Psychologia (2), Ratownicto Medyczne, Psychologia


1.Psychologia i jej główne działy.

Psychologia -to nauka zajmująca się powstawaniem i przebiegiem procesów psychicznych człowieka jego emocjami, procesami związanymi z poznawaniem,rolą zmysłów, doświadczeniem wew., wyobrażeniami oraz regulatorami stosunków człowieka z otoczeniem i zasadami ich funkcjonowania.

Działy:

2.Psychologiczna charakterystyka emocji ( typy, ekspresja werbalna i niewerbalna emocji - przykłady).

Emocje ( uczucia) wyrażają stosunek człowieka do innych ludzi. Do zjawisk, przedmiotów i do samego siebie. Są stanami złożonymi mają aspekt psychologiczny i fizjologiczny. Ludzie mają wpływ na swoje emocje a one wywierają wpływ na gotowość do działania.

Podstawy fizjologiczne emocji:

Cechy emocji

Ekspresja - zew. wyraz emocji

3.Zaczenie samokontroli emocjonalnej.

4. Psychiczne procesy poznawcze ( spostrzeganie, pamięć- typy, uwaga- cechy).

Wrażenia - elementarne składniki psychiczne procesów poznawczych powstające pod wpływem działania określonych bodźców na poszczególne narządy zmysłowe; odzwierciedlenie cech przedmiotów np. wzrok-barwa, dźwięk - słuch itp.

Spostrzeżenie - proces poznawczy polegający na odzwierciedleniu przedmiotów, zjawisk świata zew. za pomocą zmysłów.

Pamięć - to gromadzenie informacji i wykorzystywanie je w działaniu i polega na zapisaniu, przechowaniu i odtworzeniu informacji.

Pamięć może być krótko i długo trwała.

Typy pamięci:

I:-. Bierna - to, czego uczymy się podczas codziennego życia.

-. Ukierunkowana - to, czego uczymy się specjalnie, poprzez ciągłe powtarzanie.

II: -Pamięć krótkotrwała- np. zapamiętywanie znanego nr tel. tylko do momentu, gdy się go używa tzw. pamięć użytkowa, ograniczona pojemność niewiele informacji, mała pojemność, ale łatwo sobie przypomnieć, aby utrwalić informacje trzeba aktywnie ją powtarzać, rzeczy podobne bywają ulotne

-Pamięć długotrwała - informacje przechowywane są długi czas a pojemność jest nieograniczona, tutaj nie zawsze można znaleźć informacje.

Uwaga - wybiórcze nastawienie, koncentracja myśli i spostrzeżeń na określonym obiekcie czy zjawisk świata zew. lub własnym przeżyciu psychicznym. Uwaga może być:

- dowolna- kierowana celowym, aktywnym zamiarem.

-mimowolna- wywołana właściwościami samego obiekt, który ja przyciąga.

Cechy uwagi:

~ skupienie, koncentracja

~ trwałość ( zdolność utrzymania uwagi przez dłuższy czas)

~przeżutnośc ( szybkość zmieniania uwagi)

~ podzielność

~ zakres ( ilość elementów uchwycona w jednej chwili)

~wybiórczość ( uchwycenie czegoś, co się szuka)

Inteligencja -to złożona sprawność umysłowa przejawiająca się w zdolność do logicznego myślenia oraz wykorzystywania wiedzy i doświadczenia w nowych sytuacjach. Wyróżniamy inteligencje umysłową i intelektualną.

Typy inteligencji:

-emocjonalna - zdolność nawiązywania kontaktów z innymi itp.

- praktyczna - skierowanie czynności w jednym kierunku.

Myślenie - w szerokim znaczeniu: wszelki przebieg świadomych procesów psychicznych; w węższym zakresie: aktywny proces poznawczy odzwierciedlający ogólne cechy i stosunki między różnymi elementami rzeczywistości zmierzający do rozwiązania określonych problemów.

Typy myślenia:

-bierne- są to marzenia

-ukierunkowane- SA to sytuacje problemowe.

Fazy myślenia problemowego:

1.Dostrezganie problemu

2.Analiza informacji (za, przeciw, koszty, straty itp.)

