Projekt Badawczy - Przykład - Związki aktywności ruchowej..., Fizjoterapia


AWF KATOWICE

IGOR RYGUŁA, ARKADIUSZ STANULA

PRZYGOTOWANIE ZAŁOŻEŃ PRACY BADAWCZEJ

(Research Project)

2006

Elementy treści projektu badawczego

  1. Uzasadnienie podjęcia tematu.

  1. Wyjaśnienie podstawowych pojęć i obszarów wiedzy na których oparty jest temat pracy - eksplikacja tematu pracy.

  1. Teoria naukowa stanowiąca podstawę sformułowania i rozwiązania problemu badawczego.

    1. Operacjonalizacja.

  1. Problem badawczy w świetle piśmiennictwa (przegląd stanowisk oraz efektów najnowszych badań naukowych - kwerenda). Na jego podstawie sformułować cele badań, pytania i hipotezy badawcze.

  1. Metodyka badań

    1. Materiał badań

      1. Desygnaty badanych obiektów

      2. Liczba badanych obiektów

      3. Techniki doboru obiektów do badań

    2. Typy badań i metody badawcze

    3. Zmienne i ich wskaźniki

    4. Techniki i narzędzia badawcze

      1. Rzetelność i trafność narzędzi pomiarowych

      2. Błąd pomiaru

      3. Narzędzia analizy statystycznej.

  1. Wyniki badań

    1. Analiza wyników badań

    2. Omówienie wyników badan i wnioski

Literatura treści założeń

Załączniki

Akademia Wychowania Fizycznego

w Katowicach

Przykład

Nazwisko i Imię

Nr albumu:

Tytuł: ZWIĄZKI AKTYWNOŚCI RUCHOWEJ ORAZ ROZWOJU BIOLOGICZNEGO
11-LETNICH DZIECI

 

Praca napisana w Katedrze Analiz Systemowych w Sporcie pod kierunkiem prof. dr hab. Igora Ryguły

Katowice 2006

Plan pracy

Wstęp

  1. UZASADNIENIE WYBORU PROBLEMU BADAWCZEGO

    1. Czynniki oddziałujące na postawy wobec aktywności ruchowej.

    2. Teoria naukowa stanowiąca podstawę formułowania problemu badawczego

  2. POJĘCIE ROZWOJU BIOLOGICZNEGO

2.1. Czynniki rozwoju biologicznego

  1. POJĘCIE AKTYWNOŚCI RUCHOWEJ

3.1. Znaczenie aktywności ruchowej

3.2. Problem badawczy w świetle piśmiennictwa

3.3. Cele badań oraz zbiór ograniczeń

  1. METODYKA BADAŃ

4.1. Problemy i hipotezy badawcze

4.2. Materiał badań

4.2.1. Desygnaty badanych obiektów

4.2.2. Liczba badanych obiektów

4.2.3. Techniki doboru osób do badań

4.3. Typy i metody badań

4.4. Zmienne i ich wskaźniki

4.5. Techniki i narzędzia badawcze

4.5.1. Rzetelność i trafność narzędzi badawczych

4.5.2. Błąd pomiaru

4.6. Narzędzia analizy statystycznej

  1. WYNIKI BADAŃ

5.1. Analiza wyników badań

5.2. Omówienie wyników badań

Wnioski

BIBLIOGRAFIA

ANEKSY

1. UZASADNIENIE WYBORU PROBLEMU BADAWCZEGO

 

Tworzenie sytuacji, w których człowiek mógłby sprawniej odbierać sygnały natury, respektować je i odpowiednio na nie reagować staje się koniecznością. Najbardziej naturalną płaszczyzną tych reakcji jest aktywność ruchowa. „Życie człowieka w nowoczesnym społeczeństwie znamionuje hipokinezja, co negatywnie wpływa na zdrowie fizyczne i psychiczne dorosłych i dzieci” (Raczek 1995). Technizacja bytu współczesnego człowieka wyparła zabawy na podwórku, ograniczyła spędzanie czasu wolnego z rodziną na łonie natury. Tradycyjne miejsca zabaw dziecięcych (podwórka, ulice) zastąpione zostały mieszkaniem, w którym dziecko wpatrzone w ekran telewizora lub komputera spędza czas wolny (tzw. „zaginione dzieciństwo”). Rodzice stale żyjący w pośpiechu również w podobny sposób odpoczywają po pracy. „Siedzące społeczeństwo” zamieniło naturalne środowisko na wygodny fotel (J. Drabik, P. Drabik 1998).

