Pedagogika Pracy- wykład I- 21.10.2010

Książki do zaliczenia: Zygmunt Wiatrowski- Podstawy pedagogiki pracy; Stefan Kwiatkowski, Andrzej Bogaj, Barbara Baraniak- Pedagogika pracy

Pedagogika Pracy- powstała w 1972, zalążki w oświeceniu

Dziedzina może się wyodrębnić i stać się naukę:

• Musi mieć przedmiot badań i zainteresowań- pedagogika pracy to dyscyplina pedagogiczna zajmująca się aspektami pedagogicznymi relacji CZŁOWIEK (osobowość)- WYCHOWANIE- PRACA. Człowiek- obywatel- pracownik- inny sposób definiowania triady

• Musi mieć obszary badań dobrze zakreślone

• Bardzo spójny system pojęciowy:

1. Kwalifikacje zawodowe

2. Kompetencje zawodowe,

3. Zawód

4. Praca zawodowa

5. Praca

6. Wiedza

7. Kształcenie zawodowe

8. Dokształcanie

9. Standardy kwalifikacyjne

10. Europejskie ramy kwalifikacyjne

11. Krajowe ramy kwalifikacyjne

12. Deskryptory ram kwalifikacyjnych

13. Wychowanie do pracy

14. Wychowanie przez prace

15. Wychowanie w toku pracy

• Specyficzne dla tej dziedziny wiedzy metody badań

Dyscyplina pedagogiczna znajdującą się najbliżej życia

Praca należy do czynników najsilniej kształtujących osobowość człowieka, zwłaszcza człowieka dorosłego. Przez pracę człowiek poniekąd staje się bardziej człowiekiem. Świat materialny, który otaczał przez wieki i otacza współcześnie człowieka (z wyjątkiem natury) jest wytworem pracy ludzkiej.

OŚWIECENIE- początki pedagogiki pracy

Praca w polskiej myśli oświeceniowej a zwłaszcza utopii społeczno edukacyjnych:

• król Stanisław Leszczyński- napisał „ Rozmowa europejczyka z wyspiarzem z królestwa Dumocala”

• Ignacy Krasicki- „Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki”

• Wojciech Gotkowski- Podróż do Kalopei, do kraju najszczęśliwszego na świecie, gdzie bez pieniędzy i własności, bogactwa […] dobrze wszystkich mnie wygórowało

Praca w tych pracach traktowana była jako jeden z czynniki edukacji obywatelskiej i warunków pomyślności społeczeństwa

Problematyka pracy i pracowitości w życiu człowieka jego wychowaniu stanowiła niezwykle ważne miejsce w poglądach takich czołowych myślicieli polskiego Oświecenia:

• Stanisław Staszic- dzięki niemu szkolnictwo wyższe i szkoły zawodowe

• Hugon Kołłątaj

• Michał Ossowski

Idee pracy na język codziennej praktyki szkolnej przełożył w epoce oświecenia ks. Grzegorz Piramowicz, który podkreślał, że nauczyciel powinien wiedzieć, iż naukę na rozum powinno poprzedzać pokazywanie uczniom samych robót gospodarskich. Trzeba podkreślić iż przypisując wiedzy i umiejętnościom gospodarczo- rzemieślniczym cele praktyczno- użyteczne miał na uwadze przyszły zawód dziecka.

Jędrzej Śniadecki- wzorem J.J Rousseau, upatrywał; w szkolnych pracach ręcznych przede wszystkim znaczenie wychowawcze.

Można zatem przyjąć, że w historii polskiej myśli pedagogicznej pojęcie wychowanie przez pracę a także wychowanie do pracy czerpie swój początek z filozofii Oświecenia i poglądów czołowych jego reprezentantów.

Współcześnie pojęcie wychowanie przez pracę i wychowanie do pracy stanowią główne kategorie terminologiczne pedagogiki pracy. Wynika to między innymi z przedmiotu zainteresowań pedagogiki pracy- aspektami pedagogicznymi relacji CZŁOWIEK (osobowość)- WYCHOWANIE- PRACA <- Tadeusz Nowacki (uważany za twórcę). Zygmunt Wiatrowski uporządkował wszystko to czym jest pedagogika pracy.

