Prawo z Elementami Prawa Handlowego

________________________________________________________________

***

Wykład I.

15.02.2010r.

Dyżur: poniedziałek 18.30-19.30 sala D WNE

Ewentualne lektury:

• A. Kidyba - Prawo handlowe 2007

• T. Stawecki - Wstęp do prawoznawstwa 2003

• Z. Radwański - Prawo cywilne - część ogólna 2007

• Z. Radwański - Zobowiązania - część ogólna 2006

Egzamin 35 pytań testowych + 3 pytania otwarte = 50pkt; zalicza połowa

***

1. Prawo - istota i geneza

• System praw i obowiązków;

• Relacje społeczne;

• Sprzeczności interesów - potrzeba znalezienia modus Vivendi;

• 
  Rola państwa:

• Aparat przymusu;

• Gwarancja bezpieczeństwa.

• Prawo zwyczajowe i stanowione.

II. Historia:

1. Starożytność:

• Bliski Wschód : -Kodeks Hammurabiego (XVIII/XVII w. p.n.e.);

-kazuistyka - brak norm ogólnych i abstrakcyjnych.

• Grecja: -brak zwartego systemu norm prawnych (istnienie miast-państw);

-dorobek filozofii i myśli politycznej.

• Rzym: -transformacja z miasta-państwa w globalne imperium;

-rozwój stosunków gospodarczych i społecznych
-zmiany w systemie postrzegania prawa;

-uniwersalny charakter regulacji prawnych.

2. Średniowiecze i nowożytność:

• Rozpad Imperium Rzymskiego;

• Najazdy barbarzyńców: prawa plemienne (dobrze funkcjonujące w obrębie
  plemienia, niedoskonałe w większym zakresie - brak centralizacji prawa);

• Feudalizm, społeczeństwo stanowione i korporacyjne;

• Ponowne odkrycie prawa rzymskiego - uniwersytety;

• Centralizacja władzy monarszej - tendencje kodyfikacyjne;

System Common Low - w Anglii

• Prawo zwyczajowe i prawo precedensu;

• Rola sądów królewskich - prawo sędziowskie;

• 
  Stosunki społeczne - Magna Charta Libertatum 1215r. ;

• Zasada słuszności (equality) - rola sądu królewskiego - uzupełnienie prawodawstwa królewskiego.

III. Wielkie kodyfikacje europejskie:

• 
  Przemiany doby oświecenia - nowe idee;

• Postulat przejrzystości i powszechności prawa;

• Pruski Landrecht 1794r.;

• Kodeks cywilny Napoleona 1807r.;

• Kodeks cywilny austriacki 1811r.;

• Kodyfikacja rosyjska - Zwód Praw 1835r.;

• Niemiecki kodeks cywilny - BGB 1900r.

IV. Filozofia prawa:

• Prawo jako zjawisko społeczne;

• Prawo jako realizacja określonego systemu wartości;

• Prawo jako produkt procesu decyzyjnego (ścieranie
  się różnych systemów wartości, ideologii (np. aborcja, eutanazja);

• Prawo jako instrument perswazji i ładu - system sankcji -
  mówi, jak powinno być

• Prawo jako instrument prowadzenia polityki;

• Prawo jako sfera możności i powinności - określa co można, a co powinno się robić;

• Tendencje pozytywistyczne (to, co jest napisane) i prawo naturalne (porządek
  naturalny, prawo wyższe od prawa pozytywistycznego).

V. Funkcje państwa

• Stabilizacyjna - określa stabilność porządku społecznego: „ewolucja, nie rewolucja” -
  dba o to, by nowe zasady były wprowadzane stopniowo, co nie zachwieje stabilnością
  państwa; nadmierna stabilizacja, tak jak niedostateczna - są niepożądane - hamują lub
  wprowadzają chaos w rozwoju kraju;

• Dynamizująca - prawo powinno nadążać za zmieniającym się światem; elementy
  pobudzenia, np. wzrostu PKB, rozwoju przedsiębiorstw;

• Ochronna - dba, by stworzone prawo było wykorzystywane w sposób właściwy,
  przejrzysty, jasny w interesie wszystkich objętych tym prawem; np. ściąganie podatków
  chroni nas wszystkich przed ich wzrostem, gdyby część podmiotów ich nie spłacała;

• Organizacyjna - organizuje życie społeczne; odpowiadają za nią m.in. samorządy,
  instytucje;

• Represyjna i wychowawcza - dba, by podmioty, które wpadły w konflikt z prawem
  zostały „uzdrowione” poprzez zastosowanie systemu sankcji - kar, więziennictwa.

VI. Normy Postępowania i Normy Prawne

• źródła prawa;

• prawo a moralność;

• norma prawna jako norma postępowania,
  zakodowana w przepisach prawa;

• norma prawna jako najważniejszy element prawa;

• norma prawna jako reguła generalna
  i abstrakcyjna;

• postulat kompletności i szczelności systemu prawa;

• 
  norma (mówi o obowiązku postępowania i jest zakodowana w przepisie; treść jednostki redakcyjnej) a przepis (jednostka redakcyjna)

VII. Elementy Normy Prawnej:

• Hipoteza - określa kontekst, w jakich okolicznościach, warunkach mamy spełnić dyspozycję;

• Dyspozycja - określa, co powinniśmy zrobić w zaistniałej sytuacji (zawiera wyinterpretowany nakaz, zakaz lub przyznanie prawa);

• Sankcja - element, w którym prawo określa co należy zrobić, jeśli podmiot nie zastosuje się do dyspozycji normy - kara, skutek lub konsekwencja.

VIII. Rodzaje Sankcji:

• Sankcje nieważności:

• Bezwzględnej :

Kiedy dokonana czynność staje się bezwzględnie nieważna?

Czynność prawna będzie nieważna, gdy zostanie dokonana w ściśle określonych w przepisach prawa cywilnego przypadkach. Po prostu dokonanie jakiejś wadliwej czynności obarczone jest sankcją nieważności. System prawny uznaje za nieważne czynności w sytuacji gdy :

• strona dokonująca czynności prawnej nie ma odpowiedniej zdolności do czynności prawnych,

• nie została zachowana odpowiednia forma czynności prawnej (np. pisemna, notarialna), której niedochowanie spowoduje nieważność (tzw. skutek ad solemnitatem),

• czynność dotknięta jest wadami oświadczenia woli takimi jak: brak świadomości i swobody (z wyłączeniem uznania dziecka) oraz pozorność; jeśli zaś chodzi o testament nieważność powstaje przy wszystkich wadach oświadczenia woli,

• 
  czynność jest sprzeczna z ustawą albo ma na celu obejście ustawy, albo jest sprzeczna z zasadami współżycia społecznego.

Co cechuje nieważność bezwzględną?

Czynność prawna dotknięta sankcją bezwzględnej nieważności nie wywołuje żadnych skutków prawnych. Każdy i zawsze może się na nią powoływać. Taka nieważność istnieje z mocy samego prawa co powoduje, że sąd uwzględni ją z urzędu (nawet w sytuacji, gdy żadna ze stron się na nią nie powoła). I wreszcie nieważność powoduje, że czynność prawna dotknięta nią nie może zostać konwalidowana (czyli uzdrowiona). Gdy strona chce osiągnąć ten sam skutek, musi dokonać nowej niewadliwej czynności, jeśli jest to w ogóle prawnie dopuszczalne. Od zakazu konwalidacji bezwzględnie nieważnej czynności istnieją jednak w prawie cywilnym następujące wyjątki:

• zawarcie umowy przez osobę nie mającą pełnej zdolności do czynności prawnej, która to umowa należy do umów zawieranych w drobnych, bieżących sprawach życia codziennego powoduje, że staje się ona ważna z chwilą jej wykonania; generalnie bowiem umowy zawierane przez osoby nie mające zdolności do czynności prawnych są nieważne,

• dokonanie darowizny bez zachowania formy aktu notarialnego będzie ważne dla dokonującego jej, jeżeli przyrzeczone świadczenie zostało spełnione; nie dotyczy to przypadków gdy inne przepisy przewidują dla danej darowizny szczególną formę ze względu na jej przedmiot (np. darowizna nieruchomości),

• powoływanie się na wady oświadczenia woli przy testamencie (groźba, błąd, wyłączenie świadomości) po upływie trzech lat od dnia, gdy osoba mająca w tym interes dowiedziała się o tej wadzie powoduje konwalidację nieważnego testamentu; a w każdym przypadku po upływie dziesięciu lat od otwarcia spadku.

• Względnej :

Na czym polega nieważność względna?

Nieważność względna powoduje, że czynność prawna dotknięta tą sankcją wywołuje określone w jej treści skutki prawne dopóki uprawniony podmiot ich nie uchyli w określonym przez prawo terminie. W polskim systemie prawnym nieważność ta występuje w dwóch przypadkach :

• do unieważnienia czynności prawnej potrzebne jest pozasądowe oświadczenie woli uprawnionego podmiotu; sytuacja taka powstaje w przypadku błędu, podstępu lub groźby; aby uchylić się od skutków prawnych oświadczenia woli złożonego pod wpływem tych wad trzeba jednak posłużyć się pismem ( nie wystarczy ustne oświadczenie),

• do unieważnienia czynności prawnej potrzebne jest orzeczenie sądowe np. unieważnienie przetargu, uchwały walnego zgromadzenia spółdzielni, uznania dziecka.

Uprawnienie do unieważnienia danej czynności jest możliwe tylko w określonych przez przepisy terminach, które mają charakter zawity.

• Sankcje bezskuteczności - zachodzi, gdy zawieramy umowę ważną, lecz nieskuteczną;
  przysługuje wówczas prawo do dochodzenia odszkodowania, gdyż jedna ze stron
  wprowadziła drugą w błąd (np. kupujemy na allegro coś, czego sprzedający nie posiada
  - umowa jest, towaru nie ma);

• Sankcje karne - zawarte tylko w przepisach karnych, np. ograniczenie wolności, grzywna;
  musi istnieć wyraźny przepis, gdyż Nie Ma Przestępstwa Bez Ustawy - co nie
  jest zabronione ,jest dozwolone i Prawo Nie Działa Wstecz; system karny musi
  być szczelny i spójny, nie powinny istnieć w nim żadne luki, które pozwalałyby na
  uchylanie się od niego;

• Sankcje administracyjne - decyzje administracyjne; administracja posiada własne
  systemy sankcji - np. Komisja Nadzoru Finansowego; gdy procedury administracyjne
  zostały już wyczerpane, a decyzja jest niesatysfakcjonująca, dopiero wówczas można
  udać się do sądu:

17.02.2010r.

• Wojewódzki Sąd Administracyjny WSA - sprawdza, czy dany organ prawidłowo wykorzystał prawo w swoim postępowaniu;

• Naczelny Sąd Administracyjny - sprawdza, czy WSA prawidłowo wykorzystał prawo w swoim postępowaniu.

IX. Normy i Przepisy:

• normy bezwzględnie wiążące - należy im się
  absolutnie podporządkować, nie można ich
  uchylać (nieprzestrzeganie ich powoduje
  powstawanie umów bezwzględnie nieważnych,
  np. akt notarialny bez stempla);

• normy względnie wiążące - np do zawarcia
  umowy wystarczy zawarcie zwykłej umowy
  pisemnej - można podpisać akt notarialny,
  chociaż nie trzeba;

• normy semiimperatywne - wyznaczają pewne
  ramy postępowania, dająca swobodę stronom
  stosunku prawnego, ale w pewnych tylko
  granicach, np. pracodawca ma obowiązek dać pracownikom określoną ilość dni wolnych od pracy -
  może przydzielić ich więcej, ale nie może mniej; normy te mają za zadanie chronić strony słabsze - w
  tym wypadku pracownika;

• przepisy ogólne - wyższego rzędu - abstrakcyjne, by mogły objąć większy zakres stanów faktycznych;
  nie mogą jednak pozostawiać zbyt dużego pola wyboru, gdyż wprowadzone przez to zamieszanie
  mogłoby spowodować powstanie ryzyka odwoływania się do sądu w celu uchylania przepisów -
  niezdrowe dla systemu prawnego;

• przepisy szczegółowe - niższego rzędu - uszczegóławiają przepisy ogólne (np. można to i to, ALE z
  wyjątkiem takim i takim), wyodrębniają jednostkowe stany faktyczne; mają pierwszeństwo przed
  przepisami ogólnymi, tylko jeśli nie są z nimi sprzeczne; mogą również uchylać ogólne przepisy na
  mocy szczegółowych;

• przepisy przejściowe (intertemporalne) - prawo się zmienia, wobec czego regulują one czy podmioty
  mają stosować się do przepisów nowych czy starych w okresach przejściowych, np. zmiana Kodeksu
  Handlowego na Kodeks Spółek Handlowych w 2001r. wprowadziła zmiany, które - gdyby zostały
  wprowadzone od razu - wprowadziłyby ogromny chaos; przepisy te umożliwiają uniknięcie
  komplikacji i łamania prawa oraz określają zasady przestawiania się z przepisów starych na nowe;

• zasada czasowości działania prawa - prawo działa od momentu, gdy zostanie opublikowane
  w Dzienniku Ustaw lub może zacząć funkcjonować z opóźnieniem (np. po tygodniu, 6 miesiącach, po
  okresie przejściowym, który ma na celu umożliwienie wszystkim zapoznania się z nowym prawem
  i zastosowania się do niego);

• zasada terytorialności działania prawa - prawo działa na określonym, ograniczonym terytorium, np. kraju, województwa, w obrębie którego zostało uchwalone. Istnieją wyjątki, np. prawo Stanów Zjednoczonych, dotyczące działalności przestępczej czy obrotu papierami wartościowymi mają charakter eksterytorialny;

• zakaz działania prawa wstecz - fundamentalna reguła dotycząca prawoznawstwa, można zakazać na przyszłość, ale nie można działać wstecz.

X. Kolizje Norm:

• postulaty kompletności
  i szczelności - racjonalny prawodawca dąży do tego, by system prawa był kompletny
  i szczelny, a ewentualne występowanie luk było zabiegiem celowym, a nie przypadkowym;

• sytuacje sprzeczności norm;

• reguły kolizyjne
  - pozwalają uniknąć luk w prawie:

• norma wyższego rzędu uchyla normy niższego rzędu - gdy nie da się zastosować obydwu norm jednocześnie, stosujemy wyższą;

• norma późniejsze uchyla normy wcześniejsze - gdy nie da się zastosować obydwu norm jednocześnie (nawet jeśli późniejsza nie twierdzi, że uchyla poprzednią);

• norma szczególna uchyla normę ogólną (gdy można zastosować obydwie jednocześnie - nie kłócą się się ze sobą).

XI. Luki w prawie - występują, gdy nawet po zastosowaniu reguł kolizyjnych nie możemy dojść do rozwiązania problemu:

• postulat zupełności systemu prawa;

• zasada racjonalnego ustawodawcy;

• sposoby usuwania luk:

• analogie z ustawy - sposób, w jaki rozwiązanie już istniejące może zostać zastosowane na podstawie innej ustawy - wykorzystanie analogii;

• analogie z prawa - sposób, w jaki z ogólnych reguł prawoznawstwa wyinterpretować nową regułę kolizyjną, co jest zadaniem trudnym, niepewnym i ryzykownym - może pociągnąć za sobą daleko idące konsekwencje.

XII. Zasady wykładni prawa:

• językowa - to, co napisane jest wykładnią normy - interpretacja normy wprost;

• systemowa - spojrzenie na przepis z innej perspektywy - odwołanie się do ogólnego kontekstu

• funkcjonalna (celowościowa) - gdy, chcemy dowiedzieć się, co ustawodawca chciał osiągnąć, a
  nieporadnie i nieprecyzyjnie ubrał to w słowa, zaglądamy do wszelkich dostępnych nam: uzasadnień,
  stanowisk partii w sejmie, szukamy w jakim kontekście historycznym dany przepis został uchwalony;

• reguły interpretacyjne:

• Argumentum a maori ad minus - wnioskowanie z większego na mniejsze (jeśli można więcej, to
  można i mniej - jeśli mogę ABCD, to mogę i AD);

• Argumentum a minori ad maius- wnioskowanie z mniejszego na większe (jeśli zabronione jest mniej,
  to zabronione jest też więcej - jeśli nie mogę ukraść 10zł, nie mogę i 1000zł);

• Argumentum a contrario - zasady określone są precyzyjnie, brak dowolności wnioskowania (jeśli
  AB mogą zawszeć umowę, to CD nie mogą).

!!Zapis „w szczególności” otwiera pole do interpretacji, nie zakazał CD, tylko podał przykład dla AB!!

XIII. Nieprzestrzeganie prawa:

• zachowania contra legem - gdy podmiot zachowuje się wyraźnie wbrew napisanym normom;

• zachowania praeter legem - obejście prawa; formalnie zgodne z prawem - była luka,
  wyinterpretowano przepis „po swojemu”, niezgodnie z zasadami wykładni: np. zastosowano
  wykładnię językową, gdy można było zastosować wykładnię funkcjonalną - złamanie prawa;

• naruszanie prawa - podlega systemowi sankcji; nieważność, bezskuteczność, itp. + odpowiedzialność
  odszkodowawcza za wyrządzone szkody (majątkowe, niemajątkowe);

• ciężar dowodu - określa, kto powinien w pierwszej kolejności udowadniać, kto ma rację - zwykle
  obowiązek ten ciąży na atakującym - udowadnia on swoją szkodę i poniesione straty;

• ocena dowodów:

• domniemania prawne - przerzucenie ciężaru dowodu na oskarżonego, np. w wypadku
  oskarżenia spółki przez inwestora, który nie ma prawa wglądu w szczegółowe dane dotyczące
  spółki, musi najpierw odpowiadać przedsiębiorstwo - spółka musi wykazać, że prawidłowo
  realizowała swoje plany i nie wprowadzała w błąd inwestorów

• domniemania faktyczne - wyinterpretowane z ogólnych reguł z doświadczenia życiowego, np.
  jazda z prędkością 100km/h na autostradzie w zimie złamaniem prawa? - niby dozwolona,
  lecz nie zachowująca zasad bezpieczeństwa; kwestia interpretacji; domniemania te są słabsze
  niż domniemania prawne;

• prawa wzruszalne - obecnie w Polsce wszystkie pozwy można wzruszyć np. spółka może udowodnić, że nie naruszyła prawa

• prawa niewzruszalne - hipotetyczna konstrukcja - danego pozwu nie można wzruszyć lub obalić; w Polsce nie występuje;

***

Wykład II.

I. Prawo prywatne a prawo publiczne:

• Prawo prywatne:

• Określa stosunki między autonomicznymi podmiotami, którym przysługują własne, prywatne
  sfery praw majątkowych i niemajątkowych (sfera szacunku, nietykalności osobistej, itp.);

• Autonomiczność - brak władczego podporządkowania - każdy jest równy i ma taką samą
  pozycję wobec prawa;

• Granice autonomiczności - nie jest ono bezwzględne, nasze prawa kończą się tam, gdzie
  zaczyna się interes drugiej strony i interes powszechny - podporządkowanie interesowi
  powszechnemu - np. prawo własności pomimo bycia prawem bezwzględnym podlega
  wyjątkowi ze względu na interes społeczny - prawnie uzasadnione jest wywłaszczenie
  mieszkańców z domu, gdy stoi on na drodze np. planowanej autostrady - oczywiście za
  słusznym odszkodowaniem;

• Samodzielność w kształtowaniu relacji prawnych - w Polsce od 18., dla kobiet w szczególnych
  przypadkach od 16. roku życia;

• Równorzędność relacji - system sądownictwa powszechnego (interesy powszechne), WSA,
  NSA, sądy apelacyjne, Sąd Najwyższy, sądy polubowne - arbitraż - sądy prywatne.

• Prawo publiczne:

• Określa stosunki pomiędzy jednostką a organem państwa;

• Niesymetryczność relacji -strony nie zawierają równorzędnych umów;

• Władcze kształtowanie sytuacji jednostki - podporządkowanie słabszej jednostki organowi; organ wydaje prawa, jednostka musi się do nich stosować;

• Rola interesu powszechnego - organ spisując prawo, za każdym razem musi kierować się interesem społecznym:

• Decyzje związane - organ analizuje przepisy prawa i wydaje decyzję; sąd może zmusić organ do zmiany stanowiska;

• Decyzje swobodne (uznaniowe) - organ analizuje przepisy i ocenia rolę interesu społecznego z własnego punktu widzenia; sąd nie może zmusić organ do zmiany decyzji, jedynie jednostki podległe pod tę decyzję mogą prosić organ o jej zmianę.
  

22.02.2010r.

II. Status Prawa Cywilnego:

• Trzon prawa prywatnego - prawo cywilne jest elementem szerzej pojętego systemu prawa prywatnego. Prawo prywatne rządzi się tym, że tak naprawdę reguluje relacje między jednostkami, które posiadają swobodę woli, są w świetle prawa równe, brak jest nacisku, kluczowa jest zasada autonomii woli stron. Jedynym ograniczeniem - sfera praw i wolności drugiej osoby. Każda ze stron jest równa, co odróżnia prawo prywatne od publicznego, gdzie jest jednostka i organ administracyjny. Siłą rzeczy zawsze jednostka ma trochę gorzej, bo ma ograniczone możliwości dyskutowania z organem - z pewną kompetencją do kształtowania sytuacji tej jednostki. Organ orzeka, ile praw nada jednostce. Może być tak, że przepis daje uprawnienie jednostce, a organ odmawia jej tego prawa (do czego ma prawo). W sytuacji, gdy jednostka czuje, że jej prawo naruszono, ma prawo iść do wyższej instancji. Kiedy wyczerpiemy te instancje możemy udać się do wojewódzkiego sądu administracyjnego i w jej sytuacji mamy równorzędność stron. Pozycja jednostki jest osłabiona, do tego dochodzą znaczne koszty;

• Równość i autonomia stron (zdolność prawna + zdolność do czynności prawnych) - w prawie cywilnym od samego początku mamy równość stron. Umowy między ludźmi są zawierane w ramach sfery wolności. Dopiero kiedy jedna ze stron narusza postanowienia umowy (albo kiedy dokona czynu niedozwolonego), wówczas pojawia się sądownictwo, które rozstrzyga;

• Zakaz nadużywania praw podmiotowych:

• Każdy podmiot w prawie cywilnym ma sferę praw podmiotowych, pewną sferę możności zachowania się, podejmowania decyzji. Podejmowanie tej decyzji napotyka na pewnego rodzaju ograniczenia, istnieje ogólny zakaz nadużywania praw podmiotowych (taka sytuacja kiedy korzystamy z własnych praw w sposób, który narusza prawa innych, albo bezpośrednio indywidualnej osoby albo dobra ogólnego). Mamy więc do czynienia z dwoma klauzulami generalnymi (pewne pojęcie, które jest nieokreślone w prawie), przez co wymagana jest konkretyzacja w prawach niższego rzędu.

• Odpowiedzialność odszkodowawcza - podstawowy instrument ochrony, adekwatny związek przyczynowo-skutkowy:

Sankcja w prawie cywilnym - (dygresja: w prawie administracyjnym i karnym mamy do czynienia z jasno zarysowanym instrumentem nacisku, z jednej strony instytucje państwowe - organy jak policję, i każdy z tych organów działa indywidualnie, i nakłada kary, które są ściśle określone w prawie. Organ musi mieć wyraźnie zarysowane kompetencje, czyli w ustawie musi mieć zapisane, np. w jakich granicach może wyznaczać karę). Nie ma przepisu, dzięki któremu sąd karny mógłby nas skazać za naruszenie, np. warunków umowy, mimo iż naruszyliśmy sferę praw drugiej osoby, która podpisała z nami umowę. I tu wracamy na płaszczyznę prawa cywilnego. Co jest główną sankcją w prawie cywilnym? Oczywiście ODPOWIEDZIALNOŚĆ! A dokładniej odpowiedzialność odszkodowawcza, ponieważ każda ze stron w przypadku naruszenia jej praw podmiotowych, może ponieść jakąś szkodę, to zgodnie z zasadą, że tej szkody ponieść nie powinna, ponieważ szkoda wynikła w skutek nadużycia praw podmiotowych, to osoba poszkodowana ma prawo do kompensacji szkody. To jest główna funkcja reżimu odszkodowawczego w prawie cywilnym. Czy poszkodowany może domagać się więcej niż stracił? Mamy podmiot A, który był zobowiązany do dostarczenia pewnego towaru podmiotowi B. Mamy też podmiot C i relację kontraktową między B i C. Podmiot B jest zobowiązany do dostarczenia towaru otrzymanego od A podmiotowi C. C w umowie kontraktowej z B ma zapisane, że jeśli B się spóźni z dostawą, to C ma prawo dostać karę umowną w wysokości załóżmy 1 mln złotych. A więc jak A nawali to i B nawali, ale to B będzie musiało zapłacić karę C. Szkoda B równa się 1 mln złotych. Czy B może żądać odszkodowania (od A) wyższej niż milion? Polskie prawo mówi, że NIE. Odszkodowanie musi jednoznacznie odzwierciedlać wysokość szkody. Nie ma możliwości zastosowania sankcji represyjnej. Są szkody majątkowe i niemajątkowe. Ciężko jest na przykład udowodnić, że jeśli ktoś nie poniósłby jakiejś szkody to odniósłby pewne dodatkowe korzyści. Wracając do naszego przykładu. Prawo nie mówi czy podmiot B mimo, że zapłacił karę (zgodnie z kontraktem) musi dostarczyć towar C. Powinno znajdować się to w kontrakcie.

III. Zakres Prawa Cywilnego:

Kodeks cywilny jest głównym aktem prawnym prawa cywilnego. Ramy prawa cywilnego są porozrzucane w wielu różnych aktach prawnych. Np. w kodeksie spółek handlowych. Możemy doszukiwać się pewnych elementów prywatnych, w aktach prawnych z pozoru wyglądających na akty prawne prawa publicznego, np. ustawa prawo bankowe (reguluje zasady tworzenia i funkcjonowania banków) - zawiera pewne normy, które w sposób jednoznaczny ingerują w sferę prywatną np. dotyczące umowy kredytu bankowego (umowa cywilnoprawna), kredytodawcą może być jedynie bank (a nie jakaś firma pożyczkowa). Kolejny przykład: ustawa o obrocie instrumentami finansowymi, a w niej zasada przymusu maklerskiego - czyli żeby zawierać transakcje na giełdzie trzeba mieć umowę z domem maklerskim, który będzie nas reprezentował i będzie zawierał w naszym imieniu transakcje giełdowe. Umowy brokerskie to umowy cywilnoprawne, które jednak w dużej mierze są konstruowane zgodnie z wytycznymi, zawartymi w ustawie o obrocie instrumentami finansowymi.

• Metoda regulacji - stosunki prywatnoprawne:

• Podstawową metodą regulacji prawa cywilnego jest regulacja stosunków pomiędzy indywidualnymi autonomicznymi jednostkami. Relacje symetryczne, bez nacisków, wszyscy jesteśmy równi;

• Prawo handlowe i gospodarcze:

• Prawo gospodarcze - swoboda działalności gospodarczej - ograniczona przez koncesje, zezwolenia, przepisy administracyjne. ??? Ustawa o ubezpieczeniach. Firmy ubezpieczeniowe podlegają pod nadzór Komisji Nadzoru Finansowego (organ administracji powołany do nadzoru nad rynkiem kapitałowym. Zakres: rynek kapitałowy (giełda), prawo bankowe (od tego roku), ubezpieczenia (firmy ubezpieczeniowe i OFE). Komisja sprawdza czy te firmy dobrze operują naszymi pieniędzmi) ???;

• Prawo handlowe - zasady zawierania umów, stosunki między przedsiębiorcami, albo przedsiębiorcy - konsumenci. Przedsiębiorca - podmiot dość specyficzny, który korzysta z nieco mniejszego zakresu ochrony niż konsumenci. Ta sama osoba może być zarówno konsumentem i przedsiębiorcą (kiedy kupujemy kwiaty, w które będziemy wyposażali biura to będziemy je kupowali jako przedsiębiorcy, ale jeśli zechcemy kupić je żonie to staniemy się konsumentami, a więc kiedy kwiaty będą zawiędłe będzie łatwiej nam załatwić sprawę bo kupiliśmy kwiaty jako konsument i przysługuje nam szereg praw, których nie mają przedsiębiorcy). Formy prowadzenia działalności gospodarczej:

• Działalność indywidualna - osoba fizyczna wpisana do odpowiedniego rejestru;

• Spółki - regulacja w kodeksie spółek handlowych;

• Prawo pracy:

• Charakteryzuje się tym, że jako pracownicy występujemy w relacji z naszym pracodawcą i jesteśmy chronieni całym szeregiem norm (zgodnie z hierarchią:

• konstytucja,

• kodeks pracy,

• układy zbiorowe (akty prawne, negocjowane w dużych przedsiębiorstwach zazwyczaj przez związki zawodowe, ustalenia zawarte są stosowane ponad kodeksem pracy np., jeśli zostanie wynegocjowane 30 dni urlopu to będzie 30, chociaż w kodeksie jest tylko 26),

• wewnętrzne regulaminy pracy (jeśli w regulaminie będzie coś korzystniejszego dla pracownika niż w układzie zbiorowym to regulamin będzie miał pierwszeństwo),

• indywidualne umowy o pracę (jesteśmy chronieni całym systemem norm prawa pracy, czyli to, co jest w naszej umowie nie może być gorsze od tych postanowień z aktów prawnych wyżej w hierarchii zaczynając od konstytucji itd.);

• Prawo rodzinne:

• Określa relacje jakie kształtują się w rodzinie (podstawowa komórka społeczna). Określone są obowiązki co do dzieci i małżonków. Reguluje np. ustalanie ojcostwo, przysposobienie, adopcję. NIE REGULUJE DZIEDZICZENIA! -> tylko Kodeks Cywilny, prawo spadkowe;

• Prawo na dobrach niematerialnych:

• Prawa autorskie - prawa do tantiem,

• Prawo wynalazcze - patenty, znaki towarowe

IV. Systematyka Prawa Cywilnego:

• Część ogólna - mówi, kto korzysta z ochrony, kto jest podmiotem stosunków prawnych, co jest przedmiotem, jak wyglądają sprawy z zawieraniem umów. Absolutna baza dla prawa cywilnego.

• Prawo zobowiązań (część ogólna i szczegółowa) - uszczegóławia część ogólną w zakresie zawierania
  umów; określa zasady związane z zawieraniem umów, ale bardzo szczegółowo tj. z rodzajami umów, z odpowiedzialnością. Wszystkie typy umów (np., umowy sprzedaży, rachunku bankowego) mają szczegółowe regulacje w kodeksie cywilnym. Mamy część ogólną i część szczegółową. Ogólna - zasady związane z odpowiedzialnością cywilną, odpowiedzialnością za naruszenie umów, odpowiedzialnością deliktową (np. jak ktoś wtargnie do uniwersytetu i zniszczy mienie);

• Prawo rzeczowe - reguluje, jak można nabywać dobra ruchome i nieruchome;

• Prawo spadkowe - reguluje, kiedy można wydziedziczać, dawać legat itd. Jeśli nie będzie testamentu to właśnie przepisy prawa spadkowego w kodeksie cywilnym decydują, kto ile odziedziczy (to tak zwane dziedziczenie ustawowe); prawo zachowku - uzyskanie minimalnej części spadku - kiedy wyłączono ze spadku kogoś, kogo nie można było wyłączyć;

• Prawo rodzinne - nie jest ujmowane w kodeksie cywilnym. Jest odrębny kodeks, który zawiera całokształt praw dotyczących funkcjonowania w rodzinie.

• Prawo na dobrach niematerialnych

• Ustawa o prawach autorskich określa zasady korzystania z utworów. Pomysł nie jest utworem. Musi zostać wyrażony na papierze, kasecie, płycie itd. Jak napiszemy książkę możemy korzystać z praw autorskich majątkowych - będziemy mieli prawo do tantiem. Będą nam również przysługiwały prawa autorskie osobiste - prawa związane z tym kto jest twórcą, a więc jak coś stworzymy to mamy prawo figurować jako autor. Plagiat to naruszenie osobistych praw autorskich.

• Inne ustawy: patentowe, wynalazcze

• Prawo korporacyjne

• 
  Przede wszystkim kodeks spółek handlowych. Z punktu widzenia spółki akcyjnej istotni są akcjonariusze. W fundacjach liczy się majątek. Fundator zakłada fundacje w określonym celu i wyposaża ją w kapitał, po czym traci kontrole nad fundacją. Jeśli dojdzie do likwidacji fundacji, fundator nie ma prawa do majątku. Jest on przeznaczany zazwyczaj na cele statutowe. Inaczej w spółkach. Akcjonariusz ma prawo do uczestniczenia w jej majątku. Jak dojdzie do likwidacji spółki to akcjonariusz ma prawo do jej majątku.

• Inną korporacją są spółdzielnie (np. mieszkaniowe) - regulowane przez prawo spółdzielcze. Ważny jest element osobowy.

• Prawo ubezpieczeniowe

V. Stosunki Cywilnoprawne:

• Podmioty:

• Osoby fizyczne - podmiot praw i obowiązków, każda osoba, każdy z nas. Zgodnie z kodeksem cywilnym. Osoba fizyczna charakteryzuje się takimi cechami jak: imię, nazwisko, stan cywilny, adres zamieszkania, pochodzenie, zdolność prawna;

• Osoby prawne - są bytami teoretycznymi, przymiot zdolności prawnej nadaje im ustawa. Zdolność prawną nabywają w chwili zarejestrowania się w odpowiednim rejestrze, a więc spółka może swobodnie działać na rynku z chwilą wpisu do rejestru KRS (Krajowego Rejestru Sądowego). Skarb Państwa ma osobowość prawną stwierdzoną w kodeksie cywilnym (to wyjątek). Osoby prawne same odpowiadają za swoje działania;

• Jednostki organizacyjne, nie będące osobami prawnymi, którym ustawa przyznaje zdolność prawną - spółki osobowe (np. jawna, komandytowa) - ważny element wspólników. Wspólnik nadaje spółce wartość (bo są to zwykle małe firmy np. kancelarie prawnicze). Ustawa stwierdza, że wspólnik nie może umyć rąk i powiedzieć wierzycielom, że nie płaci, wtedy pojawia się podwójny system odpowiedzialności związany z odpowiedzialnością subsydialną. Oznacza to, że spółki osobowe mimo, iż nie mają osobowości prawnej odpowiadają za to, co czynią. Jeśli wierzyciel przychodzi do spółki, a tam nie ma kasy, bo wspólnik wyciągnął pieniądze do własnej kieszeni to można zastosować odpowiedzialność subsydialną, czyli obciążyć majątek osobisty wspólnika. Mimo, iż spółki osobowe nie mają zdolności prawnej to funkcjonują sprawnie dzięki zdolności do czynności prawnych.

• Zdolność prawna -ogólna możność do bycia przedmiotem praw i obowiązków, wynikających z prawa cywilnego, bez zdolności prawnej jesteśmy na poziomie niewolnictwa. Nabywa się z chwilą urodzenia, a traci w momencie śmierci. W Polsce nienarodzone dziecko posiada warunkową zdolność prawną, warunkiem - dziecko musi urodzić się żywe.

• Zdolność do czynności prawnych - żeby aktywnie działać w praktyce obrotu trzeba posiadać pewne kompetencje. Zdolność do zaciągania zobowiązań, korzystania z praw, do formułowania oświadczeń woli, nakierowanych na osiągnięcie pewnego celu. Dzięki zdolności do czynności prawnych możemy iść do kiosku i kupić gazetę. Zdolność do czynności prawnych jest uwarunkowana wiekiem i pewnymi indywidualnymi cechami. Do 13 roku życia jest się pozbawionym zdolności do czynności prawnych. Ustawowym przedstawicielem dziecka jest rodzic. Po 13 roku życia mamy ograniczoną zdolność do czynności prawnych. Czyli można zawierać umowy za zgodą przedstawiciela ustawowego. Posiada się prawo do dysponowania własnym zarobkiem. Wyjątek: można dokonywać drobnych czynności prawnych bez uzyskania zgody rodziców, jeżeli nie doprowadzi to do rażącego pokrzywdzenia tej osoby. Pełną zdolność nabywa się po 18-tym roku życia. Kobiety uzyskują ją dwa lata wcześniej, jeśli wyjdą za mąż. Nawet jak się po miesiącu rozwiedzie się, to zdolność pozostaje. Ubezwłasnowolnienie - jeśli dorosły nie może prowadzić swych spraw należycie (uzależnienie, choroba psychiczna). Ubezwłasnowolnienie całkowite - jeśli nie jest się w stanie całkowicie prowadzić własnych spraw, można sobie zrobić krzywdę. Wtedy sąd wyznacza opiekuna. Ubezwłasnowolnienie częściowe - osoba ma wtedy ograniczoną zdolność do czynności prawnych.

