PROGRAM WŁASNY:

EDUKACJA CZYTELNICZA W WYCHOWANIU PRZEDSZKOLNYM „W KRAINIE BAJEK I BAŚNI”

OPRACOWANIE

MGR MAŁGORZATA ŻMUDA

SPIS TREŚCI

WSTĘP - WPŁYW BAJEK I BAŚNI NA ROZWÓJ DZIECKA………….3

I. WPROWADZENIE DO PROGRAMU 7

II. CELE OGÓLNE I SZCZEGÓŁOWE PROGRAMU…………………..10

III. ZADANIA I CELE NAUCZYCIELA 14

IV. ZAKŁADANE OSIĄGNIĘCIA DZIECI ………………………………15

V. METODY I FORMY REALIZACJI PROGRAMU 17

VI. ŚRODKI DYDAKTYCZNE……………………………………………...19

VII. TREŚCI PROGRAMOWE …………………………………..........…...20

1. „Moja przyjaciółka - książka” - zapoznanie dzieci z książką……………………………….20

2. „Biblioteka - kopalnia wiedzy”…………………………………………………….......................21

3. „Zaproszenie do świata baśni” - cykliczne czytanie bajek i baśni…………...................….21

4. „I my jesteśmy autorami” - tworzenie bajek i baśni………………………………...................23

5. „Wokół bajki i baśni” - wiązanie treści utworu z różnymi formami ekspresji dziecka (słowną, ruchową, muzyczną, plastyczną)…………………………………………………......23

6. „Jesteśmy widzami” - oglądanie przez dzieci teatrzyków, inscenizacji, filmów……......24

7. „Sami tworzymy przedstawienia” - inscenizowanie przez dzieci bajek i baśni…………...25

8. „Bajka lekiem na zło” - zastosowanie bajki terapeutycznej jako metody na wyciszenie, relaksację i odreagowanie napięcia ………………………………………………………….....26

9. „Potrafimy już czytać” - ćwiczenia w czytaniu……………………………………………….27

10. „Najpiękniej czyta moja mama i mój tata”- czytanie dzieciom w domu………………..…..27

VIII. EWALUACJA PROGRAMU 28

BIBLIOGRAFIA……………………………………………………………...29

ZAŁĄCZNIKI………………………………………………………………...31

 

  „Baśń to elementarz, z którego dziecko uczy się czytać we własnym umyśle, elementarz napisany w języku obrazów.Jest to jedyny język, dzięki któremu możemy zrozumieć siebie i innych, zanim dojrzejemy intelektualnie”.

(B.Bettelheim „Cudowne i pożyteczne”...)

Wstęp

Wpływ bajek i baśni na rozwój dziecka

We współczesnej dobie wszechobecnej telewizji i komputeryzacji książka została odsunięta na dalszy plan. Chociaż wydawać by się mogło, że książka przeżywa swój kryzys to jednak nadal jest najważniejszym środkiem w dziedzinie przekazywania wiedzy. Czytanie jest zależne od indywidualnych zainteresowań i potrzeb, rozwija nie tylko sferę poznawczo - intelektualną, ale wzbogaca również wartości moralno - społeczne. Powszechnie znane są korzyści płynące z czytania książek. Czytanie pozwala rozwijać wyobraźnię, zainteresowania i uzdolnienia, zaspokajać "ciekawość otaczającego świata", poszerzać wiedzę, sprawniej mówić i pisać, być bliżej ludzi, głębiej czuć, być twórczym, znaleźć źródło siły i radości oraz ułatwia rozwiązywanie problemów poprzez możliwość utożsamiania się z bohaterami, analogię do konkretnych sytuacji i prezentację gotowych wzorców. W dzisiejszych czasach czytanie wypierają media, tj. telewizja, wideo, komputer. Stale spada wśród Polaków poziom czytelnictwa, a rozumienie czytanego tekstu przez dzieci jest niewystarczające. Wpływ czytania oraz wybór odpowiedniej książki (dostosowanej do wieku dziecka) dla kształtowania określonych postaw dziecka ma ogromne znaczenie. Badania naukowe wskazują, że każde dziecko, bez względu na wiek, powinno mieć codzienny kontakt z książką, a obok każdego dziecka powinien być dorosły, który mu poczyta w ciągu dnia lub przed snem.

W miarę wzrastania coraz większą rolę odgrywa czytany tekst, co pozostaje w ścisłym związku nie tylko z jego rozwojem intelektualnym, ale także motywacyjno-emocjonalnym.
Kontakt z książką nie jest jednak naturalną potrzebą dziecka. Takie potrzeby musi wzbudzić środowisko rodzinne i przedszkolne. Stałe kontakty z utworami literackimi budzą wrażliwość estetyczną dziecka a jednocześnie sprzyjają rozwijaniu jego postaw twórczych, wyzwalaniu form ekspresji słownej, plastycznej itp.

Wpływ baśni na rozwój dziecka ma ogromne znaczenie. Psychologowie twierdzą, że właśnie dzieci w wieku przedszkolnym wykazują największe zainteresowanie utworem bajkowym. Uzasadniają to typowym dla tego wieku animistycznym i antropomorficznym sposobem ujmowania zjawisk otaczającego świata. Bajki to najbliższe dziecku utwory, w których świat realny miesza się z fantastycznym i razem tworzą zrozumiałą rzeczywistość. W świecie bajek można spotkać przyjaciół, przeżyć wspaniałe przygody a przede wszystkim pozbyć się lęku. Rozwiązywanie trudnych emocjonalnie sytuacji może okazać się - dzięki bajkom - przyjemne a nawet radosne. Taką rolę pełnią bajki terapeutyczne (psychoedukacyjne), które pozwolą bez lęku spojrzeć na swoje problemy i uczą jak pomagać sobie samemu w trudnych sytuacjach. W bajkach tych śledząc losy wykreowanych przez dzieci bohaterów, możemy zrozumieć, co dzieci przeżywają, jakie emocje im towarzyszą. Ponadto w ten sposób dzieci tworzą własny system norm i zasad, rozszerzają samoświadomość.

Język literatury dla przedszkolaka, który słyszy na co dzień jedynie język potoczny, jest tajemniczym szyfrem, kodem dostępu do innego magicznego świata. Baśnie i bajki wyrosłe z fantazji człowieka, z tęsknoty za pięknem, dobrem i sprawiedliwością należą dziś do ulubionych lektur dzieci. ludowe i literackie baśnie magiczne opowiadane początkowo przez rodziców i wychowawców w okresie późniejszym stają się pierwszymi samodzielnymi lekturami dziecięcymi, które za ich pośrednictwem - przyswajają sobie wiedzę o świecie, poznają wartości i normy moralne oraz przeżywają dzięki nim pierwsze wzruszenia i emocje . Fantastyczny świat baśni, zaludniony krasnoludkami, czarownicami, wróżkami, rycerzami, królewiczami, bliski jest wyobraźni dziecięcej, jego potrzebom psychicznym. Baśń wprowadza dziecko w świat piękna i czaru. Patrząc na dzieci zasłuchane w opowiadaną baśń, stwierdzamy, że uczą się skupienia, radosnego obcowania ze światem fikcji. Baśń jest więc czymś więcej niż rozrywką, jest wstępem do literatury.

Dziecko w baśniowym świecie może odnaleźć, to, co samo przeżywa i co napawa je niepokojem. W bajkach są też złe moce, które dają się opanować za pomocą jakiejś większej i lepszej siły. Gdy dziecko widzi, że osoba dorosła: mama czy tata spokojnie czyta bajkę, to o czarownicy myśli sobie, skoro dorośli się nie boją, to może czarownica nie jest taka straszna. W bajkach nie tylko dobro zwycięża zło, często ten kto jest mały i słaby wygrywa z silnym i potężnym. A to budzi w dziecku nadzieję i napawa optymizmem. Zaczyna postrzegać ludzkie zachowania oraz ich konsekwencje. Dowiaduje się, jakie wartości są cenione, poprzez jednoznaczne pokazanie, kogo i za co spotyka nagroda lub kara. Dziecko przeważnie utożsamia się z postacią głównego bohatera; towarzyszy mu w wędrówce, razem z nim przeżywa radość, strach, smutek czy ból, nawiązuje przyjaźnie, stawia czoła wrogom, podejmuje wyzwania, odpoczywa i bawi się. Dzięki tej identyfikacji zapoznaje się z całą gamą emocji, uczuć i postaw. Uczy się zachowań społecznie akceptowanych oraz tych, które są potępiane, form ekspresji emocji, sposobów reagowania w trudnych sytuacjach oraz zaspokajania różnych potrzeb. Wchodzi w sferę dziedzictwa kulturowego, zapoznając się z symbolami i metaforami, by odtąd kojarzyć lisa ze sprytem i przebiegłością, a zatrute jabłko z wyrazem fałszu i zazdrości. Dzięki bajkom także poznaje język literacki, zapoznając się z jego bogactwem i nabywając umiejętność poprawnego wysławiania się. Poznaje abstrakcyjne pojęcia, takie jak dobro, zło, sprawiedliwość, miłość, przyjaźń i wiele innych. Baśń aktywizuje wyobraźnię dziecka wywierając wpływ nie tylko na procesy intelektualne, lecz przede wszystkim na sferę emocjonalną, jednocześnie wyjaśniając trudne problemy dobra i zła: za dobry czyn spotyka nagroda, za zły - kara, i właśnie na tym polega wychowawcza wartość baśni. Dzieci głęboko przeżywają treść bajek, opowiadań, baśni - nie są biernymi ich odbiorcami. Chętnie naśladują w zabawach i inscenizacjach postępowanie bliskich im bohaterom. Często same tworzą z niezwykłą pomysłowością, interesujące opowiadania i historyjki.

Bajki i baśnie spełniają szczególną rolę w rozwoju sfery emocjonalnej dziecka. Poruszają one bowiem wszystkie odwieczne problemy ludzkiej egzystencji w sposób obrazowy i symboliczny. W przeciwieństwie do innych utworów pokazują, że walka z przeciwnościami jest nieunikniona. Przedstawiają ciemne strony życia, trudy i cierpienia, które niosą jednak pociechę, że nie są one daremne.

Bajka jest to utwór fabularny wierszowany lub pisany prozą, którego podstawą jest przypowieść sugerująca, sąd moralny lub inny pogląd ogólny, przez przytoczenie konkretnego przypadku. Każda bajka posiada charakter dydaktyczny. Układ fabularny bajki oparty jest na kontrastowych zestawieniach: dobra - zła, bogactwa-biedy, mądrości -głupoty, litości - okrucieństwa, korzyści - straty, przemocy - słabości.

Baśń jako jeden z podstawowych gatunków epiki ludowej utrwala w fantastycznej formie ludowe poglądy na stosunki międzyludzkie, przedstawia ideały dobra i sprawiedliwości, oraz kryteria oceny ludzkich poczynań. Odzwierciedla również istotne doświadczenia pokoleń, dzięki czemu jest nauczycielem ludowej mądrości. Baśń zawiera obfitość elementów cudownych i fantastycznych, jej cechą jest mieszanie prawdy z fantazją.    Klasyczna baśń mówi o ważnych, dorosłych sprawach w przystępny dla dziecka sposób. Opowiada o sensie życia jednoznacznie rozstrzygając dylematy moralne, ukazuje sposoby radzenia sobie w trudnych sytuacjach, pomaga poznać własne uczucia. Sięgając do emocji i ukrytych lęków, baśń pozwala dziecku poczuć je, poznać i oswoić się z nimi.  Bohaterowie baśni aktywnie pokonują trudności i przeszkody, są pełni samozaparcia, cierpliwi, wytrwali, wiedzą gdzie szukać w miarę potrzeby pomocy i jak korzystać ze wskazówek innych. Baśnie uczą radzenia sobie w trudnych sytuacjach życiowych. Baśniowe postacie reprezentują określony typ: dobry lub zły. Zło nie zostaje pozbawione atrakcyjności, lecz bohater pozytywny jest bardziej pociągający, przez co dziecko utożsamiając się z nim przejmuje jednocześnie zasady moralne. Baśnie dają nadzieję, że nawet słaby może zwyciężyć, jeśli stawi czoło przeciwnościom losu. Skłaniają do rezygnacji z dziecięcej potrzeby zależności, dają poczucie bezpieczeństwa. 

Obok dostarczania przeżyć bajki i baśnie kształtują cechy społeczne dzieci, umiejętność życia i działania wśród ludzi, współdziałania z otoczeniem przyrodniczym, roztaczania opieki nad słabszymi, podporządkowania się prawom rządzącym w zespole. Wyrabiają poczucie odpowiedzialności zaufanie, przywiązanie i szacunek dla dorosłych. Kształcą i aktywizują wyobraźnię wpływając na procesy intelektualne oraz emocjonalne.     Poznawanie bajek i baśni z różnych regionów Polski rozszerza orientację w tradycji kulturowej, pogłębia poczucie więzi narodowej, zapoznaje z historią, rozwija uczucia patriotyczne. Poznawanie baśni innych narodów odgrywa ważną rolę w procesie nabywania zrozumienia i poszanowania dla innych, uczy tolerancji.

