Wpływ czynników fizykalnych na skórę -Kopia (1), Technik Usług Kosmetycznych


Skóra pełni wiele różnych fizycznych funkcji:

OCHRONA

Skóra jest nie tylko wodoodporna, jej najbardziej powierzchowna komórka jest naturalna ochrona przed agresja z zewnątrz. Kreatyna daje skórze odporność na chemikalia, colagen i elasten dają jej mechaniczną odporność i na końcu hipoderma, bogata w tłuszcze osłania organy wewnętrzne przed obrażeniami i obiciami. Grubnąc pod wpływem Słońca dostarcza naturalnej bariery przed promieniowaniem UV.

pH skóry to standard, który wskazuje stopień kwasowości alkaiczności. Epiderma pokryta jest przez hydro-lipidyczny filtr, który determinuje równowagę pH skóry (pomiędzy 4.2 i 6.4, przeważnie 5.5).
Powierzchnia skóry zawsze zachowuje niską kwasowość, przez co hamuje rozwój mikrobów.
Zwykłe mydło jest alkaiczne i reaguje z warstwą hydro-lipidyczną niszcząc ją. Do zachowania zdrowej skóry preferuje się kosmetyki z naturalnym pH.

PERCEPCJA

     Skóra będąc jednym z organów czucia jest niezbędna dla zmysłu dotyku. Końce nerwów zlokalizowane w skórze są w stanie wyczuwać:

SYNTEZA

Skóra syntezuje:

WYMIANA

Czynniki fizykalne

Czynniki fizykalne mogą być naturalne lub sztuczne, wytworzone przez odpowiednie generatory. Należą do nich: oddziałujące na ustrój ludzki czynniki termiczne, promieniowanie słoneczne, elektryczność, ciśnienie atmosferyczne oraz ruchy i wilgotność powietrza. Różne postacie energii, będące czynnikami fizykalnymi, można w zależności od ich właściwości podzielić w następujący sposób:
Czynniki termiczne- bodźcem dla organizmu jest energia cieplna, która może być przekazana drogą przewodzenia, przenoszenia i promieniowania lub wytworzona w tkankach w wyniku przepływu prądu o wielkiej częstotliwości, oddziaływaniu na nie pól elektrycznych, magnetycznych lub elektromagnetycznych o wielkiej częstotliwości. Ciepło powstaje również w tkankach pod wpływem drgań mechanicznych o częstotliwości przewyższającej granicę słyszalności ucha ludzkiego, czyli ultradźwięków.
Czynnik fotochemiczny- czynnik ten zależy od reakcji fotochemicznych zachodzących w tkankach pod wpływem promieni nadfioletowych.
Czynnik elektrokinetyczny- różnego rodzaju prądy impulsowe powodują pobudzenie tkanki nerwowej i mięśniowej. Wynikiem tego pobudzenia są skurcze mięśni.
Czynniki elektrochemiczne- istotą działania tych czynników jest przepływ przez tkanki stałego prądu elektrycznego. Ponieważ zaródź komórek oraz płyn pozakomórkowy stanowią roztwór elektrolitów, przepływ prądu powoduje przemieszczenie jonów i zmiany w ich stężeniu, co wpływa z kolei na chemizm tkanek. Czynnik ten stanowi również istotę jontoforezy, która polega na wprowadzeniu do tkanek jonów działających leczniczo.
Czynniki mechaniczne i kinetyczne- są wytwarzane oddziaływaniem mechanicznym. Przykładem może być ciśnienie hydrostatyczne wody w czasie kąpieli, uderzenie strumienia wody o ciało w zabiegach wodoleczniczych, masaż oraz nacieranie. Czynnik kinetyczny oddziałuje na organizm w przypadkach wykonywania ćwiczeń ruchowych biernych, wspomaganych i czynnych.

Czynnikami fizykalnymi stosowanymi w procesie fizjoterapii są:

1) leczenie ciepłem i zimnem

2) wodolecznictwo

3) światłolecznictwo

4) helioterapia

5) biostymulacja promieniowaniem laserowym

6) elektrolecznictwo

7) pola elektromagneyczne wielkiej częstotliwości

8) pola magnetyczne

9) ultradźwięki

10) wziewania

11) balneoterapia i klimatologia

Mechanizmem działania bodźców fizykalnych na organizm człowieka są reakcje miejscowe występujące w miejscu działania energii oraz reakcje ogólne będące odpowiedzią całego organizmu lub niektórych jego jego układów na bodziec fizyczny.

1.Reakcje miejscowe:
Bodźce fizykalne działając na skórę powodują:
- zmiany naczynioruchowe
- zmiany przepuszczalności ścian naczyń
- zwiększenie dostarczania tlenu, substratów energetycznych
- zwiększenie wydalania odpadowych produktów przemiany materii
- zmiany funkcji gruczołów łojowych i potowych
- przyśpieszenie procesów przemiany materii
2.Reakcje ogólne:
- poprawa wydolności ogólnej i odporności.

Leczenie ciepłem

Ciepłolecznictwo- Leczenie ciepłem, polega na dostarczeniu do ustroju energii cieplnej, głównie drogą przewodzenia i przenoszenia. Metody lecznicze, w których wykorzystuje się bodźce cieplne, znajdują szerokie zastosowanie w fizykoterapii i balneoterapii np.

- Łaźnia sucha szafkowa,

- Łaźnia sucha rzymska,

- Sauna,

- Zabiegi cieplne przy użyciu parafiny

- nagrzewanie miejscowe za pomocą suszarki do włosów, termoforu, poduszki elektrycznej, butami ogrzewanymi elektrycznie

- nagrzewanie gorącym piaskiem


Terapeutycznie pożądanie działanie ciepła (przy miejscowym zastosowaniu)

Terapeutycznie niepożądane działanie ciepła

0x01 graphic


Leczenie zimnem

Polega na obniżaniu temperatury tkanek. W zależności od rodzaju zastosowanej metody, oziębienie chodzi drogą przewodzenia lub przenoszenia ich energii cieplnej do użytego w danej metodzie środowiska oziębiającego odpowiednio niskiej temp. Zabiegi lecznicze z wykorzystaniem niskich temperatur dzielimy na miejscowe - obniżenie temp. skóry i tkanek głębiej położonych, i ogólne - oziębienie całego ustroju.

Wyróżniamy:

1) Zimne zabiegi miejscowe (zimne okłady lub zawijania, oziębienie przy użyciu ciekłego chlorku etylu oraz zabiegi wykonywane przy użyciu gazów chłodzących).

2) Ogólna terapia zimnem.

Ogólna terapia zimnem (krioterapia)‏

Do tego zabiegu używa się specjalnie skonstruowanych komór kriogenicznych

składających się z dwóch pomieszczeń: przedsionka (temp. ok.. - 60 °C) oraz komory właściwej (temp. w zakresie - 110 °C do - 160 °C).

Do pożądanych skutków krioterapii oraz leczenia zimnem należy:

Do niepożądanych skutków można zaliczyć min:

0x01 graphic

Światłolecznictwo

Światłolecznictwo  jest ważne  dla życia człowieka: pobudza naturalne procesy regeneracyjne, stymulujące  przemianę materii komórki, wzmacnia układ immunologiczny  i  poprawia krążenie krwi. Światłolecznictwo  znajduje  zastosowanie  zarówno   w  profilaktyce  jak  i  we wspieraniu  procesów leczniczych. Leczeniu podlegają nie bezpośrednio choroby i zranienia; to raczej własne  procesy regeneracyjne ciała zostają uaktywnione dzięki  światłu. W ten sposób wspomaga się organizm, by  wykorzystał siły kuracji spontanicznej  i odbudował swoją równowagę.

Niepożądane zjawiska towarzyszące przy światłolecznictwie

W lekkich przypadkach po 1 do 4h w miejscu naświetlania powstaje stan zapalny skóry cechujący się wystąpieniem plamistego, pęcherzykowatego rumienia, w cięższych rumień jest rozlany i pojawia się obrzęk. W najcięższych przypadkach do tych zmian dołanczają się pęcherze i pojawia się martwica tkanek. Zmianom towarzyszy uczucie rozpierania i piekący ból w oparzonych tkankach. Wszystkie choroby, które pod wpływem ciepła ulegają zaostrzeniu m.in. ostre stany zapalne, wczesne stany pourazowe, żylaki i ich okolice. Nadmiar swiatła UV powoduje wysychanie skóry, jej zgrubienie, pekanie a przy szczególnie długim działaniu może dojsc do tworzenia nowotworów skóry.

Nadfiolet

UV-C

UV-B

UV-A

Światło widzialne

Podczerwień

IR-A -oparzenie

IR-B -oparzenie

IR-C -oparzenie

0x08 graphic
Polekowa pokrzywka wywołana przez promieniowanie ultrafioletowe (UV) może pojawić się w okolicach odsłoniętych - na twarzy, karku, przedramionach. W widocznym przypadku wystąpił nasilony rumień, połączony z obrzękiem. Objawom towarzyszył silny świąd i pieczenie. Objawy utrzymywały się przez kilka dni. Lekarz specjalista, do którego zgłosiła się chora zaniepokojona nasileniem objawów oraz ich przewlekłością - stwierdził fotodermatoze.

Pozytywne skutki światłolecznictwa

Wpływ promieniowania podczerwonego:

-poprawe ukrwienia skóry i zwiekszenie wydzielania potu;

-rozszerzenie naczyn włosowatych skóry a co za tym idzie zwiekszony przepływ przez tkanki

krwi tetniczej,

-pobudzenie procesów metabolicznych;

-działanie przeciwbólowe poprzez podwyższenie progu bólu

Wpływ promieni UV :

Skóra staje się lepiej unaczyniona, odżywiona, staje sie elastyczna, sprężysta, zwiększa się

odporność skóry na zakażenia, odczyn rumieniowy zwiększa dopływ leukocytów do skóry, w

związku z czym owrzodzenia, ubytki skóry goja się stosunkowo szybko poprzez pobudzenie

ziarninowania. Ma działanie bakteriobójcze i bakteriostatyczne.

Promienie UV działają również na wirusy (półpasiec), grzybice skórne, drożdżaki i pleśniowce.

Laseroterapia polega na wykorzystaniu promieniowania podczerwonego i promieniowania czerwonego widzialnego w postaci wiązki laserowej w celu terapeutycznym. Promieniowanie laserowe wykazuje silne działanie przekrwienne, przeciwbólowe, przeciwzapalne. Wzmaga procesy odżywcze tkanek i przemianę materii.

Pożądane skutki laseroterapii

Działa przeciwbólowo i przeciwzapalnie. Koaguluje i odparowuje tkanki. Dzięki użyciu lasera szybciej goją się rany pooperacyjne, owrzodzeniaa i przeszczepy skóry. Poprawia krążenie, odżywianie i regeneracje komórek, stymuluje synteze białka, regeneruje naczynia krwionosne, powoduje wzrost fibroblastów i włókien kolagenowych oraz komórek nerwowych, wywołuje miedzy innymi przyspieszenie resorbcji obrzeków i wysieków, poprawe mikrokrażenia, rozszerzenie naczyn krwionosnych,

Należy pamiętać, że promieniowanie laserowe wywołuje znacznie szybciej i silniej wyrażone zmiany chorobowe w narządzie wzroku i skórze niż promieniowanie słoneczne!