Sposób życia pozbawiony aktywności ruchowej wywołuje zaniepokojenie społeczne, bowiem stan zdrowia ludzi nie jest zadowalający (Baranowski i in. 1992; Kaplan, Sallis, Paterson 1996; Kucera 1999; Sallis, Owen 1999). Coraz więcej osób w średnim wieku uskarża się na dolegliwości bólowe kręgosłupa, coraz częściej jesteśmy świadkami zgonów związanych z chorobami cywilizacyjnymi (Żukowska, 1994).

Współczesny człowiek daleko oddalił się od natury, która wymaga od każdej istoty zachowania pełnej gotowości i nieustannej walki o byt, a więc demonstrowania siły, szybkości i wytrzymałości. W świecie człowieka możliwość respektowania praw natury jest znacznie ograniczona choć zakodowana genetycznie, a potrzeby życiowe wciąż dają znać o sobie (Cendrowski 1997).

Najbardziej jednak niepokojący jest stan świadomości rodziców o potrzebie aktywności ruchowej dzieci i młodzieży. Negatywne wzorce unikania ruchu przekazywane są z pokolenia na pokolenie. Nieświadomość rodziców wobec potrzeb ruchowych dzieci (5-6 godzin ruchu dziennie) ogranicza ich prawidłowy rozwój fizyczny, psychiczny i emocjonalny (Bielski 1996; Sulisz 1997). Odzwierciedleniem tego jest narastający odsetek wad postawy u dzieci i młodzieży. Zespół pod kierunkiem W. Śliwy stwierdził wady postawy ciała u 65-70% dzieci (Śliwa 1997). Nie jest to stan zadowalający, ale czego można się spodziewać, skoro w większości przypadków tylko lekcje wychowania fizycznego w wymiarze 3 godzin tygodniowo stwarzają warunki do nieskrępowanej aktywności ruchowej dzieci i młodzieży. Szkolne wychowanie fizyczne jest często jedyną formą kompensacji siedzącego trybu życia. Niedostateczna aktywność ruchowa nie zapewnia prawidłowego, harmonijnego rozwoju młodego pokolenia.

W naszym społeczeństwie nie ma bowiem zakorzenionych tradycji aktywnego spędzania czasu wolnego. Jako najczęściej realizowane formy wypoczynku wymienia się oglądanie telewizji i sen (Umiastowska 1998). Jakie mogą być zatem pozytywne wzorce dla młodego pokolenia?

Dokonany pobieżny przegląd stanowisk w zakresie wpływu aktywności ruchowej na wybrane aspekty osobowości wskazuje na potrzebę dalszych dociekań w tym zakresie. Szczególnie winny one dotyczyć przydatności poszczególnych form ruchowych w kształtowaniu różnych wymiarów ludzkiej osobowości, w tym rozwoju biologicznego dziecka. Dlatego tym zagadnieniom poświęcone jest niniejsze opracowanie.

1.1. Czynniki oddziałujące na postawy wobec aktywności ruchowej

(Teoria naukowa - Kozieleckiego)

Poziom aktywności ruchowej danej jednostki zależeć będzie od jego wiedzy i doświadczeń uprzednich, postaw oraz możliwości realizacyjnych. Można wyróżnić trzy czynniki sterujące samowiedzą, która w równej mierze oddziałuje na postawę człowieka (Kozielecki 1981):

· informacje społeczne - wpływ rodziny, szkoły oraz środków masowego przekazu,

· informacje osobiste - dane, które człowiek zdobywa dzięki własnej aktywności (własne sukcesy lub niepowodzenia, autorefleksje),

·    informacje biologiczne - płynące ze strony organizmu.

0x01 graphic

Rys. 1. Analiza wielowymiarowa uwarunkowań strukturalnych i funkcjonalnych osobowości człowieka

Aby jednak powyższe informacje w odpowiedni sposób kształtowały samowiedzę o aktywności ruchowej (kulturze fizycznej) należy przedtem trafnie zdiagnozować stan aktywności ruchowej, ustalić przyczyny niskiego uczestnictwa w kulturze fizycznej, aby wskazać odpowiednie rozwiązania zmierzające do zwiększenia aktywności ruchowej. Uwarunkowania związków aktywności ruchowej w strukturze wielowymiarowej przedstawia powyższa rycina.

