Nazwa ośrodka: Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości

Tytuł pakietu: Wycena przedsiębiorstwa

Grupa: Bankowość i finanse

Autor: Olga Śladkowska - Agencja INPRESS PR

Data: 20.05.2011 r.

Co to jest wycena przedsiębiorstwa i czemu służy

Wycena przedsiębiorstwa, mówiąc najprościej, to określenie i podanie jego wartości wyrażonej w przyjętych jednostkach pieniężnych za pomocą ustalonych ocen, reguł i analiz.

W istotny sposób określa siłę i pozycję rynkową przedsiębiorstwa. Znajduje także zastosowanie w takich sytuacjach jak:

• zmiana formy prawnej działalności przedsiębiorstwa,

• zmiana stosunków użytkowania (np. leasing, dzierżawa),

• wewnętrzne nieporozumienia lub rozliczenia,

• łączenie i podział przedsiębiorstwa.

Funkcje wyceny

Ze względu na przyczyny wyceny przedsiębiorstwa możemy wyróżnić cztery podstawowe jej funkcje:

• doradczą - dostarczając dane dotyczące wartości przedsiębiorstwa umożliwia skuteczne zarządzanie oraz korzystną realizację transakcji kupna-sprzedaży;

• argumentacyjną (uzasadniającą) - wycena wartość spółki, firmy lub udziałów w spółce wpływa na pozycję przetargową podczas negocjacji z klientami czy bankami;

• informacyjną - wycena wartości udziałów w spółce lub całościowa wycena przedsiębiorstwa dostarcza informacji na temat obecnej sytuacji, perspektyw i możliwości rozwoju;

• mediacyjną - pozwala rozstrzygać wewnętrzne spory udziałowców lub właścicieli i ułatwiać wzajemne rozliczenia.

Czynniki brane pod uwagę przy wycenie przedsiębiorstwa

Kiedyś przyjmowało się, że na wartość firmy składają się głównie budynki, meble, maszyny, czyli przedmioty, które można spieniężyć za pomocą tradycyjnej transakcji sprzedaży.

Obecnie wycena wartości firmy obejmuje zarówno czynniki materialne, jak też niematerialne, zestawione w dynamiczny i efektywny model biznesowy, który można poddać wycenie.

Za czynniki materialne uznaje się aktywa trwałe oraz obrotowe, natomiast za niematerialne m.in. kulturę organizacyjną, know-how, reputację przedsiębiorstwa, lojalność pracowników, ich kompetencje, innowacyjność itp.

Istotną rolę w wycenie wartości przedsiębiorstw odgrywa siła oraz wartość kapitału intelektualnego, który składa się z:

• kapitału ludzkiego- zdolności, umiejętności i kompetencji pracowników,

• kapitału organizacyjnego - innowacyjności i efektywności procesów oraz metod zarządzania,

• kapitału relacyjnego - wszystkich relacje z klientami, partnerami biznesowymi itp.

Metody wyceny przedsiębiorstwa

Punktem wyjścia do wyceny wartości przedsiębiorstwa jest wnikliwa analiza stanu obecnego. Dalsze działania prowadzą do określenia jego wartości przy założeniu różnych scenariuszy rozwoju sytuacji ekonomicznej. Wybór odpowiedniej metody wyceny wartości udziałów w spółce lub dowolnego podmiotu gospodarczego uzależniony jest od sytuacji ekonomicznej, tj. pozycji na rynku, stanu majątkowo-finansowego czy też zdolności do generowania dochodów.

Wycena przedsiębiorstwa, które nie znajduje się w obrocie giełdowym jest zadaniem niezwykle trudnym i opiera się głównie na danych księgowych. Wymaga też uwzględnienia tak wielu czynników, że efekt końcowy, siłą rzeczy, ma duże znamiona subiektywizmu.

Klasyfikacja metod wyceny

Najbardziej uniwersalną klasyfikacją jest podział na następujące metody:

• majątkowe,

• dochodowe,

• porównawcze,

• mieszane.

Metody majątkowe

Są najstarszymi i najbardziej rozpowszechnionymi metodami. Podmiotem wyceny jest majątek przedsiębiorstwa, czyli różnica pomiędzy całością aktywów a pasywami obcymi.

Wśród metod majątkowych wyróżnić możemy następujące:

• księgową - najprostszy sposób wyceny - polega na odjęciu od sumy wartości aktywów przedsiębiorstwa sumy jego zobowiązań bieżących i długoterminowych;

• księgową skorygowanych aktywów netto - to modyfikacja metody księgowej, polegająca na tym, że wartość przedsiębiorstwa liczymy tak jak w przypadku wyceny metodą księgową, lecz po dokonaniu odpowiednich przeszacowań i korekt poszczególnych składników bilansu o ich wartość rynkową;

• odtworzeniową - inaczej określaną jako metoda kosztów zastąpienia, polegającą na określeniu i zsumowaniu wszystkich nakładów, jakie należałoby ponieść na stworzenie takiego samego przedsiębiorstwa;

• likwidacyjną - polegającą na określeniu przychodów, jakie można by było uzyskać w przypadku sprzedaży aktywów po spłaceniu zadłużenia.