3.Wytworzenie kilku rozwiązań

4. Weryfikacja rozwiązań

5. Praktyczne działanie

Podstawowe operacje myślowe:

- analiza

-porównanie

- synteza

-abstrahowanie

- uogólnienie

- wnioskowanie

Podstawowe zdolności intelektualne:

1. Zrozumienie znaczenia słów

2. Płynność słowa

3. Umiejętność liczenia

4. Wyobraźnia przestrzenna

5. Zdolność zapamiętywanie

6. Spostrzeganie szczegółów

7. Rozumowanie ( wyciąganie ogólnych twierdzeń)

5. Empatia i jej znaczenie.

Empatia - zdolność do rozumienia uczuć innych osób.

Osoba nieposiadająca tej umiejętności jest „ślepa” emocjonalnie i nie potrafi ocenić ani dostrzec stanów emocjonalnych innych osób.

Osoba posiadająca taką umiejętność potrafi na podstawie obserwacji zachowania, mimiki twarzy czy ruchów ciała odgadnąć stan emocjonalny obserwowanej osoby.

Empatia jest pierwszą z dwóch podstawowych umiejętności wchodzących w skład kwalifikowanej inteligencji emocjonalnej.

6.Emocjonalne reakcje na chorobę.

Strach - jako reakcja na bezpośrednia, realne zagrożenie. W wieli przypadkach strach prowadzi do czujnego obserwowania siebie jako człowieka cierpiącego oraz potrzeby zapewnień budzących wiarę w wyleczenie i zmniejszających niepokój.

Lęk - często bezpodmiotowy np. przed operacją jakimiś powikłaniami czy kalectwem przewidywalni w myślach. Dobrze, gdy zostanie u takiego pacjenta zwerbalizowany. Tłumiony może prowadzić do gniewu lub agresji. Podobnie jak strach postępuje ból poprzez wzmożone napięcia mięśniowe.

Gniew - najczęściej jest na los na samych siebie i innych ludzi bądź instytucje. Często jego źródłem jest lęk lub frustracja spowodowana utrudnieniami zaspakajają szereg ważnych dla chorego potrzeb.

Przygnębienie - będące często reakcją fizjologiczną związaną nastrój przygnębieniem choroby lub wynikające nastrój różnych nieprzyjemnych dolegliwości nastrój ograniczeń.

Wyrównany nastrój - cechuje się odważnym spokojem uzyskanym dzięki świadomej kontroli swojego zachowania pomimo przeżywanego lęku. To wykorzystywanie wcześniej nabytych doświadczeń nastrój umiejętności nastrój zmaganiu się nastrój trudną sytuacją.

Podwyższony nastrój - uwarunkowany „ optymistyczną” postawą skłaniającą do zniżania negatywnej cechy. Jest uszczęśliwiony z tego powodu, że jest chory, bo np. nie musi iść do szkoły czy pracy.

7.Potrzeby według Maslowa.

Potrzeby - stan braku czegoś coś, co jest niezbędne do utrzymania osobnika przy życiu, umożliwienia jemu rozwojowi, zachowania gatunku, utrzymania określonej roli społecznej. Potrzeba wywołana jest przez procesy zew. lub presje środowiska. Każdej potrzebie towarzyszy nadająca kierunek emocja, która jest + (dodatnia) dążenie lub - (ujemną) unikanie.

Potrzeba może być słaba lub silna, trwała lub chwilowa daje ona początek ciągowi zachowań, których celem jest zaspokojenie potrzeby.

0x01 graphic

8.Zjawisko stresu (definicja, rodzaje, objawy, przykłady) i sposoby radzenia sobie ze stresem.

Stres - to relacja między umiejętnościami radzenia sobie jednostki, a wymaganiami stawianymi jej przez otoczenie. Symptomami tego słowa są napięcie, stres, mobilizacja przeciwieństwem jest odprężenie i relaks. Dla większości ludzi jest to stan emocjonalny związany z przykrymi zjawisko, przeżyciami trudnościami życia codziennego. Kłopoty, śmierć bliskiej osoby, utrata pracy, rozwód czy choroby są nieodłącznym elementem ludzkiego życia a współczesne czasu stawiają przed ludźmi mnóstwo wyzwań. Nie da się ich uniknąć, zatem musimy nauczyć się z nimi żyć i bronić się przed niszczącymi skutkami.

