Opracowanie wyk, AWF, higiena szkolna


I. Podstawowe zasady żywienia

II. Ruch jako element zdrowia

III. Źródła zagrożeń zdrowia psychicznego

IV. Fizjologia stresu

V. Zmęczenie i wypoczynek

VI. Epidemiologia

Piramida żywienia

0x01 graphic

W racji pokarmowej powinien znajdować się co najmniej 1 produkt z każdej grupy.

  1. Zalecenia dotyczące aktywności fizycznej

lub 20 minut o wyższej intensywności 3 x tydzień.

Tętno maksymalne oblicza się ze wzoru:

HRmax = 220 - wiek

Ocena wielkości tkanki tłuszczowej

masa ciała (kg)

BMI = -----------------------

wysokość ciała (m2)

obwód talii

WHR = -----------------

obwód bioder

  1. Efekty systematycznej aktywności fizycznej

  1. Zasady higieny psychicznej - zasady dotyczące okresu szkolnego

Higiena psychiczna jest nauką o zdrowiu psychicznym, jako zachowaniu jak i zapobieganiu.

  1. Prewencja zaburzeń psychicznych

  1. Psychoprofilaktyka pierwotna - działania zmierzające do zmniejszenia prawdopodobieństwa wystąpienia zaburzeń psychicznych przez przeciwdziałanie szkodliwym dla zdrowia warunkom poprzez:

1/ prawidłowy rozwój psychospołeczny dzieci i młodzieży,

2/ zaspokojenie potrzeb psychicznych, dostosowanych do indywidualnych możliwości i etapów rozwojowych życia m.in. racjonalne organizowanie warunków pracy i wypoczynku.

  1. Psychoprofilaktyka wtórna - stosuje się w sytuacji wykrycia wczesnych sygnałów zaburzeń psychicznych, w celu powstrzymania ich rozwoju i skrócenia czasu trwania. Jest to wczesna interwencja, którą można prowadzić metodami terapeutycznymi.

Np. farmakoterapia, psychoterapia indywidualna, psychoterapia grupowa, psychoterapia środowiskowa (zmiana warunków naturalnych w środowisku pacjenta)

  1. Psychoprofilaktyka trzeciorzędowa - ma na celu zapobieganie skutkom przebytych zaburzeń psychicznych oraz przeciwdziałanie ich nawrotom.

Np. objęcie opieką osób uzależnionych np. od alkoholu

Stresor - czynnik wywołujący stres

Stresory zewnętrzne - to czynniki, które odnoszą się do warunków otaczającej nas rzeczywistości

Stresory wewnętrzne - pochodzą z naszych wspomnień, fantazji, wyobrażeń, sposobu myślenia, czy interpretacji otaczającej nas rzeczywistości

Makrosensor - (stres psychospołeczny - oddziałujący na populację ogólną) - życie w trudnych warunkach społeczno-ekonomicznych

Źródła stresów społecznych: wojny, katastrofy żywiołowe, systemy polityczne, nietolerancja, przemiany społeczne, sytuacja ekonomiczno-gospodarcza

Stres w skali małej grupy społecznej, rodziny, jednostki - źródłem są nieprawidłowe stosunki międzyludzkie. Źródła: nieprawidłowe stosunki międzyludzkie, stres związany z wykonywaną pracą zawodową, konsumpcyjny styl życia,

  1. Stres, Fizjologiczne podłoże emocji.

Pod wpływem działania stresu dochodzi do aktywacji dwóch hormonalnych osi układu limbicznego:

  1. Aktywacja układu adrenergicznego - pobudzenie z układu limbicznego i dalszych struktur mózgu przekazywane jest do rdzeniowych neuronów współczulnych, a stąd do zwojów współczulnych, których komórki wysyłają impulsy do efektorów. Częścią układu adrenergicznego jest także rdzeń nadnerczy.