• Przedmiot:

• Zachowania ludzi - podejmowanie decyzji, oddziaływanie na zewnątrz. Mogą być obojętne z punktu widzenia prawa i takie podlegające sankcjom.

• Obiekty, których te zachowania dotyczą - stosunkujemy się do nieruchomości i przedmiotów. Np. do nieruchomości możemy być właścicielem, posiadaczem, najemcą.

• Treść (prawa i obowiązki) - treść stosunku cywilnoprawnego to prawa i obowiązki. Prawa, jeśli jesteśmy właścicielem pewnej nieruchomości to możemy ją zbyć, wynająć, itd. Ale mamy i obowiązki. Jeśli odpadnie balkon to właściciel odpowiada za wszystkie szkody.

VI. Zdarzenia Cywilnoprawne

• Powstanie, zmiana, ustanie stosunku prawnego - możemy umowę zawrzeć, zmodyfikować, wypowiedzieć. Mamy możliwość swobodnego kształtowania własnych praw i obowiązków.

• Zdarzenia w ścisłym tego słowa znaczeniu i działania/zaniechania - jeśli dojdzie do trzęsienia ziemi i nasza nieruchomość ucierpi to mamy do czynienia ze szkodą, co do której tak naprawdę nie ma osoby odpowiedzialnej - zdarzenia od nas niezależne, ale oddziaływają na naszą sytuacje prawna - nieruchomość trzeba naprawić. Żeby uniknąć czyjejś szkody trzeba dokonać samemu naprawy (bo nie ma odpowiedzialnej osoby).

• Oświadczenia woli - zachowanie, które wyraża określoną chęć, gotowość zrobienia czegoś. Możemy zrobić to w dowolny sposób. Np. jeśli chcemy zawrzeć umowę, możemy ją podpisać, ale możemy też kiwnąć głową lub podnieść rękę. Każde zachowanie, które w sposób dostatecznie zrozumiały wyraża naszą chęć czy zamiary jest postrzegane prawnie jako skuteczne i wywierające określone skutki prawne. Oświadczenia woli biorą pod uwagę okoliczności danego przypadku np. jeśli podpisujemy umowę w ramach oświadczenia woli, jeśli dojdzie do rozprawy sądowej to sąd oprócz tego, co podpisaliśmy, będzie badał okoliczności podpisania.

• Akty administracyjne - mogą być źródłem zdarzeń prawnych. Komisja Nadzoru Finansowego potwierdza prospekty emisyjne spółek które chcą wejść na giełdę i dopiero z tą chwilą spółka giełdowa może zorganizować ofertę publiczną i sprzedać swoje akcje, ale źródłem tych stosunków prawnych jest decyzja administracyjna komisji.

• Orzeczenia sądowe - mają podobny charakter jak akty administracyjne. Orzeczenia deklaratoryjne - potwierdzają to, co jest, np. sąd wydaje odpis dotyczący jakiejś spółki, żebyśmy mogli dowiedzieć się kto jest właścicielem itd.. Orzeczenia konstytutywne - stwarzają nową sytuację prawną, np. sąd orzeka odszkodowanie.

• Czyny bezprawne (czyny niedozwolone, bezpodstawne wzbogacenie) - jeśli następuje przesunięcie majątkowe to musi mieć określone uzasadnienie - jest to tak zwana zasada kauzalności w prawie cywilnym. Jeżeli omyłkowo przelejemy komuś pieniądze przez przypadek (bez powodu), to ta osoba jest zobowiązana do zwrotu naszych pieniędzy. W praktyce zwracamy się z tym problemem do banku i wówczas bank jest zobowiązany do pomocy nam w odzyskaniu pieniędzy.

24.02.2010r.

VII. Prawa Podmiotowe:

• Sfera możliwości postępowania w sposób aktywny albo bierny - można coś zrobić, albo nie, mówi
  nam, co nam przysługuje;

• Korelatem obowiązki innych podmiotów - np. my mamy prawo, a odpowiedzią na nie jest czyjś
  obowiązek poszanowania go;

• Roszczenia wymagalne i niewymagalne - /możliwość domagania się od podmiotu zobowiązującego
  od zobowiązanego roszczenia odszkodowawczego (niemajątkowe - np. zakaz zbliżania się)/
  Wymagalne - Czy możemy skutecznie domagać się realizacji naszych praw? Tak.

=>termin roszczenia<=

Niewymagalne - np. pożyczka przed upływem terminu; po upływnie - r. wymagalne.

Jeżeli nie ma podanego terminu spłaty, można ściągnąć dług w każdej chwili.

Roszczenia przedawniają się. Wymagalne świadczenie trzeba zrealizować, bo po upływie określonego czasu przedawnia się. Aby przedłużyć czas spełnienia roszczenia - należy udać się do sądu w trakcie okresu, kiedy świadczenie jest wciąż ważne.

• Uprawnienia kształtujące - uprawnienia, w przypadku których możemy zmienić swoją sytuację
  prawną. Oświadczenie woli - jednostronne, zmienia sytuację prawną, np. jeśli ktoś złoży ofertę, to jest
  ona wiążąca /np. miesięczna/ - osoba A może się namyślić, a gdy ją przyjmie - zawrze umowę -
  prawo kształtujące - nastąpi osiągnięcie skutku prawnego jednostronnie.

• Prawa względne i bezwzględne:

• Względne - prawa przysługujące konkretnej osobie, wymienionej z imienia i nazwiska;

• Bezwzględne - prawa skuteczne wobec wszystkich - „ja kontra reszta świata” - mam prawo
  oczekiwać, że nikt inny nie naruszy mojego prawa do własności; można domagać się
  odszkodowania - prawo do poszanowania imienia, nietykalności osobistej, etc.

• Prawa majątkowe i niemajątkowe:

• Majątkowe - związane ze sferą interesów majątkowych;

• Niemajątkowe - związane ze sferą interesów nie przeliczalnych na pieniądze, lecz złamanie go może pociągać do konsekwencji majątkowych

VIII. Przedmioty Stosunku Cywilnoprawnego

• Rzeczy:

• Ruchome - np. przyczepa kempingowa

• Nieruchome - na trwale związane z gruntem - budynki, lokale, grunty

• Oznaczone co do gatunku (rzeczy, których jest wiele, np. żelazka, ziarno, owoce) i co do tożsamości
  (jedyne, zindywidualizowane, np. Dama z Łasiczką, Bitwa pod Grunwaldem, nieruchomości - bo mają
  nadane numery księgi wieczystej, co indywidualizuje każdą nieruchomość).

Sprzedaż rzeczy oznaczonych co do gatunku odbywa się poprzez spisanie umowy i wydanie własności =
przeniesienie posiadania; sprzedaż rzeczy oznaczonych co do tożsamości odbywa się poprzez samo
spisanie umowy - z chwilą podpisania własność przechodzi na nabywcę.

• 
  Przedmioty materialne nie będące rzeczami - ciecze, gazy, kopaliny, zwierzęta w stanie wolnym;

• Przedmioty niematerialne - energia, dobra niematerialne, dobra osobiste, prawo do tantiem.
  

IX. Czynności Prawne:

• Zaciąganie zobowiązań lub nabywanie uprawnień za pomocą oświadczenia woli;

• Stan faktyczny obejmujący co najmniej jedno oświadczenie woli;

• Podział czynności prawnych:

• Jednostronne - samodzielnie podejmowane przez podmiot, np. przyjęcie oferty;

• Umowy - czynności wielostronne, relacja pomiędzy co najmniej dwoma podmiotami;

• Uchwały - czynności charakterystyczne dla podmiotów zorganizowanych lub prawnych;

• Między żyjącymi i na wypadek śmierci - testament;

• Zobowiązujące (czynności zobowiązują do czegoś: jeśli ktoś nie spełni oświadczenia, to nie można
  wymusić wykonania ten czynności, można jedynie domagać się odszkodowania), rozporządzające
  (np. rozporządzenie majątku), o podwójnym skutku ( - zobowiązująco - rozporządzające:
  zobowiązanie do sprzedaży domu i oczekiwanie zapłaty, zobowiązanie się do wydania danej rzeczy)

• Konsensualne (skutek prawny osiągany poprzez porozumienie stron - złożenie oświadczenie woli)
  i realne (skutek prawny osiągany poprzez oświadczenie woli i wydanie rzeczy).

X. Formy Oświadczenia Woli:

• Zasada swobody formy - chyba, że przepis szczegółowy wymaga zawarcia takiej a takiej formy umowy;

• Formy szczególne:

• zwykła forma pisemna - większość umów w Polsce;

• urzędowe poświadczenie daty pewnej - np. pod umową pieczątka Poczty Polskiej;

• notarialne poświadczenie podpisu - np. sprzedaż udziałów w spółce zoo;

• akt notarialny;

• Forma zastrzeżona pod rygorem nieważności - ad solemnitatem - regulowana przepisem szczegółowym;

• Forma zastrzeżona dla wywołania określonych skutków prawnych - ad eventum - np. umowa
  przedsprzedaży domu: zwykła umowa - zobowiązuje, u. wyższa - zobowiązująco-rozporządzająca;

• forma zastrzeżona dla celów dowodowych - ad probationem - gdy jej nie spełnimy, mogą wystąpić
  problemy z dowodami w sądzie.

XI. Zawarcie umowy:

• Konsens co do wszystkich istotnych postanowień umowy - np. umowa, gdzie nie ma ceny - jest nieważna;

• Oferta - musi określać istotne postanowienia umowy;

• Kontroferta - oblat staje się oferentem, np. gdy zmienia cenę z pierwszej oferty;

• 
  Związanie warunkami umowy;

• Oświadczenie o przyjęciu oferty lub
  przystąpienie do wykonania umowy -
  realizacja umowy;

• Zasada swobody umów - wolno więcej, nie
  wolno mniej

XII. Typy umów:

• Umowy jednostronnie i dwustronnie zobowiązujące - najczęściej oba podmioty są zarówno dłużnikiem jak i wierzycielem;

• Pojęcie umowy wzajemnej:

• Ekwiwalentność świadczeń - świadczenie jednej strony jest ekwiwalentne dla drugiego,
  inaczej - wyzysk; umowa może być ważona ryzykiem, np. pożyczka udzielana komuś, komu
  nikt nigdy jej nie udzielał;

• Umowy realne;

• Umowy losowe - np. ubezpieczenia;

• Umowy adhezyjne - do których możemy przystąpić poprzez ich wykonanie, np. wsiadam w tramwaj - zawieram umowę o przestrzeganiu obowiązujących tutaj przepisów;

• Umowy:

• kazualne - ich ważność oraz skutki prawne są uzależnione od istnienia odpowiedniej podstawy prawnej - aby umowa była ważna musi istnieć przyczyna jej zawarcia;

• abstrakcyjne - należą do wyjątków wyraźnie wskazanych w przepisach, które stanowią, że ich ważność i skutki prawne nie są uzależnione od istnienia odpowiedniej podstawy prawnej. Dłużnik ma wówczas ograniczone możliwości obrony. Przykłady: czek, weksel, poręczenie

• zmniejszanie pasywów - potrzeba pożyczki;

• zwiększanie aktywów - ściągnięcie pożyczek;

• czynność pod tytułem danym - darowizna.

01.03.2010r.

XII. Granice swobody umów:

• cel i treść stosunku prawnego nie mogą być sprzeczne z (żeby czynność nie była nieważna):

• ustawą;

• zasadami współżycia społecznego - KLAUZULA GENERALNA:

• ogólne zasady, które w zależności od kontekstu mogą znaczyć co innego - np. niekorzystne oprocentowanie - dla przedsiębiorcy - zgodne z z.w.s., dla konsumenta - niezgodne, bo nie ma on takiej świadomości, jaką ma przedsiębiorca;

• pomocne, gdy nie dysponujemy określonym prawem, ale sąd może uznać, że nadużywamy tej klauzuli

• naturą stosunku - obecnie bardzo rzadko odwołuje się do tego; można podciągnąć pod z.w.s.

XIII. Tryb zawarcia umowy:

• tryb oferty - oferta - nieodwoływana, ale np. gdy oferent wysyła ofertę może ją cofnąć lub zmodyfikować wtedy i tylko wtedy zanim dojdzie ona do oblata - jeśli o.-o. są oboje przedsiębiorcami

• 
  aukcja (przetarg ustny: organizator określa zasady i szczegóły, zawarcie umowy - gdy nikt nie przebija jednej osoby) i przetarg (tryb pisemny, organizator wszystko określa, np. cenę, doświadczenie, skład personalny, np. przetargi publiczne; może zostać wyłoniony NIKT, w aukcji takiej opcji nie ma

• wadium - określona suma pieniędzy składana w poczet zabezpieczenia dotrzymania warunków danej umowy; instrument dyscyplinujący, kwota, którą przystępujący do aukcji czy przetargu musi uiścić;

• negocjacje - do zawarcia umowy dochodzi dopiero po dojściu do porozumienia w każdym aspekcie umowy:

• obowiązek lojalności - prowadzone z zamiarem zawarcia umowy; gdy gramy na zwłokę, to musimy ponieść karę za straty kontrahenta

• ochrona informacji poufnej - nie wolno jej wykorzystywać ani przekazywać dalej - to też świadczy o lojalności; OUTSIDER TRADING

XIV. Wady Oświadczenia Woli - kiedy możemy wycofać się z umowy? Kiedy jest ona bezwzględnie nieważna?

• brak świadomości lub swobody;

• pozorność - np. gdy umowa jest zawierana w teatrze na scenie, albo np. gdy występuje pozorność
  nieoczywista - np. sprzedaż samochodu za złotówkę, a reszta pieniędzy „pod stołem”, w celu
  uniknięcia fiskusa;

• błąd (istotny) - sprzedaż „niby antyku” - można uchylić umowę, ale powołać można się tylko na błąd istotny, kiedy jest z winy osoby oferującej;

• podstęp - błąd także nieistotny - ale gdy druga strona działała z premedytacją - wtedy możemy cofnąć umowę; jeśli nie działała z premedytacją - umowy nie można cofnąć, nie można zniwelować umowy całkowicie;

• groźba - przemoc werbalna, fizyczna, można odstąpić od umowy - może ona nie wywoływać skutków prawnych - ale z zasady umowa ważna.

XV. Przedstawicielstwo:

• dokonywanie czynności w imieniu reprezentowanego;

• pełnomocnictwo - może działać tylko w określonym zakresie;

• jednostronne oświadczenie woli w imieniu mocodawcy - np. rodzice;

• rodzaje pełnomocnictwa

• ogólne - upoważnia do dokonywania czynności z zakresu funkcjonowania przedsiębiorstwa, które nie niosą za sobą dużego ryzyka - nie można sprzedać przedsiębiorstwa; lub np. w sądzie prawnik - może reprezentować i bronić klienta, ale nie może podejmować za niego decyzji;

• rodzajowe - upoważnia do wykonywania ściśle określonych czynności, np. tylko podpisywanie umów o pracę;

• szczegółowe - do precyzyjnie określonej czynności prawnej - np. do podpisania umowy sprzedaży nieruchomości o numerze Księgi Wieczystej 123456

• forma - determinuje rodzaj pełnomocnictwa;

• zakres umocowania - wynika z treści;

• wygaśnięcie pełnomocnictwa;

• skutki nadużycia pełnomocnictwa:

• „fałszywy pełnomocnik” - umowa jest ważna, gdy klient widzi, że pełnomocnik jest prawdziwy - to w interesie mocodawcy leży odebranie dokumentów pełnomocnikowi i poinformowanie o tym fakcie kontrahentów; gdy mocodawca zostanie oszukany przez pełnomocnika może dociekać swych praw przed sądem;

• pełnomocnik przekraczający swój zakres - umowa będzie zawarta, jeśli mocodawca ją potwierdzi, inaczej - pełnomocnik musi wydać to, co uzyskał i jest zobowiązany do odpowiedzialności odszkodowawczej;

• substytucja - czy pełnomocnik może upoważnić jeszcze własnego pełnomocnika? Jeśli warunki pełnomocnictwa tego nie zabraniają lub o tym nie wspomina, może, jeśli nie niesie to ze sobą ryzyka; generalnie nie.

XVI. Zobowiązanie:

• zobowiązanie jako stosunek cywilnoprawny;

• dłużnik i wierzyciel - sprzedawca, np. domu: dług - zobowiązanie, wierzytelność - prawo do oczekiwania, że druga strona zachowa się w określony sposób;

• świadczenie jako treść zobowiązania: wynajmującego - udostępnienie mieszkania, najemcy - zapłata czynszu.

XVII. Powstanie zobowiązania:

• czynności prawne;

• czynności administracyjne;

• konstytutywne orzeczenia sądu - które tworzy nowe standardy, a nie potwierdzające starych, zasądzające.

XVIII. Świadczenie:

• typy świadczeń - jednorazowe (zapłata za towar), okresowe (czynsz), ciągłe (poszanowanie mienia sąsiada), związane z działalnością gospodarczą, pieniężne, niepieniężne; z reguły świadczenia przedawniają się po 10. lub po 3. latach;

• świadczenia pieniężne - wypłacane w pieniądzu:

• zasada nominalizmu - jeśli mam zapłacić 100 zł za rok, to oddam 100, chyba, że umowa zastrzegła inne warunki, np. uwzględniała inflację; można je podważyć ze względu na zasadę życia społecznego, ale wyjątkowo rzadko, zwykle zasada nominalizmu jest uzasadniania ryzykiem gospodarczym;

• zasada walutowości - obecnie nie ma zastosowania - wszystkie świadczenia pieniężne miały być uiszczone tylko w jednej, określonej walucie - polskich złotych;

• waloryzacja świadczeń - kwestia wyzysku - kiedy świadczenie nie jest ekwiwalentne

03.03.2010r.

XIX. Odpowiedzialność odszkodowawcza: próba przywrócenia stanu sprzed powstania szkody - jakby
wszystko wyglądało, gdyby coś się nie stało; jeśli nie da się przywrócić tego stanu - odszkodowanie ma
łagodzić negatywne skutki zdarzenia sprawczego;

• Zdarzenie powodujące obowiązek naprawienie szkody - zdarzenie musi mieć wymiar negatywny i musi być bezprawnym naruszeniem dóbr, gdyż nie każde zdarzenie pogorszające sytuację jednej osoby jest przyczyną odszkodowania;

• Powstanie szkody - należy udowodnić, że stała nam się krzywda;

• Związek przyczynowy - kwestia adekwatności - wycena straty zależy od kontekstu - materiału dowodowego, od decyzji sądu (na marginesie: jeżeli uważamy, że decyzja sądu niższej instancji, która przyznała nam odszkodowanie w wys. X, jest błędna, udając się do sądu wyższej instancji jego decyzja nie może być gorsza od poprzedniej - możemy co najmniej dostać odszkodowanie w wys. X); jeśli chodzi o kwestię, kto ponosi odpowiedzialność - może być to jeden lub kilka podmiotów.

XX. Zasady odpowiedzialności:

• Zasada winy:

• umyślnej - działanie bezpośrednie lub zamiar ewentualny (może się uda bez konsekwencji?);

• nieumyślnej - zachodzi, gdy robiąc coś nie zdajemy sobie sprawy z konsekwencji, co i tak przynosi szkodę;

• Zasada ryzyka - oparcie odpowiedzialności na sprawcy bez względu na to czy działał umyślnie czy
  nieumyślnie czy nie działał wcale - np. fabryka materiałów wybuchowych w czasie trzęsienia ziemi czy
  też pies atakujący kogoś - nie ma winy umyślnej czy nieumyślnej zdarzenia, ale jednak wystąpiło;

• Zasada słuszności (art.419,428,431 par.2 k.c.) - bardziej daleko idąca niż dwie w/w; kiedy ryzyko i wina to za mało - np. odpowiedzialność dziecka nieletniego, kiedy celowo zaszkodziło, a nie ma opiekunów, a dziedziczy majątek - nie można mu przypisać odpowiedzialności z zasady wina czy ryzyka, ale sąd może ściągnąć odszkodowanie z jego majątku bez wykazania winy;

• Zasada gwarancyjno-repartycyjna - ubezpieczyciel bierze na siebie odpowiedzialność za szkodę.

XXI. Szkoda:

• Majątkowa:

• Strata - to, co wyszło z naszego majątku w wyniku zdarzenia sprawczego;

• Utracone korzyści - to, co nie weszło w skład naszego majątku, ale weszłoby, gdyby nie zaszło zdarzenie sprawcze - ciężko to udowodnić, trzeba mieć ewidentne dowody;

• 
  Szkoda na mieniu (zawsze ma charakter majątkowy, wartość mienia - w Polsce - jedynie rynkowa, nie sentymentalna, np. wasz ulubiony miś z dzieciństwa wart grosze a nie miliony^^) i szkoda na osobie (szkoda majątkowa - koszty leczenia, utracone dochody i zarobki i szkoda niemajątkowa - negatywne emocje);

• Niemajątkowa = krzywda;

• Odszkodowanie (za szkodę majątkową) a zadośćuczynienie (za szkodę niemajątkową);

• Szacowanie wartości szkody:

• Metoda dyferencyjna - polega na porównaniu stanu majątkowego poszkodowanego z

hipotetycznym stanem jego majątku jaki istniałby, gdyby nie nastąpiło zdarzenia;

• Naprawianie szkody:

• Restytucja naturalna (przywrócenie w naturze stanu wyjściowego, np. przesunięcie płotu sąsiada w faktyczne granice działki) lub odszkodowanie pieniężne (jeśli nie ma możliwości zastosowanie restytucji naturalnej).

XXII. Odpowiedzialność:

• Odpowiedzialność solidarna - z mocy prawa wszyscy sprawcy ponoszą równą odpowiedzialność,
  można jednak pozwać wszystkich lub tylko jednego sprawcę;

• Źródła;

• Zobowiązania podzielnie (spełniane po równo) i niepodzielne (gdy jeden sprawca je spełni, reszta wobec nas nie musi ich spełniać - sprawa między sprawcami);

• Odpowiedzialność regresowa - gdy poszkodowany odzyska odszkodowanie, relacja pomiędzy
  sprawcą-ofiarą wygasa, ale np. jeśli jedna osoba zapłaciła odszkodowanie za kilka osób to ma ona
  prawo domagać się zwrotu reszty od sprawców w zależności od ich winy;

• 
  Odpowiedzialność kontraktowa (w wyniku naruszenia umowy; od początku precyzyjnie określone
  oba podmioty, np. sprawca - bank, w którym mamy kredyt; ciężar dowodu na tym, który się broni) i
  odpowiedzialność deliktowa (w wyniku złamania prawa bezwzględnego - ja kontra reszta świata -
  dochodzi do zindywidualizowania stosunków; ciężar dowodu na atakującym);

• Roszczenia - kwestia wymagalności;

• Instytucja przedawnienia - inaczej przedawnia się roszczenie w wyniku o. kontraktowej - po 10 latach i o. deliktowej - po 3 latach od momentu, gdy dowiedzieliśmy się o szkodzie, jednak gdy delikt jest przestępstwem, przedawnia się po 10 latach - np. zaszycie czegoś w brzuchu pacjenta.

XXIII. Czyny niedozwolone - godzące w dobro innych:

• Charakter naruszonego dobra;

• Odpowiedzialność za własne czyny (+ czyny osób podopiecznych);

• Bezprawność - kiedy coś jest deliktem, ale w świetle prawa nim nie jest:

• Obrona konieczna;

• Stan wyższej konieczności;

• Dozwolona samopomoc;

• (Świadoma) zgoda poszkodowanego - kwestie lekarskie;

• Wykorzystanie własnych praw podmiotowych -np. kiedy odpoczywamy, a sąsiad gra głośną muzykę i w przypływie emocji wyważymy mu drzwi - możemy powołać się na tą zasadę, gdyż naruszył on nasze prawa podmiotowe (ma to łagodzić naszą karę);

• Wina:

• Umyślna;

• Nieumyślna (niedbalstwo).

XXIV. Wykonywanie zobowiązania:

• Osoby wykazujące:

• Kwestia osobistego wykonania - nie musimy wykonać go osobiście, chyba, że wynika inaczej z natury umowy, np. jeśli jesteśmy malarzem - musimy osobiście namalować obraz a nie zlecić to komuś;

• Osoby przyjmujące świadczenie:

• Wierzyciel i osoby uprawnione przez wierzyciela;

• Skutki spełnienia świadczenia do rąk osoby nieuprawnionej - np. przekazanie długu dziecku - jeśli pieniądze nie trafią do właściciela, ryzyko leży po stronie osoby spełniającej świadczenie;

• Miejsce spełnienia świadczenia:

• Treść zobowiązania - wszystko zależy od treści umowy, gdy nie sprecyzowane:

• Świadczenie pieniężne - siedziba wierzyciela - dłużnik idzie do wierzyciela ODDAJE;

• Świadczenie niepieniężne - siedziba dłużnika - wierzyciel idzie do dłużnika ODBIERA;

• Opóźnienie i zwłoka dłużnika - zbyt późne spełnienie świadczenia:

• Opóźnienie - obiektywne => odsetki;

• Zwłoka - zawinione opóźnienie => odsetki + naprawienie szkody.

08.03.2010

XXV. DODATKOWE ZASTRZEŻENIA UMOWNE:

• Zadatek - pełni funkcje gwarancyjną. Wpłacając zadatek kupujący zobowiązuje się do wpłaty pełnej kwoty, jeżeli tego nie zrobi nie otrzyma towaru. Jeżeli sprzedający nie wyda towaru kupującemu będzie musiał zwrócić mu dwukrotność zadatku.

• Umowne prawo odstąpienia - pozwala stronie lub stronom odstąpić od umowy w ciągu oznaczonego terminu. Odstąpienie ( w przeciwieństwie do wypowiedzenia) działa ze skutkiem wstecznym. Uznajemy, że umowy nigdy nie było i obie strony są zobowiązane zwrócić wszystko to co uzyskały w czasie trwania stosunku prawnego. Zwykle instrument ten pełni funkcję zabezpieczającą i jest ściśle związany z jakąś sytuacją, która może zaistnieć.

• Odstępne - jednej lub obu stronom wolno od umowy odstąpić za zapłatą oznaczonej sumy, oświadczenie o odstąpieniu jest skuteczne tylko wtedy, gdy zostało złożone jednocześnie z zapłatą odstępnego. Obwarowane skutkiem wstecznym.

• Kara umowna - jest to klauzula, którą strony mogą umieścić w umowie, ma za zadanie uprościć dochodzenia odszkodowania. Wysokość kary umownej musi być dokładnie sprecyzowana nie np. 2 razy wysokość poniesionej szkody. Zwykle klauzule ta dodaje się gdy jedna ze stron jest zagrożona, kara umowna jest konsekwencją zaistnienie jakiegoś zdarzenia za które druga strona nie musi być odpowiedzialna. Kara umowna jest oderwana od odpowiedzialności na zasadzie winy, ryzyka i słuszności. Daje ona stronie zagrożonej pewność, ze druga strona zrobi wszystko, aby do szkodliwego dla niej zdarzenia nie doszło. Jeżeli wysokość szkody jest różna od kary umownej, możemy jej dochodzić jedynie jeżeli w umowie była dopisana klauzula zastrzegająca możliwość dochodzenia odszkodowania wyższego niż kara umowna na zasadach ogólnych. „Kara umowna działa jak gilotyna” - obowiązek zapłaty działa nawet wtedy kiedy gdy zaszło zdarzenie a nie doszło do żadnej szkody.

XXVI. ZMIANA WIERZYCIELA:

Wierzytelności pieniężne mogą podlegać obrotowi.

• Przelew (cesja) - przeniesienie wierzytelności z majątku pierwotnego wierzyciela do majątku osoby trzeciej na podstawie umowy zawartej między tymi osobami.

• Cedent (zbywca, wierzyciel pierwotny) i cesjonariusz (nabywca, nowy wierzyciel) - dlaczego cedent może chcieć sprzedać wierzytelność? Pilna potrzeba gotówki, ale częściej problemy ze ściągnięciem długu. Np. banki mają obowiązek posiadania rezerw, są one wysokie gdy bank na dużo niespłaconych wierzytelności. Banki ze słabym działem windykacji często sprzedają swoje wierzytelności firmom windykacyjnym po cenie znacznie niższej niż nominalna (100zł->20zł), w ten sposób zmniejszając swoje rezerwy. W okresie spowolnienia gospodarczego różnica między kwotą nominalną na którą opiewa wierzytelność a jej wyceną rynkową zwiększa się, ponieważ coraz trudniej uzyskać spłatę wierzytelności.

• Ograniczenia umowne:

• N ikt nie może sprzedać więcej praw niż posiada - cesjonariusz nabywa wierzytelność w takim kształcie w jakim posiada ją cedent.

• Obowiązek informacyjny spoczywający na pierwotnym wierzycielu - jeżeli dłużnik nie został poinformowany o zmianie wierzyciela powinien zapłacić staremu wierzycielowi, nabywca może zwrócić się do zbywcy z zarzutem bezpodstawnego wzbogacenia.

• Zakaz cesji - stronie nie mają prawa przelewać wierzytelności, dłużnik jest zobowiązany do świadczenia tylko wobec bezpośredniego wierzyciela; sprzedaż takiej wierzytelność będzie nieskuteczna, ponieważ jej nabywca nie nabędzie roszczenia wobec dłużnika.

• Dla ważności cesji nie jest potrzebna zgoda dłużnika.

• w umowie może istnieć zapis o możliwości przelewu wierzytelności tylko za zgoda dłużnika, sprzedaż bez zgody dłużnika jest ważna ale nieskuteczna tzn. cesjonariusz ma roszczenie zwrotne względem pierwotnego wierzyciela o kwotę którą zapłacił za wierzytelność i odszkodowanie.

• Pewne prawa mogą przysługiwać tylko jednej osobie np. roszczenie w sądzie.

• Skutki prawne (względem dłużnika i wierzyciela) - w przypadku skutecznego przelewu nowy wierzyciel wstępuje w prawa starego wierzyciela i ma prawo domagać się świadczenia od dłużnika.

• Odpowiedzialność prawna za wady - Pierwotny wierzyciel nie ponosi odpowiedzialności za zdolność kredytową dłużnika tylko za istnienie ważnego długu o określonej wartości nominalnej, windykator ponosi ryzyko.

• Subrogacja - wstąpienie w prawa wierzyciela poprzez spłacenia długu za zgodą dłużnika. Spłata cudzego długu ma skutki takie jak przy przelewie wierzytelności. Może do tego dojść np. gdy: nowy wierzyciel był poręczycielem długu. Nie można: spłacać cudzych podatków.

XXVII. PRZEJĘCIE DŁUGU: (zmiana osoby dłużnika)

• Umowa między wierzycielem a przejemcą długu:

• Za zgoda dłużnika, inaczej umowa jest nieważna.

• Umowa między przejemcą długu a dłużnikiem:

• Za zgodą wierzyciela - wygasa pierwotny stosunek prawny i pojawia się nowy

• Bez zgody wierzyciela - ograniczona skuteczność umowy pomiędzy przejemcą długu a dłużnikiem. Wierzyciel może domagać się zwrotu u dłużnika, ten zaś musi starać się o niego u przejemcy. Nie istnieje bezpośrednia relacja pomiędzy wierzycielem a przejemcą długu. Wierzyciel może się nie godzić na przejecie długu np. gdy uważa, ze będzie to ograniczać jego możliwości windykacyjne.

XXVIII. ISTOTA PRAW RZECZOWYCH:

Prawa rzeczowe to prawa podmiotowe o charakterze bezwzględnym, ale nie absolutnym.

• Prawa rzeczowe w znaczeniu przedmiotowym

• zespół przepisów regulujących prawne korzystanie z rzeczy; przepisy prawa cywilnego, które normują powstanie, treść, zmianę i ustanie prawa własności oraz innych form działania z rzeczy np. użytkowanie wieczyste

• Prawa rzeczowe w znaczeniu podmiotowym

• Takie prawo cywilne, które dotyczy rzeczy i jest prawem bezwzględnym np. umowa najmu dotyczy rzeczy ale nie jest prawem bezwzględnym, prawo do poszanowania prywatności jest bezwzględne ale nie dotyczy rzeczy, wiec nie są to prawa rzeczowe

• wyjątek: względne prawo własności np. zastaw, użytkowanie (jedno z ograniczonych praw rzeczowych, polega ono na obciążeniu rzeczy prawem do używania i pobierania jej pożytków), hipoteka

XXIX. RECZY JAKO PRZEDMIOTY PRAW RZECZOWYCH:

• Pojęcie rzeczy:

• Materialny charakter

• Wyodrębnione z przyrody - kopaliny, substancje znajdujące się w ziemi, woda mają charakter materialny ale nie są wyodrębnione z przyrody, więc nie mają charakteru rzeczowego.

• Rzeczy ruchome (można swobodnie przemieszczać) i nieruchomości (gruntowe, budynkowe, lokalowe).

• Rzeczy oznaczone co do gatunku („gatunek co do zasady nie ginie”) i co do tożsamości.

XXX. RUCHOMOŚCI I NIERUCHOMOŚCI:

• Części składowe - nie mogą samodzielnie występować w obrocie, ponieważ odjecie ich niszczy istotę przedmiotu, którego są częścią:

• Brak samodzielności- część składowa zostaje połączone z rzeczą „wyższego rzędu” np. silnik w samochodzie

• Łączność fizyczna (usunięcie części składowej uniemożliwia prace całości) i gospodarcza (pomaga spełniać określoną funkcję np. dom i grunt)

• Przynależności - części nie pozbawione całkowicie samodzielności np. kołpaki na kołach w samochodzie

• tylko rzeczy ruchome

• charakter pomocniczy - samodzielność

• łączność gospodarcza - dzięki przynależnościom rzecz główna działa lepiej, ma większe walory estetyczne, wyższą użyteczność itd.

XXXI. POŻYTKI:

Pożytki zaczynają istnieć z chwilą odłączenia części składowej.

• Pożytki rzeczy:

• pożytki naturalne - te, które dana rzecz przynosi w normalnej eksploatacji np. sad - owoce

• pożytki cywilne- te, które rzecz daje w wyniku relacji zobowiązaniowej np. mieszkanie - czynsz za wynajem

• Pożytki prawa - wynikające z prawa, które nam przysługuje np. patenty, tantiemy z praw autorskich

• Osoba uprawniona do otrzymywania pożytków - tytuł prawny wynikający z prawa własności lub innych kontraktowych ustaleń pomiędzy stronami. Właściciel, oddając rzecz w dzierżawę, oddaje dzierżawcy prawo do eksploatowania i oddawania pożytków naturalnych.

XXXII. POJĘCIE WŁASNOŚCI:

!!Drzewo na granicy: nasze są jabłka na drzewie, sąsiada te, które spadły!!

• Ochrona konstytucyjna - nie jest to prawo absolutne

• Wywłaszczenie jest dopuszczalne, gdy stają ponad nim cele publiczne i za słusznym odszkodowaniem. „słuszne odszkodowanie” zapewnia kontrolę nad urzędnikami.

• Treść prawa własności - najszersza forma korzystania z rzeczy:

• Prawo do posiadania rzeczy - posiadanie jest stanem fizycznym (można dotykać, oglądać, głaskać i całować), własność jest zaś stanem prawnym. Oddając posianie nie musimy oddawać własności.

• Prawo do używania rzeczy - działa w granicach wyznaczonych społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa np. zakaz niszczenie dzieł o walorach kulturowych i historycznych, zakaz wywozu antyków (przedmiotów powstałych przed 1945 r. ) z terytorium Polski

• Prawo do pobieranie pożytków, czyli wykorzystywania ekonomicznej wartości w sposób opłacalny dla właściciela np. wydanie wystawy własnych obrazów

• Prawo do dysponowania rzeczą - sprzedaży, darowizny, obarczenia hipoteką

• „ z wyłączeniem innych osób” - nikt nie może co do zasady narzucić nam jak używać danej rzeczy

• Granice prawa własności:

• Przepisy ustawy np. zakaz wywożenia antyków

• Zasady współżycia społecznego (nie możemy naruszać praw innych osób) np. immisja - działanie właściciela nieruchomości na własnym gruncie, którego skutki odczuwalne są na gruncie sąsiedzkim

• Społeczno-gospodarcze przeznaczenie danej rzeczy np. cyrkiel służy do rysowania kół.

10.03.10r.

