prawo handlowe (skrypt), ● STUDIA EKONOMICZNO-MENEDŻERSKIE (SGH i UW), prawo handlowe


POJĘCIE PRAWA HANDLOWEGO I JEGO MIEJSCE W SYSTEMIE PRAWA

Metody regulacji prawa handlowego:

Obrót gospodarczy to wymiana dóbr i usług odbywająca się za pośrednictwem pieniądza, w tym procesie powstają stosunki prawne między jej podmiotami (uczestnikami).

Znamiona obrotu gospodarczego:

Podmiotami obrotu gosp. są osoby fizyczne dokonujące czynności prawnych niezwiązanych bezpośrednio z ich działalnością gosp. lub zawodową.

Umowa jest powszechnie przyjętym sposobem wymiany dóbr i usług w obrocie gospod. Podmioty w nim występujące są sobie formalnie równe: Ta zasada równorzędności stron oznacza, że podmioty tego obrotu nie występują w stosunku nadrzędności i podrzędności.

Prawo handlowe jako samodzielna dyscyplina prawnicza:

-wg kryterium podmiotów występujących w obrocie gospodarczym (kryterium podmiotowe)

-wg kryterium przedmiotu obrotu gospod. (kryterium przedmiotowe)

Jeśli bowiem w obrocie występuje co najmniej jeden przedsiębiorca, który dokonuje świadczenia w zakresie prowadzonej działalności na rzecz innego podmiotu i świadczenie to stanowi wynik jego działalności gospod. to jest to obrót gospodarczy, a normy prawa regulujące ten obrót można nazwać prawem handlowym

Prawo handlowe to zespół norm z natury rzeczy należących przede wszystkim do dziedziny prawa cywilnego (prywatnego), które regulują organizację (ustrój) przedsiębiorców oraz czynności handlowe powstające między nimi oraz między przedsiębiorcami a innymi osobami w obrocie gospodarczym zarówno wewnętrznym (krajowym) jak i międzynarodowym (w handlu zagranicznym).

PRAWO HANDLOWE - HISTORIA

W wiekach średnich prawo handlowe było prawem stanu kupieckiego. W wieku XVIII a zwłaszcza w XIX w. Doszło do kodyfikacji prawa.

Francuski kodeks handlowy z 15 września 1807r. - obowiązuje we Francji po dzień dzisiejszy.

Niemiecki kodeks handlowy - z 10 maja 1887r. Kupcem rzeczywistym jest każdy kto prowadzi przedsiębiorstwo handlowe.

Prawo handlowe USA określa kupca jako osobę stale handlującą danymi towarami lub która wykazuje się dostateczną biegłością w tym zakresie.

Polski kodeks handlowy z 27 czerwca 1934r. na wzór kodeksu niemieckiego został zbudowany na podstawie podmiotowej. Centralnym pojęciem jest kupiec, któremu została poświęcona 1-sza księga. Ten kodeks wyróżniał kupców: rejestrowych i nierejestrowych i tak:

Kupcami rejestrowymi byli: prowadzący we własnym imieniu przedsiębiorstwo w większym rozmiarze, spółki handlowe, prowadzący gospodarstwo rolne w większym rozmiarze, prowadzący przedsiębiorstwo przemysłowe uboczne w większym rozmiarze związane z gospodarstwem rolnym.

MIĘDZYNARODOWE PRAWO HANDLOWE.

Międzynarodowy obrót gospodarczy kształtowany jest nie tylko przez normy o charakterze cywilnoprawnym i handlowym a także przez normy publicznoprawne i administracyjne. Ogromne znaczenie mają umowy międzynarodowe. W obecnych warunkach handlu światowego obrót gospod. cechuje się wielorakimi ograniczeniami i barierami jakie stwarzają zakazy eksportowe, importowe, cła, ograniczenia dewizowe i inne restrykcje. W celu eliminacji i łagodzenia tych barier państwa zawierają dwu - lub wielostronne umowy gospodarcze. Ich celem jest zapewnienie stronom transakcji handlowych równego traktowania, udogodnienia zapłaty w wymianie towarowej oraz porozumienia transportowe.