Prof. Szlosek- przedmiotem zainteresowań pedagogiki pracy jest relacja WYCHOWANIE- PRACA, a szczególności skutki i zależności wynikające z tej relacji. W tej relacji jest bardzo ważny kierunek tej relacji

Wychowanie -> praca : wychowanie do pracy, przygotowanie do wykonywania pracy. Zachodzi tu proces kształtowania: wartości, postaw, zachowania, umiejętności ogólnych; można to nazwać również jako proces nabywania wiedzy ogólnej. JEST TO PRZYGOTOWANIE OGÓLNE- KSZTAŁCENIE PRZEDZAWODOWE. Proces kształtowania kwalifikacji zawodowych: podstawowych umiejętności zawodowych, postaw i zachowań pro zawodowych. JEST TO WYJŚCIOWE PRZYGOTOWANIE CZŁOWIEKA DO PRACY ZAWODOWEJ.

Praca -> Wychowanie : wychowanie przez pracę jest to wpływ samej pracy, wykonywanych czynności na stanowisku pracy na sferę osobowościową człowieka, a zwłaszcza na jego zachowania, postawy, system wartości i kwalifikacje zawodowe., dwa rodzaje pracy: niezawodowa (gotowanie, ogródek itp.) i zawodowa. Występują tu procesy kształtowania: postaw, wartości, zachowań i umiejętności ogólnych- proces nabywania wiedzy ogólnej i proces kształtowania kwalifikacji zawodowych: podstawowych umiejętności zawodowych, postaw i zachowań pro zawodowych.

Wychowanie w toku pracy- to proces zachodzący w czasie wykonywania przez człowieka czynności pracy.

Pedagogika Pracy- wykład II i III, IV, V, VI- 28.10.2010, 04.11.2010, 18.11.2010, 25.11.2010, 2.12.2010

Kształcenie zawodowe- jest to proces w szkołach zawodowych nauczających konkretnych przedmiotów potrzebnych do zawodu. System instytucji, któryy przygotowuje kadry dla gospodarki narodowej

Kryteria:

- zmiana poziomu (ze średniego na wyższe)

- nowe kwalifikacje w zawodzie

Kształcenie- jest to proces w wyniku którego absolwent otrzymuje kwalifikacje zawodowe oraz zmiana poziomu kształcenia

Dokształcanie zawodowe- daje zmianę kwalifikacji ale nie zmianę poziomu (kończy się dyplomem). Dokształcanie zawodowe jest to proces w wyniku, którego otrzymuje się nowe kwalifikacje zawodowe lub nowe uprawnienia w posiadanym już zawodzie.

Doskonalenie zawodowe jest to proces polegający na aktualizowaniu, pogłębianiu, poszerzaniu oraz podnoszeniu posiadanych już kwalifikacji. Celem jest mistrzostwo w zawodzie. Doskonalenie zawodowe nie wpływa na zmianę poziomu wykształcenia i nie prowadzi do nowych kwalifikacji.

Obszary badań i działy pedagogiki pracy:

1. Kryterium merytoryczne- tzw. Obszary badań

• Zagadnienia teleologiczne- o celach kształcenia zawodowego:

• Przygotowanie do nowych technologii

• Przygotowanie do konkurencji (realizacji pozytywnej)

• Przygotowanie do prowadzenia własnej firmy

• Zawodoznawstwo- zawód- zespół czynności, który wykonujemy. Wiedza o zawodach zajmuje się:

• Istota samego pojęcia zawód

• zawodu (tzw. Charakterystyki zawodowe), standardów kwalifikacyjnych- minimalnych wymagań

• Klasyfikacja zawodów (2 kwalifikacje: gospodarcza- zawodów i specjalności KZiS- 1770 zawodów; edukacyjna- zawodów szkolnictwa zawodowego- 218 zawodów)

• Treści kształcenia zawodowego- cele przed treściami (co uczeń będzie umiał )

• Zagadnienia wychowawcze (wpływ pracy na człowieka, kształtowanie osobowości)

• Teoretyczne podstawy opracowań metodycznych- wypracować takie sposoby uczenia, które przygotowują człowieka do działania

• Orientacja zawodowa- kilka definicji: (wg Wiatrowskiego ten dział powinien się teraz nazywać: zagadnienia poradnictwa, orientacji i doradztwa zawodowego)

• Zagadnienie opracowane przez Wandę Rachalską i Stanisława Szajka, wg nich to pomoc w wyborze zawodu przez młodego człowieka- odbywało się to w poradniach wychowawczo zawodowych (dzisiaj poradnia psychologiczno pedagogiczna), jaką wybrać szkołę, jaki zawód- raczej o poradę zgłaszali się rodzice z dziećmi, którzy mieli problemy np. ADHD itp. (kiedyś około 5-12% wszystkich ósmoklasistów). Poradnictwo zawodowe było pierwszą fazą orientacji zawodowej, a druga to przygotowanie do pracy zawodowej.