  2. Aktywacja układu podwzgórzowo-przysadkowo-nadnerczowego -

Podwzgórze - hormon - przysadka - hormon - nadnercza - hormon

  1. Mechanizm patogennego wpływu stresu na organizm

Zjawisko stresu według Selye'go przebiega w trzech stadiach

0x08 graphic

  1. Wpływ stresu na mózg

Wiele badań wskazuje na związek pomiędzy stresem psychosocjalnym a zapadalnością na depresję i stany lękowe.

  1. Zmęczenie jest to stan organizmu rozwijający się w czasie wykonywania pracy fizycznej, charakteryzujący się zmniejszeniem zdolności do pracy, nasilaniem się odczucia ciężkości wysiłku i osłabieniem chęci kontynuowania pracy (motywacji). Mimo rozwoju zmęczenia może utrzymać się stała wydajność pracy, jednak „koszt fizjologiczny” pracy wzrasta.

Przyczyny zmęczenia:

  1. Stadia zmęczenia

  1. zmęczenie fizjologiczne

stan psychofizyczny organizmu nie mający charakteru choroby, który w znacznym stopniu ogranicza efekty aktywności intelektualnej człowieka

po racjonalnym wypoczynku bądź śnie ustępuje, nie pozostawiając po sobie żadnych ujemnych skutków w organizmie

  1. przemęczenie

przemęczenie pracą umysłową jest głębszym stopniem zmęczenia

jest konsekwencją bardzo intensywnego wysiłku intelektualnego człowieka, przebiegającego w sposób niezgodny z normami i zasadami racjonalnej pracy umysłowej

  1. wyczerpanie

najgłębszym stopniem zmęczenia jest wyczerpanie

przejawia się zmniejszeniem aktywności komórek kory mózgowej, na skutek długotrwałego wysiłku umysłowego lub neuropsychicznego o bardzo dużym natężeniu

w przeciwieństwie do zmęczenia i przemęczenia jest stanem chorobowym

  1. Zespół przewlekłego zmęczenia - utrzymywanie się przez okres 6 miesięcy kryteriów rozpoznawczych.

Przyczyną jego powstania jest obniżona odporność lub nadmierna wrażliwość na czynniki środowiskowe.

Może być wynikiem depresji psychicznej, przebytych infekcji wirusowych, długotrwałych stresów środowiskowych (głównie zanieczyszczeń).

  1. Zapobieganie zmęczeniu

  1. odprężenie - krótki odpoczynek w trakcie pracy:

    1. po 2-godzinnym wysiłku umysłowym wskazane jest stosowanie 5 - 15 minutowych przerw

    2. korzystna wtedy jest zmiana charakteru pracy np.: wykonywanie prostych czynności mechanicznych

  2. odpoczynek po pracy umysłowej - w literaturze z zakresu fizjologii i higieny podkreśla się znaczenie aktywnego wypoczynku, który wiąże się ze zmianą rodzaju działalności umysłowej

    1. np. przerwa w czytaniu na rzecz pisania

    2. przy intensywnym wysiłku umysłowym najlepszym sposobem wypoczynku jest długi spacer, uprawianie sportu itp.

  3. przestrzeganie określonego rytmu pracy umysłowej i regularnego trybu życia

    1. czas pracy umysłowej nie powinien przekraczać 6 - 8 godzin na dobę

    2. dla większości ludzi najwyższa aktywność intelektualna przypada pomiędzy godziną 11.00 a 14.00, po niewielkim obniżeniu wzrasta znowu w godzinach 16.00 - 17.00, po tym czasie następuje znowu spadek i około 20.00 wskaźnik aktywności wynosi zaledwie 50 % szczytowej aktywności

  1. Higiena procesu nauczania obejmuje:

  1. równomierność rozłożenia zajęć w ciągu tygodnia (liczba lekcji nie powinna ulegać większym wahaniom),

  2. stałą godzinę rozpoczynania zajęć,

  3. właściwe rozłożenie zajęć w stosunku tygodniowym (najbardziej sprzyjającymi dniami do nauki są poniedziałek, wtorek i środa, najmniej piątek),

  4. odpowiednie rozłożenie przedmiotów w ciągu dnia (przedmioty „trudne” powinny być na 2. i 3. lekcji, „średnio trudne” na 1. i 4. lekcji, „łatwe” na dalszych lekcjach).

