Rumianek pospolity

138a] Rumianek pospolity - Matricaria chamonilla

Skład chemiczny: olejek eteryczny [ zawiera substancje proazulenowe], flawonoidy,

kumaryny, seskwiterpeny, a także gorycze.

Działanie: przeciw zapaleniom, skurczom, przeciw wzdęciom, napotny, do kąpieli. do

pielęgnacji skóry.

Rumianek używa się pojedynczo, jednak dodaje się do różnych preparatów i mieszanek

ziołowych.

Napar: 1-2 łyżeczki na 2 szkl wrzątku, zostawić pod przykryciem na 15min. Pić 3 razy dziennie po

0,5 szkl.

Napar służy również zewnętrznie do płukania nosa, przy katarze siennym.

Do kąpieli używa się naparu ze 150g kwiatów rumianku na 0,5 wanny wody.

Rumianek stosowany jest na nerwicę żołądka, bóle miesiączkowe i inne problemy związane ze stresem.

Jest lekiem na bezsenność, nerwobóle, reumatyzm, bóle pleców.

Zewnętrznie jest używany jako płukanka do ust - przynosi ulgę w bólu zęba.

Jest skuteczny w leczeniu stanów zapalnych skóry i hemoroidów - okłady i przemywanie.

138b] Rumianek pospolity

Działanie: przeciwzapalne, przeciwalergiczne, rozkurczowe, słabo żółciopędne, zapobiega wzdęciom,

łagodnie uspokaja.

Stosuje się w stanach zapalnych przewodu pokarmowego, chorobie wrzodowej, nadmiernej fermentacji, wzdęciach, bólach brzucha, braku łaknienia, w przewlekłych zapaleniach dróg żółciowych.

Zewnętrznie: przeciwzapalnie, w owrzodzeniach skóry, do płukania jamy ustnej.

Napar: 1-2 łyżki ziół zalać 2 szkl wrzątku, parzyć pod przykryciem 15min. Pić po 0,5 szkl 3 razy dziennie między posiłkami w stanach zapalnych przewodu pokarmowego jako środek rozkurczowy i wiatropędny.

138c] Rumianek pospolity

Inne nazwy: rumianek lekarski, rumianek drobny, rumianek polny, rumianek zwyczajny, maruna, marunka, kamelki.

W celach leczniczych używane są koszyczki kwiatowe.

Głównymi związkami o właściwościach leczniczych w rumianku są: olejek eteryczny który składa się z

azulenu, związku seskwiterpenowego i flawonoidy, ponadto goryczki, związki żywicowe, cholinę, kwasy organiczne, węglowodany i substancje śluzowe.

Działanie: przeciwzapalne, rozkurczowe, wiatropędne.

Rumianek posiada od dawna znany i ceniony wpływ związków czynnych zawartych w nim na działanie przewodu pokarmowego.

Właściwości przeciwzapalne i przeciwbakteryjne oraz przeciwuczuleniowe rumianku mogą być

wykorzystane w leczeniu nieżytów żołądka i jelit, w leczeniu zaburzeń po przyjmowaniu leków np

antybiotyków.

Ponadto rumianek jest pomocny w leczeniu zaburzeń czynnościowych przewodu pokarmowego, a także w przypadku dolegliwości żołądkowych pierwszego okresu ciąży.

Rumianek może być stosowany przy baku łaknienia i w zaburzeniach trawienia, pobudza bowiem

wydzielanie żółci i zapobiega nadmiernej fermentacji w jelitach.

Flawonoidy i pochodne kumaryny mają działanie przeciwskurczowe i wiatropędne, co może być korzystne w przypadku wzdęć, kolek, a także bólów spowodowanych infekcjami dróg moczowych.

Rumianek stosowany na skórę i błony śluzowe może być pomocny w leczeniu stanów zapalnych, owrzodzeń, ran, oparzeń słonecznych i po naświetlaniach promieniami Roentgena.

Rumianek jest cenny w leczeniu jamy ustnej [zapaleniu] i gardła, angin, zapaleń zatok obocznych nosa oraz zapaleń błon śluzowych dróg rodnych.

W zapaleniach spojówek oczu, zapaleniach rogówki i tęczówki, w zapaleniach ropnych i alergicznych

korzystne jest stosowanie rumianku.

Stosowanie rumianku nie wywołuje skutków ubocznych i dlatego jest polecany w leczeniu niemowląt.

Podawać go należy wtedy, gdy niemowlę cierpi na kolki jelitowe, bóle brzucha, jak i wtedy, gdy wyrzynają mu się zęby, gdyż rumianek posiada również łagodne działanie uspokajające.

Preparaty z rumianku znalazły szerokie zastosowanie w kosmetyce.

Napar: 1-2 łyżeczek koszyczków rumianku na 1 szkl wrzątku, odstawić pod przykryciem na 15 min.

Pic w 2-3 porcjach w ciągu dnia.

Napar ten można również używać do płukania, irygacji, okładów lub kąpieli leczniczych bądź

kosmetycznych.

Wyciągi wodne z rumianku nie są trwałe, dla ich stabilizacji używać można alkoholu [100g rumianku na

0,5 litra spirytusu - odstawić na tydzień - jednorazowo stosować 20-40 kropli].

Rumianek można łączyć z ziołami o podobnym składzie i działaniu:

• dla wzmocnienia działania przeciwbakteryjnego - z szałwią, liśćmi babki, liśćmi orzecha włoskiego,

• liśćmi mięty;

- w mieszankach przeciwzapalnych i rozkurczowych - z kwiatami nagietka, krwawnikiem, kwiatami kasztanowca, zielem dziurawca.

Rumian rzymski różni się od rumianku pospolitego mniejszą ilością azulenu.

Ma mniejsze działanie przeciwzapalne, ale silniejsze przeciwskurczowe.

Koszyczki rumianku wchodzą w skład mieszanek: Cholegran, Nervosan, Herbagastrin oraz leków Aesculan, Chelifag, Uldenol, Ulventrol.

138d] Rumianek pospolity

Działanie: przeciwskurczowe, wiatropędne, przeciwzapalne, przeciwbakteryjne, odkażające.

Oto tylko niektóre dolegliwości leczone przy użyciu rumianku: bezsenność, stany lękowe, depresja, okres przekwitania, utrata apetytu, niestrawność, biegunka, kolka, migrena, nerwobóle, bolesne ząbkowanie, zawroty głowy, choroba lokomocyjna, zapalenie spojówek, stany zapalne skóry oraz pokrzywka.

Rumianek jest prawdopodobnie najczęściej stosowanym we świecie zachodnim zielem uspokajającym.

Rozluźnia i wzmacnia układ nerwowy.

Jest szczególnie przydatny, kiedy niepokój i napięcie powodują objawy gastryczne w rodzaju gazów, kolki, bólów brzucha, a nawet wrzodów żołądka.

Napar z rumianku wypity późnym wieczorem zapewnia spokojny sen.

Rumianek jest zielem przeciwskurczowym, działa na nerwy obwodowe oraz mięśnie,

a tym samym rozluźnia całe ciało. Uspokaja umysł i serce.

Rumianek zapobiega lub łagodzi kurcze w mięśniach, w tym także kurcze nóg i

brzucha.

Jest bogaty w olejki eteryczne i działa na układ trawienny wspomagając jego prawidłowe funkcjonowanie: łagodzi podrażnienia ścian jelit, uśmierza kolki oraz wspiera usuwanie gazów.

Jest łagodnym środkiem przeciwbakteryjnym, pomaga organizmowi w niszczeniu drobnoustrojów chorobotwórczych.

Jako środek zwalczający nieżyty nosa ułatwia usuwanie nadmiaru śluzu zbierającego się w okolicach zatok.

Może być stosowany przy przeziębieniach oraz reakcjach alergicznych np przy katarze siennym.

138e] Rumianek pospolity

Surowcem są koszyczki kwiatowe.

O zawartości koszyczków decyduje zespół związków czynnych, a przede wszystkim olejek [ok. 15]

zawierający najważniejsze lecznicze substancje: chamazulen, bisabolol, spiroeter.

Poza olejkiem surowiec zawiera flawonoidy, śluzy, kumaryny, karotenoidy i sole mineralne.

