CHOROBY CYWILIZACYJNE
HIPOKINEZJA- czyli niedobór ruchu, wg. Kuńskiego może ona mieć następujące skutki:
- utrudnienie należytego wykorzystania spożytych pokarmów
- sprzyjanie otyłości i utrudnienia jej leczenia
- upośledzenie krążenia wieńcowego
- upośledzenie krążenia obwodowego
- osłabienie kondycji ruchowej
- zwiększenie ryzyka uszkodzeń stawów
- zmniejszenie odporności na trudy życia codziennego
STRES - nieswoista reakcja organizmu na stawianie mu żądania, zbyt duzy jego poziom powoduje powstanie chorób o tzw. etiologii stresowej
MIAŻDZYCA
CUKRZYCA
CHOROBA WRZODOWA
NOWOTWORY
CHOROBY UTAJONE <NIKOTYNIZM, ALKOHOLIZM, LEKOMANIA>
CHOROBY ZAWODOWE I POURAZOWE
PYLICA PŁUC
Choroby cywilizacyjne spowodowane są:
- złym odżywianiem
- wynikiem naruszenia naturalnych stosunków w środowisku biologicznym człowieka
- wynikiem postępu cywilizacji, technicznego ITD….
POZYTYWNE I NEGATYWNE SKUTKI ROZWOJU CYWILIZACJI
PRZYCZYNY |
SKUTKI POZYTYWNE |
SKUTKI NEGATYWNE |
Rewolucja naukowo techniczna:
|
|
|
POJĘCIE GIPKOŚCI
GIBKOŚĆ - to zdolność wykonywania obszernych ruchów, czyli ruchów
o dużym wychyleniu. Gibkość zależy od kształtu stawów, elastyczności mięśni, ścięgien i torebek stawowych. Zmniejsza się podczas napięcia emocjonalnego zawodnika oraz odczuwania zimna. Nadmiar ćwiczeń siłowych również może powodować ograniczenie ruchomości w stawach, gdyż wtedy gibkość się zmniejsza. Trening gibkości polega na stopniowym zwiększaniu ruchomości stawów z równoczesnym wzmacnianiem mięśni i elastyczności stawów. Program rozwijania gibkości jest bardzo długi, a uzyskanie i zachowanie efektów wymaga systematycznych ćwiczeń. Gibkość rozwijamy poprzez np., ruchy bierne wykonywane z obciążeniem, wymachy i krążenia, skłony i wyprosty, ruchy pogłębiające. Nieodzowna jest dobra rozgrzewka przed przystąpieniem do ćwiczeń gibkości, oraz stosowanie ćwiczeń rozluźniających
i rozciągających mięsnie. Wysoki poziom gibkości jest szczególnie widoczny w tańcu.
Gibkość można mierzyć np. opisowo lub w centymetrach.
Gibkość dynamiczna : wykorzystanie skrętoskłonów (przez 20s)
REKREACJA
REKREACJA- od łacińskiego recreo ,
Wg. Winiarskiego słowo to używane jest w co najmniej 3 znaczeniach:
działania i zachowania człowieka w czasie wolnym
proces wypoczynku <po pracy>
zjawisko społeczno- kulturowe wynikające ze skracania ogólnego czasu pracy i tym samym wydłużenia czasu wolnego
Wg Dumazediera funkcje rekreacji mieszczą się w definicji czasu wolnego:
funkcja regeneracyjna lub wypoczynkowa <delassement>
funkcja rozrywkowa < divertissement>
funkcja rozwojowa < developpement>
Rekreacja:
jest związana z człowiekiem od początku
zaspokaja potrzeby biologiczne i psychiczne człowieka
przedmiotem jej badan szachowania wolno czasowe człowieka, biospołeczne uwarunkowania zachowań wolno czasowych, wpływ tych zachowań na organizm i osobowość człowieka oraz ich znaczenie w rozwoju fizycznym i psychicznym, skutki oraz efekty zachowań wolno czasowych w srdoowski zewnętrznym człowieka
przeciwdziała wadom postawy, bólom krzyża <f. zdrowotna>
zapobiega chorobom cywilizacyjnym
hamuje procesy starzenia
ułatwia adaptację w społeczeństwie
REKREACJA CZYNNA- polega na podjęciu wysiłku intelektualnego lub fizycznego <r. fizyczna lub r. ruchowa>, np.: gra w szachy, brydż, rozwiązywanie krzyżówek
REKREACJA BIERNA- polega na powstrzymaniu się od wszelkiej aktywności ruchowej, umysłowej, np. Słuchania muzyki, oglądanie TV
REKREACJA ≠ CZAS WOLNY , ale zawsze się w nim zawiera, bo jest dobrowolna
CECHY REKREACJI:
dobrowolna
swobodny wybór
przyjemność
STAN TRZECI- szereg czynności które nie mieszczą się w podziale który można ściśle zakwalifikować do pracy lub zabawy, cos pomiędzy.