2. POJĘCIE ROZWOJU BIOLOGICZNEGO

„Materia nie może istnieć bez zmian” (Wolański 1975). Wynika to zarówno z bilansu ruchu cząsteczek elementarnych - w sensie fizycznym, jak również z faktu zniszczalności jej struktur wobec istniejącego środowiska zewnętrznego. Zmiany prowadzą do powstawania coraz to nowych form istnienia. Są one immanentną właściwością materii. Cykl czy kierunek takich zmian można nazwać rozwojem.

Rozwój może być traktowany jako stały postęp, ponieważ w przyrodzie ożywionej, w zasadzie, nigdy nie obserwuje się całkowitego powrotu (poza pewnymi modelami formalnymi czy logicznymi) do stanu wyjściowego. Zatem istota rozwoju wyższych organizmów żywych polega na doskonaleniu się organizmu, prowadzącym do uzyskania optymalnej samodzielności osobniczej i przedłużenia gatunku, poprzez wydanie potomstwa. Człowiek w swym świadomym działaniu dąży do rozwoju wydolności i sprawności organizmu, by w stanie zdrowia mógł żyć jak najdłużej.

Dla niniejszego opracowania szczególne znaczenie posiada pojęcie rozwoju ontogenetycznego Ontogeneza stanowi łańcuch kolejno po sobie następujących ogniw pewnych specyficznych procesów, o kierunku określonym czynnikami wrodzonymi i warunkami środowiskowymi, prowadzący do ukształtowania się osobników przystosowanych do życia w danych warunkach i zdolnych do przedłużenia istnienia gatunku. Ogniwa tego łańcucha mogą się różnić w poszczególnych populacjach swą długością, natężeniem i szybkością zachodzących procesów, jednak występują zwykle w tej samej kolejności u poszczególnych gatunków.

Rozwój osobniczy (ontogenetyczny) człowieka można rozpatrywać z rozmaitych punktów widzenia. Można badać kształtowanie się właściwości charakteru, inteligencji, postawy społecznej, jak również aktywności ruchowej. Można też badać kształtowanie się osobowości biologicznej, czyli to co nazywamy rozwojem fizycznym oraz z nim związanym rozwojem sprawności fizycznej.

Pod pojęciem rozwoju fizycznego (biologicznego) rozumieć będziemy całokształt procesów biologicznych, które są charakterystyczne dla organizmów żywych, pomijając jedynie funkcje wyższych struktur układu nerwowego, czyli sferę życia psychicznego człowieka. Tak więc przez rozwój fizyczny rozumieć będziemy zarówno struktury aparatu ruchowego, jak i kształtowanie się właściwości funkcjonalnych, nazywanych motoryką. W świetle tego co wyżej powiedziano, pojęcie rozwoju fizycznego jest synonimicznie utożsamiane z pojęciem rozwoju biologicznego.

Rozwój fizyczny (biologiczny) nie może być rozpatrywany jako stan, lecz jako proces, chociaż można mówić o stanie rozwoju fizycznego w pewnym momencie ontogenezy, przyjmując, że określony proces rozwoju doprowadził do tego stanu.

Rozwój biologiczny objawia trzema grupami procesów, które można nazwać: rozrostem, różnicowaniem i dojrzewaniem (Wolański 1975).

3. POJĘCIE AKTYWNOŚCI RUCHOWEJ

 

Pojęcie aktywności ruchowej jest zamiennie używane z aktywnością fizyczną (Physical activity). Będziemy przez nią rozumieć każdą pracę wykonaną przez mięśnie szkieletowe, charakteryzującą się ponadspoczynkowym wydatkiem energetycznym (Casperson i wsp. 1985). Według Kozłowskiego i Nazar (1995) - to wysiłek fizyczny, czyli praca mięśni szkieletowych wraz z całym zespołem towarzyszących jej czynności zmian w organizmie.

Aktywność ruchowa jest integralnym składnikiem kompleksowego procesu adaptacji w historii ewolucji człowieka (Malina 1987). Stanowi kluczowy i integrujący składnik zdrowego stylu życia. Bez niej niemożliwa jest jakakolwiek strategia zdrowia, jego utrzymanie i pomnażanie, a u dzieci i młodzieży prawidłowy rozwój (Drabik 1997). Jej niedostatek, ale i nadmiar może być przyczyną wielu zaburzeń i zwiększonego ryzyka chorób. Jej rozliczne powiązania ze zdrowiem czynią ją pożądaną wartością indywidualną i społeczną. Jest ona niezbędna w promocji zdrowia. Wtedy jednak aktywność ta musi być na poziomie powodującym utrzymanie lub poprawę stanu zdrowia. Jednym z ważnych zachowań prozdrowotnych społeczeństwa, jak również jednostki jest promocja aktywności fizycznej.