Do czytania dziecku należy wybierać odpowiednie książki:

• napisane lub tłumaczone poprawną i ładną polszczyzną,

• niosące przesłanie szacunku wobec dziecka, ludzi, innych istot, prawa,

• promujące pozytywne wzorce postępowania,

• dostosowane do wrażliwości dziecka - nie wzbudzające lęków, i niepokojów,

• budujące pozytywny stosunek do świata i wiarę w siebie,

• ciekawe dla dziecka.

Rolą bajek i baśni jest też uczenie dzieci czegoś dobrego, pobudzanie do refleksji lub śmiechu, doskonalenie języka, rozwijanie wyobraźni, przynoszenie dobrych wzorców zachowań - uczenie życzliwości, uczciwości, mądrości, odwagi.

Dzięki bajkom i baśniom dziecko styka się po raz pierwszy z poetycką wizją świata,
co przygotowuje je do odbioru literatury pięknej.

I. WPROWADZENIE DO PROGRAMU

Wiek przedszkolny i wczesnoszkolny to czas, w którym kształtują się jego nawyki, w tym również czytelnicze - warto więc wykorzystać ów moment, tym bardziej, że czytając dzieciom, poszerzamy ich wiedzę o człowieku, o świecie, dostarczamy naszym pociechom całego bogactwa przeżyć. Naukowcy i praktycy zgodnie twierdzą, że czytanie dziecku na głos uczy je języka i myślenia, rozwija pamięć i wyobraźnię, przynosi wiedzę i wzorce moralnych zachowań, wzmacnia samouznanie. Codzienne głośne czytanie dziecku dla przyjemności jest najskuteczniejszym sposobem wychowania czytelnika - człowieka samodzielnie myślącego, posiadającego wiedzę i umiejętność jej poszerzania, kulturalnego, etycznego, z wyobraźnią, który umie radzić sobie w życiu przy pomocy rozumu, a nie przemocy. Umiejętność słuchania sprzyja stałemu poszerzaniu słownictwa zarówno biernego jak i czynnego, mobilizuje do poprawnego i swobodnego wypowiadania się. Pozwala poznawać nowe słownictwo i formy gramatyczne, pomaga w opanowaniu języka. Umiejętność słuchania wywiera korzystny wpływ na umiejętność czytania. Kształcenie i kształtowanie języka dziecka łączy się integralnie z rozwijaniem jego myślenia. Stanowi sposobność do rozwijania umiejętności analizowania, porównywania, różnicowania, dokonywania syntezy, uogólniania, wnioskowania. Kontakt z książką wzbogaca wyobraźnię dziecka, rozszerza świat ich uczuć i myśli.

Niestety, współcześnie wiele dzieci bez umiaru korzysta z komputera lub telewizora i jest to dla nich najatrakcyjniejsza forma spędzania wolnego czasu. W zalewie filmów i gier komputerowych coraz częściej ginie piękna i naprawdę wartościowa literatura dziecięca. Dlatego właśnie, mając na uwadze ów problem postanowiłam stworzyć swój własny program promujący czytanie dzieciom jako sposób na ich rozwój, kształcenie, zdobywanie wiedzy i wychowanie szczęśliwego człowieka, program dostosowany do warunków, w których pracuję na co dzień i adresowany do dzieci, które znam. Jestem przekonana, że konsekwentnie promując aktywne czytelnictwo wykształcę u dzieci czytelniczy nawyk, tym bardziej, że przyjemność czytania i miłość do książek musi powstać właśnie w dzieciństwie; mądre i odnoszące sukcesy w szkole dzieci to często te, które mają codzienny kontakt z literaturą. Wspólne lektury przynoszą zadziwiające efekty. Dzieci coraz dłużej potrafią się skoncentrować, wzbogacają swój świat, przeżycia, wrażenia, rozwijają wyobraźnię, pojawiają się pierwsze próby czytania i zabawy słowami. Czytanie uspokaja, wycisza i relaksuje, zawsze wiąże się z przyjemnością i miłymi wrażeniami. Program ma ułatwić dziecku wyrażanie przeżyć, emocji i doświadczeń życiowych nabytych w czasie poznawania bajek i baśni, rozwinąć wiarę w siebie i swoje możliwości.

Długo zastanawiałam się w jaki sposób zachęcić dzieci w dobie telewizyjnych bajek, wideo i gier komputerowych do zainteresowania się książką. Wiek przedszkolny to poważny okres w życiu dziecka, okres tworzenia się nawyków, kształtowania procesów uczuciowych, umysłowych, charakteru oraz osobowości. Właśnie w tym wieku należy dostarczać dzieciom odpowiedniej lektury, a bajki i baśnie nadają się do tego wyśmienicie. Ten przedziwny środek dydaktyczny, może kształcić, uczyć, rozwijać w sposób wesoły wzruszający, ciekawy i jednocześnie nie dyrektywny. Zwykła, prosta bajka może spełniać rolę odróżnienia fikcji od rzeczywistości. Może pokazać, że warto wierzyć, być konsekwentnym, bo w życiu także, choć może nie tak często jak w bajce zwycięża dobro. Trzeba umieć je znaleźć i ciągle szukać jak baśniowi, kolorowi bohaterzy. Obcowanie z bajką i baśnią (ksiażka, film, słuchowisko) wzbogaca doświadczenia przedszkolaków, staje się źródłem nowych przeżyć, pobudza dziecięcą wyobraźnię. Stwarza potrzebę odtwarzania w zabawie, przedstawieniu czy w pracach plastycznych tego, co dziecko przeżyło i zapamiętało w czasie słuchania, opowiadania różnych utworów. Przygotowania i udział w przedstawieniach baśni i bajek rozwijają pomysłowość i zamiłowanie do twórczej działalności. Odpowiednio dobrana lektura służy do samorealizacji, pomaga w samookreśleniu, ułatwia zmianę własnych przekonań, pomaga w znalezieniu nowych celów życiowych. Może też wpłynąć na poprawę poczucia własnej wartości, akceptację siebie takim, jakim się jest, uznanie własnych ograniczeń i zdolności, co może prowadzić do większej aktywności w życiu. Biorąc to pod uwagę oczekuję, iż mój program przyczyni się do harmonijnego rozwoju oraz wspierania osobowości dzieci , umożliwi prawidłową adaptację i socjalizację w przedszkolu, poszerzy zakres uczuć i przeżyć, nauczy skuteczności działania i umożliwi zaspokojenie naturalnej potrzeby ekspresji dziecięcej.

Program „W krainie bajek i baśni” ma przybliżyć dziecku książkę, nauczyć szacunku i dbałości , wykształcić na tyle potrzebę obcowania z książką by w przyszłości czytanie stało się przyjemnością a nie koniecznością przeczytania kolejnej szkolnej lektury. Przeznaczony jest do realizacji na zajęciach z dziećmi w wieku przedszkolnym. Nie stosuje tu podziału na grupy wiekowe gdyż cele jakie sobie stawiam są uniwersalne dla każdego wieku. Jego realizacja zależy głównie od postawy i zainteresowań nauczyciela, który spośród wielu treści zawartych w programie wybierze najbardziej odpowiednie dla swoich wychowanków, uwzględniając przy tym ich osobiste zainteresowania. 

Program ten realizuje określony zestaw procedur, które mają pomóc małym dzieciom w rozwinięciu upodobania do słuchania bajek i baśni, poznanie ich języka oraz zrozumienie ich sensu i morału. Kładzie nacisk na aktywizowanie dzieci, inspirowanie do działań twórczych oraz wyzwalanie dziecięcej wyobraźni. Jego celem jest kształtowanie umiejętności  w zakresie kształtowania językowego i kulturalno - literackiego.

Treści programowe będą realizowane systematycznie w czasie zajęć (zgodnie z tematyką kompleksową) jak również w rankach i w trzeciej części dnia.

Prezentowany program jest próbą kształtowania człowieka, który spełnia się odkrywając radość czytania, ma potrzebę zdobywania i wykorzystywania wiedzy, człowieka poszukującego wartości, według których pragnął by żyć i przekraczać granice swojego poznania, rozumienia i akceptacji. Poznawanie baśni i zabawa wokół nich wszechstronnie i intensywnie wpływają na rozwój dziecka w wieku przedszkolnym.

II. CELE PROGRAMU

Cele programu wynikają z założeń „Podstawy programowej wychowania przedszkolnego”, w myśl której celem wychowania jest wspomaganie i ukierunkowywanie rozwoju dziecka zgodnie z jego wrodzonym potencjałem i możliwościami rozwojowymi w relacjach ze środowiskiem społeczno- kulturowym i przyrodniczym.

Wynikające z powyższego celu zadania, dostosowane do potrzeb i możliwości rozwojowych dziecka, nauczyciel realizuje w ramach określonych obszarów edukacyjnych.

I. Poznawanie i rozumienie siebie i świata.
II. Nabywanie umiejętności poprzez działanie.
III. Odnajdywanie swojego miejsca w grupie rówieśniczej i wspólnocie.
IV. Budowanie systemu wartości.

Zadaniem przedszkola jest wspomaganie rozwoju młodego człowieka, kształtowanie umiejętności radzenia sobie w trudnych sytuacjach życiowych. Ukierunkowane czytanie dostarcza bodźców do rozwoju emocjonalnego, przyczynia się do wzbogacenia wyobraźni, rozszerza zakres spostrzeżeń i pojęć, kształtuje postawy, rozszerza słownictwo i wiedzę. Może stać się inspiracją do różnych form aktywności intelektualnej, np.:rozmowy, recytacji, opowiadania, działalności plastycznej, teatralnej i muzycznej. Na pewno jest też formą rekreacji - również sposobem na rozładowanie lub zmniejszenie napięcia.

Cel główny:

Głównym celem programu „W krainie bajek i baśni” jest promowanie wśród dzieci czytania i opracowania bajek i baśni jako sposób na ich rozwój, kształcenie, zdobywanie wiedzy i wychowanie szczęśliwego człowieka.

CELE OGÓLNE:

• wprowadzenie dzieci w świat literatury,

• zainteresowanie dziecka książką,

• rozwijanie zainteresowań czytelniczych, kształtowanie nawyku czytania na całe życie;

• kształtowanie postawy świadomego twórcy i odtwórcy kultury,

• wyrabianie postawy poszanowania księgozbioru;

• kształtowanie nawyku czytania i zdobywania wiedzy na całe życie

• przybliżanie klasyki literackiej,

• uwrażliwianie na piękno języka polskiego,

• poszerzanie wiedzy ogólnej

• rozbudzanie zaciekawienia, wzbogacaniu przeżyć i wyobraźni w kontakcie z otaczającym światem wszystkimi zmysłami człowieka,

• rozwijanie umiejętności słuchania,

• stwarzanie dzieciom warunków do nabywania umiejętności artystycznych poprzez aktywność twórczą, ekspresję spostrzeżeń, przeżyć, uczuć w różnych formach działalności,

• doskonalenie kompetencji językowych,

• wyzwalanie kreatywności uczniów,

• rozwijanie zainteresowań poznawczych,

• rozwijanie logicznego myślenia,

• wyrabianie krytycyzmu.

• tworzenie otoczenia sprzyjającego rozumieniu i przeżywaniu wartości estetycznych, kształtowaniu postawy kulturalnej,

• rozwijanie inteligencji emocjonalnej dzieci,

• wyrabianie poczucia własnej wartości i tożsamości,

• rozwijanie postawy twórczej dziecka, pomysłowości oraz wiary we własne siły,

• kształtowanie umiejętności współżycia i współdziałania w zespole,

• budzenie radości ze wspólnej pracy i zabawy.