• Definicja dzisiaj: Poradnictwo zawodowe składa się z orientacji zawodowej i doradztwa zawodowego. Orientacja zawodowa: Przygotowanie do wyboru zawodu i do samego zawodu młodzieży szkolnej. Doradztwo zawodowe jest to poradnictwo dla dorosłych, którzy weszli na rynek pracy.

• Poradnictwo zawodowe to całożyciowy proces polegający na pomocy w podjęciu decyzji zawodowej (decyzja może mieć oblicze wybrania zawodu, wybrania ścieżki edukacyjnej, która prowadzi do uzyskania kwalifikacji do konkretnego wyboru, może być poradą o przekwalifikowania się, jakiego doskonalenia można się podjąć itp.)

• Dokształcanie i doskonalenie zawodowe- Formy dokształcania i doskonalenia- np. szkolne (studia podyplomowe itp), kursy (krótkie to szkolenia), samokształcenie (kierowane- pod okiem kogoś np. pisanie pracy magisterskiej, niekierowane- doskonali się we własnym zakresie, poprzez Internet, rozmowy, obserwacje itp.- ale samokształcenie nie daje nam nowych kwalifikacji, tyczy się doskonalenia zawodowego).

• Zagadnienia infrastruktury dydaktycznej- uczenie zawodu jest skomplikowane i bardzo drogie.

• Problemy/ zagadnienia kierownicze/ managerskie- zarządza zasobami o charakterze materialnym (majątek, sprzęt, pomieszczenia) i niematerialnym (decyzje) oraz zasobami ludzkimi. Pedagogika pracy zajmuje się zarządzaniem w relacji człowiek- człowiek, szef- pracownik/ pracownik- szef/ pracownik- pracownik. Godność ludzka najważniejsza.

• Zagadnienia pedeutologiczne- nauczyciel musi umieć nauczyć tak, żeby można było wiedzę wykorzystać w praktyce, w działaniu. Nauczyciel musi być do tego specjalnie przygotowany.

• Rynek pracy- jest to kategoria ekonomiczna- płaszczyzna na której spotyka się popyt na pracę (pracobiorcy) i podaż tej pracy (ją reprezentują pracodawcy). Z punktu widzenia pedagogiki pracy mówimy o kwalifikacjach zawodowych. System edukacyjny kształci ludzi, nadaje kwalifikacje i w związku z tym rynek pracy to płaszczyzna na której spotyka się podaż kwalifikacji (pracownicy)i popyt na te kwalifikacje (pracodawca).

2. Kryterium na kolejnych poziomach kształcenia- tzw. Duże obszary badań albo DZIAŁY PEDAGOGIKI PRACY

• Kształcenie przedzawodowe- zajmuje się tym co się dzieje w domu rodzinnym i przedszkolu. Jaką dzieci mają definicje pracy. Troska o to, żeby dziecku wyznaczyć obowiązki jak np. posprzątanie zabawek. Jest to elementarny standard przygotowania dziecka do pracy. W przedszkolu dzieci wiedzą już o tym co robią rodzice, jakie są zawody itp. Mają dyżury w stołówce, prace w ogródku, sprzątanie sali itp. Szkoła ogólnokształcąca też jest kształceniem przedzawodowym- powoduje rozwój intelektualny, duchowy człowieka, przygotowuje do wkroczenia w życie społeczne i zawodowe.

• Kształcenie pro zawodowe- zostało powołane przez prof. Wiatrowskiego kiedy pojawiły się przed 1999 licea techniczne- szkoły ogólne, nie dające kwalifikacji o nachyleniu zawodowym (np. profil elektrotechniczny)- ukierunkowanie na jakiś zawód. Po reformie 1999 liceum techniczne -> liceum profilowane(5 profili w tym jeden nie zawodowy tylko akademicki-> przygotowanie do studiów), zlikwidowano również wszystkie szkoły zawodowe i szkoły ogólnokształcące, wprowadzono trzyletnie liceum profilowane i dwuletnia szkoła zawodową. 2002'- II etap reformy i znowu przywrócono LO- 3 letnie, technikum- 4 letnie, zasadnicza szkoła zawodowa- 2, 3 letnia, 15 profili.

• Kształcenie zawodowe- główny dział pedagogiki pracy.

System kształcenia zawodowego w Niemczech:

• Element systemu gospodarczego i edukacyjnego- system kształcenia jest na styku. Na zachodzie bardziej element systemu gospodarczego.

• 
  System niemiecki jest zdecentralizowany- każdy land inaczej funkcjonuje.

• Kształcenie zawodowe w Niemczech:

• System dualny- ucznia przyjmuje do pracy zakład oraz podpisuje umowę ze szkołą lub inną placówką, która realizuje tęorię i zakład nadaje kwalifikacje, a więc dwie niezależne od siebie placówki nauczają.