Promocja aktywności ruchowej jest częścią promocji zdrowia, jak należy domniemywać niezwykle ważną. Wiąże się ona z działaniami ukazującymi znaczenie ruchu dla zdrowia, zachęcającymi do podjęcia wysiłku fizycznego i jego kontynuowania w celu utrzymania lub poprawy psychofizycznej kondycji zdrowotnej oraz sposoby to umożliwiające. Obszary jej działania pokrywają się z wymiarami dokonań promocji zdrowia. Promocję aktywności fizycznej uznaje się za ważne i pilne zadanie zdrowia publicznego (Fletcher i wsp. 1995, Pate i wsp. 1995).

 

3.1. Znaczenie aktywności ruchowej

 

Przyjmując założenie, że aktywność ruchowa jest podstawowym elementem zdrowego stylu życia, posiada ona znaczne oddziaływanie zdrowie człowieka. Jest ona czynnikiem utrzymującym lub poprawiającym sprawność funkcjonalną organizmu podczas jego maksymalnej, a zwłaszcza submaksymalnej pracy (Hardman 1991). Może ona być ważnym czynnikiem zapobiegającym chorobom, szczególnie krążenia, radzenia sobie ze stresem oraz terapii wielu zaburzeń i chorób (Berlin, Golditz 1990, Blair 1993).

3.2. Problem badawczy w świetle piśmiennictwa

Na podstawie wyników licznej grupy badaczy (Dennison i wsp. 1988, Fisher, Borms 1990, Sallis, Mc Kenzi 1991) należy sądzić, że aktywność fizyczna w dzieciństwie może w dużym stopniu determinować aktywność w życiu dorosłym. Z tego punktu widzenia należałoby dołożyć wszelkich starań w celu znalezienia optymalnego poziomu aktywności już u dzieci i młodzieży. Przez optymalny poziom należy rozumieć taki, który najlepiej zabezpiecza potrzeby ruchowe danego dziecka i stymuluje rozwój jego organizmu. Z tego wynika, że jego rozwój jest pochodną takich cech, jak: faza rozwoju, płeć, warunki ekonomiczne rodziny, stan zdrowia, wpływ czynników genetycznych, poziom sprawności i wydolności fizycznej, struktura podejmowanych działań ruchowych oraz wielu innych (Ryguła 2001).

W literaturze problemu podejmowane są próby formułowania szczegółowych zaleceń, dotyczących wymiarów ilościowego i jakościowego aktywności ruchowej dzieci i młodzieży. Dla przykładu Kucera (1983) uważa, że u dzieci skuteczna aktywność jest wtedy, gdy wysiłkowa częstość skurczów serca jest o 50 % wyższa od spoczynkowej częstości akcji serca. Zdaniem Sarisa i wsp. (1986) jest ona równa wartościom wysiłków wymagających więcej niż 50 % VO2max. Z kolei Woynarowska i Wojciechowska (1993) proponują formułę 5x20x140, tzn. zajęcia ruchowe wykonywane pięć razy w tygodniu przez 20 minut, z intensywnością częstości skurczów serca powyżej 140/ minutę.