Oznaki stresu:

1.Fizjologiczne: bladość, pocenie się, przyspieszone bicie serca, napięcie mięśni, zmiany ciś. krwi , suchość w ustach gardle, częste oddawanie moczu, bóle głowy, bezsenność, częste przeziębienia.

2.Sprawność umysłowa: luki w pamięci, zapominanie, niemożność skoncentrowania się, brak zainteresowań.

3.Emocje: lęk, rozdrażnienie, depresja, nerwowość, złość, zakłopotanie, dysforia - drażliwość, zamykanie się w sobie.

4.Zachowanie: trudności z mówieniem, wielomówność (długie, trudne do zrozumienia potoki słów) impulsywność, tiki nerwowe, drżenie, wysoki i nerwowy śmiech, zgrzytanie zębami, intensywne palenie papierosów, picie dużych ilości alkoholu, zmiany w odżywianiu ( objadanie się lub nie jedzenie)

5.Fizjologia życiowa: bezradność, kwestionowanie wartości, bezosobowe podejście do wykonywanych zadań.

Fazy stresu:

a) reakcja alarmowa- ogólne pobudzenie reakcji wegetatywnych (oddychanie, trawienie, krążenie). składnik wywołujący czyli sensor jest szkodliwy dla organizmu czy to fizyczny czy psychologiczny. Dolegliwości: ból głowy gorączka, zmęczenie, ból mięśni i stawów.

b) stadium odporności - Organizm wytwarza odporność na tez szczególny sensor który wywołał reakcje alarmową. Objawy i procesy fizjologiczne wracają do normy.

c) stopniowa utrata odporności - wyczerpanie zasobów przystosowawczych, uogólnienie które nie służy już do opanowania sensora lecz jest wskaźnikiem przemęczenie. W skrajnych przypadkach śmierć.

Sposoby radzenie sobie ze stresem:

I Konstruktywne:

1. Zamiana sposobu myślenia - pozytywne myślenie

2. Gospodarowanie czasem

3.Poszukiwanie wsparcia - korzystanie z rzeczowej informacji, emocjonalnej pomocy innych ludzi, próba uzyskania pomocy lub współczucia: rozmowa z kimś, kto coś takiego ma już za sobą, rada specjalisty.

4.Koncentarcja na zadaniu - planowanie, organizowanie i podejmowanie konkretnych działań mających na celu rozwiązanie zaistniałego problemu: wytrwałe stanowcze dążenie do celu, obstawanie przy swoim, próba rozwiązania problemu.

5.Mobilizacja- gromadzenie energii i zasobów celu przygotowania się do konfrontacji, zmierzenia się z przewidywanymi konsekwencjami; przygotowanie się na najgorsze.

6. Modyfikacja działania - dokonanie zmian sposobów działania w sytuacji spostrzegania szans, wyciąganie korzyści z trudnej sytuacji, dokonanie znian, że sytuacja zmieniła się na lepsze

II Destruktywne

1.Dystansowanie się - reakcje poznawcze polegające na obronnym usuwaniu ze świadomości problemu będącego źródłem stresu; odsuwanie problemu, unikanie myślenia o tym, postępowanie jakby nic się nie stało, myśl, że mogło być gorzej.

2. Akceptacja odpowiedzialności - zachowania i refleksje człowieka uznającego własną winę,odpowiedzialność za powstanie stanu stresu; obwinianie się, przypisywanie sobie odpowiedzialności za kłopoty, wyrzuty, krytyczne ocenianie siebie.

3. Odreagowanie - dążenie do rozładowania, przykrego napięcia wywołanego sytuacja trudną „ wyładowanie się” , ujawnianie swoich uczuć, poprawianie sobie samopoczucia różnymi sposobami np. alkoholem, tabletki uspokajające, dobre jedzenie itp.