I. Nabycie i utrata własności:

• Przeniesienie własności;

• Rzeczy oznaczone co do gatunku i co do tożsamości

• 
  Czynności prawne zobowiązujące, rozporządzające (w wyniku zawarcia umowy - faktycznie przenoszące własność) i zobowiązująco-rozporządzające (sprzedaż rzeczy oznaczonych co do tożsamości)*

• Warunek i termin

• Zasiedzenie;

• Nieruchomości 20 (dobra wiara) lub 30 lat (zła wiara)

• Ruchomości 3 lata i dobra wiara, w złej wierze - nigdy!

• Zrzeczenie się;

• Znalezienie:

• 
  Obowiązek znalazcy - zawiadomienie i oddanie rzeczy na przechowanie (np. antyki, papiery wartościowe)

• Znaleźne - nagroda za znalezienie

• Nabycie własności (pieniądze, kosztowności, dzieła sztuki - nie przypadają znalazcy, przechodzą na Skarb Państwa, przysługuje wówczas jedynie znaleźne)

II. Współwłasność:

• Cechy:

• Jedność przedmiotu

• Wielość podmiotów

• Niepodzielność wspólnego prawa (rzeczy jeśli istnieje współwłasność)

• Współwłasność w częściach ułamkowych (każda strona ma prawo zarządzać, ale wspólnie i swój ułamek własności może sprzedać) i współwłasność łączna (np. współwłasność małżeńska majątkowa, wspólne użytkowanie, ale nie można sprzedawać swojego udziału, chyba, że współwłasność ustanie

• Zarząd rzeczą wspólną - każdy ze współwłaścicieli ma prawo decydować, chyba, że zarząd dotyczy sprzedaży, zakupu nie zachowawczego, a przekraczającego zakres zarządu - np. mąż nie może kupić domu bez wiedzy żony

• Zniesienie współwłasności - jeśli da się podzielić, to ok., jeśli nie - to należy majątek sprzedać i podzielić się odpowiednio pieniędzmi lub przyznać własność jednej stronie, która z kolei musi spłacić resztę stron; żeby podzielić majątek należy znieść współwłasność łączną!!

III. Ochrona własności

• Roszczenia windykacyjne:

• Roszczenie o wydanie rzeczy - jak ktoś nam zabierze z zamiarem przywłaszczenia

• Roszczenie wypływające z prawa własności - bezpośrednio odpierając atak można samemu działać

• Roszczenia negatoryjne - przysługuje właścicielowi, gdy ktoś uporczywie narusza jego prawa własności bez zabrania jej

• Prawo żądania przywrócenia stanu zgodnego z prawem - można żądać odszkodowania

• Prawo żądania zaniechania naruszeń

IV. Posiadanie - nie stan prawny, ale fizyczny

• Stan faktyczny - władztwo nad rzeczą

• 
  Posiadanie samoistne (zachowanie się i bycie postrzeganym jako prawowity właściciel) i posiadanie zależne (fizyczne władanie ale na tytule prawa od właściciela - wynajem, dzierżawa - włada w swoim imieniu!!)

• Element fizyczny (Corpus) i element psychiczny - wola zachowania się jako właściciel (Animus)

• Współposiadanie - np. samochód, podział pokoi w mieszkaniu

• Posiadanie bezprawne (na zasadzie samowolki) i prawne (na mocy tytułu umowy o dzierżeniu)

• Posiadanie w dobrej i złej wierze

• Posiadanie a dzierżenie - dzierżyciel włada rzeczą w cudzym imieniu, pełnomocnik, np. dziecko i zabawka, stan chwilowy, tymczasowy, ale nie zależny!!!

• Domniemania

• Domniemanie posiadania samoistnego - zakładamy to plus działanie w dobrej wierze, można to obalić

• Domniemanie zgodności z prawem - zakładamy legalność

• Ochrona sądowa - zakaz samowolnego naruszania posiadania

• Przywrócenie pierwotnego stanu posiadania :

• Zgłosić na policję, postępowanie sądowe, potem zwrot własności

• Następuje natychmiast, jeśli bezpośrednio odpowiadamy na atak na nasze mienie

V. Użytkowanie wieczyste: - ustanowione tylko na nieruchomości!!

• Treść umowy o użytkowaniu wieczystym

• Uprawnienie do korzystania z nieruchomości ( w zamian za czynsz)

• Uprawnienie do rozporządzania prawem

• Ramy prawne

• Określone w ustawie - Skarb Państwa i jednostki samorządów terytorialnych mogą ustanawiać użytkowanie wieczyste!!

• Wynikające z zasad współżycia społecznego

• Określone w umowie

• Przedmiot użytkowania wieczystego - nieruchomości

• Prawo terminowe - czasowe, ustanowione na okres od 40 do 99 lat z możliwością przedłużenia

• Wygaśnięcie i wzajemne rozliczenia - można wypowiedzieć umowę użytkownikowi jeśli pogwałci umowę, można przedłużyć lub wykupić grunt od S.P. lub rozliczyć się za budynki

VI. Prawo rzeczowe ograniczone - określa możliwości korzystania z rzeczy, pozwala na kreowanie zabezpieczenia wierzytelności na rzeczach:

• Ściśle ograniczony zakres uprawnień względem rzeczy

• Własność a ograniczone prawa rzeczowe - własność obejmuje całokształt praw do rzeczy, praw ograniczonych np. prawa użytkowania nie można przekazywać

• Skuteczność erga omnes - skuteczne wobec wszystkich

• Prawo do korzystania z rzeczy (np. użytkowania, służebności - zapewniają możliwość korzystania z rzeczy ) lub prawo do zabezpieczenia wierzytelności na rzeczy (zastaw, hipoteka - gwarantują pierwszeństwo przed wierzycielami osobistymi)

• Powstanie

• Użytkowanie (prawo polegające na tym, że można dać rzecz do używania i do pobierania pożytków, prawo nieprzenaszalne - czyli przysługuje osobiście osobie, której to prawo nadano), służebność (odnosi się do nieruchomości - umożliwienie do korzystania z rzeczy cudzej w określonym zakresie; służebność osobista (czyli przysługująca konkretnej osobie) jest prawem niezbywalnym - czyli nie przechodzi na nikogo; może być też służebność gruntowa (czyli przysługująca nieruchomości)), spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu (bez wnikania szczegóły odnosi się do nieruchomości lokalowych), zastaw, hipoteka

14.02.10r.

I.HIPOTEKA: zabezpiecza prawa wierzyciela, jest dostosowana do specyfiki wierzytelności pieniężnej, obciąża konkretna rzecz

• Przedmiot hipoteki - nieruchomości oraz statki (hipoteka morska), może obciążać prawo do własności, użytkowania wieczystego itd.

• Zasady zabezpieczania wierzytelność:

• pierwszeństwo wierzyciela zabezpieczonego rzeczowo przez dłużnika przed wierzycielami osobistymi - wierzyciel posiadający zabezpieczenie w postaci hipoteki w przypadku ogłoszenia niewypłacalności dłużnika otrzyma kwotę uzyskana ze sprzedaży nieruchomości przez komornika (oczywiście zostaną odjęte jakieś koszty wynagrodzenia komornika itd.) pokrywającą wierzytelność zanim pozostałe pieniądze zostaną rozdzielone na pomiędzy pozostałych wierzycieli w wysokości = wysokość ich wierzytelności/ całość zadłużenia * majątek dłużnika

• skuteczność względem każdego właściciela nieruchomości - hipoteka jest przynależna do rzeczy nie do właściciela, kupując nieruchomość zależy zawsze sprawdzać jej obciążenia w księgach wieczystych, gdyż nabywając nieruchomość zabezpieczoną hipoteką stajemy się odpowiedzialni za dług byłego właściciela, możemy nie odzyskać swoich pieniędzy. Hipotekę musimy wliczyć w jej cenę nieruchomości - ryzyko kalkulacji hipotecznej.

• Rodzaje wierzytelności podlegające zabezpieczeniu - wierzytelność pieniężne, wierzytelność przyszłe i warunkowe (np. kara umowna)

• Powstanie hipoteki umownej - wierzyciel hipoteczny zawiera umowę z dłużnikiem ustanawiającym hipotekę na swojej nieruchomości, złożenie oświadczenia właściciela rzeczy z jakiego tytłu powstała hipoteka, konieczny jest akt notarialny

• Powstanie hipoteki przymusowej - ustanawiana przez sąd, nie wymagająca oświadczenia woli dłużnika, które jest zastępowane przez orzeczenia sądu (charakter konstytutywny) np. dłużnicy spółki mogą się do domagać w przypadku podejrzenia o wyprowadzenie majątku spółki

• Powstanie hipoteki ustawowej - dotyczy typów wierzytelności mających pierwszeństwo przed innymi np. z tytułu podatków : gdy nie płacimy podatków, ale mamy nieruchomość, skarb państwa ma pierwszeństwo do odzyskania swojego długu przed pozostałymi dłużnikami, nawet zabezpieczonymi hipoteką

• Wpis do księgi wieczystej - konieczny do powstania hipoteki. Ponieważ postępowanie sądowe mające na celu zarejestrowanie hipoteki może trwać nawet 6 miesięcy i nieruchomość znajduje się wtedy w stanie prawnego zawieszenia akt notarialny jest traktowany jako umowa przedwstępna. W momencie złożenia prośmy o zarejestrowanie hipoteki w księdze wieczystej zostaje umieszczona wzmianka ostrzegawcza informująca o rozpoczęciu postępowanie w sprawie obarczenia nieruchomości hipoteką, wpis ten nie jest równoważny z obarczeniem nieruchomości hipoteką.

• Hipoteka zwykła (zabezpieczająca wierzytelność o konkretniej wartości nominalnej) i hipoteka kaucyjna (99% przypadków; z chwila ustalenia hipoteki nie jesteśmy w stanie ustalić wartości wierzytelności np. kredyt zaciągnięty w walucie obcej - zmienny kurs; ograniczona do konkretnej kwoty)

• Akcesoryjność -,hipotek jest prawem akcesoryjnym pozostającym w ścisłym związku z wierzytelnością, którą zabezpiecza, hipoteka może istnieć tylko o tyle, o ile istnieje prawo główne (wierzytelność, którą zabezpiecza). Nie może powstać bez wierzytelności i nie może być bez tej wierzytelności przeniesiona, a wygaśnięcie wierzytelności powoduje wygaśnięcie hipoteki. Hipoteka podąża za długiem; sprzedając wierzytelność przenosimy również hipotekę (uciążliwe i rzadko spotykane w praktyce z powodu procesu przerejestrowywania hipoteki na kolejna osobę)

• Brak prawa do korzystania z rzeczy - wierzyciel hipoteczny nie ma prawa do korzystania z rzeczy tzn. nie ma prawa zajęcia własności dłużnika, właścicielem nieruchomości pozostaje dłużnik i może nią rozporządzać a nawet ja sprzedać; wierzyciel nie ma prawa do samowolnego zajęcia nieruchomości.

• Ochrona hipoteki : wierzyciel posiada prawo nadzorcze - dłużnik musi dbać, aby nieruchomość nie traciła na wartości, nie może jej zdemolować. W przeciwnym razie wierzyciel na prawo domagać się do sądu w celu pozbawienia właściciela prawa zarządzania nieruchomością lub przymusić go do odnowienia nieruchomości i przywrócenia jej dawnej wartości.

• Aby zająć przedmiot hipoteki dłużnik musi skorzystać z pośrednictwa sądu. Gdy dłużnik nie płaci, wierzyciel wszczyna w sądzie postępowanie aby uzyskać tytuł egzekucyjny zaopatrzony z klauzule wykonalności. Komornik rozpoczyna procedurę przejęcia własności - spieniężenie nieruchomości np. aukcja w celu uzyskania jak najlepszej oferty. W momencie uzyskania przed wierzyciela tytułu egzekucyjnego z klauzula wykonalności dłużnik zostaje pozbawiony uprawnień właścicielskich, kontrole nad nieruchomością przejmuje komornik. Pieniądze ze sprzedaży nieruchomości zostają przeznaczone na spłatę długu, opłacenie procedury a nadwyżka trafia do dłużnika.

• Wygaśnięcie hipoteki:

• Z chwilą wygaśniecie wierzytelności wygasa hipoteka. Wykreślenie hipoteki z księgi wieczystej nie jest konieczne do jej wygaśnięcia, ale uporządkowanie stanu prawnego nieruchomości leży w interesie właściciela. Powinien on pamiętać o pokwitowaniu spłaty wierzytelności i wystąpić do sądu o wykreślenie hipoteki z księgi wieczystej. Jest to szczególnie ważne, gdy chce się sprzedać nieruchomość.

• Wierzyciel hipoteczny może również zrezygnować z hipoteki i to powoduje jej wygaśnięcie.

II.KSIĘGI WIECZYSTE:

Księgi wieczyste - rejestr publiczny, który przedstawia stan prawny nieruchomości (kto jest właścicielem, współwłaścicielem, jakie ograniczenia rzeczowe zostały ustanowione, inne prawa rzeczowe ograniczone np. służebność). Wprowadzony z latach 20' XIX w. Księga wieczysta jest dokumentem podstawowym, który pokazuje jak wygląda współczesny system nieruchomości w Polsce. Mogą pokazywać na dużo lub za mało, gdyż proces wpisywania i wykreślania z ksiąg wieczystych trwa do 6 miesięcy. Każdy wpis ma charakter konstytutywny tzn. tworzy nową sytuację prawną. Wykreślenie ma charakter deklaratywny, czyli służy potwierdzeniu rzeczywistości powstałej w wyniku okoliczności prawnej. Księgi wieczyste prowadzone są przez sądy rejonowe. Wpisy w księdze wieczystej dotyczą jej stanu od początku istnienie, stabilizują jej stan prawny i rzeczywisty, odpisy dotyczą jedynie stanu obecnego:

• Rękojmia wiary publicznej - czego nie ma w księdze wieczystej to nie istnieje. W razie niezgodności między stanem prawnym ujawnionym w księdze wieczystej a rzeczywistym stanem prawnym treść księgi rozstrzyga na korzyść tego, kto przez czynność prawną z osobą uprawnioną według księgi wieczystej nabył własność lub inne prawo rzeczowe (w pewnym uproszczeniu: kupując nieruchomość od osoby wpisanej w księdze wieczystej jako właściciel stajemy się jej właścicielem, nawet jeśli osoba ta w rzeczywistości właścicielem nie była; jest to wyjątek od zasady, że nikt nie może udzielić więcej praw, niż sam ma - nemo plus iuris ad alium transferre potest quam ipse habet).

III.ZASTAW:

Zastaw jest to ograniczone prawo rzeczowe o konstrukcji zbliżonej do hipoteki. Zastaw zwykły jest regulowany przez kodeks cywilny:

• Może być ustanowiony jedynie na rzeczach ruchomych (oraz na niektórych prawach zbywalnych np: akcjach, obligacjach;

• Wierzyciel zabezpieczony zastawem ma pierwszeństwo nad wierzycielami osobistymi (gwarancja, poręczenie);

• Akcesoryjność - skuteczność wzglądem każdego właściciela rzeczy;

• Zastawy dzielą się na:

• Pieniężne;

• Niepieniężne - w przypadku przystąpienia do egzekucji przez wierzyciela musi się ona przekształcić w pieniężną (np. umowa - zobowiązanie wekslowe, gdy nie zostanie podpisana);

• Może zabezpieczać także wierzytelności przyszłe i warunkowe, trzeba jednak pamiętać o postawieniu granicy (do kwoty x);

• Powstanie zastawu:

• Powstaje na drodze umowy pomiędzy wierzycielem zastawniczym (zastawnikiem) a dłużnikiem zastawniczym (zastawcą);

• Przeniesienia posiadania (wydanie rzeczy);

• Z chwilą ustanowienia zastawu dłużnik traci kontrolę nad przedmiotem zastawu. Jednocześnie nie jest dopuszczalne pozostawienie w gestii wierzyciela. Podobnie jak z udziałami spółki z o.o. - zastawnik korzysta z korzyści płynących z zastawu, ale nie może go nadmiernie „eksploatować”;

• Nie jest możliwe pozostawienie przedmiotu zastawu zastawnikowi. Nie można odłączyć wierzytelności zastawniczej od podstawowej. W celu zrealizowanie wierzytelności wierzyciel musi rozpocząć postępowanie egzekucyjne;

• Z chwilą spełnienia wierzytelności zastaw wygasa, wierzyciel jest zobowiązany do wydanie rzeczy będącej przedmiotem zastawu, a zastawcy przysługuje prawo do roszczenia o wydanie rzeczy;

• Zastaw rejestrowy - regulowany przez specjalna ustawę o zastawie rejestrowym; powstał w odpowiedzi na problemy związane z wydaniem rzeczy:

• Powstanie:

• Podpisanie umowy zastawniczej;

• Wpisanie zastawu do Centralnego Rejestru Zastawów ( rejestr jest powszechnie dostępny, zapewnia umowie bezpieczeństwo lepsze niż zastaw zwykły, wpis ma charakter konstytutywny);

• Można go ustanowić na: rzeczach ruchomych, prawach i wierzytelnościach pieniężnych;

• Akcesoryjność;

• Charakter kwalifikowany - nie każdy może być zastawcą;

• Rękojmia wiary publicznej (stan rzeczywisty= stan prawny);

• Kto może ustanowić zastaw rejestrowy:

• osoby prawne;

• jednostki org. nie posiadające osobowości prawnej, mające zdolność do czynności prawnych;

• zwykła osoba o ile prowadzi działalność gospodarczą;

• podmioty publiczne;

• banki zagraniczne;

• podmioty zagraniczne, o ile prowadzą działalność gospodarczą w Polsce;

• Przewiduje inne możliwości przejęcia zastawu niż tryb egzekucyjny. Istnieje możliwość zastrzeżenia przejęcia przedmiotu na własność/ bezpośredniej sprzedaż publiczna/pobierania przychodów z przedsiębiorstwa itd. w przypadku spłat niezgodnych z terminem (w odróżnienie od zastawy zwykłego); instrument ten ma na celu zdyscyplinowanie dłużnika, który staje w obliczy utraty majątku bez wygaśnięcia długu; często wycena zastawu jest krzywdząca dla dłużnika np. przy długu wynoszącym 1 000zł oddaje on majątek waty 100 000;

• Wygaśnięcie -> właściciel musi starać się o wypisanie z KRZ.

IV. GWARANCJA I PORĘCZENIE:

• Poręczenie - powstaje poprzez zawarcie umowy pomiędzy wierzycielem a osobą trzecią tzw. poręczycielem, który poręcza za dłużnika. Gwarantuje wierzycielowi, iż w przypadku zwłoki dłużnika pokryje wierzytelność. Poręczyciel i dłużnik odpowiadają solidarnie;

• Gwarancja - wystawiać mogą banki. Gwarancja bankowa jest oświadczeniem banku gwarantującym wierzycielowi, iż spłaci dług.

17.03.10r.

I. Prawo handlowe - zagadnienia ogólne (normuje obrót gospodarczy, reguluje sferę życia gospodarczego) :

• Prawo handlowe a inne gałęzie prawa;

• 
  Obrót powszechny (reguluje - prawo cywilne) a obrót gospodarczy - różnica podmiotów naprzeciwko siebie, niezbędna ingerencja prawa handlowego, aby zrównoważyć stosunek, żeby nie było swobody umów, etc. pomiędzy podmiotami - niedoskonałości rynku;

• Relacje między przedsiębiorcami;

• Pojęcie przedsiębiorcy (art. 431 k.c.) - rejestracja przedsiębiorcy!!:

• Przesłanki podmiotowe - osoby fizyczne, prawne, jednostki organizacyjne, które mają zdolność prawną - spółki;

• Przesłanki przedmiotowe:

• Prowadzenie działalności gospodarczej lub zawodowej;

• We własnym imieniu - doskonale zna prawo, ma większą wiedzę niż konsument;

• Kryterium zysku (organizacje non profit) - nie wykonują dział. gosp.;

• 
  Pojęcie konsumenta - ma mniejszą świadomość niż przedsiębiorcy, wobec czego jest bardziej chroniony, może być nim tylko osoba fizyczna!!!, która nie prowadzi działalności gospodarczej;

• Przedsiębiorca zagraniczny - mogą zachowywać się tak samo jak przedsiębiorcy polscy - są tak samo tarkowani, chronieni, mają możliwość zakładania spółek handlowych w Polsce (rezydent polski) - ale odrębne formy:

• Oddział - przedłużenie przedsiębiorstwa, zaciąga zobowiązania na rachunek przedsiębiorstwa, nie ma samodzielności, ale ma możliwość prowadzeni działalności gospodarczej;

• Przedstawicielstwo - nie ma możliwości prowadzenia działalności gospodarczej !!! jedyne dopuszczalne formy to działalność promocyjna, reklamowa;

• Działalność transgraniczna - gdy przedsiębiorstwo działa w Polsce, a ma siedzibę za granicą, np. działa przez internet: działalność bankowa, maklerska, ubezpieczeniowa - KNF ma ograniczoną możliwość kontroli, bo prawo UE jednolite, a przedsiębiorstwa te i tak są kontrolowane za granicą.

II. Źródła prawa handlowego:

• Ustawy;

• Umowy;

• Zwyczaje - dobre obyczaje kupieckie, należyta staranność, zasady współżycia społecznego;

• 
  Prawo wspólnotowe = prawo UE;

• Rozporządzenia;

• Dyrektywy - określają cele państw członkowskich - regulują większość działalności UE;

• Tzw. Swobody traktowe:

• Swoboda przepływu osób - bez wiz i paszportów;

• Swoboda przepływu towarów - unia celna - nie ma cła, za wyjątkami;

• Swoboda przepływu usług - swobodnie można świadczyć usługi na terenie UE;

• Swoboda przepływu kapitału - rachunki bankowe i inwestycyjne we wszystkich krajach UE, jedynie trzeba informować o tym NBP;

• Decyzje Komisji Europejskiej.

III. Pojęcie działalności gospodarczej:

• Kryterium podmiotowe: przedsiębiorca;

• Elementy podmiotowe (ustawa o swobodzie gospodarczej):

• Działalność:

• Wytwórcza, handlowa, budowlana, usługowa, poszukiwanie, rozpoznawanie
  i wydobywanie kopali;

• 
  Zawodowa;

• Wykonywana zarobkowo;

• Wykonywane w sposób zorganizowany i ciągły;

• Wyjątek: działalność rolnicza.

IV. Pojęcie przedsiębiorstwa:

• Przedsiębiorstwo w rozumieniu kodeksu cywilnego (art. 55):

• Zespół składników o charakterze zorganizowanym;

• Zespół składników materialnych i niematerialnych (patenty, renoma, znaki towarowe - jeśli sprzedajemy firmę to je też);

• Zespół składników przeznaczonych do prowadzenia działalności gospodarczej;

• Zorganizowana część przedsiębiorstwa;

• Przedsiębiorstwo a zinstytucjonalizowane formy prowadzenia działalności gospodarczej;

• Sprzedaż przedsiębiorstwa:

• Odpowiedzialność za zobowiązania związane ze zbywanym przedsiębiorstwem - nabywca odpowiada za dług, sprzedawca odpowiada solidarnie za dług sprzed sprzedaży.

V. Zasada wolności gospodarczej:

• Zasada konstytucyjna:

• „społeczna gospodarka rynkowa Opara na wolności działalności gospodarczej, własności prywatnej oraz solidarności, dialogu i współpracy partnerów społecznych stanowi podstawę ustroju gospodarczego RP.”;

• Swoboda umów - zgodne z prawem, z zasady współżycia społecznego, natura stosunku prawnego;

• Ograniczenia (państwo musi mieć kontrolę nad ty, co się dzieje):

• Koncesje - jeśli spełniamy wymogi organu, to może on wydać koncesję, ale nie musi - decyzja swobodna;

• Zezwolenia (licencje) - decyzje związane - spełnisz wymogi, organ musi Ci ją przyznać;

• Inne:

• Zasady uczciwej konkurencji - dobre obyczaje kupieckie - lojalność, uczciwość, etc.;

• Poszanowanie dobrych obyczajów;

• Poszanowanie słusznych interesów konsumentów (UOKiK);

• Ograniczenia podmiotowe - forma prawna działalności gospodarczej, osoby publiczne;

• Wpis do rejestru - KRS;

• Uwarunkowanie wspólnotowe.

22.03.10r.

I. Koncesja i zezwolenia:

• Koncesja a zezwolenie - pojęcia administracyjno-prawne, regulują prawo publiczne; różnice:

Główna różnica	koncesja	zezwolenie
Tryb wydawania	Organ może wydać koncesję, ale nie musi (nawet jeśli spełnione wszystkie warunki) - decyzja swobodna	Organ musi wydać zezwolenie (jeśli spełnione wszystkie warunki) - decyzja związana

• Koncesje - ich liczba jest ograniczona:

• Obszary działalności - wszystkie koncesje określone w ustawie swobodzie działalności gospodarczej (np. energetyka, paliwa, gazy, złoża min., mat. wybuchowe, lotniska, radio, TV);

• Organ koncesyjny - uprawniony do wydawania koncesji i wskazany w ustawie: np. Urząd Regulacji Energetyki, Krajowa Rada R. i TV., Urząd Lotnictwa Cywilnego; organ określa zasady zawarcia umowy, jeśli przestrzegamy ich, możemy korzystać z koncesji, w innym przepadku - zostanie ona odebrana, jeśli nie ma szans na naprawienie naszego naruszenia (np. reklamy trwają 20 min a nie 5, ale da się to „naprawić”)- organ nadzoruje naszą działalność, jesteśmy zobowiązani treścią koncesji;

• 
  Okres od 5 do 10 lat;

• Zasady przyznawania koncesji:

• Warunki koncesji;

• Kontrola przedsiębiorcy;

• Cofnięcie koncesji;

• Zezwolenie:

• Obszary działalności regulowanej - tylko część zezwoleń określona w ustawie o swob. dział. gosp., reszta przepisów i artykułów rozproszona, brak jednego aktu prawnego określające działalność - sami sobie musimy poszukać, co należy spełnić w konkretnym wypadku;

• Organ zezwalający - ten, który w danym przypadku wydaje zezwolenie, np. działalność bankowa - KNF - jeden regulator zbiorczy działalności sektora finansowego ;

• Spełnienie warunków - decyzja związana - organ może zabrać zezwolenie, tylko jeśli złamiemy precyzyjnie określone prawo regulujące naszą działalność;

• Bezterminowo.

II. Zasady podejmowania i wykonywania działalności:

• Utworzenie przedsiębiorcy - trzeba być zarejestrowanym jako osoby fizyczne lub spółki, ale spółki kapitałowe mogą zacząć działalność przed rejestracją;

• 
  Wpis do rejestru:

• Zasada jawności - można uzyskać dostęp do informacji o historii przedsiębiorstwa w KRSie tam, gdzie jest siedziba przedsiębiorstwa; odpis KRSu - najważniejsze informacji z historii przedsiębiorstwa;

• Rejestry wolnych zawodów - prawnicy, lekarze;

• NIP - Numer Identyfikacji Podatkowej - nadaje Urząd Podatkowy;

• REGON - numer statystyczny - nadaje GUS, pozwala identyfikować ilu przedsiębiorców prowadzi dany rodzaj działalności;

• Powszechnie obowiązujące zasady prowadzenia działalności gospodarczej.

III. Krajowy Rejestr Sądowy:

• Centralna Informacji KRS - dostęp do informacji o wszystkich przedsiębiorcach - nie ma znaczenia gdzie jesteśmy, w każdym Sądzie Rejonowym uzyskamy odpis od KRSu każdego przedsiębiorstwa - jeżeli jednak chcemy mieć dostęp do akt to można je sprawdzić jedynie w miejscu siedziby przedsiębiorcy;

• Zasada jawności i powszechnej dostępności:

• Odpis;

• Rejestry:

• Przedsiębiorców;

• Podmiotów niebędących przedsiębiorstwami - np. instytucje charytatywne;

• Dłużników niewypłacalnych;

• Postępowanie rejestrowe - wpisywanie informacji do KRSu - przeprowadzane przez Sąd Rejonowy w miejscu siedziby przedsiębiorcy - weryfikuje ona, czy dana informacja może być wpisana do KRSu.

IV. Firma - nazwa przedsiębiorstwa:

• Dobra osobiste przedsiębiorstw - naruszenie, jeśli jedna spółka podszywa się pod drugą, pierwsza ma prawo dochodzenia odszkodowania na mocy ochrony dób osobistych lub o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji;

• Firma:

• Korpus (podstawa nazwy, odróżnia jedno przedsiębiorstwo od innych) i dodatki (informacja o formie prowadzonej działalności gospodarczej);

• Zasady:

• Prawdziwość - nazwa nie może wprowadzać w błąd, np. OSM nie może produkować butów;

• Jedność - przedsiębiorca może używać jednej firmy - odpowiedzialność idzie na konto jednego przedsiębiorstwa;

• Ciągłość - wcześniej firma X, teraz Y - nie można uciec przed złą reputacją, dane w KRSie nie zginą:)

• Wyłączność - firma X jest moja, konkurent nie może mieć też firmy X, ale inny przedsiębiorca może, gdy produkuje co innego (przykład z firmą AMBRA)

• Jawność - wszyscy muszą wiedzieć, z kim mają do czynienia

• Niezbywalność - nie można zbyć nazwy firmy, ale znak towarowy można zbyć

V. Czynności przedsiębiorców:

• Strefa wewnętrzna:

• Zarządzanie - podejmowanie decyzji, realizacja strategii; odpowiedzialni za zarządzanie w spółkach osobowych - wspólnicy, w spółkach kapitałowych - zarząd;

• Strefa zewnętrzna:

• Reprezentacja - wdrażanie decyzji w życie, akt podpisywania umów, kto reprezentuje spółkę na zewnątrz:

• Teoria organów - osoby prawne i organy wybierają przedstawicielstwo;

• Teoria przedstawicielstwa - odnosi się do osób, które mogą podpisywać umowy - wspólników lub osób prowadzące dział. gosp., pełnomocników, prokurentów, członków zarządu.

VI. Prokura:

• Pojęcie prokury - w sferze przedsiębiorców; pełnomocnictwo handlowe; prokurent różni się od pełnomocnika!!!!, ma takie same prawa w reprezentacji jak członek zarządu czy wspólnik;

• Cechy prokury:

• Ustawowo określony zakres umocowania - nie ma możliwości kształtowania, jak w wyniku nadania pełnomocnictwa;

• Mocodawca - przedsiębiorca;

• Czynności związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa - zakres prokury;

• Wpis do rejestru - z chwilą wydania decyzji stajemy się prokurentem, nie musimy być ujawniani w KRSie - leży to w interesie przedsiębiorcy;

• Zakaz udzielania dalszej prokury, ale możliwość udzielania pełnomocnictwa!!!;

• Prokurentem - osoba mająca pełną zdolność do czynności prawnych; pełnomocnikiem natomiast może być każdy;

• Zakaz ograniczania zakresu prokury ze skutkiem wobec osób trzecich;

• Ograniczenia prokury:

• Zbycie przedsiębiorstwa ( a także hipoteka, zastaw);

• Oddanie przedsiębiorstwa do czasowego korzystania.

24.03.10r.

I. Przedsiębiorca jednoosobowy - odpowiada swoim majątkiem za swoje przedsiębiorstwo:

• Osoby fizyczne;

• Kryteria przedmiotowe przedsiębiorcy - osoby fizyczne, ale nie działalność rolnicza!!;

• Wpis do ewidencji działalności gospodarczej - nie KRS!!! - w miejscu siedziby, ewidencja ma
  charakter terytorialny, jeśli chcemy sprawdzić akta - trzeba się przejechać, nie ma dostępu do
  informacji finansowych przez Internet tak jak w KRSie;

• Elementy niezbędne do prowadzenia działalności!!! - wpis do ewidencji, uzyskanie koncesji lub
  licencji, uzyskanie numerów NIP, REGON plus rejestracja w ZUSie, określenie siedziby lub adresu;

• Uczestniczenie w innych podmiotach gospodarczych - można tworzyć nowe formy: można być
  wspólnikiem w innej dział. gosp., np. spółki jawnej;

• Kwestie podatkowe - można zaoszczędzić na składkach do ZUS, opłacając składki minimalne (ale
  potem minimalna emerytura) + korzystna forma opodatkowania - przejście na podatek liniowy, ale
  dopiero po roku od przejścia na tą formę (fikcyjne przechodzenie na dział gosp. - blokowane przez
  ustawodawstwo, jeśli w rzeczywistości dalej pozostajemy pracownikami, mamy te same prawa i
  obowiązki);

• Działalność gospodarcza a umowa o pracę - przynajmniej jedno musimy spełnić, by nie być fikcyjnym przedsiębiorcą:

• Kwestia odpowiedzialności względem osób trzecich - jako pracownik: kara max 3x nasza pensja - ograniczona odpowiedzialność, jak przedsiębiorca jednoosobowy odpowiadamy całym swoim majątkiem;

• Kwestia wykonywania czynności pod kierownictwem oraz w miejscu i czasie wskazanym przez zlecającego

• Kwestia ponoszenia ryzyka gospodarczego - przestaje chronić nas prawo, bo jesteśmy przedsiębiorcą - osobą świadomą - można stracić prawo do urlopu, zmiana czasu pracy, etc. (i jeszcze powinno być: im więcej przepracujemy, tym więcej zarobimy, jeśli zarabiamy tyle, co wcześniej - nie ponosimy ryzyka!)

• Odpowiedzialność za zobowiązania w ramach wspólnoty małżeńskiej:

• Kwestia zgody małżonka - trzeba ją mieć, żeby kupno/sprzedaż poniższych były ważne:

• Nieruchomości

• Przedsiębiorstwo

• Gospodarstwo rolne

• Darowizna z majątku wspólnego

• Czynności prawne jedno- (bez zgody - bezwzględnie nieważna) i dwustronne (ważne, jeśli małżonek potwierdzi)

• Możliwość dochodzenia wierzytelności z majątku wspólnego

• Zakres majątku wspólnego:

• Samodzielne zarządzanie - zakres zwykłego zarządu zachowawczego, jeśli coś więcej to potrzebna zgoda współmałżonka;

• Obowiązek współdziałania;

• Zakończenie prowadzenia działalności gospodarczej:

• Zaprzestanie prowadzenia działalności i wykreślenie z ewidencji - formalna chwila zaprzestania bycia przedsiębiorcą;

• Orzeczenie sądu - za przekręt, aferę, przestępstwo gospodarcze;

• Uchylenie koncesji lub zezwolenia;

• Śmierć;

• Wniesienie przedsiębiorstwa jako aportu (wkład niepieniężny wniesiony do spółki kapitałowej) i wykreślenie z ewidencji.

II. Spółka cywilna - działalność zorganizowana - to nie jest tak naprawdę spółka, jest to szczególny rodzaj umowy cywilno-prawnej:

• Umowa:

• Zobowiązanie wspólników;

• Dążenie do wspólnego celu gospodarczego;

• Określony rodzaj działań (przedmiot);

• Kwestia wkładów - nie są obowiązkowe - wkłady natury pieniężnej i niepieniężnej - znaki towarowe, nieruchomości, zobowiązanie do pracy, etc.;

• Czas trwania;

• Forma - pisemna;

• Pytanie o podmiotowość prawną spółki cywilnej;

• Przekształcenie spółki cywilnej - można przekształcić ją na inną formę;

• Zasada niezmienności składu spółki cywilnej - jeśli A odejdzie, zostanie BCD, to występuje sukcesja;

• Majątek wspólników:

• Pierwotny - wkłady;

• Wtórny - dochody;

• Przedmiot wkładu (wkłady pieniężne, niepieniężne, świadczenie pracy lub usług):

• Własność lub inne prawa zbywalne;

• Świadczenie pracy lub usług;

• Domniemanie równości wkładów - jeśli A-90%, B-10% to trzeba to spisać w umowie, żeby tak proporcjonalny był udział w zyskach!!, bo jak nie to 50:50;

• System współwłasności łącznej:

• Majątek odrębny od majątku osobistego wspólników;

• Zakaz rozporządzania udziałem w spółce cywilnej - kwestia wypowiedzenia udziału;

• Odpowiedzialność za zobowiązania spółki cywilnej:

• Odpowiedzialność solidarna - każdy odpowiada całym swym majątkiem - ABCD mają dług, sam B zwraca całość - 100% jeśli tego sobie zażyczy wierzyciel;

• Wewnętrzny porządek regresu - można odzyskać 75% od ACB - to sprawa między wspólnikami, a wierzyciela to nie obchodzi;

• Zakres zobowiązań:

• Wystąpienie ze spółki - przedsiębiorca nie ucieknie od zobowiązań spółki sprzed swojego wystąpienia - odpowiedzialność osobista majątkowa;

• Przystąpienie do spółki - przedsiębiorca wchodzi w długi sprzed swojego przystąpienia;

• Charakter odpowiedzialności (majątkowa):

• Osobista- wierzyciel może wystąpić z egzekucją do majątku osobistego wspólników;

• Pierwszorzędna - wierzyciel może wejść od razu na majątek osobisty przedsiębiorcy;

• Nieograniczona (całkowita, za całe zobowiązanie) - jeśli splajtujemy należy zostać konsumentem i ogłosić upadłość - ograniczenie i ochrona ze strony państwa, żeby nie spaść na margines.