Międzynarodowe prawo handlowe to normy dot. stosunków cywilnoprawnych w międzynarodowej współpracy gospodarczej i naukowo technicznej, powstałych zarówno w drodze legislacji międzynarodowej, jak i w drodze tworzenia się zwyczajów i wzorów umów.

Międzynarodowe prawo gospodarcze jako zespół norm wyodrębnionych z prawa publicznego międzynarodowego i regulujących stosunki gospodarcze.

Transnarodowe prawo gospodarcze - regulacja wspólna dla wielu państw stosunków związanych z międzynarodowym obrotem gospodarczym.

Normy regulujące sferę stosunków handlowo-prawnych w stosunkach międzynarodowych zawiera tzw. prawo jednolite operujące normami merytorycznymi, kształtującymi wprost prawa i obowiązki stron.

Do prawa prywatnego międzynarodowego w znaczeniu szerokim można zaliczyć te normy prawa materialnego krajowego które odnoszą się wyłącznie do stosunków międzynarodowych.

W ramach prawa handlowego doszło do powstania wyspecjalizowanych przedmiotów (dyscyplin) tj. prawo transportowe, prawo ubezpieczeń gospodarczych, prawo autorskie, wynalazcze, prawo wekslowe, czekowe, pr. spółdzielcze, spółek, itp.

Rola i pozycja państwa w obrocie gospodarczym: państwa stosują kontrolę przedmiotową (nakazy lub zakazy przewozu towarów itd.) jak i podmiotową, ustanawiając obowiązek uzyskiwania przez podmioty indywidualnych zezwoleń, koncesji, licencji na prowadzenie działalności gospodarczej. Koncesjonowanie handlu zagranicznego polega na wprowadzeniu ogólnego zakazu wykonywania handlu zagranicznego, który to zakaz zostaje uchylony dla podmiotów przez wydanie im koncesji. Polska jako państwo członkowskie UE związana jest zasadami wewnętrznej polityki gospodarczej oraz wspólnej polityki handlowej WE. W tym zakresie państwa mogą stosować z upoważnienia komisji WE środki kontroli i nadzoru. Poważnym instrumentem kontroli obrotu gospodarczego z zagranicą jest reglamentacja dewizowa zawarta w obowiązującym prawie dewizowym i aktach prawnych wykonawczych zw. z regulacją obrotu z zagranicą. Reglamentacja dewizowa ma charakter administracyjnoprawny i może wyrażać się w różnych formach, np.:konieczności uzyskania zezwolenia dewizowego na transfer zysku lub innych dochodów uzyskiwanych przez cudzoziemców w Polsce.

ŹRÓDŁA PRAWA HANDLOWEGO

Z całokształtu uregulowań polskiego prawa wynika że źródła prawa handlowego zawarte są w prawie stanowionym i w prawie umownym oraz zwyczaju i prawie zwyczajowym.

Do podstawowych źródeł prawa stanowionego należą:

Handlowym stosunkom służą także stosunki o odmiennym charakterze, administracyjnym, karnym, cywilistyczno-administracyjnym.

Stosunki obrotu gospodarczego wyznaczone są gł. przez normy o charakterze cywilnoprawnym. Prawo regulujące ten obrót jest prawem cywilnym, które z uwagi na genezę i przedmiot nazywamy prawem handlowym. Prawu handlowemu służą też stosunki o odmiennym charakterze: adm., karnym czy mieszanym (cyw.i adm.).

KC jako źródło prawa handlowego

Kiedyś KC (przed 1990 r.) regulował obrót powszechny (dotyczył w konsekwencji stosunków cywilnopr.między jednostkami gosp. nieuspołecznionej) i obrót społeczny (obrót cywilnopr. zachodzący między jednostkami gospodarki uspołecznionej, oraz między jednostkami a innymi osobami). Ust.o dział.gosp. z 1998r. przyjęła zasadę równości wszystkich występujących podmiotów. KC z 01.10.1990r. reguluje obrót powszechny i gosp. (handlowy)między osobami fiz. i prawnymi. dalszych zmian KC dokonano w 1996, 2000 i 2003 r.