4. Ucieczka, unikanie - zajmowanie się głównie poprawianiem sobie samopoczucia; uciekanie od problemu, fantazjowanie, ucieczka w marzenia, powtarzanie sobie czegoś, co poprawia nam samopoczucie.

Skutki zbyt wysokiego poziomu stresu: ( dystres)

a) napięcie ciała, podwyższone ciś. krwi, niestrawność i burczenie w żołądku, suchość w ustach, dreszcze, uczucie słabości :))

b) zaburzenie koordynacji

c) zwolniony refleks, wydłużony czas reakcji

d) lęk i zamęt w głowie

e) niemożność skoncentrowania się i normalnego myślenia

Skutki zbyt optymalnego poziomu stresu ( eustres)

1. Odprężenie fizyczne i jednoczesny przypływ energii

2. Świadomość dobrej formy i właściwego funkcjonowania

3. Wyostrzona uwaga, wiara w siebie

4. Szybki refleks, krótki czas reakcji

5. Zainteresowanie, zaangażowanie, łatwość planowania

Skutki zbyt niskiego poziomu stresu ( dystres)

1. Poczucie znudzenie i bezużyteczności

2. Brak zainteresowania i zaangażowania, odpływ energii

3.Depresja

4. Przekonanie, że wszystko jest bez sensu

5. Urastanie prostych prac do ogromnych zadań.

9.Źródła stresu w pracy ratownika medycznego oraz konstruktywne sposoby radzenia sobie z nim.

Źródła stresu dla ratownika medycznego:

- stres zawodowy

- dostęp do narkotyków

- mit o rzekomym braku podatności na zranienie, obrazę

- mit o wiecznej gotowości do niesienia bezinteresownej pomocy i odporności na stres oraz wszelkie sytuacje traumatyczne

- dążenie do perfekcjonizmu

- izolacja międzyludzka

- złe traktowanie przez lekarzy i położnych

Konstruktywne sposoby radzenia sobie ze stresem:

1. Zamiana sposobu myślenia - pozytywne myślenie

2. Gospodarowanie czasem

3.Poszukiwanie wsparcia - korzystanie z rzeczowej informacji, emocjonalnej pomocy innych ludzi, próba uzyskania pomocy lub współczucia: rozmowa z kimś, kto coś takiego ma już za sobą, rada specjalisty.

4.Koncentarcja na zadaniu - planowanie, organizowanie i podejmowanie konkretnych działań mających na celu rozwiązanie zaistniałego problemu: wytrwałe stanowcze dążenie do celu, obstawanie przy swoim, próba rozwiązania problemu.

5.Mobilizacja- gromadzenie energii i zasobów celu przygotowania się do konfrontacji, zmierzenia się z przewidywanymi konsekwencjami; przygotowanie się na najgorsze.

6. Modyfikacja działania - dokonanie zmian sposobów działania w sytuacji spostrzegania szans, wyciąganie korzyści z trudnej sytuacji, dokonanie zmian, że sytuacja zmieniła się na lepsze.

10.PTSD- przyczyny, objawy, konsekwencje.

(z ang. post traumatic stress disordeer) zespół stresu pourazowego

Zaburzenie lękowe spowodowane przez stres a dużej sile, powodujący kryzys psychiczny, przekraczający ludzkie przeżycie ( wojna, gwałt, przebywanie w obozie koncentracyjnym). Jest to opóźniona lub przedłużona reakcja. Początek zaburzenia występuje po okresie atencji, który może trwać od kilku tygodni do kilku miesięcy. Przebieg ma charakter zmienny, ale w większości przypadków można oczekiwać ustąpienia objawów.U niektórych osób zaburzenie może utrzymywać się przez wiele lat i przejść w trwałą zmianę osobowości.

Objawy:

- Nawracające i wyraziste wspomnienia pourazowe

- Amnezja ( unikanie myśli o danym zdarzeniu)

- Trudności z zasypianiem

- Rozdrażnienie

- Gwałtowne reakcje na bodźce

- Odizolowanie się od innych

- Niezdolność przezywanie przyjemności

- Unikanie działań i sytuacji, które mogłyby przypominać przebyty uraz

- Lęk, depresja

Czynniki predysponujące

1. Zaburzenia osobowości (osobowość anakastyczna i asteniczna)

2. Wcześniejsze (rekompensacje) nerwicowe - nie zawsze występują

Symptomy

a) stałe zmęczenie

b) Irytacja

c) Uczucie pustki

d) Depresja

e) Bezsenność

f) Niechęć kontaktów z innymi

g) Trudności w rozpoczęciu zajęć

h) Nadużycie środków odurzających.

