FX Chem 2

Wersja 2.106.1

(2013)

Instalka

http://www.efofex.com/

Edytor wzorów chemicznych

współpracujący z MS Word

Przekład

Robert Wiśniewski

http://chomikuj.pl/bobwis

Jeśli wpisujesz tekst chemiczny korzystając z procesorów tekstu takich jak Word, WordPerfect lub WordPro i musisz wprowadzać równania chemiczne, wówczas powinieneś rozważyć korzystanie z programu FX Chem v.2. Ta mała aplikacja działająca samodzielnie, jest również dodatkiem add-in do procesorów tekstu. Pozwala ona na łatwe wpisywanie większości wzorów i równań chemicznych ze strzałkami pojedynczymi i podwójnymi, katalizatorami, warunkami, opisami stanu fizycznego, a nawet z notacją ładunków. Jedynym ograniczeniem jest to, że nie można rysować wzorów strukturalnych, ale trudno tego oczekiwać od małego dodatku add-in. Program świetnie integruje się z edytorem Word wstawiając swoje przyciski do jego pasków narzędzi, co pozwala na natychmiastowe wprowadzanie tworzonych równań do dokumentów Worda.

SPIS TREŚCI

1. Możliwości programu

1.1. Podstawowe koncepcje

1.2. Nowości w wersji 2

1.2.1. Chemia jądrowa

1.2.2. Chemia wszędzie

1.2.3. Zapobieganie formatowaniu

1.2.4. Lepsze sterowanie

1.2.5. Równania wielowierszowe

1.2.6. Lepsza obsługa jonów i inne konstrukcje chemiczne

1.2.7. Arkusz szybkich odwołań

2. Warunki licencyjne

2.1. Warunki ogólne

2.2. Licencja jednego użytkownika

2.3. Korzystanie z subskrypcji osobistej

2.4. Pełna licencja sieciowa / subskrypcja

2.5. Licencja dystrybucyjna / subskrypcja

2.6. Szczegóły

3. Instalacja

3.1. Wymagania systemowe

3.2. Instalowanie FX Chem  w komputerze

3.3. Uwagi instalacyjne

3.3.1. Uprawnienia Administratora

3.3.2. Dodawanie do Worda

3.3.3. Rejestracja

3.3.4. Adobe Acrobat

3.3.5. Zmiany w programie FX Chem  (opcja zaawansowana)

3.3.6. Automatyczna rejestracja i konfiguracja (opcja zaawansowana)

4. FX Chem  i Word

4.1. Dodawanie FX Chem  do Worda

4.2. Korzystanie z MS Word

5. Korzystanie z programu

5.1. Dostęp do FX Chem

5.2. Jak wprowadzać równania

5.3. Strzałki

5.4. Tekst nieformatowany

5.5. Chemia jądrowa

5.6. Równania wielowierszowe

5.7. Edycja równań

5.8. Co(NO3)2 staje się CO(NO3)2

5.9. Stopnie

5.10. Delta H

5.11. Neutrina i antyneutrina

5.12. Zmiana równań

5.12.1. Menu Narzędzia | Czcionki

5.12.2. Menu Narzędzia | Opcje

5.13. Ustawianie poziomu

5.14. Jak można ustawić właściwy poziom równania

5.14.1. Makropolecenia

5.14.2. Zmiana ustawień poziomu

5.14.3. Ekran a drukarka

5.14.4. Mała sztuczka w Wordzie

5.14.5. Nie czekać zbyt długo

5.14.6. Zmiana rozmiaru w pionie po utworzeniu - Przycisk poziomu

5.15. Chemia organiczna

5.16. Czy FX Chem równoważy nawiasy ?

5.17. Moje równania nie są poprawnie formatowane

5.18. Sztuczki poprawiania

1. Możliwości programu

1.1. Podstawowe koncepcje

Idea jest prosta.

Gdy chcemy wprowadzić poniższe równanie do dokumentu:

musimy stracić trochę czasu na odpowiednie sformatowanie tego co wpisujemy zwracając uwagę na to, czy wszystko znajduje się na właściwym miejscu.

Program FX Chem wykonuje to łatwo. Wystarczy załadować FX Chem i wpisać:

mno4-(aq) + 8h+(aq) + 5e- < > mn2+(aq) + 4h2o(l)

Nie trzeba nic formatować Nie trzeba nawet pamiętać o poprawnym wpisywaniu dużych i małych liter. Program FX Chem wykona te transformacje i sformatuje wynikowe równanie. Nie musimy nawet dotknąć myszki. Nie trzeba wskazywać co ma się gdzie znaleźć, Wystarczy wpisać główną informacje.

