować w nieużywanym grobowcu szybowym od północnej strony piramidy. Grób ten odkrył w 1894 roku J. de Morgan, znajdując pozostałosci pochówku i wyposażenia grobowego.<div align="center">

</div>

15. Amenemhat VIII 1731-1724

Władca wzmiankowany na bazie posągu poswięconego bogowi Montu, na pieczęciach cylindrycznych, skarabeuszu oraz w graffiti z piramidy królowej Chuit w Sakkara.<div align="center">

</div>

16. Amenemhat IX Sebekhotep II ok.1750

17. Chendżer 1718 - 1712

Userkare (O silnym Ka, Re)

Miejsce pochówku - piramida w południowej Sakkarze, która pierwotna wysokość sięgała 37 m, a kąt nachylenia ścian - 55^o, zwieńczona piramidionem z czarnego granitu, otoczona była wewnętrznym i zewnętrznym murem. W skład kompleksu wchodziły swiatynia grobowa, kaplica północna oraz piramida królowej. We wnętrzu samej piramidy znajdował się ciąg korytarzy z niespotykanym wręcz systemem blokad i zamknięć zabezpieczajacych komorę grobową, wykuta w bloku kwarcytu ważącym ponad 60 ton. Istnienie faraona Chendżera potwierdzają także dwa papirusy, z Brooklynu i Bulak-18. Papirus Turyński nie podaje informacji o Chendżerze.<div align="center">

</div>

18 Imiramesza <span lang="pl">(Mermesza)</span> ok.1711

J. von Beckerath uważa że imię władcy, oznaczajace „Naczelnik oddziałów”, było pierwotnie tytułem określającym pełnioną funkcję i stało się jego imieniem własnym w momencie objęcia władzy. Królowi poświęcono dwa kolosalne siedzace posągi z Tanis (ustawione pierwotnie w Memfis), uzurpowane następnie przez Apopisa. Sprawował władzę przypuszczalnie przez okres 2-3 lat.

</div>

19. Antef IV ok.1710

Władca wzmiankowany w Papirusie Turyńskim, na posagu z Medinet Maadi oraz na skarabeuszach <div align="center">

</div>

20. Seth

</div>

21. Panczeni </div>

</div>

22. Ameni

Grób tego króla wraz z sarkofagiem odkryto w 1957 roku na nekropoli w Dahszur. <div align="center">

</div>

23. Ibi

Imię tronowe tego władcy oznacza „[Doskonała] jest Maat, Re”. Wzmiankowany jedynie przez Papirus Królewski z Turynu.

</div>

24. Aakeni ok.1740

Imię tego władcy, oznaczające "Dzielny ósioł" pojawia się jedynie w genealogii kapłańskiej z Memfis. Zdaniem Beckeratha jest ono wynikiem zamierzonego zniekształcenia imienia "Set jest dzielny" w okresie, kiedy bóg Set został wyklęty.

</div>

25. Sebekhotep III ok. 1745

Papirus Turyński podaje rok, miesiąc i dwa dni panowania.<div align="center">

</div>

26. Neferhotep I1696 - 1686

Chaisechemre (Mocarne wcielenia Re)

Papirus Turyński podaje 11 lat i 1 miesiąc panowania. Neferhotep był synem arcykapłana z Abydos imieniem Haanchef i Kemi. Jego dwaj bracia, Sahathor i Sebekhotep IV, sprawowali rzady bezpośrednio po nim. Rezydencją Neferhotepa było Iczi-tawi w środkowym Egipcie. Ślady panowania tego faraona znaleziono zarówno w Byblos (Fenicja), jak i w Asuanie, także w Buhen w Nubii. Działalnosć budowlana skupiała się głównie w Fajum, Tebach, w Abydos i na Elefantynie. Miejscem pochówku władcy mogła być piramida w Mazghuna, jeśli nie należała do Sebekhotepa IV.<div align="center">

</div>

27. Sahathor 1685

Brat Neferhotepa I i Sebekhotepa IV. Oprócz Papirusu Turyńskiego jego rządy poswiadczają również inskrypcje skalne z Sehel i Wadi Hammamat oraz dwa posągi ze swiątyni Hekaiba na Elefantynie.

</div>

28. Sebekhotep IV 1685 - 1678

Chaineferre (Doskonała postać Re), Sebekhotep (Sobek jest zadowolony)

Stela z Edfu poświadcza 8 rok rzadów Sebekhotepa. Był bratem swoich poprzedników na tronie. Tablica królewska z Karnaku umiejscawia Sebekhotepa bezposrednio po Neferhotepie I, pomijajac krótko panującego Sahathora. Władca ten pozostawił bardzo wiele zabytków na terenie całego Egiptu, co dowodzi wielkiego znaczenia i potęgi jego rządów; znane są liczne posągi Sebekhotepa. . Wyprawa wojskowa do Dolnej Nubii świadczy o dość ofensywnej polityce w tym okresie choć niektórzy badacze (W.Helck) uważają że jeszcze za rządów Sebekhotepa miało miejsce rozbicie państwa na kilka niezależnych księstw. W tym też czasie mogło dojść do rządów ksiażąt hyksoskich w Delcie.<div align="center">

</div>

29. Sebekhotep V1678 - 1674

30. Jaib1674 - 1664

Uahibre (O niezłomnej woli, Re), Jaib (Radosny)

Papirus Turyński podaje 10 lat, 8 miesięcy i 28 dni panowania. Imię władcy zachowało się (poza Papirusem Turyńskim) na skarabeuszach, pieczęci oraz steli Sahathora. Jego małżonką była królowa Chaesnebu <div align="center">

</div>

31. Ai I1664 - 1641

Papirus Turyński przypisuje mu rządy trwajace 23 lata, 8 miesięcy i 28 dni. Jest władcą którego panowanie poświadczają zabytki zarówno na południu, jak i na północy kraju, między innymi: piramidion pochodzący z jego piramidy znajdującej się prawdopodobnie w Sakkara, nadproża i bloki kamienne w świątyni w Karnaku oraz liczne skarabeusze.

</div>

32. Sebekhotep VI

33. Ani1656-1654

Król wzmiankowany na skarabeuszu.<div align="center">

</div>

34. ? 1654-1651

35. Ined

Władca wzmiankowany w Papirusie Turyńskim. Jego imię tronowe oznacza „O ukochanej władzy, Re”. Zdaniem J.von Beckeratha i D.Frankego jest on tożsamy z Neferhotepem II.

</div>

36. Neferhotep II1651-1648

Neferhotep (Piękny jest zadowolony)

Imię tronowe króla, Merisechemre oznacza „O ukochanej władzy, Re”. Imię to jest identyczne z imieniem poprzednika. W Papirusie Turyńskim przypisano mu 3 lata i 1 miesiąc panowania.<div align="center">

</div>

37. Hori ok.1647

Władca wymieniany wyłącznie przez Papirus Turyński. Miał panować więcej niż 1 rok (5 lat).

</div>

38. Sebekhotep VII (Merikare /Sebekhotep) 1646-1644

39. Didumes (Dżedhetepre / Dżedneferre )ok.1674

Dżedhetepre (Przynoszący trwały pokój, Re) Dżedneferre (Trwałe jest piękno Re)

Dwóch władców o tym imieniu, lub jeden, który w trakcie panowania zmienił tytulaturę. Czasami z władcą tym utożsamiany jest Tutimajos u Manethona, podczas rządów którego miał nastąpić atak Hyksosów na Egipt. Didumes mógł żyć współczesnie z pierwszym władcą hyksoskim Salitisem.

40. Ibi

Imię tronowe tego władcy oznacza "[Doskonały] w Maat, Re". Poświadcza je Papirus Turyński. <div align="center">

</div>

41. Hor II

42. Se...kare

43. Senebmiu (Suahenre )

44. Sechaenre

45. Mericheperre

Regent o imieniu „O ukochanej postaci, Re” wzmiankowany na Papirusie Turyńskim; również na skarabeuszu z British Museum.

</div>

46. Merikare

47. Senuseret IV (Sesostris IV)

48. Montuemsaf

Władca ten, którego imię tronowe oznacza „O trwałym życiu, Re” a imię własne Montu jest jego ochroną. źródła poswiadczające istnienie Montuemsafa to stela z Gebelein i kilka skarabeuszy

</div>

49. Neferhotep III

Król, którego pełna tytulatura jest znana ze steli odnalezionej na terenie światyni w Karnaku. Przedstawiony jest tam jako król-żołnierz broniący i ratujący miasto Teby. Na steli Neferhotepa po raz pierwszy w historii Egiptu została wymieniona błękitna korona. <div align="center">

</div>

50. Mentuhotep V

Władca o imieniu tronowym „Kochający życie, Re”. Zachował się jedynie posąg Sobka w Karnaku <div align="center">

</div>

51. Nerkare </div>

52. ?

53. Sebekhotep VII

54. Ini

Władca, którego imię tronowe "O ukochanej godności, Re" znane jest z posągu Amona-Re z Karnaku.

</div>

55. Mentuhotep VI

Postać Mentuhotepa VI znamy z fragmentu płaskorzeźby ze swiątyni grobowej Mentuhotepa Nebhepetre w Deir el-Bahari.<div align="center">

</div>

56. Senaib

57. Sebekhotep VIII

58. Upuautemsaf

59. Hor Meritaui

60. Sebekai

61. Chuiiker

xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx

XIV dynastia 1783 - 1603(Ksois, Teby) Lista przedstawiona poniżej, choć zawierająca aż 50 imion królewskich, jest zaledwie fragmentem spisu władców jaką przekazał nam Papirus Turyński. Dynastia XIV władców umiejscowiła się w zachodniej Delcie z rezydencją w Ksois. Władcy, znani nam jedynie z imienia, musieli płacić trybut Hyksosom, tworzącym XV i XVI dynastię, a rzadzacym w zachodniej Delcie, w Awaris, z silnym wpływem rozciagającym się na resztę kraju. xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx

1. ?

if (self==parent){document.write('<font color=#ff000><b>UWAGA! To tylko ramka! - idĽ <a href="../index.htm">strony głównej</a></b></font>')};

</div>

2. Nehesi

Aasehre (Wielki w Domostwie Re)

Nehesi (Nubijczyk)

3. Chatire

4. Nebfaure

Wg. Papirusu Turyńskiego król o imieniu „Pan wspaniałości, Re”, panował rok, 5 miesięcy i 15 dni.<div align="center">

</div>

5. Sehebre

6. Meridżefare

7. Suadżkare

</div>

8. Nebdżefare

Imię oznaczające „Pan pożywienia, Re” wymieniane w Papirusie Królewskim z Turynu.<div align="center">

</div>

9. Ubenre

<div align="center">

11. ...dżefare

<div align="center">

12...ubenre

</div>

13. Autibre

<div align="center">

14. Heruibre

Imię wzmiankowanego jedynie w Papirusie Turyńskim króla oznaczające „O szczęsliwym sercu, Re”.<div align="center">

</div>

15. Nebsenre

Imię tronowe znaczace „Ich Pan, Re” poświadczane przez Papirus Turyński. Tam również przypisuje mu się krótkie rządy trwajace 5 miesięcy i 20 dni.<div align="center">

</div>

17. Secheperenre

<div align="center">

18. Dżedcherure

Efemeryczny władca części Delty. Papirus Turyński zaświadcza jedynie 2 miesiące i 5 dni panowania.<div align="center">

</div>

19. Sanchibre

20. Kanefertumre

21. Sechem...re

22. Kakemetre

23. Neferibre <div align="center">

Imię tronowe występujące na Papirusie Turyńskim, tłumaczy się „O doskonałym sercu, Re”. </div>

</div>

24. A...(?)

25. Cha...re

26. Anchkare

27. Semen...re

<div align="center">

28. Dżed...re

29. Senefer...re

30. ?

31. ?

32. ?

33. ?

34. ?

35. ?

36. ?

37. ?

38. ?

39. ?

40. Menibre <div align="center">

</div>

41. Dżed...re

42. ?

43. ?

44. ?

45. ?

46. Inek...

47. I...

48. Ip...

49. Hebi

50. Aped

51. Hepu

52. Szemsu

53. Meni

54. Urkai

55. ?

56. ?

57. ...kare

58. ...kare

59. ?

60. Hepu...

61. Anati

62. Bebnem

63. ?

64. Iuf...

65. Seth II

66. Sinu <div align="center">

67. Hor III

68. ?

69. ?

70. Nibef

Imię umieszczone wyłącznie na Papirusie Turyńskim oznaczające „On nie ma pragnienia”.

</div>

72. Penestensepti

Imię umieszczone wyłącznie na Papirusie Turyńskim oznaczajace „Grudka ziemi z brzegu”.

</div>

73. Cherhemutszepsut

Imię znaczace tyle co „Ten, który nosi [posiada] dostojne żony”. <div align="center">

</div>

74. Chuihemut

Imię znaczące „Obrońca kobiet”. <div align="center">

xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx

XV dynastia 1630 - 1767( Awris) Dynastia tzw. Wielkich Hyksosów, Beduinów, którzy napadli na Deltę w XVIII w p.n.e., wykorzystując osłabienie Egiptu. Zainstalowali się przede wszystkim we wschodniej Delcie, gdzie założyli miasto Awaris ok. roku 1730. W ciągu następnego stulecia plemiona te, wzmacniane napływającymi falami ludności semickiej, podbiły Deltę i część Egiptu Górnego rozpoczynając rzady XV dynastii w Awaris. xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx

<script language="javascript"><!-- hide

if (self==parent){document.write('<font color=#ff000><b>UWAGA! To tylko ramka! - idĽ <a href="../index.htm">strony głównej</a></b></font>')};

1. Salitis (Saites) 16<span lang="pl">30</span>-<span lang="pl">1615

Założyciel dynastii Wielkich Hyksosów wymieniany u Manethona. Wg niego Salitis miał zdobyć Egipt w czasach faraona Tutimajosa. Rezydował w Memfis i zbudował miasto-twierdzę Awaris. Zdaniem Manethona Salitis panował 19 lat. Utożsamia się go zwykle z wymienionym jedynie w genealogii kapłanów z Memfis władcą zwanym Sark (Salk). Imię tronowe „Ten, którego intronizował Re”. Bywa identyfikowane z Jakobaamem z XVI dynastii, jednak wg J. von Beckeratha imię to należy przypisać właśnie Salitisowi.<div align="center">

</div>

2. Szeszi ( Bnon ) 1615-1602

Zgodnie z przekazem Manethona miał rządzić 44 lata. Uważa się że jego rządy trwały od 3 do 14 lat.<div align="center">

</div>

3. Jakobner ( Jakobher /Apachnan) 8 lat

Jakobner ([Bóg] Haddu chroni)

Zdaniem J.von Beckeratha Jakobner i Apachnan z przekazu Manethona, byli tym samym władcą. Apachnan u Manethona miał rządzić 36 lat i 7 miesięcy. Imię tronowe występuje na skarabeuszach.<div align="center">

</div>

4. Chian (Iannas) - 1585

Jeden z tzw. Wielkich Hyksosów. Imię jego w języku północno-zachodnio-semickim oznacza "Narodzony w [miesiącu] Chijar". Inne znane formy imienia to: Chijaran, Chajran, Chajan. Poświadczają go pieczęcie cylindryczne i jeden skarabeusz. Nieliczne zabytki z jego imieniem zachowały się rozproszone po świecie - Bagdad, Knossos, Bogazkoy. Manethon przypisuje mu zbyt długi, bo 50-letni okres rządów.<div align="center">

</div>

5. Apopi (Aphophis) 1585-1542

Zdaniem Manethona (Flawiusz) Apopi panował 36 lat i 7 miesięcy, Papirus Turyński podaje ł±czny okres 108 lat dla 6 władców tej dynastii. Niektórzy badacze (Grimal) dopatrują się dwóch władców o tym imieniu, jednak przeważa pogląd o zmianie tytulatury królewskiej podczas długiego panowania faraona Apopi. Uważa się że władca ten, pomimo iż był Hyksosem i prowadził wojnę z książętami tebańskimi, był królem silnie zegiptyzowanym, wykształconym i o usposobieniu raczej pokojowym. Wzmianki o nim pojawiają się w papirusach Rhinda i Sailliera I, w genealogii kapłanów z Memfis oraz licznych zabytkach architektonicznych. Wiadomo o dwóch siostrach władcy, Tani i Czarudżet, a także o córce - Harta. Pierwsze lata panowania upływaja, jak się zdaje, w pokojowych stosunkach z południem. Dopiero za czasów księcia Sekenenre dochodzi do intensywnych walk, kontynuowanych przez Kamose.

6. Chamudi (Amwdi Aseth , Assis) ? - 1567

Współczesny królowi Ahmose, ostatni z Wielkich Hyksosów. Zgodnie z papirusem Rhinda, w 11 roku panowania Chamudiego, książę tebański Ahmose zdobył Heliopolis i Sile. W roku następnym Chamudi musiał oddać również swą stolicę Awaris. Sądzi się że 11/12 rok panowania Chamudiego był 18/19 rokiem panowania Ahmose. Jego imię w przekazie manethońskim brzmi Assis (Aseth) i Archles. Manethon przypisuje mu znacznie zawyżony czas trwania rządów - 49 lata i 2 miesiące. Obecnie sądzi się iż musiał panować 10-11 lat.<div align="center">

xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx

XVI dynastia 1663 - 1567

if (self==parent){document.write('<font color=#ff000><b>UWAGA! To tylko ramka! - idĽ <a href="../index.htm">strony głównej</a></b></font>')};

Dynastia tzw. Małych Hyksosów, w skład której wchodzili książęta hyksoscy będący prawdopodobnie wasalami Wielkich Hyksosów tworzących XV dynastię. Imiona o brzmieniu zarówno egipskim, jak i azjatyckim. Przy obecnym stanie wiedzy trudno powiedzieć czy królowie ci byli pochodzenia egipskiego, czy skoligaceni w jakiś sposób z panujacymi w Awaris Wielkimi Hyksosami, czy też są to imiona wręcz fikcyjne... </div>

1. Anat-Her (Heka Chasut Anather)

Istnienie tego władcy poświadczone jest przez jeden tylko skarabeusz. Tytuł "heka chasut" (władca obcych krajów) może sugerować iż był księciem jednego z miast w płd. Palestynie.<div align="center">

</div>

2. User-Anat

3. Semken (Heka Chasut Semken)

4. Seket

5. Wasa

6 ?

7. Pepi (III)

Władca wzmiankowany na skarabeuszach. Jego imię tronowe oznacza „Ten, który czyni życie pięknym”.

8. Beb-Anch

Istnienia tego władcy dowodzi sztylet z czasów hyksoskich z okolic Nagady. Jednakże część badaczy (D.Franke) uważa że króla Beb-Ancha należy łączyć z imieniem tronowym Suserenre, a więc władcą XVII dynastii, na co wskazywałby fragment steli znaleziony w Gebel Zeit nad Morzem Czerwonym.

9. Nebmaatre

Imię ( Władca Maat, Re ) tego króla znaleziono na miedzianym ostrzu topora z grobu w Mostagedda. Przypuszczalnie sprawował rządy na niewielkim terytorium w środkowym Egipcie.

10. Nikare (II)

Mało znaczący król, którego imię „Należący do Ka, Re” jest wymienione jedynie na skarabeuszach.

11. Meribre

Imię tego władcy (lub regenta), oznaczaj±ce O kochaj±cym sercu, Re po¶wiadczone jest jedynie przez inskrypcję na skarabeuszu/

12. Aahetepre

Neczer-Nefer Aahetepre

Imię tego władcy poświadczone jest jedynie na skarabeuszach. <div align="center">

</div>

13. Aaneczerre

14. Nebuanchre

Regent, którego imię tronowe O złotym życiu, Re, jest poświadczone na skarabeuszach.

15. Ahetepre

16. Nebuuserre

Władca, którego imię jest poświadczone jedynie na skarabeuszach. Czasem utożsamiany z 21 królem tej dynastii o imieniu Jam.

17. Chauserre

Władca, którego imię znane jest z zachowanych skarabeuszy.<div align="center">

</div>

18. Chaimure

19. Jakob-Baal

Władca, którego imię jest poświadczone jedynie na skarabeuszach.

20. Jakobaam ( Jakobner )

Władca, którego imię jest poświadczone jedynie na skarabeuszach.

</div>

21. Jam

Władca, którego imię jest poświadczone jedynie na skarabeuszach. Czasem utożsamiany z 16 królem tej dynastii o imieniu Nebuuserre.

22. Amu

Lokalny dynasta w środkowym Egipcie, którego imię znajdujemy na skarabeuszach.

</div>23. Nia... <div align="center">

xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx

XVII dynastia 1650 - 1570( Teby)

if (self==parent){document.write('<font color=#ff000><b>UWAGA! To tylko ramka! - idĽ <a href="../index.htm">strony głównej</a></b></font>')};

Dynastia będąca kontynuacją XIII dynastii tebańskiej. Płacąca, podobnie jak jej poprzedniczka, trybut Hyksosom zarządzającym Deltą i środkowym Egiptem. Ostatni władcy dynastii, Sekenenre Tao II i dwaj jego synowie - Kamose i Ahmose podjęli z Hyksosami zwycięską walkę o oswobodzenie kraju spod okupacji. xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx</script><div align="center">

1. Rahotep (Sechemre Uahchau) 1650 - ? <div align="center">

</div><div align="center">

2. Antef V (Nebucheperure) 1630 - 1625

Grób Antefa, o którym mowa w papirusie Abbota, został odkryty w 1860 roku przez A.Mariette'a w Tebach Zachodnich, na nekropoli Dra Abu el-Naga. Do Antefa należał przypuszczalnie sarkofag znajdujący się obecnie w Londynie, a mumia władcy rozpadła się w momencie znalezienia. Małżonką Antefa była królowa Sebekemsaf, córka księcia z Edfu. Ślady działalności budowlanej władcy znajdują się w Koptos, Abydos i w Karnaku. Tzw. dekret z Koptos, wydany przez Antefa w 3 roku rządów, ogłaszał pozbawienie urzędu burmistrza Teti, który miał sprzyjać wrogom.<div align="center">

</div>

3. Sebekemsaf II 1619-1603

Sechemre Inktawi (Re Jest Potęgą Ochraniającą Oba Kraje), Sebekemsaf (Sobek ochrania go)<div align="center">

</div>

4. Dżehuti ok.1602

Sechemre Smentaui (Potężny Re, który wzmacnia Oba Kraje)

Istnienie tego władcy zaświadcza kilka zabytków: bloki kamienne odkryte na dziedzińcu świątyni Horusa w Edfu, skrzynka na urny kanopskie z Dra Abu el-Naga, znajdujaca się obecnie w Berlinie oraz blok kamienny ze swiatyni w Deir el-Ballas. Wspomina o nim też Tablica z Karnaku.<div align="center">

</div>

5. Mentuhotep VII ok.1601

Sanchenre (Ten, któremu Re pozwala żyć), Mentuhotep (Montu jest zadowolony)

Krótkie panowanie tego władcy i niewiele znaczącą rolę regenta sprawującego władzę w części Tebaidy poświadczają nieliczne zabytki: dwa sfinksy z Edfu, stela z Karnaku i kilka skarabeuszy. Jego żoną była prawdopodobnie Satmut, a synem - Merunefer.