Są to oparzenia skóry, a w obrębie narządu wzroku uszkodzenie rogówki, oparzenie, przymglenie, zaćma, uszkodzenie siatkówki.

0x08 graphic

Elektrolecznictwem lub elektroterapią nazywa się dział lecznictwa fizykalnego, w którym wykorzystuje się do celów leczniczych prąd stały oraz prądy impulsowe małej i średniej częstotliwości.

Elektrolecznictwo wykorzystuje:

Pożądane zjawiska przy elektrolecznictwie

Poprawa krążenia wywiera korzystny wpływ odżywczy na tkanki , co wykorzystywane jest między innymi zapobieganiu zanikom porażonych mięśni. Prąd galwaniczny działa przyśpieszająco na procesy regeneracji wpływając na zwiększony podział komórek nabłonka i tkanki łącznej . Wyraża się to m.in. w przyśpieszaniu procesów gojenia się ran i przewlekłych owrzodzeń podudzi.

Prądy DF , CP, LP mają wyraźne działanie przeciwbólowe, prąd CP zwiększa ukrwienie, a prądy CP i LP mają dodatkowo działanie troficzne wykorzystywane w leczeniu chorób zwyrodnieniowych, zwiększają również wchłanianie wysięków i krwiaków, zwłaszcza w stanach pourazowych.

Stymuluje rozkład tłuszczu i likwidację tkanki tłuszczowej, wywołują efekt napreżenia skóry, powodują wchłanianie obrzęków,

Niepożądane zjawiska towarzyszące elektrycznej stymulacji

Jest nim przede wszystkim ból, wywołany głównie przedawkowaniem bodźca elektrycznego.

Przyczyną powstawania bólu może być również zniekształcenie impulsów spowodowane przezwyciężaniem oporu skóry poprzez zwiększenie ich częstotliwości. Powstają wtedy tzw. Iglice prądu, które drażnią zakończenia bólowe w skórze.

Pod wpływem hydrolizy powstać mogą trudno gojące się zmiany martwicze w tkankach pod elektrodami.

Leki zastosowane do jonoforezy mogą współdziałać z produktami hydrolizy w wywoływaniu zmian martwiczych pod elektrodami.

Nieprzestrzeganie zasad higieny powodować może infekcje skóry i alergie

Oparzenie miejscowe różnego stopnia, powierzchniowych, a nawet głębokich tkanek.

Możliwość zaostrzenia procesów zapalnych.

Ultradźwiękami nazywa się drgania mechaniczne o częstotliwości przekraczającej granicę słyszalności ucha ludzkiego. Uważa się, że skuteczność terapeutyczna ultradźwięków zależy od prawidłowego ustalenia wskazań do ich stosowania, doboru właściwej dawki oraz metody aplikacji. Wskazań do stosowani ultradźwięków jest wiele (szczegółowo ustala je lekarz). Ultradźwieki wywołuja w ustroju ludzkim wiele zmian spowodowanych działaniem w nich energii. Zmiany te mogą być miejscowe (pierwotne) i ogólne (wtórne).

Pozytywne działanie ultradźwięków

Poprawa ukrwienia tkanek i ich trofiki. Powodują zmiany stanu koloidalnego białek, zwiększając rozciągliwość włókien kolagenowych, przyspieszają gojenie się ran, działają przeciwbólowo i przeciwzapalnie.

Powstające ciepło rozszerza naczynia krwionośne w tkankach polepszając utlenowanie i dostawy substratów energetycznych i substancji czynnościowych oraz usuwanie odpadowych produktów przemiany materii. Zwiększenie rozciągliwowości tkanki łącznej w bliznach , przykurczach, zwłóknianych mięśniach i torebkach stawowych. Ultradźwięki wspomagają uzyskanie efektu wygładzenia zmarszczek, redukują opuchlizny i podkrążenia oczu, zapobiegaja przerostom blizn, usuwaja nieprawidłową pigmentacje skóry oraz przebarwienia. Mają zastosowanie przy problemach z popękanymi naczynkami krwionośnymi.

Wodolecznictwo, zwane również hydroterapią, jest działaniem lecznictwa

fizykalnego, w którym wykorzystuje się oddziaływanie wody na ustrój. Może być

ona stosowana we wszystkich trzech jej stanach skupienia, a mianowicie: cieczy,

lodu oraz pary wodnej.

Z praktycznego punktu widzenia zabiegi wodolecznicze można podzielić na cztery grupy:

Zabiegi z wykorzystaniem ciśnienia hydrostatycznego wody:

Zabiegi z wykorzystaniem ciśnienia strumienia wody:

Pozytywne działania hydroterapii

Nawilżanie naskórka i skóry (wypłukana emulsja wodno - tłuszczowa zostaje odtworzona w ciągu kilku godzin), szybkie wchłanianie do krwi substancji rozpuszczonych w wodzie użytej do kąpieli, zmiana progu pobudliwości skórnych zakończeń nerwowych.

Kąpiele z dodatkiem soli: polepszają stan skóry w łuszczycy, zmniejszają i łagodzą uczucie świądu;

Kąpiele kwaśne: mają właściwości ściągające, szczególnie polecane do skóry tłustej i zanieczyszczonej.

Kąpiele parowe: dzięki parze wodnej skóra nagrzewa się i pęcznieje, szczególnie pęcznieje warstwa rogowa naskórka, znakomicie przygotowują skórę do oczyszczania;

Kąpiele w pianie: dodając do piany różnych środków można uzyskiwać dodatkowe efekty: działanie pobudzające, ściągające, kojące, łagodzące, gojące itd..

Kąpiel perełkowa polega na masowaniu skóry pęcherzykami powietrza, powodując intensywne oddychanie całą powierzchnią skóry. Działa silnie odprężająco.

Zabiegi z zastosowaniem pary wodnej - wapozon: działa rozpulchniająco na skórę, rozszerza naczynia włosowate, przyspiesza przemianę materii, hamuje aktywność enzymów

Niepożądanie działania hydroterapii

Kąpiel perełkowa

Kąpiel wykonuje się na bazie wód leczniczych lub zwykłej wody gospodarczej o temperaturze 35-37°C. Zabieg trwa 10-20 minut i podczas kuracji uzdrowiskowej przeciętnie wykonywany jest 2-3 razy w tygodniu. Przeprowadza się go w wannach ze specjalnym rusztem na dnie, przez który wtłaczane jest powietrze o ciśnieniu 2-4 atmosfer.


Natrysk biczowy.

Jest to zabieg wodoleczniczy polegający na działaniu strumienia wody wydobywającej się z gumowego węża pod ciśnieniem 1,5 - 5 atmosfery kierowanej na odpowiednie okolice ciała.

0x08 graphic
PEELING KAWITACYJNY I ULTRADŹWIĘKI

Zabiegi z wykorzystaniem ultradźwięków ze względu na dużą efektywność i wszechstronność działania są coraz częściej wykonywane w gabinetach kosmetycznych i salonach odnowy biologicznej.

Można je podzielić na dwa etapy:

Peeling kawitacyjny - szybkie, bezbolesne oczyszczanie skóry bez konieczności tradycyjnego "wyciskania"

Ultradźwięki - sonoforeza - polega na wprowadzeniu substancji aktywnych w głąb skóry  za pomocą głowic ultradźwiękowych

Laserowe zamykanie naczyń

System laserowego zamykania naczyń wykorzystuje zjawisko absorpcji światła w hemoglobinie krwi zgromadzonej w uszkodzonym naczyniu. Laser nie uszkadza naskórka, zabiegi są wiec mało inwazyjne i jednocześnie bardzo precyzyjne, skutecznie koncentrują energię na leczonej tkance. 

0x01 graphic

Odczyny powstające w skórze pod wpływem bodźców fizykalnych

Medycyna fizykalna zajmuje się zastosowaniem metod fizycznych w celach leczniczych, zapobiegawczych i diagnostycznych. Pozostaje ona w ścisłej łączności z teoretycznymi i klinicznymi dyscyplinami medycyny oraz wieloma dziedzinami fizyki, techniki i nauk przyrodniczych. W zakres medycyny fizykalnej wchodzą:

-fizykoterapia

-fizjoprofilaktyka

-fizykalne metody diagnostyczne

Przykładowo dział fizjoprofilaktyki obecnie rozwija się dynamicznie wraz z narastającą technizacją życia i związanym z tym powiększaniem się liczby tzw. chorób cywilizacyjnych. Przyczyna ich występowania jest zaburzenie naturalnego stanu równowagi między organizmem ludzkim a otoczeniem. W celu zapobiegania tym chorobom obserwuje się obecnie w lecznictwie dążność od wykorzystania czynników fizykalnych, pozwalających zwiększyć odporność organizmu oraz usprawnić procesy adaptacyjne. Szczególnie duże możliwości stwarza w tej dziedzinie stosowanie promieni nadfioletowych, wodolecznictwa oraz lecznictwa uzdrowiskowego.

Czynniki fizykalne mogą być naturalne lub sztuczne, wytworzone przez odpowiednie generatory. Do naturalnych czynników fizykalnych należą czynniki fizyczne biosfery, czyli sfery, w której rozwija się życie zwierzęce i roślinne. Należą do nich: oddziałujące na ustrój ludzki czynniki termiczne, promieniowanie słoneczne, elektryczność, ciśnienie atmosferyczne oraz ruchy i wilgotność powietrza. Różne postacie energii, będące czynnikami fizykalnymi, można w zależności od ich właściwości podzielić w następujący sposób:

Czynniki termiczne- bodźcem dla organizmu jest energia cieplna, która może być przekazana drogą przewodzenia, przenoszenia i promieniowania lub wytworzona w tkankach w wyniku przepływu prądu o wielkiej częstotliwości, oddziaływaniu na nie pól elektrycznych, magnetycznych lub elektromagnetycznych o wielkiej częstotliwości. Ciepło powstaje również w tkankach pod wpływem drgań mechanicznych o częstotliwości przewyższającej granicę słyszalności ucha ludzkiego, czyli ultradźwięków.

Czynnik fotochemiczny- czynnik ten zależy od reakcji fotochemicznych zachodzących w tkankach pod wpływem promieni nadfioletowych.

Czynnik elektrokinetyczny- różnego rodzaju prądy impulsowe powodują pobudzenie tkanki nerwowej i mięśniowej. Wynikiem tego pobudzenia są skurcze mięśni.

Czynniki elektrochemiczne- istotą działania tych czynników jest przepływ przez tkanki stałego prądu elektrycznego. Ponieważ zaródź komórek oraz płyn pozakomórkowy stanowią roztwór elektrolitów, przepływ prądu powoduje przemieszczenie jonów i zmiany w ich stężeniu, co wpływa z kolei na chemizm tkanek. Czynnik ten stanowi również istotę jontoforezy, która polega na wprowadzeniu do tkanek jonów działających leczniczo.

Czynniki mechaniczne i kinetyczne- są wytwarzane oddziaływaniem mechanicznym. Przykładem może być ciśnienie hydrostatyczne wody w czasie kąpieli, uderzenie strumienia wody o ciało w zabiegach wodoleczniczych, masaż oraz nacieranie. Czynnik kinetyczny oddziałuje na organizm w przypadkach wykonywania ćwiczeń ruchowych biernych, wspomaganych i czynnych.

Podany uproszczony podział czynników fizykalnych ma wykazać ich różnorodność.