1.2. Nowości w wersji 2

1.2.1. Chemia jądrowa

Program FX Chem obsługuje teraz równania chemii jądrowej.

Wystarczy wprowadzić liczbę masową i atomową nawiasach klamrowych, a program sformatuje równanie za nas.

Przykładowo po wpisaniu:

{238,92}u + {1,0}n => {239,92}u => {239,93}Np + {0,-1}e

uzyskamy:

1.2.2. Chemia wszędzie

FX Chem nie interpretuje tekstu znajdującego się nad lub pod strzałką reakcji. Program FX Chem v.2 korzysta z chemii w różnych miejscach. Można nawet zagnieżdżać strzałki

Przykładowo, po wpisaniu:

naoh(s) =h2o> na+(aq) + oh-(aq)

otrzymamy:

1.2.3. Zapobieganie formatowaniu

Gdy chcemy w równaniu wstawić tekst niesformatowany należy go zamknąć w cudzysłowach. Program FX Chem pozostawi go bez zmiany;

Przykładowo, po wpisaniu:

c6h12o6(aq) ="drożdże"> 2c2h5oh(aq) + 2co2(g)

otrzymamy:

1.2.4. Lepsze sterowanie

Można uzyskać lepszą kontrolę nad pracą FX Chem. Wystarczy w tym celu otworzyć poniższe okienko dialogowe opcji przez wybranie polecenia menu Tools | Options lub przez kliknięcie przycisku
w pasku narzędzi

Uwaga - Równania wyświetlane w tym okienku dialogowym nie muszą mieć sensu chemicznego. Mają one wyłącznie znaczenie informacyjne.

1.2.5. Równania wielowierszowe

Program FX Chem może teraz obsługiwać wiele wierszy z równaniami, a nie tylko jeden wiersz.

1.2.6. Lepsza obsługa jonów i inne konstrukcje chemiczne

Uwzględniając komentarze użytkowników, program FX Chem obsługuje teraz znacznie więcej chemii z mniejszą liczbą błędów. Ze względu na charakter tego programu, zawsze można znaleźć coś, czego on nie obsługuje, ale teraz liczba tych przypadków została zmniejszona

1.2.7. Arkusz szybkich odwołań

Wszystkie informacje niezbędne do korzystania z programu FX Chem znajdują się teraz na jednym arkuszu papieru, co jest wygodne dla uczniów i nauczycieli. Dostęp do tego arkusza można uzyskać po wybraniu polecenia menu Help | Read Quicked Chart.

Arkusz ten znajduje się również w pliku PC2-Card.pdf w katalogu instalacyjnym

2. Warunki licencyjne

2.1. Warunki ogólne

WAŻNE - Przeczytać to przed instalacją, kopiowaniem lub stosowaniem.

Nie należy korzystać ani ładować tego programu i związanego z nim materiału (noszących wspólną nazwę „program”) przed dokładnym przeczytaniem poniższych warunków licencyjnych.

Przez ładowanie lub korzystanie z tego programu, wyrażacie zgodę na te warunki.

Jeśli nie zgadzacie się z nimi, nie instalujcie tego programu.

Warunki ogólne

1. Nie można kopiować modyfikować, dzierżawić, sprzedawać, rozprowadzać ani przekazywać żadnej części tego programu zgodnie z warunkami tej licencji.
   

2. Nie można odtwarzać, dekompilować ani deassemblować tego programu.
   

3. Program ten może zawierać programy innych firm, które są licencjonowane na zasadach podanych m. in. w pliku tekstowym license.txt.

2.2. Licencja jednego użytkownika

Program ten może być wykorzystywany jednocześnie przez MAKSIMUM jednego użytkownika.

Program ten może być instalowany na kliku komputerach pod warunkiem, że NIE MA MOŻLIWOŚCI korzystania z niego w danym momencie przez więcej niż jednego użytkownika.

2.3. Korzystanie z subskrypcji osobistej

UWAGA: Dotyczy to tylko subskrybentów pakietu FX SciencePack.

Szczegóły - patrz dokumentacja oryginalna.

2.4. Pełna licencja sieciowa / subskrypcja

UWAGA: Pełna licencja sieciowa dostępna jest tylko jako część pakietu FX SciencePack.

Szczegóły - patrz dokumentacja oryginalna.

2.5. Licencja dystrybucyjna / subskrypcja

UWAGA: Pełna licencja dystrybucyjna dostępna jest tylko jako część pakietu FX SciencePack.

Szczegóły - patrz dokumentacja oryginalna.