6. Nibirau I ( Nibirieraut I ) 1601-1582

Suadżenre (Ten, któremu Re pozwala się rozwijać), Nibirau (Pan wszystkiego, Re)

Władca, któremu Papirus Turyński przypisuje 19 lat panowania. Z czasów Nibirau pochodzi słynna stela znaleziona w Karnaku w 1927, zawierająca umowę przejęcia urzędu burmistrza El-Kab przez Sebeknachta i jego potomnych. Inne znane zabytki to skarabeusze z imieniem króla i sztylet znaleziony w grobie pod Diospolis Parva.<div align="center">

</div>

7. Nibirau II ( Nibirieraut II) ok.1582

Nibirau (Pan wszystkiego, Re)

Papirus Turyński przypisuje temu władcy krótkie, bo trwające tylko 5 miesięcy panowanie. Istnieje pogląd, że wymienienie podwójnie imienia w Papirusie Turyńskim nastąpiło omyłkowo i w związku z tym istniał tylko jeden król Nibirau. Zdaniem A.Leahy przypisywany pierwotnie królowi Nibirau II sarkofag Ozyrysa znaleziony w grobie Dżera w Abydos oraz pieczęć z wyspy Uronarti w Nubii, należały do króla Chendżera z XIII dynastii.<div align="center">

</div>

8. Semenenre

9. Suserenre 1580-1572

Suserenre (Ten który umocnił Re)

Władca utożsamiany z Beb-Anchem, tradycyjnie przypisywanym do XVI dynastii. Fragment steli znaleziony w 1984 r w pobliżu kopalni galenitu w Gebel Zeit nad Morzem Czerwonym zaświadcza oba te imiona. Suserenre pozostawił po sobie ślady działalności budowlanej w Medamud - rozbudowa swiątyni.

10. Sebekemsaf III(Sechemre Szedtaui)

11. Antef VI ( Starszy) ok.1565

Sechemre Wepmaat (Potężny, Re, sprawia Maat)

Z wyposażenia grobu znajdującego się na nekropoli Dra Abu el-Naga, w Tebach Zachodnich, zachowały się jedynie: piramidion, pozłacany sarkofag i pojemnik na urny kanopskie. Antef VI był bratem Antefa VII, o czym zaświadcza napis na sarkofagu. Przypuszczalnie był synem swego poprzednika Sebekemsafa III.

12. Antef VII ok.1560

Sechemre Heruhormaat (Potężny, Re, który jest zadowolony z Maat)

Brat swego poprzednika, Antefa VI, którego pochówek przygotował. Umarł wcześnie po bardzo krótkim panowaniu i został pochowany w prowizorycznym sarkofagu. Zdaniem von Beckeratha Antef VII mógł zostać zamordowany.

13. Snachtenre Tao I ok.1560

14. Sekenenre Tao II ( Waleczny ) ok.1574

Sekenenre (Ten, który niszczy jak Re), Tao (Taakenu)

Syn Snachtenre Tao I i królowej Tetiszeri. Zginął w walce z Hyksosami, o czym świadczyć może stan jego mumii znalezionej w skrytce DB320 w Deir el-Bahari <div align="center">

15. Kamose 1573 - 1570

Uadżcheperre (O pomyślnej postaci, Re), Kamose (Byk się narodził)

Syn Sekenenre Tao I i królowej Ahhotep I, brat Ahmose. Znakomity wojownik o zdolnościach strategicznych. Kontynuował zaciekłą walkę z Hyksosami o odzyskanie niepodległości dla całego kraju. Prowadził operacje wojenne w Nubii gdzie dotarł aż do Toszka, co pozwoliło mu skoncentrować się na odbijaniu kolejnych skrawków Delty. Jego bohaterskie czyny przedstawiono na dwóch słynnych stelach. Miejscem pochówku władcy był prawdopodobnie grób w Dra Abu el-Naga, odkryty przez A.Mariette'a w 1857 r, a zawierający skromny sarkofag i zniszczoną mumię. Władca zmarł z pewnością śmiercią gwałtowną i w młodym wieku<div align="center">

xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx

owe Państwo

Faraon Jahmes z XVIII dynastii wypędził Hyksosów do Palestyny i założył Nowe Państwo. Za panowania jego następców, Amenhotepa I i Totmesa I, Egipt stał się bliskowschodnim mocarstwem. Zorganizowano wówczas wyprawy do Azji i Nubii, a ich uczestnicy dotarli do Eufratu i III katarakty. Okres największej potęgi Egiptu przypada na lata 1503-1482 p.n.e., czasy pokojowych rządów królowej Hatszepsut. Jej faworyt, minister Semnut, rozwijał handel z krajem Punt i patronował licznym inwestycjom budowlanym, jak np. tarasowa świątynia w Deir el-Bahari. Po śmierci królowej samodzielne rządy sprawował w latach 1482-1448 p.n.e. jej pasierb i bratanek Totmes III. Za jego panowania Egipt zajmował największe terytorium w swojej historii, rozciągające się od Eufratu aż do IV katarakty. Po rozbiciu w 1480 r. koalicji asyryjsko-palestyńskiej w bitwie pod Meggido, dzięki użyciu wojsk zaciężnych i rydwanów bojowych zostały zdobyte Fenicjai Palestyna, co sprawiło, że Egipt graniczył z państwem Mitanni. Pełną sukcesów politykę zagraniczną Totmesa III kontynuuowali jego następcy. Lata 1413-1377 p.n.e. Mimo mądrej polityki dynastycznej oraz ożywionych kontaktów dyplomatycznych i handlowych z państwem Mitannii, Babilonią, Kretą, Cyprem, Asyrią, Hetytami i mieszkańcami wysp na M. Egejskim, co poświadczają gliniane tabliczki z Tell el-Amarna, zapisane w ówczesnym "języku dyplomacji" - po akkadyjsku, stopniowo następował zmierzch mocarstwowej pozycji Egiptu. Objawy kryzysu ujawniły się już za panowania, prowadzącego hulaszcze życie Amenhotepa III, który poślubił kobietę spoza rodziny królewskiej o imieniu Teje, a zwłaszcza za Amenhotepa IV (1377-1358 p.n.e.), "króla-heretyka", któremu przypisuje się autorstwo hymnu na cześć słońca. Wprowadził on w Egipcie monoteistyczny kult solarny Atona - dysku słonecznego i popierany przez swą żonę Nefretete, przeniósł rezydencję faraonów do Achetaton, głównego ośrodka kultu tego boga ("horyzont Atona", obecnie Tell el-Amarna), a sam przyjął później imię Echnatona. Władca ten zaniedbywał politykę zagraniczną, w związku z czym autorytet Egiptu na Bliskim Wschodzie znacznie podupadł. Po śmierci Echnatona do władzy doszła opozycja, która przywróciła stare kulty. Zięć zmarłego faraona, Tutanchamon, znany dzięki odkrytemu w 1922 r., bogato wyposażonemu grobowcowi, stolicą Egiptu uczynił na powrót Teby. Po tron sięgnął później były dowódca w służbie Echnatona, Horemheb. Odniósł on sukcesy w Syrii, podczas wojny z Hetytami. Dzięki wprowadzeniu surowych praw udało mu się także zaprowadzić porządek w państwie. Zakończył on też, rozpoczęte wcześniej, dzieło przywracania starych kultów. Praktyki religijne z poprzedniego okresu zostały natomiast zakazane. Rządy Setiego I i Ramzesa II z XIX dynastii (1345-1200 p.n.e.) upłynęły pod znakiem walk z Hetytami i ponownego podboju Syrii. W 1299 r. p.n.e. pod Kadesz doszło do walnej, lecz nierozstrzygniętej bitwy pomiędzy Egiptem a Asyrią - ówczesnymi potęgami Starożytnego Wschodu.Ok. 1275 r. p.n.e. zawarty został układ o przyjaźni między Ramzesem II a władcą Hetytów Hattusilisem III. Przywrócił on równowagę sił na Bliskim Wschodzie, zaś granicę egipsko-asyryjską wyznaczał na rzece Orontes. Została wtedy także wybudowana w Delcie nowa stolica Egiptu nazwana Pi-Ramzes ("miasto Ramzesa"). Następca Ramzesa II, Merneptah, toczył wojny z Libijczykami i "ludami morza" (m. in. Filistyni). Z tego okresu (1234-ok. 1220 p.n.e.) pochodzi właśnie odnaleziona na terenie Palestyny tzw. stela Izraela zawierająca pierwszą wzmiankę o Izraelitach. Za panowania Ramzesa III (1197-1165 p.n.e.) zostały odparte kolejne najazdy "ludów morza" i Libijczyków, a wzięci w niewolę jeńcy - osiedleni na terenie Delty. Za następców tego władcy doszło ponownie do walk wewnętrznych, w następstwie czego Egipt utracił kontrolę nad Palestyną i Nubią. Kraj w tym okresie zubożał, jednocześnie jednak dał się zaobserwować wzrost bogactwa i potęgi wielkich świątyń.W epoce Nowego Państwa powstały olbrzymie świątynie Amona w Karnaku, Luksorze, Medinet Habu. Ostatecznego kształtu nabrała wówczas sztuka okresu amarneńskiego, którą cechowało podkreślanie indywidualnych cech postaci, jak np. W scenach rodzinnych Echnatona i popiersiu Nefretete. Na okres panowania Ramzesydów przypada budowa wielkiej sali kolumnowej w Karnaku, skalnej świątyni w Abu Simel oraz olbrzymich posągów i świątyni grobowej w Medinet Habu.

XVIII dynastia 1570 - 1293( Teby)

<script language="javascript"><!-- hide

if (self==parent){document.write('<font color=#ff000><b>UWAGA! To tylko ramka! - idĽ <a href="../index.htm">strony głównej</a></b></font>')};

1. Ahmose (Jahmes) 1570 - 1546

Nebpehtire (Re Jest Panem Potęgi), Iahmesi (Księżyc Się Narodził) <div align="center">

Syn królowej Ahhotep I i Sekenenre Tao II , brat Kamose - ostatnich władców XVII dynastii. Manethon przypisuje mu 25 lat i 4 miesiące panowania. Wiek mumii ocenia się na ok. 35 lat, zatem Ahmose musiał zostać faraonem w bardzo młodym wieku, co jest możliwe, zważywszy przedwczesną śmierć ojca - Sekenenre i brata - Kamose. Dokończył dzieła wyzwalania kraju spod okupacji hyksoskiej zdobywając Awaris w 18/19 roku panowania (11 rok panowania Chamudiego) i po trzyletnim oblężeniu, twierdzę Szaruhen w południowej Palestynie. Znacznie poszerzył granice państwa podczas trzech kampanii w Nubii (po powstaniu niejakiego Aaty) i jednej w Azji. Ahmose ustanowił ponownie urząd wicekróla Kusz rozszerzając swe wpływy daleko na południe. Brat i mąż królowej Ahmose-Nefertari, matki Amenhotepa I. Prawdopodobne miejsce pochówku - Dra Abu el-Naga w Tebach Zachodnich, choć pojawiają się ostatnio głosy, wskazujące na nieznany grób KV32 w Dolinie Królów. Mumia króla została znaleziona w skrytce DB320 w Deir el-Bahari.</div><div align="center">

2. Amenhotep I (Amenofis /Amenothes) 1551 - 1524

Dżeserkare (Święta Jest Dusza [Ka] Re), Amenhotep (Amon Jest Zadowolony)

Syn Ahmose i Ahmose-Nefertari. Wg. Manethona panował 20 lat i 7 miesięcy. Został władca na skutek przedwczesnej śmierci księcia Amenemhata, następcy tronu. Wraz z matką czczony był aż do Epoki Późnej na nekropoli tebańskiej. Prowadził wojny w Azji, Libii i Nubii, z której sciagał coroczną daninę. Jego staraniem zostało odrestaurowanych wiele swiatyń wzdłuż Nilu. Rozpoczał budowę swiątyni w Karnaku i w Abydos, również światynię bogini Nechbet w El-Kab, a także w Uronarti w Nubii i w Serabit el-Chadim na Synaju. Grób ANB w okolicach Dra Abu el-Naga w Tebach Zachodnich lub grób KV39 w Dolinie Królów. Mumia króla, zmarłego w wieku ok. 50 lat, została znaleziona w skrytce DB320 w Deir el-Bahari.<div align="center">

</div>

3. Totmes I (Tethmosis, Tutmosis) 1525 - 1518

Aacheperkare (Wspaniała Jest Dusza[Ka] Re), Dżehitimes (Zrodzony z Dżehuti [Thota]) <div align="center">

Istnieje teoria mówiąca że Totmes I nie był synem Amenhotepa I i tylko poprzez małżeństwo z siostrą króla, Ahmes nabył praw do tronu. Ahmes urodziła mu dwoje dzieci, jednak następcą tronu został Totmes II, ze związku z królową Mutnofret. Rozbudował znacznie świątynię w Karnaku. Kampania w Nubii przesunęła granicę aż do Tombos, powyżej III katarakty, bowiem okło 1525 roku dotarł do Dongoli w krainie Kusz nad górnym Nilem.W Azji dotarł aż do Eufratu. Był pierwszym faraonem, który rozkazał pochować się w grobie skalnym ("Dolina Królów'); Budowniczy grobowca nazywał się Ineni.. Miejsce pochówku - groby KV20 i KV38 . Mumia króla została znaleziona w skrytce DB320 w Deir el-Bahari.

</div><div align="center">

4. Totmes II(Chebron) 1518 - 1504

Aacheperenre (Wspaniała Jest Postać Re), Dżehutimes (Zrodzony z Dżehuti [Thota]) <div align="center">

Tłumił rewolty w Nubii, prowadził też kampanie wojskowe do Azji. Utracił krainę Kusz. Uzyskał prawo do tronu poprzez małżeństwo ze swą przyrodnią siostrą Hatszepsut. Miejsce pochówku - prawdopodobnie grób KV42 w Dolinie Królów. Mumia króla została znaleziona w skrytce DB320 w Deir el-Bahari.</div><div align="center">

</div>

5. Hatszepsut (Amesses, Amensis) 1498 - 1483

Maatkara (Sprawiedliwa Jest Dusza Re), Henemet Amon Hatszepsut (Ta, Która Kocha Amona, Pierwsza z Najszlachetniejszych Kobiet) <div align="center">

Córka Totmesa I i królowej Ahmose. Poślubiła swego przyrodniego brata, Totmesa II. Po śmierci męża, nie chcąc oddać władzy w ręce swego pasierba, Totmesa III, przejęła rządy najpierw jako regentka nieletniego następcy tronu, a następnie jako faraon - pełnię władzy królewskiej. Mając poparcie wysokich dostojników (Senenmut, Hapuseneb, Dżehuti, Nehsi) usunęła w cień młodego Totmesa, ogłaszając się męskim faraonem. Brak jest jednoznacznej opinii co do tego, w którym roku koregencji z Totmesem III Hatszepsut ogłosiła się faraonem. Wśród badaczy opinie wahają się w granicach od 2 do 7 lat. Zmiana tytulatury w napisach na dzbanach z 7-go roku przemawia za dłuższym okresem koregencji. Napis z Czerwonej Kaplicy Hatszepsut w Karnaku z 2-go roku panowania sugerowałby okres krótszy. Napis mówi o tym, jak wyrocznia Amona przyznaje Hatszepsut władzę królewską. Podczas swego panowania zrezygnowała z prowadzenia polityki podbojów na rzecz rozwoju handlu. Wyprawy do krainy Punt (pierwsza w dziewiątym roku panowania t.j. około 1483 p.n.e.), nawiązują do polityki okresu Średniego Państwa. Jednak wg i W.F.Reineckego, można z całą pewnością udokumentować przynajmniej sześć kampanii wojennych lub rabunkowych do Nubii i Palestyny. Kazała wznieść wiele monumentów, liczne obeliski oraz wspaniałą świątynię grobową w Deir el-Bahari budowaną przez 15 lat. Pracami nad tym arcydziełem egipskiej architektury kierował Senenmut, architekt królowej, mający znaczny wpływ zarówno na sam± Hatszepsut jak i na politykę przez nią prowadzoną. W 15 roku panowania obchodziła święto Sed. Po śmierci królowej jej następca usuwał ślady jej rządów wymłotkowywując kartusze i wizerunki władczyni z budowli wzniesionych przez nią. Miejsce pochówku - grób KV20 w Dolinie Królów, w którym Hatszepsut została pochowana pomimo rozpoczętych wcześniej prac nad grobem w ścianie skalnej wadi, na zachód od Deir el-Bahari. Do swojego królewskiego grobowca w Dolinie Królów kazała przenieść także swego ojca Totmesa I.

</div><div align="center">6. Totmes III (Misphris, Misphragmuthosis) 1504 - 1450

Mencheperre (Trwałość Jest Przejawem Re), Dżehutimes (Zrodzony z Dżehuti [Thota]) <div align="center">

Jeden z najwybitniejszych władców Egiptu. Był jednym z największych zdobywców w czasach starożytnych. Odsunięty od władzy przez swą ambitną ciotkę musiał czekać aż do jej śmierci ze swymi militarnymi planami. Obejmując tron rozpoczął liczyć swe rządy od śmierci ojca, tj od 1504 r. Poprowadził 16 kampanii wojennych w ciągu zaledwie 20 lat. Przesunął granice imperium egipskiego aż po Eufrat w Azji i Napatę na południu. Na jego konto należy zapisać ...

* Ostateczne wypędzenie Hyksosów.

* Odparcie najazdu Filistynów na Egipt.

* Umocnienie panowania nad Syrią i Palestyną.

* Rozkwit gospodarczy i mocarstwowość Egiptu. Miejsce pochówku - grób KV34 w Dolinie Królów. Mumia króla została znaleziona w skrytce DB320 w Deir el-Bahari.
</div><div align="center">

</div><div align="center">

7. Amenhotep II (Amenofis II) 1453 - 1419

Aacheperure (Wspaniała Jest Postać Re), Amenhotep Heka Iunu (Amon Jest Zadowolony, Pan Heliopolis) <div align="center">

Syn i następca Totmesa III i królowej Hatszepsut-Meritre, dopuszczony przez ojca do współrz±dów. Zdaniem Manethona panował 25 lat i 10 miesięcy (Flawiusz). Wojowniczy i okrutny władca, prowadzący liczne kampanie wojskowe w Azji. W dokumentach podkreśla się niezwykłą siłę władcy i jego sportowe osiągnięcia - strzelanie z łuku, tresura koni, wiosłowanie i biegi. Znany z przykładnego karania zbuntowanych plemion, z pierwszej azjatyckiej kampanii przywiózł siedmiu pobitych książąt. Sześciu z nich powieszono na murach Teb, siódmego zaś w Napacie. Efektem kampanii z 9 roku panowania była niewiarygodna liczba jeńców - 80 tys. Sądzi się że liczba ta oznacza wszystkich jeńców z wypraw ojca Amenhotepa - Totmesa III. Przesunął południowe granice aż po Napata, gdzie zbudował fortecę. Stela z Konosso mówi o wyprawie w ósmym roku panowania. Rozbudował świątynię w Karnaku i wzniósł świątynię grobową na północ od Ramesseum. Prace budowlane prowadził też w Heliopolis, Hermopolis, Koptos, w całym okręgu tebańskim, oraz na południu, w El-Kab, na Elefantynie, Sehel, Kalabsza, Buhen i in. Zmarł w wieku 45-50 lat.
Miejsce pochówku - grób KV35 w Dolinie Królów, który stał się w czasach Pinedżema I schowkiem na inne mumie królewskie.
</div><div align="center">

8. Totmes IV (Thutmosis) 1419 - 1386

Mencheperure (Wieczność Jest Postacią Re), Dżehutimes (Zrodzony z Tota) <div align="center">

Syn Amenhotepa II. Władca nie tak wojowniczy jak jego poprzednicy, choć wiemy o ekspedycji 8 roku do Nubii i inspekcji w Azji. Starał się raczej prowadzić pokojową politykę dyplomacji, która zaowocowała traktatem z Mitanni. Królewską małżonką jego była Mutemuje, matka Amenhotepa III. Miejsce pochówku - w Dolinie Królów. Mumia króla została znaleziona w skrytce-grobie Amenhotepa II - KV35.</div><div align="center">

</div>

9. Amenhotep III (Amenofis III) 1386 - 1349

Nebmaatre (Pan Prawdy Re), Amenhotep Heka Uaset (Amon Jest Zadowolony, Władca Teb) <div align="center">

Syn Totmesa IV i królowej Mutemuje. Istnieje pogląd, ostatnio podważany przez większość badaczy, że Mutemuje, była księżniczką mitannijską. Wg. Manethona Amenhotep panował 38 lat i 7 miesięcy. Wielki budowniczy i mecenas kultury i sztuki. Za jego rządów, w wyniku wieloletnich podbojów poprzedników, napływały do Egiptu niezmierzone bogactwa, sprzyjając niesłychanemu rozwojowi cywilizacyjnemu. Emisja serii skarabeuszy uświetnia jego liczne polowania. Kilka ekspedycji karnych do Nubii i królestwa Kusz zapewniło ciągłe dostawy złota z tamtejszych kopalni. Rozwijał dyplomację - pokój z Mitanni i Babilonem zapewniły małżeństwa z córkami władców tych krajów. Do jego haremu trafiły z Mitanni Giluhepa i Taduhepa, córki króla Szuttarny i jego następcy, również księżniczki babilońskie, córki Kurgalzu II i Kadaszman-Charbesa. Jego królewską małżonką i matką następcy tronu była królowa Teje, przypuszczalnie córka pary dostojników dworskich Juja i Tuja. Obok kilku emisji skarabeuszy duże znaczenie historyczne mają dokumenty odnalezione w 1887 w Amarnie, stanowiące tzw. "korespondencję międzynarodową". Wiadomo o trzech obchodach święta Sed, przeprowadzonych w 30, 34 i 37 roku sprawowania rządów. Rozbudował świątynię w Karnaku, wzniósł wspaniałą świątynię grobową będącą wówczas największą świątynią w Egipcie. Pozostały po niej dwa kolosalne posągi (posągi Memnona) i nieliczne fragmenty jak sfinks, stela, resztki posągów. Monument ten został zniszczony w wyniku trzęsienia ziemi w 1220 pne, po czym został rozebrany a kamienne bloki wykorzystano ponownie do budowy świątyni grobowej Merenptaha. W Malgatta wybudował świetny pałac, a na terenie całego Egiptu szereg budowli ilustrujących wyrafinowany smak króla i jego architekta Amenhotepa syna Hapu. Poza pałacem w Malgatta i rozbudową świątyń w okręgu tebańskim, znane są liczne świątynie i inne budowle na terenie całego kraju, m.in. w Luksorze, Karnaku, Tebach, Bubastis, Athribis, Heliopolis, Sakkara, co wiąże się z działalnością architekta i budowniczego Amenhotepa syna Hapu. W świątyni Mut w Tebach kazał Amenhotep umieścić ok. 600 posągów bogini Sachmet. Na uwagę zasługuje również świątynia Amona-Re w Soleb, Sobka w Sumenu oraz Amenhotepa i Teje w Sedeinga.
Miejsce pochówku - grób WV22 w Zachodniej Dolinie Królów. Mumia króla została znaleziona w skrytce-grobie Amenhotepa II - KV35.