Metody dochodowe

• zdyskontowanych zysków - wartość firmy określa się przez sumowanie strumienia zdyskontowanych zysków netto, przy założeniu stałej stopy wzrostu zysków oraz nieskończonej liczby lat funkcjonowania przedsiębiorstwa; metoda mało znana i rzadko stosowana;

• zdyskontowanych przepływów pieniężnych DCF (Discounted Cash Flow) - najbardziej popularna spośród metod dochodowych, zakładająca, że wartość przedsiębiorstwa równa się sumie zdyskontowanych odpowiednią stopą dyskontową, generowanych przez przedsiębiorstwo przepływów pieniężnych, które po skumulowaniu i zsumowaniu tworzą łączny strumień pieniężny pozostający do dyspozycji właścicieli;

• zdyskontowanych dywidend - wartość firmy określa się przez sumowanie strumienia zdyskontowanych dywidend, zakładając przy tym stopy wzrostu dywidendy w poszczególnych okresach; w najprostszym modelu przyjmuje się stałą stopę wzrostu dywidend w okresie w nieskończonej liczby lat;

• skorygowanej wartości bieżącej(APV) - bieżąca wartość netto aktywów finansowanych kapitałem własnym, powiększona o bieżącą wartość oszczędności podatkowych, wynikających z finansowania przedsiębiorstwa długiem.

Metody porównawcze

• wskaźnikowa - polegająca na określeniu wartości spółki przez porównanie jej z innymi, już wycenionymi przez rynek. Największą zaletą tej metody jest prostota i szybkość wykonania. Może to wpłynąć na znaczne upowszechnienie się jej wśród wyceniających małe i średnie przedsiębiorstwa. Przy jej wykorzystaniu stosuje się wskaźniki dla spółek notowanych na giełdzie z tej samej branży, o podobnej strukturze przychodów i kosztów oraz podobnej strukturze aktywów, takie jak cena/zysk (C/Z, P/E), cena/wartość księgowa (C/WK, P/BV), wartość spółki/sprzedaż netto (P/S), wartość spółki/zysk operacyjny powiększony o amortyzację (EV/EBITDA).

• transakcji porównywalnej - stosowana przy kupnie/sprzedaży przy użyciu porównywania do transakcji analogicznego przedsiębiorstwa, jeżeli taka miała miejsce.

Metody mieszane

Wykorzystują elementy wycen majątkowych i dochodowych. Opierają się na założeniu, że wartość przedsiębiorstwa powiązana jest zarówno z wartością jego majątku, jak i możliwością przynoszenia przez ten majątek dochodu. Wykorzystuje się tu wartość reputacji jako wartość pozamajątkową.

Najbardziej znane metody mieszane to:

• berlińska (niemiecka) - określa wartość przedsiębiorstwa jako połowę sumy wartości netto majątku oraz wartości dochodowej;

• szwajcarska - jest mutacją metody niemieckiej; kładzie nacisk na zdolność przedsiębiorstwa do przynoszenia dochodów, ale akcentuje też wartość reputacji ;w mniejszym stopniu uwzględnia przyszłe ryzyko rynkowe;

• stuttgarcka - wartość reputacji stanowi tym przypadku „nadwyżkę reputacyjną” wartości przedsiębiorstwa, nie dyskontuje się tu dochodów od wartości reputacji;

Kto powinien dokonać wyceny przedsiębiorstwa

Wycenę przedsiębiorstwa, bez względu na powód jej dokonywania, najlepiej powierzyć wyspecjalizowanej firmie. Pozwoli to na wybór optymalnej metody, dostosowanej do wielkości i specyfiki przedsiębiorstwa, a także zwiększy jej wiarygodność rynkową i ułatwi osiągnięcie celów, jakie zostały postawione przy jej dokonywaniu.

W Polsce coraz więcej firm oferuje podobne usługi na profesjonalnym poziomie.

Ich oferta uzależniona jest od potrzeb i oczekiwań klientów i obejmuje:

• określanie wartości przedsiębiorstw na podstawie porównań rynkowych, majątkowych, dochodowych;

• określanie godziwej wartości rynkowej (Fair Market Value), wartości sprawiedliwej (Fair Value), wartości inwestycyjnej (Investment Value) lub innej na życzenie zamawiającego;

• określenie i/lub aktualizację wartości wybranych składników majątku;

• określenie i/lub aktualizację wartości środków trwałych w rozumieniu przepisów ustawy o rachunkowości;

• wycenę nieruchomości zaliczanych do inwestycji w rozumieniu przepisów ustawy o rachunkowości;

• wycenę zorganizowanej części przedsiębiorstwa;

• wycenę marki (marek) oraz wartości niematerialnych i prawnych;

• wycenę przedsiębiorstw dla celów przekształceń.

Dostępne rodzaje opracowań wyceny przedsiębiorstw, w zależności od celu wyceny i potrzeb zamawiającego:

• pełna wycena - wynik przedstawiony jako wartość lub przedział wartości, uwzględniający wszelkie istotne i dostępne informacje.;

• uproszczona wycena - wycena podobna do pełnej, ale opierająca się na ograniczonym zakresie informacji;

• kalkulacja wartości - oparta na ograniczonym zakresie informacji, z możliwością uzgodnienia rodzaju podejścia z zamawiającym.

Bibliografia:

1. Ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. 1994 nr 121, poz. 591 z późn. zm.) - tekst jednolity z 25.10.2010 r.;

2. Chruślicka J., Majątkowe metody wyceny przedsiębiorstw, http://mfiles.pl/;

3. http://finanse.nf.pl;

4. http://rsmi.pl;

5. http://wycenafirm.biz;

6. http://finanseosobiste.pl/;

7. http://mfiles.pl;

8. http://e-finanse.com;

9. http://analizyontime.pl.

1

---