  5. Przerwy pomiędzy lekcjami powinny wynosić 10 min, a po każdej 3 lekcji 20 min.

  6. Przerwy śródlekcyjne - zalecane w klasach młodszych - winny wynosić 3-5 minut - ćwiczenia fizyczne przy otwartych oknach lub zmiana tematu lekcji.

  7.  Zdolność do pracy umysłowej dla przeciętnego ucznia jest najwyższa na drugiej i trzeciej lekcji, w klasach starszych obejmuje jeszcze czwartą lekcję.

  8. czas aktywnej uwagi dzieci rożni się w zależności od wieku, np. 5-7lat - 15minut.

  9. czas prac domowych 0,5-3 godzin.

  10. czas snu około 10 godzin.

  1. Higiena miejsca pracy

  1. Higiena snu - długość snu różna jest dla każdej grupy wiekowej, lecz średnia długość wynosi 10 godzin.

Znaczenie snu:

  1. oszczędność energii (spadek temperatury)

  2. gospodarkę hormonami

  3. konsolidacja pamięci

  4. stymulacje neuronów które nie były aktywne podczas czuwania (aby zapobiec zaniknięciu nerwów - podejrzewa się, że nieużywane narządy zanikają)

  5. zaniknięcie aktywności neuronów w rejonie miejsca sinawego (aby zapobiec zmianie wrażliwości - ciągle stymulowany neuron podwyższy swój próg pobudliwości)

Epidemiologia jest to nauka zajmująca się badaniem czynników wpływających na częstość występowania oraz rozpowszechniania chorób w środowiskach ludzkich. Epidemiologia zajmuje się:

  1. Epidemia - pojawienie się zachorowań na daną chorobę wśród ludzi na określonym terenie i w określonym czasie w liczbie wyraźnie większej niż w poprzednich latach.

Endemia - występowanie zachorowań na daną chorobę wśród ludności na określonym terenie, w liczbie utrzymującej się przez wiele lat na podobnym poziomie

Pandemia - epidemia obejmująca swoim zasięgiem kilka krajów lub kontynentów

  1. Choroba zakaźna - proces biologiczny zachodzący w organizmie ludzkim lub zwierzęcym w następstwie działania chorobotwórczego czynnika biologicznego, którym mogą być grzyby, bakterie, wirusy, riketsje, bakteriofagi.

Zarazek - drobnoustrój chorobotwórczy zaliczony do roślin lub stojących na ich pograniczu (np.: wirus, bakteria).

  1. Nosicielstwo - wydalanie zarazków chorobotwórczych bytujących w organizmie człowieka, nie powodujących w jego organizmie choroby. Może występować po przebyciu choroby (pochorobowe) i po zakażeniu bezobjawowym.

Nosiciel - osobnik wydalający zarazki chorobotwórcze, które bytując w jego organizmie nie powodują objawów chorobowych.

Przenosiciel - stawonogi (muchy, komary, pchły, kleszcze i inne bezkręgowce), które przenoszą zarazki ze źródła zakażenia bezpośrednio na osobnika wrażliwego, bądź pośrednio zakażając żywność lub inne przedmioty, z którymi ma kontakt wrażliwy osobnik

Łańcuch epidemiczny - etapy przenoszenia się drobnoustrojów z szereg powiązanych ze sobą ogniw epidemicznych - źródło zakażenia, droga przenoszenia, wrota, wrażliwość ludzka.

Zakażenie następuje przez tzw. wrota wtargnięcia zarazka do organizmu przez:

Szerzenie się epidemii jest uwarunkowane istnieniem wzajemnie ze sobą powiązanych trzech ogniw łańcucha epidemicznego :

  1. źródła zakażenia,

  2. mechanizmu przekazywania zakażenia,

  3. wrażliwej na zakażenie ludności.

Rezerwuar zarazków - środowisko ludzkie i zwierzęce wraz z warunkami naturalnymi na ograniczonym terenie, w którym krąży drobnoustrój wywołujący określoną chorobę.

8


Wyszukiwarka