Z tego pobieżnego przeglądu wynika, że do tej pory nie opracowano zadowalających rozwiązań w zakresie wyznaczania charakterystyk ilościowych i jakościowych aktywności ruchowej dzieci i młodzieży w zależności od ich wieku oraz stanu funkcji organizmu. Taki stan rzeczy rzutuje na wyniki badań, a przede wszystkim na sposób jej monitorowania. Wielu badaczy zdając sobie z tego sprawę podjęło poszukiwania skutecznych narzędzi rejestracji struktury aktywności ruchowej. Ta problematyka doczekała się szeregu opracowań. Otóż poziom aktywności ruchowej próbuje się oceniać w oparciu o badania ankietowe (J. Drabik, P. Drabik, 1998; Harre, 1997; Maksir, Węgrzyn, 1998; Tyszkowa, 1990; Żukowska, 1994). Od pewnego czasu aktywność ruchową zaczęto monitorować również odpowiednimi narzędziami pomiarowymi (Frömel, Novosad 1998; Frömel, Novosad, Svozil, 1999; McKenzie, Sallis 1996; McKenzie, Sallis, Kolody, Faucette 1997; Sallis i in. 1994; Sallis, Patterson, Buono, Nader 1988). Wszelkie jednak próby modnego współcześnie monitoringu aktywności ruchowej dokonuje się najczęściej podczas zajęć wychowania fizycznego oraz u dzieci w starszym wieku szkolnym (Janz, 1994; Pangrazi, Corbin, Welk, 1996; Rowlands, Eston, Ingledew, 1998; Sallis i in., 1994; Starkey, Cooke, 1999). Z przedstawionego przeglądu wynika, że w publikacjach nie spotyka się badań dotyczących adekwatnego strukturyzowania aktywności ruchowej dzieci 11-letnich, dlatego problem ten stał się przedmiotem moich dociekań naukowych.

 

3.3. Cele badań oraz zbiór ograniczeń

Celem ogólnym niniejszej pracy jest uświadomienie i podkreślenie znaczenia aktywności ruchowej dzieci i młodzieży z punktu widzenia ich rozwoju biologicznego i społecznego.

Cele szczegółowe (cel poznawczy) tego opracowania dotyczą poznania przyczynowo-skutkowych związków i zależności struktury aktywności ruchowej oraz czynników środowiska rodzinnego dziecka z rozwojem biologicznym 11-letnich dzieci.

Celem aplikacyjnym jest zmierzanie do ustalenia wzorców i miar liczbowych wymiarów aktywności ruchowej, najbardziej pożądanej z biologicznego i zdrowotnego punktu widzenia.

W pracy przyjęto następujący zbiór ograniczeń:

· Przez pojęcie aktywności ruchowej rozumieć będziemy wysiłki fizyczne nakierowane na rozwiązywanie celowych zadań ruchowych (stawianych przed dzieckiem w szkole), przez określone sytuacje życiowe oraz jego potrzeby i obowiązki (Kozłowski 1986).

· Jako wskaźnik aktywności ruchowej przyjmuje się wielkość monitorowanego wydatku energetycznego w ciągu całego tygodnia, za pomocą elektronicznego przyrządu - akcelerometru „Caltrac”.

· Przez strukturę aktywności ruchowej badanych obiektów przyjmuje wielowymiarową charakterystykę wykonywanych form ruchowych, obliczoną w oparciu o metody taksonomii wrocławskiej (Ryguła 2000).

 

4. METODYKA BADAŃ

4.1. Problemy i hipotezy badawcze

W pracy poszukiwać będziemy odpowiedzi na następujące pytania badawcze:

1.  Czy istnieje statystyczny związek pomiędzy zmienną Struktura aktywności ruchowej oraz poszczególnymi zdolnościami motorycznymi?

2.  Które z analizowanych składników środowiska rodzinnego dziecka wnoszą najwięcej informacji o Wskaźniku aktywności ruchowej dzieci 11-letnich?

3.  Jaki jest związek pomiędzy zmiennymi Struktura aktywności ruchowej oraz Wskaźnik rozwoju biologicznego?

4.  Jaki zasób informacji wnoszą analizowane zmienne o Wskaźniku aktywności ruchowej badanych dzieci?

 

Hipotezy:

1. O Strukturze aktywności ruchowej dzieci 11-letnich najwięcej informacji będą wnosiły składniki ich środowiska rodzinnego.

2. W badaniach społecznych, a w diagnozach pedagogicznych w szczególności, pomiędzy analizowanymi zmiennymi mogą występować zależności pozorne, które można wykryć przy zastosowaniu komplementarnego zestawu narzędzi statystycznych.

4.2. Materiał badań

Materiał niniejszych badań stanowiła 50-osobową grupa, 11-letnich dzieci oraz ich rodziców. Badane obiekty stanowiło 29 dziewczynek oraz 21 chłopców klas czwartych z miasta Tychy. Niezbędną liczbę obiektów do badań wyznaczono przy zastosowaniu II modelu J. Grenia (Greń 1974). Reprezentatywność próby badawczej zapewniono poprzez zastosowanie techniki losowania warstwowego (Ryguła 2003).