Działanie rumianku jest wielostronne:

- posiada właściwości przeciwzapalne na błony śluzowe i na skórę;

- działa przeciwskurczowo na mięśnie gładkie przewodu pokarmowego i naczyń krwionośnych;

- pobudza wydzielanie soku żołądkowego, reguluje fermentację jelitową i posiada właściwości

bakteriobójcze,

Doustnie w postaci naparów stosowany jest w stanach zapalnych przewodu pokarmowego, nieżycie żołądka i jelit, bólach żołądka na tle nerwowym, w bolesnym miesiączkowaniu, przy nudnościach w okresie ciąży, w zaburzeniach trawiennych i bolesnym skurczu jelit u osesków i małych dzieci, również do lewatyw dla małych dzieci.

Zewnętrznie rumianku używa się na owrzodzenia skóry, świądzie skóry, odleżynach i zaczerwienieniach

skóry u noworodków i alergicznym zapaleniu skóry ora żylaki odbytu i kończyn dolnych. Poza tym stosuje się w przypadkach oparzeń termicznych I i II stopnia, oparzeń słonecznych, promieniami nadfioletowymi i promieniami Roentgena.

Napary z rumianku zalecane są chorobach błon śluzowych jamy ustnej, dziąseł, gardła, bólu zębów - a

zwłaszcza po usunięciu zębów, w zapaleniu zatok obocznych nosa i higienie jamy ustnej oraz u kobiet przy upławach, zapaleniu szyjki macicy i pochwy, świądzie i zapaleniu sromu.

Napar: 1-2 łyżki kwiatów na 2 szkl wrzątku, zostawić pod przykryciem nad para na 15min. Pić 3 razy

dziennie po 0,5 szkl.

Niemowlętom daje się łyżeczkę naparu do butelki z mlekiem lub innym płynem.

Ten sam napar używa się do płukania jamy ustnej, okładów, nasiadówek i przemywań.

138f] Rumianek pospolity

Inne nazwy: rumianek lekarski, rumianek apteczny, rumianek pachnący, rumianek prawdziwy, rumianek polny, rumianek zwyczajny, kamelka, macierza, muruna,

rumen, rumień.

Surowcem są koszyczki kwiatowe.

Kwiatostany rumianku zawierają olejek eteryczny o zabarwieniu niebieskim, a w nim główny składnik chamazulen, poza tym gorycze, śluzy, żywice, glikozydy kumarynowe i flawonowe, sole mineralne [potas, mangan], kwasy organiczne [walerianowy, salicylowy], cholinę, cukry i bardzo cenną dla zdrowia wit C.

Rumianek rozpowszechnił się w Europie jeszcze w czasach przedhistorycznych. Znany już był w

starożytności. W krajach Europy północnej był poświęcony bogu słońca - Badurowi.

Łączono z tą rośliną wiele wierzeń i przesądów.

Już w XV wieku otrzymano z niego olejek, który również uznano za cenny lek.

Do dziś w medycynie ludowej rumianek jest stosowany powszechnie - jako dobry lek przy migrenie,

bezsenności, malarii, krwotokach macicznych, przeziębieniach, a także bólach zębów tak w formie naparu jak i nalewki.

Rumianek posiada właściwości przeciwzapalne, rozkurczowe, przeciwbakteryjne, regulujące trawienie, wiatropędne, moczopędne, przeciwalergiczne, uspokajające, przeciwbólowe.

Stosowany bywa do wewnątrz w dolegliwościach żołądkowych, wątrobowych, kobiecych, alergicznych.

Zewnętrznie w postaci obmywań, okładów i kompresów - przy ropniach, czyrakach, trudno gojących się ranach, oparzeniach promieniami słonecznymi i Roentgena, a w postaci lewatywy na robaki u dzieci.

Jest wykorzystywany w produkcji leków ziołowych jak: Cholagoga, Normosan, Normogran, Pyrosan,

Vagosan, Azulan, Chamofix.

Często bywa stosowany w homeopatii.

W warunkach domowych rumianek ma szczególnie szerokie zastosowanie jako doskonały środek

dla małych dzieci - zwłaszcza u niemowląt i ludzi starszych.

Za pomocą naparu rumiankowego likwiduje się wzdęcia wywołane zaburzeniami trawiennymi.

Dobry jest również przy dolegliwościach dróg żółciowych i trawiennych na tle nerwowym.

Naparów takich używa się przy hemoroidach, świądzie sromu w postaci nasiadówek lub przymoczków,

irygacji przy upławach oraz do przemywania skóry i oczu.

Napary takie są stosowane do inhalacji w stanach zapalnych gardła, tchawicy.

Napar: 1 łyżka kwiatów na 1 szkl wrzątku, parzyć [najlepiej w termosie] przez 15 min. Potem przecedzić.

Pić 3 razy dziennie po 0,5 szkl lub używać do innych wyżej wymienionych celów leczniczych lub profilaktycznie.

Mieszanka przy dolegliwościach żołądkowych: kwiat rumianku, liście szałwii i mięty w równych ilościach, parzyć 1 łyżkę na 1 szkl wrzątku i pić co 2 godz po 0,5 szkl.

Moczenie nóg w naparze z rumianku z dodatkiem soli usuwa opuchliznę i zmęczenie nóg.

Napar z rumianku pospolitego, a szczególnie rzymskiego przywraca włosom naturalną barwę i zapobiega ich wypadaniu oraz przeciwdziała łupieżowi, nadaje włosom połysk

i elastyczność.

Stosuje się go głównie przy włosach łatwo przetłuszczających się.

W skórę głowy wciera się napar lub roztwór „Azulenu”.

Rumianek działa na człowieka korzystnie pod względem radiestezyjnym.

Jako dodatek do kąpieli wpływa dezynfekująco i łagodząco na stany zapalne skóry.

Do takich kąpieli używa się 150g kwiatów rumianku zalanych 5 litrów wody i doprowadzonych do wrzenia.

Po przecedzeniu napar wlewa się do wanny napełnionej do połowy wodą. Temperatura kąpieli 38 st, a czas trwania - do 20min.

Rumianek przyjmowany doustnie lub w postaci wlewek doodbytniczych bardzo pomaga w zapaleniu jelita grubego i zespole jelita drażliwego.

138g] Rumianek pospolity

Działanie: przeciwzapalne, przeciwbakteryjne, rozkurczowe, pobudzające trawienie, wiatropędne, gojące.

Rumianek stosowany jest z dobrym skutkiem w wielu dolegliwościach takich jak bóle grypowe, lęki, kolka, zapalenie skóry, bezsenność, brak apetytu, depresje w okresie menopauzy, migrena, choroba lokomocyjna, nerwobóle, ząbkowania, pokrzywka i zawroty głowy.

Rumianek jest często używanym środkiem uspokajającym.

Działa rozluźniająco i wzmacniająco na układ nerwowy i jest szczególnie wskazany w stanach, w których lęk i wzmożone napięcie nerwowe powodują kolkowe bóle brzucha, wzdęcia, a nawet owrzodzenia żołądka, dwunastnicy.

Rumianek zawiera wiele olejków eterycznych, które sprzyjają prawidłowemu funkcjonowaniu układu trawiennego.

Szklanka naparu z rumianku skutecznie likwiduje niestrawność, łagodzi stany zapalne żołądka i zapobiega powstawaniu owrzodzeń.

Rumianek jest bezpieczny we wszystkich postaciach stresu i lęku, a wypity wieczorem zapewnia zdrowy sen, który przynosi odpoczynek.

Jako środek przeciwskurczowy działa na mięśnie i nerwy obwodowe, dlatego rozluźnia całe ciało.

Rumianek może zapobiegać bólom skurczowym mięśni nóg i brzucha.

Olejek eteryczny dodany do kąpieli odpręża całe ciało.

Ziele wykazuje również działanie przeciwzapalne na układ oddechowy oraz użyte

zewnętrznie na skórę.

Jako środek nieżytowy pomaga usunąć z zatok zalegającą treść śluzową.

Jest wskazany w katarze siennym [inhalacje w celu złagodzenia stanu zapalnego błon śluzowych zatok płuc].