• Zajęcia praktyczne- 5 dni w tygodniu/ teoria 1 dzień. Pierwsze 3 miesiące- wprowadzenie do zawodu. 4 miesiące przed zakończenim nauki uczeń ma miesiąc idzie tam gdzie ma pracować po ukończeniu nauki. Uczeń idąc do szkoły podpisująć umowę ma zagwarantowaną paracę w tym zakładzie.

• Adaptacja społeczno- zawodowa jest rozpoczynana już w fazie kształcenia, a nie podczas stażu pracy.

• Matura techniczna- upoważnia aby iść na studia o profilu technicznym

SYSTEM JAPOŃSKI- SCHEMAT POTRZEBNY

• Bum gospodarczy Japonii- dzięki edukacji, pomimo kryzysu gospodarczego

• Reforma 1956/1958- 1969 r

• Bardzo niewiele naukowych nagród, Nobli- specyficzne treści nauczania, skupienie się na technologii- udoskonalenia innych produktów

• Praca jest niezwykłą wartością- żyje się po to żeby pracować

• W japońskich zakładach pracuje się rodzinami- wydajność i dyspozycyjność

• Po pracy pracownicy idą na herbatę i omawiają co się działo i planują strategie- dlatego późno wracają do domu

• Urlop mają wtedy kiedy pasuje to zakładowi pracy

Japońska szkoła

• Zajęcia pozalekcyjne- sale, laboratoria z nauczycielem oraz korepetycje- indywidualne tłumaczenie

• Plan zajęć- II stopień szkoły średniej: 1/3 to przedmioty ogólno zawodowe, reszta fakultatywne- zawodowe.

• Japońska szkołą ogólnokształcąca jest bardziej zawodowa niż polska szkoła zawodowa

• Szkołą podstawowa 6 letnia jest bazowa- uczniowie bardzo dużo się uczą i jest wyznacznik popularności w grupie (stąd duży odsetek samobójstw)

• Szkoła średnia I stopnia- obowiązkowa

• II stopnia- szkołą profilowana: akademicki- do studiów uniwersyteckich, profil zawodowy- do studiów politechnicznych, profil ogólny- przygotowanie kobiet do prowadzenia domu

System kształcenia zawodowego w Japonii

• Szkoła bazowa- 6 letnia od 7 roku życia

• Szkoła średnia I stopnia- 3 letnia od 13 roku życia

• Szkoła średnia II stopnia -> młodsze kolegium 2-3 lata- kończy się matura zawodową

• Kolegium techniczne i niższa szkoła zawodowa - kończy się matura zawodową

• 3 szkoły zawodowe:

1. 5 letnie kolegium techniczne- technik jest uważany za pośrednie stanowisko pracy, kończy się maturą zawodową- umożliwia zdobycie 2 zawodów w ramach dodatkowych zajęć

2. Niższe szkoły zawodowe- 1-5 lat (najwięcej tych 2-3 letnich)- zawody robotnicze

3. Młodsze kolegium na bazie szkoły średniej II stopnia

• Kształcenie ustawiczne dorosłych-

Pedagogika Pracy- wykład VII- 9.12. 2010

Kryteria naukowości- H. Kruger

Każda dziedzina wiedzy, która ma stać się nauką rozwija się cyklicznie przez dominujący typ badań:

• Badania ilościowe

• Badania jakościowe

Cykliczność:

1. Wstępny etap- jakościowy

2. Rozwój- ilościowe

3. Wyższy etap- jakościowe

• W pedagogice pracy- dominacja badań ilościowych

• Ogólnopolskie Seminarium Pedagogiki Pracy- Nowacki

• Pedagogika pracy nie rozwijała się zgodzie z modelem Krugera.

• W nowej rzeczywistości społeczno- gospodarczo- technicznej zabrakło badań umożliwiających weryfikację istniejących podstaw teoretycznych pedagogiki pracy ze względu na brakl badań jakościowych.