</div><div align="center">

10. Amenhotep IV (Amenofis IV) Echnaton 1350 - 1334

Amenhotep Neczer Heka Iunu (Amon Jest Zadowolony, Bóg Władca Heliopolis), Amenhotep Neczer Heka Iunu (Amon Jest Zadowolony, Bóg Władca Heliopolis), Nefercheperure Uaenre (Piękne są Przejawy Re), Achenaton (Blask Atona)

Syn Amenhotepa III i królowej Teje. Najbardziej kontrowersyjna postać w dziejach starożytnego Egiptu, wokół której tocz± się najbardziej kontrowersyjne dyskusje. W trzecim roku panowania rozpoczął budowę ogromnej świątyni Atona w Tebach, na wsch. od świątyni Amona w Karnaku. W czwartym roku panowania usunął arcykapłana Amona Maja i zastąpił kult Amona nową religią. W pierwszej fazie rewolucji religijnej zaczęto niszczyć bóstwa związane z kultem zmarłych, nie atakując bogów solarnych. W 5 roku przeniósł stolicę z Teb do Achet-Aton (Horyzont Atona), którego granice oznaczono za pomocą 14 stel. Jednocześnie zmienił imię na Promień [blask] Atona, jak również całą tytulaturę królewską. Z początku tolerowani inni bogowie, teraz zaczęli być zwalczani wszelkimi środkami, Echnaton głosił wiarę w jedynego boga, tarczę słoneczną - Atona, dając tym samym, początek pierwszej w dziejach religii, wierze monoteistycznej. Pochłonięty całkowicie wprowadzaniem nowej religii i walką z dawnymi bogami zaniedbał zupełnie politykę zagraniczną, tracąc posiadłości egipskie w Azji i na południu, oraz gospodarkę kraju. Zakazał wypraw do Punt. Wybudował stolicę Achat-Aton - "Horyzont Atona" w obecnym Tell el-Amarna.Ostatnio lansowany jest pogląd, że Echnaton nie zaniedbywał polityki zagranicznej - ekspedycja karna do Nubii, plany wyprawy azjatyckiej. Faktem jest że posiadłości w Syrii Egipt utracił dopiero po śmierci Echnatona. Głębokie zmiany religijne mają swe odzwierciedlenie w sztuce okresu amarneńskiego. Zerwano z dotychczas obowiazującym kanonem w stylu i tematyce. Z Nefretete, piękną królową (być może azjatyckiego pochodzenia) miał 6 córek Pod koniec panowania dopuścił do koregencji swego przyrodniego brata (zdaniem innych: syna) Semenchkare, któremu dał za żonę najstarszą córkę Meritaton. Istnieje pogląd, że po śmierci Echnatona władzę przez ok. rok sprawowała jego córka-żona Meritaton, która poprzez małżeństwo uczyniła Semenchkare władca. Osobliwa sylwetka tego władcy, znana z antycznych rzeźb i malowideł skłoniła znawców medycyny do przypuszczeń iż cierpiał on na schorzenie genetyczne zwane syndromem Marfana. Niemniej, pamiętać należy iż podobne objawy jak obserwowane na przedstawieniach postaci Echnatona (wydłużone kończyny i twarz, długie palce, otłuszczenie bioder, obrzmiały brzuch) mogą wynikać z innych przyczyn i jedynie mumia króla mogłaby ostatecznie rozwiązać problem. A ta niestety zaginęła w mrokach historii. Nic nie wiadomo o okolicznościach śmierci władcy, został prawdopodobnie pochowany w Achetaton w grobie TA26, a później, być może, przeniesiony do Doliny Królów. Niektórzy badacze (Reeves, Dodson) uważają, iż szczątki znalezione w grobie KV55 nie są zwłokami Semenchkare, a właśnie Echnatona.

11. Semenchkare (Sakere) 1336 - 1334

Anchcheperure (Życie Jest Przejawem Re), Semenchkare Dżesercheperu (Żywotna Jest Dusz[Ka] Re, Święty Przejaw) <div align="center">

Prawdopodobnie syn Amenhotepa III i księżniczki Sitamon, przyrodni brat i następca Echnatona. Być może był koregentem w ostatnich latach panowania Echnatona. Najprawdopodobniej umarł tuż przed Echnatonem, w wieku 25 lat. Istnieje hipoteza mówiąca że Semenchkare był ojcem Tutanchamona. Zdaniem najwybitniejszego bodaj badacza tego okresu, C.Aldreda ze Szkocji, Semenchkare i Tutanchamon byli braćmi. Z dużym prawdopodobieństwem można stwierdzić, że mumia odnaleziona w 1907 r przez T.Daviesa w grobie KV55 w Dolinie Królów była mumią Semenchkare.
</div><div align="center"></div><div align="center">

12. Tutanchamon(Tutenhamon) 1334 - 1325

Nebcheperure (Pan Przejawów Re), Tutanchaton (Żywy Wizerunek Atona), Tutanchamon Heka Iunu Semai (Żywy Wizerunek Amona, Władca Heliopolis)

Pomimo odkrycia w 1922 r niemal nietkniętego grobu (grób KV62) w Dolinie Królów, bardzo niewiele wiadomo o tym władcy. Niemożliwe wręcz wydaje się pewne ustalenie jego powiązań rodzinnych. Zaproponowane genealogie tego okresu opierają się w znacznej mierze na spekulacjach i domniemaniach, niż na niezbitych faktach. Tutanchamon mógł być synem Semenchkare i jednej z księżniczek (Meritre?), których pełno było na dworze Amenhotepów. Mógł być też synem Amenhotepa III i królowej Teje, należałoby jednak skorygować nieco datowanie tego okresu, a w szczególności wydłużyć okres koregencji Amenhotepów III i IV.

13. Ai II ( Eje II ) 1325 - 1321

Chepercheperure Irimaat (Prawdziwe Wcielenie Re), Iti Neczer Ai (Boski Ojciec Ai) <div align="center">

Trudno ustalić pochodzenie tego faraona. Znawcy okresu amarneńskiego uważają go za ojca królowej Mutnedżemet i, być może, Nefertiti. Sądzi się też że mógł być bratem królowej Teje, synem pary dostojników Juju i Tuja. Sam Ai pochodził prawdopodobnie z Achmim, gdzie urodził się mniej więcej w czasach gdy Amenhotep III obejmował władzę. W czasach Echnatona i jego następców pełnił na dworze królewskim wiele zaszczytnych i odpowiedzialnych funkcji, jednak najważniejszy tytuł to Boski Ojciec, który po objęciu władzy jest umieszczany nawet w królewskim kartuszu. W czasach panowania małoletniego Tutanchamona, będąc wezyrem, pełnił jednocześnie funkcję regenta i faktycznie sprawował władzę w kraju. Po bezpotomnej śmierci Tutanchamona został na krótko władcą Egiptu. Teoria o gwałtownym przejęciu władzy (van Dijk) na skutek zamachu na życie swego poprzednika nie wydaje się wystarczająco przekonująca. Działalność budowlana tego władcy to przede wszystkim świątynia grobowa w Tebach, kaplice w Achmim i Abydos oraz budowle w Karnaku i Luksorze. W Amarnie znajduje się urzędniczy grób Ai, który zbudowano jeszcze w czasach Echnatona. Właściwe miejsce pochówku to grób WV23 w Zachodniej Dolinie Królów.

</div><div align="center">

14. Horemheb 1321 - 1293

Dżesercheperu Setepenre (Święte Wcielenie Re, Wybraniec Re), Horemheb Meriamon (Horus Święta, Ukochany Przez Amona) <div align="center">

Pochodził prawdopodobnie z szlacheckiej rodziny z okolic Amarny. Za panowania Echnatona był generałem, obsypany przez króla licznymi zaszczytami. W owych czasach nosił imię Paatonemheb (Aton jest obecny podczas święta). Za panowania Tutanchamona piastował szereg ważnych funkcji, również regenta małoletniego króla. Po śmierci Ai II, majac 45-55 lat, objął tron nie bez poparcia kapłanów Amona, kiedy to podczas tebańskiego święta Opet został oficjalnie zatwierdzony przez boga Amona. Starał się wymazać z historii okres amarneński, m.in. licząc lata swego panowania od śmierci Amenhotepa III i niszcząc wizerunki swych poprzedników na tronie. Znane są przypadki demontowania świątyń w Amarnie w celu pozyskania materiału dla projektów budowlanych. Środkowa kolumnada wielkiej sali kolumnowej w Tebach, również 2, 9 i 10 pylon a także ukończenie kolumnady w Luksorze i świątynie skalne w Nubii to przykłady szeroko zakrojonej działalności budowlanej Horemheba. Przypuszczalnie odbył kampanię wojskową w Azji, zapoczątkowując w ten sposób politykę wielkich podbojów rozwiniętą przez jego następców. Wśród egiptologów nie ma zgody co do długości panowania Horemheba. Prawdopodobnie okres ten wynosił od 13 do 28 lat. Władca sam wyznaczył na swego następcę zaufanego towarzysza licznych kampanii wojskowych, później wezyra - Ramzesa I. W Sakkara kazał zbudować dla siebie mastabę, jednak, gdy został faraonem, polecił wykuć grób KV57 w Dolinie Królów.</div><div align="center">

xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx

XIX dynastia 1293 - 1185( Teby, Pi-Ramzes)

<script language="javascript"><!-- hide

if (self==parent){document.write('<font color=#ff000><b>UWAGA! To tylko ramka! - idĽ <a href="../index.htm">strony głównej</a></b></font>')};

1. Ramzes I 1293 - 1291

Menpehtire (Siła Re Jest Wieczna), Ramesisu (Zrodzony z Re) <div align="center">

Syn dowódcy królewskich łuczników imieniem Suti. Piastował liczne odpowiedzialne funkcje w ar-mii, następnie wezyr i faworyt Horemheba, wyznaczony przez niego na następcę tronu. Będąc wezyrem kazał wybudować sobie grób w Gurob (Oaza Fajum), w którym pochowano żonę Ramzesa. Po desygnowaniu go na następcę tronu, kazał sobie wybudować grób KV16 w Dolinie Królów. Mumia króla została znaleziona w skrytce DB320 w Deir el-Bahari a obecnie znajduje się w Muzeum w Atlancie (USA), fragment sarkofagu zdobi Muzeum Kairskie. Ramzes I panował rok i 4 miesiące sprawując władzę wspólnie ze swym synem i następcą Seti I.</div><div align="center">

</div>

2. Seti I1291 - 1278

Menmaatre (Wieczna Jest Sprawiedliwość Re), Merienptah Seti (Ukochany Przez Ptaha, Ten, Który Jest Setowy)

Syn Ramzesa I i Satre. Po dojściu do władzy musiał przedsięwziąć szereg wypraw wojennych, do Azji i Libii. Walczył z Hetytami, podbił kraj Amurru i miasto Kadesz. W 8 roku panowania przedsięwziął wyprawę zbrojną do kraju Jam w Sudanie. Historia jego zbrojnych czynów uświetnia ściany wielu świątyń egipskich. Wzniósł wspaniałą świątynię w Abydos i szereg budowli w całym Egipcie, m.in. wielki hypostyl w świątyni w Karnaku, świątynie grobowe w Tebach Zachodnich i Memfis. W Nubii wzniósł świątynia Amona w Napacie i w kilku innych miejscowościach. Wiele zniszczonych w okresie amarneńskim świątyń zostało odrestaurowanych i pokrytych nowymi reliefami i polichromiami. Rozpoczął również budowę stolicy Ramessydów w Delcie. Miejscem pochówku władcy stał się wspaniale dekorowany grób KV17 w Dolinie Królów. Mumia króla została znaleziona w skrytce DB320 w Deir el-Bahari.<div align="center">

</div><div align="center">

3. Ramzes II (Ramesses Miamun)1279 - 1212

Hor Kanacht (Potężny Byk), Usermaatre Setepenre (Sprawiedliwość Re Jest Potężna, Wybraniec Re), Ramesisu Meriamon (Zrodzony z Re, Kochający Amona) <div align="center">

Syn Seti I i królowej Tui. Miał 7 prawnych, królewskich małżonek i 200 konkubin. źródła podają że miał 96 synów i 60 córek. Ramzes II uznawany jest za jednego z najwybitniejszych (jeśli nie najwybitniejszego) faraonów egipskich. Z pewnością jest on najbardziej znanym władcą starożytnego Egiptu i, w pewnym sensie, symbolem tego kraju. Złożyły się na to trzy elementy: niespotykana dotąd działalność budowlana, której ślady znaleźć można w każdym niemal zakątku Egiptu, aktywna polityka wewnętrzna i obecność militarna utrzymująca silną pozycję imperium egipskiego w ówczesnym świecie oraz bardzo długie, bo aż 67 letnie, panowanie. Koronowany na króla został po śmierci ojca w czerwcu 1279 r. pne. * W 4 roku panowania miała miejsce pierwsza wyprawa wojskowa do Syrii w trakcie której odbite zostało księstwo Amurru pod rządami Betnesziny. W latach 1301-1286 prowadził wojnę z Hetytami. W 1286 stoczył z nimi krwawą i nierozstrzygniętą bitwę nad rzeką Orontos w okolicy miasta Kadesz. Przebieg bitwy relacjonują przedstawienia na murach świątyń w Abydos, Tebach i Abu Simbel, a także na papirusach i nosi nazwę poematu Pentewere. Źródła egipskie przedstawiają bitwę jako wielki triumf armii egipskiej i faraona Ramzesa II osobiście, źródła hetyckie - przeciwnie. Fakt przyłączenia w konsekwencji państwa Amurru do strefy wpływów Hetytów każe sądzić iż bliższe prawdy są źródła hetyckie, przedstawiające porażkę (jeśli nie klęskę) wojsk egipskich W 1278 zawarł pokój uwieńczony małżeństwem z córką króla Chattuszilisa (Dostarczycielem kopiitego dokumentu na dwór faraona był możnowadca Neczer-ui-mes)... Przez następne kilkanaście lat Ramzes podejmował liczne kampanie wojskowe na tereny Syrii-Palestyny ugruntowując tym samym swoją strefę wpływów. Pokój zawarty z państwem Hetytów w 1258 roku gwarantował na piśmie zaniechanie wrogich działań oraz wzajemne wydawanie uciekinierów politycznych. Jest to najstarszy znany w historii układ międzypaństwowy. W 1245 i 1240 trafiają do haremu królewskiego dwie księżniczki hetyckie przypieczętowując pokój z krajem Hatti. Wiemy o wyprawie do kraju Jam w Sudanie w 21 roku panowania Ramzesa oraz do Nubii w 44 roku, dowodzone przez Setau, wicekróla Kusz. Ramzes II umacniał fortyfikacje w Delcie Zachodniej zabezpieczając Egipt przed atakami "ludów morskich" oraz plemion libijskich. Działalność budowlana władcy przewyższa działalność każdego innego faraona, niemożliwym jest wyliczenie choćby części budowli wzniesionych bądź odrestaurowanych w jego czasach. Nie ma w Egipcie miejscowości, w której władca ten nie pozostawiłby śladów swej działalności. świątynie w Tebach Zachodnich (Ramesseum) i w Abu Sibel są arcydziełami staroegipskiej architektury. W okolicach Tanis (Pe-Ramesu) wybudował stolicę, wznoszenie której zapoczątkował jeszcze Seti I. Monumentalne budowle wznosił także w Abu-Simbel, Karnaku, Luksorze, Memfisie, Abydos. Usiłował ograniczyć potęgę kapłanów Amona. Przeniósł stolicę z Awaris do nowowybudowanego Tanis. Zmusił Hebrajczyków zamieszkałych w krainie Goszen do niewolniczej pracy. Zbudował w Delcie miasto Pitom - bazę do planowanych wojen na wschodzie. Przekopał kanał łączący Nil z Morzem Czerwonym ? Ramzes II podczas 67 letniego panowania obchodził aż 14 razy jubileusz święta Sed.
Miejscem pochówku władcy stał się jeden z najpiękniej dekorowanych grobowców w Dolinie Królów, niestety dziś poważnie zniszczony przez wodę i błoto, grobowiec KV7. Mumia króla pierwotnie przeniesiona do grobu Seti I, została w końcu ukryta w skrytce DB320 w Deir el-Bahari i tam znaleziona w 1871 roku. Na wprost własnego grobu Ramzes kazał wybudować ogromny grobowiec KV5, odkryty w 1995 roku przez K.R.Weeksa, będący zbiorowym grobem dla licznych synów Ramzesa. Miejscem pochówku pierwszej małżonki króla, królowej Nefertari stał się grób QV66 w Dolinie Królowych.

</div><div align="center">

4.Merenptah (Merneptah, Amenephthes, Amenophath, Amenophis) 1212 - 1202

Baenre Merienneczeru (Dusza Re, Ukochany przez bogów), Merienmaat Hotephermaat (Ukochany Przez Ptah, Radosna Maat)

Trzynasty syn Ramzesa II, jego matką była królowa Isetnofret I. Sprawował władzę jako współrządca przez 12 lat pełniąc wcześniej funkcję generała.. Manethon mówi o 19 latach i 6 miesiącach trwających rządach. Okres ten jest zdecydowanie zawyżony, chyba że uwzględni się w nim czas koregencji z Ramzesem II. Najważniejszym wydarzeniem panowania Merenptaha było odparcie najazdu Libijczyków i Ludów Morskich w 5 roku panowania - około 1227, które osłabiły Egipt. Prawdopodobnie poprowadził zwycięską kampanię do Azji, wspomina o tym tzw. "stela Izraela", jedyny zachowany dokument na istnienie tego niewielkiego plemienia w Azji Zachodniej, tyle dumnie co nieprawdziwie opisanego w Biblii. Działalność budowlana Merenptaha koncentrowała się głównie w Tebach Zachodnich i w Memfis by wymienić jedynie świątynię grobową zbudowaną z bloków zburzonej świątyni Amenhotepa III i kompleks pałacowo świątynny na cześć Ptaha i kultu królewskiego. Z okresu panowania Merenptaha pochodzi wiele dzieł literackich, m.in. "Opowieść o dwóch braciach".
Miejsce pochówku - grób KV8 w Dolinie Królów. Mumia króla została znaleziona w skrytce-grobie Amenhotepa II - KV35.<div align="center">

5. Amenmose (Ammenemes, Amenmeses, Amenses) 1202 - 1199

Menmire Setepenre (Wieczny jak Re, Wybraniec Re), Amonmesisu Heka Uaset (Zrodzony z Amona, Władca Teb) <div align="center">

Władca, którego pochodzenie i genealogia nie s± do końca pewne. Istnieje pogląd, że wicekról Kusz z czasów Merenptaha o imieniu Messui i Amenmose to ta sama osoba, będąca uzurpatorem nieprawnie sprawującym przez 4 lata rządy w czasach Seti II. Inna teoria mówi, że Amenmose był wezyrem Merenptaha, synem Tachat, córki Ramzesa II. Jeszcze inna - że był synem Merenptaha i Tachat I. Zdaniem Kitchena Amenemose rządził również na północy. Miejsce pochówku - grób KV10 w Dolinie Królów, noszący ślady dewastacji z czasów (i polecenia ?) Seti II, co sugerowałoby jednak nieprawne rządy Amenmose.
</div><div align="center">

6. Seti II 1199 - 1193

Usercheperu Re (Bogaty w postacie, Re), Setepenre (Wybraniec Re), Seti Merienptah (Seti, Ukochany Ptaha) <div align="center">

Nie ma pewności, czy Seti II był synem Merenptaha i królowej Isetnofret czy też, jak chcą E.F.Wente i J.R.Harris, nie był spokrewniony z dynastią. Jeśli uznać że Amenmose był uzurpatorem, to można przyjąć że przez część panowania Seti II w Dolnym Egipcie Amenmose władał Tebaidą. Pewne jest, że Seti II kazał usunąć dekoracje z grobu Amenmose w Dolinie Królów. Seti II ufundował stację na barkę na dziedzińcu przed II pylonem w Karnaku, oraz kaplice triady tebańskiej - Amona Mut i Chonsu. Został pochowany 11 dnia, 3 miesiąca, pory peret (zima) w grobie KV15 w Dolinie Królów. Mumia króla została prawdopodobnie przeniesiona w ostatnim roku rządów Tauseret do jej grobu KV14, a po objęciu rządów przez Sethnachta powróciła do pierwotnego grobu. Ostatecznie znalazła miejsce w skrytce-grobie Amenhotepa II - KV35.</div><div align="center">

</div>

7. Siptah 1193 - 1187

Achenre (Ten, który intronizował Re), Setepenre (Wybraniec Re), Siptah Merienptah (Syn Ptaha, Ukochany Ptaha)

Syn Seti II i jego syryjskiej nałożnicy. W ciągu swego panowania zmieniał tytulaturę. Należy sądzić że obejmując władzę nie miał więcej niż 14 lat ponieważ umarł w wieku 20 lat jak wykazała analiza jego mumii. W jego imieniu faktyczną władzę regencyjną sprawowała Tauseret, jego macocha. Inną ciekawą postacią tego okresu był kanclerz Baj, roszczący sobie prawdopodobnie prawo do władzy. Grób Baja znajduje się w Dolinie Królów - KV13. Baj jest utożsamiany na podstawie papirusu Harrisa z "Syryjczykiem Jarsu" i umarł przypuszczalnie przed Siptahem. Miejsce pochówku Siptaha - grób KV47 w Dolinie Królów. Mumia króla została znaleziona w skrytce-grobie Amenhotepa II - KV35.