Np. obcowanie ze sztuka
modlitwa
ZWIĄZEK REKREACJI Z WYCHOWANIEM FIZYCZNYM
Teoria rekreacji wywodzi się w prostej linii z koncepcji wychowania fizycznego.
WYCHOWANIE FIZYCZNE rozumie się jako - ujęta w pedagogiczny system forma uczestnictwa w kulturze fizycznej młodych pokoleń ,której celem jest wspomaganie rozwoju fizycznego , motorycznego i zdrowia oraz przygotowanie do podtrzymania tych wartości w życiu późniejszym.
Wychowanie fizyczne spełnia w stosunku do rekreacji funkcję przygotowawczą i prospektywną , kształtując trwałe nawyki aktywnego spędzania czasu oraz potrzebę stałej dbałości o zdrowie i sprawność fizyczną.
CZAS WOLNY
CZAS WOLNY- cześć czasu uwolnionego <dyspozycyjny> od obowiązków zawodowych, rodzinnych, społecznych, a przeznaczonego na wybrane przez siebie zajęcia służące wypoczynkowi, rozrywce i kształtowaniu własnej osobowości.
Czas wolny- kategoria czasu a nie kategoria zachowań ludzkich oraz ich efektów <rekreacja>
CECHY CHARAKTERU-RODZAJ SPĘDZANIA CZASU PRZEZ RÓZNE OSOBOWOŚCI
O tym czy dane zachowanie zaliczymy do kategorii zachowań wolno czasowych zależy od sposobu odbioru przez konkretna osobę a nie od formy.
Na zachowanie wolno czasowe mają wpływ następujące czynniki:
- biologiczne
- stan zdrowia
- poziom sprawności
- wydolność fizyczną organizmu
- psychiczne
- społeczno- demograficzne
- płeć
- wiek
- wykształcenie
- zawód
- gospodarczo- ekonomiczne
- sytuacja materialna
- ilość wolnego czasu
- dostępność urządzeń i obiektów rekreacyjnych
Cechy zachowań w czasie wolnym :
Autohedonizm i autoteliczność- samo zachowanie jest źródłem przyjemności , stanowiąc samo w sobie cel aktywności
Dobrowolność - podejmowanie aktywności w zgodzie z własną postawą i zainteresowaniem , bez obowiązku, konieczności
Bezinteresowność przy podejmowaniu działania
Obniżony poziom samokontroli emocjonalnej (charakteryzujący się większą spontanicznością )
Odmienność stosunku do poważnych czynności dnia powszedniego
Zachowanie człowieka zależne jest zwykle od spełniania trzech warunków :
Musi wystąpić bodziec inicjujący zachowanie
Człowiek musi przejawiać gotowość do określonego zachowanie
Muszą istnieć warunki zewnętrzne , które w subiektywnej ocenie umożliwiają realizację tego zachowania
Mechanizmy motywacyjne regulujące zachowanie w czasie wolnym
Mechanizm homeostatyczny Podstawę stanowią potrzeby , których zaspokojenie usuwa napięcie np. potrzeba wypoczynku ,aktywności fizycznej. Mają charakter ochronny , zachowawczy , usuwają bark lub nadmiar i przywracają pożądany stan. Są to więc typowe zachowania rekreacyjne
Mechanizm heterostatyczny Regulowane przez niego zachowania nie tylko redukują napięcia motywacyjnego ale często je nawet potęgują .Jego podstawę stanowią takie potrzeby i aspiracje jak np. potrzeby poznawcze ,ambicjonalne , samodoskonalenia . Mają charakter twórczy , ekspansywny .Są to typowe zachowania kreacyjne
Dlaczego człowiek spędza swój czas wolny w taki a nie inny sposób?
Czynniki wrodzone:
- układ nerwowy
- potrzeba ruchu
- potrzeba zabawy
- potrzeba wypoczynku
- determinujący temperament i poziom zapotrzebowania na stymulację
Czynniki nabyte:
Suma nawyków i doświadczeń indywidualnych człowieka , zgromadzonych w ciagu życia Mają one decydujący wpływ na kierunek i treść zachowań w czasie wolnym.
CECHY OSOBOWOŚCI
EKSTRAWERTYK, AMBIWERTYK, INTROWERTYK -determinują wybór form rekreacji odpowiadających psychofizycznej strukturze tych typów.
INTROWERTYK-preferuje kameralne indywidualne formy wypoczynku.