29.03.2010

• Prowadzenia spraw spółki (sfera podejmowania decyzji):

• Obowiązek współdziałania - spółka cywilna jest zgrupowaniem interesów wspólników (wspólne dążenie do określonego celu); w przypadku, gdy wspólnik odmawia współdziałania możliwe jest zwrócenie się do sądu o rozwiązanie spółki

• Wspólnik jest uprawniony i zobowiązany do prowadzenia spraw spółki

• Każdy wspólnik ma prawo do informacji o stanie majątku i interesów spółki

• Kiedy wspólnik może zostać pozbawiony praw do prowadzenia interesów spółki?

• Z ważnych powodów (np. nieuczciwość wspólnika, niezdolność fizyczną lub umysłową wspólnika, jego długotrwałą nieobecność, nielojalność partnerską, niezachowanie tajemnic spółki) prawo prowadzenia spraw spółki może być wspólnikowi odebrane. Może do tego dojść na mocy prawomocnego orzeczenia sądu

• Umowa spółki może przewidywać prowadzenia spraw spółki przez wyznaczonych pełnomocników

• Sfera wewnętrzna - prowadzenia spółki cywilnej

• Sfera zewnętrzna - reprezentacja, realizacja zadań (podejmowanie czynności prawnych w imieniu spółki)

• Zakres umocowania do prowadzenia spraw spółki cywilnej

• Decyzje indywidualne(każdy wspólnik może bez uprzedniej uchwały wspólników prowadzić sprawy nieprzekraczające zakresu zwykłego rzędu, nie godząc w decyzje fundamentalne np. istnienie spółki, objęte ryzykiem) i uchwały (grupowe; podejmowane w sposób jednomyślny; decyzje fundamentalne, konieczne gry któryś ze wspólników sprzeciwia się czynności zwykłego rzędu; może zostać podjęta w sposób ważny i skuteczny indywidualnie jedynie gdy istnieje przymus podjęcia decyzji natychmiastowej)

• Reprezentacja spółki cywilnej

• Kto może?

• Wspólnicy uprawnieni do reprezentacji spółki (reprezentacja jednoosobowa(umowa wiążąca) lub łączna)

• Pełnomocnik

• Prokurator

• Czynności prawne - oświadczenie woli w imieniu spółki; wszelkie czynności prawne są uznane za nieważne jeżeli zaniedbane zostaną zasady reprezentacji spółki

• 
  Zasada: zakres reprezentacji jest taki sam jak zakres prowadzenia spółki cywilnej (wszyscy ją prowadzą - wszyscy mogą reprezentować)

• Umowa może w sposób odmienny kształtować zasady np. przyznawać prawo do reprezentacji tylko 2 osobom, istotne z punktu widzenia osób trzecich.

• Czynności prawne bez stosownych uchwał - gdy wspólnicy uprawnieni do reprezentacji podpisali umowę, jest ona ważna, lecz kontrahent ma roszczenie odszkodowawcze do wspólników podpisujących umowę, nie zaś do spółki

• Udział w zyskach i stratach

• Zasada domniemania równości wkładów w spółce - jeżeli inaczej nie zostanie zastrzeżone w umowie spółki, wspólnicy uczestniczą w zyskach po równo niezależnie od wysokości wniesionych wkładów

• 
  Możliwość umownej weryfikacji - kwestia zysków i strat może być od siebie oderwana np. wspólnik może uczestniczyć jedynie w zyskach

• Udział w stratach a odpowiedzialność za zobowiązania - zobowiązania pojawiają się w związku z prowadzeniem bieżącej działalności gospodarczej; odpowiedzialność zobowiązania ma charakter ciągły. Straty pojawiają się pod koniec roku obrotowego (okres rozliczeniowy - zawsze 1 w roku kalendarzowym np. 1.01 - 31.12). Straty są zwykle pokrywane z majątku bieżącego, jeżeli straty go przekraczają pojawiają się zobowiązania wobec wspólników. Jeżeli wspólnicy nie pokryją strat wierzyciele mogą domagać się spłat długu z majątku osobistego wspólników. Wspólnicy musza ustalić sposób spłaty strat. Gdy pojawią się zyski wspólnicy mogą zadecydować o ich dystrybucji bądź zatrzymaniu w spółce i inwestycjach.

• Prawo żądania wypłaty zysku - (gdy istnieje zysk) możliwość domagania są wypłaty dywidendy niezależnie od decyzji pozostałych wspólników o przeznaczaniu zysku

• Wystąpienie wspólnika ze spółki:

• Jedyny sposób na wyciagnięcie całkowitego wkładu

• Wypowiedzenie stosunku spółki:

• Wypowiedzenie umowy przez wspólnika - jeśli nie widzi on sensu trwania spółki i zamrażania w niej kapitału. Ma formę jednostronnego oświadczenia woli skierowanego do wszystkich wspólników (nie do spółki). Jego udział we współwłasności łącznej przekształca się na udział ułamkowy. Wspólnik nabywa roszczenie o wypłatę środków majątkowych.

• Wypowiedzenie umowy przez wierzyciela - gdy wierzyciel nie może zrealizować swojej wierzytelności z własności osobistej któregoś ze wspólników, może sam (bez zgody wspólnika, który ma ograniczone możliwości działania) wypowiedzieć jego umowę spółki w celu zrealizowania swojej wierzytelności -> orzeczenie sądy i postępowanie egzekucyjne -> zamiana współwłasności łącznej na udział w kategorii procentowej ->wymiana na konkretne aktywa; wspólnik przestaje być członkiem spółki cywilnej

• Okres wypowiedzenia - konieczny przy wypowiedzeniu umowy (roszczenia o wypłatę majątku), gdyż potrzebny jest czas na upłynnienie zgromadzonego majątku i aktywów; trwa rok

• Wyjątek: do wypowiedzenia ze skutkiem natychmiastowym może dojść, gdy wspólnik wypowiada umowę kierując się przesłankami takimi jak: nielojalność pozostałych wspólników, choroba wspólnika, nagły wyjazd

• Za wyjątkiem podwyższysz przesłanek, niemożliwe jest wcześniejsze wypowiedzenie umowy na czas określony

• W umowach na czas nieokreślony nie ma możliwości zastrzeżenie, iż wspólnik nie może jej wcześniej wypowiedzieć

• Śmierć wspólnika - ustawowe wypowiedzenie -> udział ułamkowy maja prawo realizować spadkobiercy; sąd może wyznaczyć kuratora do opieki nad spadkiem; spółka trwać dalej - na miejsce zmarłego może wejść jeden uprawniony do reprezentowania spadkobierca (jedynie za zgodą pozostałych spadkobierców i wspólników)

• 
  Rozliczenie majątkowe

• Obowiązek rozliczeniowy pojawia się z chwilą wystąpienie ze spółki (śmierć wspólnik).

• Jeżeli umowa nie stanowi inaczej wkład wspólnika zostaje zwrócony w wysokości nominalnej.

• Wypłata części z majątku wtórnego zgodnie z podziałem zysków.

• Rozwiązanie spółki

• Konsekwencje:

• Ustanie stosunku spółki względem wszystkich wspólników (rozpad całej umowy)

• W miejsce uprawnień i zobowiązań pojawia się jeden obowiązek - rozliczeniowy

• (sfera majątkowa)Zniesienie współwłasności łącznej, pojawienie się współwłasności w częściach ułamkowych.

• Okoliczności rozwiązania spółki:

• Jednomyślna uchwała wspólników - np. stwierdzenie braku sensu w dalszej działalności spółki

• Realizacja celu spółki - automatyczne rozwiązanie spółki i przystąpienie do podziału dochodu

• Niemożność osiągnięcia celu

• Inne zdarzenia zastrzeżone w umowie, w przypadku których spółka ulega rozwiązaniu np. śmierć wspólnika

• Liczba wspólników kurczy się do 1 - automatyczne rozwiązanie, obowiązek rozliczeniowy

• Orzeczenie sądu - wspólnik, który uważa, że pozostali wspólnicy naruszają swoje obowiązki względem spółki może zwrócić się do sądu z prośbą o jej rozwiązanie

• Likwidacja spółki

• Rozwiązanie gdy wszystkie sprawy spółki zostały zakończone (wierzyciele spłaceni, umowy zrealizowane itd.)

• Rozpoczęcie postępowania likwidacyjnego: przyczyny identyczne z rozwiązaniem, przy czym spółka ma niezrealizowane umowy - dopiero z momentem ustania aktywności spółki może dojść do jej rozwiązania i wzajemnych rozliczeń

• Likwidacja -> Rozwiązanie -> Rozliczenia

• Likwidator dokonuje wszelkich czynności zmierzających do zakończenia spraw spółki: spieniężenie majątku, zaspokojenie wierzycieli, wypłata zysków itd. Likwidatorami mogą być wspólnicy bądź inne podmioty wyznaczonej jednomyślną decyzją wspólników. Zakres uprawnień likwidatora (taki jak wspólników) - prowadzenie spraw spółki, wystąpienie do sądu i reprezentacja. Likwidator może podejmować nowe czynności tylko, gdy są one niezbędne do zakończenia starych spraw (misja zakończenie).

• Cele likwidacji: zakończenie spraw spółki, spłata długów, wzajemne rozliczenie wspólników.

31.03.2010

I. SPÓŁKI HANDLOWE

Spółka handlowa jest podmiotem stanowiącym podstawowa formę prowadzenia zbiorowej działalności gospodarczej. Kodeks spółek handlowych jest „konstytucją” funkcjonowania prawa korporacyjnego reguluje zasady tworzenia, organizacji, funkcjonowania (prawa i obowiązki), przekształcania i rozwiązywania spółek handlowych. KSH nie zawiera regulacji procesowych (roszczenia, prowadzenia sporów handlowych -Kodeks cywilny).

• Podmiotowość prawna - stanowią oddzielny podmiot obrotu

• Spółka jest podmiotem praw i obowiązków

• Funkcjonuje niezależnie od wspólników - wspólnicy podpisują zobowiązania w imieniu spółki (nie sowim)

• Pewna fikcja prawna - prawo wyposażą spółki w przymioty do tej pory należne osobom fizycznym: zdolność od czynności prawnych, sądowa, możliwość realizacji zobowiązań

• Klasyfikacja:

• spółki prawa cywilnego: obecnie jest to tylko spółka cywilna, która jest umową stypizowaną w Kodeksie cywilnym. Oznacza to, iż nie jest ona podmiotem żadnych praw ani obowiązków, nie posiada majątku - w obrocie występują natomiast wspólnicy spółki cywilnej, będący przedsiębiorcami, a wszelki majątek jest majątkiem wspólników i stanowi ich współwłasność łączną (bez udziałową); najbardziej podstawowa forma prowadzenia działalności handlowej.

• spółki prawa handlowego (handlowe), które są (w pewnym uproszczeniu) odrębnymi podmiotami prawa, tworzonymi na podstawie odpowiednich umów:

• spółki osobowe:

1. jawna

2. partnerska

3. komandytowa

4. komandytowo-akcyjna

• 
  spółki kapitałowe

1. z ograniczoną odpowiedzialnością

2. akcyjna

• Elementy osobowe i kapitałowe(Czym różnią się spółki kapitałowe od osobowych?)

• 
  W spółkach osobowych odpowiedzialność za zobowiązania spółki ponoszą wspólnicy; w kapitałowych nie ponoszą oni odpowiedzialności za zobowiązania spółki, mają jednak obowiązek wniesienia wkładu (odpowiedzialność jedynie majątkowa).

• Sposób uczestnictwa wspólników w prowadzeniu spraw spółki: w spółkach osobowych mają prawo do prowadzenia spraw spółki i jej reprezentacji (choć w imieniu spółki może występować inny podmiot prawny), w kapitałowych pojawiają się organy tj. pełnomocnicy, prokurenci, rada nadzorcza powołana przez zarząd spółki. W spółkach kapitałowych do zarządu mogą wchodzić tylko osoby fizyczne (uwaga: fundusz inwestycyjny - w wyjątkowych sytuacjach również osoby prawne).

• Spółki prywatne a publiczne:

• Prywatne - spółki których akcje maja charakter papierowy oraz wszelkie inne spółki nieakcyjne

• Publiczne - spółki o charakterze giełdowym, wprowadzone do obrotu publicznego, których min. 1 akcja zdematerializowana (zapis elektroniczny)

• !!!!UWAGA!!! Spółki państwowe są spółkami prywatnymi, nie należy mylić spółek państwowych z publicznymi. Spółki państwowe podlegają Prawu zamówień publicznych. ???

• 
  Spółki zwykłe (podlegają wyłącznie regulacjom KSH) i szczególne (podmioty, których działalność jest regulowana również przez szczególne akty prawa spółkowego inne niż KSH np. banki (Prawo Bankowe), firmy ubezpieczeniowe (Komisja Nadzoru Finansowego odpowiedzialna za skład zarządu spółki), spółki giełdowe, domy maklerskie)

• Ewidencjonowanie spółek handlowych:

• Muszą być wpisane do KRS

• Wpisy muszą być ogłaszane w Monitorze Sądowym i Gospodarczym

2. STOSUNKI HOLDINGOWE

• Spółki dominujące, zależne i powiązane

• Spółka dominująca - spółka handlowa posiadająca kontrolę nad spółkami zależnymi i powiązanymi, spełniająca jeden z warunków:

• dysponuje większością głosów na zgromadzeniu wspólników albo na walnym zgromadzeniu akcjonariuszy bądź zarządzie innej spółki kapitałowej (nie musi być właścicielem akcji np. zastaw z prawem do dysponowania prawem głosu)

• jest uprawniona do powoływania lub odwoływania większości członków zarządu lub rady nadzorczej innej spółki kapitałowej

• członkowie jej zarządu lub RN (RN jest często formalnie powołana do wybierania większości zarządu, stąd podstawa do posiadania kontroli) stanowią więcej niż połowę członków zarządu innej spółki kapitałowej (akcjonariusz może być nominowany do powoływania członków zarządu (zarząd decyduje o „codzienności” spółki), właściciele „wyznaczają kierunek”)

• dysponuje większością głosów na głosowaniach wspólników w spółce osobowej

• wywiera decydujący wpływ na działalność spółki kapitałowej zależnej

!Uwaga: spółka może mieć kilka podmiotów dominujących z różnych tytułów!

• Spółki wzajemne zależne i dominujące - spółki mogą wymieniać się akcjami. Jeżeli spółka A posiada 51% akcji spółki B, a spółka B posiada 51% akcji spółki A to są one wzajemnie zależne i dominujące.

• 
  Spółki powiązane:

• Tylko i wyłącznie spółki kapitałowe

• Spółka powiązana posiada akcje lub udziały uprawniające do co najmniej 20% głosów na zgromadzeniu wspólników lub walnym zgromadzeniu akcjonariuszy

• Prawo wspólników do informacji o zależności spółki:

• Obowiązek informacyjny spoczywający na spółce dominującej - spółka zdobywająca dominację nad inną spółką (np. poprzez zakup 50% akcji) ma obowiązek z przeciągu 2 tygodni poinformować spółkę zależną o zaistniałej sytuacji, zwłaszcza w przypadku gdy wspólnicy to podejrzewają i zwrócą się z prośbą o udzielenie informacji. W przeciwnym razie:

1. Kryterium 33% - jeżeli spółka skupiła 50% akcji i nie poinformowała o tym spółki, której akcje skupowała, to do momentu poinformowania o tym spółki nie może korzystać z prawa głosu powyżej 33% (pozostałe akcje to akcje nieme)

2. Ryzyko nieważności uchwały - w przypadku pomyłki notariusza i uznania głosów niemych, każdy ze wspólników może udać się do sądu i unieważnić podjęta w ten sposób uchwałę

• Pozycja prawne akcjonariuszy i udziałowców (wspólników) mniejszościowych - w spółkach kapitałowych dominuje zasada dominacji kapitału nad elementem osobowym (kto ma kapitał ten rządzi), koniecznie jest więc zagwarantowanie ochrony akcjonariuszom stanowiących mniejszość w spółce:

• Prawo do informacji

1. Prywatne - ograniczone przez WZA, ZW, zarząd - akcjonariusze wiedza tylko tyle, ile chce im powiedzieć spółka bo np. istnieje domniemanie o działaniu akcjonariusza mniejszościowego na szkodę spółki (akcjonariusz posiadający 1% z naszej spółce i 51% w spółce konkurencyjnej); gdy spółka nie chce nam udzielić informacji możemy ubiegać się o nią w sądzie

2. Publiczne - raporty bieżące i okresowe (roczne, ½ roczne i kwartalne)

• Prawo do zaskarżania uchwał w spółkach kapitałowych gdy uchwały te naruszają ich słuszne prawa i interesy spółki

• Prawo wycisku (squeeze out) - mniejszościowy akcjonariusz ma prawo żądać wykupu akcji przez akcjonariusz większościowego (posiadającego 90% głosów), działa ono równie w druga stronę tzn. gdy akcjonariusz większościowy posiada 90% głosów może domagać się sprzedaży akcji przez akcjonariusz mniejszościowego

• Prawo głosu - zwykle do podjęcia uchwały potrzebna jest większość głosów, czasem kwalifikowana większość (np. 60%, 70%,2/3) wtedy akcjonariusze mniejszościowi mogą blokować decyzje akcjonariusza większościowego

• Prawo żądania zwołania WZA (wymóg 5% głosów) - cel: zadawanie pytań, przyglądanie się działaniu spółki, zawiązywanie koalicji pomiędzy akcjonariuszami mniejszościowymi

3. SPÓŁKI OSOBOWE

• Podmiotowość prawna określona przez:

• Zdolność prawną

• Zdolność od czynności prawnych

• Zdolność sądowa

• Odejście od współwłasności łącznej (od razu w częściach ułamkowych) - wynika z podmiotowości prawnej

• Powstanie:

• Umowa

• 
  Wpis do KRS

• Wyodrębnienie organizacyjne i majątkowe - samodzielna i niezawisła -> działa na swój rachunek

• Aktywne włączenie wspólników w zarządzanie spółką

• Odpowiedzialność za zobowiązania spółki: subsydiarna i solidarna

• Zmiana umowy spółki

• Odstąpienie od wymogu jednomyślności

• Jednomyślność zasadą ale nie bezwzględną

• Przeniesienie praw i obowiązków (porównać z s. c.):

• istnieje możliwość łącznego przeniesienia wszystkich praw i obowiązków wspólnika, gdy:

1. zezwala na to umowa

2. pisemna zgoda wszystkich wspólników

• Skutki:

1. wstąpienie nowej osoby w pozycje wspólnika - z punktu widzenia nabywcy

2. odpowiedzialność solidarna zbywcy i nabywcy - z punktu widzenia zbywcy: odpowiedzialność osobista, nieograniczona i subsydiarna za zobowiązania spółki przed jego wystąpieniem, nabywca- odpowiedzialność za to co przed i po jego wstąpienie

4. SPÓŁKI KAPITAŁOWE

• Specyfika spółki kapitałowej

• Całkowita niezależność od wspólników

• Ryzyko wspólników obejmuje jedynie wkład w spółkę

• Kapitał zakładowy

• Podlega ochronie na zasadach osób fizycznych np. prawo do czci, reputacji

• Fazy tworzenia spółki kapitałowej

1. Podpisanie umowy przez wspólników - przedspółka/spółka w organizacji, czyli okres kiedy spółka może rozpocząć swoją działalność przed wpisaniem KRS - nawet jeśli spółka nie jest zarejestrowana w KRSie to może działać, jednak wspólnicy odpowiadają do tej pory swoim majątkiem za działalność i decyzje spółki, po rejestracji w KRSie odpowiedzialność wspólników znika, a pojawia się odpowiedzialność członków zarządu, którzy nie muszą odpowiadać majątkiem własnym jeśli w razie wu zgłoszą upadłość (natomiast gdy nie dochowają należytej staranności - nie zgłoszą upadłości w terminie - sąd szczególną troską otoczy wierzycieli i wtedy zajmie majątek osobisty zarządu)

2. Rejestracja KRS - pojawienie się osobowości prawnej; spółka musi przekształcić się w spółkę kapitałową najpóźniej do pół roku od rozpoczęcia swojej działalności

• Spółka w organizacji

• To co jest w spółce jest własnością wspólników

• Podmiotowość prawna:

• zdolność prawna,

• zdolność do czynności prawnych,

• zdolność sądowa - sąd może zwoływać zgromadzenia walne jeśli zarząd nie chce)

• Odpowiedzialność za zobowiązania - zarząd nie działa w swoim imieniu!

• Zasady reprezentacji - wspólnicy, pełnomocnicy powołani przez wspólników, zarząd

• Wyodrębnienie organizacyjne i majątkowe

• zakaz rozporządzania udziałami i akcjami

• Brak osobowości prawnej - reprezentowana przez wspólników

• Rejestracja, rozwiązanie lub likwidacja spółki - spółka w organizacji jest jednostką tymczasową, w przypadku niezgłoszenia jej do rejestru w ciągu 6 miesięcy od zawarcia umowy powinna ulec rozwiązaniu

• 
  
  
  W chwili rejestracji kapitał zakładowy musi być pokryty przynajmniej w ¼ (jeśli pokrywany aportami), reszta musi być pokryta w ciągu roku

• Aporty - wspólnicy wnoszą wkład (niepieniężny i pieniężny) i tylko nim ryzykują, mogą się nawet nie interesować działalnością spółki, natomiast to od aportu zależy, czy kapitał zakładowy zostanie pokryty czy nie, nie można go natomiast wyciągać przez zamknięciem spółki - przysługuje jedynie prawo do dywidendy, etc., można go naruszyć tylko jeśli zezwoli ustawa = w celu ochrony wierzycieli

• Pojęcie aportu - to wkład niepieniężny, np. nieruchomości, wierzytelności, patenty (można przekształcić w udział w spółce!!)

• Ograniczenia aportu - nie mogą nim być weksle ani zobowiązanie do świadczenia usług!

• 
  Odpowiedzialność za wady aportu - jeśli zarząd zatwierdzi aport, a okaże się on niewystarczający, to zarząd odpowiada karnie lub osobiście - w spółce kapitałowej, w akcyjnej natomiast to sąd zatwierdza wkład

• Organy spółki kapitałowej - zdolność bycia członkiem organu (zarządu) - trzeba mieć zdolność do czynności prawnych (czyli jak nas np. skarzą to nie jesteśmy już członkami zarządu)

• Dokonywanie czynności bez wymaganej zgody organu - ograniczona kompetencja zarządu:

• Gdy źródłem obowiązku ustawa - gdy zarząd złamie obowiązek - odpowiedzialność członków zarządu + nieważność i bezskuteczność umowy

• Gdy źródłem obowiązku umowa/statut - gdy zarząd złamie statut, umowa zawarta jest w sposób ważny i skuteczny, właściciele kierują sankcje przeciwko zarządowi - odpowiedzialność cywilna lub karna

• Zawieranie umów z członkami organów - np. umowa o pracę - sami sobie podpisują? - w takim wypadku to Rada Nadzorcza ma prawo do reprezentowania spółki, inaczej byłaby nieważność umowy lub jeśli Rady Nadzorczej nie ma - wspólnicy podejmują decyzje poprzez uchwałę reprezentacji

• 
  Zasady reprezentacji

• Łączna - ograniczenie wpisywanie do statutu spółki - czynności prawne wykonywanie są przez co najmniej dwie osoby zdolne do reprezentacji spółki - informacja ta zawarta jest w KRSie w formularzu rejestracyjnym (umowa zawarta z jednym członkiem - bezskuteczna, ale nie nieważna, umowa niepełna)

• Zasada równego traktowania akcjonariuszy

• Jednakowe traktowanie w takich samych okolicznościach - nie, że jeden 10% a drugi 90%, występuje wtedy, kiedy umowa godziłaby w interesy jednego akcjonariusza

• 
  Zasada równości praw i obowiązków w spółce

• Dopuszczalność uprawnień osobistych - prawo do powoływania członków RN - uprzywilejowanie jednego akcjonariusza

• Zasada dominacji kapitału nad osobą

• Pojęcie tzn. „złotej akcji” - w spółce skarbu państwa, łamie jednakowe traktowanie akcjonariuszy - możliwość blokowania istotnych decyzji spółki jedną akcją spółki państwa - ma to powstrzymać przed niekorzystnymi dla obywateli posunięciami ze strony spółek - SPÓŁKI INFRASTRUKTYRY WRAŻLIWEJ!

• Postępowanie rejestracyjne - rejestracja spółki

• Nieważność spółki, gdy:

• Nie zawarto umowy/statutu

• Wskazany przedmiot działalności jest sprzeczny

• Brak postanowień dotyczących firmy, przedmiotu działalności, kapitału zakładowego lub wkładów

• Osoby zawierające umowę lub podpisujące statut nie miały pełnej zdolności do czynności prawnej

• Tryb stwierdzenia nieważności spółki - wniosek/ wszczęcie z inicjatywy sądu ->czas na uzupełnienie braków

• Upływ czasu - okres 5 lat od utworzenia „nieważnej” spółki

• „Złote weto”

• 1 akcja

• Katalog podmiotów objętych zakresem regulacji - sfera energetyczna, wydobycie i przewóz ropy naftowe, gazu ziemnego i inne zatrudniające dużą część społeczeństwa, których upadek mógłby spowodować destabilizację; w Polsce: LOTOS, ORLEN, PGNiG

• Prawo skarbu państwa do wyrażenia sprzeciwu wobec:

• Decyzji zarządu dotyczącej rozporządzania składnikiem podstawowym dla spółki

• Rozwiązanie spółki

• Przeniesienia siedziby za granice

• Zmiany przedmiotu działalności

• Zbycia, wydzierżawienia, obciążenia przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części

• Kryteria:

• Porządek publiczny

• Bezpieczeństwo publiczne

• Obserwatorzy skarbu państwa - prawo do pełnej informacji i wglądu w dokumentacje spółki, na taj podstawie minister skarbu podejmuje decyzje

• Procedura odwoławcza od decyzji skarbu państwa - prośba o ponowne rozpatrzenia przez ministra -> wojewódzki sąd administracyjny-> naczelny sąd administracyjny

5. SPÓŁKA JAWNA:

• spółka jawna jako spółka osobowa - posiada podmiotowość prawną

• spółka jawna jako spółka cywilna

• przedmiotowość prawna - zdolność prawna, do czynności prawnych, sądowa; występuje jako kontrahent, jest podmiotem praw i obowiązków

• pozycja prawna wspólników:

• zdolność do bycia wspólnikiem posiada każda osoba fizyczna, nawet mając ograniczoną zdolność do czynności prawnych oraz inna spółka kapitałowa (odpowiada całym swoim majątkiem za zobowiązania spółki)

• osobisty charakter uczestnictwa - prawo wszystkich wspólników do prowadzenia i reprezentacji spółki

• odpowiedzialność solidarna

• zbywanie praw i obowiązków - jedynie jeżeli przewiduje to umowa spółki lub za zgodą wszystkich wspólników, w przeciwnym razie domniemanie braku możliwości sprzedaży (wymiany)

• utworzenie:

• pierwotne - podpisanie umowy i rejestracja w KRS (do momentu rejestracji istnieje jedynie umowa spółki cywilnej)

• wtórne - przekształcenie innej spółki w spółkę jawną. Obowiązek przekształcenia spółki cywilnej w jawną powstaje po dwóch latach osiągania obrotu wyższego, niż 800 tys. euro.

• Założenia:

• Prowadzenia przedsiębiorstwa - wspólny cel gospodarczy

• Cel zarobkowy - nastawienie na zysk

• Umowa określa:

• Firma i siedziba - obowiązek ujawnienie przynajmniej 1 nazwiska wspólnika w nazwie firmy

• Przedmiot działalności gospodarczej - rodzaj działalności

• Kwestia wkładów - konieczna wycena w umowie, inaczej domniemanie równości

• Czas trwania - na czas określony lub nieokreślony

• Forma pisemna - pod rygorem nieważności, brak możliwości rejestracji (inaczej niż w cywilnej)

• Możliwość zbywania praw i obowiązków

• Umowa

• Zgoda wspólników

• Majątek:

• Pierwotny (wkłady) - zwracany w pierwszej kolejności przy rozwiązaniu, zależne od wniesionego wkładu prawo głosu, prawo domagania się 5% od wniesionych wkładów

• Wtórny (dochody)

• Wyodrębnienie majątkowe - majątek spółki a nie wspólników, aby odebrać wkłady trzeba zlikwidować spółkę

• Przedmiot wkładu:

• Własność (aporty) lub inne prawa zbywalne - ruchomości, nieruchomości, obligacje

• Świadczenie pracy lub usług - aktywne uczestnictwo wspólników (podobnie jak w cywilnej, inaczej niż w kapitałowej)

• 
  Domniemanie równości wkładów(wycena w umowie)

• Odejście od systemu współwłasności łącznej - współwłasność w częściach ułamkowych

• Charakter odpowiedzialności za zobowiązania:

• Osobista

• Subsydiarna

• Nieograniczona

• Wewnętrzny porządek regresu- w przypadku spłaty zobowiązania z majątku osobistego przez jednego ze wspólników istnieje możliwość domagania się zwrot od wspólników w częściach odpowiednich do zapisu w umowie; części są ważne między wspólnikami a nie dla wierzyciela (prawna ochrowa wierzyciela)

• Sytuacja wspólnoty małżeńskiej majątkowej - przy zgodzie na wstąpienie małżonka do spółki majątek wspólny małżonków zostaje obciążony odpowiedzialnością osobistą, dobrodziejstwo inwentarza działa, małżonek nie musi autoryzować każdego kolejnego działania

• Zakres zobowiązań:

• Wystąpienie ze spółki - odpowiedzialność za wcześniejsze zobowiązania, zwrot wkładu i części majątku wtórnego

• Wstąpienie do spółki - odpowiedzialność za przed i po

• Wniesienie przedsiębiorstwa do spółki - wniesienie aparatu bez wszelkich umów i zobowiązań przedsiębiorstwa

• Prowadzenie spraw spółki:

• Prawo i obowiązek

• Prawo do prowadzenia spółki mogą mieć:

• Wszyscy wspólnicy - zasada

• Wybrani wspólnicy

• Jeden wspólnik

• Osoby trzecie, ale zawsze z udziałem co najmniej jednego wspólnika (zarząd)

• prawo do informacji i kontroli

• Zakres umocowania do prowadzenia spraw spółki:

• Decyzje indywidualne i uchwały (jednomyślność)

• Reprezentacja sp. j.

• Prawna - dokonywanie czynności prawnych w imieniu i na rzecz spółki

• Czynności sądowe i pozasądowe

• Każdy wspólnik ma prawo do reprezentacji i zaciągania wiążących zobowiązań

• Możliwość umownej modyfikacji o charakterze wewnętrznym - ważna i skuteczna tylko w przypadku odpowiedzialności dyscyplinarnej pomiędzy wspólnikami, nie wpływa na relacja zewnętrze spółki. Możliwość złożenia powództwa, przy czym należy wykazać, iż w wyniku niesubordynacji wspólnika spółka ponosiła szkodę.

• Prawo a nie obowiązek- nikt nie zmusi nas do reprezentacji i podpisanie niekorzystnej dla nas umowy

• Umowa

• Spółka jawna ma prawo do powoływania prokurentów

• Bezskuteczność ograniczenia prawa do reprezentacji

• Czynność prawna bez stosownej uchwały - umowa jest ważna i skuteczna, narażenie na konsekwencje wewnętrzne

• Dopuszczalność ograniczeń wewnętrznych

• Udział w zyskach i stratach

• Równość - zasada

• Możliwość umownej weryfikacji

• Spółka lwia

• Można wyłączyć wspólników z odpowiedzialności za zobowiązania

• Majątek wtórny uzupełnia majątek pierwotny do stałego poziomu, gdy nie istnieje zysk wspólnicy muszą uzupełnić stratę do poziomu wkładu zgodnie z postanowieniami umowy dotyczącymi odpowiedzialność za część zysków i strat

• 
  Odsetki od udziału kapitałowego (wkładu) - 5% - wspólnik, który wniósł wkład, ma prawo corocznie otrzymywać odsetki w wysokości 5% tego wkładu niezależnie od zysku lub straty spółki.

• Prawo żądanie wpłaty zysku - wspólnik ma prawo do zysku wypracowanego przez spółkę, jeżeli zysk ten wynika z rocznego sprawozdania finansowego i zgromadzenie wspólników podjęło decyzję o jego wypłacie wspólnikom.

• Udział w stratach to co innego niż odpowiedzialność za zobowiązania

• Obowiązek lojalności

• Powstrzymanie się od działalności sprzecznej z interesami spółki, w przeciwnym razie sp. może mieć roszczenie odszkodowawcze

• Zakaz działalności konkurencyjnej

• Zakaz uczestnictwa w spółce konkurencyjnej - uszczegółowienie obowiązku lojalności; zakaz zajmowania się interesami konkurencyjnymi i zakaz uczestnictwa w spółkach konkurencyjnych w charakterze wspólnika albo członka organu

• Dyspozytywność ograniczeń - jeśli wspólnicy wyrażają na to zgodę i istnieje odpowiedni zapis w umowie spółki

• Sankcje:

• Wydanie korzyści wynikającej z działalności konkurencyjnej np. zarobków, czasem w stosunku do obu spółek

• Naprawienie szkody

• Wydanie korzyści i naprawienie szkody nie łączy się ze sobą, firma może domagać się jednego lub drugiego w zależności do tego, co jest dla niej korzystniejsze

• Przeniesienie praw i obowiązków - jeśli wspólnik chce przenieść swoje prawa i obowiązki i wystąpić ze spółki to taką możliwość musi przewidywać umowa bądź musza się na to zgodzić wszyscy wspólnicy (tak samo jest we wszystkich spółkach osobowych, w cywilnych nie było możliwości swobodnego zmieniania wspólników)

• Wystąpienie wspólnika

• Wypowiedzenie umowy spółki przez wspólnika

• Prawo wierzyciela osobistego wspólnika do zajęcia praw wspólnika: postępowanie egzekucyjne -> komornicze zajęcie majątku wspólnika ->egzekucja z udziału wspólnika

• Prawo wierzyciela do wypowiedzenia umowy w przypadku bezskuteczności egzekucji - jeżeli wierzyciel nie jest w stanie zaspokoić się z majątku osobistego wspólnika, może wypowiedzieć jego umowę, udział nabiera charakteru majątkowego, wypłacenie wkładu i części zysku bezpośrednio wierzycielowi

• Okres wypowiedzenia - 6 miesięcy (3 były w cywilnej)

• Spółka jawna na czas określony i nieokreślony - jest dopuszczalne w spółkach, które zostały zawarte na czas nieoznaczony lub na czas życia wspólnika.
  Jednakże w spółkach zawartych na czas oznaczony umowę może wypowiedzieć jedynie wierzyciel wspólnika. Ponadto może to uczynić jedynie pod warunkiem uprzedniej nieskutecznej egzekucji z jego ruchomości. wzmiankę o tym, czy spółka zawarta została na czas oznaczony, należy umieścić w umowie spółki.
  Jeżeli w jej treści takiego zapisu nie ma, to w myśl prawa handlowego należy uznać, iż spółkę zawarto na czas nieoznaczony.