2.6. Szczegóły

Prawa własności i prawa autorskie do tego programu

Szczegóły - patrz dokumentacja oryginalna.

Aktualizacja

Szczegóły - patrz dokumentacja oryginalna.

Ograniczenia gwarancji

Szczegóły - patrz dokumentacja oryginalna.

Wyłączenia innycch gwarancji

Szczegóły - patrz dokumentacja oryginalna.

Ograniczenia odpowiedzialności

Szczegóły - patrz dokumentacja oryginalna.

Przerwanie gwarancji

Szczegóły - patrz dokumentacja oryginalna.

Obowiązujące przepisy prawne

Szczegóły - patrz dokumentacja oryginalna.

3. Instalacja

3.1. Wymagania systemowe

Program FX Chem można uruchamiać w komputerach pracujących w środowisku Windows 95 lub nowszym (Windows 95/98/Me/NT/2000/XP oraz Vista).  Potencjalnie wskazane jest korzystanie z procesora tekstu. W szczególności, obsługuje MS Word 2000 i nowsze.

3.2. Instalowanie FX Chem w komputerze

W celu instalacji FX Chem w systemie:

• Włożyć CD do stacji dysków
  

• Gdy CD nie uruchamia się automatycznie, wybrać polecenie Uruchom w menu Start, po czym wpisać d:\setup (gdzie d jest nazwą stacji CD)
  

• Kliknąć przycisk Product Information & Installation
  

• Wybrać na liście dostępnych programów FX Chem
  

• Kliknąć przycisk Install

Program instalacyjny zapyta nas o nazwę katalogu w którym ma być wstawiony program po czym wykona wszystkie niezbędne operacje systemowe.

Program na CD będzie instalował aplikację w wersji o ograniczonym czasie korzystania. Gdy nie wprowadzimy niezbędnych informacji rejestracyjnych w ciągu 30 dni, program będzie pracował tylko w trybie próbnym TRIAL, Po zakupie licencji otrzymamy broszurę z informacją o rejestracji.

Program FX Chem może być wykorzystany jako obiekt OLE łączący się z MS Word i w ten sposób może być stosowany. Nie ma wtedy potrzeby tworzenia osobnej ikony dla FX Chem, ponieważ program ten będzie dostępny jako obiekt w MS Word (podobnie jak np. Word Art.).

3.3. Uwagi instalacyjne

3.3.1. Uprawnienia Administratora

W celu instalacji, program FX Chem wymaga uprawnień Administratora. Nie jest to wymagane podczas pracy z programem.

3.3.2. Dodawanie do Worda

Dodawanie FX Chem do Worda odbywa się automatycznie. Trzeba tylko wiedzieć z jakiej wersji Worda korzystamy i dokonać właściwego wyboru podczas instalacji programu.

Zaleca się aby przy instalacji FX Chem, MS Word nie był uruchomiony,

3.3.3. Rejestracja

Gdy korzystamy z wersji TRIAL przed zakupem licencji:

• Wybrac wymaganą licencję (pełny opis - patrz plik informacji licencyjnej na dysku CD)
  

• Skontaktować się z lokalnym dystrybutorem Efofex (pocztą lub e-mail) w celu uzyskania aktualnych cen lub wyszukać je w Internecie na stronie domowej www.efofex.com.
  

• Zakupić kod rejestracyjny w Efofex lub u lokalnego dystrybutora i skorzystać z dołączonych instrukcji w celu rejestracji.

Po zakupie licencji, otrzymamy CD z dołączonymi informacjami:

 

Aby zarejestrować program:

• Wybrac polecenie menu Help | Register FX Chem
  

• Kliknąć przycisk Enter Code
  

• Wpisać w polach Registered Name oraz Unlock Code dane dostarczone przez Efofex (korzystać z takich samych dużych liter i spacji jak w oryginale).

 Po klinięciu przycisku OK, FX Chem będzie opracował poprawnie nawet po upływie 30 dni.

 

3.3.4. Adobe Acrobat

Wszystkie dostarczane podręczniki mają format PDF. W celu ich czytania lub drukowania wystarczy posiadać kopię programu Acrobat Reader V4.0 lub nowszą.

Jest on dostępny pod adresem www.adobe.com.

Przed ściągnięciem kopii tego programu, warto dla sprawdzenia kliknąć nazwę jednego z dołączonych plików PDF.