Wykazuje łagodne działanie przeciwbakteryjne, wspomaga organizm w zwalczaniu opornych

mikroorganizmów chorobotwórczych.

Azulan wykazuje działanie bakteriobójcze w zakażeniach gronkowcami i paciorkowcami.

Rumianek leczy rany spowodowane tatuażem, zmniejsza sączenie się z rany i przyspiesza jej osuszanie.

138h] Rumianek pospolity - Matricaria chamomilla

Surowcem farmakopealnym jest kwiat (koszyczek) oraz całe ziele

Surowce zawierają olejek eteryczny - do 1,5% (składniki: alfa-bisabolol, chamazulen, farnezen, en-in-dicykloeter, myrcen, kadynen), flawonoidy lipofilne (apigeninę, luteolinę, kwercetynę, patuletynę,

izoramnetynę. chryzosplenetynę i chryzoeriol), kumarynowce (herniarynę, umbeliferon), poliacetylenowce (endoeteropoliiny), cholinę 0,3-0,6%, śluzy - do 17%(kw. galakturonowy - do 45%, ksyloza, galaktoza itd.); triakontan, fitosterole, kwas salicylowy, kwas nikotynowy, kwas walerianowy, kwas tyglinowy i in.

Wyciągi z rumianków działają przeciwzapalnie, odkażająco, lekko żółciopędnie, lekko nasennie, dość silnie uspokajająco, słabo moczopędnie, rozkurczowo, przeciwwzdęciowo, lekko napotnie, silnie

przeciwalergicznie poprzez hamowanie uwalniania histaminy (ziołowy lek przeciwhistaminowy); wzmagają wydzielanie śliny, soków trawiennych, polepszają trawienie;

hamują uwalnianie bradykininy (polipeptyd z grupy kinin, złożony z 9 aminokwasów, powstający z białka osocza pod wpływem aktywnej trypsyny; zmniejsza napięcie mięśni gładkich, zmniejsza ciśnienie krwi i zwalnia pracę serca) i serotoniny (produkt hydroksylacji i dekarboksylacji tryptofanu, neuroprzekaźnik w neuronach mózgowych; wywołuje skurcz mięśni gładkich, zwiększa ciśnienie krwi poprzez zwężanie naczyń krwionośnych), polepszają samopoczucie, regulują wypróżnienia.

Wskazania: zdenerwowanie, bezsenność, niepokój, osłabienie, zmęczenie, stres (+ inne zioła), zaburzenia trawienia, biegunka, bóle brzucha, stany zapalne i zakażeniowe przewodu pokarmowego (przełyku, żołądka, jelit), układu moczowo-płciowego, nerek, dróg moczowych, cewki moczowej), sprue, upławy, zapalenie przydatków, świąd l zapalenie pochwy oraz warg sromowych, zapalenie jąder, hemoroidy, choroba wrzodowa, choroby alergiczne, schorzenia skórne, stany zapalne jamy ustnej i gardła, zapalenie i zakażenia spojówek oraz gałki ocznej, przemęczenie i opuchnięcie oczu, zapalenie gruczołów łzowych, stany zapalne uszu (przepłukiwanie naparem), choroby włosów, pękanie i zapalenie brodawek piersiowych, zapalenie piersi (patrz olcha), zapalenie odbytu.

Napar: 2 łyżki kwiatów lub ziela zalać 1-2 szkl. wrzącej wody; odstawić na 20 minut; przecedzić.

Pić kilka razy dz. po 200 ml; niemowlęta - ok. 30-50 ml naparu 2-3 razy dz.

Nalewka rumiankowa - Tinctura Matricariae: pół szkl. suchych kwiatów lub suchego ziela zalać 400 ml wódki; wytrawiać 14 dni; przefiltrować.

Zażywać 3-4 razy dz. po 1-2 łyżeczki w 50 ml wody lub stosować zewnętrznie do przemywania i okładów. Do płukania: 1 łyżka nalewki na 100-150 ml wody

przegotowanej.

Intrakt rumiankowy - Intractum Matricariae: pół szkl. świeżych kwiatów lub ziela zalać 400 ml alkoholu 40-70% o temp. wrzenia; wytrawiać 10 dni; przefiltrować. Zażywać 3-4 razy dz. po 1-2 łyżeczki (w ostrych stanach - 3 łyżeczki nalewki w 100 ml wody przegotowanej). Do płukania: 1 łyżka płynu na 200 ml wody.

Ekstrakt rumiankowy - Extractum Matricariae: pół szkl. świeżego lub suchego ziela (albo samych

kwiatów) rumianku zalać 150 ml alkoholu 40-70% lub gliceryny o temp. 50 stopni C; wytrawiać 10 dni; przefiltrować. Zażywać 3-4 razy dz. po pół łyżeczki w 50 ml wody przegotowanej lub stosować do

pędzlowania schorzałych miejsc (pryszczy, ropni, ran, opryszczek, wyprysków, liszajów, oparzeń, odparzeń, owrzodzeń, odmrożeń, otarć naskórka i in.) na skórze i błonie śluzowej (jamy ustnej, pochwy).

Do płukania: 1 łyżka płynu na 200-250 ml wody przegotowanej.

Azulan zażywa się 2-3-4 razy dz. po pół łyżeczki w 50 ml wody lub stosuje do przemywania, pędzlowania (w stanie nierozcieńczonym) i płukania (1 łyżeczka płynu na 100 ml wody przegotowanej.).

Ocet rumiankowy - Acetum Matricariae: pół szkl. suchych lub świeżych kwiatów (albo całego ziela) zalać 200 ml octu; wytrawiać 14 dni; przefiltrować. Stosować do: przemywania i pędzlowania schorzałych miejsc na skórze i błonie śluzowej w stanie nierozcieńczonym; do płukania - 1 łyżka octu na 200 ml wody przegotowanej - jamy ustnej, gardła, pochwy, włosów; do okładów na opuchnięte miejsca, rany, oparzenia, stłuczenia l owrzodzenia oraz ropnie w stanie nierozcieńczonym lub rozcieńczonym naparem z arniki i(lub) nagietka (100 ml octu na 100 ml naparu ziołowego).

Napar i odwar rumiankowy stosować do lewatyw w ilości 100-200 ml i o temp. 37° C przy stanach

zapalnych odbytu, jelita grubego i bańki odbytowej oraz przy świądzie, owrzodzeniach, bolesnym parciu na kał, niestrawności, biegunce i hemoroidach.

W chorobach narządów płciowych rumianek stosować zewnętrznie i wewnętrznie, i ewentualnie z innymi ziołami.

Olej rumiankowy - Oleum Matricariae: pół szkl. świeżych lub suchych kwiatów rumiankowych, albo też samego ziela zalać 200 ml oleju sojowego, słonecznikowego lub kukurydzianego, albo też oliwy o temp. 60o C; wytrawiać 14 dni; przefiltrować.

Zażywać 3-4 razy dz. po 1 łyżce lub 1-2 razy dz. po 2 łyżki (stany zapalne przewodu pokarmowego, zaparcia, zaburzenia trawienia, hemoroidy, wyczerpanie nerwowe).

Stosować do: lewatyw (100-200 ml oleju rumiankowego o temp. 38C w przypadku zaparć, świądu,

hemoroidów, niestrawności itd.); przemywania skóry wrażliwej, suchej, skłonnej do uczuleń, nie znoszącej mydła, z wągrami, ze stanami zapalnymi, z plamami, przy odparzeniach, owrzodzeniach; do leczenia ran, nadżerek, oparzeń, otarć naskórka; maseczek kosmetycznych - olejowych: płachty gazy zmoczyć w oleju rumiankowym i nałożyć na skórę odtłuszczoną, trzymać 45 min. zdjąć i zastosować masażo-wcieranie oleju pozostałego na skórze, po czym zetrzeć jego nadmiar (stosować profilaktycznie i w celach leczniczych;

wywiera działanie przeciwzapalne, odkażające, pojędrniające, natłuszczające, wybielające, oczyszczające i odżywcze w stosunku do skóry); do kąpieli olejowych na włosy suche, łamliwe, rozdwajające się, wypadające, zniszczone zabiegami fryzjerskimi, pozbawione połysku i puszystości: w umyte włosy wetrzeć obficie olej rumiankowy, nakryć je folią na 3-4 godziny, po czym zmyć olej najpierw białkiem jaja kurzego, a potem szamponem (zabiegi powtarzać aż do skutku; leczą także łupież suchy i suche zapalenie skóry owłosionej); do okładów na schorzałe miejsca, np. suche, zniszczone, łuszczące się wargi, ropnie.