• wypowiedzenie należy złożyć najpóźniej na sześć miesięcy przed końcem roku obrotowego spółki

• śmierć wspólnika -wypowiedzenie, rozliczenie, 1 spadkobierca może wejść jako reprezentant do spółki

• wzajemne rozliczenia:

• zwrot wkładów

• wypłata części majątku

• rozwiązanie sp. j. - zakończenie jej istnienia

• przyczyny:

• zaistnienie okoliczności wskazanych w umowie spółki (jednakże jeśli pomimo zajścia tych okoliczności spółka nadal prowadzi swoją działalność za zgodą wszystkich wspólników, to spółkę uważa się za przedłużoną na czas nieokreślony)

• jednomyślna uchwała

• ogłoszenie upadłości spółki (->spółka jawna w upadłości -> wejście w ochronę sądu -> syndyk -> zaspokojenie wierzycieli z majątku spółki i osobistego wspólników)

• śmierć wspólnika lub ogłoszenie jego upadłości (pomimo jednak zajścia tych okoliczności spółka trwa nadal pomiędzy pozostałymi wspólnikami, gdy umowa spółki tak stanowi lub pozostali wspólnicy tak postanowią a uzgodnienie takie powinno nastąpić niezwłocznie; w przeciwnym razie spadkobierca zmarłego lub syndyk upadłości mogą domagać się przeprowadzenia likwidacji spółki)

• wypowiedzenia umowy spółki przez wspólnika lub wierzyciela wspólnika (spółka będzie jednak trwała nadal, jeśli umowa spółki tak stanowi lub pozostali wspólnicy tak postanowią, przy czym ich uzgodnienie powinno nastąpić przed upływem terminu wypowiedzenia; w przeciwnym razie wspólnik, który wypowiedział umowę lub jego wierzyciel, domagać się mogą przeprowadzenia likwidacji spółki)

• 
  prawomocnego orzeczenia sądu (każdy bowiem wspólnik może z ważnych powodów żądać rozwiązania spółki przez sąd; gdy jednak ważne powody zachodzą tylko po stronie jednego ze wspólników, to pozostali mogą żądać, by sąd orzekł o wyłączeniu tegoż wspólnika ze spółki; umowa nie może w tej gestii stanowić inaczej)

• możliwość dalszego trwania spółki - jeśli zaistnieję okoliczności ku rozwiązania, a wspólnicy nie wypowiedzą się na ten temat lub zechcą ja kontynuować - spółka trwa dalej

• przekształcenie w inna spółkę - sp. j. może się przekształcić w każda inną spółkę, ale w wyniku jej podziału nie może powstać spóła kapitałowa

• likwidacja spółki jawnej - konsekwencja rozwiązania

• przyczyny (identyczne jak rozwiązanie)

• likwidatorzy - wspólnicy Lu osoby trzecie, wyznaczone przez wspólników lub sąd

• cel likwidacji:

• zakończenie interesów spółki

• spłata długów

• kompetencje likwidatorów takie jak wspólników (prowadzenia i reprezentacja spółki) poza podejmowaniem czynności ożywiających spółkę

• wzajemne rozliczenia - spłata zobowiązań spółki

6. SPÓŁKA PARTNERSKA 19.04.10r.

• Spółka partnerska jako spółka osobowa:

• Elementy charakterystyczne dla spółek kapitałowych - może, ale nie musi występować tutaj zarząd reprezentujący i zarządzający spółką

• Podmiotowość prawna spółki prawnej - nie ma osobowości prawnej - nie ma osłony korporacyjnej jak w spółkach kapitałowych!!

• Pozycja prawna wspólników sp. p.:

• Zdolność do bycia wspólnikiem - ograniczona, nie każdy może nim być - mogą to być tylko osoby fizyczne, posiadające uprawnienia do wykonywania wolnego zawodu i wpisane na listę korporacji zawodowej, np. adwokatów, lekarzy

• Charakter uczestnictwa

• Wykonywanie wolnego zawodu

• Zagadnienie odpowiedzialności (za zobowiązania spółki) - każdy odp. za swoje czynności (nie ma odp. solidarnej), ale kwestie opłat czynszu, etc. - odp. solidarna

• Zbywanie praw i obowiązków - można zbywać, jeśli zezwala na to umowa spółki, musi to być spisane, że nie można sprzeciwiać się zmianom partnerów

• Wykonywanie wolnego zawodu - musi być gwarancja swobody działalności, ale ograniczona ustawą

• Pojęcie wolnego zawodu:

• Świadczenie usług typowych

• Profesjonalnie

• W sposób zorganizowany

• Samodzielnie i na własny rachunek

• Szczególne wykształcenie lub umiejętności

• Wykonujący wolny zawód - przedsiębiorcą

• Katalog wolnych zawodów - art. 88 KSH: adwokat, aptekarz, architekt, inżynier budownictwa, partner
  ubezpieczeniowy, księgowy, lekarz, notariusz, pielęgniarka,
  rzeczoznawca, tłumacz przysięgły, radca prawny, podatkowy

• Utworzenie sp. p. - po rejestracji w KRSie, przed: przed-spółka, działa jak sp. c.

• Pierwotne

• Wtórne - przekształcenie

• Założenia

• Wspólne wykonywanie jednego zawodu lub więcej w ramach wolnych zawodów (adwokat może mieć sp. p. tylko z innymi adwokatami lub radcami prawnymi!!)

• Prowadzenie przedsiębiorstwa - osiągnięcie wspólnego celu

• W celu zarobkowym

• Umowa

• Firma i siedziba ( w firmie - nazwisko przynajmniej jednego partnera + dodatek sp. p.)

• Przedmiot działalności

• Zasady odpowiedzialności i reprezentacji - określamy, czy chcemy mieć zarząd czy nie

• Kwestie wkładów

• Czas trwania - nieokreślony lub określony - trzeba to określić

• Forma - notarialna

• Możliwość zbywania praw i obowiązków

• Umowa

• Zgoda wspólników - może być bez ich zgody

• Majątek sp. p. :

• Pierwotny (wkłady)

• Wtórny (dochody)

• Wyodrębnienie majątkowe:

• Majątek spółki, a nie wspólników

• Przedmiot wkładu

• Własność lub inne prawa zbywalne (aporty, pieniądze)

• Świadczenie pracy lub usług - jak w sp. z o.o.

• W razie wątpliwości - domniemanie równości wkładów

• Odejście od systemu współwłasności łącznej

• Odpowiedzialność za zobowiązania sp. p.:

• Odpowiedzialność solidarna

• Zakres odpowiedzialności solidarnej w sp. p. - pełna odpowiedzialność za zobowiązania niezbędne do funkcjonowania spółki - czynsz, itp.

• Możliwość modyfikacji umownej (jak w sp. j.)

• Wewnętrzny porządek regresu

• Sytuacja wspólnoty małżeńskiej majątkowej - potrzeba zgody do przystąpienia małżonka do spółki i na konsekwencje - ryzykowanie własnym majątkiem

• Zakres zobowiązań:

• Wystąpienie ze spółki

• Przystąpienie do spółki

• Wniesienie przedsiębiorstwa do spółki

• Charakter odpowiedzialności

• Osobista

• Subsydiarna

• Nieograniczona

• Model sp. j. lub model sp. z o.o.

• Prowadzenie spraw spółki przez wspólników

• Prawo i obowiązek

• Zasady określone w umowie

• Wszyscy wspólnicy

• Wybrani wspólnicy

• Jeden wspólnik

• Osoby trzecie, ale zawsze z udziałem co najmniej jednego wspólnika

• Prawo do informacji i kontroli

• Prowadzenie spraw spółki przez zarząd - pozostali wspólnicy wyłączeni

• Model sp. j. lub model sp. z o.o.

• Wspólnicy i zarząd

• Reprezentacja sp. p. - można ograniczyć prawo do reprezentacji wspólników

• Czynności prawne (wspólników)

• Czynności sądowe i pozasądowe

• 
  Umowa

• 
  Bezskuteczność ograniczenia prawa do reprezentacji (?) - tam chyba błąd w slajdach, bo pan Krzysiu mówił, że jednak skuteczność ograniczenia

• Czynność prawa bez stosownej uchwały

• Dopuszczalność ograniczeń wewnętrznych !!!

• Uchwała o pozbawieniu wspólnika prawa do reprezentacji - większość (min. 3/4 głosów)
  i kworum (w obecności min. 2/3 wspólników)

• Konsekwencje - lepiej zaglądać do KRSu, żeby nie było niespodzianek

• Udział w zyskach i stratach:

• Zasada - równość

• Możliwość umownej weryfikacji - dowolność?

• Spółka lwia - niedopuszczalne! Nie można nikogo wyłączyć z udziału w zyskach

• Odsetki od udziału kapitałowego (wkładu) - 5% - wspólnicy nie mogą zablokować nam tego prawa! Nawet jeśli wystąpi strata

• Prawo żądania wypłaty zysku - zależy od tego, jaka była uchwała - tak albo nie (dywidendę mogą zablokować wspólnicy!)

• Obowiązek lojalności:

• Powstrzymywanie się od działalności sprzecznej z interesami spółki

• Zakaz działalności konkurencyjnej

• Zakaz uczestniczenia w spółce konkurencyjnej

• Dyspozycyjność ograniczeń

• Sankcje: wydanie korzyści lub naprawienie szkody - nie łączą się, wybieramy wyższą wartość - ma ją zwrócić spółce wspólnik, który działał nielojalnie

• Przeniesienie praw i obowiązków:

• Wystąpienie wspólnika

• Wypowiedzenie umowy spółki

• Wspólnik

• Prawo wierzyciela do zajęcia praw wspólnika

• Prawo wierzyciela do wypowiedzenia umowy w przypadku bezskuteczności egzekucji - zajmuje on aktywa/ udziały (majątek przypadający na udział) spółki, jeśli nie może z majątku wspólnika

• Okres wypowiedzenia - zależy od spółki - od 3mc do roku

• Sp. p. zawarta na czas oznaczony lub nieoznaczony - wypowiedzenie umowy, rozliczenie spółki, rozwiązanie jej

• Śmierć wspólnika: wypowiedzenie umowy spółce, a wkład dziedziczony przez spadkobierców,

• Wzajemne rozliczenia

1. Zwrot wkładów

2. Wypłata części majątku

• Rozwiązanie sp. p. - tak samo jak sp. j.

• Zakończenie bytu spółki - przyczyny:

• Przyczyny przewidziane w umowie spółki

• Jednomyślna uchwała

• Ogłoszenie upadłości spółki

• Utrata przez wszystkich partnerów prawa do wykonywania wolnego zawodu

• Orzeczenie sądu

• Możliwość dalszego trwania spółki - przez rok, dopóki wspólnik nie znajdzie nowych partnerów

• Jak w sp. j.

• Gdy pozostał tylko jeden partner

• Przekształcenie w inną spółkę handlową

• Likwidacja sp. p. - przyczyny:

• Likwidatorzy

• Cel likwidacji

• Zakończenie interesów

• Spłata długów

• Zakres kompetencji likwidatorów

• Wzajemne rozliczenia

• Podsumowanie:

• Podmiotowość prawna sp. p.

• Ograniczenie możliwości bycia wspólnikiem

• Celem sp. p. jest wspólne wykonywanie określonych wolnych zawodów

• Spółka musi prowadzić przedsiębiorstwo

• Szczegółowe zasady odpowiedzialności partnerów

• Dopuszczalne różne modele prowadzenia spraw spółki i jej reprezentacja

• SPÓŁKA KOMANDYTOWA

• Spółka komandytowa jako spółka osobowa

• Podobieństwa do sp. j. i sp. z o.o.

• 
  Podmiotowość prawa sp. k. = zdolność do czynności sądowych i prawnych, brak osobowości prawnej, niepotrzebna, bo to komplementariusze mają pełną odp.

• Pozycja prawna wspólników sk. k.

• Kategorie wspólników:

• Komplementariusze - ich pozycja podobna pozycji wspólników w sp. j., pełne prawa do prowadzenia i reprezentowania spółki + pełna odpowiedzialność (chyba, że ogłoszą upadłość);
  pełne prawa do zarządzani i reprezentacji spółki - aktywni wspólnicy, menagerzy

• Komandytariusze - ich pozycja podobna pozycji wspólników w sp. z o.o., możliwość ograniczania odpowiedzialności za zobowiązania spółki - immunitet odpowiedzialności (odpowiadają tylko do wysokości sumy komandytowej - górna, maksymalna granica ich odp.); ograniczone prawa do zarządzania - cisi, bierni wspólnicy, inwestorzy

• Zdolność do bycia wspólnikiem - każdy

• 
  Różne modele uczestnictwa związane ze stopniem

• Zagadnienie odpowiedzialności aktywności/ to co wyżej

• Zbywanie praw i obowiązków - tak samo jak w sp. j. i partnerskiej, można modyfikować umową

• Utworzenie sp. k. - zachowanie formy notarialnej / przed rejestracją w KRS - przedspółka, nawiązanie do sp. c., odpowiadają tylko ci, którzy prowadzą sprawy spółki - komplementariusze

• Pierwotne

• Wtórne - przekształcenie

• Założenia:

• Prowadzenie przedsiębiorstwa - osiągnięcie wspólnego celu

• W celu zarobkowym

• Kategorie wspólników

• Umowa:

• Firma i siedziba - w korpusie przynajmniej nazwisko jednego komplementariusza, ale jak będzie
  nazwisko komandytariusza to automatycznie zwiększy się jego odpowiedzialność tak,
  jakby był komplementariuszem + dodatek sp. k.

• Przedmiot działalności

• Kwestia wkładów - od tego zależy udział w zyskach : jeśli wniesiemy 20 a 100 zadeklarowaliśmy, to:

• 20 jest podstawą do udziału w zyskach

• 100 jest podstawą do udziału w stratach

• Suma komandytowa - pozwala zobaczyć wierzycielom, jak stoi spółka - coś jak kapitał zakładowy, ale nie ma minimalnej wysokości (patrz ramka)

• Czas trwania - określony lub nieokreślony

• Forma - notarialna

• Możliwość zbywania praw i obowiązków:

• Umowa

• Zgoda wspólników

• Majątek sp. k.

• Pierwotny/wkłady

• Wtórny/dochody

• Wyodrębnienie majątkowe

• Majątek spółki, a nie wspólników - dopóki nie ma wypowiedzenia umowy

• Podmiot wkładu

• Komplementariusz - wkłady pieniężne/niepieniężne - np. zobowiązanie do świadczenia usług - jak w sp. p.

• Komandytariusz - jak w sp. z o.o. - pieniężne

• Obowiązek

• Wkład umówiony a wkład wniesiony (wyjaśnione wyżej)

• Świadczenie pracy lub usług w kontekście sumy komandytowej

• Zwrot wkładu a odp. - kwestia rejestracji w KRS - można odzyskać wkład w trakcie trwania spółki komandytowej, ale musi to być odnotowane w KRS

• Wkład a udział w zyskach - wyjaśnione wyżej

• Udział w sp.k.

• Zakaz zbywania udziału

• Możliwość zbycia praw i obowiązków (jak określony w umowie)

• Pojęcie sumy komandytowej

• Górna granica odpowiedzialności osobistej komandytariusza

• Zmiana wysokości sumy komandytowej wymaga zmiany umowy spółki i wpisu do KRS

• Suma komandytowa a wkłady (s. k. =< wkł.)

• Odpowiedzialność za zobowiązania sp. k.

• Odpowiedzialność solidarna

• Wewnętrzny porządek regresu

• Sytuacja wspólnoty małżeńskiej majątkowej

• Zakres zobowiązań

• Wystąpienie ze spółki

• Wstąpienie do spółki

• Wniesienie przedsiębiorstwa do spółki

• Zmiana statusu wspólnika - można! wymaga zmiany umowy spółki, ale odpowiedzialność za zobowiązania sprzed zmiany umowy pozostaje!

• 
  Charakter odpowiedzialności

• Osobista dot. zwłaszcza

• Subsydiarna - pierwszorzędna komplementariusza

• Nieograniczona

• Zasady odpowiedzialności komplementariusza

• jak w sp. j.

• Zasady odpowiedzialności komandytariusza

• do wysokości sumy komandytowej

• możliwość modyfikacji

• kwestia firmy - odp. jak komplementariusz

• kwestia reprezentacji - nie mogą reprezentować, ale jak podpiszą umową, odpowiadają za to zobowiązanie całym majątkiem osobistym - chyba, że udzielono im pełnomocnictwo

• Odpowiedzialność za zobowiązania powstałe przed rejestracją spółki w KRS - tylko ci, co osobiście zarządzali spółką przed zapisem w KRSie

• Prowadzenie spraw spółki - nie ma organu! nie ma zgromadzenia - komplementariusze

• Sytuacja komplementariusza:

• prawo i obowiązek

• zasady określone w umowie:

• 
  Tylko komplementariusz

• Komplementariusz i osoba trzecia (fachowiec) musi być zawsze komplementariusz!

• Komplementariusz i komandytariusz

• Komplementariusz, komandytariusz i osoba trzecia

• Prawo do informacji i kontroli - nawet wyłączony z reprezentacji, każdy wspólnik ma to prawo, gdyż sam musi dbać o swój interes, bo nie ma RN czy innego organu; czasem jednak można odmówić tego prawa, gdy chroni to ważny interes spółki

• Sytuacja komandytariusza w prowadzeniu spraw spółki:

• Ani prawo, ani obowiązek

• Chyba, że odmiennie stanowi umowa

• Ewentualne prawo prowadzenia spraw spółki ma wyłącznie charakter osobisty

• Prawo do informacji i kontroli

• Wymóg autoryzacji komandytariusza przy czynnościach przekraczających zakres zwykłego zarządu - naruszenie natomiast - odpowiedzialność osobista lub dyscyplinarna, ale umowa ważna!

• Możliwość modyfikacji umowy - wszystko zależy od konkretnego przypadku, można to uchylić albo wprowadzić, jakie konkretne kwoty przekraczają zwykły zarząd

• Reprezentacja sp. k.

• Czynności prawne

• Czynności sądowe i pozasądowe /pozwy, zawieranie i rozwiązywanie umów

• Prawo reprezentacji:

• Komplementariusz

• Pełnomocnik - zakres wynika z zakresu nadanego przez mocodawcę

• Prokurent - prokury może udzielić uchwała wszystkich, pozbawić jej może nawet jeden komplementariusz

• Prawo, a nie obowiązek - reprezentowanie spółki, podpisywanie umów

• Umowa, wewnętrzne zasady reprezentacji

• Bezskuteczność ograniczenia praw do reprezentacji - nie ma jak w sp. p. - komplementariusz

• Czynności prawne bez stosownej zgody

• Dopuszczalność ograniczeń wewnętrznych

• Konsekwencje

• Sytuacja komandytariusza

• Udział w zyskach i stratach

• Możliwość swobodnego kształtowania zasad w umowie

• Sytuacja komandytariusza

• Udział w zyskach proporcjonalnie do rzeczywiście wniesionego wkładu

• Udział w stratach proporcjonalnie do umówionego wkładu

• 
  Sytuacja komplementariusza - zyski mogą nawet wynosić 0,001%, ale i tak nie jest im tak źle - mają wysokie zarobki i prowizje

• Podział zysku na koniec roku obrotowego

• 
  Obowiązek lojalności

• Powstrzymywane się od działalności sprzecznej z interesami spółki

• Zakaz działalności konkurencyjnej

• Zakaz uczestniczenia w spółce konkurencyjnej

• Dyspozytywność ograniczeń

• 
  Sankcje

• Wydanie korzyści bierzemy wyższe, nie sumują się!

• Naprawienie szkody

• Przeniesienie praw i obowiązków

• Wystąpienie wspólnika

• Zasada jak w sp. j.

• Wypowiedzenie umowy spółce

• Wspólnik - prawo wierzyciela do zajęcia praw wspólnika

-prawo wierzyciela do wypowiedzenia umowy w przypadku bezskuteczności egzekucji

• Okres wypowiedzenia

• Sp. k. zawarta na czas określony lub nieokreślony

• Śmierć wspólnika - kwestia rozliczeń ze spadkobiercami

• Wzajemne rozliczenia

1. Zwrot wkładów

2. Wypłata części majątku

• Rozwiązanie sp. k.

• Zakończenie bytu spółki

• Przyczyny:

• Przyczyny przewidziane w umowie spółki

• Jednomyślna uchwała

• Ogłoszenie upadłości spółki

• Śmierć wspólnika lub ogłoszenie jego upadłości

• Sytuacja komandytariusza i komplementariusza

• Wypowiedzenie umowy spółki

• Orzeczenie sądu

• Zostałby tylko jeden wspólnik

• Możliwość dalszego trwania spółki:

• Przekształcenie w inną sp. h.

• Likwidacja

• Przyczyny

• Likwidatorzy

• Cel likwidacji:

• Zakończenie interesów

• Spłata długów

• Zakres kompetencji likwidatorów

• Wzajemne rozliczenie - wkłady i majątek wtórny

• Podsumowanie:

• Sp. k. jako spółka osobowa

• Dwie kategorie wspólników

• Pojęcie sumy komandytowej

• Odpowiedzialność za zobowiązania

• Zasady prowadzenia spraw spółki i jej reprezentacji

26.04.10r.

VIII. Spółka komandytowo-akcyjna

• Spółka komandytowo-akcyjna jako spółka osobowa

• Podobieństwa do sp. k. i sp. a.:

• Sp. a. - papiery wartościowe, możliwość wprowadzenia spółki na giełdę, zdolność emisyjna - kreowanie i emitowanie papierów wartościowych - akcji i obligacji; kapitał zakładowy - min 50 tys. zł; można rejestrować spółkę w KRSie, nawet jeśli nie ma całego kapitału zakładowego

• Sp. k. - akcjonariusze odpowiadają tak samo jak komandytariusze za wkłady - wniesione i zadeklarowane; zastosowanie sp. k. a. jak sp. k. (powstaje najczęściej na potrzeby firm deweloperskich); w sp. k. ograniczony umową handel udziałami wspólników biernych, a w sp. k. a. - udziały zbywalne; w sp. k. a. rozdrobnienie udziałów większe = więcej wspólników niż w sp. k.

• Podmiotowość prawna sp. k. a. - zdolność prawna, zdolność do czynności pranych, zdolność sądowa, zdolność emisyjna - nie ma osobowości prawnej ( jest odp. zarządu, RN i komplementariuszy)

• Pozycja prawna wspólników

• Komplementariusze - kilka osób, prawo do reprezentacji i prowadzenia spółki

• Akcjonariusze- b. duże rozdrobnienie

• Zdolność do bycia wspólnikiem

• Różne modele uczestnictwa

• Zagadnienie odpowiedzialności

• Komplemetariuszy - subsydiarna, osobista

• Akcjonariuszy - gospodarcza do wysokości wniesionego wkładu

• Zbywanie praw i obowiązków - łatwiejsze niż w sp. k.; akcje zbywalne, brak ograniczeń, chyba, że w umowie inaczej, np. zakaz sprzedaży akcji przez dwa lata dla akcjonariuszy, a dla komplementariuszy potrzebna zgoda wspólników w statucie ( nie umowie!!)

• Utworzenie sp. k. a. - przed rejestracją w KRSie może funkcjonować jako przedspółka

• Pierwotne - podpis statutu ->rejestracja w KRS-> spółka w organizacji (pełna odpowiedzialność wszystkich reprezentantów spółki za jej zobowiązania)

• Wtórne - przekształcenie

• Założenia

• Prowadzenie przedsiębiorca - osiągnięcie wspólnego celu

• W celu zarobkowym

• Kategorie wspólników

• Statut

• Firma (nazwisko aktywnego wspólnika - komplementariusza, a jak akcjonariusza to jego odp. jest jakby był komplementariuszem (odp. osobista) + sp. k. a.) i siedziba

• Przedmiot działalności - cele spółki

• Kwestia wkładów - min. 50 tys

• Wnoszone przez komplementariuszy

• Wnoszone przez akcjonariuszy

• Akcje - papiery wartościowe, mogą być zwykłe/uprzywilejowane, imienne/na okaziciela

• Czas trwania

• Ograniczenia WZA (Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy - organ obowiązkowy) oraz RN -swoboda powołania do momentu posiadania 25 akcjonariuszy; RN ogranicza indywidualną kontrolę akcjonariuszy (gdy nie ma RN akcjonariusze posiadają prawo nadzoru indywidualnego); nie ma zarządu!! bo są komplemetariusze- pełne prawo do zarządzania i reprezentacji spółki;

• Forma aktu notarialnego

• Majątek sp. k. a.

• Pierwotny - wkłady

• Wtórny - dochody

• Wyodrębnienie majątkowe - majątek spółki, nie wspólników-nie można go wycofać

• Przedmiot wkładu

• Komplementariusza - jak w sp. j. - wszystko (pieniądze, wkłady niepieniężne w tym zobowiązania do świadczenia pracy lub usług)

• Akcjonariusza - nie może być praca - tak jak w sp. a. - pieniądze i dobra zbywalne

• Tryb wniesienia wkładu

• Obowiązek

• Zdolność aportowa

• 
  Pojęcie kapitału zakładowego ~suma komandytowa, tyle, że nie można wycofać tego wkładu - minimalna wartość służąca rozwojowi spółki

• Fundusze dodatkowe w sp. k. a. - obok kap. zakł.

• Kwestia pokrycia kapitału zakładowego

• Objęcie akcji - roszczenie o wydanie akcji akcjonariuszy w zamian za wkład, bo inaczej nie mając ich nie mieli by prawa do bycia akcjonariuszami spółki - dokument ewidencyjny

• Wkład a udział w zyskach - zależy od wkładu

• Udział w sp. k. a.

• Komplementariusze

• Zbycie praw i obowiązków

• Akcjonariusze

• Obrót akcjami

• Podwyższanie kapitału zakładowego - zmiana statutu - inf. o wyższym kapitale + emisja nowych papierów wartościowych albo zmiana wartości nominalnej akcji dotychczasowych

• Obniżanie kapitału zakładowego - skup i umorzenie akcji albo zamiana wartości nominalnej akcji + inf. w statucie o niższym kapitale + wypłacenie akcjonariuszom równowartości

• Łączenie pozycji akcjonariusza i komplementariusza - możliwość łączenia 2 ról np. w celu umożliwienia komplementariuszom głosowania na WZA, zaskarżania uchwał i pobierania dywidendy

• Odpowiedzialność komplementariusza za zobowiązania spółki - tak jak w sp. k.

• Odp. solidarna

• Wewnętrzny porządek regresu

• Sytuacja wspólnoty małżeńskiej majątkowej - wszelkie konsekwencje ponosi również małżonek

• Zakres zobowiązań

• Wystąpienie ze spółki - zobowiązania nie wygasają

• Przystąpienie do spółki - odpowiedzialność za przeszłość i przyszłość

• Wniesienie przedsiębiorstwa do spółki - odp. solidarna

• Zmiana statusu wspólników - odp. za stan przed i po - z akcjonariusza na komplementariusza; odp. za przed - z komplementariusza na akcjonariusza

• Charakter odpowiedzialności

• Solidarna

• Osobista

• Substudiarna

• Nieograniczona

• Zasady odp. komplementariusza - jak w sp. j.

• Zasady odp. akcjonariusza

• Do wysokości niewniesionego, zadeklarowanego wkładu

• Możliwość modyfikacji

• Kwestia firmy - nazwisko w nazwie

• Kwestia reprezentacji - pełna odpowiedzialność w przypadku podpisania zobowiązania

• Odpowiedzialność za zobowiązania powstałe przed rejestracją sp. w KRSie

• Prowadzenie spraw spółki - komplementariusze

• Sytuacja komplementariusza

• Prawo i obowiązek

• Zasada jak w sp. j.

• 
  Zasady określone w statucie

• Tylko komplementariusz

• Komplementariusz i osoba trzecia min. 1 komplementariusz

• Komplementariusz i akcjonariusz

• Kompl., akcj., i os. trzecia

• Prawo do informacji i kontroli - każdy komplementariusz ma prawo, chyba, że zaszkodziłby spółce

• Możliwości pozbawienia komplementariusza prawa do prowadzenia spółki - reprezentacji natomiast nie można ograniczyć, chyba, że tak zdecyduje sąd

• Sytuacja akcjonariusza

• Ani prawo, ani obowiązek

• Ewentualne prawo prowadzenia spraw spółki ma wyłączenie charakter osobisty - jak sprzedamy akcje, to nie przechodzi! Chyba, że inaczej w statucie

• Ograniczone prawo do informacji i kontroli

• Informacja na walnym zgromadzeniu - pełne

- Zależy, czy jest RN, to wtedy ograniczone (prawo do zadawania pytań, brak prawa do wglądu w dokumenty spółki)

- na istotne decyzje zarządu musi wyrazić zgodę WZA- zależne od zapisu w statusie

• Nadzór w sp. k. a. [członków RN wybiera WZA; w sp. giełdowej - 5członków RN]

• 
  RN >=25 akcj., może wykonywać nadzór na co dzień, ale nie musi

• Brak RN <25 akcj., pełne uprawnienie akcjonariuszy do samodzielnej kontroli

• Walne zgromadzenie

• Tryb procedowania - pośredni wpływa na nadzór poprzez wybór członków RN

• w spółce giełdowej jest 5 członków RN

• Proces decyzyjny - podział kompetencji (art. 146 KSH)

• Komplementariusze - zarządzają na co dzień, ich decyzja ograniczona przez RN i WZA

• 
  
  RN

• WZA

• Reprezentacja s. k. a.

• Czynności prawne

• Czynności sądowe i pozasądowe

• Prawo reprezentacji

• 
  Komplementariusz

• 
  Pełnomocnik - może być akcjonariusz lub

os. trzecia, w ramach zwykłego zarządu

• Prokurent

• Prawo, a nie obowiązek

• Umowa - wewnętrzne zasady reprezentacji

• Bezskuteczność ograniczenia prawa do reprezentacji

• Zasady ewentualnego pozbawienia komplementariusza prawa do reprezentacji posiada tylko sąd

• Sprzeciw do protokołu - musi złożyć komplementariusz gdyż bez tego jest pozbawiony praw do reprezentacji, ale zostaje odp. za przyszłe decyzje

• Ograniczenie odp. za zobowiązania

• Sytuacja akcjonariusza - generalnie nie może reprezentować, chyba że otrzyma pełnomocnictwo lub prokurę

• Udział w zyskach i stratach

• Zasada

• Udział w zyskach proporcjonalnie do wysokości wniesionego wkładu po podjęciu uchwały o wypłacie dywidendy

• Udział w stratach

• Akcjonariusze - gdy nie wnieśli do końca wkładu odpowiadają co do wysokości luki

• Komplementariusze - zobowiązani do uzupełnienia majątku spółki z majątku zakładowego lub własnego

• Komplementariusz - jak w sp. j.

• Akcjonariusz - jak w sp. a. - nie ma odp. os. za straty

• Podział zysku

• Obowiązek lojalności

• Powstrzymywanie się od działalności sprzecznej z interesami spółki

• Zakaz działalności konkurencyjnej

• Zakaz uczestniczenia w spółkach konkurencyjnych - jak w sp. k.

• Sytuacja komplementariusz i akcjonariusza:

• Akcjonariusz - powstrzymanie się od działalności jawnie sprzecznej z interesem spółki

• Komplementariusz - jeśli statut nie stanowi inaczej, to bezwzględny obowiązek lojalnośći i zakaz działalności konkurencyjnej

• Dyspozytywność ograniczeń - można zwolnić z nich komplementariusza w statucie

• Sankcje: wydanie korzyści lub naprawienie szkody

• Przeniesienie praw i obowiązków komplementariusza

• Wystąpienie komplementariusza - jak w sp. j.

• Wypowiedzenie umowy spółki

• Śmierć - wejście w masę spadkową

• Utrata członkostwa w sp. k. a. przez akcjonariusza

• Kwestia rozliczeń

• Syt. komplementariusza - może wypowiedzieć udział wierzyciel

• Syt. akcjonariusza - nie może wypowiedzieć statutu jak komandytariusz, może jedynie sprzedać akcje lub za zgoda WZA może dojść do skupu i umorzenia jego akcji (sytuacja w której otrzyma całość zgromadzonego majątku)

• Rozwiązanie sp. k. a.

• Przyczyny

• Przewidziane w statucie

• Jednomyślna uchwała walnego zgromadzenia akcjonariuszy, nie wspólników

• Ogłoszenie upadłości spółki

• Śmierć jedynego komplementariusza lub ogłoszenie jego upadłości - chyba, że szybko znajdą nowego

• Przekształcenie w inną spółkę handlową - w Polsce najczęściej w pełną akcyjną

• Likwidacja sp. k. a.

• Przyczyny - tak jak wyżej

• Likwidatorzy

• Cel likwidacji

• Zakończenie interesów

• Spłata długu

• Zakres kompetencji likwidatorów

• Wzajemne rozliczenia

• Podsumowanie

• Sp. k. a. jako sp. o. - element osobowy w postaci komplementariuszy, ale ze względu na bardzo daleką regulację kapitałową w zakresie akcjonariuszy jest to spółka która znajduje się nijako na pograniczu spółek osobowych i kapitałowych.

• Dwie kategorie wspólników -determinuje sposób prowadzenia spraw spółki i jej reprezentacji i odpowiedzialności za zobowiązania.

• Pojęcie kapitału zakładowego - masa stała (zasada ochrony kapitału zakładowego), gwarancja, min 50 tys.

• Akcje - nośnik praw korporacyjnych : dywidenda, głosowana na WZA, zaskarżanie uchwał itd.; element kapitałowy, który można zbywać, nabywać i obciążać; prawo emisyjne

• Odpowiedzialność za zobowiązania

• Zasady prowadzenia spraw spółki i jej reprezentacji

• RN i WZA

• Brak zarządu

28.04.10r.

IX. Spółka z o. o.

• Sp. z o. o. jako sp. kapitałowa

• Osobowość prawna - zasłona korporacyjna

• Zdolność prawna

• Zdolność do czynności prawnych

• Zdolność sądowa

• Organy - obowiązkowo zarząd + zgromadzenie wspólników (ale nie WZW) + RN lub KR (nieobowiązkowe, może być jedno albo oba naraz - jak ich nie ma to nadzorują wspólnicy) *(RN sprawuje ciągły, stały nadzór nad sp.; musi być jak jest co najmniej 25 wspólników i kapitał zakładowy przekracza 500 tys. zł; KR natomiast ma ograniczone kompetencje, bada sprawozdania finansowe i raporty spółki na koniec roku obrotowego - bada, czy zarząd działał prawidłowo)

• Kapitał zakładowy - podstawowy obowiązek wspólników - wniesienie wkładu: min. 5000 zł, można go podwyższać i obniżać, ale nie może być mniej niż 5000zł; udziały są zbywalne, zawsze można je sprzedać, jak inaczej w umowie to sprzedaż ważna, ale istnieje odp. karna

• Pozycja prawna wspólników sp. z o. o.

• Zagadnienie odpowiedzialności

• Udziały - można ograniczyć ich liczbę - np. 1 udział-1000, 2 udział-300; 3-800; służy to ograniczeniu liczby wspólników; zarząd może łatwiej komunikować się ze wspólnikami

• Elementy osobowe

• Prawo wspólników do indywidualnej kontroli

• Prawo żądania wyłączenia wspólnika - większością głosów można wyłączyć wspólnika bez jego zgody, jedynie kwestia odkupu udziału

• Utworzenie sp. z o. o.

• Pierwotne

• Wtórne - przekształcenie

• Cele sp. z o. o. [sp. z o. o. w organizacji - przedspółka, max. Długość trwania - 6mc - nie ma osobowości prawnej, jest osobista odp. wspólników]

• Firma i siedziba - w korpusie nie musi być nazwisko!! + sp. z o. o.

• 
  Przedmiot działalności

• Wysokość kapitału zakładowego

• Kwestia wkładów

• 
  Pieniężne zarząd wnosi do sądu oświadczenie o wysokości i prawidłowym opłaceniu

• Niepieniężne wkładu, z tym wiąże się ryzyko os. Zarządu (odp. os. wspólnika za różnicę

między wkładem zadeklarowanym a wniesionym

• Prawa i obowiązki wspólników

• Zasady funkcjonowania organów - nie trzeba zwoływać zarządu, jeśli każdy podpisuje się pod uchwała w trybie obiegowym na tak/nie/nie mam zdania; można określić, że niektóre umowy wymagają zatwierdzenia przez wspólników

• Forma notarialna

• Procedura zakładania sp. z o. o.

• Zawarcie umowy

• Wniesienie przez wspólników całego wkładu!!

• Ustanowienie władz spółki

• Wpis do rejestru i musi być zarząd!!

• Zdolność do bycia wspólnikiem - każda osoba fizyczna, sp. o., ale nie inna, jednoosobowa sp. z o. o. (tylko na początku, potem można zakombinować i to będzie legalne - MARTWY PRZEPIS, łatwy do obejścia)

• Ograniczenia dopuszczalności działania jako sp. z o. o. - może służyć do wszystko, z wyjątkiem: działalności handlowej, maklerskiej, funduszy inwestycyjnych/emerytalnych - ogólnie na rynku finansowo - handlowym sp. a.

• Fazy tworzenia sp. z o. o.

• Spółka w organizacji

• Podmiotowość prawna, ale nie osobowa - brak immunitetu odpowiedzialności

• Wyodrębnienie majątkowe i organizacyjne

• Zakaz rozporządzania udziałem (zakaz zbywania!)