CELE SZCZEGÓŁOWE

• rozbudzanie potrzeby kontaktu z książką;

• rozbudzenie zainteresowania literaturą i teatrem,

• rozbudzanie aktywności czytelniczej poprzez pracę z książką i czasopismem,

• ukazanie przedszkolakom właściwego kontaktu z książką poprzez wzór osób dorosłych,

• włączenie rodziców do aktywnego i systematycznego czytania dzieciom,

• prezentowanie wartościowych pozycji czytelniczych,

• zaznajomienie z twórczością bajko- i baśniopisarzy,

• przygotowanie dzieci do późniejszego, samodzielnego wyboru książek

• nauka obcowania z literatura w sposób samodzielny, refleksyjny i twórczy

• budzenie zaciekawienia książką przez zabawy literacko - teatralne, plastyczne i wycieczki oraz atrakcyjny kącik książki w sali przedszkolnej,

• zapoznanie dzieci z biblioteką oraz jej zbiorami przeznaczonymi dla dzieci,

• zapoznanie dzieci z zasadami korzystania z biblioteki,

• poznanie pracy bibliotekarza, księgarza, wydawcy,

• poznanie terminów i pojęć związanych z biblioteką i książką,

• wdrażanie do dbałości o czysty i estetyczny wygląd książek,

• uczestniczenie w zajęciach czytelniczych,

• uważne słuchanie czytanych głośno książek,

• samodzielne próby tworzenia bajek i baśni,

• wyrabianie u dzieci pozytywnego nastawienia do podjęcia trudu nauki czytania,

• rozwijanie wiedzy o świecie poprzez czerpanie informacji z książek,

• tworzenie skojarzenie czytania z przyjemnością i poczuciem myślenia,

• dostarczanie pozytywnych wrażeń, doznań poprzez systematyczny kontakt z literaturą,

• wzbudzenie szacunku i obowiązku dbałości o książki,

• dostrzeganie piękna języka literackiego w bajkach i baśniach,

• wyrabianie umiejętności poprawnego posługiwania się językiem ojczystym,

• rozwijanie mowy, pamięci i wyobraźni,

• poszerzanie zasobu słownictwa biernego i czynnego, budowanie poprawnych wypowiedzi, doskonalenie artykulacji,

• doskonalenie analizowania treści bajki i baśni,

• kształtowanie umiejętności wyrażania swoich przeżyć, nastrojów i emocji niewerbalnie - za pomocą gestów, ruchu i mimiki,

• rozwijanie wyobraźni i fantazji,

• praktyczne przyswojenie umiejętności poprawnego operowania brzmieniem głosu, doskonałą wymową, wyraźną dykcją i dobrze wyregulowanym oddechem,

• wyzwalanie u dzieci ekspresji twórczej inspirowanej tematyką baśni,

• układanie ilustracji muzycznych i plastycznych do poznawanych utworów,

• rozwijanie wrażliwości na piękno,

• przekazywanie za pośrednictwem literatury wartości moralnych, rozumienie przesłania moralnego baśni - uwrażliwienie na krzywdę ludzką

• wspomaganie w poznawaniu różnych postaw bohaterów literackich - próby ich oceny, odróżnianie dobra od zła w postępowaniu ludzi i zwierząt,

• wydobywanie i ukierunkowanie emocji i uczuć,

• budowanie systemu wartości moralnych,

• uczenie sposobów radzenia sobie z własnymi emocjami i właściwego reagowania
  na przejawy emocji innych oraz kontrolowanie zachowań,

• uwrażliwienie na potrzeby, przeżycia innych,

• stwarzanie okazji do budowania pozytywnego obrazu własnej osoby - pobudzanie do twórczej aktywności,

• integrowanie grupy poprzez wspólną naukę, pracę, zabawę,

• wydobywanie i ukierunkowanie emocji i uczuć,

• uczenie nieagresywnych sposobów rozwiązywania problemów i konfliktów,

• wdrażanie dzieci do zachowań tolerancyjnych, akceptujących, otwartych na potrzeby i problemy drugiego człowieka,

• wyrażanie stanów emocjonalnych tj. smutek, radość, lęk, zdziwienie, duma,

• wzmacnianie pozytywnej samooceny,

• rozwijanie uzdolnień indywidualnych,

• doskonalenie pamięci potrzebnej do opanowania tekstów ról w przygotowanych inscenizacjach bajek i baśni,

• kształtowanie postawy odwagi i pokonywania nieśmiałości w obliczu zetknięcia się z widownią odbierającą prezentowany tekst,

• wdrażanie do niesienia innym radości z przeżywania „żywego słowa”, wspólnego kulturalnego spędzania czasu wolnego poprzez prezentowanie przygotowanych przedstawień zaproszonym gościom: dzieciom z innych grup i osobom z zewnątrz przedszkola ( np. z okazji Dnia Matki, zakończenia roku przedszkolnego i in.,

• kształtowanie postawy aktywnego spędzania czasu i nawiązywania serdecznych i kulturalnych kontaktów rówieśniczych,

• zapobieganie uzależnieniu od telewizji i komputerów.

III. ZADANIA I CELE NAUCZYCIELA

• zapoznanie z różnymi rodzajami literatury dla dzieci, zwłaszcza z bajką i baśnią,

• tworzenie sprzyjających warunków do częstych kontaktów z literaturą,

• odkrycie i rozbudzenie zainteresowań czytelniczych,

• kształtowanie postawy aktywnego i krytycznego odbiorcy kultury,

• rozwijanie myślenia twórczego u dzieci poprzez obcowanie z literaturą,

• opracowywanie różnych tekstów, przygotowanie i wystawienie zgodnie z potrzebami i możliwościami,

• doskonalenie umiejętności komunikacji interpersonalnej,

• integrowanie zespołów, wzajemne pomaganie i odczuwanie potrzeb innych,

• pogłębienie wrażliwości estetycznej dzieci,

• rozwijanie wrażliwości moralnej dzieci w zakresie rozumienia i odczuwania wartości uniwersalnych w literaturze i życiu codziennym,

• wprowadzanie dziecka w świat wartości uniwersalnych, powszechnie uznanych w kulturze i tradycji,

• uczenie wartości - nazywanie ich (prawda, dobro, piękno), odróżnianie od antywartości (dobra od zła, prawdy od kłamstwa itp.), hierarchizacja wartości, ukazywanie priorytetów (np. uczciwość, miłosierdzie, altruizm, bohaterstwo itp.

• rozwijanie pozytywnych cech charakteru,

• uczenie właściwego postępowania na przykładzie bohaterów literackich,

• wzmacnianie poczucia wartości dziecka , otaczanie życzliwością, przekonanie, że posiada duże wartości intelektualne, moralne i kulturalne,

• pomoc w przezwyciężaniu trudności,

• wyrabianiu u dziecka odporności przeciwko np. lękowi występowania przed publicznością, przed zabieraniem głosu,

• wyrabianie postawy aktywnej, opiekuńczej i odpowiedzialności za młodszych, słabszych i potrzebujących pomocy,

• uświadomienia dziecku rodzaju trudnych sytuacji i reakcji na nie,

• stworzenia dziecku możliwości wykazania się pozytywnymi i twórczymi działaniami,

• stwarzanie możliwości do samorealizacji i aktywności twórczej poprzez rozwijanie umiejętności literackich, plastycznych, muzycznych, aktorskich, i scenograficznych.

IV. PRZEWIDYWANE OSIĄGNIĘCIA DZIECI

Dzięki realizacji treści przedstawionych w programie dziecko:

• wykaże zainteresowanie książką,

• rozwinie umiejętność słuchania ze zrozumieniem,

• poprawi koncentrację, wydłuży swój przedział uwagi,

• w skupieniu wysłucha tekstu czytanego przez nauczyciela,

• podniesie poziom wiedzy i kultury ogólnej,

• rozwinie i udoskonali umiejętność interpretowania poznawanej literatury dla dzieci,

• będzie dbać o własne książki oraz udostępnione pozycje z księgozbioru i chronić je przed zniszczeniem,

• pozna terminy i pojęcia związane z biblioteką i książką,

• będzie umiało właściwie zachowywać się podczas korzystania z czytelni i bibliotek,

• pozna wybranych autorów literatury dziecięcej,

• pozna wybrane bajki i baśnie polskie i innych narodów,

• wymieni głównych bohaterów baśni,

• potrafi zadać pytania do omówionej literatury,

• ciekawie opowie utwór, bądź wybrany jego fragment,

• zaprezentuje ulubioną bajkę lub baśń,

• nabędzie umiejętność swobodnego wypowiadania się, prawidłowej wymowy, poprawnego budowania zdań, wyrażania nastrojów i uczuć,

• podejmie próby wypowiadania swojego zdania na temat poznanych bajek i baśni,

• dokona oceny postępowania bohatera literackiego,

• dopowie zgodnie z własną wyobraźnią inny niż w książce koniec baśni,

• właściwie odczyta przesłanie baśni, zrozumie morał,

• wyciągnie wnioski z perypetii bohaterów,

• odróżni dobro od zła, będzie bronić dobra, opowiadać się za lepszym, dobry światem,

• wykona ilustrację do tekstu, ułoży książeczkę obrazkową,

• zaprojektuje i wykona zakładkę do książki,

• podejmie samodzielne próby twórcze posługując się swobodnym tekstem jako szczególną forma ekspresji słownej,

• wczuje się w rolę bohaterów utworów i przedstawi ich za pomocą mowy, mimiki, ruchu i gestu,

• rozwinie wrażliwość estetyczną,

• nabędzie umiejętność dostrzegania i rozumienia wartości uniwersalnych,

• pozna reguły życia w grupie, rodzinie, szerszym otoczeniu społecznym i przyrodniczym,

• będzie chciało poznawać szeroko rozumiany świat i oswajać się z jego różnorodnością,

• będzie rozbudzone prospołecznie , wrażliwe na niesprawiedliwość , gotowe pomagać innym,

• nauczy się tolerancji,

• wykształci odporność emocjonalną,

• będzie umiało skutecznie pokonywać trudności występujące w konkretnych sytuacjach życiowych,

• wykształci realną , pozytywną samoocenę,

• pozna i rozwinie własne możliwości twórcze, wyobraźnię, pomysłowość, refleksyjność w różnych formach aktywności,

• pozna i doświadczy różnorodnych sposobów komunikowania się z ludźmi i zdobywania informacji w sposób werbalny i niewerbalny,

• doświadczy sposobów wyrażania i rozpoznawania emocji własnych i innych ludzi,

• przygotuje i przedstawi inscenizacje wybranych bajek i baśni;

• samodzielnie wykona dekoracje i rekwizyty do przygotowywanych inscenizacji i przedstawień,

• pozna akceptowane społecznie sposoby rozładowywania napięć i radzenia sobie w sytuacjach trudnych,

• doświadczy samodzielności i skuteczności działania,

• nauczy się działać w zespole,

• będzie aktywne i otwarte w stosunku do ludzi i świata,

• rozwinie wiarę we własne możliwości,

• zdobędzie podstawy budowania własnego pozytywnego systemu wartości,

• odczuje radość i satysfakcję z pozytywnych efektów własnych działań.

V. METODY I FORMY REALIZACJI

1. METODY PRACY

Aby osiągnąć założone cele należy stosować różnorodne metody pracy:

• podające, werbalne( oparte na słowie): praca z książką, metody głośnego czytania, rozmowa, słuchanie utworów literackich, nauka tekstów, pogadanki, dyskusje, objaśnianie, opis, instrukcje słowne,  praca z tekstem, ćwiczenia językowe,

• poglądowe (oparte na obrazie)- pokaz, przykład, wzór, film, ekspozycja, oglądanie książek ,czasopism,  ilustracji, zdjęć, spektakli teatralnych, wystąpień rówieśników,

• wycieczki i wyjścia tematycznie związane z tematyką baśni,

• twórczego rozwiązywania problemów (oparte na samodzielnym dochodzeniu do wiedzy) - metoda samodzielnych doświadczeń, metoda zadań stawianych do wykonania, dyskusja, burza mózgów, metody "drzewka decyzyjnego", dyskusji dydaktycznej,

• eksponujące - inscenizacje, przedstawienia teatralne, gra dramatyczna (drama), pedagogika zabawy, tworzenie prac literackich, ekspresja plastyczna, muzyczna i ruchowa, prezentacja ulubionych książek ,wystawki prac dziecięcych, organizowanie kącików tematycznych z literatury dziecięcej, itp..

• metoda syntetyczna- nauczanie całościowe zestawów mniejszych elementów,

• metoda analityczna- nauczanie pewnych określonych całości fragmentarycznie, częściami, po opanowaniu łączenie ich w większe zestawy,

• metoda kompleksowa (mieszana)- dążenie do opanowania większych zestawów ze szczególnym uwzględnieniem mniejszych elementów.

2. Formy pracy

Wszelkie metody powinny być wspierane przez odpowiednio dobrane formy pracy inicjujące aktywność dzieci. Program przewiduje stosowanie zróżnicowanych form pracy dzieci.

Formy organizacyjne pracy z dzieckiem:

• indywidualną,

• zespołową,

• zbiorową.

Formy realizacji:

• zorganizowanie kącika książki,

• głośne czytanie,

• twórcze zabawy z lekturą w powiązaniu ze swobodną ekspresją muzyczną, plastyczną, ruchową, językową, logopedyczną,

• tworzenie własnych tekstów baśni i bajek,

• udział w konkursach,

• inscenizacje teatralne pozostawiające aktorom możliwość dowolnego interpretowania tekstu,

• przygotowanie inscenizacji kukiełkowej dla kolegów, rodziców,

• organizowanie zajęć plastycznych i technicznych jako działalności współtworzącej inscenizację, wykonanie kukiełek, scenografii,

• tworzenie kart tematycznych do przeczytanych bajek,

• współpraca z biblioteką,

• współpraca z rodzicami w zakresie rozwijania zainteresowań czytelniczych, gromadzenie domowych księgozbiorów,

• udział uroczystościach przedszkolnych,

• zastosowanie materiałów audiowizualnych postrzeganych przez dzieci jako atrakcyjniejsze i nowocześniejsze,

• śmiech, radość, ruch.