Bardzo prawdopodobne jest, że mamy już zainstalowana kopię Acrobat Reader w systemie

3.3.5. Zmiany w programie FX Chem (opcja zaawansowana)

Standardowa instalacja programu FX Chem wprowadza poniższe zmiany w systemie:

• W katalogu instalacyjnym (c:\Program Files\Efofex\FXE) domyślnie umieszczane są pliki exe, dokumenty Word oraz jego szablony, wersje PDF podręczników programu FX Chem, program deinstalacyjny oraz plik informacyjny LOG.
  

• W panelu sterowania, w sekcji Dodaj / Usuń programy wstawiane są informacje deinstalacji , co pozwala na usunięcie programu z dysku i z katalogu instalacyjnego.
  

• FX Chem rejestruje się w Rejestrze systemowym jako obiekt OLE a ponadto umieszczane są tam wszystkie inne niezbędne wpisy.
  

Dodatkowe informacje - patrz dokumentacja oryginalna.

3.3.6. Automatyczna rejestracja i konfiguracja (opcja zaawansowana)

Program FX Chem ma wiele wbudowanych systemów, które ułatwiają automatyczną rejestrację oraz konfigurację

• Prosty plik konfiguracyjny - Jest to normalny plik FXC2.ini, który można kopiować do dowolnego profilu lub wstawiać jako domyślny profil użytkownika.
  

• Domyślny plik konfiguracyjny i system rejestracji - Na każdym etapie można utworzyć domyślny plik konfiguracyjny.
  W tym celu ustawić zarejestrowaną kopię FX Chem po czym wybrać opcję Write Default Configuration File w menu Tools. Plik ten o nazwie FXC2_Defalult.ini zostanie zapisany w katalogu aplikacji FX Chem.
  Plik ten znacznie upraszcza instalację.

Przy pierwszym uruchomieniu FX Chem, program sprawdza czy istnieje domyślny plik konfiguracji w tym katalogu.

Jeśli istnieje, ładuje wszystkie opcje z tego pliku oraz zapisuje te opcje w profilu użytkownika i próbuje usunąć domyślny plik konfiguracji.

Nie jest przy tym generowany żaden komunikat o błędzie, gdy nie można usunąć tego pliku.

Takie zachowanie oznacza, że można korzystać z domyślnego pliku konfiguracji w jednym z dwóch sposobów:

• Upewnić się czy w katalogu FX Chem jest kopia domyślnego pliku FXC2_Defalult.ini i pozostawić go aby dostosował FX Chem da nas.
  
  Po jego automatycznym usunięciu, użytkownik może dostosować jego kopię w FX Chem.

• Można zadeklarować plik FXC2_Defalult.ini jako tylko do czytania (lub uczynić go częścią standardowego środowiska) aby FX ChemStruct ZAWSZE resetował się do standardowej konfiguracji przy każdym uruchomieniu,

• Integracja z MS Word - Konfiguracja Worda polega na kopiowaniu pliku FXT1.dot do jego katalogu startowego dostępnego dla użytkownika.
  
  Domyślnie, Word ładuje wszystkie takie szablony znajdujące się w katalogu startowym.
  
  Można korzystać z trzech takich katalogów, ale można mieć tylko jeden plik FXT1.dot w JEDNEJ z tych lokalizacji.

• Aplikacja ta ma własny katalog startowy.
  
  Zwykle jest to katalog:
  
  C:\Program Files\Microsoft Office\Office\Startup,
  
  ale zależy to oczywiście od ustawień.
  

• Profil wszystkich użytkowników All User ma swój własny katalog.
  
  Zwykle jest to katalog:
  
  C:\Documents and Settings\All Users\Application Data\Microsoft\Word\STARTUP.
  

• Każdy użytkownik może mieć swój własny katalog startowy
  
  Zwykle jest to katalog:
  
  C:\Documents and Settings\%username%\Application Data\Microsoft\Word\STARTUP.

4. FX Chem i Word

4.1. Dodawanie FX Chem do Worda

Dodawanie FX Chem do Worda jest wykonywane automatycznie przez program instalacyjny. Upewnić się czy wybraliśmy poprawną wersję Worda na liście. Przy pierwszym uruchomieniu Worda po instalacji FX Chem możemy być zapytani czy chcemy dołączyć do dokumentu makropolecenie sygnowane przez Efofex Software. Gdy chcemy korzystać z niego, musimy wyrazić zgodę.

Po uruchomieniu Worda, zobaczymy nowy pasek narzędzi z dwoma przyciskami FX Chem:

Lewy przycisk wstawia nową strukturę do dokumentu, a prawy przycisk ustawia Manual Lower poziom istniejącej struktury.