Odczyn występujący w tkance w wyniku zadziałania na nią określonej postaci energii zależy od:

-ilości energii

-czasu działania energii

-właściwości tkanki

Jeśli natężenie danego czynnika fizykalnego jest małe, a czas jego działania krótki, to odczyn jest minimalny lub nie występuje wcale. W celu uzyskania, zatem odczynu konieczne jest dostarczenie do tkanki określonej ilości energii o której decyduje jej natężenie i czas działania.

Najmniejszy stwierdzalny odczyn nazywa się odczynem progowym. Zwiększanie natężenia danego czynnika lub wydłużanie czasu jego oddziaływania nasila oczywiście odczyn tkanki. Stopień odczynu zależy od wrażliwości tkanki na daną postać energii. Przekroczenie granicy zdolności przystosowania się tkanki do bodźca fizycznego powoduje jej uszkodzenie. Granicę tę określa się nazwą wartości progowej tolerancji tkanki, której miarą jest ilość energii dostarczonej w określonym czasie.

Wyróżnia się odczyny nieodwracalne, powstałe w wyniku uszkodzenia tkanek, oraz odczyny odwracalne, które ustępują po upływie pewnego czasu. W pierwszym przypadku w zależności od nasilenia bodźca, dochodzi do uszkodzenia tkanki, czyli upośledzenia lub zniesienia jej czynności, oraz zaburzenia lub zniszczenia jej struktury. Rodzaj i stopień odczynu zależy również od stanu czynnościowego tkanki. Tkanki wykazujące prawidłowe czynności regulują w określony sposób, który można przewidywać. Odczyn taki nazywa się odczynem normalnym. W przypadkach, gdy tkanki są zmienione chorobowo lub zaburzone są mechanizmy ustrojowe decydujące o odczynie, może wystąpić skutek odmienny od spodziewanego. Odczyn taki nazywa się odczynem paradoksalnym. Przykładem odczynu paradoksalnego może być reakcja naczyń krwionośnych na bodziec cieplny, występująca niekiedy w zaburzeniach naczynioruchowych, kiedy zamiast spodziewanego rozszerzenia naczyń następuje ich skurcz.

Znajomość odczynów i umiejętne ich wykorzystanie w celach leczniczych warunkuje skuteczność leczenia fizykalnego. Pamiętać jednak należy, że może występować nadwrażliwość na pewne postacie energii. Może być ona samoistna lub spowodowana stanami chorobowymi lub przyjmowaniem pewnych leków. Występować może również nadwrażliwość na jedną postać energii, jeśli uprzednio zadziałała inna jej postać. Tak np. ogrzanie promieniami podczerwonymi zwiększa jej wrażliwość na promienie nadfioletowe. Zaistnieć może również sytuacja odwrotna, a mianowicie zmniejszenie odczynu na jedną postać energii w wyniku działania innej jej postaci. Przykładem tego może być ogrzanie skóry po naświetleniu promieniami nadfioletowymi, które wyraźnie zmniejsza lub całkowicie znosi odczyn.

Skóra spełnia ważną rolę w mechanizmie oddziaływania na ustrój czynników fizykalnych. Stanowi ona, bowiem strukturę tkankową, która okrywając cały organizm, odbiera i przetwarza oddziałującą na nią energię. Jest bogato unerwiona i powiedzenie, że skóra jest anteną ośrodkowego układu nerwowego, dzięki której napływają do niego informacje o wszelkich zmianach zachodzących w środowisku zewnętrznym, kryje w sobie głęboki sens. Znajdujące się w skórze zakończenia nerwów dośrodkowych -receptory-są odbiornikami określonych postaci energii.

Zachodzące pod jej wpływem pobudzenie receptorów zostaje drogą nerwów dośrodkowych przekazane do ośrodkowego układu nerwowego, skąd przez nerwy odśrodkowe zostają wysłane impulsy nerwowe do narządów wykonawczych, czyli efektorów, którymi są mięśnie i gruczoły. W ten sposób zamyka się łuk odruchowy na drodze receptor-ośrodkowy układ nerwowy-efektor. Pobudzenie receptorów skóry może powodować na drodze odruchowej odczyn nie tylko w samej skórze, lecz również w narządach wewnętrznych w wyniku odruchów skórno-trzewnych. Dlatego też umiejętne korzystanie z odczynów odruchowych jest konieczne do powodzenia leczenia fizykalnego.

W mechanizmie oddziaływania na organizm czynników fizykalnych równie doniosłą rolę, jak mechanizm odruchowy, spełnia obfita sieć naczyń skóry. O tym, jak bogato jest unaczyniona skóra, świadczyć może fakt, że rozszerzone naczynia krwionośne samej tylko skóry właściwej mogą pomieścić 1 litr krwi. Wykorzystanie wpływu czynników fizykalnych na stan naczyń krwionośnych skóry pozwala wpływać na rozmieszczenie krwi w ustroju, co ma zasadnicze znaczenie w leczeniu chorób układu krążenia. Rozszerzenie naczyń krwionośnych skóry wpływa również na zwiększenie przepływu krwi przez tkanki, co jest szeroko wykorzystywane w leczeniu wielu chorób, głównie stanów zapalnych.

Udział skóry w procesie termoregulacji, czyli zachowania stałej ciepłoty ustroju, stanowi również jeden z elementów wykorzystywanych w postępowaniu leczniczym przy użyciu czynników fizykalnych. Zdolności termoregulacyjne skóry wynikają z obecności w niej aparatu wydzielniczego gruczołów potowych, który jest zdolny wydzielać bardzo duże ilości potu. Zawarta w pocie woda parując na powierzchni skóry pobiera z niej ciepło, zmniejszając w ten sposób zasoby cieplne ustroju. Umiejętne oddziaływanie na przebieg procesów termoregulacyjnych pozwala wpływać na stan cieplny ustroju.

Odczyn ustroju na bodźce cieplne może być miejscowy i ogólny. Jednym z podstawowych odczynów organizmu na ciepło jest odczyn ze strony naczyń krwionośnych. Zachowanie się naczyń krwionośnych pod wpływem ciepła określa prawo Dastre-Morata, które brzmi: „bodźce termiczne (zimno lub ciepło), działając na duże powierzchnie skóry, powodują przeciwne do naczyń skóry zachowanie się dużych naczyń klatki piersiowej i jamy brzusznej. Naczynia nerek, śledziony i mózgu wykazują odczyn taki sam, jak naczynia skóry”. Zgodnie zatem z tym prawem, jeśli naczynia krwionośne skóry ulegają pod wpływem ciepła rozszerzeniu, to duże naczynia klatki piersiowej i jamy brzusznej ulęgną zwężeniu; jeżeli zaś naczynia krwionośne skóry ulegną pod wpływem zimna zwężeniu, to duże naczynia klatki piersiowej i jamy brzusznej rozszerzają się. Odczyn naczyń krwionośnych nerek, śledziony i mózgu na bodźce termiczne działające na duże powierzchnie skóry jest taki sam, jak odczyn naczyń skóry.

Odczyn miejscowy-w przypadku promieniowania podczerwonego, występuje w miejscu napromieniowania, obejmując jednak swym zasięgiem sąsiadujące z nim okolice. Polega on na rozszerzeniu naczyń krwionośnych skóry, powodując jej zaczerwienienie; stąd odczyn ten nazywa się rumieniem cieplnym. Rumień cieplny w odróżnieniu od rumienia fotochemicznego wykazuje kilka charakterystycznych cech:

-występuje on w trakcie naświetlania, a jego nasilenie wzrasta w miarę czasu oddziaływania promieni podczerwonych

-zaczerwienienie skóry jest nierównomierne i plamiste w wyniku rozszerzenia głębiej położonych naczyń krwionośnych skóry

-zanika po pewnym, niedługim czasie od zakończenia naświetlania

Czas utrzymania się rumienia zależy od dawki promieni podczerwonych.

Rumień fotochemiczny wyraża się zaczerwienieniem skóry w wyniku rozszerzenia naczyń krwionośnych w skutek działania promieni nadfioletowych.

Cechuje go charakterystyczny rozwój, zwany inaczej ewolucją, w którym wyróżnia się następujące fazy:

-okres utajenia, trwający od 1 do 6 godzin

-okres narastania rumienia, obejmujący czas od wystąpienia pierwszych objawów rozszerzenia naczyń krwionośnych do osiągnięcia maksymalnego nasilenia rumienia, które występuje w 6 do 24 godzin od ekspozycji, w zależności od dawki promieniowania nadfioletowego

-okres ustępowania rumienia, którego czas trwania jest również uzależniony od dawki

W następstwie rumienia fotochemicznego dochodzi do zgrubienia naskórka, jego łuszczenia się oraz zbrunatnienia skóry w wyniku gromadzenia się w niej pigmentu.

Odczyn miejscowy powstaje w wyniku podniesienia temperatury tkanek, powodując zwiększony przepływ krwi, co ma znaczenie w leczeniu stanów zapalnych. Niezależnie od wpływu na naczynia krwionośne ciepło działa uśmierzająco na ból i powoduje zmniejszenie napięcia mięśniowego. Bodźce cieplne o natężeniu przekraczającym granice tolerancji tkanek mogą powodować ich uszkodzenie, czyli oparzenie.

Odczyn ogólny- jeśli organizmowi dostarczy się dużą ilość ciepła w warunkach utrudniających jego oddawanie, to odczyn wyrazi się znacznym podniesieniem temperatury ciała, czyli jego przegrzaniem. Stan taki powoduje zmiany w wielu układach i narządach ustroju. Przegrzanie uruchamia mechanizm termoregulacyjny, związany głównie z wydzielaniem potu. Wydalanie z potem dużej ilości wody, chlorku sodowego i innych substancji mineralnych wpływa na gospodarkę wodną i mineralną ustroju i może doprowadzić do odwodnienia tkanek oraz nadmiernego zmniejszenia stężenia chlorku sodowego we krwi. Z tych względów należy pamiętać, aby chorym poddawanym intensywnym ogólnym zabiegom ciepłoleczniczym podawać wodę i chlorek sodowy (sól kuchenna) w celu uzupełnienia występujących niedoborów. W stanie przegrzania ustroju przy podwyższeniu temperatury o 1 *C przemiana materii ulega wzmożeniu o ok. 3,6%, a akcja serca ulega przyspieszeniu o ok. 20 uderzeń na minutę. Zawartość tlenu we krwi tętniczej maleje, a w żylnej wzrasta. Oddech ulega niewielkiemu przyspieszeniu. Czynność wydzielnicza nerek zależy od intensywności bodźca cieplnego; przy znacznym przegrzaniu ulega ona zmniejszeniu. Ważne ze względów praktycznych jest występujące przy przegrzaniu znaczne zmniejszenie napięcia mięśni. Odczyn ten jest wykorzystywany w ciepłolecznictwie. Przegrzanie organizmu i występujące w jego przebiegu odczyny ze strony układów i narządów ustroju znajdują zastosowanie w celach leczniczych. Pamiętać jednak należy, że takie postępowanie wymaga dużej ostrożności oraz dokładnej znajomości stanu ogólnego osoby poddanej intensywnemu zabiegowi cieplnemu.

Rozszerzenie naczyń krwionośnych powoduje również stały prąd elektryczny.