8. Tauseret(Thuoris,Tauseret, Satre Meritamon)1187 - 1185

Setepenmut (Wybraniec Mut)<div align="center">

Małżonka Seti II, macocha Siptaha. Ponieważ syn Tauseret i Seti II, Seti-Merenptah, będący prawowitym następcą tronu, umarł przedwcześnie, na tronie zasiadł pasierb Tauseret, również nieletni - Siptah, Sama królowa pełniła władzę regencyjną w jego imieniu a po śmierci 20-o letniego władcy, przejęła faktyczną władzę faraońską. Zaczęła nawet liczyć lata swych rządów łącznie z latami regencji. Dlatego Manethon przypisał jej 7 lat panowania. Przyczyną upadku rządów Tauseret był konflikt o władzę z Sethnachtem. Miejsce pochówku - grób KV14 w Dolinie Królów. </div><div align="center">

xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx

XX dynastia 1185 - 1070( Teby, Pi-Ramzes)

<script language="javascript"><!-- hide

if (self==parent){document.write('<font color=#ff000><b>UWAGA! To tylko ramka! - idĽ <a href="../index.htm">strony głównej</a></b></font>')};

1. Sethnacht (Nachset) 1185 - 1182

Userchaure (Bogaty w postacie, Re)
Setepenre (Wybraniec Re)

Meriamon (Ukochany Przez Amona)
Sethnacht (Seth jest zwycięski)

Gdy w kraju zapanowała anarchia przejął władzę po śmierci królowej Tauseret. Sethnacht zasłynął z uzurpacji wielu budowli wzniesionych przez swoich poprzedników, sam był prawdopodobnie twórca dwóch kaplic w Deir el-Medina. Wkrótce po ogłoszeniu się królem i po zaprowadzeniu porządku w Egipcie, zmarł. Pochowany został w grobowcu (również uzurpowanym) królowej Tauseret - grób KV14 w Dolinie Królów. Mumia króla została znaleziona w skrytce-grobie Amenhotepa II KV35. Był ojcem Ramzesa III.</div><div align="center">

</div>

2. Ramzes III 1182 - 1151

Ramesisu (Zrodzony z Re)
Meriamon (Ukochany Przez Amona)

Usermaatre (Wielka Jest Sprawiedliwość Re)

Syn Sethnachta i Teje-Mereniset, ojciec Ramzesa IV. Walczył z Libijczykami w 5 i 11 roku swoich rządów. Zbuntowane plemiona libijskie zostały przykładnie ukarane, ich bydło zasiliło dobra swiątyni Amona w Karnaku a część zbuntowanych plemion przesiedlono do specjalnych osiedli w Środkowym Egipcie i Delcie. W 8 roku panowania odparł najazd ludów morskich, pochodzzacych prawdopodobnie z obszaru bałkańskiego i egejskiego. Odbył dwie zwycięskie kampanie do Azji, gdzie w lądowej bitwie i w bitwie morskiej u wylotu Delty Wschodniej pod Pelazjum Ramzes odparł atak najeźdźców i tym samym obronił Egipt przed obcym panowaniem około 1191 p.n.e. . Pojmani zostali włączeni do egipskiej armii, część z nich utworzyła w Azji państwo Filistynów. Zachowało się wiele świadectw jego aktywności budowlanej Ramzesa III. Wybudował m.in. wspaniałą swiątynię grobową z pałacem w Medinet Habu, rozpoczął liczne prace na terenie kompleksu świątynnego w Karnaku, również w Edfu, Buhen, Kom Ombo, Koptos, el-Kab i wielu innych miejscowościach Ramzes III pozostawił po sobie liczne zabytki. W 32 roku panowania miał miejsce spisek haremowy, który miał na celu odsunięcie króla od władzy. Jego miejsce miał zająć książę Penawer, spisek zakończył się jednak niepowodzeniem dzięki działaniom prawowitego następcy Ramzesa IV. Spiskowcy zostali skazani na śmierć lub okaleczenie. Około 1190 spowodował założenie osady górniczej w krainie Punt.Pierwotnie miejscem pochówku władcy miał być grób KV3 w Dolinie Królów, jednak prace nad nim trzeba było przerwać. Ostatecznie zmarłego faraona pochowano w zaanektowanym grobowcu Sethnachta - grób KV11 w Dolinie Królów, zaś grób KV3 posłużył za pochówek jednemu z synów Ramzesa. Mumia króla została znaleziona w skrytce DB320 w Deir el-Bahari.

</div><div align="center">

3. Ramzes IV 1151 - 1145

Hekamaatre (Re, Władca Sprawiedliwości)

Ramesisu (Zrodzony z Re)

Syn Ramzesa III i królowej Iset, brat Ramzesa VI. Zdecydowane stanowisko Ramzesa podczas spisku haremowego pod koniec panowania jego ojca zapewniło mu następstwo tronu. Znane sa liczne ślady obecności w kamieniołomach w Wadi Hammamat i kopalniach na Synaju. Miejscem pochówku Ramzesa został grób KV2 w Dolinie Królów, choć jeszcze jako książę następca tronu rozpoczął budowę grobowca w Dolinie Królowych - QV53. Ramzes IV umarł w wieku ok. 50 lat. Mumia króla została znaleziona w skrytce-grobie Amenhotepa II - KV35. </div><div align="center">

</div>

4. Ramzes V 1145 - 1141

Ramesisu (Zrodzony z Re)

Usermaatre (Wielka Jest Sprawiedliwość Re)

Syn Ramzesa IV i królowej Tentipet. Zachowało się po nim niewiele zabytków, w Heliopolis, Karnaku i Deir el-Bahari, oraz na Synaju. Najważniejszym pisanym dokumentem z tego okresu jest papirus Wilboura. Jest to jedno z najważniejszych źródeł mówiących o gospodarce Egiptu tego okresu. Król zmarł na ospę w wieku trzydziestu kilku lat. Miejsce pochówku - wspólny z Ramzesem VI grób KV9 w Dolinie Królów. Mumia króla została znaleziona w skrytce-grobie Amenhotepa II - KV35. </div><div align="center">

</div>

5. Ramzes VI 1141 - 1133

Nebmaatre (Re Pan Sprawiedliwości)
Meriamon (Ukochany Przez Amona)

Ramesisu (Zrodzony z Re)
It Amun Neczer Heka Junu (Ojciec Amona, Bóg, Władca Heliopolis)

Syn Ramzesa III i królowej Iset, brat Ramzesa IV. Oprócz licznych przywłaszczonych przez Ramzesa pomników zabytki po nim znajdują się w Memfis (pylon i fragment kolosalnego posągu), Heliopolis, Karnaku (stele) i Synaju. Jego posagi znajdują się w Tanis, Bubastis, Koptos. Miejsce pochówku - przepięknie dekorowany, wspólny z Ramzesem V grób KV9 w Dolinie Królów. Mumia króla została znaleziona w skrytce-grobie Amenhotepa II - KV35. </div><div align="center">

</div>

6. Ramzes VII 1133 - 1126

Usermaatre (Wielka Jest Sprawiedliwość Re)
Setepenre (Wybrany Przez Re)
Meriamon (Ukochany Przez Amona)

It Amon Neczer Heka Junu (Ojciec Amona, Bóg, Władca Heliopolis)

Ramesisu (Zrodzony z Re)

Syn Ramzesa VI i królowej Nubchesbed. Zachowało się kilka dokumentów z tego okresu. Są to głównie dokumenty administracyjne i gospodarcze, np. rozliczenia z wypraw po złoto i galenit, hymny na cześć króla, a także dokumenty z Deir el-Medina pozwalające wnioskować o kryzysie gospodarczym objawiającym się wzrostem cen zboża, rozprzężeniu władzy, grabieżom grobów na nekropoli. Miejsce pochówku faraona - skromny grób KV1 w Dolinie Królów. </div><div align="center">

</div>

7. Ramzes VIII 1126

Usermaatre (Wielka Jest Sprawiedliwość Re)
Achenamon (Ukochany przez Amona)

Setherchopszef (Set Kieruje Jego Silnym Ramieniem)
Meriamon (Ukochany Przez Amona)

Ramesisu (Zrodzony z Re)

</div><div align="center">

8. Ramzes IX 1126 - 1108

Neferkare (Piękna jest Dusza Re)
Setepenre (Wybraniec Re)

Ramesisu (Zrodzony z Re)
Chai em Waset
Meriamon (Ukochany Przez Amona)

Pochodzenie tego władcy nie jest do końca ustalone. Był prawdopodobnie synem Montuherchopszefa, syna Ramzesa III i Tachat. Jednak E.F.Wente twierdzi że Ramzes IX był synem Ramzesa VIII a wg jednej z hipotez K.Kitchena jego ojcem był Ramzes VII. Panowanie Ramzesa IX zasłynęło z głośnych przesłuchań rabujących groby w Dolinie Królów i wszechobecnej korupcji urzędników. Miejsce pochówku - grób KV6 w Dolinie Królów. Mumia króla została znaleziona w skrytce DB320 w Deir el-Bahari. </div><div align="center">

</div>

9. Ramzes X 1108 - 1098

Chepermaatre (Stworzony na wzór Maat, Re)
Setepenre (Wybraniec Re)

Ramesisu Amon (Zrodzony z Re, Amon)

Ramesisu (Zrodzony z Re)

Dziewięcioletni okres rządów przypisywany temu władcy przez niektórych badaczy wydaje się mało prawdopodobny. Ostatni jeszcze udokumentowany rok panowania Ramzesa X to rok trzeci, wymieniony w dziennikach nekropoli Deir el-Medina. Miejsce pochówku - grób KV18 w Dolinie Królów. Nie zachowała się mumia władcy ani żaden przedmiot z wyposażenia grobowego.

</div><div align="center">

10. Ramzes XI 1098 - 1070

Menmaatre Setepenptah (Sprawiedliwość Re)

Ramesisu (Zrodzony z Re)

Chaemuaset (Objawienie w Tebach)
Setepenptah (Wybraniec Ptaha)
Mereramon (Ukochany Przez Amona)
Neczer Heka Junu (Bóg, Władca Heliopolis)

Syn Ramzesa X i królowej Titi. Panowanie Ramzesa XI cechuje upadek autorytetu państwa, kryzys gospodarczy, grabieże grobów królewskich, klęska głodu i, wreszcie, wojna domowa. Na czasy Ramzesa XI przypada kontrowersyjny epizod wyprawy Panehesiego na południe, której celem było zaprowadzenie porządku w tej części kraju. Ambicje generała Panehesiego doprowadziły do konfliktów z arcykapłanem Amona w Tebach - Amenhotepem. Doszło do wojny domowej. Na prośbę Amenhotepa, Ramzes XI wysłał kolejne oddziały wojska pod dowództwem Pianchiego, Panehesi zostaje wygnany z kraju a Pianchi, a następnie jego zięć Herhor (a może odwrotnie...?) pełnią funkcję arcykapłanów prowadząc jeszcze przez 10 lat wojnę w Nubii. Pod koniec rządów Ramzesa, na Północy włada Smendes (prawdopodobnie wezyr tej części kraju), Tebaidą zaś zarzadza Herhor, dajac poczatek silnej i niezależnej od centralnej władzy w Tanis, dynastii arcykapłanów Amona tebańskiego. Ramzes XI został pochowany w grobie KV4 w Dolinie Królów</div><div align="center">

xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx

Rządy ostatniego Ramzesydy doprowadziły do wybuchu walk z udziałem kapłanów boga Amona w Tebach i dowódców libijskich najemników. Po władzę sięgnął ok. 950 r. p.n.e. jeden z tych ostatnich, Szeszonk z Bubastis (w Biblii występuje jako Sisak). Część kapłanów uciekła wówczas do Nubii, gdzie ich potomkowie ok. 750 r. p.n.e. założyli teokratyczne państwo ze stolicą w Napata. Ok. 920 r. p.n.e. Szeszonk najechał Palestynę i splądrował Jerozolimę. W latach 715-663 p.n.e. Egiptem nadal rządzili obcy. Po rządach Libijczyków nadszedł okres panowania dynastii nubijskiej (etiopskiej). Kres położył mu dopiero najazd asyryjski. W 671 r. p.n.e. władca Asyrii, Asarchaddon dotarł aż do Teb, gdzie dopiero został powstrzymany. W 662 r. p.n.e. jego następcy Assurbanipalowi udało się podbić Egipt i uczynić go prowincją. asyryjską. Władzę sprawowali wtedy jako namiestnicy lokalni książęta. Od nich właśnie wywodziła się XXVI dynastia (saicka), której przedstawiciel Psammetych (663-09 p.n.e.) uwolnił Egipt spod panowania asyryjskiego oraz złamał potęgę kapłanów Amona i zaciężnych wojsk libijskich. W Delcie Nilu osiedlać zaczęli się wówczas najemnicy jońscy, a w Naukratis powstała jońska faktoria handlowa . Ostatni okres rozkwitu państwa egipskiego przypada na lata 570-26 p.n.e. i rządy Amazisa. Egipt stał się w tym okresie potęgą morską, a w polityce zagranicznej stawiał na utrzymywanie dobrych stosunków z greckimi miastami na Morzu Egejskim i grecką kolonią w sąsiedniej Cyrenajce. Jednakże przymierze obronne z władcą Lidii Krezusem i tyranem Samos Polikratesem nie zdało egzaminu, a w 525 r. p.n.e. syn Amazisa, Psammetych III został pobity przez króla Persji Kambyzesa w bitwie pod Peluzjum. Egipt stał się odtąd prowincją perską, która istniała do 332 roku, kiedy zajął go Aleksander Wielki.

xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx

1080 - 775 ( Arcykapłani Amona w Tebach )

Już pod koniec panowania ostatniego z Ramzesów faktyczną władzę w kraju pełni jego wezyr i wicekról Nubii, pierwszy prorok Amona - Herhor. Jego panowanie daje początek dynastii arcykapłanów Amona sprawujących władzę w Tebach. Równolegle w Tanis i Busiris rządzi dynastia XXI zapoczątkowana przez Smendesa, następnie XXII dynastia libijska, której początek dał Szeszonk. Niektórzy z arcykapłanów sprawują władzę nad całym Egiptem, a przynajmniej roszczą sobie do tego prawo, używając pełnej tytulatury królewskiej. Inni, zadowalają się sprawowaniem urzędu arcykapłana pozostając w pełni lojalni w stosunku do panujących na Północy królów, będąc bardzo często z nimi blisko skoligaceni.
Okres przełomu IX i VIII w pne. wzbudza liczne dyskusje wśród badaczy i znawców tematu. Dwa niezaprzeczalne autorytety, K.A.Kitchen i D.A.Aston reprezentują dwa odmienne stanowiska w kwestii zarówno datowania, kolejności jak i genealogii poszczególnych arcykapłanów, a także skoligaconych z nimi władców XXII i XXIII dynastii. Wydaje się, że w świetle aktualnych badań, opartych na istniejących nielicznych i mało przekonywujących źródłach nie jest możliwe udzielenie odpowiedzi na wszystkie pytania, które dotyczą tego, tak mało poznanego przez naukę okresu. Każde znalezisko archeologiczne rzucające jakiekolwiek światło na mroki spowijające ten okres, może przyczynić się do diametralnej zmiany hipotez zaproponowanych przez historyków III Okresu Przejściowego. xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx

1. Herhor 1080 - 1074 Hem Neczer Tepi-en-Amon (Pierwszy Prorok Amona), Herhor (Horus Ochrania Mnie), Siamon (Syn Amona) Pierwszy prorok Amona a następnie władca Górnego Egiptu. Jego pochodzenie nie jest do końca wyjaśnione, powszechnie uznaje się libijskie korzenie Herhora, wywodzącego się z kręgów oficerskich. Tradycyjnie uważa się że był on teściem arcykapłana Pianchi (córka Herhora: Hereret), jednak coraz większą popularność zdobywa sobie wręcz przeciwny pogląd K.Jansen-Winkelna, że to Pianchi był jego teściem i ojcem żony Herhora Nedżemet. Tym samym kolejność panowania obu władców byłaby odwrotna - to Pianchi, a nie Herhor prowadził działania wojenne przeciwko zbuntowanemu wicekrólowi Kusz, Panehesiemu. Inny pogląd na tę kwestię przedstawia A.Niwiński, łącząc z tymi wydarzeniami właśnie Herhora. Jakkolwiek rzeczy się mają, światło na tę kwestię mogą rzucić prace archeologiczne prowadzone w Deir el-Bahari przez polsko-egipską misję pod kierownictwem prof. A.Niwińskiego. Misja Skalna ma bardzo konkretne zadanie: odkrycie grobu Herhora usytuowanego prawdopodobnie na półce skalnej na wysokości 100 m powyżej dolnego tarasu świątyni Hatszepsut. W 19 roku panowania Ramzesa XI został mianowany wezyrem i wicekrólem Nubii, następnie przejął dowództwo armii a wkrótce rzeczywistą władzę w kraju. Po śmierci Ramzesa koronował się na władcę Egiptu, co zostało zatwierdzone przez wyrocznie Chonsu i Amona. W "Opowiadaniu Wenamona", tekstu pochodzącego z czasów XXII dynastii jest mowa o wydarzeniach z okresu 5 roku rządów Herhora, podróż Wenamona po drewno na barkę Amona.

2. Pianchi 1074 - 1070 Prawdopodobnie zięć Herhora i jego następca na tebańskim tronie arcykapłanów Amona lub, jak chce K.Jansen-Winkeln, teść Herhora i jego poprzednik walczący ze zbuntowanym wicekrólem Kusz Panehesim, którego pokonał stając się tym samym faktycznym władcą Górnego Egiptu jeszcze w czasach panowania Ramzesa XI. Małżonką Pianchi była Hereret, prawdopodobnie córka Herhora, synem - Pinedżem I.

3. Pinedżem I 1070 - 1032 Cheperchaure (Dusza Re Objawia Się), Setepenamon (Wybrany przez Amona) Pinedżem (Ten który Należy do Najwspanialszego), Meriamon (Umiłowany przez Amona)

Syn arcykapłana Pianchi i Hereret. Był ojcem arcykapłanów Dżedchonsuefancha, Masuharte i Psusennesa I. Po śmierci Ramzesa XI zawarł porozumienie ze swym teściem Smendesem I, który kontynuuje władzę na Północy uznawaną przez Pinedżema. Od 1054 roku rządząc całym Egiptem, urząd arcykapłana pozostawił swoim synom. Kilka zabytków z tego okresu pozwala wysnuć wniosek o istnieniu opozycji skierowanej przeciwko Pinedżemowi i jego synom zajmującym najwyższe stanowiska w państwie. Przywódcy opozycji zostali w końcu zesłani w 1045 do oazy Charga. Za jego rządów mumie królewskie zostają ukryte w skrytce DB320 w Deir el-Bahari a także ma miejsce pogrzeb żony Herhora - Nedżemet. Pinedżem troszczył się również o inne groby władców okresu Nowego Państwa.

4. Masuharte 1054 - 1045 Najstarszy syn Pinedżema I i Isetemcheb II, mianowany przez ojca w 16 roku panowania arcykapłanem w Tebach podczas gdy Pinedżem I rządził całym krajem jako faraon. Masuharte umarł przed ojcem. Mumia arcykapłana została znaleziona w skrytce DB320 w Deir el-Bahari.

5. Dżedchonsuefanch 1045 Arcykapłan Amona, którego imię (Chonsu przemawia i on żyje) wzmiankowane było na zaginionej dziś trumnie. Miałby być synem Pinedżema I.

6. Mencheperre 1049 - 992 Hem Neczer Tepi-en-Amon (Pierwszy Prorok Amona), Mencheperre (Trwałe są Przejawy Re) Drugi syn Pinedżema I. Ojciec Smendesa II i Pinedżema II. Za jego to rządów miało miejsce przeniesienie i zabezpieczenie mumii królewskich w skrytce w Tebach Zachodnich, podobnie jak za panowania Pinedżema I. Podczas długiego panowania Mencheperre miał również nastąpić bunt w Górnym Egipcie, stłumiony bezwzględnie przez arcykapłana - przywódcy zostali zesłani na wygnanie do oazy Charga.

7. Smendes II 992 - 990 Nisu-Ba-Neb-Dżedet Najstarszy syn Mencheperre i Isetemcheb III, brat Pinedżema II. Krótkie sprawowanie władzy jest przyczyną niemal całkowitego braku zabytków z tego okresu - dekret na 10 pylonie świątyni w Karnaku oraz tablica kamienna na dziedzińcu przed tymże pylonem.

8. Pinedżem II 990 - 969 Pinedżem (Ten Który Należy do Najwspanialszego) Syn arcykapłana Mencheperre i Isetemcheb III. Jest arcykapłanem Amona w Tebach w czasie panowania Amenemipeta, Osochora i Siamona. Obie żony Pinedżema II piastowały liczne dochodowe urzędy kapłańskie. Jedna z nich, córka Smendesa II Neschonsu, objęła nawet funkcję naczelnika obcych krajów i wicekrólowej Nubii (!). Mumia arcykapłana została znaleziona w skrytce DB320 w Deir el-Bahari.

9. Pasebachaienniut (Psusennes III) 969 - 945 Identyfikacja tego władcy nastręcza historykom wiele problemów. Istnieje pogląd, podzielany przez J.Beckeratha, że Psusennes III i ostatni władca XXI dynastii, Psusennes II, to jedna i ta sama osoba. Możliwe jest, że Psusennes będąc arcykapłanem w Tebach i lokalnym władcą w rejonie Abydos, rozszerzył swoje wpływy ok. roku 959 również na teren Delty, jednocześnie przyjmując królewską tytulaturę. Hieratyczne graffiti z świątyni Ptah w Abydos nazywa go królem Górnego i Dolnego Egiptu, arcykapłanem Amona-Re i komendantem wojsk. Jedna z jego córek, Tanetsepeh, była żoną arcykapłana Ptah z Memfis, Szedsunefertuma, drugą - Maatkare, poślubiono Osorkonowi I.

10. Iuput 944 - 924 Syn Szeszonka I, arcykapłana Amona w Tebach, noszący tytuły: "Generał, Przywódca Armii", "Naczelnik Górnego Egiptu". Wybudował sobie cenotaf (pozorny grób) w Abydos.

11. Szeszonk (II) 924 - 894 Syn Osorkona I i Maatkare, córki Psusennesa II. Przyrodni brat Takelota I i arcykapłanów Iuwlota i Smendesa. W 924 został przez swego ojca osadzony w Tebach jako arcykapłan Amona, a na krótko przed śmiercią został podniesiony do godności koregenta a jego imię pisane było w kartuszu królewskim z tytułami należnymi władcy Dolnego i Górnego Egiptu. Jednak Szeszonk zmarł nieoczekiwanie a sukcesja przeszła na jego przyrodniego brata, Takelota I. Szeszonk był ojcem arcykapłana Harsiese. Pochowany został w przedsionku grobu Psusennesa I. Jego bogate wyposażenie pośmiertne to złota maska, srebrny sarkofag, pektorały, amulety i inne cenne przedmioty.

12. Iuwlot 894 - 884 Syn Osorkona I, przyrodni brat Takelota I, Szeszonka II, swego poprzednika na tronie arcykapłanów, oraz Smendesa III, swego następcy.

13. Smendes (III) 884 - 874 Syn Osorkona I, przyrodni brat swoich poprzedników Iuwlota i Szeszonka. Jest poświadczony na oznakowaniach poziomu Nilu w Karnaku z czasów rządów Takelota II.

14. Horsiese I 874 - 860 Hedżcheperre Setepenamon (Świetlisty jest Przejaw Re, Wybraniec Amona) ,Horsiese Meriamon (Horus, Syn zydy, Umiłowany przez Amona) Syn Szeszonka II. Osorkon II powierzył mu urząd arcykapłana Amona w Tebach. Uważny za uzurpatora ponieważ ogłosił się faraonem w czasach rządów XXII dynastii libijskiej, wspierany przez wysoko postawione rody tebańskie. Będąc faktycznym władcą Egiptu, Horsiese osadził swego syna na tronie tebańskim, jako arcykapłana Amona. Grób Horsiese znajduje się w okręgu świątynnym w Medinet Habu. Z pochówku zachowały się kanopy i uszebti oraz czaszka Horsiese z częściowo zabliźnionym otworem z przodu, mogącym być efektem trepanacji lub rany zadanej bronią.

15... dżu ... 860 - 855 Nieznany z imienia syn Hasiese I. Zachowany na dolnej części granitowego sarkofagu z Koptos fragment imienia to ...dżu... . Osadzony przez swego ojca na tronie tebańskim.

16. Nimlot (II) 855 - 845 Syn Osorkona II i Dżedmutesanch. Władca Teb i Herakleopolis, arcykapłan Amona. Był ojcem Karomy III i Dżedptahiefancha, władcy Herakleopolis.