4.2. Korzystanie z FX Chem w MS Word

• Kliknąć lewy przycisk w FX Chem w pasku narzędzi

• Otworzy się program FX Chem w nowym oknie:

• Wpisać wymaganą strukturę w lewym górnym polu tego okna.
  
  Struktura ta pojawi się w polu centralnym w postaci sformatowanej.
  

• Po skończeniu, kliknąć przycisk z zielonym „ptaszkiem” Update Return
  w pasku narzędzi FX Chem lub wybrać polecenie menu File | Exit & Return ...

Wprowadzona struktura pojawi się w dokumencie w postaci adjustowanej do poprawnego poziomu.

Podkreśla się, że do programu FX Chem można również dotrzeć z Worda za pomocą polecenia menu Wstaw | Obiekt.

5. Korzystanie z programu

5.1. Dostęp do FX Chem

Program FX Chem został zoptymalizowany do współpracy z Wordem, ale Niżna z niego korzystać w każdej aplikacji obsługującej mechanizm OLE. W tym celu należy załadować wymaganą aplikacje, po czym wybrać polecenie menu Wstaw | Obiekt. Wyświetli się wówczas lista dostępnych obiektów ma której znajdzie się program FX Chem.

Gdy korzystamy z Worda, wygodniej w tym celu skorzystać z przycisków FX Chem w pasku narzędzi:

Uruchomić w Wordzie. Otworzy się okno tego programy, w którym należy wprowadzić wymagane informacje.

Zwraca się uwagę, że gdy wpisujemy niesformatowaną informację w górnym polu okna FX Chem, wówczas Word wyświetla jej sformatowaną wersję w dokumencie.

Po skończeniu wprowadzania równania, wystarczy kliknąć w dokumencie Worda, ale poza równaniem aby wrócić do Worda.

Przy wpisywaniu równania możemy czasem zauważyć, że FX Chem nie formatuje równania poprawnie. Pełne formatowanie może nastąpić dopiero po wprowadzeniu wszystkich informacji. Inaczej mówiąc, nie należy wyciągać przedwczesnych wniosków zanim nie skończymy wprowadzania.

5.2. Jak wprowadzać równania

Wystarczy wpisywać niezbędne informacje. Wpisujemy wszystko co jest potrzebne, w tym składniki, które mają znaleźć się w indeksach dolnych lub górnych. NIE należy wpisywać symboli pierwiastków dużymi literami (np. w przypadku cyny trzeba wpisać sn zamiast Sn). Program FX Chem zrobi wszystko za nas.

Istnieje kilka trików do nauczenia, ale wystarczy kilka minut aby je opanować.

5.3. Strzałki

W wielu równaniach pojawiają się strzałki reakcji chemicznych i trzeba pamiętać kody niezbędne do ich wprowadzania.

=>                                 tworzy pojedynczą strzałkę                        

< >                                tworzy podwójną strzałkę              

="NAD">                 dodaje komunikat nad strzałką

="NAD","POD">     przecinek wstawia informację również pod strzałką

Użytkownicy wersji 1 programu FX Chem powinni zwrócić uwagą, że teraz wyrazów NAD oraz POD nie trzeba wpisywać w cudzysłowach. Zmiana ta pozwala na łatwiejsze formatowanie równań chemicznych ze strzałkami reakcji. Bliższe informacje - patrz następny rozdział.

5.4. Tekst nieformatowany

Program FX Chem zawsze próbuje nadać sens chemiczny temu co wprowadzamy. Może to jednak stwarzać pewne problemy. Przykładowo, gdy wpisujemy do równania chemicznego słowo katalizator catalyst, wówczas FX Chem będzie próbował zinterpretować ten tekst jako nazwę pierwiastka oraz wykona odpowiednie formatowanie, np.

catalyst →

Wapń Ca, tantal Ta oraz litera l nie powinny być przekształcane w pierwiastki. Również itr Y, siarka S oraz litera t także nie, co zapewne zauważyliście. Można jednak wymusić aby FX Chem pozostawił ten tekst bez zmiany jeśli wprowadzimy go w cudzysłowach, np.

„catalyst” →

5.5. Chemia jądrowa

Program FX Chem 2 stosuje nawiasy klamrowe do tworzenia równań chemii jądrowej.

Przykładowo: {238,92} U

będzie sformatowane jako:

Warto podkreślić, że FX Chem NIE sprawdza poprawności liczb masowych i atomowych. Trzeba to zrobić samemu. Jednak pozwala to na szybkie wprowadzanie takich równań.

Neutrony, protony i elektrony można wprowadzać tak jak niżej:

{1,0} n                {1,1}p                {0,-1}e

5.6. Równania wielowierszowe

Przy tworzeniu równania, wciśnięcie klawisza kierunkowego ↓ zawsze pozwala na rozpoczęcie nowego wiersza.