Odczyn ten, wyrażający się zaczerwienieniem skóry, występuje najwyraźniej pod elektrodami, natomiast w ich otoczeniu jest słabiej wyrażony. Pod katodą rozszerzenie naczyń jest intensywniej wyrażone, pod anodą zaś słabsze. W przebiegu odczynu rozszerzenia naczyń pod wpływem stałego prądu elektrycznego wyróżnić można trzy okresy. W okresie pierwszym występuje rozszerzenie naczyń powierzchownych skóry, powodujące jej zaczerwienienie. W okresie drugim, rozszerzenia naczyń po upływie ok. 30 minut słabnie lub ustępuje. W trzecim zaś występuje głębokie przekrwienie tkanek, utrzymujące się kilka godzin. Interesujące jest, że ogrzanie skóry po ustąpieniu odczynu ze strony powierzchownych naczyń powoduje wystąpienie intensywnego rumienia cieplnego w miejscu poddanym uprzednio działaniu prądu, co należy tłumaczyć utrzymaniem się przekrwienia naczyń głębiej położonych.

W bliskiej łączności z medycyną fizykalną pozostaje lecznictwo uzdrowiskowe, które łączy lecznicze elementy fizykoterapii z lecznictwem balneologicznym oraz klimatycznym. Wykorzystywanie leczniczego wpływu czynników fizykalnych, klimatu oraz umiejętne stosowanie naturalnych tworzyw leczniczych, jak borowina i wody lecznicze, stwarza zespół bodźców oddziałujących korzystnie w wielu chorobach. Zarówno fizykoterapia, jak i lecznictwo uzdrowiskowe odgrywają bardzo ważną rolę w rehabilitacji, przez którą należy rozumieć, w odniesieniu do osób chorych i kalekich, zorganizowane postępowanie placówek służby zdrowia zmierzające do przywrócenia tym osobom optymalnej sprawności fizycznej, psychicznej i zawodowej. O osiągnięciu tego celu decyduje właściwe zaprogramowanie kompleksowego postępowania rehabilitacyjnego, w którym leczenie specjalistyczne, stosowane w danym schorzeniu, jest kojarzone z metodami fizykoterapeutycznymi, stosowaniem leczniczych ćwiczeń ruchowych, czyli kinezyterapii, lecznictwem uzdrowiskowym, poradnictwem psychologicznym oraz zorganizowaną opieką socjalną.

Kosmetyka pielęgnacyjna i upiększająca twarzy, szyi i dekoltu

SEMESTR I

ZAGADNIENIA EGZAMINACYJNE

1. Rodzaje, charakterystyka i pielęgnacja poszczególnych rodzajów cer.

2. Proces starzenia się skóry oraz sposoby opóźniania tego procesu .

3.Budowa i rodzaje włosów

4.Metody diagnostyki stanu skóry twarzy, szyi i dekoltu.

5.Zmiany skórne.

6.Obsługa klienta i doradztwo kosmetyczne.

7.Poradnictwo i profilaktyka kosmetyczna.

8.Choroby i defekty skóry.

9. Uczulenia i nadwrażliwość skóry na właściwości fizykalne.

10.Wpływ czynników zewnętrznych i wewnętrznych na skórę.

11.Dobór preparatów kosmetycznych do demakijażu uwzględniając wiek, cerę i potrzeby klienta. 12.Rodzaje peelingów, skład, wskazania i przeciwwskazania. 13.Rodzaje, wskazania i przeciwwskazania masek kosmetycznych. 14.Głębokie złuszczanie naskórka. 15. Zioła w kosmetyce. 16.Roślinne substancje biologicznie czynne. 17.Sposób przygotowania i zastosowania ziół

Zioła


Fitoterapia, czyli ziołolecznictwo, to leczenie chorób substancjami pochodzenia roślinnego stosowanymi w różnych formach farmaceutycznych, np. napary, odwary, nalewki, wyciągi, mieszaniny substancji roślinnych.
Zaleta tej grupy leków stosowanych kosmetyce jest ich powolne, łagodne działanie, brak toksyczności i działania ubocznego.
Skuteczność leków pochodzenia roślinnego zależy od zawartości substancji czynnych znajdujących się w różnych częściach roślin, np. glikozydy, saponiny, garbniki, olejki eteryczne, żywice i inne.
Oprócz tego, że są składnikami kremów, balsamów, toników czy szamponów, możemy również wykorzystać zioła w surowej postaci.

Zioła możemy stosować jako dodatki do:
kąpieli, masek do twarzy, kompresów czy inhalacji.
Możemy także przyrządzić:
napar, odwar, nalewkę, macerat, okład, kataplazmę, kompres, a także olej czy ocet ziołowy.

W kosmetykach ziołowych najczęściej łączy się kilka ziół,aby zwiększyć ich efektywność. Należy jednak pamiętać o tym, że niewłaściwy dobór ziół może zniweczyć skutki ich działania.
Historia stosowania ziół w kosmetyce jest równie długa jak historia cywilizacji. Na przetworach roślinnych, przy niewielkim współudziale przetworów zwierzęcych i mineralnych, oparte były receptury kosmetyków aż po wiek XIX. Wraz z początkiem ery chemioterapii w medycynie, zaczęła się era powszechnego stosowania w produkcji kosmetyków związków chemicznych otrzymywanych w drodze syntezy.

Przyczyny masowego stosowania w kosmetyce substancji syntetycznych były oczywiste. Zachęcało do tego ich wybiórcze działanie, duża skuteczność, możliwość łatwego wyjaśnienia działania, a przede wszystkim, niskie koszty produkcji. Stosowanie ziół w kosmetyce zaczęto uważać za przeżytek.

Dopiero w połowie lat pięćdziesiątych XX wieku pojawiły się pierwsze zastrzeżenia dotyczące kosmetyków zawierających chemiczne komponenty. W następnych latach coraz częściej stwierdzano niepożądane działania tych kosmetyków, a nawet choroby związane z ich długotrwałym stosowaniem. W tej sytuacji znów powróciły do łask zioła, a konkretnie otrzymywane z nich przetwory: soki, wyciągi, olejki eteryczne.
Zioła pomagają leczyć różne choroby skórne, a jednocześnie wspaniale pielęgnują urodę. Mogą wygładzać zmarszczki, rozjaśniać cerę, wzmacniać włosy i paznokcie. Nic więc dziwnego, że w dobrych, naturalnych kosmetykach są zioła.
Kremy, balsamy, szampony, a nawet tusze i cienie do powiek - trudno dziś znaleźć kosmetyki, które nie zawierałyby ziół.


Są dwa najważniejsze tego powody. Po pierwsze, dzięki naturalnemu pochodzeniu wyciągi ziołowe są łatwo i dobrze przyswajane przez skórę, włosy i paznokcie. Po drugie, zioła zawierają wyjątkowo wartościowe substancje czynne, czyli takie, których działanie można sprawdzić i ocenić.

Substancje biologicznie czynne są to takie składniki , które oddziałują na nasz organizm (działanie lecznicze, odżywcze, kosmetyczne).

Zioła wykazują działanie lecznicze i często są wykorzystywane w kosmetyce. Pielęgnują skórę, odmładzają i zmniejszają łojotok. Kremy, balsamy, toniki czy szampony - ich skład wzbogacony jest właśnie ziołami. W kosmetykach najczęściej występują takie zioła jak dąb, łopian, nagietek, szałwia, pokrzywa czy świetlik lekarski. I tak na przykład: dąb ma działanie ściągające, pokrzywa wzmacnia włosy i zmniejsza łojotok, łopian działa przeciwzapalnie i przeciwbakteryjnie, lawenda i rozmaryn mają działanie odmładzające i przeciwzmarszczkowe.

Przy podejmowaniu decyzji o wyborze kosmetyku pamiętać należy o tym, że zioła można łączyć ze sobą, ale nie te o przeciwstawnym działaniu, czyli pobudzające z relaksującymi, ponieważ oczywista jest niemożność osiągnięcia zamierzonego celu .
Wiele substancji przydatnych w kosmetyce otrzymujemy z liści, kory i korzeni drzew, nasion: glikozydy, garbniki, saponiny, olejki eteryczne, żywice i wiele innych.

NATURALNE
SUBSTANCJE CZYNNE
W
ZIOŁACH

Zioła lecznicze zawierają przede wszystkim:
garbniki o działaniu antyseptycznym i ściągającym. Do takich ziół zaliczamy między innymi tak bardzo popularny nagietek, rumianek, tymianek i lawendę. Roślinne składniki śluzowate łagodnie namaszczają skórę, działając leczniczo, uspokajająco i wygładzająco (melisa, bazylia, majeranek).
Rośliny zawierające kwas krzemowy wzmacniają tkankę łączną, stymulując w ten sposób ukrwienie naskórka (pietruszka czy rozmaryn).
Bardzo ważnymi substancjami, zawartymi we wszystkich niemal roślinach leczniczych, są oczywiście tak popularne olejki eteryczne. Poprzez swój przyjemny zapach pobudzają i odżywiają cały ludzki organizm. Ich działanie jest bardzo szerokie i wymaga oddzielnego omówienia, gdyż olejki eteryczne potrafią oddziaływać niemal na każdą sferę człowieka.
Pozostałe składniki roślin, jak saponiny, siarka i glikozydy, oczyszczają, dezynfekują i pobudzają wydzielanie naturalnego kwasowego płaszcza ochronnego skóry (jak np. szałwia).

.
Flawonoidy.
(Działanie przeciwrodnikowe, przeciwzapalne, uszczelniają naczynia krwionośne. )

Składnikiem kosmetycznym numer jeden są bez wątpienia zawarte w ziołach związki flawonowe czyli flawonoidy. Jest ich wiele i mają różne właściwości.
*Na skórę działają przeciwzapalnie i przeciwalergicznie, zwłaszcza w połączeniu z witaminą C.
*Zmniejszają przepuszczalność i kruchość naczyń krwionośnych, przywracają im elastyczność, zapobiegając tym samym ich rozszerzaniu i pękaniu. Dlatego są ważnym składnikiem kosmetyków do cery naczynkowej.
*Uważa się też, że odgrywają dużą rolę w usuwaniu wolnych rodników, co wpływa na przedłużenie młodości skóry.

(arnika, nagietek, karotka, malina,
Kwiaty bzu czarnego, krwawnik pospolity,
kwiat rumianku).

OLEJKI ETERYCZNE


OLEJKI ETERYCZNE są to lotne składniki zapachowe roślin, wyodrębnione z różnych jej części. Ich główną składową są najczęściej terpeny lub związki terpenowe. Stosowane są jako surowce do produkcji kompozycji zapachowych, perfum, a także w aromaterapii. Działanie olejków jest wielostronne, mają właściwości odkażające, przeciwzapalne, poprawiające ukrwienie, uspokajające.

Szczególne znaczenie w pielęgnacji skóry i włosów mają olejki eteryczne. *Przyspieszają one procesy regeneracyjne, a to oznacza, że wymiana starych komórek na nowe odbywa się w krótszym czasie.
* W rezultacie skóra wygląda młodziej, a włosy są mocniejsze i bardziej sprężyste.
*Wszystkie olejki, w różnym stopniu, mają również właściwości odkażające, bakteriobójcze i przeciwzapalne.
*Poprawiają też ukrwienie skóry, dzięki czemu zyskuje ona piękny i świeży koloryt. *Ponadto silnie działają na zmysł węchu. Odpowiednio dobrane mogą pobudzać, uspokajać, poprawiać nastrój - są więc wykorzystywane w przemyśle perfumeryjnym

Olejki natomiast wykorzystuje się często do masaży aromaterapeutycznych. Szczególnie popularne są olejki: różany, z drzewa sandałowego, lawendowy, paczulowy czy jałowcowy.


