MIERZENIE I NORMOWANIE PRACY

1. Mierzenie czasu, istota normowania.

2. Cele badania czasu pracy.

3. Struktura rodzajowa czasu dyspozycyjnego pracownika.

4. Rejestracja czasu pracy za pomocą obserwacji bezpośredniej.

5. Norma pracy i jej odmiany. Struktura normy czasu.

6. Techniki normowania czasu pracy:

- sumaryczne,

- analityczno-szacunkowe,

- analityczne.

CELE BADANIA CZASU PRACY:

• planowanie, koordynowanie i kontrola przebiegu procesu pracy

- określenie ilości pracy możliwej do wykonania na danym stanowisku,

- ustalenie długości cyklu trwania pracy,

- podział zadań,

- określanie zapotrzebowania na pracowników,

- ustalanie stopnia wykorzystania czasu pracy, wykrywanie przyczyn jego strat,

• racjonalizowanie i usprawnianie metod pracy (rozpowszechnianie metod najmniej czasochłonnych),

• określanie kosztu pracy,

• opracowanie systemu płac i gratyfikacji.

Fotografia dnia pracy - „badanie ciągłe, o stosunkowo długim czasie trwania, często wychodzące poza okres jednej lub więcej zmian”.W zależności od celu i przedmiotu badania wyróżniamy:

1. indywidualną fotografię dnia roboczego (ciągła obserwacja pojedynczych stanowisk podczas której zwraca się uwagę na interesujące nas rodzaje czasów),

2. zespołową fotografię dnia roboczego z następującą częstotliwością obserwacji i notowań:

• co 1 min (do 5 pracowników),

• co 2 min (do 10 pracowników),

• co 3 min (do 15 pracowników),

3. fotografię na trasie,

4. samofotografię.

Obserwacje migawkowe (chwilowe)

• Krótkotrwałe, wyrywkowe obserwacje, bez użycia chronometru, oparte na statystyce matematycznej

i rachunku prawdopodobieństwa.

• Punktem wyjścia do wyznaczenia niezbędnej liczby obserwacji jest oszacowanie % frakcji podlegającej badaniu, np. w celu określenia przyczyn wyjść pielęgniarek poza oddział:

- frakcja pobytu w oddziale,

- frakcja wyjść w celu zaopatrzenia,

- frakcja wyjść z chorym na badania diagnostyczne,

- frakcja wyjść w celu przekazania dokumentacji,

- frakcja przenoszenia prób do badań diagnostycznych.

W celu określenia struktury zmiany roboczej pielęgniarek - 4 frakcje.

Ustalenie momentów obserwacji:

• ustalamy czas trwania jednego obchodu (czas potrzebny do obserwowania 5 pielęgniarek nie powinien przekraczać 5 min - najlepiej 2 min),

• przygotowujemy losy (240 kartek przy zmianie trwającej 480 min lub 360, jeśli zmiana trwa 720 min, wpisujemy na nich godziny i minuty obserwacji),

• losujemy tyle kartek ile obchodów - wylosowane momenty obserwacji wpisujemy do arkusza obserwacyjnego i dokonujemy obserwacji.

Chronometraż

• Wielokrotne obserwowanie i pomiar czasu trwania tej samej czynności:

- tempo wykonywania tych samych czynności,

w identycznych warunkach,

przez tego samego wykonawcę

ulega wahaniom w czasie (zmienna wydajność, zdarzenia losowe

zakłócające pracę).

Kilkakrotne pomiary tej samej czynności dają różne wyniki.

Po ustaleniu czasu trwania całego cyklu pracy,

dzielimy badaną pracę na czynności i wyznaczamy tzw.

„punkty graniczne”, czyli początek oraz koniec wykonywanych czynności.

• Wynik ten porównuje się do współczynnika normatywnego szeregu chronometrażowego

Ks, który odczytuje się z gotowych tabel

(w naszym przypadku Ks = 2,8-3,5)

• Gdy Kch ≥ Ks oczyszczamy szereg chronometrażowy:

tmin x Ks

Np. 20` x 3,5 = 70 (to, co powyżej odrzucamy)

• Gdy musimy odrzucić 20% wyników uznajemy pomiar za błędny i badanie należy powtórzyć!

NORMA PRACY

Miernik wyrażający w określonych jednostkach nakład pracy, ustalony do wykonania danego zadania roboczego

w określonych warunkach, uznany za niezbędny ze względów technicznych, ekonomicznych i organizacyjnych (uwzględniający wymagania fizjologii pracy).

ODMIANY NORM PRACY

NORMA CZASU

• określa niezbędny czas na wykonanie określonego procesu, zadania lub operacji.

NORMA WYDAJNOŚCI

• stanowi odwrotność normy czasu i określa ilość usług/zadań podawaną w jednostkach wymiernych.

NORMA OBSŁUGI

• ustala ekonomicznie uzasadnioną liczbę urządzeń przydzielonych do obsługi jednemu pracownikowi.

NORMA OBSADY

• określa wielkość zespołu pracowników przydzielonych do wykonania określonych zadań czy obsługi urządzeń.

SUMARYCZNE TECHNIKI NORMOWANIANormę pracy wyznacza się od razu, łącznie na cały wydzielony cykl procesu pracy (operację), np. wykonanie określonego zabiegu, słanie łóżka.

Technika analityczno-szacunkowa

Kompromis pomiędzy ustaleniem normy sumarycznie na podstawie dowolnego szacunku (dla czynności, które się nie powtarzają), a ich obliczaniem za pomocą chronometrażu (dokonuje się pomiaru czynności powtarzalnych).

TECHNIKI ANALITYCZNE NORMOWANIA PRACY

ANALITYCZNO-POMIAROWA

Podstawą normy są pomiary czasu pracy dokonane w wyniku obserwacji bezpośredniej:

• fotografii dnia roboczego,

• chronometrażu,

• obserwacji migawkowej.

W technice tej ważne jest ustalenie czasu trwania oddzielnych elementów składających się na zadanie (sumę powiększa się o uzupełniające dodatki czasowe).

ANALITYCZNO-OBLICZENIOWA

SYNTEZA NORMATYWÓW:

• ustalanie norm czasu pracy na podstawie syntezy uprzednio ustalonych normatywów dla poszczególnych elementów pracy oraz danych z tablic normatywów dla typowych czynności pomocniczych, czasu przygotowawczo-zakończeniowego, czasu obsługi, czasu na odpoczynek i potrzeby fizjologiczne (czas syntetyczny),

• podstawą syntezy, tak jak w poprzedniej technice, jest podział czasu pracy na niezależne od siebie elementy, które można zsumować

SYNTEZA NORMATYWÓW RUCHÓW ELEMENTARNYCH

Każda praca składa się ruchów elementarnych:

• każdy ruch ma stała wartość i średnią wydajność,

• wartości czasowe ruchów zostały dokładnie pomierzone.

---