4.3. Typy i metody badań

 

Rozwiązanie problemu badawczego realizowane jest zgodnie z wymaganiami metodologii badań ciągłych i diagnostycznych, stosując model badań statystycznych, posiadających następującą strukturę zmiennych: R Xnn Y2nn, to znaczy dwie wielowartościowe zmienne zależne Y (Struktura aktywności ruchowej oraz Wskaźnik aktywności ruchowej), n wielowartościowych zmiennych niezależnych x - z respektowaniem zasady randomizacji R (losowego doboru obiektów do badań).

Kompletację obiektów do badań przeprowadzono według techniki doboru warstwowego. Najpierw wylosowano szkoły a następnie niezbędną liczbę obiektów (Greń 1974).

Badania diagnostyczne przeprowadzono w wylosowanych szkołach miasta Tychy. Objęto nimi 50-osobową grupę, 11-letnich dzieci oraz ich rodziców.

W badaniach zastosowano metody obserwacji (bezpośredniej, czynnej) oraz sondażu diagnostycznego. Podstawowymi technikami badawczymi były wywiad oraz obserwacja bezpośrednia-uczestnicząca (pomiary wyspecyfikowanych zdolności motorycznych).

4.4. Zmienne (cechy) i ich wskaźniki

Weryfikacja hipotezy roboczej rozpoczyna się od dokładnego ustalenia zmiennych niezależnych, zależnych oraz wskaźników dla poszczególnych zmiennych.

Zmienne niezależne - są to czynniki powodujące określone zmiany w innych czynnikach (zmiennych).

Zmienne zależne - są to czynniki podlegające wyraźnym wpływom ze strony zmiennych niezależnych (Ryguła 2003).

W niniejszej pracy zmienną zależną struktura aktywności ruchowej oraz zainteresowania aktywnością ruchową, jako zmienne niezależne przyjęto:

Wskaźnikami zmiennej zależnej są: struktura aktywności ruchowej, wyliczona według algorytmu podanego przez Rygułę (2003) oraz stan zainteresowań aktywnością ruchową. Wskaźnikami zmiennych niezależnych są:

Cechy sprawności fizycznej:

4.5. Techniki i narzędzia badawcze

Oceny sprawności fizycznej dokonano w oparciu o test (narzędzie) L. Denisiuka (1969) składający się z 5 prób, w różnych modyfikacjach. Próby mają charakter zadań ruchowych sprawdzających poziom konkretnych zdolności motorycznych, objętych wymaganiami programowymi dla dzieci w wieku szkolnym.

Do monitorowania aktywności ruchowej dzieci 11-letnich wykorzystano techniki badań innych autorów, zajmujących się podobną problematyką (Frömel, Novosad 1998; Frömel, Novosad, Svozil 1999). Zmodyfikowano metodologię badań wg projektu SPARK - Sport, Play and Active Recreation for Kids (McKenzie, Sallis 1996; McKenzie, Sallis, Kolody, Faucette 1997; Sallis i in. 1994; Sallis, Patterson, Buono, Nader 1988) dostosowując ją do wieku badanych dzieci. Aktywność ruchową monitorowano w ciągu całego tygodnia za pomocą elektronicznego przyrządu - akcelerometru „Caltrac”. Akcelerometr „Caltrac” jest przystosowany do rejestracji wydatku energetycznego krótkotrwałych ćwiczeń i czynności ruchowych (60-120 min), jak i wydatku energetycznego podczas tygodnia lub miesiąca.

Wydatek energetyczny wyrażony w kcal na 1 kilogram masy ciała w ciągu 1 godziny (kcalთkg-1 თh-1) rejestrowany przez „Caltrac” zawiera dwie składowe:

1) wydatek energetyczny podstawowego metabolizmu (BMR)

2) wartość wydatku energetycznego przypadającego na objętość i intensywność aktywności ruchowej (ACT) czyli: CALS USED = BMR + ACT.

Rejestrowanie wydatku energetycznego w czasie aktywności ruchowej było możliwe dzięki odpowiedniemu czujnikowi, który rejestruje ruch w płaszczyźnie horyzontalnej i wertykalnej. Tygodniowe dane poszczególnych osób wprowadzono do specjalnie przygotowanej bazy danych OpObDan-01 (Ryguła 2000).

Monitorowanie aktywności ruchowej odbywa się na podstawie danych wprowadzonych do akcelerometru, tj. masy i wysokości ciała oraz wieku.