Garbniki

(Działanie ściągające, bakteriostatyczne, tonizują naczynia krwionośne, przeciwobrzękowe

Wśród wielu substancji znajdujących się w ziołach wysoko cenione w kosmetyce są garbniki. Mają silne właściwości ściągające - łączą się z substancjami białkowymi, tworząc warstwę ochronną na skórze. Działają przeciwzapalnie, przeciwbakteryjnie, obkurczają naczynia oraz hamują drobne krwawienia i przenikanie toksyn w głąb tkanek. oraz na zjawisko unieczynniania histaminy, odpowiedzialnej za występowanie zmian uczuleniowych. a jednocześnie likwidują ból, uczucie pieczenia i swędzenia. Zmniejszają też obrzęki. Bardzo dobrze sprawdzają się w kosmetykach do cery trądzikowej i przy nadmiernej potliwości. oraz na zjawisko unieczynniania histaminy, odpowiedzialnej za występowanie zmian uczuleniowych.


garbniki zwężają pory i naczynia włosowate, mają działanie przeciwbakteryjne, wysuszające, tonizujące i przeciwzapalne (oczar wirginijski, szałwia, orzech włoski, liście malin, wiciokrzew), Hammamelis (oczar wirgilijski) szałwia, orzech włoski, wiciokrzew




Najczęściej stosowane garbnikami do pielęgnacji skóry Toniki do twarzy (trądzik, łojotok), włosów szampony, , pielęgnacja stóp pochodzą z:
- kory dębu- do pielęgnacji włosów i skóry
- liści orzecha włoskiego- do pielęgnacji włosów
- kory wierzby- do pielęgnacji skóry
- kory kasztanowca- do pielęgnacji skóry
- liści szałwii- do pielęgnacji skóry, stosowana w preparatach
zwalczających nadmierną potliwość
- liści i kory oczaru wirginijskiego- do pielęgnacji skóry, zwłaszcza tłustej
Wymienione surowce stosowane są w preparatach do kąpieli, szamponach przeciwłupieżowych, lotionach, mydłach leczniczych, kremach
i maseczkach do pielęgnacji cery tłustej, trądzikowej zarówno przy
schorzenia trądziku pospolitego, jak i różowatego. Ponadto produkuje się
z nich wyciągi wodne, którymi można płukać jamę ustną, stosować przy odmrożeniach, oparzeniach, w sączących się ranach i przy opryszczce zewnętrznej.



Saponiny
(działanie resorbujące i odwadniające,
właściwości antybiotyczne i przeciwgrzybiczne)

Jest to duża grupa związków o różnorodnych właściwościach. Hamują procesy zapalne, działają przeciwobrzękowo, poprawiają ukrwienie tkanek, a w rezultacie ich dotlenienie i koloryt skóry. Przede wszystkim jednak obniżają napięcie powierzchniowe wody, tworząc pieniące się wodne roztwory. Zwiększają przepuszczalność błon komórkowych i ułatwiają wnikanie substancji odżywczych do skóry.
PREPARATY
Saponiny są składnikami mydeł, szamponów, płynów do mycia twarzy, preparatów do demakijażu, toników, żeli pod prysznic. Środki oczyszczające, preparaty do pielęgnacji stóp i nóg, skóry głowy.
ROŚLINY

Mydlnica lekarska, liście bluszczu, liście brzozy, goździk.

saponiny usuwają śluz, działają resorbująco i przeciwgrzybiczo (mydlnica, kasztanowiec zwyczajny, brzoza, agawa, palma juka),

Najczęściej stosowanymi surowcami saponinowymi są:
- kwiaty i korzenie pierwiosnka
- korzeń mydlnicy
- krzew dziewanny o silnych właściwościach regenerujących
- owoce kasztanowca- do wyrobu kremów, maseczek, maści, płynów do kąpieli i szamponów
- bluszcz pospolity- do produkcji płukanek przeciwłupieżowych, szamponów, płynów do kąpieli, lotionów i kremów do cery tłustej oraz jako dodatek do produkcji kremów wyszczuplających i leczących cellulit
- lukrecja gładka- ma działanie lecznicze, wykrztuśne, przeciwzapalne, przeciwwrzodowe. Ma zastosowanie w kremach, w maskach dla cer wrażliwych. Do produkcji kosmetyków hormonopodobnych, np. do kremów powiększających biust
- korzeń żeń - szeń- podnosi sprawność fizyczną i psychiczną. Zwalcza objawy starzenia, dlatego jest często stosowany w preparatach odmładzających, regenerujących, zwiększa elastyczność i jędrność skóry, spowalnia proces starzenia się skóry.

Saponiny są to naturalne mydła, obniżają napięcie powierzchniowe wody, wytwarzają pianę. Wykorzystuje się je do produkcji szamponów, płynów do kąpieli i past do zębów. Nadają się do oczyszczania cery wrażliwej i starzejącej się. Mają właściwości przeciwgrzybiczne, przeciwzapalne, przeciwobrzękowe, uszczelniające naczynia włosowate i przeciwbakteryjne. Ułatwiają przenikanie innym substancjom zawartym w kremach. Używa się ich w kuracjach odchudzających, w kremach wyszczuplających. Stosowane są jako naturalne emulgatory.


Fitohormony (hormony roślinne)

FITOHORMONY są to związki chemiczne otrzymywane z roślin, o budowie podobnej do hormonów ludzkich. Są to złożone substancje o działaniu przypominającym działanie kobiecych hormonów płciowych. Likwidują one wolne rodniki, opóźniają procesy starzenia się skóry. Stymulują regenerację naskórka i produkcję kwasy hialuronowego, zapewniającego odpowiednie nawilżanie skóry. Działają łagodząco i przeciwzapalnie. Pod ich wpływem poszerzają się naczynia krwionośne, a skóra staje się lepiej ukrwiona i odżywiona.

Fitohormony najczęściej wchodzą w skład kosmetyków przeznaczonych do pielęgnacji skóry dojrzałej, o obniżonej elastyczności i ze skłonnością do przesuszania naskórka. Fitohormony najczęściej występują w kiełkach zbóż (pszenicy, ryżu, kukurydzy), żeń-szeniu, soi, kończynie czerwonej, lucerynie, dzięgielu chińskim. Mają za zadanie powstrzymywać starzenie się skóry, poprawić jędrność skóry i jej sprężystość. Działają stymulująco, miejscowo dochodzi do zwiększenia komórek naskórka, zwiększa się stopień pofałdowania błony podstawnej. Są stosowane w kremach odżywczych i maskach kosmetycznych.

FITOHORMONY
Działanie zbliżone do estrogenów, chemicznie flawonoidy, fitosterole
Regenerują, pobudzają metabolizm, przeciwzapalne
Kremy do skóry dojrzałej, wrażliwej
Chmiel, drożdże, kiełki pszenicy, ekstrakt z owsa

FITOSTEROLE są pochodzenia roślinnego. Stanowią cenny surowiec kosmetyczny. Wzmacniają lipidową barierę naskórka i hamują utratę wody.


ŚLUZY

ŚLUZY są to naturalne substancje pochodzenia roślinnego. Zioła bogate w śluzy mają właściwości osłaniające. Zmniejszają podrażnienia, wiążą wilgoć.
Emulgator, preparaty po opalaniu, kremy nawilżające, środki zagęszczające.
Substancje czynne: pektyny, alantoina, polisacharydy, karagen .
Kwiat lipy, malwy, korzeń prawoślazu lekarskiego, liście podbiału, pektyna z jabłek.
Występują w prawoślaz, czarnej malwie, siemie lniane, kozieratce, glonach morskich (algach), w pigwie i w aloesie. Na skórę działają zmiękczająco, odświeżająco, nawilżająco, łagodząco na spierzchnięcia i wypryski alergiczne- zmniejszają świąd. Wyciągi wodne z preparatów śluzowych stosowane są do pielęgnacji cery bardzo wrażliwej i alergicznej. Śluzy pochodzące z alg wykorzystywane są w tabletkach na odchudzanie, regulują krwawienie, zmniejszają łaknienie i działają przeciwzaparciom.
Śluzy chronią skórę przed podrażnieniami (żywokost lekarski, aloes, chrzęścica),

ALKALOIDY są to związki chemiczne pochodzenia roślinnego, występujące głównie w roślinach w postaci soli kwasów organicznych. Do tej grupy substancji należy wiele związków o silnym działaniu, często tak silnym, że mogą zabić. Są to również bardzo pożyteczne dla nas substancje, które są stosowane nie tylko jako leki, ale występują dość często w naszej codziennej diecie. Alkaloidami są np.:
- nikotyna (w liściach tytoniu)
- strychnina (w nasionach kulczyby)
- kokaina (w liściach kokainowca)
- kurara (w owocach tykwy i łodygach bambusa)
- morfina (w makowcu - Opium)
- atropina (alkaloid wilczej jagody)
- kofeina, rezerpina, kodeina, chinina.

AZULENY są to substancje wykazujące działanie dezynfekujące, bakteriobójcze, przeciwzapalne, ściągające, zwężające naczynia krwionośne, hamujące wydzielanie histaminy. Pozyskuje się je z rumianku. Mają zastosowanie w preparatach do pielęgnacji jamy ustnej, w tonikach, kremach, emulsjach i w maseczkach. Przeznaczone są dla cery wrażliwej, naczyniowej i trądzikowej.

PEKTYNY są to cukry roślinne mające właściwości rozpuszczalne w roztworach wodnych, kiedy zastygają tworzą się galaretki, ma to wykorzystanie w kosmetyce, tworząc galaretki kosmetyczne. Występują m.in. w jabłkach, porzeczkach, poziomkach i marchwi. Pektyny działają neutralizująco na substancje toksyczne, działają odżywczo i leczniczo na skórę, powodując jej miękkość i delikatność. W kosmetyce wykorzystywane są do produkcji kremów beztłuszczowych. Dzięki właściwością odtruwającym organizm mają zastosowanie w preparatach dla cery trądzikowej.

BALSAMY są to naturalne wydzieliny pewnych gatunków drzew podzwrotnikowych. Są one roztworami lub zawiesinami żywicy w olejkach eterycznych. W zależności od swoich właściwości balsamy znajdują zastosowanie w lecznictwie, kosmetyce i przemyśle perfumeryjnym. Najbardziej znane to:
- balsam peruwiański- wykazuje silne właściwości aseptyczne i przeciwzapalne. Jest używany w preparatach kosmetycznych do pielęgnacji ciała oraz w przemyśle perfumeryjnym
- balsam styraksowy- używany jest do produkcji szminek, pudrów i lotionów oraz jako utrwalacz zapachów w przemyśle perfumeryjnym
- balsam kopajawa- wykazuje duże powinowactwo do keratyny włosa, stosowany jest w preparatach do pielęgnacji włosów.



ŻYWICE są to organiczne wydzieliny niektórych roślin. Wykazują silne właściwości aseptyczne, przeciwzapalne i ściągające.