MELANCHOLICY I FLEGMATYCY częściej niż SANGWINICY wypoczywają w sposób bierny.
CHOLERYCY w jednakowym stopniu korzystają z różnych form rekreacji.
OSOBY O WYSOKIM POZIOMIE INTELIGENCJI:- rzadziej oglądają TV , są bardziej aktywne, częściej podróżują, mają większe zainteresowania kulturalne.
WYSIŁEK/ WYSIŁEK FINALNY
WYSIEŁK WYTRZYMAŁOŚCIOWY- najkorzystniejszy z punktu widzenia zdrowia
Powinien być dostosowany do wieku, wydolności fizycznej, i celu jakiemu ma służyć
TOLERANCJA WYSIŁKOWA- zdolność do wykonywania określonych wysiłków bez głębszych zmian w środowisku wewnętrznym organizmu lub zaburzeń czynności narządów wewnętrznych
WYDOLNOŚĆ
WYDOLNOŚĆ- sprawność przetwarzania energii w ustroju istoty żywej której miarą jest moc, jaka dany ustrój może rozwinąć
WYTRZYMAŁOŚĆ/ INTENSYWNOŚC TRENINGU
WYTRZYMAŁOŚĆ- zdolność ustroju żywego do długotrwałego wysiłku, której miarą jest maksymalna praca, jaką ów ustrój może wykonywać w jednym nieprzerwanym akcie osiągając granicę tolerancji wysiłkowej.
INTENSYWNOŚĆ ĆWICZEŃ
Zaleca się aby intensywność wysiłków fizycznych stosowanych rekreacji nie przekraczała 60
-70% maksymalnych możliwości .
Intensywność wysiłku w treningu zdrowotnym określa się za pomocą gotowych tabel lub bezpośrednio za pomocą wskaźników.
Wskaźnikiem intensywności jest częstotliwość skurczów serca- HR hart rate
Jeżeli chcemy odnieść pożądane skutki ćwiczeń powinniśmy je robić to wg wzoru
x 30 x130
trzy razy w tygodniu po 30 minut przy tętnie 130
TĘTNO
Maxymalne tętno obliczamy : 220-(swój wiek)=max tętno.
Tętno spoczynkowe-65
PRZETRENOWANIE /pojęcie, przeciwdziałanie/
PRZETRENOWANIE Skrajne zmęczenie sportowe
ZMĘCZENIE
ZMECZENIE:
- do niego prowadzi długotrwały wysiłek fizyczny, psychiczny.
- to fizjologiczny stan powstający na skutek obciążenia ustroju pracą i wyrażający się w zmianie charakteru koordynacji czynności, w przejściowym odwracalnym obniżeniu zdolności do pracy i w uczuciu znużenia.
* znużenie- powstaje w świadomości i nie zawsze jego intensywność odpowiada zmęczeniu.
TEORIE ZMĘCZENIA:
T. niedotlenienia
T. wyczerpania
T. zatrucia
T. odwodnienia ustroju
Przeciwdziałanie zmęczeniu.
WYPOCZYNEK: przywrócenie organizmowi zdolności do pracy
Wypoczynek:
- po pracy fizycznej
- po pracy umysłowej
Wypoczynek :
- czynny (po pracy umysłowej, po lekkiej pracy fizycznej, po monotonnej pracy)
- bierny ( po ciężkiej pracy fizycznej, głównie sen)
Wypoczynek:
- po pracy (weekend, urlop, wypoczynek codzienny)
- w trakcie pracy ( krótka przerwa wypoczynkowa, po czym kontynuacja pracy, prowadzi do poprawy efektywności pracy)
RELAKS
RELAKS:
Stan odprężenia charakteryzujący się zmniejszeniem ogólnego napięcia somatopsychicznego , uzyskiwany w wyniku odpowiedniego treningu prowadzącego do odczucia i uświadomienia sobie własnego ciała oraz uwolnienia się od napięć fizycznych i konfliktów psychicznych .
Relaks nie jest formą rekreacji lecz stanem organizmu , będący wynikiem uprawiania określonych ćwiczeń , np. jogi
ZABAWA
ZABAWA:
aktywność która odbywa się w czasie wolnym , i która nie wymaga przestrzegania ścisłych sformalizowanych reguł oraz charakteryzuje się spontanicznością i dążeniem do tzw. przyjemności funkcjonalnej .
ma inne znaczenie w odniesieniu do dziecka i dorosłego człowieka.
dla dziecka zabawa jest podstawową formą aktywności , z niej czerpie informacje o otoczeniu zabawa umożliwia mu rozwój intelektualny
dla człowieka dorosłego zabawa jest przede wszystkim źródłem rozrywki . Jest to odejście od realności .
1