Nieliniowe obwody prądu stałego, Elektrotechnika
Fragment dokumentu:
Politechnika Częstochowska
Laboratorium Elektrotechniki Teoretycznej
Nieliniowe obwody prądu stałego
Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z własnościami obwodów nieliniowych i wykreślnymi metodami ich rozwiązywania.
Element nieliniowy jest to element, którego charakterystyka prądowo-napięciowa jest nieliniowa, tj. jej wykres nie jest linią prostą. Nieliniowość tej charakterystyki jest uwarunkowana zależnością własności elementu nieliniowego od wartości i zwrotu prądu w tym elemencie lub występującego na jego zaciskach napięcia. Obwód nieliniowy to obwód zawierający choć jeden element nieliniowy.
Elementy nieliniowe można klasyfikować ze względu na wiele czynników. W zależności od występowania czynników sterujących można wyróżnić:
nieliniowe elementy niesterowane (np. żarówka, dioda, bareter) - charakterystyka takich elementów może być przedstawiona w postaci jednej krzywej,
nieliniowe elementy sterowane (np. tranzystor bipolarny, lampa próżniowa) - posiadają one rodzinę charakterystyk, gdyż charakterystyka toru głównego tego elementu zmienia się wskutek zmiany czynnika sterującego.
Inna klasyfikacja dotyczy wykazywania przez element nieliniowy zjawiska histerezy:
elementy niewykazujące zjawiska histerezy (np. żarówka, dioda półprzewodnikowa) - ich charakterystyka jest wzajemnie jednoznaczna, tj. jednej wartości prądu odpowiada jedna wartość napięcia i odwrotnie,
elementy wykazujące zjawisko histerezy (np. cewka z rdzeniem ferromagnetycznym, dioda gazowa) - dla tych elementów charakterystyka prądowo-napięciowa dla wzrastającego napięcia na elemencie jest inna od tej gdy napięcie na elemencie maleje.
Z kolei ze względu na symetrię charakterystyki rozróżnia się:
elementy o charakterystyce symetrycznej (np. żarówka, bareter, neonówka),
elementy o charakterystyce niesymetrycznej (np. dioda półprzewodnikowa).
Elementy mające charakterystykę typu diody półrzewodnikowej nazywamy prostownikami, ponieważ w praktyce przepuszczają one prąd tylko w jedną stronę.
Ogromna większość elementów rzeczywistych jest nieliniowa, lecz w praktyce wiele z nich uważa się za liniowe w pewnym zakresie zmian prądu i napięcia.