Olej rumiankowy może z nadwyżka zastąpić mleczka, śmietanki i kremy kosmetyczne.

Rp. Maść rumiankowa - Unguentum Matricariae.

Składniki:- 2 łyżki wyciągu glicerynowego lub olejowego z rumianku, albo też 1 łyżka Azulanu wymieszana z 1 łyżką gliceryny; - 2 opakowania 30 g Linomagu - kremu lub maści, albo też 60 g maści z wit. A, lanoliny, euceryny czy maści Alantan.

Sposób przyrządzenia: do moździerza umieszczonego na gorącej maszynce elektrycznej włożyć podłoże maściowe (np. Linomag) i gdy ulegnie ono rozpuszczeniu wlać do moździerza ekstrakt rumiankowy (glicerynowy, olejowy alkoholowy); składniki uciera, tak długo aż utworzą jednolitą masę. Ciepłą jeszcze maść przelać do odpowiedniego pojemnika. Przechowywać w zimnym miejscu.

Maść rumiankowa wywiera takie działanie jak olej rumiankowy i może być stosowana w celach

kosmetycznych (zamiast zwykłych kremów),jak i leczniczych.

Galaretka rumiankowa: 1 łyżkę żelatyny spożywczej zalać 350 ml wrzącej wody (wlewać ją stopniowo, początkowo kilka łyżek) i stale mieszając oraz podgrzewając doprowadzić do rozpuszczenia się żelatyny. Następnie do płynu wsypać 6 łyżek świeżych lub suchych kwiatów rumianku, wymieszać, zagotować i zawartość naczynia przelać do słoika, który następnie należy przenieść w zimne miejsce, aby galaretka zastygła się, a masa roślinna opadła na dno słoika.

Galaretkę zażywać 2-4 razy dz. po 1-2 łyżki przy chorobie wrzodowej, niestrawność, krwawieniach z

przewodu pokarmowego, biegunkach, zaburzeniach trawiennych, stanach zapalnych i hemoroidach.

Stosować ją także na skórę do leczenia wielu schorzeń, w tym także ran, po goleniu (polecam gorąco) oraz na błony śluzowe (na przykład w przypadku chorób pochwy).

Po podgrzaniu do temp. 36-38o C używać do lewatyw w ilości 150 ml przy hemoroidach, świądzie,

ostrej drażniącej biegunce i stanach zapalnych odbytu oraz jelita grubego.

Polecam ją także wcierać we włosy po umyciu, przy czym należy po 4-6 godzinach wypłukać

włosy w naparze rumiankowym.

Galaretka rumiankowa wywiera działanie typowe dla innych przetworów z tej rośliny, ale dodatkowo

hamuje krwawienia i wybitnie przyśpiesza regenerację skóry oraz jej wytworów (błon śluzowych, włosów). Posiada też większe właściwości osłaniające (tworzy cienką błonkę).

Rp. nalewka rumiankowa - 10 ml (Azulanu daje się zawsze o połowę mniej czyli 5 ml, chyba że

podałem inaczej); nalewka glistnikowa - 10 ml, nalewka walerianowa - 10 ml, nalewka nagietkowa - 10 ml, nalewka dziurawcowa - 10 ml, nalewka rozmarynowa - 10 ml, nalewka melisowa - 10 ml, nalewka

jemiołowa - 10 ml, nalewka nostrzykowa - 10 ml, nalewka lebiodkowa - 10 ml, miód naturalny - 50 ml

Składniki starannie wymieszać.

Jest to typowy lek uspokajający i lekko nasenny. Obniża ciśnienie krwi; reguluje i zwiększa wydzielanie żółci, soku żołądkowego i trzustkowego; poprawia samopoczucie, wzmacnia ogólnie;

wykazuje wpływ przeciwbólowy, wykrztuśny, rozkurczowy i odtruwający.

Zażywać 2-3 razy czy dziennie po 1 łyżce (w bezsenności - 2 łyżki przed snem).

Wskazania: schorzenia wątroby i pęcherzyka żółciowego, niepokój, stres, lęki, wyczerpanie nerwowe,

drżenie, osłabienie, choroby alergiczne, skórne i zakaźne, nieżyty układu oddechowego, przeziębienie,

okres po- i przekwitania.

Rp. kwiat rumianku - 1 łyżka, liść mięty - 1 łyżka, kłącze tataraku - 1 łyżka,

korzeń wilżyny - 1 łyżka, owoc anyżu - 1 łyżka, owoc kminku - 1 łyżka, ziele

majeranku - 1 łyżka, korzeń omanu - 1 łyżka, ziele tymianku - 1 łyżka, kwiat lipy - 1 łyżka, kwiat dziewanny - 1 łyżka, mech islandzki - 1 łyżka (porost islandzki)

Wymieszać starannie. 2 łyżki mieszanki zalać 1-2 szkl. wody; zagotować i

odstawić na 20 minut; przecedzić. Pić 4-6 razy dziennie. po 50-100 ml; dzieci

ważące 10-15 kg - 1-2 łyżki, 20-25 kg - 5 łyżki, 30-35 kg - 50 ml, 4 razy dziennie.

Wskazania: zaburzenia przewodu pokarmowego połączone z bólami, nieżyt jelit z nadmiernymi

procesami fermentacyjnymi, wzdęcia, nudności i wymioty, choroby wątroby, pęcherzyka, dróg żółciowych i trzustki, skąpomocz, nieżyt dróg moczowych i nerek, bóle gośćcowe, dna, nieżyt układu oddechowego, gruźlica, kaszel, robaki przewodu pokarmowego (200 ml odwaru na czczo przed jedzeniem 2 razy dziennie, do mieszanki dodać ziele lub kwiat wrotyczu w ilości 2 łyżek), gorączka, choroby zakaźne, przeziębienie, schorzenia skórne.

138i] RUMIANEK POSPOLITY (Matricaria chamomilla)

Surowcem leczniczym jest koszyczek - Anthodium Chamomillae lub Flos Chamomillae.

Surowiec zawiera olejek eteryczny (chamazulen, farnezen), garbniki, glikozydy flawonoidowe, związki kumarynowe, goryczowe, śluz, kwasy organiczne (salicylowy, walerianowy), żywice, cholinę, karotenoidy, sole mineralne.

Rumianek ma działanie przeciwzapalne, przeciwskurczowe, przeciwalergiczne, antyseptyczne,

wiatropędne.

Wyciągi wodne stosuje się doustnie w stanach zapalnych przewodu pokarmowego, dróg moczowych, w

kolkach pęcherza moczowego i dróg moczowych, w bolesnym miesiączkowaniu.

Zewnętrznie: przy stanach zapalnych skóry, błon śluzowych, oczu (okłady), żylaków odbytu, przy

odleżynach, oparzeniach (także słonecznych), przy zapaleniach błony śluzowej jamy ustnej, pochwy, sromu, szyjki macicy, w upławach.

Nie występują działania uboczne.

Rumianek jest lekiem całkowicie bezpiecznym i może być stosowany pod każdą postacią, również dla niemowląt (kolka jelitowa niemowląt i dzieci).

Rumianek jest składnikiem wielu mieszanek ziołowych, stosowany bywa również w kosmetyce i do kąpieli.

138j] Rumianek - Matricaria chamomilla

Rumianek jest cudownym ziołem działającym rozluźniająco na system nerwowy, jak i dobrodziejstwem

dla układu pokarmowego.

Doskonały dla niemowląt i dzieci, używany był setki lat temu.

Rumianek dzięki swoim właściwościom leczniczym korzystnie wpływa na mięśnie całego organizmu, umożliwiając ich rozluźnienie.