Pozwala to na wstawianie równań w wielu wierszach.

5.7. Edycja równań

Gdy chcemy później edytować utworzone równanie, wystarczy je podwójnie kliknąć, co przeniesie go do okna FX Chem.

Można teraz wprowadzić wymagane zmiany, po czym kliknąć w Wordzie poza równaniem gdy jesteśmy zadowoleni.

5.8. Co(NO3)2 staje się CO(NO3)2

Jedną z możliwości programu FX Chem jest zmiana wielkości liter na duże. Oszczędza to wiele czasu przy wprowadzaniu równań. Przykładowo, gdy wpiszemy co, program FX Chem powinien interpretować to jako tlenek węgla i zmienić strukturę na CO. Jest to zwykle poprawna interpretacja

Gdy chcemy uzyskać kobalt, należy go wprowadzić poprawnie jako Co, a FX Chem pozostawi ten symbol bez zmiany. Inaczej mówiąc, gdy związek zawiera TYLKO małe litery, wówczas program FX Chem powinien je kapitalizować w jak najbardziej poprawny sposób.

Gdy program znajdzie duże litery, wówczas pozostawi ten związek bez zmian.

5.9. Stopnie

Można wprowadzać znaki stopni (np. 24 °) korzystając z klawisza
zawierającego znak pojedynczego cudzysłowu odwrotnego ` oraz znak tyldy.

Klawisz ten znajduje się w lewym górnym rogu klawiatury, obok klawisz z cyfrą 1.

Znak ` automatycznie zmienia się w znak stopni:

5.10. Delta H

Wpisać deh aby uzyskać
oznaczający zmianę entalpii. Można to również wprowadzić jako DEH.

5.11. Neutrina i antyneutrina

Neutrina są identyfikowane w równaniach chemicznych za pomocą greckiej litery
, którą wprowadza się dwuznakiem nu.

Aby wprowadzić antyneutrino
, należy wprowadzić nu_ (nu zakończone podkreślnikiem).

5.12. Zmiana równań

5.12.1. Menu Narzędzia | Czcionki

Gdy tworzymy równania, można wybrać polecenie menu Tools | Font lub kliknąć przycisk
w pasku narzędzi.

W otworzonym okienku dialogowym można zmienić krój. styl rozmiar oraz kolor czcionki stosowany do tworzenia struktur. Rozmiar czcionki determinuje wielkość czcionek pierwiastków. Wszystkie inne rozmiary dostosowywane są proporcjonalnie do nich.

5.12.2. Menu Narzędzia | Opcje

Przy tworzeniu równania, można wybrać polecenie menu Tools | Options / Equations lub kliknąć przycisk
w pasku narzędzi.

Korzystając z tego okienka dialogowego można zmieniać poziomy i względne rozmiary rożnych składników równań. W ten sposób można sterować tym co tworzymy. Warto samemu przesuwać pionowe suwaki i obserwować zmiany przykładowego równania na górze tego okienka dialogowego.

Sekcja
pozwala wybór różnych sposobów rysowania równowagowych strzałek. Można wybrać tą wersję, która najlepiej odpowiada lokalnym konwencjom. Przykładowe równanie na górze tego okienka dialogowego pokazuje zmiany typów strzałek.

Strzałki reakcji są automatycznie skalowane w dostosowaniu do tekstu nad i pod strzałką. Gdy nie ma żadnego tekstu, strzałka przybiera minimalny rozmiar. Można ustawić ten minimalny rozmiar przesuwając poziomy suwak
.

Pole
determinuje czy FX ChemStruct wpisuje informacje fazowe kursywą.

Ostatni z prawej pionowy suwak Vertical Spacing steruje pionowym odstępem między równaniami wstawianymi w wielu wierszach

Przycisk
resetuje wszystkie opcje do oryginalnych ustawień fabrycznych.

Przycisk
zapisuje wprowadzone zmiany do aktualnych ustawień, z których można potem korzystać w nowych rownaniach

5.13. Ustawianie poziomu

Gdy nasze równania nie są dokładnie wyrównane z wierszem tekstu, okienko dialogowe pokazane w poprzednim rozdziale pozawala na dostosowanie poziomu równań. Gdy nasze równania nadal odbiegają od linii podstawy wiersza tekstu i sposób ten nie rozwiązuje problemu - patrz nasąepny rozdział.