KSH jako źródło prawa handlowego

Podstawowym źródłem prawa spółek jest kodeks spółek handlowych (KSH) ust.z 15 września 2000r. (w życie weszła 1.01.2001r.) Kodeks zawiera przepisy wspólne regulujące spółki osobowe (art.8-10) , kapitałowe (art.11-21), jawne (art.22-85), partnerskie (art.86-101), komandytowe (art.102-124), kom.-akc. (art.125-150), z o.o. (art.151-300) i akcyjne (art.301-490). Wymienione spółki kodeks dzieli na osobowe i kapitałowe. Rozległe i nowatorskie jest uregulowanie dot. łączenia, podziału i przekształcenia spółek. KSH zawiera też przepisy karne.

Przepisy szczególne regulujące powstanie, ustrój i ustanie

W hierarchii źródeł prawa handlowego istotne znaczenie mają przepisy regulujące powstanie, ustrój i ustanie przedsiębiorców. Prawo działalności gosp. (ustawa ta nie obowiązuje już-jedynie art.7)nakazuje przedsiębiorcom spełniać określone warunki, gł.dot. ochrony przed zagrożeniem życia, zdrowia ludzkiego, ochrony środowiska i moralności publ. Przedsiębiorca jest obowiązany zapewnić, aby prace, zajęcia lub czynności w zakresie prowadzonej działalności były wykonywane przez osoby legitymujące się odpowiednimi kwalifikacjami. Podjęcie działalności w zakresie rzemiosła wymaga posiadania takich dowodów. Jeśli chodzi o przedsiębiorców, to dla obrotu handl. zasadnicze znaczenie mają akty prawne, które określają ustrój i funkcjonowanie przedsiębiorców państwowych, spółdzielni i ich związków, banków, ubezpieczycieli, poczty i telekomunikacji, Skarbu Państwa, samorządów zawodowych, rzemiosła, zrzeszeń prywatnego handlu i usług, izb gospodarczych itp. Dla powstania, ustroju i ustania oraz działalności przedsiębiorstwa państwowego, szczególne znaczenie ma ust.z 31.01.1989r. o gospodarce finansowej przedsiębiorstw państwowych,

ust.z 25.09.1981 o samorządzie załogi przedsiębiorstwa państwowego i rozp.RM z 30.11.1981w sprawie wykonania ust.o przedsiebiorstwach państw. W odniesieniu do spółdzielni i ich związków oraz krajowego samorządu spółdzielczego zastosowanie ma gł.ust.z 16.09.1982r.- Prawo spółdzielcze. Spółdzielczość mieszkaniowa uregulowana została w odrębnej ust.z 15.12.2000-o spółdzielniach mieszkaniowych. Ustrój i funkcjonowanie banków reguluje z 29.08.1997r.-Prawo bankowe oraz O NBP. Żaś działalność ubezpieczycieli - pakiet ustaw ubezp.z 22.05.2003r. Samorząd zawodowy niektórych przedsiębiorców reg.ust.z 30.05.1989 oraz inne ustawy, a izby gosp.- ust.z 30.05.1989 Działalności gosp. przedsiębiorców dot.wiele aktów prawnych, gł.z 30.06.2000 - Prawo własności przemysłowej, prawo dewizowe i celne, wekslowe, czekowe, o obligacjach, o obrocie pap.wart., przewozowe, o transporcie drogowym, Kodeks morski i inne.

Ogólne warunki i wzory umów oraz regulaminy (wzorce umowy)

Kolejnej zmianie uległy warunki, wzory umów i regulaminy w ustawie z 2.03.2000 o ochronie niektórych praw konsumentów oraz o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny oraz w innych ustawach. W znowelizowanym art. 384 KC przyjęto, że ustalony przez jedną ze stron wzorzec umowy (warunki umów, wzory umów i regulaminy) wiąże drga stronę, jeśli zostały jej doręczone przy zawarciu umowy. Jeżeli jedna ze stron posługuje się wzorcem umowy w postaci elektrycznej, powinna udostępnić go drugiej stronie przed zawarciem umowy w taki sposób, aby mogła ona wzorzec ten przechowywać i odtwarzać w zwykłym toku czynności. Nie dotyczy to jednak umów zawieranych z udziałem konsumentów (wyjątek: umowy powszechne zawierane w drobnych, bieżących sprawach). Takie ujęcie zgodne jest też z prawem UE. Obecna regulacja ogólnych warunków, wzorów umów i regulaminów w sposób zasadniczy odbiega od dotychczasowej. Przyjmuje jednolity charakter prawny wzorca umowy. W KC obecnie da się wyróżnić obrót gospodarczy i niegosp., ale też obrót konsumencki. Obrót ten jest także obrotem handlowym, ale nie jednostronnie handl.