Cierpiącym na zaburzenia układu pokarmowego zaleca się picie herbatki rumiankowej, która łagodzi

napięcia jamy brzusznej, pomaga w łagodzeniu kolki u niemowląt, rozładowywuje gazy, uśmierza ból

brzucha.

Poprzez regulowanie pracy jelit, rumianek pomaga w leczeniu zarówno rozwolnienia, jak i zatwardzenia.

Rumianek znany jest od lat z łagodzenia wszelakich dolegliwości związanych z układem trawiennym, szczególnie jeśli chodzi o bóle żołądka związane z nerwowością, napięciem i stresem.

Rumianek wpływa korzystnie na poprawę apetytu oraz przyspiesza trawienie.

Zauważono, że olejki lotne zawarte w rumianku pomagają w zapobieganiu wrzodów, oraz przyspieszają

proces gojenia się wrzodów już istniejących. Dlatego też rumianek można stosować wewnętrznie, jak i zewnętrznie.

Właściwość olejków lotnych kreuje rumianek jako wspaniały, naturalny środek domowy na zapalenie

żołądka, wrzody, oraz żylaki na nogach.

Rumianek jest wysoce antyseptyczny, działający przeciwko bakteriom, między innymi dobry środek na pleśniawki (Candida albicans).

Herbatka rumiankowa pomaga w obniżeniu gorączki i może być podawana w czasie grypy, przeziębienia, bólu gardła i kaszlu.

Antyseptyczne olejki, znajdujące się w rumianku, łagodzą zapalenia pęcherza moczowego.

Rumianek pomaga w łagodzeniu mdłości w czasie ciąży, relaksuje spazmy macicy, łagodzi bóle

miesiączkowe, redukuje objawy menopauzy, przynosi ulgę w czasie: zapalenia sutka, przedmiesiączkowego bólu głowy, migreny.

Rumianek pomaga w przywracaniu miesiączki po długotrwałych stanach napięcia nerwowego.

Herbatka z rumianku może być pita w czasie porodu, aby zrelaksować napięcie i zmniejszyć bóle

skurczowe macicy.

Jako ogólny środek przeciwbólowy, rumianek może być stosowany na bóle głowy, migreny, bóle zęba,

bóle ucha, bóle mięśni podczas grypy, nerwobóle, bóle reumatyczne.

Ostatnie badania dowiodły, że rumianek działa jako naturalny lek przeciwhistaminowy. Dlatego może być stosowany przy astmie, gorączce siennej, egzemie.

Użyty zewnętrznie jest wspaniałym antyseptycznym lekiem na gojenie się ran, wrzodów, owrzodzeń,

oparzeń.

Parowe inhalacje pomagają łagodzić astmę, gorączkę sienną, katar, zapalenie zatok.

Rumianek w postaci kremu rumiankowego jest używany na bolące sutki, w infekcjach dróg płciowych. Nasiadówki rumiankowe łagodzą hemoroidy i zapalenia pęcherza moczowego.

Herbatka rumiankowa służy również do przemywania oczu, jest polecana przy takich skórnych chorobach jak egzema i grzybica.

Jeśli kiedykolwiek cierpiałeś na okazyjne, migrenowe bóle głowy lub miałeś kłopoty z nadpobudliwymi

dziećmi, wnukami, powinieneś rozważyć sukces, jaki przytrafił się sławnemu francuskiemu zielarzowi -

Maurice Messegue - po zastosowaniu herbatki rumiankowej.

Otóż po 14 dniach intensywnej terapii rumiankowej, człowiek, który cierpiał na wycieńczające bóle

migrenowe, został wyleczony.

Aby zrobić taką relaksująca herbatkę rumiankową, trzeba zaparzyć dwie łyżki stołowe świeżych lub

suszonych kwiatów rumianku w 0,5 l gotującej się wody. Zioła powinny się gotować na wolnym ogniu

przez 40 minut. Przecedzić, posłodzić czystym syropem klonowym. Pić 1 - 2 filiżanki na raz.

Pisząc o walorach leczniczych rumianku należy też wspomnieć o istotnej roli tego zioła w kosmetyce. Przemywanie twarzy wywarem z rumianku kilka razy tygodniowo powoduje, że skóra staje się zdrowsza i miększa w dotyku.

Ten sam wywar można stosować do płukania włosów (zwłaszcza blond włosy). Włosy stają się wówczas bardziej podatne na układanie oraz mają połysk.

Wracając do medycyny należy wspomnieć, że rumianek może być używany zewnętrznie jako kompres. Natomiast olejek rumiankowy jest dobrym środkiem do masażu zbolałych kończyn.

Aby zrobić dobry olejek rumiankowy do masażu ciała w przypadku bólów pleców, nerwobólów i nie tylko, wystarczy mała butelka wypełniona rumiankiem i zalana oliwką z oliwek. Butelka powinna być szczelnie zamknięta, postawiona w miejscu słonecznym na około 2 tygodnie. Używać w razie potrzeby, przechowując go w lodówce.

Rumiankowa płukanka do włosów

* 1/2 szklanki suszonych kwiatów rumianku * 4 szklanki wody

Gotować razem przez 5 minut. Przecedzić. Płukać włosy wywarem zaraz po ich umyciu.

Ziołowy szampon z rumiankiem

1 1/2 szklanki wrzącej wody, 2 łyżki stołowe suszonego rozmarynu, 2 łyżki stołowe suszonych kwiatów rumianku, 1/2 szklanki pokruszonych liści mięty, 1 jajo, 1/4 łyżeczki boraksu, 2 szklanki szamponu bez detergentów.

W średniej wielkości misce umieścić wszystkie składniki, zalać gotującą wodą, odczekać godzinę i

odcedzić zioła.

Ubić jajo na puszystą masę, dodając szampon i boraks. Następnie zmieszać z ziołowym wywarem.

Przelać do butelki i zakorkować. Trzymać w lodówce. Używać jak regularny szampon.

138k] Rumianek zwykły lekarski

Surowiec: Koszyczki kwiatowe rumianku (popularnie nazywane rumiankiem)

Najważniejszym składnikiem surowca rumianku jest złożony olejek lotny (do 1%).

Koszyczki tego ziela zawierają liczne związki flawonoidowe, kumarynę, gorycze, cholinę, śluz, kwasy organiczne (walerianowy, salicylowy) oraz żywicę i wiele innych substancji.

Rumianek działa przeciwzapalnie (chamazulen olejku lotnego i cholina), wiatropędnie, przeciwskurczowo i antyseptycznie (związki flawonoidowe i pochodna kumaryna).

Surowiec działa także w niektórych przypadkach przeciwalergicznie.

Napar rumianku podaje się wewnętrznie w nieżytach żołądka i jelit, w wrzodziejącym ich zapaleniu, przy wzdęciach i kolce jelitowej, w różnych stanach zapalnych wątroby i pęcherzyka żółciowego, jak również w przewlekłym zapaleniu nerek i pęcherza.

Należy także zauważyć, że w szpitalach, zwłaszcza na oddziałach urologicznych, osobom chorym na różne schorzenia dróg moczowych oraz po różnych zabiegach i operacjach zaleca się picie w dość dużych ilościach naparu kwiatu rumianku pospolitego.

Napar: 1 łyżkę rumianku zalać 1 szklanką wrzątku, nakryć i odstawić na 10 minut pod przykryciem.

Odcedzić i pić kilka razy dziennie po szklance.

Napar rumianku ma szczególne zastosowanie przy wzdęciach, kolkach i zaburzeniach w przewodzie pokarmowym u niemowląt i u małych dzieci.

Niemowlętom podaje się w danych przypadkach łyżeczkę naparu do butelki z mlekiem.

Działanie tego leku polega na wiatropędnym, a zwłaszcza przeciwskurczowym oddziaływaniu na

niektóre narządy wewnętrzne.

Dla starszych dzieci zalecane jest łączenie rumianku np. z owocem koperku włoskiego, kminku

zwyczajnego, mięty pieprzowej lub także korzenia arcydzięgla.