• Odpowiedzialność za zobowiązania - te osoby, które działały w imieniu spółki

• 
  Zasady reprezentacji - zarząd, a zanim powstanie to pełnomocnik wybrany przez wspólników

• Rejestracja, rozwiązanie lub likwidacja spółki

• Wkłady na pokrycie kap. zakładowego

• Pieniężne

• Niepieniężne - aporty

• Tryb wniesienia wkładu

• Zdolność aportowa

• Możliwość określenia wartości majątkowej prawa

• Możliwość wyceny i umieszczenia w bilansie

• Zbywalność prawa

• Możliwość ustanowienia prawa

• Rodzaje aportów

• Prawa rzeczowe

• Własność rzeczy ruchomych

• Własność rzeczy nieruchomych

• Udział we współwłasności

• Użytkowanie wieczyste

• Prawa obligatoryjne

• Prawa udziałowe

• Obligacje - bardziej płynne wierzytelności, ubrane w papiery wartościowe

• Wierzytelności wspólnika - konwersja długu w kapitał

• Prawa na dobrach niematerialnych

• Patenty na wynalazki

• Majątkowe prawa autorskie

• Znaki towarowe

• Przedsiębiorstwo jako przedmiot aportu - jak zorganizowana całość

• Brak zdolności aportowej

• Zobowiązania wspólnika do dokonania w przyszłości na rzecz spółki świadczenia pieniężnego

• Weksle wystawione przez wspólnika na rzecz spółki

• Prawa niezbywalne

• Świadczenie pracy i usług

• Zaniżanie lub zawyżanie wartości aportu

• Odpowiedzialność za wady aportu

• Wspólnika i członków zarządu, którzy podpisali umowę: wspólnika - odp. os. za różnicę kwoty zadeklarowanej od wniesionej, członków zarządu - odp. os. przed wierzycielami + odp. karna

• Zasady zmiany umowy spółki

• Podjęcie uchwały przez zgromadzenie wspólników

• Notarialnie zaprotokołowanie uchwały - nowy akt notarialny ze zmianami, podpisany w obecności notariusza przez wspólników - nie można obiegowo, potem zaprotokołowania i rejestracja w KRS w sądzie w granicach dopuszczalnych praw; zmiany skuteczne z chwilą rejestracji w KRS, a powoływania członków - nie trzeba rejestrować w KRS)

• Zarejestrowanie zmiany w KRS

• Instytucja kapitału zakładowego

• Funkcje - ochrona dla wierzycieli

• Obowiązek wniesienia wkładów

• Pojęcie agio - nadwyżka nad kapitałem zakładowym - kapitał dodatkowy, rezerwowy, zapasowy, itp.

• Udziały

• Majątek spółki

• Kapitał zakładowy a inne fundusze w spółce

• Majątek pierwotny i majątek wtórny

• Zasada ochrony kapitału zakładowego!!

• Zakaz zwrotu wspólnikom wkładów (przez cały czas trwania spółki - chyba, że umarzany kapitał zakładowy - wywalenie wspólnika), ale dywidendę można wypłacać

• Zakaz oprocentowania wkładów - nie ma regularnych wypłat %

• 
  Zakaz obejmowania udziałów własnych przez spółkę - istniejące wyjątki (chyba, że nabywanie akcji w celu ich umorzenia, udziały nieme - nie mają prawa do głosu - sprzedaż/umorzenie udziału)

• Podwyższanie kapitału zakładowego

• Utworzenie nowych udziałów

• Zwiększenie wartości udziałów

• Utworzenie nowych udziałów i zwiększenie wartości dotychczasowych

• Przyczyny podwyższania kapitału zakładowego

• Prawo pierwszeństwa do objęcia nowych udziałów - wspólnicy dotychczasowi przed innymi zainteresowanymi, można to prawo wyłączyć - to wspólnicy, a nie zarząd o tym decydują

• Tryb podwyższania kapitału - zawsze musi być zmiana aktu notarialnego i rejestracja w KRS, po rejestracji można dopiero wziąć $ od udziałowców

• Obniżenie kapitału zakładowego

• Umorzenie udziałów

• Zmniejszenie wartości udziałów

• Umorzenie części udziałów i zmniejszenie wartości pozostałych udziałów

• Ryzyko naruszanie interesów wierzycieli

• Obowiązek poinformowania wierzycieli - procedura

• Przyczyny obniżenia kap. zakł.

• Tryb obniżenia kap. zakł - obowiązkowe zawiadomienie wierzycieli! lub zapis w Monitorze Sądowym i Gospodarczym; ale trzeba pokazać wierzycielowi, musi być też zgoda sądu na obniżenie kapitału

• Umorzenie udziałów

• Przyczyny

• Tryb

• Rodzaje umorzenia udziałów

• Dobrowolne - generalnie sam wspólnik musi się zgodzić na swoje usunięcie

• Przymusowe - jak wspólnik złamie umowę to można bez jego zgody, tylko trzeba to zawrzeć w umowie spółki

• Wynagrodzenie za umorzony udział - zasada - wartość ekonomiczna udziału albo bezpłatnie - bez zwrotu kasy, jeśli tak zawarte w umowie

05.05.10r.

• Udziały w sp. z o. o.

• udział w kapitale zakładowym

• 
  ogół praw i obowiązków - prawo do głosu i do dywidendy, ogólnie możliwość uprawnień korporacyjnych - wpływ na życie spółki proporcjonalnie do udziału i uprawnienia majątkowe - prawo do dywidendy, jeżeli był zysk

• liczba i wartość udziałów - zależy, ilu wspólników: albo po jednym udziale albo po kilka - mogą być równe lub różne wartości poszczególnych akcji - zależy od elastyczności udziałów; minimalna wartość udziałów - 50zł, a w sp. a. - 1gr

• obrót udziałami - mogą być ograniczone przez umowę spółki, ale sprzedaż ich będzie skuteczna, tylko może zaistnieć odp. karna - można zawrzeć umowę wspólników (nie umowę spółki!!), określających zasady współistnienia spółki - jednoznacznie określone; kary umowne - musi wystąpić tylko zdarzenie sprawcze, bez negatywnych konsekwencji - to i tak trzeba odpowiedzieć za nie

• kwestia dopuszczalności

• udziały zwykłe - 1 udział = 1 głos (siła głosu i prawa do dywidendy wprost proporcjonalna do
  udziału)

• udziały uprzywilejowane - wspólnicy mogą zaskarżyć uchwałę!!!

• co do głosu lub co do dywidendy

• inne rodzaje przywilejów - powoływanie członków RN, zarządu - ponadstandardowe

• przywileje osobiste (sprzedaż udziału nie przenosi uprzywilejowania, wygasa) i przywileje przypisane do udziału (sprzedaż przenosi przywilej)

• ograniczenia: zasada równego traktowania udziałowców w jednakowych okolicznościach

• trzeba wskazać, na czym polega jego uprzywilejowanie - czemu są inne okoliczności - podjęte uchwałą i zawarte w umowie spółki

• wynikające z KSH: 1 udział - 3 głosy w sp. z o. o. 1 udział - 2 głosy w sp. a. 1 udział - 1,5 udziału w dywidendzie

• Prawa wspólników

• Zasada równego traktowania wspólników w takich samych okolicznościach

• Prawa osobiste i prawa przypisane do udziału

• Kwestia dopuszczalności przenoszenia na osobę trzecią

• Rodzaje uprawnień wspólnika

• Prawo uczestniczenia i głosowania na zgromadzeniu wspólników - jak nie przyjdziemy świadomie, no to trudno

• Prawo nadzoru nad działalnością spółki - kto ma więcej głosów, może więcej, ale nie samowolka - musi działać zgodnie z dobrymi obyczajami, interesem spółki, wspólników, prawem

• Indywidualnie lub poprzez RN

• Prawo wytaczania powództw wobec uchwał - prawo mniejszości : każdy wspólnik ma prawo (o unieważnienie - powołanie na przepisy prawa lub uchylenie - niezgodność z umową spółki lub dobrymi obyczajami + niezgodność z interesem spółki lub krzywda wspólników)

• Prawo żądania wyłączenia wspólnika - ponad 50% udziałów wspólników - wyrzucenie poprzez prośbę do sądu, udziału przejmuje reszta

• Prawo do udziału w zysku - dzień dywidendy nie musi pokrywać się z końcem roku obrotowego

• Prawo do zbycia udziałów

• Prawo zwrotu dopłat - proporcjonalnie do wniesionego wkładu

• Prawo uczestniczenia w podziale masy likwidacyjnej - rozwiązują spółkę, mamy prawo do zwrotu pozostałej części naszego wkładu

• Tzn. prawa mniejszości - niwelują, łagodzą prawa większości

• Indywidualne (każdy niezależnie od ilości udziałów ma prawo do dywidendy, do wytaczanie powództw, głosu) i kolektywne (dysponowanie odpowiednią ilością głosów w spółce:

• Co najmniej 10% kapitału zakładowego - właściciel/-e może zwołać zgromadzenie wspólników

• Do wyłączenia wspólników - 50% udziałów

• Np. bariery zabezpieczające uchwały udziałowców większościowych

• Obowiązki wspólników

• O. wniesienia wkładów

• O. wyrównania brakującej wartości aportu - jeśli nie to odp. osobista

• O. dokonywania dopłat - zasilające inne niż kap. zakładowy - charakter długu: wspólnik - wierzyciel

• O. dostarczania spółce powtarzających się świadczeń niepieniężnych - o. wynajmowania biura, świadczenia pracy, usług, ale nie mogą pokrywać aportu - charakter dodatkowy

• Organy sp. z o. o.

• Zarząd

• RN lub KR

• Zarząd:

• Organ o kompetencjach zarządzająco-reprezentacyjnych

• Domniemanie kompetencji zarządu - jeśli nie wiemy komu jakie kompetencje - jeśli nie ma ani w KSH ani w umowie spółki

• Zakres wpływu innych organów na pracę zarządu

• Powołanie i odwołanie członków zarządu

• Uchwała wspólników - zasada do członków zarządu: powołuje się ich indywidualnie na kadencje - 1,2,3 lata

• Dopuszczalne inne rozwiązania - albo np. powołuje ich RN lub konkretny wspólnik - dwóch z pięciu członków

• Skuteczność uchwały a wpis do KRS - potrzeba, żeby wiadomo było, kto ma prawo zawierać umowy; można działać przed wpisem do KRS ( ma on jedynie charakter porządkujący)

• Kadencja (termin: 1,2,3 lata) a mandat - w czasie kadencji członek ma mandat do wykonywania czynności, ale może on działać dłużej niż kadencja

• Wygaśnięcie mandatu a koniec kadencji - trzeba dać absolutorium na mandat na najbliższym zgromadzeniu wspólników - ale nie ma pełnych praw jako członek zarządu, ale mandat pozwala mu zabierać głos i brać udział w zgromadzeniu wspólników w swoich interesach - ochrona członków

• Kompetencje zarządu:

• Reprezentacja i prowadzenie spraw spółki

• Wszystkie czynności sądowe i pozasądowe

• Ograniczenia kompetencji zarządu - naruszenie przepisów KSH skutkuje nieważnością - nawet jeśli zawarto akt notarialny sprzedaży nieruchomości, przedsiębiorstwa - decyzje strategiczne; zarząd nie może sprzedać bez zgody RN lub KR, zgody wspólników

• Wymóg uzyskania zgody RN lub zgromadzenia wspólników

• Konsekwencje

• Sposób reprezentacji sp. z o.o.

• Prowadzenie spraw spółki - podpis umowy - co najmniej dwóch członków zarządu, czł. zarz. + prokurent lub dwóch prokurentów lub modyfikacje w przepisach umowy - zmiana modelu dwuosobowej reprezentacji

• Działanie samodzielne

• Uchwały zarządu

• Zakaz konkurencji dla członków zarządu:

• Zakaz zajmowania się interesami konkurencyjnymi względem spółki - każdy wspólnik ma prawo do zaskarżenia o działalność na szkodę spółki

• Zakaz uczestniczenia w spółce konkurencyjnej

• Zakaz udziału w konkurencyjnej spółce kapitałowej - kryterium wpływu (max.20% - chyba, że inaczej w umowie)

• Możliwość modyfikacji

• Odpowiedzialność członków zarządu:

• Cywilna względem wierzycieli - jeżeli nie ogłoszą upadłości spółki na czas, dbanie o jej interes - odp. odszkodowawcza wspólników

• Karna - za działalność na szkodę spółki, niepłacenie podatków, fałszowanie aportu, umów

• Odpowiedzialność cywilna względem wierzycieli, spółki, wspólników

• Nadzór w sp. z o.o.:

• Prawo wspólnika do sprawowania indywidualnej kontroli

• Zakres prawa indywidualnej kontroli

• Możliwość wyłączenia lub ograniczenia w umowie wspólników - RN

• Możliwości zarządu

• Ograny nadzoru:

• KR - zarząd może odmówić informacji KR lub wspólnikom, jeśli godziłoby to w interes spółki

• RN

• Organy nadzoru:

• Fakultatywne - zasada

• Obligatoryjne, gdy:

• Umowa spółki tak stanowi

• Wspólników jest więcej niż 25, a kapitał zakładowy >= 500 tys. zł

• Powołanie i odwołanie członków organów nadzoru:

• Zasada - wspólnicy

• Zakaz łączenia funkcji i stanowisk

• Kwestia rozdziału sfery nadzoru i sfery zarządu - członek zarządu nie może być członkiem RN lub pracownikiem podlegającym zarządowi; inaczej w spółce skarbu państwa - związki zawodowe w RN - ani radca prawny, adwokat, księgowy

• Kompetencje organów nadzoru:

• Nadzór a kontrola

• Zasada:

• RN - bieżący nadzór

• KR - kontrola po upływie roku obrotowego nad finansami - czy bilans i sprawozdanie są prawidłowo sporządzone

• RN + KR lub samo RN lub KR

• Możliwość rozszerzenia kompetencji RN

• Działalność kolegialna i indywidualna - indywidualne prawo do inf.

• Posiedzenia organów nadzoru:

• Konieczność zaproszenia wszystkich członków

• Uchwały

• Możliwość podejmowania uchwał bez osobistego uczestnictwa w posiedzeniu - telekonferencja, tryb obiegowy, etc.

• Zgromadzenie wspólników jako organ spółki:

• Wola zgromadzenia wyrażana poprzez uchwały

• Na zgromadzeniu wspólników /zasada

• Poza zgromadzeniem wspólników /wyjątek

• Zasada - konieczność formalnego zwołania zgromadzenia

• Wyjątek - uchwały poza zgromadzeniem, jeśli :

• Wszyscy wspólnicy wyrażają zgodę na określone postanowienie

• Wyrażają zgodę na pisemne glosowanie w danej sprawie - wysyłamy w trybie obiegowym protokół, który musi byd podpisany przez 50% wspólników, ale najpierw wszyscy muszą wyra-zid zgodę na taki tryb głosowania.

• Cechy zgromadzeni wspólników:

• Organ uchwałodawczy - obowiązek z zakresu prowadzenia spraw spółki - może zmienić umowę spółki i w ten sposób ja kształtować

• Uchwały podejmowanie większością głosów o różnych progach (chyba, że wymagana jednomyślność)

• Kwestia kworum - uchwały mogą być podejmowane w obecności 50% wspólników (chyba, że umowa stanowi inaczej)

• Procedura zwołania zgromadzenia wspólników - listem poleconym lub pocztą kurierską (potrzeba potwierdzenia odebrania) w przeciwnym wypadku istnieje możliwość zaskarżenie uchwały

• Zgromadzenie musi odbyć się co najmniej raz w roku - w przeciwnym wypadku możliwa reakcja sądu rejestrowego

• Uchwały zgromadzenia mogą być zaskarżane - uchylenie /sprzeczne z umową spółki lub dobrymi obyczajami - nieważność /obiektywne z KSH i prawa

10.05.2010 r.

• Zgromadzenie zwyczajne i nadzwyczajne:

• Zgromadzenie zwyczajne:

• 1 w roku

• Najpóźniej 6 msc po zakończeni roku obrotowego

• Rozpatrzenie i zatwierdzenie sprawozdania zarządu z działalności spółki oraz sprawozdania finansowego: zarząd przygotowuje sprawozdanie finansowe -> sprawdzenie przez biegłych rewidentów ->wspólnicy otrzymują sprawozdanie i mają prawo do zadawania pytań -> zatwierdzenie sprawozdania

• Podjęcie uchwały o podziale zysku lub pokryciu strat

• Udzielenie RN i zarządowi absolutorium

• Zgromadzenie nadzwyczajne:

• Wszystkie pozostałe sprawy

• Prawo zwoływania zgromadzeń posiada:

• Zarząd (zasada)

• RN (jeśli nie zrobi tego zarząd) - zarząd zwleka -> prośba wspólników skierowana do RN -> prośba RN skierowana do zarządu -> 2 tyg. -> prawo zwołania zgromadzenia przechodzi na RN

• Inne osoby wskazana w umowie spółki

• Wspólnicy (jeżeli upoważni ich do tego sąd) - potrzeba weryfikacji celu i jego ewentualnej szkodliwości przez zarząd -> zgoda lub jej brak na zwołanie -> sąd -> orzeczenie sądowe o szkodliwości lub jej braku -> zgoda na zwołanie

• Prawo wspólników do domagania się zwołania nadzwyczajnego

• Wspólnicy reprezentujący 10% kapitału zakładowego - może ale nie musi zostać zorganizowane przez zarząd ->sąd ->orzeczenie

• Tryb zwołania

• Księga udziałów - konieczność rejestracji wspólników w spółce, jeżeli nie jesteśmy zarejestrowani to zarząd/RN nie musi nas zapraszać do udziały w zgromadzeniu, w księdze podane są aktualne adresy korespondencyjne

• Zaproszenie na zgromadzenie - list polecony lub poczta kurierska -/> sankcja nieważności uchwał

• Porządek obrad (agenda) - „czym się zajmiemy na posiedzeniu?” zakres omawianych spraw można poszerzyć na zgromadzeniu jedynie w obecności wspólników reprezentujących cały kapitał zakładowy i ich zgody - funkcja ochronna wspólników, którzy są dysponentami kapitału i otrzymując agendę decydują o swojej obecności na zgromadzeniu

• Wspólnicy reprezentujący 10% kapitału zakładowego mogą zgłosić prośbę o dorzucenie kolejnego punktu do agendy -> rozesłanie nowego porządku obrad

• Podejmowanie uchwał

• Głosowanie osobiste lub przez pełnomocnika (pełnomocnictwo -> odnotowanie w protokole)

• Kwestia kworum - niezależnie od liczby osób obecnych przy głosowaniu możliwe jest podjęcie uchwały

• Rządy większości

• Różne rodzaje większości przy głosowaniu:

• Względna - więcej za niż przeciw, nie licząc wstrzymujących się od głosu

• Bezwzględna - min. 50% ogółu obecnych

• Kwalifikowana np. ¾

• Kwestia udziałów uprzywilejowanych - max 3 głosy na 1 udział

• Protokoły - podstawa do rejestracji uchwały w KRS, nie muszą być sporządzane w formie aktu notarialnego (tak jak w sp. a.), chyba że uchwała zmienia umowę spółki. Zwykle forma pisemna.

• Zaskarżanie uchwały

• Powództwo o uchylenie uchwały - przesłanki: sprzeczność z dobrymi obyczajami, umową spółki, interesem spółki lub pozostałych udziałowców

• Powództwo o istnienie nieważności - przesłanka: sprzeczność z prawem

• Kto może zaskarżyć uchwałę?

• Organy spółki lub ich członkowie - ryzykowne posunięcie, ponieważ wspólnicy mogą wyrzucać członków zarządu <- liczy się obecność z zarządzie w momencie składania powództwa, apelację można złożyć nie będąc już w zarządzie

• Wspólnicy, którzy brali udział w zgromadzenia i zażądali zaprotokołowania sprzeciwu

• Prawo wspólników do wytoczenia powództwa w imieniu i na rzecz spółki - Actio pro socio (czyli powództwo służące dochodzeniu wzajemnych roszczeń wynikających ze stosunków pomiędzy wspólnikami w spółce, działanie społeczne) - wspólnik, który uważa, że zarząd niewłaściwie prowadzi sprawy spółki, nie ściga winnego szkody i powinien wytoczyć powództwo, może po 1 roku na własne ryzyko (koszty postępowania sądowego) wytoczyć powództwo. To prawo zwiększa mobilizację zarządu. To działanie częste w przypadku sporów pomiędzy właścicielami spółki np. gdy jeden z nich poprzez fikcyjne umowy wyprowadza pieniądze ze spółki, wszelkie zachowania nie fair.

X. SPÓŁKA AKCYJNA

• Tylko i wyłącznie notowana na giełdzie

• Działalność większych rozmiarów

• Kapitał zakładowy na poziomie 100tys. zł

• Spółka akcyjna jako spółka kapitałowa - najbardziej kapitałowa ze wszystkich spółek

• Pełna osobowość prawna - fikcja prawna; brak odpowiedzialności osobistej akcjonariuszy, ryzyko jedynie ekonomiczne na poziomie wkładów ( w przeciwieństwie do sp. komandytowo-akcyjnej)

• Podmiotowość prawna:

• Zdolność prawna

• Zdolność do czynności prawnych

• Zdolność sądowa

• Zdolność emisyjna - zdolność do kreowania papierów wartościowych o szerokim zakresie: dłużnych- obligacji, udziałowych - akcji

• 
  Organy :

• 
  WZA

• Zarząd - możliwość odmowy wspólnikom prawa do informacji

• RN

• 
  Kapitał zakładowy - wysokość min zależna od rodzaju działalność np. banki - 5 mln

• Pozycja prawa akcjonariuszy

• Zagadnienie odpowiedzialności - całkowite wyłączenie odpowiedzialności osobistej akcjonariuszy

• Akcje - papier wartościowy, nośnik praw korporacyjnych wspólników (prawa głosu, zaskarżania uchwał, do dywidendy, udziału w WZA), pełne prawo obrotu

• Elementy osobowe

• Uprawnienia osobiste - możliwość przyznania specjalnych uprawnień akcjonariuszowi, zapisanych w statucie, nie ulegają one przeniesieniu wraz z akcjami

• Prawo akcjonariuszy do informacji - prawo bardzo wąskie, istnieje tylko w czasie WZA, zarząd udziela możliwie najszerszej odpowiedzi mając jednak na uwadze ochronę interesów spółki. Jeżeli zarząd nie udzieli informacji, można odwołać się do sądu. W przypadku zaistnienia jakiejś specjalnej sytuacji zarząd może otrzymać pytanie poza WZA, na które zdecyduję się odpowiedzieć to jest zobowiązany do poinformowania o tym wszystkich udziałowców, aby uniknąć przewagi korporacyjnej jednego z nich.

• Squeez out, czyli tzw. prawo przymusowego „wyciśnięcie” akcjonariusza - możliwość wspólników do wyrzucenia wspólnika mniejszościowego . Do sytuacji takiej może dojść, gdy wspólnicy większościowi mają dość „planktonu” akcjonariuszy. Jest to potwierdzenie rządów większościowych. Drobnica może utrudnień pracę akcjonariuszowi większościowemu dzięki prawu do zaskarżania uchwał. Do wyciśnięcia dochodzi za zapłatą, nie jest więc potrzebna zgoda sądu.

• W spółkach prywatnych: wymóg posiadania 95% akcji samodzielnie lub z oddanymi współudziałowcami. Akcje są wykupione za wartość rynkową, wycenę przeprowadza biegły (wyznaczony przez sąd), który wyznacza wartość spółki bez współpracy z akcjonariuszami mniejszościowymi. Instrument kwestionowania (kwestia sporna) to podważanie wyceny i możliwość żądania powtórzenia ekspertyzy, jej przeprowadzenie jest zależne od sądu: odrzuca powództwo lub wyznacza nowego biegłego.

• W spółach giełdowych: 90% akcji, brak możliwości kwestionowania, ponieważ to rynek decyduje o cenie o cenie akacji a dom maklerskie dokonuje rozliczeń: średnia z 3 lub 8 miesięcy obrotów zależności od tego, która stawka jest wyższa; może do tego dojść np. przy zdejmowaniu spółki z giełdy

• Sell out - przymusowy odkup, czyli przeciwieństwo squeez out'u; prawo domagania się wykupu akcji przez wspólnika mniejszościowego

• W spółkach nie giełdowych: najwięcej 5% akcji

• W spółkach giełdowych: 10% akcji

• Utworzenie spółki akcyjnej:

• Pierwotne: umowa -> opłacenie kapitału -> rejestracja w KRS

• Wtórne - przekształcenie; zwykle ze spółki akcyjnej z sp. z o.o. (łatwiejsze funkcjonowanie)

• Cele spółki akcyjnej - gospodarne - interesy zarobkowe

• Statut spółki:

• Firma (dowolnie fantazyjny + zawsze SA w nazwie) i siedziba (zarządu)

• Przedmiot działalności gospodarczej

• Wysokość kapitału zakładowego - min 100 tys. (Przepisy szczególne mogą ten wymóg zaostrzać. Przykładowo spółka akcyjna prowadząca giełdę zobowiązana jest posiadać kapitał zakładowy na poziomie minimum 40 mln złotych)

• Kwestia wkładów - Co? Kto? Ile? Określenie udziału poszczególnych wspólników w kapitale zakładowym i przedmiot ich wkładu (pieniężny/ aport - co?)

• Prawa i obowiązki akcjonariuszy - zapis z KSH i możliwość modyfikacji

• Zasady funkcjonowania 3 organów - mogą istnieć bardziej szczegółowe regulacje-regulaminy

• Forma - notarialna

• Procedura zakładania spółki

• Zawiązanie spółki - deklaracja założycieli o chęci założenia konkretnej spółki

• Podpisanie statutu ->oświadczenie woli o zgodnie na brzmienie statutu -> oświadczenie woli o zgodzie na zawiązanie spółki -> objecie akcji

• Wniesienie przez akcjonariuszy wkładów - po zawiązaniu, przed rejestracją

• Ustanowienie władz spółki - organy obligatoryjne: min 1 członek zarządu, min 3 w RN

• Wpis do rejestru - po opłaceniu min ¼ kapitału zakładowego, reszta musi być opłacona w przeciągu roku; komplet dokumentów badany przez Sąd rejestrowy -> wpis do KRS

• Zdolność do bycia akcjonariuszem - każda os fizyczna i prawna poza samodzielną sp. z o.o., która byłaby jedynym akcjonariuszem (przepis martwy-może stać się jedynym akcjonariuszem skupując akcje)

• Akcjonariusz a założyciel

• Założyciel - podpisał statut, oświadczenie woli o zgodnie na brzmienie statutu i oświadczenie woli o zgodzie na zawiązanie spółki, ale nie objęły akcji; mogą otrzymywać wynagrodzenie, mogą np. zostać w zarządzie

• Akcjonariusz -objął akcje

• Fazy tworzenia spółki (statut -> sp. w organizacji)

• Spółka w organizacji - brak osobowości prawnej

• Podmiotowość prawna

• Zdolność prawna

• Zdolność do czynności prawnych

• Zdolność sądowa

• Wyodrębnienie organizacyjne i majątkowe

• Zakaz rozporządzania akcjami - możliwe jedynie zobowiązanie do przyszłe sprzedaży, bez skutku w czasie trwania sp. w organizacji

• Odpowiedzialność za zobowiązania - osobista i solidarna osób działających na rzecz spółki, aż do momenty udzielenia absolutorium na pierwszym WZA

• Zasady reprezentacji - zarząd/założyciele/pełnomocnik

• Rejestracja (najpóźniej 6 msc od podpisania statutu), rozwiązanie lub likwidacja sp. w organizacji

• Wkłady na pokrycie kapitału zakładowego

• Wkłady pieniężne

• Wkłady niepieniężne

• Wysokość wkładu - spisana w statucie dla każdego akcjonariusza

• Tryb wniesienia wkładu : pieniądze- przelanie w odpowiedniej kwocie; aporty - wycena zarządu, liczy się wartość w momencie wniesienia i pokrycie nim wysokości kapitału zakładowego

• Sprawozdanie założycieli - sprawozdanie zarządu dotyczące aportu

• Opinie biegłego rewidenta - podstawa do rejestracji w KRS, ubezpieczenie cywilne dla zarządu i możliwość roszczenia w razie błędu

• Zdolność aportowa

• Możliwość określenie wartości majątkowej prawa

• 
  
  Możliwość wyceny i umieszczenia w bilansie

• Zbywalność prawa

• Rodzaje aportów:

• Prawa rzeczowe

• Własność rzeczy ruchomych

• Własność rzeczy nieruchomych

• Udział we współwłasności

• Użytkowanie wieczyste

• Prawa obligacyjne

• Prawa udziałowe

• Obligacje

• Wierzytelności wspólnika

• Prawa na dobrach niematerialnych

• Patenty na wynalazki

• Majątkowe prawa autorskie

• Znaki towarowe

• Przedsiębiorstwo jako przedmiot aportu

• Brak zdolności aportowej

• Zobowiązanie akcjonariusza do dokonania w przyszłości świadczenia pieniężnego na rzecz spółki - niepewność

• Weksle wystawione przez akcjonariusza na rzecz spółki

• Prawa niezbywalne - np. prawo użytkowania

• Świadczenie pracy i usług

• Zawyżenie lub zaniżenie wartości aportu - niskie ryzyko

dzięki uczestnictwie biegłego rewidenta w wycenie aportów

• Odpowiedzialność za wady aportu

• Wspólnika - do wyrównania wartości

• Członków zarządu - jeżeli sfałszowanie -> odpowiedzialność karna; w przypadku braku winy nie ponoszą odpowiedzialności cywilnej

• Biegłego rewidenta

• Zasady zmiany statutu spółki

• Podjecie uchwały na WZA - spółka giełdowa: zwołanie WZA za pomocą raportów w Internecie, listów poleconych, Monitor Sądowy i Gospodarczy z uwzględnieniem tego, co zarząd chciałby zmienić

• Notarialne zaprotokołowanie uchwały

• Zarejestrowanie zmiany w KRS - skuteczność zmiany - wpis o charakterze konstytutywnym

12.05.2010r.

• Instytucja kapitału zakładowego

• Funkcje - ochronna dla wierzycieli (gwarancja spłaty długu)

• 
  Obowiązek wniesienia wkładów - bezwzględny - nie ma możliwości bycia akcjonariuszem bez wniesienia wkładu

• Pojęcie Agio

• Akcje

• Majątek spółki

• Kapitał zakładowy a inne fundusze w spółce

• Majątek pierwotny i wtórny

• Zasada ochrony kapitału zakładowego

• Zakaz zwrotu wspólnikom wkładów - możliwość odzyskania jedynie przy likwidacji spółki

• 
  Zakaz oprocentowania wkładów

• Zakaz obejmowania lub nabywania akcji własnych przez spółkę - nie może być swoim własnym wspólnikiem

• Wyjątki zgodne z KSH:

• Buy-back - wykup akcji w celu ich umorzenia

• W celu zaoferowania ich pracownikom po cenach preferencyjnych lub za darmo

• W celu przekazania pracownikom w ramach programu motywacyjnego

• 
  Podwyższenie kapitału zakładowego - uchwała WZA o podwyższeniu kapitału zakładowego

• Zwykłe podwyższenie - następuje w drodze zmiany statutu poprzez emisję nowych lub podwyższenie wartości nominalnej dotychczasowych akcji. Zmiana statutu wymaga większości 3/4 głosujących na walnym zgromadzeniu. Po uchwale następuje subskrypcja akcji:

• Subskrypcja prywatna - akcjonariusze rezygnują z prawa poboru, akcje są oferowane do max 99 konkretnych inwestorów - zaproszenia imienne

• Subskrypcja zamknięta - propozycja nabycie akcji trafia do dotychczasowych akcjonariuszy = wykorzystanie prawa poboru, prawo poboru może ulęgać odsprzedaży, wtedy nowy właściciel prawa poboru może zapisać się na te akcje z subskrypcji zamkniętej

• 
  Subskrypcja otwarta - uchylenie prawa poboru, propozycja nabycia akcji trafia do min 100 inwestorów lub niewyznaczonego kręgu osób (charakter oferty publicznej - istnieje wymóg stworzenia prospektu misyjnego, zawierającego szczegółowy opis spółki i dającego możliwość zapoznania się inwestorom z zawartością praw udziałowych ->zatwierdzenia przez KNF -> publikacja [jeżeli prospekt nie zostanie zatwierdzony przez KNF i zostanie opublikowany = przestępstwo])

• Podwyższenie w oparciu o kapitał docelowy - upoważnienie zarządu przez WZA do podwyższenia kapitału zakładowego na max 3 lata od podjęcia uchwały do max ¾ dotychczasowego kapitału zakładowego (zarząd przejmuje obowiązku WZA). Proces: podjęcie przez zarząd uchwały o podwyższeniu kapitału zakładowego -> uchwała zarządu o warunkach emisji: o ile? cena akcji? ilość akcji? -> zgoda RN na wyłączenie prawa poboru (Uwaga! Ta konstrukcja umożliwia zarządowi przejęcie większości akcji przez „białego rycerza”, czyli nowego, przyjaznego zarządowi akcjonariusza większościowego [„czarny rycerz” - dotychczasowy akcjonariusz większościowy, wrogi zarządowi])

• Podwyższenie warunkowe -zarząd jest uprawniony jedynie do podejmowania uchwały o podwyższeniu, zasady podwyższenia są określane przez WZA. Zarząd pełni rolę techniczną prze max 10 lat a wysokość kapitału podwyższonego nie może przekraczać dwukrotności kapitału z chwili podjęcia uchwały o podwyższeniu. Cele:

• plany motywacyjne - „jeżeli dochód spółki wzrośnie do ….. to pracownicy A,B,C,D będą mogli objąć akcje spółki po cenie…..”

• gwaranty substytucyjne - papiery wartościowe zamienne na akcje. Zwykłe opcje są niezbywalne, gwaranty to papiery wartościowe w pełni zbywalne, które mogą być dopuszczone do obrotu giełdowego; ich cena może rosnąć z czasem (większe prawdopodobieństwo wypłaty)

• obligacje zamienne lub z prawem pierwszeństwa - papiery wartościowe, które pozwalają zamienić dług na kapitał; obligatoriusz (wierzyciel) w terminie wykupu posiada 2 możliwości: może żądać wykupu lub wymiany na akcje; z prawem pierwszeństwa - konwersja długu na kapitał jest prawem dodatkowym, czyli mam prawo do zwrotu i prawo pierwszeństwa do „nabycia” akcji

• Przyczyny podwyższenia - pozyskanie kapitału lub zmiana długu na akcje

• Prawo poboru

• 
  Tryb podwyższania kapitału: zwołanie WZA -> złożenie propozycji inwestorom-> zarząd dokonuje przydziału akcji - opłata kwoty emisyjnej (na pokrycie kapitału zakładowego*) ->
  przydział i objęcie akcji -> akcjonariusz otrzymuje roszczenie o wydanie akcji -> zarząd udaje się do Sądu Rejestrowego -> wydanie postanowienia o zmianie statutu i podwyższeniu kapitału zakładowego

• Obniżenie kapitału zakładowego

• Umorzenie akcji

• Zmniejszenie wartości nominalnej akcji

• Umorzenie akcji i zmniejszenie wartości nominalnej akcji

• Ryzyko naruszenia interesów wierzycieli

• Obowiązek poinformowania wierzycieli - procedura - prawo do żądania zabezpieczenia

• Przyczyny obniżenia kapitału zakładowego:

• Nadpłynność

• Akcjonariusz wychodzi ze spółki - pominięcie zakazu wypłaty kapitału

• Tryb obniżenie kapitału zakładowego: uchwała WZA ->zmiana statutu -> rejestracja w KRS

• Umorzenie akcji:

• Przyczyny

• Tryb

• Rodzaje umorzenia akcji

• Dobrowolne

• Przymusowe - zapis z statusie (tytuł prawny do umorzenia) odnośnie zaistniałej sytuacji z udziałem akcjonariusza (nie fair) -> bezsilność akcjonariusza -> wypłata lub jej brak (precyzyjnie określone w statusie sp.)