Prawo umowne

Źródłem prawa zaliczanym do prawa umownego są tzw. umowne warunki umów (porozumienia w sprawach warunków umów). Są to prawnie wiążące warunki umów ustalone w trybie porozumień. Ich moc wiążąca wynika wyłącznie z woli stron albo z przepisu prawa. Normy tych ostatnich mogą mieć charakter norm bezwzględnie wiążących bądź norm wiążących strony tylko względnie. Np. w międz.obrocie gosp.wzory umów, umowy typowe, typowe kauzule umowne, tzw.Incoterms itp. są ustalone czy spisane przez Izby handlowe bądź inne organizacje gospodarcze. Stają się prawe dla strony dopiero na skutek powołania się na nie w umowie przez strony umowy i z ich woli. To samo przy warunkach umów, wzorów. Do prawa umownego nauka prawa zalicza także tzw. umowne akty erekcyjne (działanie na przyszłość), główny akt założycielski spółki, umowa o otworzeniu przedsiębiorstwa wspólnego, mieszanego oraz zrzeszenia., statuty. Źródłem prawa obrotu handlowego może być zwyczaj- utrwalona praktyka obrotu. Zwyczaj to powszechnie stosowana praktyka pewnego zachowania się. Warunkiem koniecznym stosowania przez organ orzekający ustalonych zwyczajów jest stwierdzenie, że strony należą do grupy społecznej, w której dany zwyczaj jest w dostatecznej mierze rozpowszechniony. W Polsce zwyczaj pełni 2 funkcje:

-wyjaśniająca (pomocny przy tłumaczeniu oświadczeń woli stron)

-normujący (oddziałuje na skutki prawne czynności prawnej).

Zwyczaj handlowy -pewna powtarzająca się praktyka w handlu w drodze żywiołowej do rozwiązania jakiejś sprawy. Może mieć różny zasięg terytorialny (miejscowy, czy powszechny).

Międzynarodowa Izba Handlowa (Paryż) opracowała:

1. międzynarodowe reguły wykładni handlowych - Incoterms -dotyczy bazy dostawy, podziału między sprzedawcą a kupującym, kosztów, ubezpieczenia oraz ryzyka utraty lub uszkodzenia w czasie transportu.

2. jednolite zwyczaje i praktyki dot. akredytywy dokumentowej, inkasa dokumentowego, gwarancji umownych.

Oprócz MIH ważną rolę odgrywa Europejska Komisja Gospodarcza ONZ oraz stowarzyszenie Prawa Międzynarodowego

Zwyczaj i pr.umowne odgrywa poważną rolę też w obrocie morskim.

Prawo zwyczajowe tylko w niektórych systemach prawnych odgrywa poważniejszą rolę. W stosunkach krajowego i międz.obrotu gosp.poważna rolę odgrywają także źródła prawa umowy międz. których Polska jest stroną.

Kolizje źródeł prawa

Gdy ten sam stan faktyczny jest regulowany przez normy prawne przynależne do różnych kategorii źródeł prawa, bądź do tej samej kategorii - kolizja. Na ogół przyjmuje się następujące metody postępowania:

1. Normy bezwzględnie obowiązujące mają pierwszeństwo przed normami względnie obowiązującymi.

2. W razie kolizji między normami względnie obow.- pierwszeństwo mają normy umowne.

3. W razie kolizji między aktami normatywnymi ogólnymi i szczegółowymi - pierwszeństwo mają normy szczegółowe (lex specialis derogat legi generali)

4. Zwyczaj - gdy odsyła prawo stanowione, pr.zwyczajowe- gdy brak norm z aktów normatywnych lub pr.umownego.

Dla rozstrzygnięcia kolizji w zakresie międz.obrotu gosp.ogromne znaczenie ma orzeczenie SN z 18.05.1970 -w obrocie międz., mają gł.zastosowanie przepisy pr.międzyn. wynikające bądź z odpowiednich konwencji, bądź utartych zwyczajów. W razie braku tego, w rachubę wchodzi zastosowanie prawa krajowego polskiego lub innego.