Zewnętrznie stosuje się napar rumianku lub Azulanu (zgęszczony wyciąg alkohol. rumianku) do okładów i przymoczek względnie kataplazmy przy obrzękach i w zapalnych stanach skóry, na owrzodzenia żylakowate i trudno gojące się rany, na popękane pięty nóg, oparzenia słoneczne i trądziki skórne, a także w zapaleniach powiek i spojówek oczu także na tle alergicznym i w różnych chorobach kobiecych, lecz po porozumieniu się z lekarzem.

Kataplazma: 4 łyżki rumianku zalać l/2 szklanki wrzątku. Po chwilowym naciągnięciu owinąć

rozparzone ziele w cienkie płócienko i przykładać na chore miejsca.

Kwiat rumianku stosuje się jako dodatek do kąpieli wzmacniających, zwłaszcza dla dzieci wątłych, krzywicowych, jak i dla dorosłych osłabionych chorobami i cierpiących na reumatyzm i niedokrwistość.

Do takich kąpieli dobrze jest brać do zaparzenia obok rumianku także ziele tymianku lub macierzanki,

korzeń arcydzięgla, kłącze tataraku i liść brzozy w równych częściach, np. kopiastą łyżkę mieszanki

zaparzyć w 1 litrze wody, ewentualnie podgrzewać do zagotowania, następnie odcedzić wprost do wanny z wodą lub też zawiesić woreczek z rozparzoną mieszanką ziołową w wodzie.

Wzmocniony napar rumianku stosuje się także do sporządzania maseczek ziołowych biorąc do ich przygotowania nie wodę, lecz mleko.

Naparu rumianku używa się również przeciw łupieżowi, przetłuszczeniu i wypadaniu włosów oraz dla ich rozjaśnienia stosując spłukiwanie po starannym umyciu.

Rumianek pospolity wchodzi też w skład różnych preparatów, maści i mieszanek ziołowych, jak

Cholegran, Nervosan i inne.

138l] RUMIANEK POSPOLITY - Matricaria chamomilla

Cała roślina odznacza się miłym, silnym aromatem, w odróżnieniu na przykład od rumianku psiego,

który pachnie raczej nieprzyjemnie, i od rumianku bezwonnego.

Jako roślina lecznicza, rumianek cieszył się z dawien dawna dużą sławą.

W Europie Północnej poświęcano go bogu słońca, które przypomina kształtem, a ponieważ był to bóg

potężny, więc i moc tej rośliny miała być wielką.

Uważano, że rumianek leczy nie tylko ludzi i zwierzęta, ale i rośliny rosnące w pobliżu.

W średniowieczu zalecano zbierać go na św. Jana, a więc wtedy, gdy noc jest najkrótsza.

Do dziś należy do najpopularniejszych i bezpiecznych w użyciu ziół. starajmy się, więc zaopatrzyć w

rumianek, i to zgodnie ze starymi zaleceniami - na początku lata.

Surowiec zielarski stanowią koszyczki kwiatowe.

Rumianek pospolity bezwzględnie musi znajdować się w domowej apteczce, bo stosowanie go przynosi

ulgę w różnych, niedomaganiach każdego wieku - od niemowlęcego, do późnej starości.

Wyciągi rumianku działają przeciwzapalnie na błonę śluzową i skórę, przeciwalergicznie,

przeciwskurczowo na mięśnie gładkie układu trawiennego i słabo przeciwbakteryjnie.

Odwar z rumianku z powodzeniem można stosować wewnętrznie przy stanach nieżytowych przewodu pokarmowego, bólach brzucha, odbijaniach, wzdęciach, nudnościach, utrudnionym odchodzeniu gazów u niemowląt, zmniejszonym apetycie, wrzodziejącym zapaleniu jelit i chorobie wrzodowej.

Odwar do tych celów przygotowuje się z 1 łyżki koszyczków kwiatowych na 1 szklankę wody i pije 3 razy dziennie po 1 - 1 szklanki, najczęściej między posiłkami.

Zewnętrznie taki sam odwar stosujemy do pielęgnacji skóry przy trądziku, wysypkach alergicznych, bakteryjnych zapaleniach skóry. owrzodzeniach, oparzeniach I i II stopnia spowodowanych różnymi

czynnikami.

Ponadto odwar z rumianku nadaje się do płukania jamy ustnej i gardła przy zapaleniu dziąseł, ropniach, nadżerkach na śluzówkach, przy anginie oraz wirusowym zapaleniu gardła.

Rumianek (odwar jak wyżej) może być stosowany w żylakach odbytu do nasiadówek.

Pewną ulgę przynosi też przemywanie odwarem z rumianku ropiejących oczu.

Wreszcie odwary z rumianku dodajemy do kąpieli regenerujących, również dla niemowląt (szczególnie,

gdy mają tak zwane potówki na ciele, odparzone pośladki).

Dla wygładzenia rozjaśnienia i oczyszczenia suchej i wrażliwej cery doskonała jest maseczka ze sproszkowanych kwiatów rumianku, płatków, owsianych i żółtka. Jedną łyżkę rumianku i 2 łyżki płatków owsianych zalać 1 szklanki wrzącej wody i poczekać, aż powstanie gęsta papka. Następnie dodać żółtko i lekko ciepłą rozsmarować na twarzy. Po 20 minutach zmyć wodą, a potem odwarem z rumianku. Maseczkę taką stosujemy 2 razy w tygodniu.

Płukanie włosów odwarem z rumianku działa dezynfekująco na skórę, a przy tym lekko rozjaśnia

włosy.

Wrażliwą cerę każdego typu dobrze jest codziennie wieczorem przemywać odwarem z rumianku.

Wyciągi z rumianku wchodzą w skład kosmetyków przeznaczonych dla wrażliwej cery (mydło

rumiankowe, śmietanka rumiankowa, krem rumiankowy), z dobrym wynikiem mogą je używać osoby wykazujące uczulenia (wysypki alergiczne) na większość kosmetyków.

138m] Rumianek pospolity

Rumianek pospolity (Matricaria chamomilla) należy do najpospolitszych roślin Europy.

Nazwy potoczne, ludowe to: Kamelka, Kamila, Marunka, Rumianek apteczny, Rumień. Nazwa

angielska Wild Chamomile, a niemiecka Echte Kamille.

Rumianek jest uznawany za chwast, ale uprawia się go również, jako roślinę ozdobną oraz leczniczą.

W krajach wschodnich dodawano go do mieszanek o działaniu erotycznym.

W starożytnym Egipcie ceniono go za jego działanie przeciwgorączkowe i chłodzące.

W średniowieczu stosowano koszyczki rumianku oraz olejek rumiankowy. We Francji uchodzi za odtrutkę na kawę i papierosy.

Surowcem leczniczym jest koszyczek, bogaty w następujące związki czynne: olejek eteryczny, flawonoidy, pochodne kumarynowe (umbeliferon, herniaryna), garbniki, inozytol, kwasy organiczne (walerianowy, salicylowy, matrycynowy), cholinę, sole mineralne, śluzy.

W XVI wieku wyizolowano olejek rumiankowy i po licznych badaniach uznano, iż ma on cenne

właściwości lecznicze.

Olejek eteryczny stosuje się w masażu oraz inhalacjach lub kąpielach na dolegliwości skórne, a także w

stanach zapalnych górnych dróg oddechowych, nieżycie oskrzeli, w bronchicie, kokluszu, katarze siennym.

Dobre efekty uzyskuje się stosując go w nadpobudliwości nerwowej, bezsenności, stanach lękowych i

stresie.

Chamazulen, bisabolol, mircen, spiroeter są składnikami olejku, dzięki którym działa on przeciwzapalnie, przeciwbakteryjnie, osłaniająco, kojąco oraz antydepresyjnie.

Olejek ten ma przyjemne ciemno - niebieskie zabarwienie, które ciemnieje z upływem czasu.

Należy pamiętać, iż po 2-3- tygodniach stosowania olejków należy zrobić przerwę.

Napary i odwary przygotowywane z koszyczków rumianku wykazują działanie przeciwzapalne, bakteriostatyczne, oczyszczające, regenerujące, łagodzące.

Stosuje się je w stanach zapalnych jamy ustnej, gardła, anginach, nieżycie dróg oddechowych oraz w

osłabieniu czynności wydzielniczej przewodu pokarmowego i braku apetytu.