Wszystkie metody i formy są jednakowo ważne i służą do realizacji celów i treści programowych, sprzyjają poznawaniu bajek i baśni, wyzwalają inwencję twórczą.

VI. ŚRODKI DYDAKTYCZNE

Do prawidłowej realizacji przedstawionego programu przydatne będą następujące środki dydaktyczne:

• literatura dziecięca - książki i czasopisma z bajkami i baśniami, księgozbiór podręczny,

• sprzęt audio - video: magnetofon, odtwarzacz CD, telewizor, odtwarzacz video lub DVD,

• płyty, kasety magnetofonowe, płyty kompaktowe, płyty z nagraniami bajek i baśni, piosenek, z muzyką relaksacyjną i ilustracyjną , kasety video,

• gry dydaktyczne,

• rysunki, ilustracje,

• różnorodne rekwizyty i eksponaty do inscenizacji,

• pacynki, marionetki, kukiełki, maski, stroje do przebierania się,

• różnorodne materiały i narzędzia do działalności plastycznej,

• instrumenty perkusyjne,

• „skrzynia skarbów”.
  

VII. TREŚCI PROGRAMOWE

Obszary edukacji prowadzące do osiągnięcia prawdziwych umiejętności dziecka w zakresie wymienionych form można przedstawić następująco:

1. „Moja przyjaciółka - książka” - zapoznanie dzieci z książką

2. „Biblioteka - kopalnia wiedzy”

3. „Zaproszenie do świata baśni” - cykliczne czytanie bajek i baśni

4. „I my jesteśmy autorami” - tworzenie bajek i baśni

5. „Wokół bajki i baśni” - wiązanie treści utworu z różnymi formami ekspresji dziecka (słowną, ruchową, muzyczną, plastyczną)

6. „Jesteśmy widzami” - oglądanie przez dzieci teatrzyków, inscenizacji, filmów

7. „Sami tworzymy przedstawienia” - inscenizowanie przez dzieci bajek i baśni

8. „Bajka lekiem na zło” - zastosowanie bajki terapeutycznej jako metody na wyciszenie, relaksację i odreagowanie napięcia

9. „Potrafimy już czytać” - ćwiczenia w czytaniu

10. „Najpiękniej czyta moja mama i mój tata”- czytanie dzieciom w domu.

1. „Moja przyjaciółka - książka” - zapoznanie dzieci z książką

• wykazywanie zainteresowania książkami,

• samodzielne oglądanie książki obrazkowe o znanej tematyce,

• rozumienie potrzeby poprawnego obchodzenia się z książkami,

• szanowanie książek i ostrożne obchodzenie się z nimi,

• rozpoznawanie w których książkach można kolorować, a które należą do czytania i oglądania,

• wypowiadanie się na temat obrazów i ilustracji w książkach i czasopismach dla dzieci,

• wypowiadanie się na temat treści książek i czasopism,

• oglądanie książek nie niszcząc kartek, właściwe odwracanie kartki,

• rozumienie, że tekst można zapisać a później odczytać,

• poznawanie budowy książki -autor i tytuł, rozdział, spis treści,

• klasyfikacja książek pod względem tematyki i formy - poznawanie różnego rodzaju książek: encyklopedie, albumy, słowniki, literatura piękna, itp.

• zapoznanie się z cyklem powstawania książki,

• poznawanie zawodów ludzi którzy ją tworzą; autor, pisarz, ilustrator, korektor, wydawca, drukarz itp.

2. „Biblioteka - kopalnia wiedzy”

• poznawanie i rozumienie pojęć -księgozbiór, biblioteka, czytelnia, katalog, karta czytelnika,

• wycieczki do biblioteki, czytelni i księgarni,

• korzystanie z księgozbioru,

• właściwe zachowanie w bibliotece,

• założenie kącika książki i systematyczne wzbogacanie księgozbioru o różne pozycje literatury dziecięcej w ciągu całego roku szkolnego,

• okresowe wystawki ulubionych książek dzieci - zachęcanie innych do przeczytania ciekawej książki,

• nabywanie współodpowiedzialności za wspólne książki.

3. „Zaproszenie do świata baśni” - cykliczne czytanie bajek i baśni

• Systematyczne czytanie wybranych pozycji książkowych - baśni, bajek i legend np.Czerwony Kapturek, Kopciuszek, Królewna Śnieżka, Jaś i Małgosia, Brzydkie kaczątko, Bajka o rybaku i złotej rybce, Śpiąca Królewna,

• słuchanie baśni, bajek, opowieści, utworów poetyckich i innych tekstów literackich czytanych lub opowiadanych przez dorosłego (dobranych do aktualnych potrzeb, rozwiązywanego problemu, czy osiągania założonych celów),

• czytanie bajek i baśni (lub ich fragmentów) pochodzących z różnych krajów Europy i świata,

Przykładowy dobór bajek:
Włochy: C. Collodi - Pinokio
Niemcy: Grimm - Baśnie
Irlandia: J. Swift - Podróże Guliwera
Dania: H.Ch. Andersen - Baśnie
Szwecja: G. Knutsson - Przygody Filonka Bezogonka
Francja: Pernault - Bajki

• poznawanie baśni i legend związanych z naszym miastem i regionem - twórczość najbliższej okolicy, poeci i pisarze naszego regionu,

• stworzenie nastroju do odbioru baśni i bajki,

• sens baśni i bajki (morał, wnioski),

• rozpoznawanie bohaterów słuchanych utworów,

• odgadywanie zagadek związanych z poznanymi baśniami i bajkami,

• wypowiadanie się na temat wysłuchanych opowiadań, wierszowanych utworów, bajek i baśni - dzielenie się spostrzeżeniami, próby opowiadania  treści, opowiadanie fragmentu utworu, odpowiedzi na pytania związane z wysłuchanym utworem, zadawanie pytań do treści utworu,

• wyrażanie własnych myśli na temat przeczytanego utworu,

• wielozadaniowe spójne wypowiedzi na podstawie tekstu lub ilustracji,

• rozmowa na temat utworu literackiego: bohaterowie, ich zachowanie, stosunek emocjonalny dziecka do postaci utworu, wyodrębnienie zdarzeń oraz określenie miejsca; nastrój w utworze: radość, smutek, elementy humorystyczne,

• wiązanie treści utworu z doświadczeniem i przeżyciami dziecka,

• rozmowy z dziećmi nt. najważniejszych wątków baśni, postępowania bohaterów, radzenia sobie w trudnych sytuacjach, pokonywania przeszkód,

• dyskutowanie, wymiana poglądów nt. różnych sposobów rozwiązywania konfliktów na podstawie treści bajek i baśni,

• porównywanie treści utworu czytanego i odtworzonego z taśmy magnetofonowej, wideo lub płyty CD,

• samodzielne czytanie, słuchanie lub oglądanie odpowiednio dobranych środków (np. fragmentów bajek i baśni, całych woluminów, filmowych adaptacji utworów literackich).

4. „I my jesteśmy autorami” - tworzenie bajek i baśni

• układanie rymowanek, tworzenie wyliczanek, próby układania krótkich bajek, opowiadań, dialogów,

• samodzielne układanie gier-opowiadań, których inspiracją są utwory literackie oraz zabawy dydaktyczne związane ze słowem np. zabawa w rymy, przeciwności, synonimy itp.,

• samodzielne tworzenie scenek i dialogów w teatrzyku grupowym,

• samodzielne układanie opowiastek i bajek na podstawie obrazów i ilustracji,

• tworzenie przez grupę bajek lub baśni i wspólna inscenizacja lub drama wg pomysłu dzieci,

• układanie przez dzieci własnych baśni, piosenek (nagrywanie na magnetofon),

• opowiadanie lub czytanie bajek i baśni rówieśnikom, słuchanie ich opinii, ewentualne uzupełnianie lub zmiany,

• wykonanie zbioru własnych baśni przez dziecko (w formie albumu, książki),

• wymyślania dalszej części akcji, tworzenie własnych zakończeń opowiadań i bajek,

• wykonanie ilustracji do bajek i baśni własnych,

• tworzenie własnych melodii i efektów akustycznych do wierszy, bajek i baśni.

5. „Wokół bajki i baśni” - wiązanie treści utworu z różnymi formami ekspresji dziecka (słowną, ruchową, muzyczną, plastyczną)

• próby ekspresji wrażeń z wysłuchanych bajek i baśni poprzez ruch, taniec, muzykę,

• wyrażanie emocji, przeżyć dzieci poprzez twórczość plastyczną ( np. malowanie,

rysowanie, wydzieranie, lepienie, wykonywanie elementów stroju, scenografii, prostych kukiełek, masek do inscenizacji itp.),

• łączenie ekspresji słowno - muzycznej i plastycznej,udział w opowieściach ruchowych ilustrowanych muzyką,próby tworzenia instrumentów ( z materiałów odpadowych, przyrodniczych), akompaniowanie do słuchanych bajek, przedstawień, tworzenie muzyki,

• wykonanie ilustracji do ulubionych bajek i baśni,

• rysowanie bohaterów, wyrażanie uczuć za pomocą technik plastycznych,

• wykonanie plakatu i afiszu teatralnego do baśniowych przedstawień,

• prezentacja przeżyć po obejrzeniu baśniowych spektakli poprzez plastyczne interpretacje,

• rozwiązywanie zagadek i rebusów związanych z bajkami i baśniami,

• „Moja pierwsza książeczka” - udział w wykonaniu wspólnej książeczki dla wszystkich  dzieci w grupie o baśniowej tematyce,

• wystawki prac dzieci, konkursy prac plastycznych (typu ilustracje, plakaty itp.).

.

6. „Jesteśmy widzami” - Oglądanie przez dzieci teatrzyków, inscenizacji, filmów

• oglądanie inscenizacji bajek i baśni (sylwety, pacynki, kukiełki, marionetki, teatrzyk cieni, teatrzyk na stole...),

• udział w teatrzykach organizowanych na terenie przedszkola lub poza nim,

• udział w spektaklach goszczących w naszym przedszkolu teatrzyków objazdowych,

• wycieczki do teatru - oglądanie profesjonalnych przedstawień,

• poznawanie pracy ludzi teatru, wyrabianie kultury teatralnej- jak się zachowywać w teatrze np. metodą "burzy mózgów",

• film i spektakl teatralny - wspólne oglądanie bajek i baśni, dyskusja,

• porównywanie utworów literackich z ich filmową lub teatralną adaptacją.

7. „Sami tworzymy przedstawienia” - inscenizowanie przez dzieci bajek i baśni

• improwizacja literatury dziecięcej, bajek i baśni - przydział ról, próba działania zgodnie z postawionym zadaniem, jednak bez scenariusza,

• improwizowanie krótkich scenek - indywidualnie i w grupie,

• zabawy i gry dramowe: doświadczenia oparte na improwizacji i życiu fikcją,

• występowanie w rolach postaci bajkowych lub wymyślonych przez siebie postaci fikcyjnych,

• wyrażanie różnych tematów fantazji w formie scenicznej,

• czytanie przez zdolne dzieci utworów z podziałem na role, 

• praca nad kulturą żywego słowa-ćwiczenia oddechowe, ortofoniczne, dykcyjne, interpretacyjne, likwidacja błędów wymowy,

• inscenizowanie przez dzieci bajek, wybranych fragmentów lub całości baśni, (ewentualne zmiany zakończenia, dodawanie wątków, kontynuowanie losów bohaterów wg pomysłu dzieci),

• pantomima, teatr żywego planu, teatr lalki,

• utożsamianie się z bohaterem - wcielanie się w dzielnych rycerzy i piękne królewny, by błyszczeć ( dosłownie bądź jedynie w marzeniach ) wśród rówieśników, w groźne smoki i wilki, by zamanifestować swoją siłę itp.,

• inscenizowanie literatury z zastosowaniem gry aktorskiej, kukiełek, pacynek, sylwet, teatrzyku cieni, teatru supełkowego itp.,

• Próba z tekstem:

• interpretacja głosowa,

• przeprowadzenie dialogu z użyciem np. pacynek, zabawek,

• ruch sceniczny: wykorzystanie niewerbalnych środków wyrazu - ruchy ciała, rąk, mimika, spojrzenie, uśmiech gest, głos, dźwięk,

• „budowanie” poszczególnych scen z poznanej bajki czy baśni, wskazanie dzieciom właściwego ustawienia się na scenie, czyli zagospodarowanie przestrzeni,

• wprowadzenie w dobry nastrój i ruch,

• nawiązanie kontaktu z innymi,

• wczuwanie się w różne sytuacje,

• odczuwanie innych,

• Tok metodyczny - inscenizacja utworu literackiego
  

• wybór utworu,

• kilkakrotne czytanie w celu zrozumienia treści,

• ćwiczenia w mówieniu z wyodrębnieniem wydarzeń

• ćwiczenia z podziałem na role,

• podział ról z uwzględnieniem cech charakterystycznych przedstawionych postaci,

• zapamiętanie ról poprzez ćwiczeń (ćwiczenia emisji głosu - magnetofon, płyta z nagraniami),

• samodzielny wybór rodzaju inscenizacji,

• zaprojektowanie dekoracji i wykonanie jej,

• dobór odpowiednich rekwizytów,

• przygotowanie piosenek i tańców,

• opracowanie ostateczne scenariusza,

• wykonanie inscenizacji przez dzieci.