Przeciwdziałanie skutkom stresu

Rekonstrukcja po skrajnie urazowym wydarzeniu:

- Neutralizacja- po akcji spotykają się ratownicy i analizują ubiegłe wydarzenia

- Rekonstrukcja - W ciągu 3 dni omawiają fakty mówią o swoich myślach, reakcjach, emocjach, mówią jak się czuli i czego dzięki temu się nauczyli.

11.Sytuacje trudne- rodzaje, przyczyny.

Sytuacje trudne- to zagrożenie dla jednostki sygnalizowane lub bezpośrednio doznawane, które zakłócają lub uniemożliwiają działanie zmierzające do osiągnięcia celu bądź powodują pozbawienie cenionych wartości.

Czynniki predysponujące:

- zagrożenie zarówno te wyobrażone jak i realne

- zakłócenie lub uniemożliwienie działań zmierzających do osiągnięcia celu

- pozbawienie cenionych wartości.

Sytuacje konfliktowe:

a)wewnętrzne - strach z chęcią jednocześnie np. skok na bungge

dwie rzeczy wykluczają się

b) zewnętrzne - między jednostkami, grupami czy państwami

Mechanizmy obronne- jest to nieświadomy i nawykowy sposób zachowania obniżający przykre napięcie emocjonalne i ułatwiające utrzymanie dobrej samooceny.

1.Racjonalizacja- polega na wyszukaniu rozsądnego wytłumaczenia dla własnego postępowania, którego prawdziwą przyczynę chcemy ukryć.

2.Projekcja - przypisanie innym niekorzystnych cech

3.Wyparcie- bezwiednie usuwanie ze świadomości myśli, które wzbudzają lęk i poczucie winy.

4. Tłumienie - kontrola własnego wyparcia.

5. Kompensacja - dążenie do powodzenia w jakiejś dziedzinie i wyrównania w ten sposób niepowodzeń na innych polach.

6. Sublimacja - uwznioślenie częściowe i zastępcze zaspokojenie dążeń, których motywy nie są aprobowane społecznie.

7. Fantazjowanie - zaspokojenie wyobraźni, swoich pragnień, których poskromiło życie.

Negatywne następstwo trudnych sytuacji to przewrażliwienie, lękowe następstwa, rezygnacja, tendencja do poddawanie się.

Przykłady sytuacji trudnych

Rodzaje zmian, które może wywołać z nas sytuacja trudna:

  1. Zamiany konstruktywne - traktujemy trudność jako problem, jaki należy rozwiązać (def. Problemu - wymyślenie rozwiązań, postępowanie zgodnie z rozwiązaniem)

  2. Zmiany destruktywne - trudność sytuacji sprawia, że dajemy ponieść się emocjom, popełniamy błędy działamy chaotycznie, po omacku, zachowujemy się niewłaściwie wobec danej sytuacji.

Wyróżniamy sytuacje:

  1. Trudne do rozwiązania

  2. Trudne do zniesienia

  3. Trudne do rozwiązania i do zniesienia ( śmierć bliskiej osoby, pozytywny wynik HIV)

Deprywacje - wszelkie sytuacje, w których brak człowiekowi tego, co jest mu potrzebne, niezbędne, by mógł sprawnie funkcjonować np. sen, głód, samotność

Przeciążenia - wymagania otoczenia, zadanie nie jest dopasowane do warunków działania i możliwości jednostki.

Zagrożenie - sytuacje, w których jest duże prawdopodobieństwo naruszenia jakiejkolwiek wartości cenionej przez osobę(ostra krytyka, szyderstwo, utrata bliskiej osoby, gdy małżeństwo przeżywa kryzys, lęk, strach, bunt, poczucie krzywdy. Często nieoczekiwane niebezpieczeństwo rodzi w nas silniejszy strach i agresje, niż fakt nastąpienia. W sytuacjach trudnych włączają się w nas mechanizmy obronne.