17. Osorkon 840 - 835 Syn Takelota II. Zdaniem K.Kitchena postać arcykapłana Osorkona nie ma nic wspólnego z królem Osorkonem III, który będąc synem Karomy III Meritmut, nie był, tak jak Osorkon, synem Takelota. Zdaniem D.A. Astona Osorkon przedsięwziął w 11 roku panowania Takelota II wyprawę zbrojną do Teb, gdzie Padibastet I ogłosił się władcą, stając się tym samym konkurentem Takelota II. Po zwycięskiej kampanii Osorkon uporządkował sprawy w Tebach. D.A. Aston sądzi dalej że arcykapłan Osorkon jest tożsamy z królem Osorkonem III, który objął władzę w Tebach w czasach Szeszonka III.

18. Horsiese II 835 - 816 Arcykapłan Amona w Tebach. Mógł być wnukiem Horsiese I, króla i arcykapłana Amona.

19. Takelot 800 - 775 Syn Nimlota, księcia Herakleopolis, poświadczony na oznakowaniach poziomu Nilu w Karnaku z 23 roku rządów Padibasteta I i 6 roku Szeszonka IV.

Xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx

XXI dynastia 1069 - 945 ( Tanis ) Dynastia panująca w Dolnym Egipcie, w Tanis. Jak się wydaje, bardziej prawowita niż sprawująca władzę na południu, w Tebach, dynastia arcykapłanów Amona zapoczątkowana przez Herhora. Datacja tej dynastii, jak i całego III OP, zaproponowana przez prof. Kennetha Kitchena wydaje się być najzasadniejsza. xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx <script language="javascript"><!-- hide

if (self==parent){document.write('<font color=#ff000><b>UWAGA! To tylko ramka! - idĽ <a href="../index.htm">strony głównej</a></b></font>')};

</script><div align="center">

1. Smendes I 1069 - 1043

Hedżcheperre (Świetlisty Przejaw Re), Setepenre (Wybraniec Re), Nesubanebdżedet (Władca Mendes), Meriamon (Umiłowany przez Amona) <div align="center">

Trudno jednoznacznie stwierdzić czy Smendes I był królem Delty jeszcze w trakcie rządów Ramzesa XI, czy też pełniąc urząd wezyra, sięgnął po władzę dopiero po śmierci Ramzesa. Był przypuszczalnie synem Herhora i Nedżemet, oraz, poprzez małżeństwo z Tentamon - zięciem Ramzesa XI. Opowiadanie o podróżach Wenamona wymienia Smendesa w takim kontekście, że należy sądzić iż to on jest faktycznym władcą Egiptu. 26-cio letni okres rządów u Manethona potwierdzają źródła archeologiczne, głównie tzw. "stela wypędzonych" przypisywana Smendesowi. Sądzi się, że Smendes rządził przez jakiś czas całym Egiptem, zanim faktyczną władzę w Tebach uzyskali arcykapłani Amona.</div><div align="center">

</div>

2. Amenemose (Nepherheres) 1043 - 1039

Neferkare (Piękna jest dusza Re), Heka Waset (Władca Teb), Amenemose (Amon jest Królem) <div align="center">

Przypuszczalnie syn Smendesa i Tentamon, starszy brat Psusennesa I. W genealogii kapłanów z Memfis wymieniany jest przed Psusennesem, natomiast Manethon, przypisujący mu 4 lata panowania, klasyfikuje go za Psusennesem I. Najprawdopodobniej jednak pod koniec krótkiego panowania ustanowił Psusennesa koregentem.

</div><div align="center">

3. Pasebachaienniut I (Psusennes I) 1039 - 991

Aachheperre (Wspaniałe są Objawienia Re)
Setepenamon (Wybraniec Re)

Pasebachaienniut (Gwiazda która Pojawiła się w Miescie)
Meriamon (Umiłowany przez Amona)

Syn Pinedżema I i Henuttaui. Możliwe, że rozpoczął panowanie jako koregent swego poprzednika Amenemose. Niewiele wiadomo o polityce zagranicznej tego władcy, być może utrzymywał kontakty handlowe z Asyrią o czym może świadczyć zapis w piśmie klinowym znaleziony na biżuterii w jego grobie. Miejscem pochówku władcy stał się grób nr 3, odkryty w 1940 r przez P.Monteta w Tanis. Grobowiec ten, zbudowany dla Psusennesa I, jego małżonki Mutnedżemet i ich syna Ramzesa Anchefenmuta, choć nienaruszony przez rabusiów, został później wykorzystany do pochówku Amenemipeta i Szeszonka II oraz naczelnika kapłanów wszystkich bogów, Wendżebaendżeda. Zewnętrzny sarkofag Psusennesa wykonany z różowego granitu należał pierwotnie do Merenptaha. Wewnątrz znajdował się drugi sarkofag z czarnego granitu a w środku - trumna z litego srebra. P.Montet znalazł w nienaruszonym grobie liczne skarby, m.in. złotą maskę, złote i srebrne naczynia, biżuterię. Sama mumia rozpadła się całkowicie.

</div><div align="center">

</div>

4. Amenemipet (Amenophthis) 993 - 984

Usermaatre (Sprawiedliwość Re Jest Potężna)
Setepenamon (Wybraniec Amona)

Amenemipet (Amon jest w święcie Opet)

Syn Psusennesa I i Mutnedżemet, arcykapłan Amona w Tanis. Amenemipet był prawdopodobnie ojcem Osochora i Siamona. Wiadomo że udzielił schronienia księciu edomickiemu Hadadowi. Prowadził działalność budowlaną w Giza (kaplica Izydy) i w Memfis (świątynia Ptaha).
Miejsce pochówku - grób IV, niewielka komora na cmentarzysku królewskim w Tanis. Następnie, w czasach Siamona, jego mumia została przeniesiona do komory w grobie Psusennesa I, przeznaczonej pierwotnie do jego matki Mutnedżemet. 16 kwietnia 1940 roku P.Montet odkrył grób znajdując złote i srebrne ozdoby wyposażenia.</div><div align="center">

</div><div align="center">

5. Osochor (Osorkon Starszy) 984 - 978

Aacheperre (Piękna Jest Dusza Re)
Setepenre (Wybraniec Re)

Osorkon

Syn Szeszonka, Wielkiego przywódcy Libijczyków - Meszwesz, oraz Mechtenusechet. Manethon przypisuje mu sześć lat panowania i imię Osochor, które jest libijską formą egipskiego - Osorkon. Jeśli te zalożenia okazałyby się słuszne to Osochora należałoby umieścić w dynastii XXII libijskiej jako Osorkona I i zmienić odpowiednio numerację następujących po nim faraonów o tym imieniu. Wg innej wersji Osochor był synem i następcą Amenemipeta, co pozwalało by przypisać go do XXI dynastii.

</div>

6. Siamon (Psinaches_,Saites) 978 - 959

Neczericheperre (Przejaw Re, który podobny jest Bogu)
Setepenamon (Wybraniec Amona)

Siamon (Syn Amona)

Nie jest jasne pochodzenie Siamona. S±dzi się że mógł być bratem lub synem swego poprzednika Osochora. Działalność budowlana Siamona zasługuje na uwagę. Rozbudował świątynię Amona w Tanis, również w Memfis wzniósł świątynię ku czci tego boga. Zachowało się też wiele zabytków oznakowanych imieniem tego władcy. Poprowadził kampanię wojskową przeciw Filistynom osiedlonym w Palestynie, a zdobyte miasto Gezer stało się posagiem córki Siamona poślubionej Salomonowi, co z pewnością przypieczętowało sojusz pomiędzy Egiptem i królestwem Izraela.

7. Pasebachaenniut II (Psusennes II) 959 - 945

Titcheperure (Ten Który Jest Jedną z Postaci Re)
Setepenre (Wybraniec Re)

Pasebachaienniut (Gwiazda która Pojawiła się w Mieście)
Meriamon (Umiłowany przez Amona)

Identyfikacja tego władcy nastręcza historykom wiele problemów. Istnieje pogląd, podzielany przez J.Beckeratha, że Psusennes II i arcykapłan Amona w Tebach Psusennes III, to jedna i ta sama osoba. Możliwe jest, że Psusennes II był lokalnym władcą w rejonie Abydos i że sprawował swe rządy krótko w okresie Szeszonka I, jednak wówczas nie może być mowy o 14 latach sprawowania władzy, przypisywanych do schyłku XXI dynastii. Jedna z córek Psusennesa II, Tanetsepeh, była żoną arcykapłana Ptah z Memfis, Szedsunefertuma. Drugą, Maatkare, poślubiono Osorkonowi I

xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx

</div><div align="center">

XXII dynastia 945 -715(Tanis, Bubastis,Herakleopolis )</div>

Datacja tej dynastii, jak i całego III OP, zaproponowana przez prof. K. Kitchena wydaje się być najzasadniejsza, choć w świetle badań D.A. Astona, nie do końca przekonywująca. W ogóle, IX w pne należy do najsłabiej poznanych przez nas okresów w dziejach Egiptu. Wydaje mi się, że przy obecnym stanie wiedzy, opartej na niepewnych, często wykluczających się wzajemnie źródłach, nie może być mowy o precyzyjnym przedstawieniu historii politycznej III Okresu Przejściowego. Przyczyną dużej dowolności w interpretacji faktów jest, między innymi, podział władzy na kilka, bardziej lub mniej, silnych ośrodków politycznych. Znaczna rolę odkrywają Teby z urzędem arcykapłana Amona, piastowanym przez skoligaconych z władcami XXII dynastii arcykapłanów, majacych często aspiracje do rządzenia całym krajem. Również w takich ośrodkach jak Herakleopolis czy Hermopolis w środkowym Egipcie książęta sprawują niezależną władzę, bywa, że są mianowani przez prawowitych faraonów z Delty. xxxxxxxxxxxxxxxxx<script language="javascript"><!-- hide

if (self==parent){document.write('<font color=#ff000><b>UWAGA! To tylko ramka! - idĽ <a href="../index.htm">strony głównej</a></b></font>')};

</script><div align="center">

1. Szeszonk I (Sesonchis) 945 - 924

Hedżcheperre (Świetliste jest Objawienie Re)
Setepenre (Wybrany przez Re)

Szeszonk Meriamon (Wielbiący Amona)

Pochodzacy z libijskiej ludnosci napływowej naczelnik z Bubastis. Syn Nimlota i Tanetsepeh, który przejął władzę po śmierci Psusennesa II. Był władcą energicznym, rządzącym przy pomocy wojska. Jednego ze swych synów (królowa żona - Karomama), Nimlota osadził w Herakleopolis aby zarządzał w jego imieniu Egiptem Środkowym. Potem drugiego syna, Iuputa, uczynił arcykapłanem Amona w Tebach, co oznaczało faktyczne zjednoczenie Egiptu. Córka Taszepenbastet została żoną trzeciego proroka Amona w Tebach. Inne wpływowe urzędy w kraju również zostały obsadzone lojalnymi względem Szeszonka ludźmi, co skutecznie usunęło ewentualne zagrożenie dla władzy królewskiej. Prowadził wyprawy wojskowe do Syrii i Palestyny zdobywając Jerozolimę i szereg innych miast, w 925 roku. Wyprawa azjatycka Szeszonka stanowi przedmiot nielicznych spekulacji współczesnych historyków i "parahistoryków", którzy traktuj±c Biblię jako wykładnię, wypaczają zupełnie historię i chronologię starożytnego Egiptu. Prace budowlane w czasach Szeszonka I koncentrowały się głównie w Tebach, Memfis oraz w Delcie - Bubastis, Tanis, Tell Ballala.
</div><div align="center"></div>

2. Nimlot (I) ok. 940

Syn Szeszonka I i Pentresznes. Lokalny władca Herakleopolis. Ponownie wprowadził zwyczaj codziennego składania ofiary z byka na cześć boga Harsafesa.

3. Osorkon I (Osortchon) 924 - 889</div>

Sechemcheperre (Potężne są Przejawy Re)

Osorkon

Syn Szeszonka I i Karomy I. Stosunkowo długie panowanie Osorkona jest okresem, jeżeli nie prosperity, to z pewnością stabilizacji gospodarczej. ¦wiadczyć o tym może ilość darowizn na rzecz świątyń - Amona, Re-Horachte, Hathor, Mut, Tota i Bastet. Prace budowlane były prowadzone w Bubastis, Memfis, Atfih, el-Hibe i Abydos. Osorkon I był ojcem króla Takelota I i arcykapłanów Amona, Szeszonka II, Iuwlota i Smendesa (III), a także Szapenupet I, pierwszej z dynastycznych boskich czcicielek Amona, kapłanek, które sprawowały nieograniczoną władzę w Tebach.
</div><div align="center">

4. Szeszonk II 890 - 889

Szeszonk Meriamon (Wielbiący Amona)

Hekacheperre (Przejawy Władzy Re)
Setepenre (Wybrany przez Re)

Syn Osorkona I i Maatkare, córki Psusennesa II. Przyrodni brat Takelota I i arcykapłanów Iuwlota i Smendesa. W 924 został przez swego ojca osadzony w Tebach jako arcykapłan Amona, a na krótko przed śmiercią został podniesiony do godności koregenta a jego imię pisane było w kartuszu królewskim z tytułami należnymi władcy Dolnego i Górnego Egiptu. Jednak Szeszonk zmarł nieoczekiwanie a sukcesja przeszła na jego przyrodniego brata, Takelota I. Szeszonk był ojcem arcykapłana Harsiese. Pochowany został w przedsionku grobu Psusennesa I. Jego bogate wyposażenie pośmiertne to złota maska, srebrny sarkofag, pektorały, amulety i inne cenne przedmioty.</div><div align="center">

</div>

5. Takelot I (Takelothis) 889 - 874

Najmniej poznany faraon tej dynastii i całego III Okresu Przejściowego. Nie można mu przypisać żadnego znanego dziś zabytku. Jedynym dowodem na istnienie tego władcy jest genealogia kapłana Pasenhora na steli z Serapeum z 37 roku panowania Szeszonka V, zaświadczająca jego panowanie, jak również pochodzenie - syn Osorkona I i królowej Taszedchonsu.<div align="center">

</div>

6. Osorkon II 874 - 850 Usermaatre (Sprawiedliwość Re Jest Potęgą)
Setepenamon (Wybraniec Amona)

Osorkon
Meriamon (Umiłowany Przez Amona)

(królowa żona - Karomama), <div align="center">

7. Horsiese I 870 - 860

Hedżcheperre (Świetlisty Jest Przejaw Re)
Setepenamon (Wybrany Przez Amona)

Horsiese (Horus, Syn Izydy)
Meriamon (Umiłowany przez Amona)

Syn Szeszonka II. Osorkon II powierzył mu urząd arcykapłana Amona w Tebach. Uważny za uzurpatora ponieważ ogłosił się faraonem w czasach rządów XXII dynastii libijskiej, wspierany przez wysoko postawione rody tebańskie. Będąc faktycznym władcą Egiptu, Horsiese osadził swego syna na tronie tebańskim, jako arcykapłana Amona. Grób Horsiese znajduje się w okręgu świątynnym w Medinet Habu. Z pochówku zachowały się kanopy i uszebti oraz czaszka Horsiese z częściowo zabliźnionym otworem z przodu, mogącym być efektem trepanacji lub rany zadanej bronią.</div><div align="center">

</div><div align="center">

8. Takelot II 850 - 825

Hedżcheperre (Świetlisty Jest Przejaw Re)
Setepenre (Wybrany Przez Re)

Takelot Meriamon (Umiłowany przez Amona)

</div><div align="center">

(królowa żona - Karomama, córka arcykapłana Niemoda, matka Oserkoma III) </div>

9. Szeszonk III 825 - 773

Usermaatre (Potęga Jest Sprawiedliwoscią Re)
Setepenre (Wybrany Przez Re)

Meriamon (Umiłowany przez Amona)

Syn Takelota II i Karomy III. Z niejasnych powodów uznał Padibasteta I jako równoprawnego króla Egiptu, dodatkowo w Środkowym Egipcie panowali przedstawiciele obu dynastii, XXII i XXIII. Również w Delcie zaznaczyło się rozbicie terytorialne na wiele pojedynczych księstw. Z 49 roku panowania faraona zachowała się wzmianka o klęsce głodu. Po długim panowaniu (co najmniej 52 lata)Szeszonka pozostało wiele budowli w Delcie. W 1939 r P.Montet odkrył grób (nr 5) Szeszonka w Tanis, zawierający sarkofag i kanopy.

</div>

10. Pimai (Pami) 773 - 767

Usermaatre (Potęga Jest Sprawiedliwością Re)
Setepenamon (Wybrany Przez Amona)

Syn Szeszonka III i Tentamenopet („Pimai” - znaczy „Kot”), brat księcia i regenta Athribis i Heliopolis, Bakennefi. Nieliczne zabytki zachowały się jedynie w Delcie. Posąg grupowy z Sais przedstawia go z okresu przed objęciem rządów i tytułuje jako "Naczelnika Libijczyków - Meszwesz". Możliwe że został pochowany w grobie II nekropoli królewskiej w Tanis.
</div><div align="center">

11. Szeszonk V 767 - 730</div>

Aacheperre (Wspaniałe są Przejawy Re)

Syn i następca Pamiego, o czym zaświadcza stela z Serapeum z 11 roku panowania. Brak jest zgody co do umiejscowienia Pamiego w XXII lub XXIII. Zdaniem D.Astona należy go uważać za czwartego lub piątego władcę XXIII dynastii, poprzednika Padibasteta II. W czasie rządów Szeszonka na południu, w Tebach panuje XXIII dynastia i królowie-arcykapłani Osorkon III i Takelot III oraz Iuput II w Leontopolis. Możliwe że zanim Szeszonk objął władzę po śmierci ojca, był arcykapłanem Amona w Tanis.</div><div align="center">

12. Osorkon IV730 - 715

Aacheperure (Wspaniały Jest Przejaw Re)
Setepenamon (Umiłowany Przez Re)

Syn Szeszonka V i królowej Tadibastet II. Panowanie Osorkona przypada na okres gdy w Egipcie rządzą równocześnie cztery dynastie. I tak do XXIII dynastii należą Iuput II i Szeszonk VI, w Sais XXIV dynastia to Tefnacht i Bakenrenef, dynastia XXV kuszycka - Pianchi i Szabaka. Wkrótce po wstąpieniu na tron Osorkona, Egipt jest zdobyty przez króla kuszyckiego Pianchi. Koniec rządów przypada na inwazję Asyrii w Azji. W 716 Sargon II dochodzi aż do el-Arisz, na granicy Palestyna-Egipt

xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx

XXIII dynastia 818 - 715
( Leontopolis, Hermopolis, Herakleopolis, Teby )

Datacja tej dynastii, jak i całego III Okresu Przejściowego, zaproponowana przez prof. Kennetha Kitchena wydaje się być najzasadniejsza. Kolejność władców podaję również wg tradycyjnej chronologii. Zdaniem D.A.Astona za założyciela dynastii należy uważać Takelota II, który poprzedza na tebańskim tronie Padibasteta I, Iuputa I, Osorkona III, Takelota III, Amonruda i Pajefczauembasteta, nie zaliczając do tej listy Szeszonka IV. Dynastia XXIII, podobnie jak częściowo równocześnie z nią panująca XXII, nie stanowi w historii Egiptu okresu dobrze poznanego. Rozbicie centralnej władzy królewskiej na kilka niezależnych ośrodków powoduje osłabienie kraju, co w konsekwencji doprowadza do najazdu kuszyckiego i zagrożenia ze strony Asyrii. xxxxxxxxxxxxxxxxxx<script language="javascript"><!-- hide

if (self==parent){document.write('<font color=#ff000><b>UWAGA! To tylko ramka! - idĽ <a href="../index.htm">strony głównej</a></b></font>')};

</script><div align="center">

1. Padibastet I ( Petubastis I ) 818 - 793

<span lang="pl"> </span>Usermaatre<span lang="pl"> </span>(Bogaty w Maat, Re<span lang="pl">)</span>
Setepenamon <span lang="pl">(</span>Wybraniec Amona)

<span lang="pl"> </span>Padibastet<span lang="pl"> </span>(Jego madrość pochodzi od Bastet<span lang="pl">)</span>
Meriamon <span lang="pl">(</span>Ukochany przez Amona)

Tradycyjnie uważany za założyciela dynastii choć część badaczy (D.Aston) umieszcza Padibasteta pomiędzy Takelotem II i Iuputem I. Możliwe, że był synem Takelota II a bratem Szeszonka III. Poświadczony przez zapis na nilometrze w Tebach i annały kapłańskie z Karnaku. W 15 roku panowania mianował Iuputa koregentem. Inni jego synowie to Pediamon, mianowany kapłanem Amona w Tebach w 7 roku Padibasteta i Pentiefanch, mianowany wezyrem w 8 roku.

</div>

2. Iuput I 804/3

Meriamon (Ukochany przez Amona) <div align="center">

Mianowany koregentem przez swego ojca w 15 roku panowania Padibasteta I. Nilometr z Karnaku poświadcza 2 rok panowania (koregencji).</div><div align="center">

</div>

3. Szeszonk IV 793 - 787

<span lang="pl"> </span>Usermaatre<span lang="pl"> </span>(Bogaty w Maat, Re<span lang="pl">)</span>
Meriamon <span lang="pl">(</span>Ukochany przez Amona)

<span lang="pl"> </span>Sheshonq Meriamon (Ukochany przez Amona)

Wg K.Kitchena był mężem Karomy III Meritmut, matki Osorkona III, którego ojcem mógł być właśnie Szeszonk IV. Zdania tego nie podzielają inni badacze, uważający że tego faraona nie należy uwzględniać przy tworzeniu list królewskich. Jedynym świadectwem jego istnienia jest wzmianka na nilometrze w Karnaku.</div>

4. Osorkon III 787 - 759

<span lang="pl"> </span>Usermaatre<span lang="pl"> </span>(Bogaty w Maat, Re<span lang="pl">)</span>
Setepenamon <span lang="pl">(</span>Wybrany przez Amona)

<span lang="pl"> </span>Osorkon Meriamon Siiset (Ukochany przez Amona, Syn Izydy)

Syn Karomy III Meritmut i nieznanego faraona. Być może jego ojcem był Szeszonk IV (K.Kitchen) lub, jak chce D.Aston, Takelot II. D.Aston ponadto utożsamia króla Osorkona III z kapłanem Osorkonem, synem Takelota II. Wg K.Kitchena obie postacie nie sa nawet rodzeństwem. Osorkonowi, rzadzącemu z Leontopolis, udało się osadzić swoich ludzi na urzędach arcykapłana w Herakleopolis i namiestnika Południa. Również w Tebach arcykapłanem Amona został jego syn i koregent Takelot III a córka, Szapenupet I, boską czcicielką Amona.<div align="center">

5. Takelot III 764 - 757

<span lang="pl"> </span>Usermaatre<span lang="pl"> </span>(Bogaty w Maat, Re<span lang="pl">)</span>
Setepenamon <span lang="pl">(</span>Wybrany przez Amona)

<span lang="pl"> </span>Takelot Meriamon Siiset (Ukochany przez Amona, Son of Isis)

Syn Osorkona III i Tentsai. Arcykapłan Amona w Tebach od ok. 775 pne, później koregent Osorkona III, był również samodzielnym władcą w Leontopolis. Kazał wybudować świątynię Ozyrysa - Pana Wieczności w Karnaku. Synami Takelota III byli kapłani Dżedptahiefanch i Osorkon, ale następcą tronu został jego młodszy brat Amonrud.<div align="center">

</div>

6. Szapenupet I 754 - 714

Henemetibamon

Meritmut (Ukochana przez Mut)

Córka Osorkona III i Karaotet. Zapoczatkowała słynną linię boskich czcicielek Amona. W momencie objęcia funkcji przyjęła tytuł "Władczyni Obydwu Krajów, Ucieleśnienie Woli Amona, Szapenupet Meritmut". Jej władza, sprawowana w Tebach, była równa władzy królewskiej. Za jej czasów, Osorkona III i Takelota III wzniesiono swiątynię Ozyrysa w Karnaku. Po wkroczeniu Kuszyty Pianchi do Teb, Szapenupet adoptowała jego siostrę Amenardis, czyniac tym samym tę ostatnia swoja następczynią na tronie tebańskim.</div>

7. Amonrud (Rudamon) 757 - 754

<span lang="pl"> </span>Usermaatre (Bogaty w Maat, Re)

<span lang="pl"> </span>Rudamon (Amon jest silny)
Meriamon (Ukochany przez Amona)

Dość duża rozbieżność ocen co do długości rządów Amonruda panująca wśród historyków, spowodowana jest odczytywaniem słynnego graffiti z Wadi Gasus, gdzie przypisuje mu się 19 rok rządów. Jedna z córek Amonruda , Irbastnubnefu, została małżonką księcia Pajefczauembasta z Herakleopolis.