Pedagogika Pracy- wykład VIII- 16.12. 2010 (tutaj się spóźnił)

Wielka Brytania- reforma w 1999 roku- egzaminy wewnętrzne (po 6 klasie, gimnazjum, matura, zawodowa) + zewnętrzne egzaminy zawodowe

Pedagogika Pracy- wykład IX- 12.01.2011 System edukacji w Polsce

Zmiany strukturalne po 1999 roku

• Szkoła bazowa- podzielona na 2 części: 6 letnia szkołą podstawowa(II etapy: 1-3 klasy: nauczanie zintegrowane (nie ma nauczania przedmiotowego, wprowadzono ocenę opisową), Klasy 4-6: kształcenie blokowe- blok treściowy obejmuje treści z kilku przedmiotów- np. blok przyroda (geografia, fizyka, chemia, biologia), blok społeczny, matematyka, ) kończy się sprawdzianem kompetencyjnym

• Gimnazjum- 3 letnia szkoła, szkoła wyrównywania szans: wprowadzony sprawdzian preorientacyjny (egzamin wstępny do szkoły średniej), pracowanie komputerowe (Internet), można było dołożyć więcej przedmiotów, nauczyciel dostał godzinę wychowawczą, godziny wyrównawcze- dyrektor przydziela.

• Liceum profilowane-3 letnie. Profil akademicki+ 4 profile pro zawodowe (techniczno technologiczny, społeczno- ekonomiczny, artystyczny, ekologiczno- rolniczy)

• Szkoła zawodowa- 2 letnia

• Szkoła policealna- miało się kształcić techników (2, 3 letnie)- egzaminy zewnętrzne

System zewnętrzny egzaminowania (podstawówka, gimnazjum, matura, egzaminy zawodowe)

• 9 instytucji: CKE i 8 OKE

• Egzamin kwalifikacji zawodowych: pisemny 2h (test wielokrotnego wyboru - 50 pytań o zawodzie i 20 pytań- jak się zakłada firmę w tym zawodzie), i praktyczny 3h (dla każdego ucznia. IV fazy- I faza- planowanie czynności jak wykonać zadanie, II faza- przygotowanie stanowiska pracy, III faza-wykonanie zadania, IV faza- uzasadnieie dlaczego tak zrealizował to zadanie ).

Pedagogika Pracy- wykład X- 20.01.2011

Liceum profilowane:

• Kształtowanie środowiska

• Ekonomiczno administracyjny

• Rolniczo spożywczy

• Usługowo gospodarczy

• Kreowanie ubioru

• Chemiczne badanie środowiska

• Socjalny

• Leśnictwo i technologia drewna

• Transportowo spedycyjny

• Elektroniczny

• Elektrotechniczny

• Mechatroniczny

• Mechaniczne techniki wytwarzania

• Zarządzanie informacją

• Artystyczna obróbka metali

2-3 letnia zasadnicza szkoła zawodowa

• Kończy się egzamin potwierdzający kwalifikacje zawodowe

• Można było iść do liceum ogólnokształcącego uzupełniającego albo do technikum uzupełniającego (3 letnie, tylko dla szkół zawodowych)

ZALICZENIE:

1. PRZEDMIOT ZAINTERESOWAŃ PEDAGOGIKI PRACY

2. WIELKIE OBSZARY BADAŃ PEDAGOGIKI PRACY (4)

3. OBSZARY BADAŃ PEDAGOGIKI PRACY (11) TYLKO WYMIENIĆ

4. CELE KSZTAŁCENIA ZAWODOWEGO (1 OBSZAR)

5. ZAWODOZNASTWO

6. ZAGADNIENIA WYCHOWAWCZE (WYCHOWANIE PRZEZ PRACE, DO PRACY I W TOKU PRACY)

7. ZAGADNIENIA PEDEUTOLOGICZNE (10 OBSZAR)

8. RYNEK PRACY JAKO NAJNOWSZY OBSZAR BADAŃ PEDAGOGIKI PRACY

9. POJĘCIA: PRACA, ZAWÓD, PRACA ZAWODOWA, KWALIFIKACJE ZAWODOWE (W UJĘCIU PEDAGOGIKI PRACY I W UJĘCIU EUROPEJSKICH RAM KWALIFIKACYJNYCH)

10. KOMPETENCJE ZAWODOWE

11. POJĘCIA: KSZTAŁĆENIE, DOKSZTAŁCANIE I DOKONALENIE ZAWODOWE

12. SYSTEM KSZTAŁCENIA ZAWODOWEGO W NIEMCZECH

13. SYSTEM KSZTAŁCENIA ZAWODOWEGO W JAPONII

14. SYSTEM KSZTAŁCENIA ZAWODOWEGO W POLSCE PRZED 1999 ROKIEM

15. SYSTEM KSZTAŁCENIA ZAWODOWEGO W POLSCE W I ETAPIE REFORMY

16. SYSTEM KSZTAŁCENIA ZAWODOWEGO W POLSCE W II ETAPIE REFORMY

17. EGZMAINY POTWIERDZAJĄCE KWALIFIKACJE- ETAP PISEMNY

18. EGZMAINY POTWIERDZAJĄCE KWALIFIKACJE- ETAP PRAKTYCZNY

1

---