Preparaty rumiankowe przynoszą pomoc w egzemie, pokrzywce oraz stanach zapalnych skóry (suchość skóry, swędzenie, zaczerwienienie).

Właściwości uspokajające i lekko moczopędne rumianku stwarzają możliwość zastosowania go w

depresji, podrażnieniu nerwowym, napięciu przedmiesiączkowym.

W bólach mięśniowych oraz artretycznym zapaleniu stawów pomocne będą kompresy przygotowane z

naparu oraz olejek rumiankowy.

W alergicznym i ropnym zapaleniu spojówek, na zmęczone czy przepracowane oczy ulgę mogą przynieść okłady.

Preparaty rumiankowe stosowane są w dolegliwościach niemowląt: bóle, wzdęcia brzuszka, niestrawność czy też trudności z oddychaniem w przypadku zatkanego noska lub jego nieżytu.

Z równie dobrym skutkiem jak medycyna przetwory rumiankowe stosuje kosmetyka.

Rumianek zastosowany w płukankach do włosów łagodzi podrażnienia skóry głowy i nadaje włosom jasny złocisty odcień.

Stosuje się go w kremach, maseczkach, tonikach przeznaczonych do cery wrażliwej, skłonnej do

podrażnień.

138n] RUMIANEK POSPOLITY - Matricaria Chamomilla

Do celów leczniczych zbiera się koszyczki rumianku (Anthodium Chamomillae)

Związki czynne w roślinie

Kwiaty zawierają 0,3 - 1,3 % olejku eterycznego. Jego składnikami są: chamazulen (6-18 %),postazulen,

alfa-bisabolol i jego tlenki (25 - 50%), spiroeter, beta - farnazen, mircen, kadinen, i inne.

Drugą grupę stanowią flawonoidy (związki roślinne o działaniu przeciwutleniaczy) jak: apigenina,

luteolina, kwercetyna, 7-glukozydy a trzecią pochodne kumarynowe: umbeliferon i herniaryna.

W samych kwiatach występują spirocykliczne poliacetyleny, cholina, karotenoidy, sole mineralne i

śluz (do 17 %).

Działanie

Wyciągi z rumianku zawierają olejki eteryczne i dzięki temu wywierają działanie przeciwzapalne na błony śluzowe i skórę.

Najbardziej czynnymi związkami są alfa-bisabolol i spiroeter, a w mniejszym stopniu chamazulen,

któremu przypisuje się działanie przeciwalergiczne.

Spiroeter hamuje wydzielanie histaminy (mediatora wyzwalającego reakcję alergiczną) oraz serotoniny i bradykininy (substancji wywołujących stany zapalne).

Flawonoidy i związki kumarynowe zawarte w kwiatach działają rozkurczowo na mięśnie gładkie jelit,

znosząc objawy kolki jelitowej.

Dzięki temu rumianek przywraca prawidłową perystaltykę ( ruchy robaczkowe jelit), zapobiega wzdęciom i jest skutecznym środkiem wiatropędnym.

Działa tez żółciotwórczo i uspokajająco.

Napary podawane małym dzieciom działają słabo przeczyszczająco.

Eliminacja czynnych związków rumianku następuje poprzez nerki z moczem i wywiera działanie przeciwzapalne na kłębki nerkowe, moczowody i pęcherz moczowy.

Pewne znaczenie ma również cholina, występująca w surowcu znacznej ilości, która ma działanie

lipotropowe i przeciwzapalne.

Związki azulenowe (rumiankowe) unieczynniają działanie toksyn wytwarzanych przez gronkowce i

paciorkowce a ponadto szybko zmniejszają lub całkowicie usuwają ból, swędzenie i pieczenie.

Wyciągi z rumianku stosowane zewnętrznie działają silnie przeciwzapalnie i nieco słabiej

przeciwuczuleniowo.

Na włosy napary rumianku działają rozjaśniająco i nadają im lekko złocisty odcień.

Na bazie rumianku wyprodukowano lek homeopatyczny o nazwie Chamomilla, niezwykle skuteczny u

dzieci, w likwidowaniu objawów związanych z ząbkowaniem: niepokoju, rozdrażnienia, bezsenności.

gorączki, dyspepsji.

Zastosowanie: Napar z rumianku do użytku wewnętrznego stosuje się:

# w stanach zapalnych przewodu pokarmowego,

# pomocniczo w chorobie wrzodowej żołądka i dwunastnicy,

# wrzodziejącym zapaleniu jelit,

# nadmiernej fermentacji w jelitach, wzdęciach, bólach brzucha

# odbijaniu i zgadze, braku łaknienia,

# w stanach skurczowych jelit i utrudnionym odchodzeniu gazów, zwłaszcza u dzieci i osób w

podeszłym wieku,

# do wykonania lewatyw u małych dzieci w zaparciach stolca,

# w stanach zapalnych gardła, dziąseł, anginach.

W połączeniu z surowcem otrzymanym z innych roślin podaje się go jako:

# słaby środek uspokajający,

# żółciopędny,

# pomocniczo w przewlekłym zapaleniu dróg moczowych, pęcherza moczowego i kłębków nerkowych,

# do płukania w stanach zapalnych błony śluzowej jamy ustnej, dziąseł, gardła, zatok obocznych nosa, w codziennej higienie jamy ustnej.

Do użytku zewnętrznego w:

# owrzodzeniach skóry,

# żylakach odbytu, szczelinach odbytu,

# owrzodzeniach żylakowatych kończyn dolnych,

# rumieniu i świądzie skóry,

# odleżynach,

# zapaleniu pieluszkowym i dzieci,

# alergicznym zapalenia skóry,

# oparzeniach termicznych i słonecznych I i II stopnia,

# niewielkich uszkodzeniach skóry promieniami Roentgena,

# okulistyce do przemywań stanów zapalnych rogówki i tęczówki,

# alergicznym ropnym zapaleniu spojówek i skóry powiek,

# inhalacjach, w zapaleniu górnych dróg oddechowych, dychawicy oskrzelowej (astmie), katarze siennym,

# kosmetyce do mycia, rozjaśniania włosów, do kąpieli regenerujących skórę.

W ginekologii:

# w upławach,

# w zapaleniu szyjki macicy, nadżerkach,

# w stanach zapalnych pochwy,

# świądzie i stanach zapalnych sromu,

# w zwalczaniu rzęsistka pochwowego (Trichomonas vaginalis),

# w bolesnym miesiączkowaniu.

Napar z kwiatów rumianku

1 - 2 łyżki stołowe koszyczka rumianku zalać 2 szklankami wrzącej wody i parzyć pod przykryciem 15 min. Odstawić na 5 min i przecedzić. Pić 1 szklankę 3 razy dziennie między posiłkami w stanach zapalnych przewodu pokarmowego jako środek rozkurczowy i wiatropędny.

Ten sam napar można stosować zewnętrznie do płukania jamy ustnej, irygacji, okładów, przymoczek,

nasączania tamponów dopochwowych oraz do inhalacji. Po rozcieńczeniu 1 : 1 ciepłą wodą - do lewatyw u niemowląt.

Zioła w schorzeniach wątroby

Zmieszać po 25 g kwiatów rumianku, rozdrobnionej kory kruszyny, liści mięty pieprzowej, ziela drapacza lekarskiego, ziela dziurawca, ziela fiołka trójbarwnego i ziela krwawnika. Zalać w termosie 1 łyżkę mieszanki, 1 szklanką wrzącej wody. Zamknąć i odstawić na 1 godz. Pić 2/3 szklanki rano na czczo i wieczorem w stanach po wirusowym zapaleniu wątroby jako środek przeciwzapalny, odtruwający, przeciwskurczowy, żółciopędny oraz pobudzający trawienie i łagodnie moczopędny.

Rumianek pospolity (Matricaria chamomilla L.)

Inne nazwy: kamelka, kamelki, maruna, marunka, rumen, rumień, macierzą, rumianek polny, rumianek pachnący, rumianek drobny, rumianek prawdziwy, rumianek apteczny, rumianek lekarski, remionk.

Angielska: Wild Chamomile. Francuska: Camomille ordinaire. Niemiecka: Echte Kamille. Rosyjska:

Romaszka aptecznaja.