8. Iuput II 754 - 720/715

<span lang="pl"> </span>Usermaatre (Bogaty w Maat, Re)

<span lang="pl"> </span>Meriamon Sibastet (Ukochany przez Amona, Syn Bastet)

Władca Leontopolis w Delcie. Sprzymierzeniec Osorkona IV i Tefnachta przeciw Kuszycie Pianchi. Jeżeli kontrowersyjny zapis w graffiti z Wadi Gasus o 19 roku rządów odnosi się do panowania Iuputa (a nie Amonruda) to bliższy prawdy jest okres panowania Iuputa II zaproponowany przez J. von Beckeratha i F.Gomaŕ czy K.Kitchena.

9. Pajefczauembastet754 - 720

<span lang="pl"> </span>Neferkare (Piękna jest dusza Re)

Pajefczauembastet (Jego życie jest w rękach Bastet)

Rządy w Herakleopolis w opozycji do innych władców tej dynastii i XXIV dynastii saickiej. Był mężem córki Amonruda, Irbastnubnefu. Bronił Herakleopolis przed atakami Tefnachta z Sais i Nimlota III z Hermopolis, w końcu jednak uznał zwierzchnictwo Kuszyty Pianchi.</div><div align="center">

</div>

10. Nimlot (III) ok. 754 - 725

Prawdopodobnie syn Osorkona III, osadzony przez niego na tronie w Hermopolis. Sojusznik Tefnachta w walce przeciwko księstwu Herakleopolis i kuszyckiemu władcy Pianchiemu. Po zdobyciu Hermopolis przez Piachiego, Nimlot zmuszony poddać się staje się wasalem Kuszyty. Na steli Pianchiego występuje z tytułem "król", nosi koronę chepresz i ureusza - insygnia władzy faraońskiej.
<div align="center"></div>

11. Dżehutiemhat ok. 728 <div align="center">

Nefercheperre (O doskonałej postaci Re)
Haihaw (O lśniącej koronie [postaci])

Dżehutiemhat (Ukochany przez Thota)

Przypuszczalnie następca Nimlota na tronie w Hermopolis, w opozycji do innych władców tej dynastii i XXIV dynastii saickiej.
</div><div align="center">

12. Szeszonk VI 720/715 - 715/710

Istnienie tego władcy jest historycznie wątpliwe. Potwierdza je tylko zawieszka z brązu z imieniem Szesz, co może być jedynie błędnie zapisanym imieniem Szeszonka III.<div align="center">

xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx

</div>

if (self==parent){document.write('<font color=#ff000><b>UWAGA! To tylko ramka! - idĽ <a href="../index.htm">strony głównej</a></b></font>')};

XXIV dynastia 727 - 715 ( Sais )

1. Tefnacht 727 - 720<div align="center">

Szepsesre (Wspaniały jak Re)

Tefnacht

Książę Sais w latach 740-727 pne. W ciągu kilku lat udało mu się zjednoczyć niemal wszystkie nomy Delty, stał się tym samym władcą potężniejszym niż królowie XXII i XXIII dynastii. Stanął na czele koalicji książąt Delty (Osorkon IV, Iuput II, Szeszonk V) i zaatakował Hermopolis pozostające pod władzą Nimlota III, z którym ostatecznie zawarł przymierze. Po nieudanej próbie zdobycia Tebaidy i Herakleopolis, uciekając przed Pianchim schronił się w bagnach delty Nilu. Tytuł królewski przyjął dopiero w 727 pne po wycofaniu się Kuszytów i ugruntował swoją władzę po wycofaniu się Pianchiego do Napaty.

</div><div align="center">

2. Bakenrenef ( Bokchoris ) 720 - 715

Uahkare (Dusza Re jest Niezmienna) <div align="center">

Syn Tefnachta. Uznawany przez Greków (Diodor) za wielkiego prawodawcę, choć dziś niewiele wiadomo o jego działalności gospodarczej i administracyjnej. Układał się z Asyryjczykami przeciwko Kuszytom. Zdaniem Manethona został pojmany przez Szabakę i spalony na stosie.</div><div align="center">

</div><div align="center">

3. Padinemti Padinemti (Ten, którego zesłał Nemti)

Rządy w Asjut w opozycji do władców tej dynastii. Król poświadczony przez zapis na papirusie grobowym XXV dynastii.<div align="center">

xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx

XXV dynastia 770-656(kuszycka -Napata, Teby Tanis )<script language="javascript"><!-- hide

if (self==parent){document.write('<font color=#ff000><b>UWAGA! To tylko ramka! - idĽ <a href="../index.htm">strony głównej</a></b></font>')};

</script><div align="center">

</div>

1. Alara ( Alula ) 770 - 750

Władca Napaty, brat Kaszty. Twórca dynastii kuszyckiej, wzmiankowany na steli Taharki z Kawa jako "Książę, syn Re". Ze związku Alary i Kasaki narodziła się Tabira, żona Piji (Pianchi). <div align="center">

</div>

2. Kaszta (Maare) 750 - 730

Władca Napaty, ojciec Pianchi, Abary, Peksater, Amenardis i, przypuszczalnie, Szabaki. Udało mu się uczynić jedną ze swych córek, Amenardis, boską czcicielką Amona w Tebach. Opanowanie całej Nubii poświadczyć może stela w świątyni Chnuma na Elefantynie. Po zakończonej ekspansji nosił tytuł "Król Górnego i Dolnego Egiptu, Syn Re, Pan Obydwu Krajów".

3. Amenardis I (Hatneferumut)

Hatneferumut (Wcielenie piękna, Mut), Amenardis (Amon jest tym, który ją dał)<div align="center">

Córka Kaszty i Pabatmy, siostra Pianchi i Szabaki. Została boską czcicielką [małżonką] Amona w Tebach dzięki adoptowaniu jej przez Szapenupet I. Imię Amenardis znajdujemy na zabytkach świątyni Montu w Karnaku, graffiti w Wadi Hammamat i WadiGasus. Zachowało się wiele posągów i figurek przedstawiających Amenardis, której kaplica grobowa leży w zespole świątyni w Medinet Habu.</div><div align="center">

</div>

4. Pianchi (Piji, Mencheperre ) 730 - 716

Król Napaty, syn i następca Kaszty. Zawładnął Górnym Egiptem dając początek XXV dynastii egipskiej, zwanej kuszycką lub napatańską. Po wyprawie Tefnachta rozbił flotę króla egipskiego i zdobył Hermopolis, pokonując Nimlota, sprzymierzeńca Tefnachta. W skład koalicji północnej sprzymierzonej przeciwko królowi kuszyckiemu wchodzili poza Tefnachtem i Nimlotem z Hermopolis, książęta Ororkon IV, Iuput II i Szeszonk V. Przyjął trybut od wszystkich książąt Delty pokonując garnizony głównych miast, w tym Memfis. Po odbyciu uroczystości religijnych w świątyniach memfickiego Ptaha i heliopolitańskiego Atuma, powrócił do Napaty, skąd starał się sprawować władzę nad całym Egiptem. Miejsce pochówku - piramida w el-Kurru.

</div>

5. Szabaka (Sabakon, Neferkare) 716 - 702

Neferkare (Piękne jest Ka Re)<div align="center">

Syn Kaszty i Pabatmy. Po stłumieniu buntu książąt północy i spaleniu na stosie Bokchorisa (wg Manethona) władał całym Egiptem, a w stosunku do rosnącej w siłę Asyrii prowadził politykę swych poprzedników, intrygując i wchodząc w przymierza polityczne. Ślady działalności budowlanej pozostawił Szabaka zarówno w Delcie, jak i na południu, ale także w oazach. Miejsce pochówku - el-Kurru z zachowanymi częściowo resztkami wyposażenia. </div><div align="center">

</div><div align="center">

6. Szabataka (Szebitku, Sebichos, Dżedkaure) 702 - 690

Dżedkaure(Re o trwałym Ka) <div align="center">

Syn Szabaki, ojciec Tenutamona. Prowadził w Azji bardziej stanowczą politykę przeciwko Asyrii niż jego poprzednicy. Stanął nawet na czele wojsk idących z odsieczą Jerozolimie. W 701 pne koalicja antyasyryjska przegrała bitwę koło Elteke w Palestynie z wojskami Sanheryba. Ezechiasz z Judy poddał się Asyrii płacąc daniny, zapobiegł tym samym zburzeniu Jerozolimy. Wg Starego Testamentu zaraza w obo-zie asyryjskim uratowała Egipcjan i Hebrajczyków od niechybnej klęski. Zdaniem Herodota przyczyną były myszy, które zniszczyły broń Asyryjczykom. Działalność budowlana Szabataki najbardziej widoczna jest w Tebach (kaplica nad świętym jeziorem w Karnaku, reliefy w Luksorze) a także w Memfis i Kawa. Miejsce pochówku - piramida nr 18 w el-Kurru. Znaleziono resztki wyposażenia grobowego oraz czaszkę i kości Szabataki.</div><div align="center">

</div>

7. ?

Lokalny władca Tanis poświadczony na zabytkach lokalnych i steli z Turynu <div align="center">

</div><div align="center">

8.Taharka (Tarakos, Chuinefertumkare) 690 - 664

Chuinefertumkare (Podopieczny Nefertuma, Re)

Syn Pianchi i Abale. Uważany za władcę, który ponownie zjednoczył kraj. Księciem i faktycznym władcą Teb był w tym okresie Montuemhat - czwarty prorok Amona. Taharka wzniecił bunt w Sydonie w 677 r co spowodowało wyprawę Asarhaddona, w wyniku której Egipt Dolny dostał się w ręce Asyryjczyków a sam Taharka uciekł do Teb. W 669 r Taharka odbił Deltę z rąk lokalnych dynastów. Działalność budowlana Taharki nawiązuje do najświetniejszych okresów w dziejach Egiptu, jej ślady znaleźć można na terenie całego kraju. Najważniejsze prace to: świątynie w Sanam, Kawa, Atribis, Pnubs, Semna, Kasr Ibrim, wiele budowli w Karnaku i całym okręgu tebańskim.
Miejsce pochówku - prawdopodobnie piramida w Nuri, choć nie jest wykluczone że został pochowany w innym miejscu - w Sedeinga, w grobie-piramidzie zawierającym bloki z imieniem Taharki oraz zwłoki ok. 50-letniego mężczyzny.<div align="center">

</div>

9.Padibastet II ( Petubastis ) 680 - 665

Następca Gemnefchonsubaka na tronie w Tanis. Jego rządy przypadają na czasy ekspansji asyryjskiej. Zachował się posąg Pedibasteta w Memfis oraz bloki kamienne ze świątyni w Tanis lub Heliopolis. Sądzi się, że Padibastet nie uczestniczył w spisku przeciwko Assurbanipalowi i wykorzystał ucieczkę Taharki na Południe oraz wywiezienie Nekau do Asyrii aby zająć na krótko Memfis. Z czasów rządów Padibasteta pochodzą opowieści demotyczne - tzw. Cykl Petubastisa, przypominający stylem "Iliadę" Homera.<div align="center">

</div><div align="center">

10. Neferkare 665 - 657

Prawdopodobnie regent sprawujący władzę w Tanis.Wymieniany na dwóch zabytkach z Psametykiem I.<div align="center">

</div><div align="center">

11. Szapenupet II (Duatneczer Szapenupet, Henutneferumut) 710 - 650

Córka Pianchi i Peksater. Boska czcicielka Amona w Tebach, dziel±c tę godność od roku 670 pne z Amenardis II, a od 655 z Nitokris. Przyjęła tytuł: "Władczyni Piękna, Mut, Oko Re". Wspólnie z Taharką prowadziła prace budowlane w Tebach i Medamud. Jej kaplica grobowa znajduje się w zespole świątynnym Medinet Habu. Pisze swe imię w kartuszu i obchodzi święta jubileuszu choć władza świecka w Tebach należy do Montuemhata. Na czasy jej rządów przypada asyryjskie panowanie w Egipcie.<div align="center">

</div><div align="center">

12. Tenutamon (Bakare) 664 - 656

Prawdopodobnie syn Szabataki i Kalhat, istnieje hipoteza mówiąca że Tenutamon był synem Szabaki. Objął władzę po śmierci Taharki, po krótkim okresie koregencji. Jak opisuje tzw. Stela Snu, przeprowadził zwycięska kampanię w Delcie przeciw ksiażętom egipskim zależnym od Asyrii. Jednak w wyniku interwencji Asyryjczyków musiał schronić się w Tebach a następnie w Nubii. Teby zostały zdobyte i doszczętnie złupione przez Assurbanipala w 663 r, którego wojska wycofały się z Górnego Egiptu pozostawiajac wciaż swoje garnizony w Delcie. I choć faktycznie rzady w Tebach sprawuje Montuemhat i Szapenupet II to jednak formalnie sprawowanie władzy przypisuje się jeszcze Tenutamonowi.
Miejsce pochówku - piramida w el-Kurru.<div align="center">

</div>

13. Amenardis II 670 - 640

Córka Taharki, siostra kuszyckiego króla Atlanersy. Następczyni Szapenupet II na tebańskim tronie boskich czcicielek Amona. Adoptowana przez nią współdzieliła władzę, później również z Nitokris, wprowadzoną przez Psametyka I.

xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx

XXVI dynastia 664 - 525 ( Sais ) Pierwsi trzej (czterej) władcy tej dynastii są przez K.Kitchena wyodrębnieni jako tzw. XXV dynastia protosaicka.<div align="center">

if (self==parent){document.write('<font color=#ff000><b>UWAGA! To tylko ramka! - idĽ <a href="../index.htm">strony głównej</a></b></font>')};

xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx</div>

1. Ammeris 715 - 695

Manethon przypisuje temu władcy panowanie przez 12 lat i dodaje że jego następcą był Stephinates. Przypuszcza się, że Ammeris, nazywany przez Manethona, Ammeris Nubijczyk, był kuszyckim namiestnikiem ustanowionym przez Szabakę, po usunięciu Bokchorisa.<div align="center">

</div><div align="center">

2. Stephinates 695 - 688

Zdaniem Manethona następca Ammerisa Nubijczyka. Pierwowzorem greckiego imienia Stephinates może być egipskie imię Tefnacht. Był prawdopodobnie jakimś lokalnym wasalem XXV dynastii, a wg. W.Helcka mógł być synem Bokchorisa<div align="center">

</div>

3. Nekaub (Nechepsos) 695 - 688

U Manethona Nechepsos. Władca, który miał rządzić przez 6 lat, a, zdaniem K.Kitchena - 16. Uznawany za lokalnego regenta z Sais z czasów poprzedzających panowanie właściwej XXVI dynastii.

4. Nekau I (Nechao I/ Nechepsos) 672 - 664 Mencheperre (O niezmiennej postaci, Re)

Syn Bokchorisa, księcia Sais. Był jednym z dynastów Delty wiernym Asyrii, przez którą wspierany, władał Sais i Memfis. Nawet synowi swemu Psametykowi nadał asyryjskie imię Nebuszezibanni. Wedle przekazu Herodota, został prawdopodobnie zabity przez Tenutamona.<div align="center">

</div>

5. Psametyk I (Psammetichos) 664 - 610

Uahib-Re (Stałe jest serce Re)

Psametyk (potocznie: handlarz winem z Meczek, mąż [boga] Meczek)

Syn Nekau I, księcia Sais. Pod asyryjskim imieniem Nebuszezibanni rządził w Athribis. Po wycofaniu się Asyryjczyków przejął władzę uzyskując zwierzchnictwo nad książętami Delty opierając się na jońskich i karyjskich najemnikach. Dotarł z nimi do Palestyny, oblegał Aszdod. Udało mu się przyłączyć środkowy Egipt zarządzany przez regentów z Herakleopolis - Padiiseta i Sematauiefancha. W 656 przejął władzę również w Tebach gdzie staraniami dyplomatycznymi uzyskał dla swej córki Nitokris tytuł Boskiej Czcicielki Amona, co zapewniało praktyczną władzę nad Górnym Egiptem. Sądzi się ostatnio, że w uzyskaniu tytułu Boskiej Czcicielki Amona dla Nitokris pomógł w znacznym stopniu Sematauiefanch, książę Herakleopolis, wspierając zbrojnie Psametyka. Działalność militarna Psametyka w późniejszych latach koncentrowała się głównie w Libii i Azji Przedniej. W odpowiedzi na wzrastające potęgi Medii i Babilonu Psametyk wspierał rozpadającą się Asyrię w bitwach w latach 616 i 610. Z działalności budowlanej władcy znane są m.in. rozbudowa Serapeum w 52 roku panowania i liczne zabytki znajdywane głównie na terenach Delty. Umarł po długim panowaniu i został pochowany w Sais, gdzie wcześniej przeniósł stolicę. </div><div align="center">

</div>

6. Nitokris I (Szapenupet III / Nebetneferumut) 656 - 586

Córka Psametyka I i, prawdopodobnie, królowej Mehitenusechet. Została adoptowana przez Szapenupet II jako Boska Czcicielka Amona w Tebach w wyniku, jak się powszechnie sądzi, starań dyplomatycznych Psametyka I lub, zdaniem W.Helcka, na skutek interwencji zbrojnej Sematauitefnachta, księcia Herakleopolis.<div align="center">

</div>

7. Nekau II(Nekos) 610 - 594

Uhemibre (O odnawiającej się woli, Re)

Syn Psametyka I i królowej Mehitenusechet. Wspierał Asyryjczyków przeciwko Babilonii. W wyniku syryjskiej wyprawy z 609 r dowodzonej osobiście przez Nekau został pobity pod Megiddo stawiający opór król Judy Jozjasz. Na jego miejscu osadził Nekau w 609 roku jego syna Joachaza, a później Jojakima, przywracając tym samym zwierzchnictwo Egiptu nad Palestyną. Po przegranej z armią babilońską w bitwie pod Haranem w 609 i w słynnej bitwie pod Karkemisz w 605 r wojska Nekau II wycofały się do Egiptu po przegranej bitwie pod Karkemisz nad Orontosem i tylko smierć Nabopolassara, ojca Nabuchodonozora uratowała Egipt przed najazdem. W 601 r Nakau odparł babiloński atak na Egipt i jak podaje Herodot, w pogoni za uciekającym wrogiem, zdobył Gazę. Był twórcą floty egipskiej, którą na zlecenie króla budowali rzemieślnicy korynccy. Podjął też budowę kanału łączącego wschodnią odnogę Nilu (na pn. od Bubastis) z Morzem Czerwonym. Prace nad kanałem zostały zakończone dopiero przez Dariusza Wielkiego. Sądzi się, że zorganizował wyprawę handlową, która pierwszy raz w dziejach opłynęła Afrykę. Wydarzenie to jest jednak kwestionowane jako fakt historyczny, skarabeusze z Brukseli mające go poświadczać są prawdopodobnie nowożytnym fałszerstwem. Nakau II zmarł w maju 594 r pne zostawiając tron swemu synowi, Psametykowi II.

</div><div align="center">

8. Psametyk II (Psammuthis_,Psammis) 595 - 589

Neferibre (O doskonałym sercu, Re)

Psametyk (Pan Siły, potocznie: handlarz winem z Meczek, mąż [boga] Meczek)

Syn Nekau II i królowej Chedebnetiretbinet. Podczas swego krótkiego panowania osobiście poprowadził wyprawą przeciwko Nubijczykom o czym zaswiadczają napisy na kilku stelach oraz wzmianka u Herodota. Efekt tej ekspedycji nie jest nam całkowicie znany. Wiadomo, że w jednej z bitew wielu Nubijczyków straciło życie, a 4200 zostało wziętych do niewoli. Nie wiadomo, czy została zdobyta stolica w Napata. Popierał stronnictwo antybabilońskie w Jerezolimie. Z okresu panowania Psametyka zachowało się wiele zabytków, ozdabiał budowle drobnymi akcentami architektonicznymi, wiele z nich wzniósł sam, wiele też uzurpował. Zmarł w drodze powrotnej z podróży do Fenicji.

</div><div align="center">

9. Anchnesneferibre (Hekatneferumut) 595 - 525

Córka Psametyka II i Tachuit. Boska czcicielka Amona w Tebach, adoptowana przez swą poprzedniczkę Nitokris I. Piastowała swój urząd aż do momentu przejęcia władzy przez Persów w 525 pne. W swiątyni w Medinet Habu znajduje się kaplica grobowa Anchnesneferibre, która ozdabiała również wiele budowli w Karnaku.<div align="center">

</div>

10. Apries (Uaphres) 589 - 570

Chaaibre (O radosnym sercu, Re)

Waahibre (O niezłomnej woli, Re)

Syn Psametycha II. Energiczny i odważny władca. Prowadził wojnę z Fenicjanami, zaj±ł Sydon i przez 13 lat oblegał Tyr. Wspierał powstanie żydowski przeciwko Babilonowi, w wyniku czego doszło do konfliktu z Nabuchodonozorem. W 586 pne Jerozolima została zdobyta przez Babilińczyków. Za panowania Apriesa rozwinęła się żydowska gmina na Elefantynie. Na skutek buntu w armii zostaje pozbawiony władzy w 571 pne i pojmany przez Amazisa a następnie wydany ludowi i uduszony. Inne wersja wydarzeń to śmierć Apriesa 22 marca 569 pne w bitwie wojsk Amazisa z Nabuchodonozorem, gdzie walczył prawdopodobnie po babilońskiej stronie. Jak podaje Herodot, Apries został pochowany przez Amazisa w grobach światynnych w Sais.</div><div align="center">

</div><div align="center">

11. Amazis ( Ahmose II / Amosis) 570 - 526

Chum-ib-Re (Obejmujący serce Re)

Jahmesi (Księżyc się narodził)
Sineith (Syn Neith)

Być może skoligacony z Apriesem, ojciec Psametyka III, mąż Tanetchety. Będąc ministrem Apriesa przejął władzę jako uzurpator. Odparł atak Babilończyków i podbił część Cypru. Zawarł przymierze z Krezusem królem Lydii oraz Polikratesem z Samos. Uczestnik kolalicji antyperskiej.