• Wynagrodzenia za umorzenie akcji - zasada

• Pojęcie akcji - dokument legitymacyjny potwierdzający uczestnictwo w spółce

• Udział w kapitale zakładowym

• Ogół praw i obowiązków - uprawnienia korporacyjne i wpłata kapitału zakładowego

• Dokument formalny

• Akcjami można płacić w innej spółce, można na nich ustanowić zabezpieczenie bankowe - zastawy i blokady, ale banki oczekują, że wartość zabezpieczenia nie spadnie (akcje giełdowe), więc w momencie spadku wartości akcji mogą wypowiedzieć kredyt lub zadąć innych zabezpieczeń

• Niepodzielność akcji - nie można na niej ustanowić współwłasności np. małżeńskiej

• Split akcji - konieczność zmiany statutu! - gdy akcje mają zbyt wysoką wartość nominalną (2000zł = akcja) ciężko się nimi obraca, istenie więc możliwość podziału ich na więcej akcji (2000zl = 10 akcji->1 a.=200zł)

• Skupianie akcji - droga zmiany statutu np. spółki groszowe (akcje groszowe - o wartości nominalnej 1 gr.)

• Odcinki zbiorowe akcji - na 1 papierze wartościowym jest zapis opiewający na więcej niż 1 akcję

• Opłacenie akcji - w momencie rejestracji do wartości ¼ i rok na zapłatę reszty

• Rodzaje akcji

• 
  Akcje uzyskane za gotówkę i akcje aportowe

• Zwykłe i uprzywilejowana co do dywidendy (+50% - ograniczenie), prawa głosu, powoływania RN i zarządu

• Imienne i na okaziciela

• Własne spółki - nie posiadają prawa głosu i musi się ich jak najszybciej pozbyć

• Nieme - bez prawa głosu

• Akcje związane ze szczególnymi obowiązkami

• Obowiązek prowadzenia księgi akcjonariuszy

• Minimalna wartość nominalna akcji - 1 gr.

• Prawa akcjonariuszy

• Prawo o posiadania różnych rodzajów akcji

• Prawo do otrzymywania dokumentu akcji - zapis na rachunku maklerskim -> poświadczenie z domu maklerskiego o zdeponowania

• Prawo do dywidendy

• Prawo do zbycia akcji

• Prawo do udziału w WZA - o ile było się akcjonariuszem na 16 dni przed WZA u złożyło świadectwo w spółce (rejestracja)

• Prawo poboru

• Prawo przymusowego wykupy akcji (squeez out)

• Prawo do informacji na WZA

• Uprawnienia osobiste

• Obowiązki akcjonariuszy

• Obowiązek należytego opłacenia akcji

• Obowiązek zwrotu nieprawidłowo pobranych wypłat np. pożyczka bez odsetek

• Obowiązek powtarzających się świadczeń niepieniężnych

• Organy spółki akcyjnej

• Zarząd

• Rada Nadzorcza

• Walne Zgromadzenia Akcjonariuszy

17.05.10r.

• Zarząd

• Organ o kompetencjach zarządzająco-reprezentacyjnych

• Domniemanie kompetencji zarządu

• Zakres wpływu innych organów na prace zarządu

• Powołania i odwołania członków zarządu

• Uchwała rady nadzorczej - zasada (w sp. z o.o. - organ właścicielski) statut może to zmodyfikować, lub walne

• Dopuszczalne inne rozwiązania

• Skuteczność uchwały a wpis do KRS - charakter deklaracyjny, potwierdzający, ale bez wpisu też można działać w zarządzie

• Kadencja (ściśle określona: zwykle 2,3 lata) a mandat (wygasa z chwilą zatwierdzenia sprawozdania finansowego za ostatni rok działalności w zarządzie)

• Kompetencje zarządu

• Reprezentacja i prowadzenie spółki

• Wszystkie czynności sądowe i pozasądowe

• Ograniczenia kompetencji zarządu:

• Wymóg uzyskania zgody RN lub zgromadzenia wspólników

• Konsekwencje (?)

• Sposób reprezentacji sp. a. - co najmniej dwie osoby: 2 członków zarządu lub prokurentów - reprezentacja łączna (jak nie ma reprezentacji łącznej to nie ma pełnej umowy - wymaga ona aprobaty całego zarządu)

• Prowadzenie spraw spółki:

• Działania samodzielne

• Uchwały zarządu

• Zakaz konkurencji dla członków zarządu

• Zakaz zajmowania się interesami konkurencyjnymi względem spółki

• Zakaz uczestniczenia w spółce konkurencyjnej

• Zakaz udziału w konkurencyjnej spółce kapitałowej - kryterium wpływu [max. do 20%]

• Możliwość modyfikacji - musi być zgoda wspólników!

• Odpowiedzialność członków zarządu - cywilna i karna

• Nadzór w sp. a.

• Rada Nadzorcza [działa kolegialnie, organ obowiązkowy w sp. a]- 3 członków w zwykłej spółce, w publicznej, giełdowej - 5

• Ograniczenie uprawnień akcjonariuszy (kompetencje akcjonariuszy uszczuplone przez RN, ograniczona informacja, pytania - jedynie w trakcie walnego; zarząd może odmówić informacji akcjonariuszom, gdy podejrzenie działania na szkodę spółki - sąd to weryfikuje; zasada równego traktowania akcjonariuszy - nie można przed walnym odpowiadać na pytania akcjonariuszy!!

• Kompetencje RN

• Sposób wykonywania obowiązków przez RN - kolegialnie - nie może jeden członek uzyskać informacji, chyba, że potwierdzone przez resztę RN; jak coś nie wyjdzie to odpowiedzialność rozkłada się na całą radę nadzorczą

• Zakaz łączenia funkcji i stanowisk - kwestia rozdziału sfery nadzoru i sfery zarządu - członkiem RN nie może być prokurent, członek zarządu, pełnomocnik, pracownicy w ograniczonym zakresie (chyba, że działają związki zawodowe), nie może być księgowy, radca prawny, adwokat etc.

• Odpowiedzialność członków RN - bezpiecznie, odpowiedzialność mniejsza niż członków zarządu

• Walne zgromadzenie jako organ spółki - naczelny organ, stąd się bierze władza w spółce - wybiera członków zarządu, RN, ma kompetencje do zmiany statutu

• Wola zgromadzenia wyrażana poprzez uchwały TYLKO na walnym zgromadzeniu - w sp. z o.o. dopuszczalny był tryb obiegowy

• Konieczność formalnego zwołania walnego zgromadzenia (jak wszyscy się spotkają z zamiarem podjęcia uchwały, musi być notariusz - w sp. z o.o. nie był konieczny)

• Zwyczajne zgromadzenie - raz w roku do 6 miesięcy od zamknięcia roku obrotowego

• Rozpatrzenie i zatwierdzenie sprawozdania zarządu z działalności spółki oraz sprawozdania finansowego

• Uchwała o podziale zysku lub pokryciu strat

• Udzielenie członkom organów absolutorium

• Może zatwierdzić więcej uchwał, takich przeznaczonym do uchwalania na zgromadzeniu nadzwyczajnym - można łączyć tak, ale w drugą stronę już nie

• Nadzwyczajne zgromadzenia - wszystkie inne niż uchwały niż te w/w

• Cechy walnego zgromadzenia

• Organ uchwałodawczy - obowiązki z zakresu prowadzenia spraw spółki

• Uchwały podejmowane większością głosów (chyba, że wymagana jest jednomyślność)

• Kwestia kworum - zmiana statutu większością kwalifikowaną

• Procedura zwołania walnego zgromadzenia (akcje imienne - wysyłane zaproszenia na adresy; akcje na okaziciela - ogłoszenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym; w spółce giełdowej - ogłoszenie w ramach raportu bieżącego

• Prawo zwoływania walnych

• Zarząd - zasada

• RN - jeśli nie zrobi tego zarząd

• Inne osoby wskazane w umowie spółki

• Akcjonariusze - jeśli upoważni ich do tego sąd

• Prawo wspólników do domagania się zwołania zgromadzenia nadzwyczajnego

• Akcjonariusze reprezentujący 5% kapitału (wspólnie z innymi lub sami)

• ??

• ??

• ??

• ??

• ??

• ??

• Prawo uczestniczenia w walnym - każdy

• Złożenie akcji w spółce

• Lista akcjonariuszy uprawnionych do uczestniczenia w walnych

• Zasady obradowania

• Zaskarżenie uchwał

• Powództwo o uchylenie / o stwierdzenie nieważności

1. PAPIERY WARTOŚCIOWE

• Pojęcie papieru wartościowego - dokument, który z mocy prawa ma moc papieru wartościowego

• 
  Forma papieru wartościowego - zwykle materiał - papier lub zdematerializowane - e-zapis, utrzymywany przez system depozytowy; w Polsce dwa poziomy - Krakowy Depozyt Papierów Wartościowych - rachunek zbiorowy i domy maklerskie - rachunki klientów

• Funkcje papierów wartościowych:

• Kredytowa

• Płatnicza

• Obiegowa

• Gwarancyjna

• Legitymacyjna - identyfikacja posiadacza akcji do określonych czynności

• Główne regulacje prawa:

• KSH - reguluje funkcjonowanie akcji

• Ustawa o obrocie publicznym

• Ustawa o obrocie instrumentami finansowymi

• Ustawa o obligacjach

• Prawo wekslowe z 1934r.

• Prawo czekowe z 1301r.

• Kodeks morski

• Ustawa o bankach hipotecznych

• Ustawa o funduszach inwestycyjnych

• Rodzaje papierów wartościowych:

• Ze względu na rodzaj inkorporowanych praw

• Opiewające na wierzytelności pieniężnej - czeki, weksle, obligacje

• 
  Zawierające uprawnienia do dysponowania towarem - konosamenty

• Inkorporujące prawa udziałowe - akcje, certyfikaty inwestycyjne [emitowane przez fundusze inwestycyjne zamknięte], kwity depozytowe

• Ze względu na sposób przenoszenia praw

• 
  Imienne - przeniesienie umowy w drodze przelewu [ w sp. a. - rejestracja w spółce] - jeśli sprzedają akcje imienne to tak jakbyśmy dokonali przelewu, cesji - cedent gwarantuje istnienie wierzytelności, ale nie jej jakość, egzekucja wszystkich praw zakodowanych w akcji (?)

• Na zlecenie - przenoszone w drodze indosu, nie cesji - nie ma gwarancji istnienia wierzytelności, ale można domagać się egzekucji praw zakodowanych: weksle, czeki; zbycie - podpis nowego właściciela na wekslu

• Na okaziciela

• Istota weksla

• Zobowiązanie bezwarunkowe i abstrakcyjne (brak zasady kazualności - brak przyczyny wierzytelności)

• Papier wartościowy na zlecenie (wyjątkowo imienny, wówczas charakter cesji, nie indosu)

• Wymagania formalne

• Podmioty transakcji wekslowych - wystawca: dłużnik, remitent: wierzyciel

• Realizacja praw z weksla - idziemy do sądu i postępowanie egzekucyjne najszybsze jakie tylko może być - niecały tydzień, dlatego też weksle są takie atrakcyjne

• Treść zobowiązań wekslowych

• Rodzaje weksla

• Własny

• Trasowany

• Weksel własny:

• 
  Istota - zobowiązanie wystawcy do zapłaty oznaczonej sumy pieniężnej na rzecz remitenta (pierwszego wierzyciela)

• Wystawca i remitent

• Weksel trasowany:

• Istota - polecenie skierowane przez wystawcę do trasata (osoba, do której skierowane polecenie zapłaty) dotyczące zapłaty remitentowi określonej sumy pieniężnej

• Wystawca, trasat i remitent

• Kwestia odpowiedzialności wystawcy oraz trasata (akcept) - taka sama, odpowiedzialność solidarna za weksel!!

• Poręczenie wekslowe - awal; awalista - poręczyciel

• Weksel in blanco (wygodny, gdy waha się kwota zobowiązania), zawiera:

• Zawsze co najmniej podpis wystawcy lub akceptanta

• Deklaracja wekslowa - kontekst, w jakim weksel został zawarty inaczej przestępstwo przeciwko papierom wartościowym, ale weksel i tak ważny!!

24.05.10r.

• 
  Przenoszenie praw z weksla

• Indos lub cesja - imienny, nie na zlecenie

• Pierwszy wierzyciel wekslowy - remitent

• Przenoszenie praw z weksla przez indos

• Pojęcie indosu

• Indosant i indosatariusz

• Indos pełny (jako sprzedawca, zbywca wpisuję swoje imię i nazwisko, biorę na siebie ryzyko odpowiedzialności za weksel) i indos in blanco (nie ma nazwiska osoby przenoszącej weksel - ryzyko dla biorcy, gdyż mniejsza liczba osób odpowiedzialnych za spłacenie mojej wierzytelności)

• Ciąg indosów: 10 = 10 potencjalnych dłużników

• Odpowiedzialność indosanta - odpowiedzialność za zobowiązanie wpisane w weksel

• Realizacja praw z weksla - zasady

• Przedstawienie weksla do zapłaty (miejsce i czas-?)

• Brak zapłaty - protest (taki dokument - dłużnik nie spłacił wierzytelności)

• Krąg podmiotów odpowiedzialnych za weksel

• Sądowa procedura dochodzenia praw z weksla

• Tryb uproszczony - szybki, postępowanie nakazowe

• Badanie kwestii formalnych - czy weksel niepodrobiony, reszta sądu nie interesuje

• Charakter prawny nakazu sądowego - natychmiastowa wykonywalność

• Możliwość wniesienia zarzutów

• Czeki [nie nadają się do masowego obrotu]

• Istota czeków

• Podobieństwo konstrukcyjne do weksla trasowanego

• Wystawca, trasat i remitent - zakres odpowiedzialności

• Trasatem może być tylko bank, inaczej czek jest wekslem trasowanym!!

• Forma prawna

• Funkcja płatnicza

• Indos - każdy indosatariusz odpowiada solidarnie za kwotę wpisaną w czeku

• Poręczenie

• Abstrakcyjność - wierzytelność istnieje tak długo, jak długo istnieje sam dokument czeku

• Obligacje [nadają się do masowego obrotu]

• Cechy

• Papier wartościowy, emitowany w serii (można emitować jedną lub np. 6 mln obligacji)

• Emitent - dłużnik i obligatariusz - wierzyciel

• Zobowiązanie do spełnienia określonego świadczenia

• Treść świadczenia - świadczenie pieniężne

• Zdolność emisyjna w zakresie obligacji - tylko osoby prawne, w drodze wyjątku - sp. k. a.

• Szczególne rodzaje obligacji

• Zamienne - treść świadczenia: spełnienie świadczenia i możliwość zamiany długu na kapitał; warunki emisyjne - co lepiej się opłaca - mieć $ czy zostać wspólnikiem [mechanizm podwyższania kapitału skorelowany z obligacjami zamiennymi]

• Z prawem pierwszeństwa - na zapisanie się na akcje spółki przed innymi w sytuacji podwyższenia kapitału zakładowego

• Przychodowe - stosowane tylko w sektorze publicznym, samorządowym, spółkach komunalnych; określają, z jakiego tytułu splata obligacji, np. miasto potrzebuje $ na przedsiębiorstwo autobusowe, miasto opiera obligacje o to przedsięwzięcie, płatności idą z działalności firmy, ale w razie spłaty nie nastąpi ona z przedsiębiorstwa - przedsięwzięcie autonomiczne! Szczególny rodzaj obligacji, zabezpieczający cel. Większa też pewność odzyskania pieniędzy z obligacji.

• Proces emisji obligacji

• Oferta publiczna - do powyżej 100 imiennych lub do nieokreślonych inwestorów (prospekt emisyjny musi być!)

• Oferta prywatna - max do 99 inwestorów imiennych - warunki emisji muszą być (określają tylko parametry emisji - kto, jaką kwotę, ile, jakie obligacje emituje; brak informacji o strukturze przedsiębiorstwa, sytuacji materialnej, etc.)

• Kwestia dokumentów ofertowych

• Warunki emisji, prospekt emisyjny

• Obowiązki informacyjne emitenta - o wynikach finansowych ciążą na każdym emitencie, szczególnie na tym, co ogłosił ofertę publiczną, giełdową - każdy inwestor musi wiedzieć, na czym stoi; jak emitent naruszy obowiązki można domagać się spłaty wierzytelności NATYCHMIASTOWO

• Emisje zabezpieczone - obligacje przychodowe, ale mogą być też obligacje zabezpieczone hipoteką

• Termin wykupu obligacji - określony

• Przenaszalność obligacji

• Bankowe papiery wartościowe

• Charakter - dług depozytowy, nie można zażądać spłaty przed terminem

• Zdolność emisyjna - banki

• Obowiązek poinformowania prezesa NBP (KNF) - kwestia nadzoru

• Cel - gromadzenie środków przez banki

• Bankowe papiery wartościowe a system depozytów

• Swoboda banków w ustalaniu warunków emisji ograniczona warunkami rynkowymi

• Wyłączenie możliwości organizowania ofert publicznych i wprowadzenia papierów do zorganizowanego obrotu

• Listy zastawne

• Cechy

• Długoterminowy papier dłużny (swoista odmiana obligacji - emitentem tylko bank hipoteczny)

• Relacja między bankiem hipotecznym a wierzycielem

• Podstawą emisji - wierzytelność banku hipotecznego zabezpieczona hipoteką - konstrukcja

• Proces emisyjny (bank emituje papiery wartościowe, których zabezpieczeniem są udzielone już kredyty -> pieniądze na akcję kredytową -> udziela kolejnych kredytów -> kreuje kolejne papiery zastawne i tak w kółko)

• Banki hipoteczne

• Organizacja

• Kontrola i nadzór

• Powiernicy (zabezpieczenie) - monitorują, czy wartość hipotek nie ulega zbytniemu obniżeniu - dbają o źródła kredytów hipotecznych

• KNF

• Rejestr zabezpieczeń

• Obrót listami zastawnymi - najpierw prospekt emisyjny, potem obrót - np., na giełdzie lub na specjalnych platformach

• Konosamenty

• Jako towarowe papiery wartościowe

• Morski obrót handlowy (Kodeks Morski)

• Zobowiązanie przewoźnika, aby po załadowaniu ładunku na statek wydać załadowany towar

• Dowód przyjęcia ładunku

• Dokument legitymujący do dysponowania towarem i do jego odbioru

• Domniemanie przyjęcia na statek oznaczonego towaru

• Elementy formalne konosamentu - co się pod nim kryje, jaki towar

• Wystawca - przewoźnik

• Forma prawna

• Na zlecenie, imienne, na okaziciela (najlepsze do obrotu, najpłynniejsze)

• Warranty subskrypcyjne - zapisy na akcje, bez świadczenia pieniężnego lub za symboliczną opłatą, po spełnieniu określonych przesłanek, np. dla kadry managerskiej

• Papiery wartościowe typu wierzycielskiego

• Kreacja w związku z emisją akcji

• Procedura podwyższania kapitału zakładowego

• W ramach kapitału docelowego

• W ramach warunkowego podwyższania kapitału

• Papiery zamienne na akcje lub inkorporujące prawo zapisu na akcje (za symboliczną opłatą lub bez)

• Możliwość wpisania świadczeń dodatkowych

• Obrót warrantami - możliwy obrót giełdowy

• Papiery wartościowe typu udziałowego

• Akcje - charakter udziałowy, prawa korporacyjne i majątkowe

• Kwity depozytowe - obrót na rynkach zagranicznych

• ADRy - Amerykańskie Kwity Depozytowe

• GDRy - Globalne Kwity Depozytowe

• PDRy - Polskie Kwity Depozytowe (instytucja martwa)

• Certyfikaty inwestycyjne

• Zamknięte fundusze inwestycyjne - emitent (otwarte i specjalistyczne FI nie emitują papierów wartościowych!!)

26.05.10r.

1. Zorganizowany obrót papierami wartościowymi

• Rynek regulowany - szeroki obowiązek informacyjny, podlegający stałej kontroli KNF

• Rynek giełdowy -GPW w Warszawie s. a. (rynek oficjalnych notowań giełdowych)

• Rynek podstawowy - min 3 lata historii finansowej, super płynność i duża kapitalizacja itp.

• 
  Rynek równoległy - niższa płynność, kapitalizacja, krótsze historie finansowe niż na r. podstawowym

• Rynek pozagiełdowy - Bondspot S.A. (dawny MTS-CeTO S.A) - masowy OTC, docelowo służy obrotowi papierami dłużnymi - obligacjami, listami zastawnymi

• Rynek nieregulowany - zorganizowany przez podmiot zaakceptowany prze KNF; następnie KF kontroluje jedynie nie ma tam zatorów przepływów i płynność; rządzi się swoimi prawami, inwestycje to na własne ryzyko (zwykle mniej sprawny system sankcji niż na regulowanym), wąski zakres obowiązków informacyjnych - niesankcjonowane przez KFN tylko przez organizatora rynku, GPW

• Alternatywny system obrotu - platforma New Connect - etap przed wejściem spółek na GPW, wyższy stopień ryzyka dla inwestorów, służy głownie spekulacji; budowa zaufania przez nadzór przestrzegania zasad jest w interesie inwestora, aby inwestorzy i emitenci mieli tam swoje papiery

• Rola KNF:

• Organizator platform, nadzoruje giełdę, podmioty organizujące rynek oraz emitentów - przede wszystkim spełnianie obowiązków informacyjnych;

• Nakłada kary pieniężna do 2mln zł;

• Może wycofywać papiery wartościowe z obrotu;

• Dba, żeby nie doszło do bezprawnego wykorzystania informacji poufnej = insider trading - nierówny dostęp do informacji nielegalny = przestępstwo; KNF ma wówczas uprawnienia prokuratorskie - współpracuje z policją, śledztwo, pełen dostęp do papierów spółki, prowadzi dochodzenie;

• Dbanie o przejrzystość rynku;

• Zapobieganie manipulacjom cenami - sztucznym wahaniom cen, nieodzwierciedlającym trendów panujących na rynku np. Kasia umawia się z Agą i nawzajem odkupują swoje akcje po coraz wyższej cenie, w rezultacie wpływają na nowych inwestorów, którzy odkupują je od nich po cenie 159 razy za wysokiej.

• Rynek regulowany - pojęcie i struktura

• Obrót pierwotny - kreacja papierów wartościowych np. w celu podwyższania kapitału zakładowego

• Obrót wtórny - już ktoś je posiadał

• Pierwsza oferta publiczna (IPO ang. initial public offering) - czyli debiut giełdowy, skierowana do co najmniej 100 inwestorów lub do nieoznaczonego kręgu inwestorów, potrzebny prospekt emisyjny (wyjątki: 1. Oferta skierowana do inwestorów kwalifikowanych lub 2. Oferta do inwestorów, z których każdy nabywa papiery o wartości łącznej 50tys. € 3. każdy papier wartościowy o wartości min 50 tys. € ; założenie o świadomej wycenie ryzyka przez tych inwestorów; ale mimo wszystko jakiś dokument musi być - w w/w przypadkach - warunki emisji)

• Wprowadzanie papierów wartościowych do obrotu na rynku regulowanym - warunki:

• Minimum 2- 3 lata historii finansowej, sprawozdań (na New Connect nie ma obowiązku)

• 
  Zdematerializowanie papierów wartościowych - zapis prowadzony przez KDPW, pod który podpięte są domy maklerskie

• Zasad przymusu maklerskiego - trzeba mieć własny rachunek maklerski = cena dematerializacji - kupiec też

• Stałe obowiązki informacyjne (związane z wyceną akcji) (informacje bieżące i okresowe: bieżące*** - w zależności, co się dzieje w spółce; okresowe - zestandaryzowane informacje kwartalne, półroczne, roczne - sprawozdanie finansowe) + prospekt emisyjny

• Oferta publiczna - po niej zazwyczaj wprowadzanie papierów wartościowych na giełdę , żeby upłynnić akcje, ale nie ma takiego wymogu (przy niedopuszczeniu do obrotu zorganizowane nie ma spójnego rynku skupu/sprzedaży, więc dla inwestorów lepiej dopuścić do obrotu: złożenie prospektu - może być ten sam co w ofercie publicznej -> przejście procedury dopuszczającej na GPW)

• KDPW - zdeponowanie papierów

• Rachunki papierów wartościowych

• Firmy inwestycyjne - pośrednictwo

• Prospekt emisyjny

• Sporządzenie, zatwierdzenie i upublicznienie prospektu - procedura

• Rozporządzenie KE 809/2004 - w całej UE - mówi, jak ma wyglądać prospekt - jego struktura

• Budowa prospektu - jednoczęściowy lub trzyczęściowy

• Jednoczęściowy: po ofercie publicznej nie może być ponownie wykorzystany

• Trzyczęściowy: większa elastyczność w dokonywaniu następnych ofert (części: rejestracyjna- kim jest emitent, ofertowa - opis papierów, podsumowująca - obie poprzednie części); każda część osobno rejestrowana i zatwierdzana w KNF i ważna 1 rok - można ją w tym czasie dowolnie wiele razy wykorzystywać

• Zasada jednolitego paszportu - prospekt zatwierdzony w jednym kraju może być podstawą do rozporządzania papierami wartościowymi za granicą, na terenie całej UE - zasada swobody przepływu kapitału; możliwość notowania akcji 1 spółki na różnych giełdach w tym samym czasie

• Wyłączenia prospektowe (1. Oferta skierowana do inwestorów kwalifikowanych lub 2. Oferta papierów wartościowych o wartości co najmniej 50tys. €; ale mimo wszystko jakiś dokument musi być - w w/w przypadkach - warunki emisji)

• Memorandum informacyjne - jak nie ma prospektu to obowiązuje memorandum; czasem zatwierdzane przez KNF; ma węższy zakres niż prospekt i nie podlega zasadzie jednolitego paszportu

• 
  Rola doradców: audytor od sprawozdań emisyjnych, doradca prawny, finansowy

• Procedura przed KNF - bada, czy prospekt zawiera wszystko na podstawie KE 809/2004 i czy jest zgodna formalność, nie informacje tam zawarte

• Termin ważności prospektu: 1 rok

• Publikacja prospektu - warunek oferty publicznej; publikacja na stornach internetowych spółek

• Wprowadzanie spółki na GPW

• Uchwała walnego zgromadzenia o zmianie wprowadzania akcji do obrotu

• Uchwałą walnego o dokonaniu nowej emisji akcji

• Ewentualna restrukturyzacja

• Wybór doradców

• Sporządzenie, zatwierdzenie, upublicznienie prospektu

• Dematerializacja akcji w KDPW (lub w innych izbach rozliczeniowych - teoretycznie, w praktyce KDPW ma monopol) - umowa pomiędzy emitentem a KDPW - zapłata

• Dopuszczenie i wprowadzenie akcji do obrotu na GPW

• Pierwsze notowanie - prezes spółki staje z prezesem GPW i bije w dzwon

• Obowiązki informacyjne na rynku regulowanym

• Informacje poufne - walor cenotwórczy

• Informacje bieżące i okresowe - raporty

• Zasady realizacji obowiązków informacyjnych

• Możliwość opóźnienia przekazania informacji

• Kryterium słusznego interesu emitenta

• Obowiązek zapewnienia poufności

• Znaczenie pakiety akcji - jak ktoś kupuje dużo akcji, co najmniej 5% głosów to inwestor ma obowiązków poinformowania o sobie spółki - spółka publikuje raport o tym; jak inwestor nie poinformuje spółki to nie ma prawa głosu - akcje nieme, żeby miały głos trzeba je sprzedać! (zapobieganie cichym przejęciom)

• Zjawisko insider trading - wykorzystanie informacji poufnej - nielegalne

• Zasady corporate govermance (kodeks dobrych praktyk giełdowych) - zasady ładu giełdowego; „complain or explain” - stosujesz się albo się tłumacz, czego się nie stosujesz - mówi o etyce działalności, np. informowanie w języku angielskim

• Wezwania - procedura zmierzająca do nabycia znacznego pakietu akcji

• Znaczenie pakiety akcji - co najmniej 5% akcji - trzeba znać inwestorów

• Nabycie akcji spółki publicznej w liczbie powodującej zwiększenie udziału w ogólnej liczbie głosów o więcej niż (trzeba dać obecnym akcjonariuszom możliwość wyjścia ze spółki, jeśli tak zareagują na nasze wejście):

• 10% w okresie krótszym niż 60 dni przez podmiot mający mniej niż 33% głosów

• 5% w okresie krótszym niż 12 m-cy przez akcjonariusza mającego ponad 33% głosów

• Publiczne wezwanie do zapisania się na sprzedaż lub zamianę akcji (podanie ceny)

• Przekroczenie progu 33% głosów - wezwanie na akcje dające prawo do 66% głosów

• Przekroczenie progu 66% głosów - wezwanie na akcje dające prawo do 100% głosów

• Procedura wezwania

• Ustanowienie zabezpieczenia na poczet akcji będących przedmiotem wezwania (w domu maklerskim w którym złożyliśmy zamówienie należy zdeponować na rachunku kwotę = cena proponowana x ilość akcji które jesteśmy zobowiązani wykupić)

• Ogłoszenie wezwania (możliwe contr wyzwanie)

• Cena akcji w wezwaniu - co najmniej średnia cena rynkowa z ostatnich 6 m-cy - zasada (jeśli spółka krócej na giełdzie to okres krótszy)

• Squeeze out

• W spółce osobowej - w zorganizowanym obrocie; czyli wykupienie przymusowo pozostałych inwestorów bez ich zgody, wiedzy

• Podmioty uprawione - kryterium 90% głosów

• Zabezpieczenie wartości akcji będących przedmiotem wyciśnięcia - przymus maklerski

• Cena akcji - cena średnia z 6 m-cy - minimalnie

• Pośrednictwo maklerskie - ogłoszenie za jego pośrednictwem dnia squeeze out'u

• Brak wpływu inwestorów mniejszościowych na sytację

• Zakaz manipulacji

• Środowisko prawne

• Główny postulat obrotu - przejrzystość

• Definicja manipulacji

• Art. 30 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi

• Obowiązek podmiotów nadzorujących do poinformowania KNF o każdym uzasadnionym podejrzeniu manipulacji

• Kryteria brane pod uwagę przez KNF:

• Rodzaj i skala potencjalnej manipulacji

• Stopień płynności papieru

• Zmiana kursów

• 
  Rekomendacje - osoba, która rekomenduje nie może grać na papierach wartościowych tejże spółki

• Odpowiedzialność emitenta za naruszenie obowiązków informacyjnych

• Sankcje administracyjne - nakładane przez KNF pieniężne do wysokości 2 mln zł lub zawieszenie albo wycofanie papierów wartościowych z obrotu

• Odpowiedzialność cywilna - pozew mają prawo złożyć osoby pokrzywdzone na emitencie lub konkretnej osobie z zarządu = bezpieczeństwo rynku i egzekwowalność obowiązków emisyjnych

• Odpowiedzialność karna - na członkach zarządu (ograniczenie wolności, więzienie lub grzywna; ale na spółki też można nałożyć; ale jedynie karę gigantyczną finansową - do 10% przychodów)

1. FUNDUSZE INWESTYCYJNE

• Koncepcja wspólnego inwestowania - obserwacja rynku, lokowanie pieniędzy i ich wycofywanie w odpowiednich monetach, zwykle prowadzona przez profesjonalistów w sposób bezpieczny; różne profile funduszy pod względem ryzyka - inwestycje a papiery skarbu państwa czy akcje np. fundusze emerytalne

• Fundusze inwestycyjne w Polsce - inwestycje na prywatny rachunek klienta:

• 
  Fundusze inwestycyjne otwarte (FIO) -najpowszechniejsze, podlegają prawom wspólnotowym i wszystkie w UE działają na takich samych zasadach, inwestują w zbywalne instrumenty finansowe = papiery inwestycyjne (ścisłe ograniczenie); każdy może wykupić jednostkę inwestycyjną funduszu; fundusz musi na bieżąco (codziennie) wyceniać swój majątek na jednostkę inwestycyjną= bardzo szerokie obowiązki informacyjne; codziennie w godzinach przyjmowania zapisów można sprzedać jednostkę (swoboda umarzania), a fundusz ma obowiązek wypłaty jej wartości; stały dopływ i odpływ gotówki -> wysoka fluktuacja wartości

• Fundusze inwestycyjne zamknięte (FIZ) - nie ma możliwości umarzania certyfikatów z dnia na dzień, są na to określone terminy i można je jedynie sprzedać innemu inwestorowi (skala sprzedaży papierów dużego funduszu może spowodować negatywny impuls na giełdzie, dlatego fundusz inwestycyjny w prospekcie określa czas skupu i nie musi się aż tak liczyć ze zmiennymi humorami inwestorów jak FIO), bariery na wejściu - nie każdy może być inwestorem, emituje certyfikaty (to jest papier wartościowy); inwestuje we wszystko: kontrakty, fundusze, działa sztuki (swoboda inwestowania ograniczona jedynie przez prospekt emisyjny i ustawę)

• Specjalistyczne Fundusze inwestycyjne otwarte (SFIO)

• Towarzystwa funduszy inwestycyjnych (TFI) - mózg FI (FI to bezładna masa papierów); zatrudnia maklerów i analityków odpowiedzialnych za zarządzanie FI; tworzenie prospektów emisyjnych - w co i na jakich zasadach FI może inwestować

• Regulacje wspólnotowe:

• 
  UCITS (Undertakings for Collective Investment in Transferable Securities) - ograniczenia obowiązkowe, regulowane przez przepisy prawa wspólnotowego, wszystkie fundusze zharmonizowane np. brak możliwości inwestowania w akcje powyżej 20(40?) % - dywersyfikacja portfela inwestycyjnego, prowadzenie przez wyspecjalizowane osoby zajmujące się badaniem rynku

• Zasada jednolitego paszportu - prospekt emisyjny zatwierdzony prze KNF daje możliwość akcji dystrybucyjnej we wszystkich państwach członkowskich po wcześniejszej notyfikacji

1. TOWARZYTWA FUNDUSZY INWESTYCYJNYCH

• Spóła akcyjna nadzorowana przez KNF

• Organ funduszy inwestycyjnych

• Zadania własne - rękojmia należytego zarządzania FI

• Tworzenie funduszy - np. oferta zgodna z aktywnym trendem (Bułgaria, Seria, Rumunia)

• Zarządzanie funduszami, w tym pośredniczenie w zbywaniu i odkupywaniu tytułów uczestnictwa - prawidłowe wydawanie jednostek i certyfikatów, brak opóźnień

• Fundusz zarabia na prowizji za zarządzanie

• Reprezentowanie funduszy wobec osób trzecich - działanie w imieniu i na rzecz funduszu (jak zarząd w spółce)

• Doradztwo i zarządzanie portfelem papierów wartościowych - tworzenie indywidualnych profili inwestycyjnych na życzenie inwestora, który podaje próg akceptacji ryzyka i w co chce inwestować

• Fundusze parasolowe - ponieważ 1 fundusz = 1 osoba prawna, to inwestor zmieniałby fundusz musiałby płacić podatek od dochodu; tworzenie funduszy parasolowych służy optymalizacji podatkowej - posiada sieć funduszy, nie będących osobami prawnymi (tylko masa aktywów), w obrębie fundusz parasolowego inwestorzy mogą się przemieszczać i płacą podatek dopiero po całkowitym z niego wyjściu

1. PODMIOTY ZAANGAŻOWANE W FUNKCJONOWANIE FUNDUSZY INWESTYCYJNYCH

• Depozytariusz

• Banki i KDPW

• Nadzór ze strony KNF

• Zadania:

• Prowadzenie rejestru aktywów finansowych -> codzienne, przejrzystość funkcjonowania FI -> info dla TFI

• Nadzór nad zbywaniem i odkupywaniem tytułów uczestnictwa - czy prawidłowo

• Nadzór na prowadzenie spraw FI w tym kontrola stanu wartości aktywów netto, wartości tytułów uczestnictwa - jak RN dla TFI - nadzór czy technicznie wszystko prawidłowo

• Ochrona uczestników funduszu - gwarant, że wszystko jest ok w działaniu i wycenie wartości netto -> odpowiedzialność solidarna Depozytariusz i TFI

• Pozostałe podmioty:

• Dystrybutorzy

• Pośredniczenie w odkupieniu i zbywaniu tytułów uczestnictwa - zbroje ramię TFI

• Agent transferowy

• Prowadzenie rejestru uczestników funduszu - uaktualniania listy

• Bieżący kontakt w uczestnikami funduszu

• Dystrybutor i agent transferowy to zwykle ten sam podmiot

• KNF

• Nadzór nad FI i TFI w zakresie ich działalności oraz realizacji ustawowych obowiązków

1. FUNDUSZE INWESTYCYJNE OTWARTE - forma prawna

• Możliwość przystąpienie i wystąpienia w każdej chwili

• 
  Obowiązek odkupienia jednostek na każde żądanie uczestników funduszu = płynne aktywa (zbywane papiery wartościowe)

• Jednostki uczestnictwa

• Brak możliwości prowadzenia obrotu jednostkami uczestnictwa FIO - zapis na rachunku inwestycyjnym

• Rodzaje FIO = formy ekonomiczne (specjalizacje) - podział wg profilu ryzyka

• Fundusz papierów dłużnych

• Fundusz pośredni

• Fundusz akcji

• Obowiązki informacyjne FIO - codzienne info o zmianie wartości jednostki inwestycyjnej

• Limity i ograniczenia inwestycyjne FIO - tylko w dopuszczone do obrotu i płynne np. nie w nieruchomości - zapewnienie bezpieczeństwa

1. FUNDUSZ INWESTYCYJNY SPECJALISTYCZNY OTWARTY

• Podobna konstrukcja do FIO

• Jednostki uczestnictwa

• Główne różnice

• Możliwość ograniczenia kręgu inwestorów

• Możliwość odmiennego określenie terminów i warunków odkupienie jednostek - częstotliwość odkupu i sprzedaży np. raz na miesiąc -> niższa zmienność (ograniczenie wpływu paniki inwestorów)

• Możliwość powołania rady inwestorów - nie sam depozytariusz, poważniejsze decyzje podejmowane wspólnie z inwestorami

• Możliwość prowadzenia bardziej liberalnej polityki informacyjnej - info raz na tydzień/ miesiąc tak jak skup jednostek = czas na wycenę aktywów (inwestycje w papiery pochodne)

• Forma pośrednia miedzy FIO i FIZ

• Większa stabilność

• Mniejsza płynność

1. FUNDUSZE INWESTYCYJNE ZAMKNIĘTE

• Kwalifikowanie wehikuły emisyjne

• Emisja papierów wartościowych o charakterze udziałowym - certyfikatów

• Brak możliwości umorzenia certyfikatu na żądanie

• Możliwość obrotu certyfikatami

• Cel inwestycyjny - czas trwania FIZ

• Obowiązek dokonania wyceny aktywów finansowych funduszy przynajmniej raz na 3 miesiące - podatki od przychodu

• Obowiązki informacyjne FIZ - szerokie gdy wprowadzone do obrotu

• Szerokie możliwości w zakresie polityki inwestycyjnej - nieruchomości, działa sztuki i inne super niepłynne. ->wycena obarczona wysokim ryzykiem błędu; konieczność publikacji wyceny aktywów w funduszu

• Organy obowiązkowe: rada inwestorów i zgromadzenia inwestorów (organ właścicielski - jak WZA) jako dodatkowe organy FIZ

• Sekurytyzacja - pojęcie, cele, praktyka

• Zakup wierzytelności po cenie niższej niż nominalnej(np. opiewającej na 200 zł za 80 zł)

• Problemy ze ściągnięciem długu + potrzebna gotówka

• Emisja papierów dłużnych

• Cel : windykacja

• Zysk: gdy uda się ściągnąć większa część długu niż zapłaciło się za papier dłużny

• B. lukratywny biznes w Polsce = wysoka ściągalność długów

• Modele transakcji sekurytyzacyjnej

• Podmioty uczestnictwa w transakcjach

• Firmy sekurytyzacyjne jako szczególny rodzaj FIZ

• Sekurytyzacja wierzytelności bankowej

• Problem tajemnicy bankowej a zaleganie ze spłatą

• Problem zgody dłużnika na przejęcie wierzytelności - często w umowach zgoda, ale brak danych o tym gdzie mogłaby być przelana = unieważnienie

• Aranżer: Banki, Firmy leasingowe, Przedsiębiorstwa

1. FUNDUSZ TYPU UCITS

• Regulacje wspólnotowe w zakresie zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe

• Kryteria:

• Inwestowanie na rachunek inwestorów

• Zbywane papiery wartościowe lub inne aktywa płynne

• Dywersyfikacja ryzyka

• Odkupywanie lub umarzanie tytułów uczestnictwa na żądanie inwestorów

• Zasada jednolitego paszportu - ryzyko kursowe -> Polacy mało inwestują za granicą

• Sytuacja tzw. funduszu non-UCITS - fundusze niebędące przedsiębiorstwami zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe, wszystkie fundusze niezharmonizowanych, niezależnie od tego, czy podlegają przepisom krajowym czy nie; nie mogą być wprowadzone do obrotu w ramach uproszczonej ścieżki

• Wprowadzenie zagranicznych funduszy UCITS do obrotu w Polsce

• KNF nie musi wyrazić zgody

• Umowa notyfikacyjna (komplet dokumentów) i 2 miesiące

• KNF ma tylko prawo dopytać o dokumenty, nie może odmówić

Prawo upadłościowe i naprawcze

Cele regulacji:

- równomierne zaspokajanie wierzycieli (jeżeli spółka straciła płynność, to musi wybrać kogo najpierw spłaci. Wierzycieli należy traktować równo - sprawiedliwy podział majątku ale jest hierarchia:

- w I kolejności: podatki, ZUS, kwestie skabowe

- w II kolejności: zabezpieczenia rzeczowe (hipoteka, zastawy)

- w III kolejności: dopiero ci co są bez zabezpieczeń (wierzyciele osobiści), dzielą się po równo.