• przygotowanie i udział w inscenizacji bajki lub baśni dla kolegów lub rodziców,

• współudział w przygotowaniu uroczystości przedszkolnych.

8. „Bajka lekiem na zło” Zastosowanie bajki terapeutycznej jako metody na wyciszenie, relaksację i odreagowanie napięcia

• słuchanie bajek, baśni, opowieści ilustrowanych muzyką, nauka relaksu (polecane w czasie odpoczynku),

• szukanie wskazówek do życia tkwiących w bajkach - metody aktywne,

• uspokojenie i aktywizacja przez identyfikację z bohaterami literackimi i przeżycia doznawane podczas kontaktu z wybranym utworem,

• umożliwienie ucieczki od świata pełnego zagrożeń i trudności w świat marzeń i fantastycznych przygód,

• łagodzenie niepożądanych stanów psychicznych jak lęk, nuda czy osamotnienie, apatia czy zobojętnienie,

• katharsis - stan oczyszczenia (w trakcie czytania lub po jego zakończeniu) - charakteryzujący się uczuciem ulgi, odreagowania psychicznych spięć, blokad, agresji

• wgląd w siebie samego, wniknięcie i przepracowanie swoich problemów,

• zmiana w postawach lub zachowaniu,

• porządkowanie świata dziecka, stawianie granic między tym co dobre a złem. Nawet jeśli dobro nie zawsze wygrywa fizycznie, to osiąga zwycięstwo w innym wymiarze. W baśniach, na pierwszy plan wysuwane jest dobro, chęć niesienia pomocy, przyjaźń, miłość. Negatywni bohaterowie są nieżyczliwi, a nawet okrutni, samolubni lub zwyczajnie niegrzeczni.

9. „Potrafimy już czytać” - ćwiczenia w czytaniu

• czytanie wyrazów, zdań i tekstów,

• odczytywanie globalne wyrazów, zdań,

• uzupełnianie luk w tekście,

• układanie i czytanie rozsypanki literowej, sylabowej i wyrazowej,

• rozwiązywanie rebusów,

• układanie napisów pod obrazkami,

• dobieranie obrazków do napisów,

• dobieranie zdań do obrazków,

• czytanie tekstów z różnych książek i czasopism dziecięcych.

10. „Najpiękniej czyta moja mama i mój tata” - czytanie dzieciom w domu

• włączenie rodziców do aktywnej i systematycznej współpracy w realizację programu (zbieranie książek do kącika, wspólne czytanie dzieciom, wzajemna wymiana książek),

• zachęcanie rodziców do czytania dzieciom w domu,

• pedagogizacja rodziców - rozmowy, gazetka przedszkolna, kącik informacyjny, zebrania,

• „Weekendowe czytanie” - przynoszenie do przedszkola przez każde dziecko po niedzieli wykonanej przez siebie ilustracji do utworu, z którym zapoznało się podczas weekendu, omawianie treści, tytułu, autora (kto pamięta), pokaz ilustracji i składanie ich w imiennych teczkach znajdujących się w kąciku książki - tworzenie albumu pt. "Najpiękniej czyta moja mama i mój tata".
  

VIII. EWALUACJA PROGRAMU

 Aby przekonać się, czy cele wychowawcze i edukacyjne zostały zrealizowane, a dzieci opanowały wymagane umiejętności i poszerzyły swoją wiedzę konieczne jest przeprowadzenie ewaluacji. W wyniku tego procesu powstaną niezbędne informacje do oceny wartości merytorycznej i metodycznej programu i wskazówki do jego modyfikacji i udoskonalenia.

Ewaluacji będzie podlegać:

• atrakcyjność programu dla dzieci,

• użyteczność - czego nauczyły się dzieci podczas zajęć,

• strategia - czy stosowane metody są skuteczne,

Zostaną zastosowane różnorodne formy ewaluacyjne.
Narzędziami zbierania informacji będą:

• anonimowe ankiety dla rodziców(załącznik nr 1),

• wypowiedzi dzieci i zadania kierowane do dzieci, wymagające praktycznych umiejętności,

• ankiety dla dzieci - zbieranie opinii dzieci(załącznik nr 2),

• obserwacje,

• test wiadomości (załącznik nr 3)

• analiza wytworów dziecięcych

     

Mam nadzieję, iż program przeze mnie opracowany pomoże dzieciom stać się bardziej otwartymi, wrażliwymi i świadomymi odbiorcami, ale też i twórcami literatury, że polubią czytanie które sprawi im wiele radości i przyjemności, że będą się czuły coraz lepiej „w krainie baśni i bajek”, a z czasem świadomie już sięgną po trudniejszą pozycję.

BIBLIOGRAFIA

1. Andrzejewska J. Bibliotekarstwo szkolne. Teoria i praktyka. Wydawnictwo SBN, Warszawa 1996.

2. Bettelheim B. Cudowne i pożyteczne. O znaczeniach i wartościach baśni. t. 1-2, PIW , Warszawa 1996.

3. Brett D. Bajki, które leczą, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2003.

4. Cybulska J. ( i in.) Inscenizowanie zabaw na podstawie literatury dziecięce,. WSiP, Warszawa 1991.

5. Dudzińska I. Dzieci lubią bajki w „Wychowanie w Przedszkolu” nr 4/1991.

6. Fabisińska L. Najpiękniejsze baśnie dla dzieci, Wilga, Warszawa 2006.

7. Ferrero B. Historie, Wyd. Salezjańskie, Warszawa 1999.

8. Gersie A. i King N. Tworzenie opowieści w edukacji i terapii, Wyd. Cyklady Warszawa 1999.

9. Huszcz M, Cichoń - Piasecka M. Baśnie uczą życiowych ról w „Wychowanie w Przedszkolu” nr 10/2003.

10. Komorowska H. O programach prawie wszystko, WSiP, Warszawa 1999.

11. Kulbacka A. Podaruj dzieciom baśń w „Wychowanie w Przedszkolu” nr 3/1998.

12. Limont W. Zdolności twórcze dzieci w wieku przedszkolnym, w „Wychowanie w Przedszkolu” nr 8/2002.

13. Ługowska J. Bajka w literaturze dziecięcej, Młodzieżowa Agencja Wydawnicza, Warszawa 1988.

14. Megrier D. Zabawy teatralne w przedszkolu, Wyd. Cyklady, Warszawa 2000.

15. Molicka M. Bajka jako metoda redukcji lęku u dzieci, w „Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze” nr 1/2001.

16. Molicka M., Bajki terapeutyczne, Media Rodzina, Poznań 1999.

17. Molicka M. Bajkoterapia. O lękach dzieci i nowej metodzie terapii, Media Rodzina, Poznań 2002. 

18. Najpiękniejsze Baśnie Charles'a Perraulta, Publicat. Poznań 2006.

19. Najpiękniejsze baśnie Europy, Jedność Kielce 2005.

20. Najpiękniejsze baśnie (Grimm), Zielona Sowa, Kraków 2003.

21. Najpiękniejsze baśnie Hansa Christiana Andersena, Świat książki, Warszawa 2005.

22. Najpiękniejsze baśnie Polskie, Zielona Sowa, Kraków 2001.

23. Najpiękniejsze baśnie świata, Papilon Warszawa 2006.

24. Och K. Rola bajki w edukacji w „Wychowanie w Przedszkolu” nr 10/2003.

25. Ortner G. Bajki na dobry sen, Świat Książki Warszawa 1998.

26. Pankowska K. Edukacja przez dramę, WSiP Warszawa 1997.

27. Papuzińska J. Książki, dzieci, biblioteka. Z zagadnień upowszechniania czytelnictwa i książki dziecięce, Fundacja „Książka dla Dziecka”, Warszawa 1992. 

28. Parnowski T. Czytelnictwo dzieci i młodzieży, w „Poradnik domowy” nr 12/2001.

29. Partyka M. "Zdolni, utalentowani, twórczy", CM PP-P MEN,Warszawa1999.

30. Pielachowski J. Ścieżka edukacji czytelniczej. eMPi, Poznań 2000.

31. Porazińska J. Za górami, za lasami. Najpiękniejsze polskie baśnie ludowe, Zielona Sowa 2006.

32. Puślecki Wł.: Wspieranie elementarnych zdolności twórczych uczniów, Oficyna Wyd. „Impuls”, Kraków 1999.

33. Pytka M. Bajka, biblioterapia, wychowanie, w „Opieka - Wychowanie- Terapia”, nr 4/2002.

34. Reichel G., Rabenstein R., Thanhoffer M. Grupa i ruch, AGB CAK, Warszawa 1998.

35. Sabat B.T. Bajki a aktywność twórcza dziecka w „Wychowawca” nr 1/2004.

36. Skrobiszewska H. oprac. Baśń i dziecko, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa 1978.

37. Taras T. Dlaczego baśń? w „Wychowanie w Przedszkolu” nr 2/2001.

38. Uszyńska - Jarmoc J. Metody wspierania aktywności edukacyjnej, w „Wychowane w Przedszkolu” nr 9/2004.

39. Wolf T. Leśny ludek, Wydawnictwo BAW, Warszawa 1991.

40. Wójcik Z. Zabawa w teatr, Wydawnictwo Didasco, Warszawa 1996

ZAłĄCZNIKI

Ankieta dla dzieci

Ankieta dla rodziców

Test sprawdzający wiadomości dzieci po ukończeniu edukacji przedszkolnej

Przykładowe scenariusze zajęć

ANKIETA DLA DZIECI

Ankietę nauczyciel przeprowadza z każdym dzieckiem indywidualnie.

1. Czy w domu rodzice czytają Ci głośno książki?

a/ tak

b/ nie

c/ rzadko

2. Czy lubisz słuchać, jak rodzice Ci czytają?”

a/ tak

a/ nie

3. Czy wspólnie wybieracie książeczki do czytania?

tak

nie

rzadko

4. Jakie książki najbardziej cię interesują?

a/ bajki

b/ baśnie

c/ opowiadania

d/ wiersze

e/ inne

5. Czy lubisz słuchać w przedszkolu czytanych bajek i baśni?

a/ tak

b/ nie

c/ tak sobie

6. Czy chętnie rozmawiasz o przeczytanych bajkach, baśniach, o ich bohaterach, przygodach?

a/ tak

b/ nie

7. Czy chciałbyś przeczytane bajki obejrzeć w:

a/ teatrze

b/ kinie

c/ na kasecie video lub płycie CD

8. Czy lubisz wykonywać ilustracje do przeczytanych książek?

a/ tak

b/ nie

9. Czy lubisz oglądać inscenizacje bajek i baśni - teatrzyki w przedszkolu?

a/ tak

b/ nie

c/ tak sobie

10. Czy ty sam chętnie bawisz się w teatr, w oparciu o treść przeczytanej bajki, baśni?

a/ tak

b/ nie

c/ tak sobie

11. Czy lubisz sam wymyślać bajki lub baśnie?

a/ tak

b/ nie

12. Czy sam próbujesz czytać bajki?

a/ tak

b/ nie

c/ tylko fragmenty

d/ wybrane wyrazy

e/ wybrane zdania.

ANKIETA DLA RODZICÓW

Drodzy Rodzice!

Poniższa ankieta, którą kieruję do Państwa ma na celu zdiagnozowanie czytelnictwa oraz poznanie Waszych opinii na temat wykorzystywanie utworów literatury dziecięcej - bajek i baśni w celu wielostronnego rozwoju i wychowania dziecka. Ankieta jest anonimowa. Wnioski z niej wysunięte, pozwolą mi zweryfikować i usprawnić moją pracę.

1. Czy posiadają Państwo w domu księgozbiór?

a/ tak

b/ nie

2. Jeżeli tak, to jakie książki znajdują się w Państwa bibliotece?

a/ bajki, wierszyki  

b/ baśnie, legendy       

c/ przygodowe

d/ przyrodnicze

e/ historyczne

f/ popularnonaukowe

g/ encyklopedyczno - informacyjne

h/ inne

3. Czy Państwa dziecko (dzieci) ma w domu własną bibliotekę?

a/ tak

b/ nie

4. Jeżeli tak, to ile posiada książeczek?

……………..