5.14. Jak można ustawić właściwy poziom równania

Podnoszenie równań o jeden wiersz w gorę tekstu w Wordzie nie jest taki proste jak się wydaje. Stale pracujemy nad poprawą tej sytuacji Jest to trudne z powodu braku odpowiednich informacji od firmy Microsoft.

Na ogół, klika podanych niżej powodów może wpływać na wyrównywania równań:

1. Nie korzystanie z dołączonych makropoleceń
   

2. Małe dziwactwa (odmienności) w Wordzie
   

3. Zbyt krótkie czekanie na wynik
   

4. Zmiany rozmiaru w pionie po utworzeniu równania - korzystać z przycisku Manual Lower.

5.14.1. Makropolecenia

Najpierw kilka ważnych informacji o FX Chem. Program ten NIE wyrównuje poprawnie równań względem wiersza. Wszystko to wykonuje Word korzystając z ramki zawierającej równanie i Word jest odpowiedzialny za tą operację.

Również polecenie Worda Wstaw | Obiekt nie wyrównuje równań, a w Wordzie nigdzie nie ma instrukcji jak wyrównywać takie równania.

Z uwagi na to, że FX Chem nie wyrównuje równań, utworzone zostało makropolecenie Macro dla Worda, które powinno rozwiązać ten problem. To makro jest zwykle kopiowane do odpowiedniego katalogu podczas instalacji programu,

Uwagi instalacyjne zawierają więcej informacji o wstawianiu tego makra we właściwym miejscu. Makropolecenie to uruchamiane jest za pomocą wstawianego przycisku w pasku narzędzi.

5.14.2. Zmiana ustawień poziomu

Rozpatrzmy sytuację, w której użytkownik próbował wyrównać równanie zmieniając ustawienia poziomu, ale NIE korzystał z makro ani z innego sposobu, lecz nie odnosi to wymaganego skutku. Potem korzysta z makro, ale ustawienia poziomu nadal nie wywierają efektu.

W celu rozwiązania tego problemu:

• NIGDY nie korzystać w Wordzie z polecenie menu Wstaw | Obiekt. Korzystać wyłącznie z prawego przycisku Manual Lower w pasku narzędzi lub z kombinacji klawiszy (jeśli są one przypisane do tego przycisku).

• Upewnić się czy ustawienia poziomu Adjust Level są przywrócone do stanu domyślnego.

• Gdy równania nie są wyrównane, zmienić ustawienia poziomu i dopiero wtedy korzystać z prawego przycisku Manual Lower w pasku narzędzi lub z kombinacji klawiszy.

5.14.3. Ekran a drukarka

Wyrównywanie równań w programie FX Chem jest trudnym zadaniem i nie zostało ono nigdy rozwiązane w całości dla wszystkich komputerów. Jak dotąd, nie znaleziono jeszcze skutecznej metody dla wszystkich komputerów, ekranów i drukarek.

Z tego powodu, zaadaptowaliśmy ustawienia, które prowadzą do zadowalających wyników w 95 % komputerów, ale wielu klientów nadal stwierdza ze ich równania są położone zbyt wysoko lub zbyt nisko. Dlatego należy uwzględnić poniższe uwagi:

• Gdy nasze równania są ZWYKLE zbyt wysoko podniesione i makro funkcjonuje poprawnie oraz odpowiednia kombinacja przycisków znajduje się w pasku narzędzi, wówczas możemy wprowadzać drobne ustawienia poziomu.
  

• Czasem (niestety nie wiemy jeszcze dlaczego) równania pojawiają się na ekranie zbyt nisko, ale na wydrukach wygląda wszytko poprawnie. Przy ustawieniach poziomu zakładamy, że wydruk jest ważniejszy od wyglądu na ekranie. Dlatego przed zmianą ustawień poziomu należy sprawdzić efekt na wydrukach.

5.14.4. Mała sztuczka w Wordzie

Gdy równanie FX Chem jest wstawiane w Wordzie jest ono najpierw wstawiane jako spacja, potem jako równanie a następnie znowu jak spacja.

Tekst<spacja>
<spacja>Tekst

Równanie między tymi dwiema spacjami jest podniesione względem wiersza tekstu.

Jednak po kliknięciu przycisku Manual Lower, następuje wyrównanie równania z tekstem

Tekst<spacja>
<spacja>Tekst

Czemu służą te spacje ? Pojawiają się one na skutek małego dziwactwa w Wordzie. Gdy spróbujemy wstawić kursor myszki pomiędzy równaniem a spacją, wówczas wpisywany tekst będzie przebiegał niżej co przybierze poniższy wygląd:

Tekst<spacja>
Nowy tekst
Dalszy nowy tekst<spacja>Tekst

Niestety, równania teraz wyglądają jakby były podniesione. Co gorsza, test wygląda na obniżony względem pozostałej części dokumentu jeśli kursor nie zostanie przeniesiony do następnej spacji. Word nie podaje wizualnej wskazówki dlaczego tak się dzieje.