Poślubił Ladike, Greczynkę z Cyreny. Faworyzował Greków, kupcom greckim nadał miasto Naukratis i liczne przywileje umożliwiające niebywały wzrost potęgi gospodarczej tego niezależnego miasta. Zezwolił na zakładanie innych greckich osad i miejsc kultu w Delcie. Jeden z dokumentów zaświadcza o wyprawie do Nubii w 41 roku panowania Amazisa. Rozbudował świątynię Neith w Sais, w Memfis wzniósł sanktuarium Izydy (Herodot), zbudował światynie w Abydos i Mendes, nilometr w świątyni Sepa i inne budowle w oazie Baharija i Heliopolis. Pochowany został w okręgu światynnym w Sais. Amazis uznany został za jednego z sześciu wielkich egipskich ustawodawców, jak również zaszczycony przez Greków tytułem jednego z "Siedmiu Mędrców".

</div><div align="center">

12.Psametyk III (Psammecherites, Psammenitos) 526 - 525

Anchkare (Re dający życie duszy)

Psametyk (potocznie: handlarz winem z Meczek, mąż [boga] Meczek)

Syn Amazisa. Panował zaledwie kilka miesięcy. Zdradzony przez jednego ze swych sprzymierzeńców, Fanesa z Helikarnasu, przegrał z Persami bitwę pod Peluzjum w 525 r. p.n.e., Wycofał się do Memfis. Po długim oblężeniu miasto skapitulowało. Psametyk próbował jeszcze wzniecać bunty, jednak został ukarany śmiercią przez Kambyzesa. </div><div align="center">

</div><div align="center">

13. Nitokris II 525 - ?

Córka Amazisa. Od następczyni Anchnesneferibre na urzędzie boskiej czcicielki Amona w Tebach. <div align="center">

xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx

</div><div align="center">

XXVII dynastia 525 - 404
I panowanie perskie 525 - 404

1. Kambyzes II 525 - 522

Mesutire (Potomek Re)

Syn Cyrusa Wielkiego, twórcy imperium perskiego. W Persji zasiadł na tronie w 530 pne, w Egipcie- w dziesięć lat póĽniej. Pokonał pod Peluzjum wojsk egipskie dowodzone przez Phanesa, dowódcę Psametyka III. Przypuszczalnie Phanes zdradził i przeszedł na stronę Persów a dowodzący flotą najwyższy kapłan Neith z Sais Udżahorresenet, zrezygnował z obrony i poddał flotę. W odwecie za próby powstań Kambyzes kazał wymordować 2 tys. jeńców, a w śród nich syna Psametyka III. Tradycja grecka, nieprzychylna Persom, przedstawia Kambyzesa jako dzikiego i okrutnego władcę występującego przeciwko religii, pozwalajacego na grabieże i gwałty. Pozostawiajac zdobyty Egipt w rękach satrapy Arjandesa, rezydującego w Memfis, Kambyzes udał się do Persji w związku z wiadomoscią o buncie swego brata Smerdisa. Umarł w drodze w 522 r.

2. Petubastis III 522 - 520

Seheruibre (Ten który cieszy sece Re)

Padibastet (Ten którego dała Bastet)

Władca egipski, który, jak się powszechnie sądzi, wzniecił powstanie przeciwko satrapie Arjandesowi. Poświadczony przez inskrypcje na skarabeuszu i dwóch pieczęciach.

</DIV>

3. Dariusz I ( Wielki ) / Dareios 521 - 486

Stutre

Syn Hystaspesa, król Persji. Przez Diodora uważany za szóstego, ostatniego wielkiego prawodawcę Egiptu. Dariusz Wielki przeprowadził w Egipcie wiele cennych reform społecznych i gospodarczych. Okazywał szacunek dla miejscowej religii. W polityce budowlanej największe znaczenie miało wzniesienie i udekorowanie świątyni Amona-Re w Hibis (Oaza Charga). Odnowił też swiątynię Ptaha w Memfis, budował również w Fajum, el-Kab, Busiris i Sais. Kazał ukończyć rozpoczęty przez Nekau II kanał, łączący na długości 84 km wschodnią odnogę Nilu z Morzem Czerwonym. Satrapa Arjandes, który stłumił na początku panowania Dariusza bunt Egipcjan został stracony przez władcę perskiego za to że ośmielił się bić monety ze swym wizerunkiem. Dariusz odwiedził Egipt w 518 pne.

3. Kserkses I 486 - 465

Znaczną część okresu swych rządów poswięcił na tłumienie licznych powstań wybuchaj±cych w różnych rejonach kraju po śmierci Dariusza Wielkiego. Wspomina o tym Herodot oraz list Chnumemacheta do dowódcy garnizonu Artabanosa. W 482 pne musiał też tłumić powstanie w samej Babilonii. Podczas nieudanej próby podboju Grecji poniósł klęskę pod Salaminą w 480 pne. Kserkses został zamordowany w sierpniu 465 pne.

4. Artabanes 466 - 465

5. Artakserkses I (Długoręki) 465 - 424

Zaraz po objęciu władzy przez Artakserksesa doszło do buntu libijskiego ksiecia Inarosa, oraz księcia Amyrtajosa z Sais. W bitwie pod Papremis została pokonana armia perskiego satrapy Achemenesa, brata Artakserksesa I, sam Achemenes stracił życie. Jednak wkrótce po tym, Megabyzos, satrapa Syrii, odbił Memfis i zniszczył grecką flotę wspierającą Egipcjan.Na mocy pokoju z 449 pne Ateny zobowiazały się nie wdawać w konflikt Cypru i Egiptu z Persją. Tymczasem Egipt Górny pozostawał przez cały czas pod perską kontrolą.

6. Inaros

Jeden z dynastów Delty, syn Psametyka, książę libijski.. W 460 r wzniecił powstanie w porozumieniu z Amyrtajosem z Sais i w przymierzu z Ateńczykami otrzymawszy od nich 300 trier, pobił Persów dowodzonych przez satrapę Acheimenesa. Persowie musieli zamknąć się w Memfis, jednak w 456 wkroczyła armia perska pod wodzą Megabazosa, Ateńczycy ponieśli klęskę pod Memfis. Inaros został pojmany, wywieziony do Suzy i ukrzyżowany w 454 pne.

</DIV>

7. Kserkses II 424

Już w 45 dni po objęciu władzy Kserkses został zgładzony przez swego przyrodniego brata Sogdianusa.<DIV align=center>

</DIV><DIV align=center>

8. Sogdianus 424

Władca perski nie poświadczony przez Ľródła egipskie. Był przyrodnim bratem Kserksesa II, po zgładzeniu którego na krótko przejął tron perski.

</DIV>

9. Dariusz II 424 - 404

Dareios Deuteros <DIV align=center>

Wzmianka o tym królu perskim znajduje się jedynie w aramejskich papirusach z Elefantyny, donoszących o zamieszkach i rabunku świątyni w 410 pne. W 414 r doszło do powstania narodowego pod wodzą Amyrtajosa. W dziesięć lat później Egipt uzyskał niepodległość.

</DIV><DIV align=center>

10. Artakserkses II Memnon (Arsaces) 404 - 402

Wg papirusów aramejskich z Elefantyny, ten perski władca był uznawany na południu Egiptu jako legalny faraon, do czasu gdy Amyrtajos rozszerzył swą władzę na cały kraj.

xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx

XXVIII dynastia 404 - 399 (Sais)</div>

Amyrteos 404 - 399

Prawdopodobnie wnuk Libijczyka Amyrteosa z Sais, który był jednym z przywódców powstania Inarosa przeciwko Persom. Amyrteos nie sprawował władzy nad całym terytorium kraju. Wzmiankę o jego śmierci umieszczono na aramejskim papirusie z Brooklynu. Imię Amyrteosa nie występuje na żadnym z zabytków, a jedynie w tzw. Kronice Demotycznej i na papirusach aramejskich gminy żydowskiej z Elefantyny. Sądzi się że przejęcie rządów przez Neferitesa I miało gwałtowny przebieg.<div align="center">

xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx

</div><div align="center">

XXIX dynastia 399 - 380 (Mendes) Dynastia ta przez Manethona nazywana jest dynastią czterech władców z Mendes.<script language="javascript"><!-- hide

if (self==parent){document.write('<font color=#ff000><b>UWAGA! To tylko ramka! - idĽ <a href="../index.htm">strony głównej</a></b></font>')};

</script><div align="center">

xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx

1. Nefaarud I ( Neferites I ) 399 - 393

Baenre (Dusza boga Re)
Merineczeru (Ukochany przez bogów)

Naifaurudżu (Jego wielcy [przodkowie] nie przemijaj±)

Po uwięzieniu i straceniu Amyrteosa, jak podaje aramejski papirus z Brooklinu 13, objął władzę jesienią 399 pne. Był sprzymierzeńcem Sparty w wojnie z Persją, wspomagając ja materialnie - 500 tys. korców zboża i wyposażenie dla 100 trójrzędowców. W Mendes odnaleziono 1869 uszebti tego króla wraz z niewielką pozostałością po pochówku w sarkofagu z czarnego granitu. Liczne ślady działalności budowlanej Neferites pozostawił w Buto, Sais, Memfis oraz w Karnaku.</div><div align="center">

</div><div align="center">

2. Hernebcha (Muthis) 393 - 391

Wg Manethona był synem Neferitesa I. Miał sprawować władzę wspólnie z uzurpatorem Psammuthisem do czasu gdy przejęcie władzy przez Achorisa położyło kres anarchii. Poza Manethonem wspomina o nim również Kronika Demotyczna.<div align="center">

</div>

3. Psammuthis Psa(m)muthis 392 - 390

Userre<span style="font-size: 10.0pt; font-family: MS Sans Serif"> (Mocny Re)</span>
Setepenptah <span style="font-size: 10.0pt; font-family: MS Sans Serif">(Wybraniec Ptaha)</span>

Paszerienmut <span style="font-size: 10.0pt; font-family: MS Sans Serif">(Dziecko bogini Mut)</span>

Regent sprawuj±cy władzę na terytorium Górnego Egiptu i walczący o władzę z Achorisem. Przypuszczalnie udało mu się pozbawić władzy Achorisa na przeciąg jednego roku, by z kolei samemu zostać usuniętym z tronu przez tego ostatniego. Psammuthis jest grecką transkrypcją imienia własnego Paszerienmut (Dziecko bogini Mut). Działalnosć budowlana Psammuthisa to przede wszystkim dekoracje na terenie świątyni w Karnaku; również w Achmim i Sakkara.</div><div align="center">

</div>

4. Achoris ( Hakor[is] ) 392 - 380

Cnummaatre<span style="font-size: 10.0pt; font-family: MS Sans Serif"> (Obdarzony Maat, Re)</span>

Prawdopodobnie syn Neferitesa I, ojciec Neferitesa II. <span style="font-size: 10.0pt; font-family: MS Sans Serif">Pogląd taki reprezentuje większość historyków. Jednak zdaniem de Meulenaere'a, Achoris był uzurpatorem sprawujacym władzę pomiędzy spokrewnionymi ze sobą królami Neferitesem I i Nekatanebo I. </span>Twórca silnego politycznie państwa egipskiego. Prowadził zdecydowaną antyperską politykę wchodząc w przymierza z królem Cypru, Euagorsasem i Atenami w 389 pne. Utworzył korpus najemników ateńskich dowodzonych przez Chabriasa. W 385 pne wojska egipskie odparły najazd Persów. Achoris prowadził szeroką działalność budowlaną, pozostawiając po sobie takie zabytki jak; kaplica w Karnaku, sale hypostylowe w świątyni Nechbet w El-Kab i w Oazie Charga, kiosk w Medinet Habu a także pomniejsze budowle w Letopolis, Mendes, Sakkarze, Tod i na Elefantynie.
</div><div align="center"></div><div align="center">

5. Nefaarud II ( Neferites, Naifaurudżu, Nepherites) 380

Przypuszczalnie syn Achorisa a wnuk Neferitesa I. Pozbawiony władzy przez Nektanebo I, rządził jedynie kilka miesięcy, od czerwca/lipca do września/października 380 r pne. Pomimo braku zabytków należących do tego efemerycznego władcy, jest on powiadczany przez Manethona i Kronikę Demotyczną.

xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx <div align="center">

XXX dynastia 378 - 341 (Sebennytos) </div>

if (self==parent){document.write('<font color=#ff000><b>UWAGA! To tylko ramka! - idĽ <a href="../index.htm">strony głównej</a></b></font>')};

</script><div align="center">

1. Nektanebo I (Nectanebis , Nectanebes, Cheperkare, Nechet-nebef ) 378 - 361

Nektanebo (Nectanebos) jest grecką formą egipskich imion: Nechet-nebef i Nechet-Her-hebet . Założyciel ostatniej rdzennie egipskiej dynastii. Nakładając podatki na handel miasta Naukratis i przyznajac ich część kapłanom z Sais, zyskał sobie ich poparcie. Zawarł przymierze z Atenami, ale te po pewnym czasie odwołały swego wodza Chabiasa i znaczną część najemników greckich. Osłabiony Egipt zaatakowany został przez Artakserksesa II, którego ogromna armia liczaca 200 tys. żołnierzy pod wodzą satrapy Syrii Farnabazosa dotarła w 373 r pne do wsch. Delty. Wylew Nilu uniemożliwił Persom dalsza ekspansję, musieli się wycofać.
Nektanebo uważany jest za wielkiego budowniczego, który pozostawił po sobie wiele monumentów świadczących o świetnosci jego rzadów.<div align="center">

</div>

2. Tachos ( Teos, Irimaatenre, Setepeninhor) 361 - 359

Syn i następca Nektanebo I. Prowadził politykę swego ojca polegającą na zwiększaniu podatków i opłacaniu nimi greckich żołnierzy zaciężnych. Nieprzychylność kleru spowodowała konfiskacja licznych majątków świątynnych. Z tego okresu pochodzą najstarsze zachowane monety egipskie. Osobiście poprowadził kampanię do Syrii, wspierany również drogą morską przez 200 trier odnoszac serię sukcesów. W kraju, jego brat, pełniący funkcję regenta wzniecił powstanie i osadził na tronie swego syna - Nektanebo II, zaś Teos musiał szukać schronienia w Persji.

</div>

3. Nektanebo II (Nectanebos, Senedżemibre Setepenhor, Merihathor) 359 - 341

xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx

II panowanie perskie 343 - 332

1. Artakserkses III Ochos 343 - 338

Poprowadził dwie kampanie przeciw Egiptowi. Pierwsza zakończyła się niepowodzeniem z powodu zarazy, jaka wybuchła w obozie wojsk perskich. W 343 pada Sydon wydany Artakserksesowi Ochosowi przez je go satrapę, Tennesa i dowódcę najemników greckich, Mentora. Korpusy perskie pod dowództwem Nikostratosa, Mentora i Lakratesa ruszają spod Peluzjum na Egipt.

W 342 ma miejsce ucieczka faraona Nektanebosa do Etiopii.

Efektem drugiej kampanii, w 342 pne było pobicie znacznie słabszych wojsk egipskich i zapoczątkowanie okresu okupacji pełnego terroru, licznych masakr ludności, profanowania świątyń, gwałtów. Wiele posągów bogów egipskich wywieziono wtedy do Persji. Artakserkses III zmarł w 338 pne.

2. Arses (Aroges) 338 - 335

Władca osadzony na tronie przez perskiego dowódcę armii Bagoasa jako następca Artakserksesa III otrutego z rozkazu Bagoasa w 336 pne.<div align="center">

</div><div align="center">

3. Dariusz III Kodoman 335 - 332

Ostatni perski władca Egiptu. Pokonany ostatecznie przez Aleksandra Wielkiego 1 października 331 pne w bitwie pod Gaugamelą. Uciekł przed Aleksandrem zdobywającym kolejne perskie miasta. Został zamordowany przez własnych oficerów.

</div>

4.Chabebesz (Senensetepenptah) 337/6 - ?

Jeden z dynastów Górnego Egiptu, który mając za sobą poparcie uciskanej ludności, ogłosił się faraonem. Jednak nigdy nie udało mu się faktycznie przejąć władzy. Wg tradycji ukrywał się przed Persami w bagnistych, niedostępnych zakątkach Delty. Jego istnienie poświadczają: stela satrapów Ptolemeusza I, papirus demotyczny z 1 roku panowania i sarkofag Apisa z 2 roku a także amulet z jego imieniem znaleziony w grobie Horemheba w Memfis. Imię jest prawdopodobnie imieniem pochodzenia libijskiego.</div><div align="center">

xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx</div>

<script language="javascript"><!-- hide

if (self==parent){document.write('<font color=#ff000><b>UWAGA! To tylko ramka! - idĽ <a href="../index.htm">strony głównej</a></b></font>')};

Aleksander Wielki i jego następcy 332 - 306

1. Aleksander I (II) ( Wielki ) 332 - 323<div align="center">

Setepenre Meriamon (Ukochany przez Re, Wybraniec Amona)

Aleksandros

Ur. w 356 pne syn Filipa II Macedońskiego i Olimpias, córki władcy Molossów. Zdobywca całego wschodniego świata, od południowej Italii po Indie. Po gwałtownej śmierci Filipa w 336 pne objął władzę w Macedonii. Uzyskał pełnię władzy od miast-państw greckich, stłumił bunt Teb beockich i stanął na czele Związku Korynckiego. Rozpoczął kampanię przeciwko Persji wygrywając bitwę nad Granikosem (Azja Mniejsza) w 334 pne. W 333 pne pokonał pod Issos w Syrii oddziały Dariusza III. Następnie pobił Fenicję, zajął Tyr i Gazę. W 332 pne wkroczył Aleksander na ziemię egipską i zajął kraj bez walki, poddany przez satrapę Mazakesa. Po złożeniu ofiar i odbyciu igrzysk w Memfis został koronowany na króla Egiptu. Następnie założył Aleksandrię i odwiedził Oazę Siwa i wyrocznię libijskiego Ammona, który potwierdził prawo Aleksandra do nazywania się synem Amona i faraonem Egiptu. Przyjął pełną.
W 331 pne pod Gaugamelą pokonał Dariusza III w decydującej bitwie o Azję, następnie wkroczył do Babilonu, Suzy, Persepolis, Ekbatany. W 329 podbił Baktrię i Sogdianę (Uzbekistan). W 327 pne poślubił Roksanę, córkę perskiego księcia. Przekroczył Indus i pokonał nad Hydaspesem radżę indyjskiego Porosa. Podzielona na dwie części armia powróciła do Persji w 326 pne.
Aleksander umarł 13 czerwca 323 pne w Babilonie mając zaledwie 33 lata. Jego zwłoki transportowane do Macedonii zatrzymane zostały przez Ptolemeusza i przewiezione do Aleksandrii. Przypuszczalnie tam też zostały pochowane. Grobu Aleksandra do dziś nie udało się odnaleźć.
</div><div align="center">

2. Filip (III) Arridajos (Arrhideos) 323 - 317

Setepenre Meriamon (Ukochany przez Re, Wybraniec Amona)

Filipus

Nieprawy, niedorozwinięty syn Filipa II Macedońskiego, przyrodni brat Aleksandra Wielkiego, m±ż Eurydyke. W jego imieniu władzę sprawowali Antypater, Perdykkas i Krateros. Jesienią 317 pne został zamordowany z polecenia babki, królowej Olimpias. W czasach Arridajosa wybudowano sanktuarium na barkę w świątyni Amona w Karnaku, również hypostyl świątyni Thota w Hermopolis.

</div>

3. Aleksander II (IV) Aegos (Ajgos) 317 - 306

Haaibre Setepenamon (Serce Re raduje się, Wybrał go Amon)

Aleksandros

Syn Aleksandra Wielkiego i Roksany. Choć przyjęło się określać końcową datę panowania Aleksandra Ajgosa na rok rozpoczynający panowanie Ptolemeusza I, to jednak faktycznie został on, wraz z małżonką Roksaną, uwięziony przez Kassandrosa w 316 pne, a następnie stracony w 311 pne.

xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx

Lagidzi 306 - 30</div>

W Egipcie, po zakończeniu wojen diadochów, rządy objęła dynastia Ptolemeuszów (304-30 p.n.e.), założona przez jednego z dowódców Aleksandra Wielkiego, Ptolemeusza I. Jego następcy toczyli walki z Seleukidami o Syrię i Palestynę, atrakcyjne ze względu na przebiegające tam szlaki handlu dalekosiężnego, nie uwieńczone jednak żadnymi trwałymi rezultatami. Ośrodkiem silnie scentralizowanej monarchii była, przeżywająca rozkwit kulturalny "stolica świata", Aleksandria, gdzie założono słynne Muzeum. Kraj, stanowiący własność prywatną króla, zarządzany był za pośrednictwem rozbudowanego aparatu biurokratycznego opartego na staroegipskich wzorcach. Król czerpał dochody z monopoli państwowych, takich jak górnictwo, zboże, oliwa, piwowarstwo, budownictwo, a także z eksportu papirusu i szkła oraz dzierżawy podatków i przymusowej pracy rodzimej ludności. Walki o tron i rosnące wpływy Rzymu doprowadziły 3 VIII 30 r. p.n.e. do zajęcia Aleksandrii i przekształcenia Egiptu w rzymską prowincję. xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx

if (self==parent){document.write('<font color=#ff000><b>UWAGA! To tylko ramka! - idĽ <a href="../index.htm">strony głównej</a></b></font>')};

1. Ptolemeusz I Soter I (Zbawca) 306/4 - 283/2

Setepenre Meriamon, Ptolemajos <div align="center">

Syn Lagosa, mąż Berenike I. Jeden z dowódców Aleksandra Wielkiego. Na słynnej naradzie w Babilonie w 323 r dostał jako przydział zarządzanie Egiptem. Administrował krajem w imieniu Filipa Arridajosa a następnie Aleksandra Ajgosa. W roku 306 przybrał tytuł królewski.

2. Ptolemeusz II Filadelfos 285/4 - 246

Userkare Meriamon ,Ptolemajos

Mąż Arsinoe I, a następnie Arsinoe II. Ur. w 309 r syn Ptolemeusza I i Berenike I. Doprowadził do szczytu potęgę Lagidów we wschodniej części Morza Śródziemnego.