5. Czy w domu czytają Państwo dzieciom bajki?

a/ tak

b/ nie

6. Jeśli tak, to jak często?

a/ codziennie,

b/ 1x w tygodniu

c/ 2x w tygodniu

d/ 3-4 x w tygodniu,

e/ rzadziej

Jeśli nie, bądź, jeśli czytanie odbywa się rzadko, to co jest tego przyczyną?

…………………………………………………………………………………….

…………………………………………………………………………………….

7. Skąd pochodzą czytane książki?

a/ z biblioteczki domowej

b/ z biblioteki szkolnej

c/ z Miejskiej Biblioteki Publicznej

d/ z innych źródeł

8. Czy rozmawiają Państwo nt. przeczytanego utworu?

9. Kto dokonuje wyboru czytanej bajki?

a/ dziecko

b/ rodzic

c/ wspólnie

10. Czy dziecko lubi słuchać czytanych przez państwa książek?

a/ tak

b/ nie

11. Czy Państwo kupili dziecku w ostatnim roku jakąś książkę?

a/ tak

b/ nie

12. Jeżeli tak, proszę podać tytuł i nazwisko autora.

...............................................................................................................................

13. Czy kupujecie lub prenumerujecie Państwo jakieś czasopismo dla dzieci?

a/ tak

b/ nie

14. Jeżeli tak, proszę podać tytuł (tytuły).

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

Dół formularza

15. Czy warto czytać dzieciom? Dlaczego?

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

16. Czy Pani/Pana dziecko wykazuje zainteresowanie zajęciami czytelniczymi prowadzonymi w przedszkolu?

a/ zdecydowanie tak

b/ raczej tak

c/ raczej nie

d/ nie jest zainteresowane

17. Czy według Państwa zajęcia te służą wszechstronnemu rozwojowi dzieci?

a/ zdecydowanie tak

b/ raczej tak

c/ raczej nie

d/ nie mam zdania

18. Czy zajęcia te rozwijają twórczą wyobraźnię dziecka i są inspiracją do podejmowania samodzielnych działań w domu?

a/ zdecydowanie tak

b/ raczej tak

c/ raczej nie

d/ nie mam zdania

19. Jak ocenia Pani/Pan postępy swojego dziecka osiągnięte w toku prowadzonych zajęć?

a/ bardzo dobrze

b/ dobrze

c/ średnio

d/ słabo

e/ nie mam zdania

20. Czy jako rodzice chętnie uczestniczą Państwo w imprezach przedszkolnych, gdzie dzieci mogą wykorzystać zdobyte podczas zajęć umiejętności?

a/ zdecydowanie tak

b/ raczej tak

c/ raczej nie

d/ zdecydowanie nie

Serdecznie dziękuję za wypełnienie ankiety

Miejscowość …………………………    Data ……………………

Test sprawdzający wiadomości dzieci po ukończeniu edukacji przedszkolnej

Test nauczyciel przeprowadza z każdym dzieckiem indywidualnie.

Imię i Nazwisko ……………………………………………………….

1. Sklep, w którym można kupić książkę to:

a/ sklep spożywczy

b/ księgarnia

c/ sklep obuwniczy

2. Miejscem, w którym wypożyczamy książki jest:

a/ księgarnia

b/ wypożyczalnia kaset wideo

c/ biblioteka

3. Tekst do książki pisze:

a/ autor

b/ wydawca

c/ aktor

4. Ilustracje do książki wykonuje:

a/ drukarz

b/ ilustrator

c/ czytelnik

5. Najważniejszy w książce jest:

a/ spis treści

b/ okładka

c/ tekst główny

6. Okładka książki służy przede wszystkim do:

a/ ozdoby książki

b/ ochrony książki

c/ nie jest jej wcale potrzebna

7. Na stronie tytułowej książki znajduje się:

a/ tytuł książki i autor

b/ spis treści,

c/ nazwa i adres wydawcy

8. Podaj tytuł książki, która najbardziej ci się podobała.

9. Czy znasz największych twórców baśni? Podaj ich nazwiska.

10. Które elementy pasują do treści baśni „Kopciuszek”

a/ śnieg, zwierciadło, rozbójniczka

b/ różdżka, pantofelek, karoca

c/ sen, wrzeciono, wróżka

11. Połącz w pary bohaterów tej samej baśni:

Jaś i krasnoludki

Śnieżka i Czerwony Kapturek

Wilk i Waligóra

Wyrwidąb i Małgosia

12. Podaj tytuł bajki z jaką kojarzy ci się podany rekwizyt

a/ zatrute jabłko (Królewna Śnieżka)

b/ pantofelek (Kopciuszek)

c/ kaczuszka (Brzydkie kaczątko)

d/ buty (Kot w butach).

Scenariusze zajęć

Temat zajęcia: „W świecie książek”

Cel główny:

• zainteresowanie uczniów książką, zachęcenie do korzystania ze zbiorów biblioteki.

Cele ogólne:

• zapoznanie dzieci z biblioteką szkolną oraz jej zbiorami przeznaczonymi dla dzieci,

• zapoznanie dzieci z zasadami korzystania z biblioteki,

• wyrabianie prawidłowych nawyków czytelniczych,

• wdrażanie do dbałości o czysty i estetyczny wygląd książek,

Cele operacyjne:

• rozumie pojęcia biblioteka, wypożyczalnia, czytelnia, karta książki, karta czytelnika,

• wymienia znane tytuły książek,

• zapamiętuje zasady poszanowania książek,

• potrafi powiedzieć, jak należy traktować książki,

• samodzielnie redaguje życzenia i prośby książki.

Formy pracy: zespołowa, indywidualna,

Metody: rozmowa kierowana, pogadanka, pokaz, zabawy dydaktyczne, ćwiczenia praktyczne, instruktaż, objaśnienia

Pomoce: wystawka pięknych książek dla dzieci, plakat “O co prosi książka”, karty książki i czytelnika, pisaki, regulamin biblioteki, książeczki do wypożyczenia.

Przebieg zajęcia:

1. Przywitanie -wyjaśnienie dzieciom, że w czasie zajęć poznają bibliotekę, jej zbiory, regulamin, zasady poszanowania książek. Pochwalą się swoją wiedzą o książkach.

2. Zwiedzanie biblioteki - poznawanie zasad zachowania się w bibliotece. Odczytanie wybranych fragmentów regulaminu. Zapoznanie z księgozbiorem dla najmłodszych dzieci. Opowiadanie dzieci o swoich ulubionych książkach i sposobach dbania o nie. Prezentowanie dzieciom książki z biblioteki, zwrócenie uwagi na oznakowanie, okładkę, wyjaśnienie znaczenia karty książki, pokaz karty czytelnika.

Rozwiązanie zagadki:

Dziesięć liter ma to słowo

A na końcu jest w nim Teka

Książka tam na ciebie czeka

Jest to …………………….. (biblioteka)

3.Wysłuchanie wiersza J. Huszczy „Skarga książki”

Jestem książką z dużej szafy,
wszyscy mówią żem ciekawa.
Więc mnie każdy wciąż pożycza,
lecz nie cieszy mnie ta sława.
Miałam papier bielusieńki -
na nim ślady Wojtka ręki.

Pozaginał jej Jaś rogi,
Jurek na niej jadł pierogi.
Krzyś ze swym zwyczajem zgodnie,
trzymał ją aż trzy tygodnie.

Narysował na okładce
Staś diabełka, małpkę w klatce.
Ania, Marka siostra mała,
ta dwie kartki jej wyrwała.

Cóż mi z tego żem ciekawa?
Dłużej żyć tak nie potrafię!
Nie będziecie mnie szanować
to się na klucz zamknę w szafie!

Omówienie wiersza -ocena postępowania czytelników książki, wygląd książki nowej i po użyciu przez dzieci, groźba książki.

4. Zapoznanie dzieci z „Prośbą książki”:

Nie pisz i nie rysuj tuszem na mych kartkach,

Bowiem wkrótce będę wcale nic nie warta!

Nie zaginaj rogów, używaj zakładki,

Na półce mnie stawiaj, dbaj o me okładki.

Kiedy moje kartki wyrwiesz i wyrzucisz,

Wiedz, że wtedy nigdy do nich nie powrócisz.

Gdy się ze starości zacznę rozlatywać,

Spróbuj mnie naprawić, posklejać pozszywać.

Nie czytaj, gdy jadasz, nie brudź mnie rękami,

To Ci będę służyć całymi latami.

Następnie wspólnie z dziećmi ustalenie zasad postępowania z książką, wypowiedzi własnymi słowami jak należy dbać o książki, układanie życzeń książki i zapisywanie ich na symbolicznej sylwecie książki - „O co prosi książka”.

Nie zaginaj rogów kartek!

Kiedy przerwiesz czytanie używaj zakładki!

Nie czytaj przy jedzeniu!

Nie pisz i nie rysuj po książce!

Nie śliń palców przy odwracaniu kartek!

Myj ręce przed czytaniem!

Odkładaj książkę na półkę nie zostawiaj byle gdzie!

Czytaj tak, by kartki pozostały białe!

Składanie uroczystego przyrzeczenia, że dzieci będą szanować książki i korzystać z rad i mądrości w nich zawartych przez całe życie.

My, przedszkolaki

Tobie, książko, przyrzekamy,

Że szanować cię będziemy,

Krzywdy zrobić ci nie damy.

Obowiązków czytelnika

Będziemy przestrzegać pilnie

I z twych rad i twych mądrości

Korzystać od dziś usilnie.

5. Piosenka pt. "Dziś w bibliotece wielka zabawa" (na melodię Wsiąść do pociągu)

Dziś w bibliotece wielka zabawa,
bo dziś przedszkolak z wizytą bywał,
do tej skarbnicy książek przeróżnych,
baśni, wierszyków, bajeczek różnych.

Zna wszystkie prośby i polecenia
a rady książek już dziś docenia
Wie, że je trzeba oddać w terminie,
wie też, co będzie gdy książka zginie.

Bo po wizycie tu w bibliotece,
przedszkolak czuje się jak ryba w rzece.
Oczy się śmieją dusza aż woła,
w głowie kołacze wciąż myśl wesoła.

Że co dzień może sam wypożyczać,
i piękne książki bez przeszkód czytać!
Przedszkolak książkę ściskając w dłoni
krzyczy: już mnie stąd nikt nie przegoni!

6. Wypożyczenie wybranych książeczek.

Temat zajęcia: „Moja przyjaciółka książka”

Cel główny: poznanie podstawowych elementów budowy książki i ich funkcji

Cele ogólne:

• rozbudzanie zainteresowań książką,

• zapoznanie dzieci z książką i jej budową,

• wyrabianie prawidłowych nawyków czytelniczych,

• wdrażanie do dbałości o czysty i estetyczny wygląd książek,

• rozpoznawanie znanych baśni,

• stymulowanie procesów wyobraźni i twórczego działania.

Cele operacyjne:

• rozumie pojęcia książka, okładka, obwoluta, karta tytułowa, spis treści, rozdział,

• zapamiętuje nazwy i układ elementów tworzących książkę,

• potrafi wskazać odpowiedni element w książce,

• rozumie rolę poszczególnych elementów książki - informacyjną, ochronną, zdobniczą,

• wymienia znane tytuły książek,

• rozpoznaje wybrane książki po okładce,

• zgodnie współdziała w grupie,

• przyporządkowuje akcesoria do odpowiednich postaci.

Formy pracy: zespołowa, indywidualna,

Metody: oglądowa, rozmowa kierowana, pogadanka, objaśnienie i instruktaż, zabawy dydaktyczne i ruchowe, ćwiczenia praktyczne.

Pomoce: książki w których występuje strona tytułowa i spis treści, książki klejone i szyte nićmi, książki z różnymi rodzajami opraw ( np. sztywna, miękka, lakierowana, płócienna, z obwolutą), książeczki w wybranymi baśniami, pantofelek, piernik, koszyczek, buty, krasnoludek, wędka z magnesem, papierowe rybki, lalki, papierowe ślady stóp.

Przebieg zajęcia:

1. Wprowadzenie do tematu -rozwiązanie zagadki:

Choć nie ma zamka ani kluczyka,

często otwierasz ją i zamykasz.

W swym wnętrzu wiele tajemnic mieści,

wierszyków, bajek i opowieści. (książka)

2. Słuchanie fragmentów wiersza „Zaproszenie do podróży”

Szeroka i wielka jest ziemia
i morza są głębokie
Przestrzeni dal nieprzebyta,

że trudno ją objąć wzrokiem.