Utrudnienia - zmiany w zwykłych warunkach wykonania czynności powodujące zakłócenia, utrudnienia w tzw. sytuacji normalnej np. brak pieniędzy, informacji, przeszkody fizyczne- zagrody, płoty, zamknięcia; nacisk ze strony innych osób.

12. Kataklizmy a jednostka ludzka.

13.Psychoza tłumu.

14. Znaczenie zjawiska dysonansu poznawczego dla zachowania się człowieka.

Dysonans poznawczy - poczucie silnego dyskomfortu psychicznego w momencie, gdy docierają do nas informacje, które SA sprzeczne z naszymi dotychczasowymi poglądami.

Według Festingera (1957) dysonans poznawczy to nieprzyjemny dla człowieka stan rozbieżności pomiędzy wew. przeszkodami zew. a spostrzeganiem zdarzenia. Dysonans powstaje najczęściej w sytuacji trudnego wyboru, gdy istnieją argumenty za i przeciw niemu. Ze względu na uciążliwość tego stanu ludzie starają się go pozbyć poprzez zmianę jednego z niezgodnych poglądów. Badania dowodzą ze, gdy dokonamy już wyboru to jesteśmy skłonni maksymalizować jego słuszność a minimalizować korzyści płynące z alternatywy odrzuconej.

Dysonans poznawczy można redukować na trzy różne sposoby:

Sposoby te zazwyczaj występują pojedynczo, ale kiedy dysonans jest intensywny możliwe jest zastosowanie dwóch taktyk radzenia sobie z nieprzyjemnym stanem pobudzenia emocjonalnego.

15.Zjawisko atrybucji a funkcjonowanie człowieka

Atrybucja - mówi o tym, jakie zasady stosuje przeciętny człowiek, by zaobserwować zachowanie przypisać jakimś przyczynom oraz o tym, w jaki sposób te wyjaśnienia wpływają na jego zachowanie.

Np. ktoś mówi komuś coś miłego, bo tamten sobie na to zasłużył czy może ma nadzieje, że odbiorca komplementu spełni jego jakieś życzenie albo czy znajomy chwali film, bo jest on dobry czy chce by jego ojciec, który jest właścicielem kina zarobił więcej pieniędzy.

Do oceny takich sytuacji są 3 rodzaje informacji określających:

- stopień wyjątkowości, niezwykłości opinii

- stopień zgodności z opinią

- stopień stałości opinii

Gdy stopień wyjątkowości i zgodności jest duży to następuje przypisanie przyczyn zew. ( komplement jest szczery, film jest dobry)

Gdy wyjątkowość, zgodność i stałość są niewielkie to wyjaśnienie następuje poprzez przypisanie przyczyn wew. ( komplemenciaż czegoś od nas oczekuje, kolega chce nas naciągnąć)

16.Podstawowy błąd atrybucji a zespół ratowniczy.

Przecenienie przyczyn wew. a niedocenianie wpływu czynników sytuacyjnych w wyjaśnieniu zachowań innych ludzi oraz szukanie przyczyn w czynnikach sytuacyjnych przy wyjaśnieniu własnego zachowania.

Np. ktoś poślizgnie się na schodach przyczyna - niezgrabność a jak my się poślizgniemy to przyczyną są śliskie schody.

Dlaczego tak się dzieje?

a) o sobie i swoich motywach wiemy więcej

b) obserwujemy siebie w różnych sytuacjach i wiemy ,że mają one wpływ na nasze zachowanie

c) siebie widzimy jako mobilnych i zdolnych do przystosowania się innych jako z góry zaprogramowanych

d) aktor kieruje uwagę na otoczenie, obserwator zaś koncentruje się na aktorze

17.Samospełniające się proroctwo a funkcjonowanie jednostki ludzkiej.

18.Błędy jatrogenne.

19.Prawidłowości rozwoju człowieka a przebieg interwencji ratowniczej.

20.Osoby niepełnosprawne - potencjały i ograniczenia.


Wyszukiwarka