Do pomiaru masy i wysokości ciała wykorzystywano wagę elektroniczną oraz wzrostomierz, rejestrując je z dokładnością do 0,1 kg i 0,5 cm. Procedurę pomiaru zrealizowano zgodnie z zasadami przyjętymi w antropometrii (Drozdowski 1972).

W opracowywaniu wyników wykorzystano program komputerowy, który umożliwia zapisywanie aktywności ruchowej podczas nie rejestrowanych czynności sportowych przez akcelerometr „Caltrac” (np. pływanie), a także pozwala na korygowanie aktywności ruchowej takich dyscyplin sportowych jak: jazda na rowerze, ćwiczenia siłowe w miejscu (Ainsworth i in., 1993). Dodatkowo, program umożliwia przeliczenie wydatku energetycznego na podstawie czasu i intensywności danej aktywności ruchowej (jednostką intensywności jest MET). Intensywność różnych czynności ruchowych została jednoznacznie określona (Ainsworth i in., 1993), co może ułatwić obliczenie wydatku energetycznego przy danej masie ciała i czasie trwania czynności ruchowej.

W celu określenia wpływu czynników środowiska rodzinnego: warunków materialnych, wykształcenia rodziców, świadomości rodziców, aktywności ruchowej zastosowano kwestionariusz wywiadów z rodzicami (zał. nr 1).

Drugą techniką zastosowaną w niniejszej pracy był wywiad z uczniami, objętymi badaniami, w celu ustalenia struktury ich aktywności ruchowej (zał. nr 2).

Kolejną zmienną stanowiły wyniki w nauce. Wykorzystano w tym celu arkusze ocen za poszczególne semestry nauki szkolnej, w okresie badań.

Wskaźnik rozwoju biologicznego został obliczony według formuły przedstawionej przez Rygułę (2000), biorąc do analizy cechy morfologiczne oraz wybrane zdolności motoryczne.

 

4.5.1. Rzetelność narzędzi badawczych

W celu oszacowania rzetelności zastosowanych narzędzi pomiarowych przeprowadzono dwukrotne pomiary badanych cech, przy ich zastosowaniu, w odstępie jednego tygodnia (Anastasi i Urbina 1999). Na podstawie zgromadzonych danych wyliczono wskaźnik korelacji retestowej rtt. Przyjęto, że dana procedura pomiarowa (narzędzie plus technika jego zastosowania) jest rzetelna jeżeli rtt>.80.

4.5.2. Błąd pomiaru

Znając wskaźnik rzetelności oszacowano również błąd standardowy pomiaru, według następującej formuły (Ferguson i Takane 1997):

SEM = SDt√1-rtt,

gdzie:

SEM - Błąd standardowy pomiaru (standard error measure).

SD - Odchylenie standardowe (standard deviation)

rtt - rzetelność testu (narzędzia pomiarowego).

4.5.3. Narzędzia analizy statystycznej

 

W celu dokonania analizy statycznej badanej grupy dzieci obliczono podstawowe miary statystyczne, takie jak: średnia arytmetyczna (0x01 graphic
), odchylenie standardowe (S), wskaźnik zmienności (V), wskaźnik asymetrii (As), wskaźnik kurtozy (Ku).

W celu określenia zależności pomiędzy wszystkimi badanymi cechami obliczono: macierz korelacji, natomiast w celu określenia istotności statystycznej poszczególnych zmiennych objaśniających (X) względem objaśnianej (Y) wyznaczono: wektor korelacji (Ryguła 2001).

W badaniach zastosowano technikę optymalnego wyboru zmiennych objaśniających Z. Hellwiga (1968). Przewiduje ona dla różnych kombinacji zmiennych obliczenie tzw. pojemności indywidualnych nośników informacji

W niniejszej pracy wykorzystano liniową postać modelu regresji, wyrażonej wzorem:

0x08 graphic

5. WYNIKI BADAŃ (ten rozdział nie należy do założeń; przedstawiono go dla celów poglądowych - kompletności całej pracy)

    1. Analiza wyników badań

    2. Omówienie wyników badań

Wnioski

Piśmiennictwo

Załączniki

BIBLIOGRAFIA

 

  1. Ainsworth B. E., Haskell W. L., Leon A. S., Jacobs D. R., Jr., Montoye H. J., Sallis J. F., Paffenbarger R. S. (1993). Compendium of physical activities: Classification of energy costs of human physical activities. Medicine and Science in Sport and Exercise, 25(1), 71-80.