A do tych lądów dalekich
Droga się wije jak wstążka
każdy pójść może tym szlakiem
drogowskaz jeden to książka

Skoro książka ma być przyjacielem dzieci to muszą ją bliżej poznać. Przedstawienie się książki przy pomocy wiersza T.Kubiaka: „Ja jestem książka”

Ja jestem książka, twój przyjaciel szczery.
Na moich kartkach rysunki, litery.
Na mych rysunkach ptaki, pola, rzeki,
Kwiaty sprzed domu i księżyc daleki.[...]

Ja jestem książka twój przyjaciel mądry
Ja cię prowadzę przez morza i lądy.
Wędruję z tobą w świat, krajem wzdłuż Wisły,
Lasem zielonym i polem złocistym.
Uczę cię szukać na stawie łabędzi.
Pod świerkiem szyszek, pod dębem żołędzi.

3. Wyszukiwanie przez dzieci zalet książki, np.:                              

Książka pomaga nam rozwijać język i słownictwo.

Uczy nas wyrażać myśli i rozumieć innych.

Książka rozwija myślenie.

Książka pobudza fantazję, uczy budować obrazy w wyobraźni.

Książka dostarcza nam wiedzy o innych krajach i kulturach, o przyrodzie, technice, historii, o tym wszystkim, o czym chcielibyśmy dowiedzieć się czegoś więcej.

Książka skłania do namysłu nad tym, co słuszne a co nie, co dobre, a co złe.

4. Oglądanie książek - objaśnienie budowy książki.

Odszukiwanie i porównywanie wszystkich elementów książki: obwoluty, okładki, karty tytułowej, części głównej (tekstowej), spisu treści. Zwrócenie uwagi na wielkość książek (format), objętość, czy jest szyta, czy klejona. Określanie roli poszczególnych elementów książki dla czytelnika i dla samej książki. Porównywanie i wskazywanie różnic pomiędzy tymi elementami w różnych książkach.

5. „Co nie pasuje?” - wyszukiwanie prawdziwych informacji o książce.

Okładka

• może być sztywna lub miękka,

• występuje w środku książki,

• chroni książkę przed zniszczeniem,

• podzielona jest na rozdziały,

Karta tytułowa

• zawiera informacje o autorze i ilustratorze,

• chroni książkę przed zniszczeniem,

• podaje podstawowe informacje o książce

• zawiera całą treść książki,

Spis treści

• występuje przeważnie na końcu książki,

• stanowi główną część książki,

• informuje o rozdziałach książki

• zawiera ilustracje do książki.

6. Rozpoznawanie wybranych książeczek po okładkach (Czerwony Kapturek, Śpiąca królewna, Kopciuszek, Złota rybka, Jaś i Małgosia).

7. Zabawy ruchowe do rozpoznanych baśni:

• odszukiwanie po śladach Jasia i Małgosi,

• rozpoznawanie po dotyku, co ma w koszyczku Czerwony Kapturek,

• budowanie wieży dla Śpiącej królewny,

• poszukiwanie pantofelka Kopciuszka (podawanie sobie w kole za plecami bucika, rozpoznawanie przez dziecko stojące w środku, gdzie jest bucik),

• łapanie złotej rybki (papierowe rybki ze spinaczami) na wędkę z magnesem

7. „Kto to zgubił?” - dzieci przyporządkowywanie przez dzieci przedmiotów z bajek do odpowiednich postaci (np. pantofelek, piernik, koszyczek, buty, krasnoludek).

Temat zajęcia: „Zajączek i burza”

Cel główny:

- rozwijanie kreatywności i ekspresji teatralnej, ruchowej, dźwiękowej i plastycznej w oparciu o tekst bajki o treściach przyrodniczych.

Cele ogólne:

-rozwiązywanie zagadek słownych i dźwiękowych o zwierzętach i zjawiskach przyrodniczych;

-wprowadzenie utworu o wartościach poznawczych zawierającego treści przyrodnicze, a także elementy fantazji i humoru;

-skupianie uwagi na osobie mówiącej i uważne słuchanie tekstu czytanego przez nauczycielkę, wypowiadanie się na jego temat;

-poznawanie wybranego środowiska przyrodniczego i żyjących w nim zwierząt oraz zjawisk atmosferycznych;

-niewerbalne odtwarzanie treści ruchem, gestem i mimiką w trakcie czytania opowiadania;

-rozwijanie wyobraźni, zachęcanie do oryginalności, wzbogacanie własnych możliwości dziecka;

-rozumienie zagrożeń płynących ze świata przyrody (burza);

-rozwijanie postaw prospołecznych: gotowości niesienia pomocy i chęci usłużenia innym;

-stwarzanie okazji do działalności plastycznej inspirowanej wysłuchanym tekstem - tworzenie w technice kirigami (poznawanie techniki i umiejętne posługiwanie się nią);

-twórcze odtwarzanie wysłuchanego opowiadania - udział w prostej inscenizacji z podziałem na role;

Cele operacyjne (dziecko):

-orientuje się w wybranym środowisku przyrodniczym - lesie, rozpoznaje zwierzęta charakterystyczne dla tego środowiska (zając, jeż, wiewiórka, niedźwiedź, żaba) - nazwa, wygląd, sposób poruszania się;

-zna sposoby przystosowania się zwierząt do aktualnej pory roku (gromadzenie zapasów na zimę, zmiana futra, zapadanie w sen zimowy, odloty ptaków);

-dostrzega i rozpoznaje zjawiska atmosferyczne charakterystyczne dla jesieni(np. opady deszczu, słota, wiatr, szaruga jesienna);

-podaje rozwiązania zagadek;

-uważnie słucha opowiadania, wypowiada się na jego temat;

-bierze udział w opowiadaniu stosując odpowiednie, wymyślone przez siebie dźwięki, głosy i ruchy ;

-zwraca uwagę na problemy dotyczące innych, wczuwa się w ich przeżycia, stara się udzielić pomocy tym, którzy tego potrzebują, uczestniczy w ich kłopotach i radościach - potrafi ruchem i mimiką przedstawić związane z tym stany emocjonalne (przeżycia, uczucia);

-wie, jak zachować się w czasie burzy, w razie zmoknięcia i przemarznięcia;

-naśladuje odgłosy jesiennej pogody - przedstawia je za pomocą ruchu, głosu, dźwięku;

-wysłuchuje i podaje liczbę dźwięków (kropli deszczu);

-wzbogaca czynne i bierne słownictwo - stosuje wyrazy bliskoznaczne (np. wiatr, wichura, wietrzyk, deszcz, ulewa, dmucha, wieje, pada, kropi, leje…);

-poznaje technikę plastyczną - kirigami i potrafi się nią posłużyć, sprawnie i bezpiecznie używa nożyczek (cięcie po linii krzywej o nieskomplikowanym kształcie);

-wykorzystuje w zabawie gotowe, wykonane przez siebie rekwizyty;

-bierze udział w zabawie teatralnej - krótkiej scence fabularyzowanej zorganizowanej na podstawie czytanego tekstu - wczuwa się w odgrywaną rolę;

Obszary aktywności: przyrodnicza, społeczna, zdrowotna, językowa, plastyczna, ruchowa.

Metody: słowne, oglądowe, zadań stawianych dzieciom, elementy metody pedagogiki zabawy, drama, małe formy teatralne.

Formy: z całą grupą, indywidualna, z podziałem na role.

Środki dydaktyczne: magnetofon, kaseta z nagraniem odgłosów deszczu, wiatru i burzy, kartonowy liść z tekstem opowiadania, instrumenty muzyczne, balony, butelki z wodą, kartki papieru makulaturowego, kasztany, żołędzie, maski wykonane przez dzieci techniką kirigami: zająca, wiewiórki, jeża, niedźwiedzi, żaby, chmur, drzew, niebieskie i żółte kartony, nożyczki.

Przebieg zajęcia:

1. Powitanie metodą pedagogiki zabawy: „Witam wszystkich, którzy lubią…( np. słuchać bajek, bawić się w teatr, rozwiązywać zagadki);

Wprowadzenie miłej atmosfery przez wypowiedzenie krótkiego wierszyka:

„Uśmiech jak słońce do ciebie ślę,

jeśli mnie lubisz, uśmiechnij się.”

2. Rozwiązywanie zagadek słownych i dźwiękowych o tematyce przyrodniczej:

• Słowne zagadki o zwierzętach:

Ma długie uszy i krótki ogonek,

oczka jak paciorki.

Gdy zobaczy lisa

ucieka do norki.

(zając)

W dziupli swej na drzewie,

gdy nikt o tym nie wie

orzeszków zapasy

zbiera na złe czasy

(wiewiórka)

Gdy chłód mu dokucza nieznośnie

w stos liści na zimę się kryje,

lecz gdy mu zapachnie przedwiośnie

wysunie kolce i ryjek.

(jeż)

W ciepłej norze, czyli gawrze

smacznie w zimie śpi, a jakże!

Zbudzi się, gdy poczuje głód.

-Ach, żeby tak był tu miód!

(niedźwiedź)

Co to za panienka?

Zielona sukienka,

bielutki żabocik,

wytrzeszczone oczy?

Gdy się do niej zbliżysz

wnet do wody wskoczy.

(żaba)

• Zagadki dźwiękowe - rozpoznawanie odgłosów pogody: deszczu, wiatru i burzy.

3. Wprawki dramatyczne - „Zabawa w hasła”: przedstawianie całym sobą haseł konkretnych (np. wiewiórka, jeż, drzewo, chmura, deszcz) i abstrakcyjnych (np. jesień, smutek, radość, gniew, pomoc);

4. Wprowadzenie do opowiadania fragmentem wiersza „Bracia miesiące” E. Szelburg - Zarembiny

Listopad złocisty

pisze, pisze listy

purpurowe, złote,

jakie ma ochotę.

Wiatry - listonosze

roznoszą listeczki.

jeden taki liścik

trafił do mej teczki.

5. Słuchanie opowiadania „Zajączek i burza” czytanego z liścia pana Listopada, skupienie uwagi na treści.

„Zajączek i burza”

Pod drzewem na skraju lasu siedział sobie zajączek i bardzo mu się nudziło. Tego dnia na niebie nie było słońca a wszystkie zwierzęta gdzieś sobie poszły. Wiewiórka zbierała orzeszki do dziupli, jeże szykowały sobie legowiska z pięknych, kolorowych liści, chomik skrzętnie zbierał ziarenka trawy i zbóż do norki, wilgi i kukułki odleciały daleko na południe, do Afryki. W pewnej chwili obok zajączka przebiegła wiewiórka. - Cześć wiewiórko - krzyknął zajączek. - Dokąd tak biegniesz? - Uciekam przed burzą. - Jaką burzą? - zdziwił się zajączek. Ale wiewiórka już go nie słyszała, bo pobiegła schować się głęboko w lesie. W chwilę później zajączek zobaczył przebiegające jeże. - Dokąd tak wszyscy uciekacie?

- Chowamy się przed burzą. Biegnij prędko za nami. - Powiedzcie mi tylko, co to jest burza

i jak wygląda? - wołał zmartwiony zajączek, ale jeży już nie było widać. Zaraz potem zajączka minęły pędzące niedźwiadki. - Kochane misie - wołał zajączek - nikt mi nie chce powiedzieć, co to jest… Ale nie zdążył nawet dokończyć, bo niedźwiadki krzyknęły: - Nie możemy teraz z tobą rozmawiać zajączku, uciekamy, bo burza idzie. - Jaka burza i dokąd idzie? - dziwił się zajączek - i czy ja znam tę burzę? Ale znowu nikt nie odpowiedział, bo niedźwiadki już dawno zniknęły w lesie. Biedny zajączek nie wiedział, co robić. Nie wiedział nawet, czy ma uciekać, czy nie. Wszyscy gdzieś się chowali i mówili, że idzie burza.

A tymczasem nikt nie nadchodził. Zajączek postanowił więc zostać i spotkać się z burzą. Rozglądał się dookoła, ale nikogo nie było widać. Tylko na niebie pojawiły się chmury, zrobiło się ciemno i zaczął padać deszcz. - No nie, i w dodatku jeszcze deszcz. Tego już nie zniosę - powiedział zajączek i zasmucony schował się pod drzewkiem. Nagle na niebie pojawiły się błyskawice i zaczęło głośno grzmieć. Zajączek trochę przestraszył się, ale siedział pod drzewem, zły, że musi moknąć i nie może doczekać się burzy. - Kiedy ona wreszcie przyjdzie? - mruczał do siebie. - Bardzo chciałbym ją zobaczyć. Kiedy zajączek miał już całkiem przemoczone futerko chmury ustąpiły, a na niebie pojawiło się słońce. Zaraz potem po mokrej ziemi przykicała zielona żaba. Gdy zobaczyła smutnego zajączka spytała: - Hej, zajączku, co się stało? Dlaczego się smucisz? - Bo nikt mi nie chce powiedzieć, co to jest burza. Powinna niedługo przyjść, tymczasem ja siedzę, czekam, nawet zmokłem, ale nikogo oprócz ciebie nie widziałem. A może ty spotkałaś burzę? Nie wiesz, gdzie ona jest? - spytał zajączek. - Jak to gdzie jest? Przecież właśnie przeszła. - Przeszła? Nie widziałem. Dokąd poszła? Może ją jeszcze dogonię? - Ach ty głuptasie - zaśmiała się żabka - Już po burzy. Popatrz zresztą. Tęcza!!!