- zapobieganie powstawaniu stanów niewypłacalności przedsiębiorców

- wspomaganie zachowania zdolności produkcyjnych oraz zdolności do udziału w konkurencji rynkowej

Postępowanie upadłościowe - głównym chroniony są wierzyciele!!!

Prawo upadłościowe

- szuka porozumienia międy wierzycielami a dłużnikami tak aby spłacili wierzycieli na różne sposoby

- mówi także o zapobieganiu niewypłacalności spółki odpowiedzialność osobista zarządu - jeśli upadłość zostanie ogłoszona zbyt późno, to członkowie mają przejebane. Zostaną pociągnięci do odpowiedzialności bo w ich interesie jest poinformowanie wierzycieli o niewypłacalności spółki (bo wtedy wierzyciele mogą zabrać im kasę osobistą)

Prawo naprawcze:

- głównie mówi o prowadzeniu restrukturyzacji spółki, tak aby zaspokoić wierzytelności (np. przez sąd), czyli co zrobić aby kapitał nie poszedł w pizdu razem ze spółką.

- cele syndyku w prawie naprawczym: ochronić wierzycieli i zapobiec rozleceniu spółki, tak aby mogła wciąż funkcjonować i spłacać zobowiązania.

Modele upadłości:

- upadłości likwidacyjna - koniec przedsiębiorstwa, ale nie znika substancja przedsiębiorstwa (maszyny, hale etc.) tzn. zniknie przedsiębiorca ale nie przedsiębiorstwo.

- upadłość układowa - przedsiębiorstwo wciąż funkcjonuje, niewiele się zmieni jeśli chodzi o formę (przedsiębiorca) ale pojawia się umowa z wierzycielami (np. aby zapewnić ciągłość w spłacie długu wierzyciele wymuszają sprzedanie przez przedsiębiorstwo jednej z linii produkcyjnych aby stanąć na nogi)

- możliwość zmiany modeli upadłości w trakcie trwania postępowania postępowanie naprawcze - jeszcze nie upadłości, restrukturyzacja pod ochroną sądu, firma nie płaci zobowiązań na czas ochrony sądowej!!!!!!!!!

ZASADY:

- upadłość dotyczy przedsiębiorców (choć od 1,5 roku istnieje w Polsce upadłość konsumencka, każdy może ją ogłośić raz w życiu)

- Likwidacja (parcelujemy majątek) lub układ (nie ma podziału majątku, czasami wierzyciele przejmują rolę wspólników).

Pojęcie niewypłacalności:

- niewykonywanie wymaganych zobowiązań

- dłużnikiem nieypłacalnym również ten, którego zobowiązania przekroczą wartośc majątku.

- Sąd może oddalić wniosek o ogłoszenie upadłości gdy:

- opóźnienie w płaceniu nie przekracza 3 miesięcy

- suma niewykonanych zobowiązań nie przekracza 10% wartości bilansu

- jeśli ktoś zgosi wniosek o upadłość „just for fun” to sąd uchyli wniosek i spółka będzie mogła przejść do ofensywy (domagać się odszkodowania o zniesławienie)

Tutaj trochę kimnąłem i ręka mnie zaczęła boleć…. ;(

Postanowienie sądu o ogłoszeniu upadłości:

- Obwieszczenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym

- wezwanie wierzycieli do zgłaszania swoich wierzytelności

Syndyk (przy upadłości likwidacyjnej)

- przejęcie zarządu majątkiem i likwidacja

Nadzorca Sądowy - kontrola czynności upadłego (przy upadłości likwidacyjnej).

Zarządca (przy upadłości układowej) - gdy sąd postanowił o odebraniu prawa zarządu własnym majątkiem.

UCZESTNICY POSTĘPOWANIA

- upadły

- wierzyciele

Rola sądu upadłościowego oraz sędziego komisarza sprawdza co się dzieje w spółce, oko i ucho sądu upadłościowego.

A tutaj Aga już przyszła na wykład!!!!

34

Modus vivendi - pochodzące z łaciny określenie dotyczące ułożenia stosunków pomiędzy stronami (np. państwami) na podstawie tymczasowego kompromisu, z pominięciem najbardziej rozbieżnych i zapalnych kwestii oraz zakładające ich późniejsze uregulowanie.

Rozwój prawa rzymskiego:

• Ustawa XII tablic (poł. V w. p.n.e.);

• Epoka klasyczna (schyłek republiki - III w. n.e.):

• Prawo stanowione, zwyczajowe, rola urzędników i prawników;

• Stworzenie systemu powszechnego, opartego na normach abstrakcyjnych;

• Nowe instytucje w prawie gospodarczym.

• Dominat (od III w. n.e.) - kodeksy cesarskie, stopniowa wulgaryzacja prawa;

Reformy Justyniana (VI w. n.e.) - Corpus Iuris Civilis (kodeks Justyniana).

Precedens - wyrok sądowy mogący wpływać na treść orzeczeń wydawanych w sprawach późniejszych. Precedensy zwykło się dzielić na:

• de facto - wpływające na treść przyszłych decyzji sądowych w sposób faktyczny, tj. można odnotować ich rzeczywiste oddziaływanie na sposób interpretacji i stosowania prawa w sprawach, które miały miejsce po rozstrzygnięciu sprawy precedensowej

• de iure - oprócz faktycznego wpływu cechuje je ponadto przymiot prawnego związania; oznacza to, że sąd orzekający w sprawach późniejszych ma prawny obowiązek przestrzegania wyroków sądowych wydanych w sprawach poprzednich.

Obowiązek wynika z zasady stare decisis, zgodnie z którą sprawy raz już w pewien sposób rozstrzygnięte nie powinny być rozstrzygane inaczej w przyszłości.

Występowanie precedensów de facto przypisuje się systemom kontynentalnym systemom prawnym (civil law), natomiast precedensów de iure systemom prawnym common law, a więc przede wszystkim UK i USA.

Wielka Karta Swobód (ang. The Great Charter) - akt wydany w Anglii w 1215 przez króla Jana bez Ziemi pod naciskiem możnowładztwa, wzburzonego królewską samowolą i uciskiem podatkowym. Formalnie była przywilejem mającym równocześnie znamiona umowy między królem a jego wasalami. Ograniczała władzę monarszą, głównie w dziedzinie skarbowej (nakładanie podatków za zgodą rady królestwa) i sądowej (zakaz więzienia lub karania bez wyroku sądowego), określając uprawnienia baronów, duchowieństwa i zakres swobód klas niższych.

Wielka Karta Swobód przyznawała feudałom prawo oporu przeciwko królowi w razie naruszenia przez niego praw w niej zawartych).

Ustawy norymberskie - ustawy rasowe ogłoszone 15 września 1935 na zjeździe Reichsparteitagu w Norymberdze. Do ustaw tych należały:

• Ustawa o obywatelstwie Rzeszy;

• Ustawa o ochronie krwi niemieckiej
  i niemieckiej czci;

• Ustawa o barwach i fladze Rzeszy.

Ważniejsze od nich jest prawo naturalne.

Norma generalna to norma, której hipoteza jest sformułowana przy pomocy nazwy generalnej, a więc odnosi się do adresatów wskazanych poprzez cechy, np. pracodawca (osoba zatrudniająca inne osoby), osoba pełnoletnia (osoba, która ukończyła XX lat życia). Tego rodzaju normy z reguły będą występować w ustawach i innych aktach normatywnych. Przeciwieństwem normy generalnej jest norma indywidualna.

Norma abstrakcyjna, to norma prawna, której dyspozycja formułuje regułę wielokrotnego (powtarzalnego) powinnego zachowania.

Subsumcja - podpinanie stanów faktycznych pod konkretne przepisy prawne (kreowanie abstrakcyjnych norm, obejmujących rozległe stany faktyczne powoduje ryzyko ominięć, istnienia luk w prawie; dobre prawo ogranicza te luki).

Czym różni się nieważność względna od bezwzględnej?

Podstawowa różnica jest taka, że czynność bezwzględnie nieważna jest bezskuteczna z mocy samego prawa (ex lege). W przypadku zaś względnej nieważności potrzebne jest działanie uprawnionego lub orzeczenie sądowe, aby mogła ona zaistnieć. Na nieważność bezwzględną może się powołać dosłownie każdy, a w przypadku tej drugiej nieważności tylko określony krąg osób wskazany w ustawie (np. w przypadku groźby tylko osoba która działa pod jej wpływem). Czynność prawną względnie nieważną można konwalidować (z reguły następuje to w ten sposób, że uprawnony podmiot nie skorzysta z „okazji” do stwierdzenia nieważności w wyznaczonym terminie).

Podobieństwo pomiędzy obiema postaciami nieważności polega na tym, że z chwilą unieważnienia danej czynności (a więc w przypadku względnej nieważności) czynność jest nieważna od samego początku (ex tunc). Tak samo jest przy nieważności bezwzględnej.

HIERARCHIA SĄDÓW


System sądownictwa dzieli się w jeszcze jeden sposób: istnieją sądy rejonowe, okręgowe, apelacyjne i Sąd Najwyższy. Większość spraw rozpatrywana jest najpierw, czyli w pierwszej instancji, w sądzie rejonowym. Niektóre sprawy od razu należą do kompetencji sądu okręgowego. Dotyczy to poważniejszych spraw, zarówno cywilnych (np. rozwód czy roszczenia majątkowe, gdy wartość przedmiotu sporu jest wyższa niż 30 tys. zł), jak i karnych (np. zabójstwo).
Jeżeli nie zgadzamy się z wyrokiem wydanym przez sąd pierwszej instancji, możemy złożyć apelację. Wtedy sprawę rozpatrzy sąd drugiej instancji. Gdy nie zgadzamy się z wyrokiem, który zapadł w drugiej instancji, pozostaje już tylko kasacja składana do Sądu Najwyższego, którego zadaniem jest jedynie sprawdzenie, czy sądy niższych instancji prawidłowo wykorzystały prawo w swoim postępowaniu, nie analizuje on materiału dowodowego i nie zbiera go ponownie.
Postępowanie sądowe w Polsce jest dwuinstancyjne.

Hierarchia aktów prawnych:

Sejm - tworzy prawo:

Sejm => Senat => (Sejm) => Prezydent => Ogłoszenie Ustawy
w Dzienniku Ustaw

1. Konstytucja - ustawa zasadnicza, tworzy ramy wszystkich niższych
   norm - muszą być z nią zgodne, w
   przeciwnym razie nie mogą one funkcjonować

2. Umowy Międzynarodowe Ratyfikowane Za Zgodą Sejmu

3. Ustawy

4. Pozostałe Umowy Międzynarodowe

5. Rozporządzenia - wydane zawsze w ramach określonych przez sejm

6. Akty Prawa Miejscowego - obowiązują, ale nie zawsze powszechnie

Hierarchia aktów prawnych oznacza, że:

1. Akty niższego rzędu muszą być zgodne z aktami wyższego rzędu;

2. Akty wyższego rzędu są ogólniejsze niż akty niższego rzędu, które je uszczegóławiają;

3. Aby było możliwe wydanie rozporządzenia lub aktu prawa miejscowego, ustawa musi na to zezwalać.

Zadośćuczynienie pieniężne jest w prawie polskim jednym z dwóch sposobów wyrównania szkody niemajątkowej (drugim jest zasądzenie odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany przez poszkodowanego cel społeczny).

Odszkodowanie - świadczenie jakie należy się poszkodowanemu za wyrządzenie szkody od osoby, która tę szkodę wyrządziła lub ponosi za nią odpowiedzialność.

Spółki osobowe: - jawna

- partnerska

- komandytowa

- komandytowo-akcyjna

Spółki kapitałowe: - z o.o.

- akcyjna

Spółka cywilna - umowa

- prawo własności (od rzeczy) - nieterminowe;

- prawo użytkowania wieczystego - może
ustanowić Skarb Państwa lub administracja
samorządowa, max 99 lat;

- prawa względne - wynikające z dzierżawy,
wynajmu;

- prawa bezwzględne - prawo własności.

Oblat - osoba, do której kierujemy ofertę;

Powstanie umowy - z chwilą oświadczenia woli;

Brak terminu - należy niezwłocznie zawrzeć lub odrzucić umowę

Wadium: podmiot, który nie wpłacił bądź nie zabezpieczył wadium nie bierze udziału w aukcji albo przetargu. Po zakończeniu przetargu bądź aukcji (zawarciu zamierzonej umowy) organizator jest obowiązany zwrócić uczestnikom uiszczone wadia natomiast, gdy zostały one zabezpieczone, poręczenie to wygasa z mocy ustawy. Wyjątkiem jest sytuacja w której nie doszło do realizacji umowy. Jeżeli powstała ona wskutek winy uczestnika tzn. gdy uchyla się on od zawarcia umowy, mimo iż jego oferta została wybrana - organizator może zachować wadium dla siebie lub dochodzić zaspokojenia sumy wadium z tytułu poręczenia. Jeżeli powstała ona wskutek winy organizatora, tzn. gdy uchyla się on od zawarcia umowy z uczestnikiem, którego oferta została wybrana - uczestnik może żądać zwrotu podwójnej wysokości wadium bądź w inny sposób domagać się naprawienia szkody.

* - można dodać zastrzeżenie np. terminowe - precyzyjnie oznaczone lub warunek = zależne od zdarzenia przyszłego i niepewnego, np. pozytywna decyzja UOKiK w sprawie sprzedaży akcji jest warunkiem zawarcia umowy; nie wolno sprzedać nieruchomości pod warunkiem - umowa nieważna na korzyść kupującego!

Dobra wiara - nieświadomość tego, że nie jest się właścicielem, posiadanie samoistne, samozwańczy właściciele - płacą podatki, czynsz, remontują, itp;

Zła wiara - świadomość, że jest się właścicielem

C+A = p. samoistne i zależne

C = dzierżenie

Prawo służebności- przykład: obowiązek udostępnienia dojazdu w przypadku sprzedaży ziemi nie posiadającej dostępu do drogi publicznej; za służebność należy się wynagrodzenia, gdyż ogranicza ona prawa właściciela rzeczy obciążonej; rzecz władnąca

i obciążona prawem służebności.

Odstąpienie od umowy
wypowiedzenie

-> konsument może odstąpić, przedsiębiorca - nie (zakupy przez internet, od domokrążcy)

Adwokaci = przedsiębiorcy;

Radcy prawni = przedsiębiorcy lub konsumenci

Polskie ustawy zgodne z przepisami dyrektyw - są one wytycznymi dla ustawodawcy; w związku z nieprzestrzeganiem dyrektyw grożą sankcje administracyjne

18% - podatek liniowy dla przedsiębiorstw

Przedsiębiorca może mięć tylko jedno przedsiębiorstwo!

Jeśli nie uzyskamy koncesji lub zezwolenia - udajemy się do organu wyższego WSA, a potem NSA

• KRS - najważniejszy - zawiera wszystkie podmioty działalności, z wyjątkiem osób fizycznych;

• Ewidencja działalności gospodarczej - zawiera spis osób fizycznych

Wspólnik cichy - zgodnie z modyfikacjami zasad prowadzenia i reprezentacji spółki w spółce mogą być tzw. wspólnicy o charakterze cichym, którzy posiadają ograniczone prawo do podejmowania decyzji

Spółka lwia - konstrukcja umowy, w której którykolwiek ze wspólników zostaje pozbawiony zysków jest niemożliwa, bezprawne i nieważna z punktu widzenia prawa w Polsce. (spółka - działalność gosp. nie istniejąca bez zysku!)

Wkład do spółki może mieć charakter pieniężny i niepieniężny (aport). Wkładem mogą być także usługi, najczęściej o charakterze specjalistycznym, jak również oddanie do bezpłatnego używania w spółce określonej rzeczy.
Świadczenie usług czy pracy może mieć charakter długotrwały lub może chodzić o wykonanie jednej konkretnej usługi. Gdy wspólnikiem jest osoba prawna, wkładem może być również praca świadczona przez pracowników tej osoby na rzecz spółki. Praca ta nie może polegać na prowadzeniu spraw spółki oraz na jej reprezentowaniu, gdyż do tych czynności jest zobowiązany każdy wspólnik z mocy samych przepisów prawa.

Min. kapitał zakładowy z spółce: z o.o. - 50 tys., akcyjnej - 100tys.

Ustawa o tzw. złotym wecie - regulacja ta ma zagwarantować państwu szczególne prawa w kilkunastu strategicznych spółkach o kluczowym dla gospodarki kraju znaczeniu. Projekt ma ogromne znaczenie z punktu widzenia ochrony ważnych interesów państwa w spółkach kapitałowych posiadających istotne znaczenie dla porządku publicznego lub bezpieczeństwa publicznego, szczególnie w kontekście już dokonanej i trwającej prywatyzacji spółek sektora energetycznego i infrastruktury. Projekt przewiduje iż państwo, poprzez ministra skarbu, będzie miało prawo w niektórych kwestiach prawo weta w 14 wybranych spółkach.

„Monitor Sądowy i Gospodarczy” jest ogólnopolskim dziennikiem urzędowym, w którym publikowane są obwieszczenia i ogłoszenia wymagane przez Kodeks spółek handlowych, Kodeks postępowania cywilnego, ustawę o Krajowym Rejestrze Sądowym i inne ustawy np. informacje o walnych zgromadzeniach.

Informacja o tym, kto jest organem dominującym w spółce ma istotny wpływ na wycenę akcji spółki, jest ważną informacja dla inwestorów i zarządu (zarząd - „powiernik akcjonariuszy wynajęty w celu zwiększenia wartości akcji”). W przypadku zaniedbania obowiązku informacyjnego akcje przekształcają siew akcje nieme, co oznacza utratę prawa głosu.

Odpowiedzialność subsydiarna - wierzyciel spółki może prowadzić egzekucję z majątku wspólnika w przypadku, gdy egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna

Odpowiedzialność solidarna jest formą wspólnej odpowiedzialności wielu dłużników, dla której charakterystyczne jest, iż każdy z dłużników jest odpowiedzialny za cały dług, zaś spełnienie świadczenia przez jednego (któregokolwiek) z dłużników zwalnia pozostałych. Aż do zupełnego zaspokojenia wierzyciela wszyscy dłużnicy solidarni pozostają zobowiązani. Jest to odstępstwo od zasady podzielności długu, wyrażonej w tym, że zarówno dług, jak i wierzytelność dzielą się na tyle niezależnych od siebie części, ilu jest dłużników albo wierzycieli.

Rada Nadzorcza - odwołuje i kontroluje zarząd, opiniuje działania zarządu i pozwala mu podpisać umowę (na mocy decyzji właścicieli - np. umowy powyżej 1mln zł)

Zgromadzenia właścicielskie (walne) - wspólników lub akcjonariuszy - ma miejsce przynajmniej raz w roku, zwoływane jest tylko w celu załatwienia konkretnych spraw, np. rozliczenie sprawozdania finansowego - zatwierdza je zgromadzenie walne.

Banki - kapitał zakładowy - 5 mln zł + kapitał zapasowy

Uprawnienie mniejszości - nawet jak mamy 5% akcji to możemy poprosić zarząd o zwołanie walnego

Absolutorium - akt zatwierdzający decyzje zarządu

FUNDUSZ INWESTYCYJNY - nie spółka, ale odrębny podmiot - rządzi się inaczej!

W sp. z o.o. - jest Komisja Rewizyjna - każdy z członków może działać indywidualnie, sprawować nadzór, mieć dostęp do informacji i dokumentów

W sp. a. - Rada Nadzorcza nie działa indywidualnie, ale kolegialnie, zbiorowo, ale jeśli uchwałą indywidualna osoba dostanie prawo do nadzoru to ok

Siła akcji decyduje o pozycji akcjonariusza w spółce

Możliwość ograniczenia odpowiedzialności osobistej - szybkie złożenie wniosku o upadłości spółki

Jak dowiedzieć się czy spółka jest konkurencyjna (dochodzenie nielojalności)?

Sprawdza się to poprzez :przedmiot działalności z PKD (Polska Klasyfikacja Działalności) ustalony w umowie spółki; w praktyce nie musi się to pokrywać, gdy zakres działalności jest bardzo szeroki, kwestię nazwy, kryterium terytorialne.

Pod pojęciem działalności konkurencyjnej kryją się takie działania podmiotów, których celem jest oferowanie takiego samego typu produktów (usług) bądź ich substytutów, o takich samych lub zbliżonych walorach użytkowych, konsumentom posiadającym jednakowe oczekiwania na wspólnym obszarze geograficznym.

Syndyk to pod zarządami starych regulacji prawnych - osoba zarządzająca majątkiem przedsiębiorcy postawionego w stan upadłości oraz dokonująca podziału funduszy między wierzycieli zgodnie z zasadami prawa upadłościowego i naprawczego

Suma komandytowa - kwota, do wysokości której komandytariusz odpowiada za zobowiązania spółki komandytowej wobec jej wierzycieli.

Pojęcie sumy komandytowej nie jest tożsame z wkładem komandytariusza do spółki. Wkładem, zgodnie z definicją zawartą w Słowniku języka polskiego PWN, jest „kwota pieniężna lub określone wartości rzeczowe (np. maszyny, narzędzia, surowce) wnoszone jako udział do jakiegoś przedsiębiorstwa, spółdzielni, spółki itp.”. Suma komandytowa jest natomiast pojęciem abstrakcyjnym służącym ograniczeniu odpowiedzialności komandytariusza za zobowiązania spółki do określonej kwoty.

Każdy wspólnik zobowiązany jest do wniesienia wkładu do spółki. Nie można zwolnić wspólnika, czy to komplementariusza czy komandytariusza, z obowiązku wniesienia wkładu. Takie postanowienia umowy spółki są nieważne. Dopuszcza się jednak wniesienie przez komandytariusza wkładu do spółki w wartości niższej niż suma komandytowa (art. 108 Kodeksu spółek handlowych). Zgodnie z art. 112 §1 Kodeksu spółek handlowych komandytariusz jest wolny od odpowiedzialności za zobowiązania spółki wobec jej wierzycieli w granicach wartości wkładu wniesionego do spółki. Oznacza to, że jeżeli wartość wkładu wniesionego przez komandytariusza do spółki jest niższa od oznaczonej kwotowo w umowie spółki sumy komandytowej, komandytariusz ponosi względem wierzycieli spółki odpowiedzialność w granicach różnicy pomiędzy wysokością sumy komandytowej a wartością wniesionego wkładu. Jeżeli zaś wartość wkładu wniesionego przez komandytariusza do spółki jest równa lub wyższa od sumy komandytowej, komandytariusz nie ponosi odpowiedzialności za zobowiązania spółki względem wierzycieli.

Obowiązek lojalności mogą łamać komandytariusze!! Chyba, że inaczej zastrzegliśmy w umowie - wtedy nawet komplementariusza można wyłączyć spod tego obowiązku

Minimalna wartość nominalna akcji : 1 gr - prawo do wkładu, a wartość realna

- prawo do całego majątku firmy

Wartość rynkowa - wartość wyceny rynkowej całego majątku spółki

Wartość nominalna - do kapitału zakładowego

sp. z o. o. można podzielić lub włączyć w skład innej sp.

Zwyczajne zgromadzenie wspólników - raz do roku, na koniec roku obrotowego, zatwierdzanie sprawozdań i danie/ niedanie absolutorium - niewiele wnosi, ale rzutuje na opinię członków RN

Nadzwyczajne zgromadzenie wspólników - zwoływane w zależności od potrzeb

sp. z o. o. może emitować obligacje!!

Zgoda zarządu i wspólników jeśli umowa przekracza dwukrotność kapitału zakładowego

Zmiana kapitału - zmiana u notariusza i w KRSie umowy spółki

Obniżenie kapitału - proporcjonalnie umorzenie udziałów

Zanim obniżymy kapitał - ogłoszenie wierzycielom chęci obniżenia, mogą żądać zabezpieczenia od spółki: np. hipoteka, zastaw rejestrowy

Zbywanie udziałów: musi być notarialnie poświadczone!! Pisemnie, z podpisami

Księga udziałów - każdy zapisany do niej jest wspólnikiem

Wpis do księgi =? Zmiana zapisu w KRSie;

Nie ma wpisu = nie jesteśmy wspólnikiem

wymóg współdziałania - ograniczenie kompetencji organów poprzez ustalenie listy czynności dla których dokonania jest potrzebne ich współdziałanie; sankcje za złamanie wymogu są zależne od tego, gdzie został on zapisany:

-w KSH np. sprzedaż nieruchomości - nieważność czynności prawnej

-w statucie - umowa ważna, odpowiedzialność osobista lub odszkodowawcza

Wymóg ten może być dowolnie modyfikowany w statucie, może dotyczyć dowolnych czynności i przyjmować różne progi głosów WZA

za otrzymaniem pełnomocnictwa ogólnego lub szczegółowego

Z ważnych powodów prawo prowadzenia spraw spółki może być wspólnikowi odebrane. Może do tego dojść na mocy prawomocnego orzeczenia sądu, co dotyczy również zwolnienia wspólnika od obowiązku prowadzenia spraw spółki.
Wspomniane „ważne powody" nie mają jednolitego charakteru. Można tu zaliczyć na przykład nieuczciwość wspólnika, niezdolność fizyczną lub umysłową wspólnika, jego długotrwałą nieobecność, nielojalność partnerską, niezachowanie tajemnic spółki. Należy pamiętać, iż umowa spółki partnerskiej może przewidywać, że prowadzenie spraw i reprezentowanie spółki powierza się zarządowi.

obowiązkowe w przeciwie-ństwie do sp. k.-a.

Akcje:

1. Imienne - jedyne wpisywane do księgi udziałów; przeniesienie: podpisanie umowy -> zarejestrowanie w spółce (wykazanie ważnego i skutecznego nabycia akcji) -> wpisanie do księgi udziałów ->zostanie akcjonariuszem

2. Na okaziciela - uprawniony do wykorzystania jest ten kto je posiada; przeniesie: razem z posiadaniem

dysponowanie prawem

Aggio - wyrażona procentowo nadwyżka kursu dewiz, papierów wartościowych powyżej ich wartości nominalnej; nadwyżka kapitału zakładowego zasilająca pozostałe fundusze w spółce

Czym różni się nabywanie od obejmowania?

Nabywanie - skup już istniejących akcji od akcjonariuszy; możliwe w konkretnych cenach

Obejmowanie - związane z postawaniem akcji: kreacja i nabycie nowych akcji - niemożliwe, bo byłoby to zawarcie umowy sp. z samą sobą

Prawo poboru - daje posiadaczom akcji pierwszeństwo w zakupie nowych (powstających) akcji w procencie takim, jaki posiadają w kapitale zakładowym. Chodzi o utrzymanie kontroli nad spółką przez dotychczasowych udziałowców. Może uczestniczyć w wolnym obrocie - można je odsprzedać osobie trzeciej (nie zawsze, czasem jest ono uznawane za prawo o charakterze niezbywalnym; w sp. prywatnych zwykle zbywalne). Jeżeli nie kupujemy akcji, to opłaca się nam odsprzedać prawo poboru. W przeciwnym wypadku stracą one na wartości o prawo poboru, które wygasa. Aby wyłączyć prawo pobory (s. prywatna i otwarta)WZA musi podjąć stosowną uchwałę.

W ramach akcji istnieją serie i grupy. W spółkach prywatnych serie mogą się pomiędzy sobą różnić pod względem inkorporowanych praw. W spółkach giełdowych ważna jest płynność akcji stąd ich unifikacja, wszystkie akcje musza być zdematerializowane (pozbawione substratu materialnego - papieru). Każda seria akcji otrzymuje osobny kod ISIE, co powoduje utrudnienie w obrocie, stad asymilacja akcji. Przy jednolitych akcjach istnieje mniejsze ryzyko błędnej wyceny akcji.

*Ważne z uwagi na tzw. nadsybskrypcję akcji, czyli zapis akcjonariuszy na większa ilość akcji niż wynosi emisja - reguły emisji muszą być zapisane

Konstrukcja rachunku powierniczego (zastrzeżonego) - rachunek, na którym pieniądze inwestora za akcje znajdują się do momentu rejestracji i nie są we władaniu żadnej ze stron

Dlaczego ktoś chce posiadać akcje nieme?

Akcje nieme pozwalają na uczestnictwo w WZA, nie dają jednak uprawnień do głosowania. Akcjonariusz posiadający akcje nie me nie posiada prawa aktywnego uczestnictwa w spółce, ale akcje nieme nie posidają 50% limitu uprzywilejowania co do dywidendy.

1. Papiery dłużne

2. Papiery do dysponowania prawem

FIO emituje jednostki uczestnictwa - nie papiery wartościowe!!

FIZ emituje certyfikaty inwestycyjne - papiery wartościowe!!

KWIT DEPOZYTOWY:

Wykup akcji przez bank depozytowy i wyemitowanie kwitów depozytowych za granicą, opartych o akcje zdeponowane w banku; w Polsce - prawnie akcjonariuszem bank;

W 2004r. UE wprowadziło zasady jednolitego paszportu - nie trzeba emitować kwitów, ale poza obszar UE - trzeba;

Np. akcje rosyjskie w Londynie to tak naprawdę kwity depozytowe

Zobowiązuję się zapłacić Panu X kwotę Y, ale nie na jego zlecenie - WEKSEL IMIENNY

Indos, żyro, indosament - oświadczenie woli zbywcy weksla, czeku lub innego papieru wartościowego zbywalnego przez indos, o przeniesieniu jego własności (ze specyficznymi konsekwencjami).

Przelew (łac. cessio "dobrowolne ustąpienie", stąd potoczne określenie „cesja”) to przeniesienie wierzytelności z majątku pierwotnego wierzyciela (zbywcy, cedenta) do majątku osoby trzeciej (nabywcy, cesjonariusza) na podstawie umowy zawartej między tymi osobami.

Indos - zasada - indosant - nadawca, indosatariusz - biorca

Cesja - imienne - cedent - nadawca, cesjonariusz - biorca

Rynek pozagiełdowy (ang. OTC-Over the counter market)

***informacje poufne o wartości cenotwórczej należy ujawniać na bieżąco (wymóg natychmiastowej publikacji = 24h!); KNF może jednak zgodzić się na opóźnienie ujawnienia, jeśli tego chce spółka, ale wówczas konieczne jest zabezpieczenie informacji przed wyciekiem (odpowiedzialność administracyjna i cywilna emitenta i karna zarządu). Przejrzyste procedury - katalog osób mających dostęp do informacji.

Insider pierwotny - członek RN, doradca, rodzina, ten kto nie może upublicznić informacji poufnej - zakaz transakcji na giełdzie w pewnych okresach i obowiązek ochrony info poufnych; od insiderów pierwotnych pochodzą ważne informacje dla inwestorów (jak kupują akcje, to znaczy, ze w spółce dzieje się dobrze)

Insider wtórny - ten, kto przechwytuje informację

Okresy zamknięte - pomiędzy publikacją raportu minus kilkanaście dni, wtedy członkowie RN nie mogą dokonywać transakcji kupno/sprzedaż akcji, gdyż mają większą informację o sytuacji w spółce niż inni inwestorzy

W Polsce średnio działa odpowiedzialność emitenta, gdyż nie ma pozwów zbiorowych; na szeroką skalę działa w USA; pozwy zbiorowe mają w tym roku zostać wprowadzone w Polsce

Jednostka inwestycyjna nie jest papierem wartościowym!

Notyfikacja - złożenie dokumentów w organie nadzoru w państwie przyjmującym, w celu potwierdzenia, że ma się zgodę KNF; organ ten nie ma prawa odmówić dopuszczenia do obrotu; okres: max. 2 miesiące

ETF (Exchange-Traded Fund) - możliwość wprowadzenia do obrotu na rynku regulowanym profili inwestycyjnych odwzorowujących funkcjonowanie indeksu FI - identyczne z nim inwestowstowanie

---