Jak tego uniknąć ? Nigdy nie należy wstawiać kursora między równaniem a spacją. Nie jest to takie trudne jak się pisze. Gdy zaczniemy wpisywać tekst w bezpośrednio po równaniu i nasze równanie wygląda na podniesione, oznacza to że kursor został wstawiony w złe miejsce. Należy go przesunąć dalej o jedną spacje i wszystko stanie się wyrównane. Najlepszym sposobem zrozumienia tego zachowania jest samodzielne wypróbowanie. Wypróbujcie to sami.

5.14.5. Nie czekać zbyt długo

Makropolecenie dołączone do Worda pozwala na wyrównywanie poziomu równań w przeciągu maksimum kilku sekund.

Można wykonać zmiany w równaniu i opuścić FX Chem zanim makro ustawi wymagany poziom.

Na ogół, po wprowadzeniu zmian w równaniu wystarczy poczekać sekundę.

5.14.6. Zmiana rozmiaru w pionie po utworzeniu - Przycisk poziomu

Dołączone makro ustawia poziom automatycznie tylko wtedy, gdy RÓWNANIE JEST TWORZONE. Jeśli wrócimy potem do edycji i zmienimy pionowy rozmiar równania, wówczas automatyczne makro NIE zostanie uruchomione i nie nastąpi automatyczne wyrównanie poziomu.

Co wtedy zrobić ? Wystarczy kliknąć prawy przycisk Manual Lower w pasku narzędzi:

Można korzystać z tego przycisku w każdej chwili.

W celu ustawienia równania mającego niewłaściwy poziom:

1. Podwójnie kliknąć przycisk FX Chem i wprowadzić równanie
   

2. Opuścić równanie. Spowoduje to przechowanie wskazówki o równaniu
   

3. Upewnić się czy równanie jest zaznaczone
   

4. Kliknąć przycisk Manual Lower w pasku narzędzi. Wykorzysta to przechowaną wskazówkę w celu uzyskania poprawnego poziomu.

5.15. Chemia organiczna

Program FX Chem rozpoznaje korzystanie z rodnika R reprezentującego grupy węglowodorów.

5.16. Czy FX Chem równoważy nawiasy ?

Nie, program FX Chem nie próbuje sprawdzać logicznej zawartości nawiasów. FX Chem został zaprojektowany jako małe narzędzie do efektywnego wykonywania trudnych zadań.

Jest to narzędzie przeznaczone do tworzenia publikacji a nie narzędzie matematyczne.

5.17. Moje równania nie są poprawnie formatowane

Program FX Chem próbuje jak najlepiej interpretować w logiczny sposób to, co użytkownik wprowadzi. W 99 % przypadków działa to poprawnie. W pozostałych (1%) przypadkach możemy uzyskać inne znaczenia.

Chemia jest nauką wyjątków i nasze struktury mogą zawierać niektóre z nich, jakich FX Chem jeszcze nie zna.

Gdy poinformujecie nas o takich przypadkach postaramy się uwzględnić to w przyszłych wersjach.

5.18. Sztuczki poprawiania

Nawiasy klamrowe są zwykle stosowane do wprowadzania chemii jądrowej, ale można z nich również korzystać do tworzenia „dziwnych” równań, których FX Chem nie może automatycznie formatować.

Przykładowo gdy wpiszemy:

Na2⁺

wówczas FX Chem nie ma szans na rozpoznanie tego wpisu i nie może go poprawnie sformatować wyświetlając:

co jest obce nie tylko dla uczniów ale również dla nauczyciela.

Możemy jednak to poprawić przez wpisanie:

na{2+}

co prowadzi do oczekiwanego wyniku:

Program FX Chem traktuje 2+ jako masę atomową pierwiastka j wstawia ten człon tam gdzie trzeba. Zastosowany trik wymusza tworzenie indeksu górnego, nawet jeśli FX Chem się z tym nie zgadza.

Podobnie, możemy skorzystać z nawiasów klamrowych do wymuszenia tworzenia indeksu dolnego:

na{ ,2+}

uzyskamy:

Znak przecinka mówi programowi FX Chem, że masa atomowa jest zakończona a zaczyna się liczba atomowa 2+, która powinna znaleźć się w indeksie dolnym.

- 1 -

- 18 -

---