Do głównych składników zawartych w ziołach stosowanych w kosmetyce należą:
Azuleny - dwupierścieniowe i półtoraterpenowe węglowodory, wchodzące w skład niektórych olejków lotnych. Wszystkie zioła zawierające w swoim składzie chemicznym azuleny wykazują działanie przeciwzapalne, bakteriobójcze, bakteriostatyczne, przeciwalergiczne, zmniejszają obrzęki. W kosmetyce surowce te stosuje się jako składniki masek ziołowych, napary do przemywań skóry w celach dezynfekcyjnych i łagodzących. Wyciągi z rumianku używane są jako składniki wielu preparatów kosmetycznych (płynów, mleczek, kremów, szamponów). Wyciągi azulenowe zalecane są między innymi do przemywań i okładów przy trudno gojących się ranach, po oparzeniach promieniami UV słonecznymi lub lampą kwarcową.
Antybiotyki - związki te działają bakteriobójczo i bakteriostatycznie, wytwarzane są przez pleśnie (penicylina), mchy a także przez rośliny kwiatowe.
Hormony roślinne - pełnią rolę katalizatorów i działają podobnie do hormonów ludzkich
Pektyny - są to rozpuszczające się w wodzie wielocukry, dające roztwory koloidalne i tworzące galaretki. Działają podobnie do działania śluzów, są łagodzące, przeciwzapalne i powlekające.
Saponiny -występują tylko u roślin jako bezazotowe związki organiczne o charakterze glikozydów, które z wodą tworzą roztwory koloidalne . W kosmetyce są składnikami masek ziołowych rozmiękczających, ułatwiających wprowadzenie do skóry innych związków chemicznych znajdujących się w ziołach. Służą do produkcji szamponów bez mydła oraz mydełek do zębów.

Związki flawonowe - mają właściwości witamino-podobne i farmakologiczne, działają przeciwzapalnie i przeciwalergicznie, były pierwszymi pigmentami roślinnymi używanymi do barwienia środków spożywczych i tkanin.
Garbniki - występują w soku komórkowym lub gromadzą się w specjalnych komórkach liści, kory czy owoców. Działają miejscowo słabo znieczulająco, znoszą odruchy bólowe, jak swędzenie i pieczenie. Wyciągi z ziół zawierających garbniki stosowane są do przemywań i płukań w celach przeciwzapalnych (np. przy łojotoku, trądziku, stanach zapalnych skóry)i bakteriobójczych, mają także działanie wirusobójcze. Ze względu na swe działanie stanowią grupę leków uzupełniających w takich przypadkach, jak opryszczka, oparzenia, sączące egzemy.
Związki krzemu - wywierają korzystny wpływ na ścianki naczyń krwionośnych, zmniejszając ich przepuszczalność, przez co są środkiem przeciwprzesiąkowym i przeciwzapalnym. Zioła z ich zawartością stosuje się przy wypadaniu włosów, kruchości paznokci, rozszerzonych naczyniach krwionośnych, żylakach, łupieżu, grzybicach oraz dla pojędrnienia skóry.
Związki śluzowe - zawierają witaminę C, lecytynę, substancje dezynfekujące, powlekające, osłaniające, natłuszczające, zmiękczające, przeciwzapalne. Rośliny zawierające śluzy mają właściwości zachowywania ciepła, dlatego stosuje się je jako kataplazmy a także jako składnik masek, płynów do pielęgnacji całego ciała i kremów dla cer wrażliwych
Zioła na ogół kojarzymy z roślinami nie będącymi drzewem ani krzewem. Tymczasem wiele ziół otrzymujemy właśnie z drzew, z ich liści, kory czy korzeni. Surowiec zielarski pozyskuje się czasem tylko z wybranej części rośliny np. z nasion, ale każda z tych części ma odmienne działanie i w odmienny sposób służy człowiekowi oraz zwierzętom. Zioła to wielki dar od Natury. Wykorzystujemy je od tysięcy lat do leczenia różnych chorób, w kosmetyce, a także w naszych kuchniach jako przyprawy.

Metody pozyskiwania ziół:

Najprostszym zabiegiem pozyskiwania roślin zielarskich jest ich zbiór ze stanowisk naturalnych. Dotyczy to jednak tylko gatunków krajowych, i to tych których zasoby są bardzo duże. Zbiór ze stanu naturalnego jest uciążliwy i pracochłonny. Surowiec roślinny powinien pochodzić z miejsc ekologicznie czystych. Rośliny zbierane ze stanowisk naturalnych: bez czarny, brzoza, głóg, jałowiec pospolity, kasztanowiec zwyczajny, krwawnik pospolity, lipa, mniszek lekarski (pospolity), pokrzywka zwyczajna, dzika róża.
Obecnie z upraw otrzymuje się 75% surowców zielarskich dla przemysłu farmaceutycznego. Istnieją całe plantacje tych roślin. Uprawia się głównie gatunki rodzime, ale także gatunki z innych stref klimatycznych, które się wcześniej aklimatyzuje. Dzięki uprawie ziół istnieje możliwość otrzymania odmian o określonym składzie chemicznym, odporności na choroby i szkodniki. Zaletą takiej uprawy jest także możliwość jej zmechanizowania, co ułatwia wykonywanie zabiegów uprawowych.

Niektóre zioła pochodzące z upraw: bazylia pospolita, kminek zwyczajny, koper włoski, mięta pieprzowa, majeranek ogrodowy, prawoślaz lekarski, rumianek pospolity, szałwia lekarska, tymianek właściwy.
Zioła zbiera się w 4 okresach: wiosennym, letnim, jesiennym i zimowym. Następnie są one suszone w specjalnych suszarniach i przechowywane w dostosowanych do tego przechowalniach.
16 - 20% produkcji światowej ziół należy do Polski. Z czego ok. 80% to zioła pochodzące z upraw (ok. 60 gatunków), a 20% - ze stanowisk naturalnych.

Kiedy zbierać ?
 
Zioła powinno się zbierać w czasie słonecznej, bezdeszczowej pogody, najlepiej późnym rankiem, tuż po obeschnięciu porannej rosy. Nie powinno się rozdrabniać ziół, gdyż powoduje to rozkład wartościowych substancji. Zioła nie powinny być po zebraniu ugniatane w pojemnikach, w których są zbierane, a także nie powinny być zbyt długo w nich przechowywane, gdyż w przeciwnym razie szybko się zaparzają, ciemnieją i tracą swoje walory.
 
Gdzie i jak suszyć ?
 
Zioła należy suszyć tylko w miejscach ocienionych, zadaszonych, przewiewnych. W czasie suszenia temperatura nie powinna przekroczyć 35oC, gdyż inaczej zawarte w ziołach olejki lotne się ulatniają. Ziół nie wolno suszyć na słońcu, gdyż powoduje to odbarwienie i rozkład wielu cennych substancji. Zioła powinno się rozkładać w cienkich warstwach, gdyż inaczej będą się zaparzały i pleśniały. Suszenie ziół musi być szybkie i sprawne.
 

Okazuje się bowiem, że jeszcze w niewyschniętych ziołach ciągle aktywne są pewne enzymy rozkładające użyteczne substancje. Zioła w temperaturze pokojowej schną około 4-9 dni. Ususzonych ziół nie wolno przetrzymywać zbyt długo w miejscach suszenia. Osiada na nich kurz i tracą one na wartości.
Jak przechowywać ?
 
Zioła najlepiej przechowywać w płóciennych woreczkach, czystych torebkach papierowych, ciemnych pojemnikach szklanych bądź w szczelnych i suchych pudełkach. Nie powinno się przechowywać ziół i przypraw w opakowaniach z folii.
 
Nie powinno się rozdrabniać, ani ugniatać ziół, gdyż powoduje to rozkład wartościowych substancji.
 
Wszystkie zioła i przyprawy powinno się przechowywać w miejscach suchych, w miarę chłodnych, z daleka od produktów mających, intensywny i przenikliwy zapach.
 
Ususzone zioła w ten sposób zachowują zwykle przydatność do 15 miesięcy, a mocno rozdrobnione do 12 miesięcy.

Przechowywanie surowców roślinnych:

Zioła przechowujemy w chłodnym i suchym miejscu gdyż susz jest surowcem higroskopijnym, chłonie wilgoć z powietrza, z dala od źródeł silnych zapachów. Pojemniki do przechowywania surowców zielarskich powinny być szczelne i ciemne. Listki zrywamy z łodyg i wkładamy luźno do słoików, nie ugniatając. Staramy się przy tym roślin nie kruszyć, ponieważ im bardziej jest ona rozdrobniona, tym ma większą powierzchnię i bardziej zniszczone są ściany komórkowe i tym samym powoduje to szybsze ulatywanie substancji (zwłaszcza olejków eterycznych) oraz rozkład związków chemicznych (szczególnie utlenianie glikozydów i garbników).
Nasiona przechowujemy w papierowych torbach. Surowce łatwo pochłaniające wodę i aromatyczne (np. ziele konwalii, liście melisy) przechowuje się w szczelnych naczyniach szklanych lub metalowych.
Nie zaleca się przechowywania suszu w woreczkach foliowych (polietylenowych), ponieważ tworzywo sztuczne wchłania olejki eteryczne. Rośliny niedokładnie wysuszone i umieszczone w szczelnie zamykanym, szklanym pojemniku, mogą pleśnieć. Dodatkowo w suszu o zbyt wysokiej wilgotności mogą rozwijać się różne szkodniki.
Nie zaleca się przechowywania ziół dłużej niż 12 miesięcy.

Sposoby przyrządzania ziół

Napar

Przyrządza się je z surowców zawierających olejki lotne lub substancje nienadające się do długiego gotowania. Zioła zalewa się wrzącą wodą i zostawia pod przykryciem do ostygnięcia. Napar cedzimy przed spożyciem.
W metodzie tej substancje czynne wydobywamy z surowca roślinnego do wyciągu wodnego.
Napar pozwala wydobyć z ziół substancje czynne. Półtorej garści świeżych ziół lub 30g suszonych wsypujemy do porcelanowego lub żaroodpornego naczynia, następnie zalewamy te zioła 2,5 szklanki wrzącej wody po czym szczelnie je przykrywamy. Pozostawiamy to na 30 minut a następnie odcedzamy. Tak przygotowany napar przechowujemy w lodówce ale nie dłużej niż 3 dni.


Odwar

Rozdrobnione zioła zalewa się odpowiednią ilością wody i doprowadza do wrzenia na wolnym ogniu. Gotujemy 5 do 10 minut. Po przestygnięciu odcedzamy. Jest przygotowywany przeważnie z twardych części roślin (korzeń, łodyga, nasiona).
ODWAR
30g ziół należy rozdrobnić i wrzucić do żaroodpornego naczynia. Dodać 2,5 szklanki wody a następnie doprowadzić do wrzenia i gotować przez 30 minut. W trakcie gotowania powinno się odparować połowę płynu. Następnie należy odcedzić, ostudzić i wlać do butelki. Tak powstały odwar przechowujemy w lodówce jednak należy go zużyć w ciągu kilku dni.
Zioła zawierające składniki łatwiej rozpuszczalne w wodzie gotuje się krócej. Te odporne na działanie wysokiej temperatury lub bardzo twarde (kory, korzenie) - dłużej.