Wypowiedzi dzieci na temat treści opowiadania - zwrócenie uwagi na różne sposoby przygotowywania się zwierząt do zimy oraz na zjawiska atmosferyczne w przyrodzie. Poszukiwanie odpowiedzi na sytuacje problemowe:

• postawienie dzieci w sytuacji bohaterów opowiadania (jak zachowaliby się w sytuacji zajączka czy innych bohaterów opowiadania)

• zachowanie się w czasie burzy

• sposoby ochrony przed zimnem i zmoknięciem

• sposoby dowiadywania się o czymś, czego nie znamy.

6. Opowiadanie z dźwiękowym i ruchowym uczestnictwem dzieci (drama).

7. Tworzenie wiatru, deszczu i burzy przy pomocy dźwięku, ruchu i głosu (drama).

Ćwiczenia słuchowe - liczenie dźwięków (kropel deszczu).

Podawanie różnych określeń jesiennej pogody, deszczu i wiatru - wyrazy bliskoznaczne.

8. Wykonanie rekwizytów do inscenizacji: deszczu i piorunów techniką kirigami.

9. Zabawa w teatr - swobodna inscenizacja opowiadania z wykorzystaniem masek i rekwizytów wykonanych techniką kirigami.

Temat zajęcia: „W zaczarowanym lesie”

Cele:

• rozwój fantazji i intuicji,

• organizowanie sytuacji sprzyjających chętnemu i aktywnemu udziałowi we wspólnej zabawie,

• integracja dzieci przez zabawę,

• dostarczenie przyjemności, zadowolenia i radości,

• wyzwalanie różnych sposobów ekspresji,

• wyzwolenie aktywności twórczej dzieci,

• zdrowe współzawodnictwo w grupie.

Forma: zajęcie z całą grupą, w parach i w małych zespołach.

Metoda: pedagogiki zabawy.

Miejsce: polana w lesie.

Zajęcie po zapoznaniu dzieci z serią książek „Leśny ludek i…”T Wolfa.

L.p.	Rodzaj zabawy	Przebieg	Przybory i materiały
1a. 1b.	Powitanie	Na sygnał prowadzącej wszystkie dzieci jednocześnie głośno podają swoje imię. Powitanie uczestników wycieczki - dzieci witają się w różny sposób: machają do siebie, podają rękę, przytulają się itp.
2.	Droga do lasu	Dzieci wędrują do lasu w różny sposób - pieszo, na rowerze (w leżeniu tyłem - rowerek), samochodem (bieg lub w siadzie skulnym poruszanie się na pośladkach).	Tamburyno
3a. 3b.	Rów z wodą	Przeglądanie się w wodzie. Dzieci dobrane parami. Jedno dziecko stoi, drugie leży - stykają się stopami. Dziecko leżące naśladuje ruchy dziecka stojącego (odbicie lustrzane). Zmiana ról. Przeskakiwanie „rowu z wodą” pojedynczo, parami, trójkami, wszyscy razem.
4a. 4b.	Składniki lasu	Układanie postaci (sylwet) np. zwierząt, drzew z patyczków - pojedynczo lub w grupkach. W parach - jedno dziecko to rzeźbiarz, drugie masa formowana. Dziecko formowane powinno być rozluźnione i poddawać się lepieniu - ustawianiu.	Suche patyki różnej wielkości
5.	Ogonki	Każde z dzieci wkłada sobie z tyłu za ubranie szarfę. Kto zbierze najwięcej ogonków?	Szarfa dla każdego dziecka
6.	Mieszkańcy lasu - gra	Do gry potrzebne są kapsle i tor. Wewnątrz kapsla należy osadzić kolorowy kartonik z jedną spośród liter tworzących napisy (np. sarna, sosna, motyl, sroka) - każdy komplet kapsli w innym kolorze. Dzieci losują kapsle i dobierają się w grupy według kolorów. Gra polega na doprowadzeniu swojej załogi po wyznaczonym torze do mety. Każda grupa ma swój tor gry. Kapsle posuwa się do przodu pstryknięciem palca. Zawodnicy pstrykają w kapsle kolejno. Po dojściu do mety grupy układają z kapsli i odczytują nazwę swojego mieszkańca lasu.	Kolorowe kapsle z literami tworzącymi napis, plansze do gry z zaznaczonym torem przeszkód
7.	Zwalone drzewa	W dwójkach - „jedynka” jest zwalonym drzewem z rozpostartymi gałęziami (uniesione do góry kończyny), a „dwójka” bawi się przy drzewie (przeskoki, przeplatanie się między gałęziami, przerzucanie ciała przez pień drzewa itp.)
8.	Przeprawa niedźwiedzi przez rzekę	Dzieci otrzymują po trzy krążki. Stają na dwóch krążkach, trzeci trzymają w ręce, potem wolny krążek kładą przed sobą i wykonują pierwszy krok. Wolny krążek z tyłu stawiają znowu na przodzie itd. Należy przestrzegać zasady, aby żaden z niedźwiedzi nie stanął nogą na ziemi - nie zamoczył łapy w rzece.	Kolorowe krążki, ścieżka z zaznaczonymi brzegami
9.	Występ łgarza	Opowiadanie prowadzącej o jakimś składniku lasu (drzewie, zwierzęciu, ptaku) z wplataniem w to opowiadanie nieprawdziwych informacji. Zadaniem słuchających jest wykryć błędy łgarza.
10.	Tańcząca stonoga	Dzieci stają jeden za drugim. Dziecko prowadzące wykonuje kilka gestów lub kroków. Dzieci kolejno naśladują ruchy swego poprzednika, a nie „głowy stonogi”. Następuje zmiana prowadzącego dziecka. Idzie ono do „ogona”.
11. 11a. 11b. 11c	Wyścigi w grupkach Wyścigi łódek papierowych Wyścigi rybek Wyścigi węży	Dmuchanie łódek papierowych (wykonanych techniką origami) do mety. Wachlowanie kawałkiem tektury rybek wyciętych z bibułki. Wykonanie węży przez połączenie kilku mocnych łodyg, uwiązanie węża na nitce. Dzieci ciągną je za sobą do mety uważając, aby wąż się nie zerwał.	Papierowe łódki Rybki z bibuły, tekturki Mocne łodygi traw, nitka
12.	Taniec na polanie	Improwizacja - tańczą same ręce, same nogi, głowa, całe ciało; tańczymy parami, w trójkach, w kole.
13.	Zakończenie - Nasz gość	Po powrocie do przedszkola do sali wjeżdża na samochodzie pluszowy miś. Prosi dzieci o przywitanie się z nim przez uściśnięcie łapki i opowiedzenie mu jak było na zajęciu, co się podobało, a co nie (informacja zwrotna).	Pluszowy miś, samochód - zabawka

Temat zajęcia: „Kosmiczna wyprawa”

Cele:

• pobudzenie aktywności twórczej dzieci,

• ukazanie możliwości wspaniałej zabawy w oparciu o treść baśni,

• przełamywanie onieśmielenia,

• zaspokojenie wrodzonej potrzeby aktywności ruchowej,

• wyczucie i poznanie własnego ciała,

• ukazanie jak można się bawić radośnie w grupie,

• kształcenie przynależności do danego zespołu,

• ćwiczenie koncentracji uwagi na wykonywanych czynnościach,

• wytwarzanie wesołego nastroju.

Forma: zajęcie z całą grupą, w zespołach, indywidualnie.

Metoda: pedagogiki zabawy.

Miejsce: sala przedszkolna.

Zajęcie po zapoznaniu dzieci z baśnią B. Ferero pt. „Dziewczynka, która pragnęła dotknąć gwiazd”.

L.p.	Rodzaj zabawy	Przebieg	Przybory i materiały
1.	Przygotowanie do startu - Baza	Podział dzieci na cztery grupy i rozdanie szarf - 4 załogi statków kosmicznych.	Szarfy w 4 kolorach
2.	Powitanie - Okrzyk i gest	Powitanie każdej załogi statku kosmicznego. Dzieci w swoich zespołach przygotowują krótkie powitanie (okrzyk). Głównodowodzący kapitan - animator wita załogi Żółtych, Zielonych, Czerwonych i Niebieskich.
3.	Taniec integracyjny „Zielone ufoludki”	Taniec do słów I zwrotki piosenki „Zielone ufoludki”.	Magnetofon, kaseta z nagraniem
4.	Rakieta na sprężone powietrze	Wykonanie rakiety w zespołach - przekładanie przez dziurkę w nakrętce cienkiej plastikowej rurki, uszczelnienie łączenia klejem. Wykonanie rakiety z grubszej rurki z lotkami z kolorowego papieru i czubkiem z plasteliny. Nasadzenie rakiety na cienką rurkę.	Plastikowa butelka, dwie słomki różnej grubości, klej, papier kolorowy, plastelina
5.	Odliczanie	Ustawione w czterech rogach dywanu dzieci zostają kolejno wywoływane przez głównodowodzącego np. Baza Żółtych przygotowuje się do odliczania. Dzieci razem z dowodzącym odliczają: 5,4,3,2,1,0 Start i uruchamiają rakietę przez mocne ściśnięcie butelki.	Rakiety wykonane przez dzieci
6.	Lot na księżyc	Zabawa do fragmentu muzyki i lądowanie na księżycu. Polecenia wydawane z bazy „Ziemia”.	Kaseta z nagraniem „Gwiezdne wojny”
7.	Kosmiczny kask	Wykonywanie kasku z kwadratu papieru techniką origami. Zaznaczenie przynależności do zespołu przez naklejenie na kasku figury geometrycznej w kolorze zespołu. Dzieci śpiewają wspólnie piosenkę „Mój kask”. Następnie kolejno zastępują pewne słowa gestami.	Papier w formie kwadratu, podstawowe figury geometryczne w kolorach zespołów
8.	Stan nieważkości	Dzieci przy muzyce próbują ruchem całego ciała ukazać stan nieważkości panujący na księżycu.	Nagranie „Gwiezdne wojny”
9.	Roboty badacze	Dzieci w swoich zespołach przygotowują robota badacza powierzchni księżyca - urządzenie konstruują ze swoich ciał z użyciem szarf. Po przeprowadzeniu badań - pobraniu „próbek skalnych” statki przygotowują się do opuszczenia powierzchni księżyca.	Szarfy
10a. 10b.	Spotkanie z Marsjanami	Ziemianie przybywają na Marsa. Wysiadają z rakiet. Speszeni, spłoszeni patrzą na czubki swoich stóp. Gdy kogoś potrącą , drżą onieśmieleni. Po chwili spoglądają już na innych na poziomie kolan. Bardziej ośmieleni podchodzą pewniej i patrzą na siebie na poziomie ramion. Podają niepewnie dłoń. Zupełnie już ośmieleni rzucają się sobie radośnie w ramiona, witając się z innymi. Dzieci podzielone na dwie grupy. Jedna z nich to uczestnicy wyprawy, druga to Marsjanie. Dzieci łączą się w pary i próbują porozumieć się w obcym, wymyślonym przez siebie języku. Po chwili następuje zmiana.	Opaski z czułkami dla Marsjan
11.	Dziwny stwór - Marsjanin	Wykonywanie tajemniczego kosmity z kwadratu papieru wcześniej własnoręcznie ozdobionego przez dzieci (dekalkomania) - składanie według wzoru. Po umiejętnym uchwyceniu składanki kosmita kłapie paszczą.	Kwadrat papieru, nożyczki, papier kolorowy, klej
12.	Taniec integracyjny	Dzieci tańczą ze swoimi stworkami pojedynczo, w parach, w trójkach i w kole do drugiej zwrotki piosenki „Zielone ufoludki”.	Kaseta z nagraniem piosenki
13.	Pożegnanie z Marsjanami	Dzieci żegnają się różnymi częściami ciała (np.czołami, brodami, ramionami, łokciami, kolanami).
14.	Odlot z Marsa	Wykorzystanie w zabawie rakiet na sprężone powietrze - odpalanie rakiety przez ściśnięcie butelki	Rakiety wykonane przez dzieci
15.	Spotkanie z Saturnem	Po wejściu w pas pierścieni Saturna, dzieci nieoczekiwanie wpadają w turbulencje. W parach lub osobno próbują naśladować gwałtowne wstrząsy statkiem.
16.	Lądowanie	Powrót na Ziemię. Lądowanie.

29

---