Skąd wywodzi się nazwa: rumianek nie zdołałem dociec, mimo przestudiowania kilkudziesięciu

publikacji z różnych okresów historycznych dotyczących tego zioła.

Natomiast jej synonimy - Kamelka lub kamelki (tak nazywają roślinę do dziś w niektórych okolicach

naszego kraju, pochodzi od łacińskiego comomella i greckiego chamaimełon.

Należy bez wątpienia do najstarszych roślin leczniczych, a w Europie rozprzestrzenił się jeszcze w

czasach przedhistorycznych.

Wybitny przyrodnik rzymski - Pliniusz Starszy (23—79) włączył tę roślinę leczniczą do encyklopedii

nauk przyrodniczych.

Grecki botanik i lekarz z czasów Nerona — służący cezarom rzymskim Dioskorides (I w. n.e.) w

swoim pięciotomowym dziele Peri hyles jatrikes (O rzeczach leczniczych) wymienia rumianek

pospolity wśród roślin, które nieść miały ze sobą „pożytki medyczne".

W ziołowym średniowieczu, kiedy z rumiankiem łączono wiele wierzeń i przesądów (m.in. miał tak

jak wiele innych ziół, posiadać moc przeciw demonom) w ogródkach klasztornych i wiejskich

zaliczany był nie do kompleksu roślin leczniczych, a do... roślin ozdobnych, gdzie powinien rosnąć

obok lilii, róży, rozchodnika, bukszpanu, derenia, goździka, piwonii, kosaćca czy nagietka.

Ale oczywiście doceniano również jego medyczne właściwości, a najwięcej ponoć mocy uzdrawiających posiadał rumień zerwany w dniu św. Jana, czyli 24 czerwca.

A skąd rumianek pochodzi? Najprawdopodobniej z południowo-wschodniej Europy. Dzisiaj dziko

występuje niemal w całej Europie i Azji, w Ameryce Północnej i Australii.

O miejscach, w których rośnie w Polsce tak pisze Wiktor Błaszczyk:

Na nasypach kolejowych,

Na przychaciach i pastwiskach,

Na ugorach, nieużytkach

I na starych rumowiskach

Przy deptakach, suchych łąkach,

I przy drogach twardych, bitych

Występuje drobny kwiatek,

To rumianek pospolity (...)

Od siebie już dodam, że często można go spotkać również na polach uprawnych wśród zbóż i roślin

okopowych.

Ze względu na duże zapotrzebowanie przez przemysł zielarski rumianek w Polsce stanowi jedną z

ważniejszych uprawianych na plantacjach roślin leczniczych.

Roślina kwitnie od maja aż do jesieni, a w uprawach najczęściej na początku czerwca. (Jako ciekawostkę warto wspomnieć, że codziennie jego białe kwiaty języczkowe podnoszą się do godziny mniej więcej 16, by uzyskać położenie poziome, po czym opadają i około godziny 19 przylegają już do łodygi).

Dla celów zielarskich pozyskujemy całe koszyczki kwiatowe na początku kwitnienia roślin, w dni

pogodne - kiedy rosa już całkowicie obeschnie. Dobrze wysuszone utrzymują silny, charakterystyczny

zapach.

Kwiaty rumianku zawierają do 1,5% olejku eterycznego, w którego skład wchodzi m.in. chamazulen, a

ponadto wyodrębniono m.in. flawonoidy, kumaryny, żywicę, węglowodany i cholinę, kwasy organiczne i sole mineralne.

Dzięki związkom czynnym roślina posiada właściwości przeciwzapalne, potrafi niszczyć wiele rodzajów bakterii, jest skutecznym antidotum na różnego rodzaju alergie.

Działa też rozkurczowo, wiatropędnie, reguluje trawienie, pracę nerek, nieco uspokaja i uśmierza bóle.

Napar z koszyczków. 2 łyżki kwiatów zalewamy 2 szklankami wrzącej wody i parzymy pod

przykryciem przez 15 minut. Odcedzamy i pijemy 3 razy dziennie po pół szklanki pomiędzy posiłkami

w zaburzeniach czynnościowych, a także w stanach zapalnych przewodu pokarmowego, w

przypadkach wzdęć brzucha, kolek oraz bólów z powodu infekcji dróg moczowych.

Napar stosujemy też do płukania jamy ustnej i gardła w różnego rodzaju stanach zapalnych, a także

w formie okładów w zapaleniach spojówek, rogówki i tęczówki oka, na owrzodzenia, rany, oparzenia

(m.in. słoneczne), świądy skóry, odleżyny.

Zresztą lista zastosowań naparu rumianku w ziołolecznictwie jest jeszcze dość długa, podałem więc

najbardziej powszechne, domowe jego zastosowania.

W przypadku wielu innych (m.in. w zaburzeniach narządów rodnych i dla niemowląt) kurację zapisze

lekarz.

A swoją drogą, w wielu krajach rumianek pije się profilaktycznie, zamiast herbaty.

Kataplazm. 3-4 łyżki kwiatów rumianku zalewamy szklanką wrzątku, po 5 minutach delikatnie

odcedzamy, owijamy w gęste płócienko lub podwójnie złożoną gazę, odczekujemy aż przestygnie

i przykładamy na chore miejsca.

Nalewka. 4 łyżki kwiatów zalewamy 0,5 1 spirytusu, szczelnie zakręcamy butelkę i odstawiamy w

ciemne miejsce (raz dziennie trzeba wstrząsnąć) na 14 dni. Po odsączeniu używamy 2 łyżeczki na

szklankę wody do płukania gardła i okładów. Możemy też pić 2-4 razy dziennie 20-30 kropli w

kieliszku wody w zaburzeniach przewodu pokarmowego.

Kąpiel w rumianku. 100 g koszyczków rumianku zalewamy 31 wody, doprowadzamy na krótko do

wrzenia, trzymamy około 15 minut pod przykryciem, przecedzamy i wlewamy do wanny z ciepłą wodą.

Około 20-minutowa kąpiel dezynfekuje całe ciało, łagodzi różnego rodzaju stany zapalne skóry, wpływa rozluźniająco i łagodnie uspokajająco.

Rumianek wchodzi m.in. w skład mieszanki ziołowej Pyrosan, Nervosan , Vagosan, granulatu Cholegran i Nervogran , maści Aesculan i Cheliwag . W sprzedaży jest też Chamo -fix - gotowa

herbatka rumiankowa, Azulan - płyn zawierający alkoholowy wyciąg z kwiatów oraz drażetki z

rumiankiem o nazwie Uldenol i Ulventrol .

Słynny Marcin z Urzędowa (zmarły w 1573 r.) doceniając właściwości rumianku twierdził, że gdyby

roślina nie występowała tak powszechnie, to jej cena byłaby wyższa od ceny innych leków, a w pewnym

miejscu swojego zielnika stwierdza wprost (...), „Jest to ziele w każdym miejscu boleść uśmierzające, nawet przykładając na plastrze; dlatego je zowią: anodinum".

Inny nasz słynny zielarz - Syreniusz polecał to pachnące ziele na „pobudzenie miesiączki u niewiast

(...) melancholikom na poprawę humorów (...) mężom na rozgrzanie ich oziębłości".

A o tym, że rumian doceniała także medycyny renesansowa niech świadczą fragmenty ze spisanych

rad Stefana Falimierza: „Kwiaty rumianku bolenie głowy i oczu oddalają i (...) którzy mają mdłą wątrobę, sok rumiankowy dany z wódką mleczową uzdrawia wątrobę i zimnicę odpędza i też rumian jest dobry na gorączki...".

A słynny przedwojenny zielarz - dr Breyer twierdził: „W razie osłabienia nerwów nadmierną pracą,

bezsennością lub ogólnym wyczerpaniem, szklanka naparu rumiankowego odświeża i wzmacnia".

Dzisiaj rumianek jest powszechnie stosowany nie tylko jako roślina lecznicza, ale bez niego trudno sobie wyobrazić cały przemysł kosmetyczny.

Bo jak się obejść na co dzień bez rumiankowych mydeł, szamponów, płynów kąpielowych, kremów,

płynów do twarzy czy maseczek kosmetycznych?

---