Odwaro-napar
Najpierw przygotowuje się odwar ziół, które wymagają gotowania, a następnie tym odwarem zalewa się pozostałe zioła, przyrządzając z nich napar. Po zaparzeniu zioła należy odcedzić.


Nalewka
Nalewką nazywamy alkoholowy wyciąg z rośliny. Zioła układamy w naczyniu ze szczelnym zamknięciem, zalewamy 70% spirytusem w proporcjach 1:10 (10 g ziół na 100 g alkoholu). Odstawiamy w ciepłe miejsce na 4 do 6 tygodni. Po upływie tego czasu odcedzamy nalewkę, przelewamy ją do ciemnych butelek. Przechowujemy w ciemnym miejscu.

Macerat
Macerat to zimny wyciąg przygotowany najczęściej z ziół zawierających śluzy. Surowiec zielarski zalewa się letnią, przegotowaną wodą. Pozostawia się prze z3 do 10 godzin w temperaturze pokojowej. Po przecedzeniu i wyciśnięciu surowca macerat należy zużyć w ciągu jednego dnia.
MACERAT
Jest przyrządzany przeważnie z ziół, które tracą swoje właściwości w trakcie podgrzewania, używa się do tego celu oliwy, octu bądź też alkoholu. Należy ułożyć wcześniej rozdrobnione zioła na spodzie szklanego naczynia a następnie zalać używanym przez nas środkiem do maceracji. Następnie zamykamy to szklane naczynie i pozostawiamy go na dwa tygodnie, należy jednak pamiętać aby codziennie potrząsać naczyniem. Po upływie dwóch tygodni należy odcedzić a następnie dołożyć do powstałego maceratu świeże zioła. Wszystkie te czynności powtarza się do momentu aż uzyskiwany roztwór będzie silno pachniał ziołami. Odcedzamy i przelewamy do butelki, zamykamy butelkę. Macerat ma długi okres przechowywania.

Kompres
Do kompresów ziołowych nadają się prawie wszystkie rośliny lecznicze. Najpierw przyrządzamy napar z wybranych ziół. Następnie w gorącym naparze moczy się lnianą lub bawełnianą chusteczkę i przykłada na 5 do 15 minut na chore miejsce.
Zabieg należy powtarzać 3-kronie.
KOMPRES
Jest bardzo dobrym środkiem odświeżającym skórę zmęczoną, źle ukrwioną i suchą. Gorące albo zimne kompresy zmiękczają warstwę rogową naskórka, stymulują ukrwienie, a także oczyszczają pory. Do wykonania kompresu najpierw należy przygotować napar, a następnie przecedzamy go przez gęste sito, moczymy gazę w gorącym naparze i przykładamy na 10 do 15 minut na potrzebujące miejsce.

Olej ziołowy
Roztarte moździerzu zioła układa się luźno w szklanym naczyniu i zalewa olejem słonecznikowym. Następnie słoik zakrywamy gazą, odstawiamy w ciepłe miejsce na 3 do 4 tygodni. Każdego dnia należy mieszać i wstrząsać zawartość naczynia. Na koniec zioła odcedzamy, a odcedzonym olejem zalewamy świeże zioła.
Czynność tę powtarzamy kilkakrotnie, aż do uzyskania oleju o silnym zapachu ziół.

Ocet ziołowy
Do słoika wkładamy zioła i zalewamy je octem jabłkowym lub winnym. Zostawiamy na 2-3 tygodnie pod przykryciem. Po tym okresie zlewamy ocet i przelewamy go do butelek. Ocet ziołowy należy przechowywać w ciemnym i chodnym miejscu.

Maski ziołowe
Dwie łyżki sproszkowanych ziół zalać letnią wodą i podgrzewać stale mieszając, aż do zagotowania. Maska powinna być papkowata. Ciepła maskę nanosimy na skórę drewnianą szpatułką, przykrywamy ligniną, folia i ręcznikiem w celu utrzymania temperatury. Maska ziołowa może być stosowana jako maska odżywcza lub rozpulchniająca i rozgrzewająca.
 
W kosmetykach ziołowych rzadko stosuje się pojedynczy surowiec.
Najczęściej łączy się kilka roślin, by zwiększyć zakres i efektywność działania stosowanych wyciągów roślinnych.

KĄPIELE ZIOŁOWE



KĄPIELE ZIOŁOWE
Zioła są znakomitym dodatkiem da kąpieli. Mają zarówno właściwości aromatyczne, jak i lecznicze. W zależności od rodzaju ziół kąpiele te dają różne efekty. Większość ziół odświeża i rozluźnia skórę naszego ciała, niektóre przyjemnie je rozgrzewają. Poprawiają krążenie krwi i przyspieszają regenerację organizmu. Wykazują działanie przeciwzapalne, ściągające, bakteriobójcze oraz łagodzą i ujędrniają skórę. Kąpiele ziołowe przyrządza się na różne sposoby, najczęściej przez wywar lub włożenie lnianego woreczka z ziołami do wanny.
Wyróżniamy kąpiele o działaniu:
- odprężającym - z dodatkiem chmielu, jaśminu, rumianku, lipy
- oczyszczającym - z melisą, rumiankiem, tymiankiem lub płatkami róż
- pobudzająco-pojędrniającym - ze skrzypem, rozmarynem, pączkami sosny
- przeciwzapalnym - w tym celu użyjemy rumianku i lipy
- zmniejszające pocenie się - należy dodać pokrzywę, szałwię lub macierzankę
- przy trądziku i infekcjach ropnych - dobrze spisuje się skrzyp, orzech włoski, mięta, szałwia,
- do złagodzenia dolegliwości przy żylakach - pomoże nagietek, rumianek, kasztanowiec, skrzyp.

W celu przygotowania takiej kąpieli wsypuje się 200 do 300 g ziół do płóciennego woreczka i wkłada do wanny. Można też dodać ziół w postaci naparów lub odwarów. W zależności od rodzaju ziół przygotowuje się kąpiele o działaniu:
uspokajająco-kojącym: lawenda, lipa, melisa, rumianek, paczki sosny
pobudzająco-pojędrniającym: skrzyp, rozmaryn, pączki sosny
leczącym dolegliwości trądzika pospolitego i infekcji ropnych: fiołek trójbarwny, skrzyp, mięta, orzech włoski, szałwia, nostrzyk, kora dębu
przeciwzapalnym: rumianek, lipa
zmniejszającym nadmierną potliwość: pokrzywa, szałwia, macierzanka, paczki sosny
łagodzącym dolegliwości występujące przy żylakach: nagietek, żywokost, rumianek, kasztanowiec, skrzyp

Ziołowa pielęgnacja skóry

Niewątpliwą zaletą ziół jest łatwość, z jaką są wchłaniane przez skórę, włosy i paznokcie.
Najczęściej w preparatach kosmetycznych wykorzystuje się nagietek, pokrzywę, rumianek, skrzyp polny, szałwię czy świetlik lekarski, ale także wiele innych ziół, jak choćby rozmaryn, lawenda, dąb, kozieradka, łopian i mydlnica lekarska.
Skuteczność preparatów pochodzenia roślinnego zależy od znajdujących się w nich substancji czynnych. W kosmetykach stosuje się krasnorosty, sinice, brunatnice, zielenice i inne, które zapewniają odpowiedni poziom nawilżenia skóry, poprawiają elastyczność, pobudzają metabolizm komórkowy oraz napięcie tkanek, mają działanie bakteriostatyczne, antywirusowe oraz stabilizują konsystencję preparatów kosmetycznych i zwiększają ich gęstość.

Pielęgnacja skóry z wykorzystaniem ziół zależy od jej rodzaju, właściwości, potrzeb i problemów.
- do cery suchej -- zioła chroniące skórę przed przesuszeniem i szybkim odwodnieniem Służą jej przede wszystkim zioła zawierające składniki śluzowe, witaminę C i P, flawonoidy, związki krzemu oraz pektyny działające osłonowo na skórę,
(kwiat pomarańczy, mniszek lekarski, ogórecznik, pietruszka, lipa, siemię lniane)
- do cery tłustej - składniki bakteriobójcze, przeciwzapalne (łopian, dziurawiec), ściągające (pokrzywa), rozpulchniające i rozmiękczające (len, siemię lniane).,
- do cery wrażliwej - ogórecznik, pietruszka, rojnik, szczaw - łagodzą podrażnienia
- do cery normalnej - lipa, prawoślaz, nasiona lnu, kozieradka
- do cery dojrzałej - mniszek lekarski, czarny bez - działają regenerująco i odmładzająco

Bardziej skomplikowana jest pielęgnacja cery mieszanej. Stosuje się preparaty podwójne: inne na partie tłuste, inne na suche.

Mieszanki ziół stosujemy również w peelingach ziołowych. Są to m.in. sole mineralne, żelazo, fosfor, potas, kwas krzemowy, proteiny, garbniki, substancje śluzowe, fitohormony, enzymy i witaminy. W ten sposób możemy zmniejszyć pory, ograniczyć powstawanie zaskórników, rozjaśnić plamy barwnikowe, wygładzić niewielkie zmarszczki, zmniejszyć rozstępy i cellulit.

Zioła zawierają wiele składników aktywnych, które mają szerokie zastosowanie w kosmetyce. Oto zestawienie najpopularniejszych ziół wraz z opisem ich właściwości.

Aloes (Aloe) - ma działanie antyseptyczne, powoduje przekrwienie skóry. Stosowany w maskach ziołowych., a także przy owrzodzeniach.

Arnika górska (Arnica montana) - ma działanie przeciwzapalne. Stosowana jest w okładach na krwiaki i stłuczenia, przyspiesza gojenie się ran.

Brzoza ( Betula) - ma działanie przeciwzapalne, odkażające, ściągające. Wyciąg z liści brzozy stosuje się w kosmetykach do pielęgnacji włosów.

Bez czarny (Sambucus nigri) - zmniejsza przepuszczalność i kruchość naczyń krwionośnych, działa przeciwzapalnie, ma wpływ na przemianę materii. Napar z kwiatu bzu czarnego stosuje się do płukania jamy ustnej w stanach zapalnych błon śluzowych. Wchodzi w skład maseczek ziołowych do cery tłustej, trądzikowej, łojotokowej. Napar z kwiatów i odwar z owoców pije się przy łuszczycy.

Chmiel (Flos Humulus) - kwiat oraz szyszki mają działanie ściągające i bakteriostatyczne. Zawiera fitoestrogeny. Wyciąg z chmielu wchodzi w skład kremów regeneracyjnych, maseczek, szamponów do włosów.

Dzika róża (Rosa canina) - owoc dzikiej róży jest szczególnie bogaty w witaminy. Wyciąg ma działanie ściągające i wybielające, stosowany w różnych preparatach do pielęgnacji skóry.

Dziurawiec (Hypericum) - ma właściwości ściągające, przeciwbakteryjne i przeciwzapalne. Zewnętrznie stosuje się w trudno gojących się ranach.

Fiołek trójbarwny (Viola tricoloris) - działa na przemianę materii, dlatego ma zastosowanie w leczeniu trądziku młodzieńczego. Stosowany również do okładów i masek przy oczyszczaniu skóry, zwłaszcza przy cerze problematycznej.

Jaskółcze ziele (Chelidonium majus) - działa kojąco, bakteriostatycznie i cytostatycznie. Wysuszone zioła stosuje się w maseczkach ziołowych. W medycynie ludowej do usuwania brodawek.