3. Arsinoe II

Henemet ib en Maat Merit Neczeru

4. Ptolemeusz III Euergetes I (Dobroczyńca) Setepenre Sechemanchenamon, Ptolemajos anch det Meriptah 246 - 222/1

Syn Ptolemeusza II, mąż Berenike II. Za jego panowania odbył się w Kanopos synod kapłanów z całego Egiptu, w wyniku którego wydano uroczysty dekret zapisany po grecku, pismem demotycznym i hieroglifami; tradycja ta przetrwała za następnych władców. Euergetes utwierdził swoje panowanie w Celesyrii (Syria południowa z Palestyną i miastami fenickimi).</div><div align="center">

5. Berenike II

6. Ptolemeusz IV Filopator (Miłujący Ojca) </div><div align="center">

Ptolemajos, Setepenptah Userkare Sechemanchenamon 221 - 204 <div align="center">

Mąż Arsinoe III. Swoje panowanie poświęcił ucztom pijackim i rozważaniom religijnym. W Górnym Egipcie doszedł na krótko do władzy, ogłaszając się faraonem, miejscowy dostojnik Horwennefer (Harmachis), a gdy zmarł w 199 roku, władzę po nim w Tebaidzie objął Anchmachis, który kontynuował dzieło swego poprzednika. Filopator umarł latem 204 roku nie mając nawet 40 lat.

7. Horunnefer (Harmachis) 205 - 199

Dostojnik tebański lub, arcykapłan Ptaha w Memfis. W roku 205 pne, za panowania Ptolemeusza IV ogłosił się faraonem i sprawował przez kilka lat władzę nad częścią Górnego Egiptu. Zmarł prawdopodobnie w 199 r pne. władzę nad Tebaidą przekazując Anchunneferowi (Anchmachisowi).<div align="center">

8. Anchunnefer (Anchmachis) 199 - 186

Następca Horunnefera (Harmachisa) na tronie tebańskim. W 196 r pne. przegrał bitwę z wojskami Ptolemeusza V pod wodzą Komanosa. W bitwie tej zginął syn Anchunefera (Anchmachisa) a on sam dostał się do niewoli, pomimo pomocy udzielanej przez wojska z królestwa Meroe. Przeciw Aleksandrii zbuntowało się również na krótko Lykopolis w Delcie. Powstanie to trwało aż do 185 pne, kiedy to zostało stłumione przez Polykratesa z Argos a przywódców powstania zamęczono na śmierć w Sais. Synod kapłanów w Aleksandrii ogłosił Anchunnefera wrogiem bogów, potem jednak go ułaskawił.

9. Ptolemeusz V Epifanes (Bóg Objawiony) 204 - 180

Ptolemajos , Setepenptah Userkare Sechemanchenamon

Mąż Kleopatry I, córki Antiocha III, syn Ptolemeusza Filopatora i Arsinoe III. Został królem (przynajmniej oficjalnie) w wieku 5 lat. W jego imieniu regencję pełnił faworyt Ptolemeusza IV - Agathokles, zabity póĽniej przez lud aleksandryjski. Następnym regentem był Tlepolemos. W roku 197, w wieku 14 lat Ptolemeusz Epifanes został ogłoszony pełnoletnim i ukoronowany w Memfis na sposób egipski. W roku następnym, w marcu, na synodzie kapłanów w Memfis podjęto uroczysta uchwałę na cześć króla i opublikowano, znaną dziś jako kamień z Rosetty. Latem 19 roku panowania urodził się pierwszy syn Epifanesa i Kleopatry - Ptolemeusz. W 196 r wojska królewskie pod wodzą Komanosa rozbiły południowoegipską rewoltę Anchmachisa, sam przywódca został wzięty do niewoli a syn jego zginął w walce.
Gdy Ptolemeusz umarł w wieku 29 lat, Egipt stracił wszystkie kraje swego imperium oprócz Cypru i Cyreny.

10. Kleopatra I

11.Ptolemeusz VI Filometor (Miłujący Matkę) 180-164, 163-145

Ptolemajos, Setepenptahchepri Irimaatamonre

Po nieoczekiwanej śmierci matki - Kleopatry I, regencję przejęli dwaj dostojnicy Lenajos i Eulajos. W wieku 11 lat Ptolemeusz poślubił siostrę, Kleopatrę II. W październiki 170 r ogłoszono początek wspólnych rządów trójki rodzeństwa - Ptolemeusza VI, Ptolemeusza VIII i Kleopatry II. W 169 r zawarł hańbiące dla Egiptu przymierze z Antiochem IV za co został przez lud aleksandryjski zdetronizowany. Protektor króla, Antioch IV oblegał przez jakiś czas Aleksandrię jednak bezskutecznie. Na prośbę Aleksandryjczyków Rzym ponownie osadził na tronie Egiptu trójkę rodzeństwa. Ok. 164 roku miało miejsce powstanie wzniecone przez doradcę Ptolemeusza VIII Serapisa-Dionizosa, który będąc zhellenizowanym Egipcjaninem dążył do przejęcia władzy z rąk Filometora na rzecz niedoświadczonego Ptolemeusza VIII. W 163 r nastąpił oficjalny podział rządów dwóch braci, Filometor rządził Egiptem i Cyprem, Ptolemeusz VIII zaś - Cyreną. Filometor zginął w bitwie stoczonej nad rzeką Ojnoparas z Seleukidą Antiochem Balasem, swoim zięciem, w 145 r. Dla potomnych pozostał jako władca łagodny i sprawiedliwy.

12. Ptolemeusz VIII Euergetes II (Dobroczyńca) Physkon (Brzuchacz) 170 - 163, 145 - 116

Ptolemajos, Setepenptah Irimaatre Sechemanchenamon

Syn Kleopatry I i Ptolemeusza Epifanesa, brat Ptolemeusza Filometora i Kleopatry II. W latach 170-163 rządzący Egiptem wspólnie z rodzeństwem. Od 163 r na mocy umowy zawartej ze swym bratem został królem Cyreny, popierany przez Rzym w swoim dążeniu do przejęcia władzy nad Cyprem. Po śmierci brata poślubił swą siostrę Kleopatrę II i zasiadł na tronie Egiptu. Ze swą nową żoną miał syna Ptolemeusza, zwanego od miejsca urodzenia Mefites. W 142 r poślubił uroczyście swoją siostrzenicę, Kleopatrę III. Tak więc pojawiły się dwie prawowite królowe, dwie małżonki władcy, spowodowało to oczywisty konflikt w rodzinie królewskiej. Euergetes był władcą okrutnym. Rozkazał zabić swego syna Memfitesa a jego ciało poćwiartować i odesłać matce. Spowodowało to wojnę domową i rozdarcie kraju. W 129 r Ptolemeusz opanował już cały kraj z wyjątkiem Aleksandrii, wiernej Kleopatrze. Miasto Euergetes zdobył w roku 126 i przeprowadził serię represji, które nie przysporzyły mu popularności. W 123 r Kleopatra powróciła z wygnania po zdobyciu miasta i rozpoczęły się, kolejny już raz, wspólne rządy z bratem-mężem.
Ptolemeusz VIII Euergetes zwany przez Aleksandryjczyków pogardliwie Physkonem (Brzuchaczem) umarł 28 czerwca 116 r w 54 roku panowania. W testamencie zapisał Egipt swojej siostrzenicy-żonie, Kleopatrze III, i temu z synów, którego matka sama wybierze na współwładcę. Drugi miał rządzić samodzielnie Cyprem. Cyrenę zaś zostawił synowi hetery Ejrene - Ptolemeuszowi Apionowi.

13. Harsiese 132 - 130

Prawdopodobnie syn Paiousa. Władał Tebaidą przez dwa lata, w 39-40 roku panowania Ptolemeusza VIII. Poświadczony w greckich i demotycznych źródłach. Po wypędzeniu go z Teb panował w el-Hibe w Środkowym Egipcie.

14. Kleopatra II

15. Kleopatra III

16. Ptolemeusz Eupator 153 - 150

Syn Ptolemeusza VI Filopatora i Kleopatry II. W 153 r został prawdopodobnie uczyniony przez swego ojca współrządcą, w wieku zaledwie 10 lat, zostając, na razie tylko oficjalnie królem Cypru. W 150 r umarł na zarazę, która spustoszyła wówczas Egipt.

</div><div align="center">

17.Ptolemeusz VII Neos Filopator(Nowy Filopator)145- 144

Pa Neczeru Hunu Meriitef

Drugi syn Ptolemeusza Filometora i Kleopatry II. W chwili śmierci ojca miał 15 lat, zatem w jego imieniu rządy sprawowała królowa-matka Kleopatra II przez kilka miesięcy, tj. do slubu jej z Ptolemeuszem VIII Euergetesem, królem Cyreny.

18. Ptolemeusz IX Soter II Lathyros (Groch) 116-110, 109-107, 88-80

Setepenptah Irimaatre Sechemanchenamon, Ptolemajos

Najstarszy syn Kleopatry III i Ptolemeusza VIII Euergetesa. Mąż i brat Kleopatry IV. Z woli ojca został królem Cypru. Jednak po śmierci Kleopatry II rządził Egiptem wraz z matką, zaś w 107 r wygnany przez nią i Aleksandryjczyków uciekł na Cypr a władza w Egipcie przypadła jego bratu Ptolemeuszowi X Aleksandrowi i Kleopatrze III. Lathyros musiał wbrew swojej woli zająć miejsce brata na tronie cypryjskim. Wynikiem czego była bezwzględna wojna między Lathyrosem i Aleksandrem. Wygnany został w 107 r przez Aleksandryjczyków a po śmierci Ptolemeusza X Aleksandra, w 88 r objął ponownie władzę wraz ze swą córką Berenike III. Umarł nie pozostawiając męskiego potomka

19. Ptolemeusz X Aleksander I 110 - 109, 107 - 88

Ptolemajos, Setepenptah Irimaatre Senenanchenamon

Syn Kleopatry III i Ptolemeusza Euergetesa II, brat Ptolemeusza IX i Kleopatr: IV i Selene, oraz Tryfajny. Król Cypru, o który, choć zapisany mu w testamencie przez ojca, musiał zabiegać wiele lat przeciwstawiając się intrygom rodzeństwa. Sam również na skutek intryg matki objął władzę w Aleksandrii w 107 r, po wygnaniu brata na Cypr. W 102 r nie dbając nawet o pozory pozbawił Kleopatrę III, swą matkę, zarówno władzy, jak i życia. Tradycyjnie współrządy dzielił ze swą małżonką-siostrzenicą - Berenike III.

20.Berenike III, Repat Uret Hesut Berenike 80

Córka Ptolemeusza IX i Kleopatry Selene, która po śmierci ojca panowała w Egipcie przez pół roku pod imieniem kultowym Tea Filopator. Po wygnaniu rzymskiego dyktatora Sulli, do Aleksandrii powrócił Ptolemeusz XI, który aby umocnić swoje prawo to tronu poślubił swą macochę. W kilkanaście dni później została przez niego zamordowana

21. Ptolemeusz XI Aleksander II 80

Po śmierci Ptolemeusza IX z woli rządzącego Rzymem dyktatora Sulli otrzymał tron w Aleksandrii. Pod warunkiem ożenku z macocha, Berenike III.Jednak zaraz po objęciu władzy kazał ją zamordować po 19 dniach małżeństwa, za co Aleksandryjczycy zabili go w Gimnazjonie.</div><div align="center">

Sukcesorem państwa król wyznaczył Rzym.

22. </div>Ptolemeusz XII Neos Dionizos (Nowy Dionizos) Auletes (Flecista) 80 - 51

Setepenptah Irimaatenre, Ptolemajos anch det Meriptah Iset

Wybrany przez lud Aleksandrii na władcę choć brak mu było rodowych praw do tronu(pozamałżeński syn Ptolomeusza IX.), poza późniejszym małżeństwem z Kleopatrą Tryfajną. Zabiegał o względy Rzymu, który rościł sobie coraz jawnie prawo to władzy nad Egiptem. W 59 r otrzymuje tytuł "przyjaciela ludu rzymskiego" w zamian za wspieranie finansowe Cezara. Przyczynił się do aneksji Cypru przez Rzym, oraz do śmierci brata, Ptolemeusza Cypryjskiego. W Aleksandrii był bardzo niepopularny, do tego stopnia, że w 58 r musiał udać się do Rzymu aby prosić o pomoc przeciwko własnym poddanym. Za cenę 10 000 talentów udało mu się powrócić na tron w Aleksandrii. Wkrótce kazał zabić swą córkę Berenike IV. Umarł znienawidzony przez wszystkich na początku 51 r<div align="center">

76: Koronacja w Aleksandrii.

75: Przywileje dla świątyni Izydy w Ptolemais.

74: Rzym zajmuje Cyrenajkę..

70: Przywileje dla świątyni Izydy w Teadelfii

69: Przywileje dla świątyń Amona i Suchosa w Euhemerii.

58: Król ucieka na Rodos zagrożony buntem poddanych.

: Ptolemeusz przybywa do Rzymu.

57: Konsul Lentulus otrzymuje namiestnictwo Cylicji i polecenie wprowadzenie ponownie na tron

Ptolemeusza XII.

: Ptolemeusz XII zamieszkuje w azylu świątyni Artemidy w Efezie.

: W Edfu w Egipcie Górnym ukończono świątynię Horusa, którą zaczęto budować w 237 r.

56: Procesy zabójców filozofa Diona (głównie Celiusza) z Aleksandrii stojącego na czele poselstwa

wysłanego do Rzymu przez egipską królową Berenikę wybraną podczas nieobecności króla

Ptolemeusza XII.

23. Berenike IV58 - 55

Córka Ptolemeusza XII i Kleopatry V Tryfajny. Po wypędzeniu ojca do Rzymu rządziła Egiptem, najpierw wspólnie z matką, a po jej śmierci w 57 pne - samodzielnie. W 56 pne poślubiła Archelaosa, syna Mitrydatesa VI. Po powrocie z Rzymu w 55 pne Ptolemeusz XII kazał zamordować Berenike i wielu jej zwolenników.

* Ptolemeusz XIII Samozwaniec („Kybiosaktes - Handlarz Ryb Solonych”)

: Uduszony na polecenie Bereniki.

55 : W marcu namiestnik Syrii Aulus Gabiniusz rusza na Egipt.

: Zdobycie przez Pompejusza Peluzjum w Egipcie dzięki pomocy żydowskiego Antypatra.

: Nieudana obrona Aleksandrii prowadzona przez Archelaosa, który ginie.

: Śmierć Bereniki zgładzonej na polecenie Ptolemeusza XII.

51: Kleopatra, córka Ptolemeusza, współrządczynią Egiptu.

: Śmierć króla.

24. Ptolemeusz XIII 51 - 47

W chwili śmierci ojca Ptolemeusz XIII miał zaledwie 10 lat gdy z woli Auletesa, zapisanej w testamencie został królem wraz z starszą siostrą, siedemnastoletnią Kleopatrą. Rządy w imieniu małoletniego władcy sparwowali: Pothejnos, Theodotes z Chios i Achillas, naczelny wódz. Skłócili oni królewskie rodzeństwo doprowadzając do wygnania Kleopatry.

51: Kleopatra wizytuje Górny Egipt oraz Teby.

50: Nil nie wylał - klęska głodu.

: Zamordowanie przez byłych żołnierzy rzymskich osiadłych w Aleksandrii synów namiestnika Syrii

Bibulusa, którzy przybyli tu dla werbunku wojska na wojnę z Partami.

49: Rządy kliki pałacowej eunucha Potejnosa, nauczyciela retoryki Teodota, dowódcy wojska Achillesa.

: Kleopatra tłumi powstanie ludowe w Dolnym Egipcie.

48: Flota egipska posiłkująca pod rozkazami Bibulusa wojska Pompejusza powraca bez strat

do Aleksandrii po przegranej pod Farsalos.

: Ucieczka Kleopatry do Palestyny - początek wojny domowej Kleopatry z Ptolemeuszem XIII.

: Spotkanie wojsk walczących stron pod twierdzą Peluzjum

: Śmierć Pompejusza w Egipcie zamordowanego przez Septimiusza, Achillasa i Salwiusza

na polecenie młodocianego króla Ptolemeusza XIV.

: Cezar przybywa do Aleksandrii i broni się w e wschodniej części portu.

: Rozstrzygnięcie sporu między Ptolemeuszem i Kleopatrą na korzyść tej ostatniej.

: Ataki wojsk Ptolemeusza XII dowodzonych przez Achillasa przeciwko wojskom Cezara.

: Powstanie w Aleksandrii; pożar biblioteki .

: Cezar wzywa wojska rzymskie z Azji Mniejszej.

: Przybywa Legion 37 z Azji Mniejszej.

: Korzystna dla Cezara bitwa morska z siłami egipskimi pod Aleksandrią rozstrzygnięta przez flotę

wyspy Rodos.

: Śmierć Achillasa zamordowanego z poduszczenia Ganimedesa (eunuch) a na rozkaz Arsinoe

(córka Ptolemeusza XII).

47: Śmierć młodocianego Ptolemeusza XIII podczas bitwy z wojskami Cezara o port zachodni

w Aleksandrii.

27.03.47: Juliusz Cezar wkracza do Aleksandrii.

</div>

25. Ptolemeusz XIV (Dziecko) 47 - 44

Brat Kleopatry VII i Ptolemeusza XIII. Po smierci Ptolemeusz XIII, na wniosek Cezara został nominalnie władcą poślubiając Kleopatrę, wdowę po swym bracie. Miał wówczas niespełna 12 lat i nie miał żadnego wpływu na rzady, które pełniła Kleopatra. Zmarł w 44 r, być może otruty przez siostrę.<div align="center">

26. Kleopatra VII Filopator (Miłująca Ojca) 51 - 30

Córka Ptolemeusza XII, Siostra Kleopatry VI Tryfajny, Berenike IV, Arsinoe, Ptolemeusza XIII i XIV. W 51 r miała 18 lat, objęła władzę poslubiajac swego brata, 13-o letniego Ptolemeusza XIII. Była starannie wykształcona, znała wiele języków wschodnich. Popadłszy w konflikt ze swa rada regencyjna musiała uchodzić z Aleksandrii w 49 pne. Powrotu zabraniał jej nieletni brat wspierany przez trójkę regentów Poteinosa, Achillasa i Teodotosa. Jak wiadomo, odzyskała tron przy pomocy Juliusza Cezara, który spełnił rolę arbitra godzacego królewskie rodzeństwo. Wroga postawa Poteinosa podburzajacego lud Aleksandrii i wojsko ptolemejskie na terenie całego kraju, doprowadziła do wojny aleksandryjskiej. Efektem było uwięzienie Ptolemeusza XIII, pożar biblioteki aleksandryjskiej, przejęcie przez Cezara kontroli nad dzielnica pałacowa i portem z latarnia Faros, a w konsekwencji zwycięstwo niewielkich sił rzymskich nad 20 tysięczna armia egipska. W 47 pne Aleksandria poddała się zwycięskiemu Cezarowi i Kleopatrze. Po smierci Ptolemeusza XIII Kleopatra uzyskała pełnię władzy, formalnie dobierajac na współrzadcę Ptolemeusza XIV. W 46 pne gosciła w Rzymie podczas triumfu Cezara. Po smierci Cezara w marcu 44 r Kleopatra starała się nie angażować w intrygi polityczne i nie opowiadać po żadnej stronie w walce o władzę w Rzymie, w kwietniu powróciła do Egiptu. Jednak słynne spotkanie z Antoniuszem w Tarsos postawiło Kleopatrę po stronie Marka Antoniusza, z którym miała troje dzieci: Aleksandra Heliosa, Kleopatrę Selene i Ptolemeusza Filadelfosa. Antoniusz poniósł klęskę od Partów. Jego żona Fulwia i brat Lucjusz skłócili go z Oktawianem. W wyniku owego konfliktu, pomimo slubu Antoniusza z siostra Oktawiana, Oktawia, doszło w końcu do otwartej wojny. W 34 pne Antoniusz potwierdził władzę Kleopatry jako królowej Egiptu i Cypru oraz uznał Ptolemeusza XV Cezariona, co było jawnym atakiem politycznym na Oktawiana nie uznajacego syna Cezara. W 32 pne Antoniusz został pozbawiony desygnacji na urzad konsula oraz innych funkcji dowódczych. Kleopatra wypowiedziała wojnę Rzymowi. Strategiczne błędy Antoniusza, także zdrada i dezercja legionów doprowadziły w konsekwencji do bitwy pod Akcjum w 31 r. pne. Po zdradzie Cyrenajki, Syrii oraz państwa żydowskiego a także floty i jazdy egipskiej, Egipt nie był w stanie bronić się przed Oktawianem i Gajuszem Gallusem. 1 sierpnia 30 pne Aleksandria została zdobyta. Antoniusz popełnił samobójstwo, również Kleopatra targnęła się na swoje życie 12 sierpnia 30 r pne kończąc tym samym Okres Ptolemejski w Egipcie. Kraj faraonów zostaje prowincją Cesarstwa Rzymskiego.

26.07.44: Ostatni dokument podpisany przez Ptolemeusza XIV i Kleopatrę.

44: Zamordowanie Ptolemeusza z polecenia Kleopatry.

: Kleopatra powołuje na współrządcę syna , Cezariona.- Ptolemeusza XV Filadelfosa.

: Słaby wylew Nilu - głód w Egipcie.

43: Słaby wylew Nilu - głód w Egipcie..

42: Słaby wylew Nilu - głód w Egipcie.

: Egipska flota wojenna wyrusza z pomocą Antoniuszowi i Oktawianowi.

15.03.41: Audiencja przedstawicieli ludu u Kleopatry.

13.04.41: Dekret Kleopatry wprowadzający ulgi dla rolników.

41: Antoniusz wkracza do Egiptu i spotyka się z Kleopatrą.

: Antoniusz rozkazuje zabić na prośbę Kleopatry, jej siostrę Arsinoe przebywającą w azylu w Efezie.

: Mieszkańcy Arados wydają Kleopatrze kolejnego samozwańczego Ptolemeusza XIII.

: Rzym wypowiada wojnę królowej Egiptu, Kleopatrze VII.

1.08.31:Wkroczenie Oktawiana do Egiptu; samobójstwo Antoniusza

08.31:Śmierć Kleopatry.

31: Zabicie Cezariona - Ptolemeusza.

:Koniec formalnej niepodległości hellenistycznego Egiptu.

30:Egipt „osobistą domeną” Oktawiana.

15.08.29:Triumf Oktawiana w Rzymie.

27. Ptolemeusz Cezarion Filopator (Miłujący Ojca), Filometor (Miłujący Matkę) 44 - 30

Setepenptah Irimeritre Sechemanchenamon

Ptolemajos anch det Meriptah Iset

Ur 23 czerwca 47 pne, syn Kleopatry i Juliusz Cezara. Oficjalnie sprawował władzę z matka jako Ptolemeusz XV Cezar, przez Aleksandryjczyków zwany Cezarionem. Ogłoszony współrzadcą w wieku trzech lat, po śmierci Ptolemeusza XIV. Po bitwie pod Akcjum postanowił uciekać do Indii jednak za namową Oktawiana zawrócił. Zdradzony przez Augusta znalazł smierć zamiast przyrzeczonego mu panowania. Rodzeństwo Cezariona wychowywała Oktawia. Kleopatra Selene została w 20 pne. małżonką króla Mauretanii Juby II. Jej syn, ostatni z Ptolemeuszy był w latach 23-40 ne. królem Mauretanii. W 40 r n.e został stracony przez Kaligulę.

xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx</div><div align="center">

PANOWANIE RZYMSKIE i BIZANTYJSKIE-ok. 30-638 n.e.

PANOWANIE ARABSKICH KALIFÓW od 640 r.

Wyszukiwarka