  2. Anastasi A., Urbina S. (1999). Testy psychologiczne. Pracownia Testów Psychologicznych PTP, Warszawa.

  3. Aronson E., Elsworth Ph., Carlsmith J.M., Gonzales M.H. (1990). Methods of Research in Social Psychology. New York.

  4. Baranowski T. i wsp. (1992). Assesment, prevalence and cardio-wascular benefits of physical activity and fitness in youth. Medicine and Science in Sport and Exercise, 24, 237-248.

  5. Bartkowiak Z.( 1967). Higiena dziecka w wieku przedszkolnym. Warszawa, PZWS.

  6. Bassett D. R., Ainsworth B. E., Leggett S. R., Mathien C. A., Main J. A., Hunter D. C., Duncan G E. (1996). Accuracy of five electronic pedometers for measuring distance walked. Medicine and Science in Sports and Exercise, 28, 1071-1077.

  7. Baumgartner T. A., Jackson A. S. (1987). Measurement for evalution in physical education and exercise science (3rd ed.). Dubuque, IA: William C. Brown.

  8. Bazewicz M., Collen A. (1995). Podstawy metodologiczne systemów ludzkiej aktywności i informatyki. Polit. Wrocławska, Wrocław.

  9. Bejnarowicz J. (1994). Zmiany stanu zdrowia Polaków i jego uwarunkowań. Wyzwania dla promocji zdrowia. Promocja zdrowia. Nauki Społeczne i Medycyna, 1-2.

  10. Berlin J., Colgitz A. (1990). A meta analysis of physical acticity in the prevention of coronary heart disease. Am. J. Epidemiol., 132.

  11. Biddle S., Sallis J. F., Cavill N. A. (Red). (1998). Young and Active? Young people and health enhancing physical activity: Evidence and implications. London: Health Education Authority.

  12. Blair S.N. (1993). Mc Cloy research lecture: physical activity, physical fitness and health. Res. Q. Ex. Sport, 64.

  13. Bogdanowicz J. (1972). Właściwości rozwojowe wieku dziecięcego. Warszawa, PZWL.

  14. Bouchard C., Shephard R. J., Stephens T. (1994). Physical Activity Fitness and Health. International Proceding and Consensus Statment. Champaign: Human Kinetics Publishers.

  15. Bouten C. V., Westerterp K. R., Verduin M., Janssen J. D. (1994). Assessment of energy expenditure for physical activity using a triaxial accelerometer. Medicine and Science in Sports and Exercise, 26, 1516-1523.

  16. Bray M. S., Morrow J. R., Pivarnik J. M., Bricker J. T. (1992). Caltrac validity for estimating caloric expenditure with children. Medicine and Science in Sports and Exercise, 4, 166-179.

  17. Brzeziński J. (2000). Metodologia badań psychologicznych. Warszawa, PWN.

  18. Bunge E. (1975). What is a Quality of Life Indicator? Social Indicators Research, vol. 2, 1.

.

Ferguson G. A. (1997). Analiza statystyczna w psychologii i pedagogice.          Warszawa, PWN.

.

Ryguła I. (2003). Proces badawczy w naukach o sporcie. AWF Katowice.

.

Wolański N. (1975). Rozwój biologiczny człowieka. Warszawa, PWN.

.0x01 graphic

Ten rozdział nie należy do założeń pracy badawczej. Dotyczy on efektów badań. Jest przedstawiony jako ujęcie systemowe, gdyż praca badawcza stanowi całość postępowania badacza.

Metoda sondażu diagnostycznego jest sposobem gromadzenia wiedzy w cechach strukturalnych i funkcjonalnych oraz dynamice zjawisk społecznych, instytucjonalnie nie zlokalizowanych, a posiadających znaczenie wychowawcze, o opiniach i poglądach wybranych zbiorowości, nasilaniu się i kierunkach rozwoju tych zjawisk na podstawie dobranej grupy reprezentującej populację generalną, w której badane zjawisko występuje (Godlewski 1977).

Wywiad jest rozmową badającego z respondentem lub z respondentami wg opracowanych wcześniej dyspozycji. Służy głównie do poznania faktów z życia, opinii i postaw danej zbiorowości. Warunkiem poprawnego przeprowadzenia wywiadu są właściwie przygotowane dyspozycje, które określa się mianem kwestionariusza, jako zestawu pytań opracowanych według specjalnych zasad (Godlewski 1975).

1


Wyszukiwarka