Kłącze tataraku (Rhizoma Calami) - stosowany przy łupieżu i wypadaniu włosów. Używany także w maseczkach ziołowych. Olejek z kłącza tataraku jest składnikiem kompozycji zapachowych.

Kora dębowa (Cortex Quercus) - ma działanie przeciwzapalne i ściągające. Odwary z kory dębowej stosuje się do kąpieli, przy nadmiernym poceniu nóg, odmrożeniach.

Kora kasztanowca (Cortex Hippocastani) - działa przeciwzapalnie, zwiększa odporność naczyń włosowatych. Stosowana w maseczkach ziołowych i kremach dla cery naczynkowej. Używana również w leczeniu żylaków.

Lawenda - (Lavandula) - ze względu na zapach i działanie odkażające stosowana jest do aromatycznych kąpieli, szeroko wykorzystywana w przemyśle perfumeryjnym.

Lipa ( Tilia) - stosuje się do kąpieli, jako napar i składnik kremów do cery wrażliwej, podrażnionej i łatwo pierzchnącej.

Liść orzech włoskiego (Folium Juglandis) - ma właściwości ściągające i antyseptyczne. Stosuje się w stanach zapalnych skóry i błon śluzowych. Sok z liści barwi włosy na kasztanowo. Jako składnik balsamów do ciała nadaje skórze brązowawy, opalony odcień.

Łopian (Bardana) - wyciąg stosowany jest w łojotokowym zapaleniu skóry, trądziku, czyrakach. Ma działanie ściągające, dezynfekujące. Stosowny w kosmetykach do włosów przetłuszczających się.

Macierzanka (Thymus) - ma działanie ściągające, przeciwzapalne, bakteriobójcze. Stosuje się do kąpieli i okładów.

Mydlnica (Saponaria) - saponiny zawarte w mydlnicy działają zmiękczająco i oczyszczająco na skórę. Korzeń mydlnicy stosowany jest w szamponach do mycia włosów przy łojotoku, a także w maseczkach ziołowych.

Nagietek (Calendula) - ma działanie regenerujące i kojące. Stosowany w okładach i maściach na oparzenia i rany. Ekstrakt z nagietka jest składnikiem toników, maseczek i kremów łagodzących podrażnienia.

Nostrzyk (Melilotus) - ma właściwości zmiękczające, wchodzi w skład maseczek dla cery tłustej. Zewnętrznie stosuje się na trudno gojące się rany.

Pokrzywa (Urtica) - bogata w sole mineralne. Wyciąg z liści pokrzywy stosuje się w szamponach do włosów przetłuszczających się, ze względu na jej działanie przeciwłojotokowe.

Prawoślaz (Althaea) - ma działanie zmiękczające i łagodzące. Stosowany do okładów, maseczek.

Rumianek ( Chamomilla) - ma właściwości przeciwzapalne, łagodzące i bakteriostatyczne. Rozjaśnia włosy, nadaje im złocisty odcień.

Rozmaryn (Rosmarinus officinalis) - wyjątkowo aromatyczny, ma właściwości ściągające. Ma zastosowanie w preparatach ujędrniających skórę, przeciwdziała tworzeniu się zmarszczek. Stosowany także do kąpieli.

Siemię lniane (Semen linii) - działa na skórę rozgrzewająco i zmiękczająco.

Soja (soja hispida) - lecytyna sojowa stosowna jest w mleczkach do oczyszczania cer wrażliwych, źle znoszących mydło.

Skrzyp polny (Equisetum) - dzięki zawartości kwasu krzemowego jest stosowany w preparatach do włosów ze skłonnością do łupieżu i wypadania. Działa wysuszająco. Wzmacnia płytkę paznokcia.

Szałwia (Salvia officinalis) - działa odkażająco, ściągająco, przeciwzapalnie i przeciwłupieżowo. Zalecana do picia przy nadmiernej potliwości. Zewnętrznie - do kąpieli i okładów. Wysuszone liście są składnikami maseczek i naparów ziołowych.

ARNIKA GÓRSKA
Wzmacnia i uszczelnia ona ściany naczyń włosowatych, przyspiesza gojenie się ran, ma działanie przeciwzapalne, zmniejsza obrzęki i bolesność. Ze względu na swe właściwości arnika jest podstawowym składnikiem kremów do pielęgnacji cery naczynkowej oraz kremów bądź balsamów do pielęgnacji nóg. Stosuje się ją także do pielęgnacji cery z problemami trądzikowymi. Nalewki z arniki stosuje się na zwichnięcia, rany, stłuczenia, dla łagodzenia bólów reumatycznych, a także na odmrożenia i odleżyny.


KWIAT CHMIELU
Ma on działanie ściągające i bakteriostatyczne. Dzięki dużej zawartości hormonu roślinnego, który ma właściwości regenerujące oraz odżywcze, chmiel koi skórę, łagodzi a także odżywia ją i napina. Dodaje się go do relaksujących kąpieli.


KWIAT NAGIETKA
Ma on działanie regenerujące i gojące, działa także przeciwzapalnie i bakteriobójczo. Dzięki zewnętrznemu stosowaniu zmniejsza on kruchość naczyń krwionośnych a także przyspiesza bliznowacenie uszkodzonej skóry. Płatki nagietka dodaje się do kąpieli i do kremów w celu oczyszczenia i zmiękczenia szorstkiej skóry.

KWIAT RUMIANKU
Ma działanie przeciwzapalne i łagodzące, wpływa także przeciwzapalnie i kojąco. Oczyszcza i regeneruje, jest używany do twarzy a także do moczenia rak w celu ich zmiękczenia i wybielenia. Często stosuje się go do przemywania oczu lub jako kompresy łagodzące stany zapalne.

LIŚCIE ROZMARYNU
Ujędrniają skórę, przeciwdziałają tworzeniu się zmarszczek. Ma działanie wzmacniające, tonizujące i antyseptyczne. Wzmacnia skórę i dogłębnie ją oczyszcza. Liście dodane do kąpieli pobudzają krążenie krwi.

LIŚCIE SZAŁWII
Zioło ma działanie ściągające, przeciwzapalne oraz odkażające, doskonale oczyszcza i ściąga pory. Liście szałwii dodaje się do płukania siwych włosów. Herbatka z szałwii jest stosowana przy nadmiernej potliwości.

ZIELE DZIURAWCA
Ma działanie ściągające i przeciwbakteryjne. Pomaga w leczeniu stłuczeń, ran, żylaków, wrzodów i oparzeń słonecznych. Herbatka z dziurawca była używana do uśmierzania bólu, jako środek uspokajający oraz przy anemii, reumatyzmu, bólach głowy i przy zdenerwowaniu. Dziurawca nie należy stosować przy dużym słońcu gdyż może spowodować udar oraz przebarwienia skóry. Należy go używać bardzo ostrożnie.

FIOŁEK
Działa na przemianę materii, jest to łagodny, uśmierzający środek ściągający. Wywar z fiołka służy do przemywania oczu i płukania ust. Fiołek jest dodawany do maseczek kosmetycznych.

ZIELE SKRZYPU
Działa wysuszająco, stosowane jest przy łupieżu i wypadaniu włosów. Skrzyp zawiera liczne witaminy i minerały, picie herbaty ze skrzypu wzmacnia paznokcie oraz wzbogaca krew. Okłady pomagają w leczeniu ran i wrzodów, a wywar stosowany jest zewnętrznie jako środek ściągający.


KORZEŃ ŁOPIANU
Ma działanie dezynfekujące i ściągające. Jest stosowany przy łojotokowym zapaleniu skóry, trądziku młodzieńczym a także w leczeniu czyraków.

KORZEŃ PRAWOŚLAZU
Ma działanie zmiękczające i łagodzące dla skóry. Gotowane liście lub sok z korzeni wpływają na suchą skórę rąk, suche włosy, łagodzą oparzenia słoneczne. Prawoślaz stosuje się także do maseczek a także jako kompres na oczy oraz do okładów na miejsca zapalne.

KORZEŃ KASZTANOWCA
Ma działanie przeciwzapalne, wpływa na zwiększenie odporności naczyń krwionośnych.

ŻYWOKOST
Jest dobry do szorstkiej i zniszczonej skóry. Zawiera allantoinę, która przyspiesz odnowę komórek. Napar można dodawać do kąpieli w celu zregenerowania i zmiękczenia suchej skóry.

ALOES
Ma działanie łagodzące i gojące. Sok z liści stanowi składnik kremów nawilżających specjalnie dla suchej cery. Aloes dodawany do szamponów przynosi ulgę dla suchej i swędzącej skóry głowy. Szybko likwiduje podrażnienia i zaczerwienienia skóry, a także stany zapalne. Łagodzi poparzenia słoneczne. Aloes stosuje się do okładów na popękaną skórę.

MIŁORZĄB JAPOŃSKI
Stosowany zewnętrznie pobudza i poprawia krążenie, zmniejsz kruchość naczyń krwionośnych oraz uelastycznia je. ALGI MORSKIE Wykazują działanie nawilżające, oczyszczające, regenerujące, gojące a także odchudzające i przeciwbakteryjne.

MNISZEK LEKARSKI
Stosowany jest do płynów oczyszczających do cery suchej i starzejącej się.

MIĘTA
Mocny odwar leczy popękaną skórę dłoni, rozjaśnia cerę. Mięta jest środkiem pobudzającym ściąganie skóry.

ŚWIETLIK
Jest stosowany do łagodzenia stanów zapalnych oka, a także przy zmęczeniu i innych dolegliwościach oczu. Używany jest także w leczeniu gardła, kataru siennego oraz przeziębienia. Świetlik jest stosowany przede wszystkim w leczeniu dolegliwości oczu. Stosuje się go w postaci kompresów i okładów, które przyspieszają gojenie się ran. LEN Dzięki zawartości śluzu działa jako środek osłaniający. Napar z nasion pomaga w leczeniu infekcji płucnych, jako okłady stosuje się len w leczeniu czyraków i stanów zapalnych skóry.

Zioła też szkodzą!
Napary z niewłaściwie dobranych ziół mogą spowodować pogorszenie stanu zdrowia lub zatrucie w przypadku przedawkowania. Pamiętajmy! Zioła nie leczą wszystkich chorób, a źle użyte mogą zaszkodzić! Nie wolno zbierać i stosować ziół silnie działających, wymagających ścisłego dawkowania, które niewłaściwie zażywane - mogą spowodować zatrucie, a nawet śmierć. Jest wiele takich ziół np. arnika, wrotycz, wilcza jagoda, bielun, paprotka słodka, psianka, makówki, miłek wiosenny, konwalia, kopytnik, glistnik, ciemiernik, sasanka, ciemiężyca, zimowit, tutek czarny, szalej, blekot, tojad, naparstnica, przestęp pospolity, żarnowiec miotlasty. wilczomlecz, narecznica samcza, śnieguliczka, bagno zwyczajne.


Otrzezenia:
Ziol nie stosowac u niemowlat i dzieci bez kontroli lekarza, nie stoswoac jeśli nie znamy właściwości, jeśli się zdecydujesz skonsultuj się z lekarzem może być reakcja z przyjmowanymi lekami. Ostrożnie w ciazy, podczas laktacji kontrola z lekarzem.

26


Wyszukiwarka