Wyrażona zasada odnosi się przede wszystkim do zwyczajów powszechnie stosowanych w stosunkach międzynarodowego obrotu gosp. W nauce prawa nie ma przeszkód do jej stosowania także do zwyczajów międzynarodowych regionalnych, a w razie konieczności rozstrzygnięcia kolizji miedzy zwyczajami krajowymi i międzynarodowymi.

Dostosowanie źródeł Prawa Handlowego do Prawa Unii Europejskiej.

16 grudnia 1991 r sporządzono w Brukseli Układ Europejski na mocy którego nastąpiło stowarzyszenie Polski ze Wspólnotami Europejskimi- obecnie UE - zakłada „zbliżenie istniejącego i przyszłego ustawodawstwa Polski do ustawodawstwa istniejącego we Wspólnocie”. Zawierając Układ Europejski, Polska przyjęła zatem na siebie obowiązek dostosowania i harmonizacji własnego prawa do prawa wspólnotowego. Obowiązek ten obejmuje: z Pr Handlowego- pr. o spółkach, własność intelektualną, zasady konkurencji, ochronę konsumenta, transport, śr. naturalne. Z pr. gospodarczego - pr. celne , pr. bankowe, rachunkowość przedsiębiorstw, opodatkowanie, usługi finansowe, ochronę zwierząt i roślin, pośredni system opodatkowania, przepisy techniczne i normy z zakresu prawa pracy, ochronę pracownika w miejscu pracy.

Prawo wspólnotowe to tzw. prawo pierwotne i wtórne:

1) Prawo Pierwotne - składają się przede wszystkim traktaty na mocy których powstały Europejska Wspólnota Węgła i Stali, Europejska Wspólnota Gospodarcza, Europejska Wspólnota Energii Atomowej, oraz Traktat ustanawiający WE i Traktat o UE wraz z późniejszymi zmianami przyjętymi zwłaszcza przez Jednolity Akt Europejski ( JAE ) w Maastricht i w Amsterdamie .Prawem pierwotnym są także dołączone protokoły, załączniki i oświadczenia.

2) Prawo Wtórne - prawo tworzone przez organy Wspólnot na podstawie prawa pierwotnego.

Od 1968 r akty wtórnego prawa Wspólnoty wydawane są bądź przez Radę, bądź przez Komisję Wspólnoty. Akty te zróżnicowane są co do ich charakteru prawnego- to: rozporządzenia, decyzje, dyrektywy, rekomendacje i opinie. Znaczenie istotne ma także orzecznictwo Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości.

Prawo Wspólnot Europejskich - jest systemem nie zależnym od prawa krajowego państw członkowskich, bowiem kształtuje go Wspólnota. Jest ono określone bezpośrednio w obrocie całej Wspólnoty, a także w odniesieniu do poszczególnych państw członkowskich oraz ich obywateli. We Wspólnocie istnieje podporządkowanie prawu Wspólnoty oraz prawu krajowemu państwa Wspólnoty. W razie kolizji prawa wspólnotowego z prawem krajowym przyznaje się bezwzględnie hierarchiczna wyższość prawu wspólnotowemu. Na stanowisku konsekwentnie stoi orzecznictwo Trybunału Europejskiego a także Komisji Wspólnoty. W obrębie uregulowań kolizyjno - prawnych prymat prawa wspólnotowego przyjmuje art. 20 konwencji EWG z 19 czerwca 1980 r . o prawie właściwym dla umownych stosunków zobowiązaniowych. Pierwszeństwo prawa Wspólnoty w stosunku do prawa UE wynika nie tyle z norm prawa UE , ale z założenia , że wspólnotowe prawo będące specyficznym i własnym prawem wspólnoty - jest równocześnie prawem państw członkowskich.

Podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej.

Zgodnie z art. 1 k.c. podmiotami obrotu cywilnoprawnego są osoby fizyczne i prawne. Jeśli owe podmioty zajmują się stała działalnością gospodarcza lub zawodowa, czyli prowadzeniem przedsiębiorstwa, są przedsiębiorcami. W myśl przepisów k.c. mogą być nimi nie zależnie od ich struktury organizacyjno -prawnej i przynależności do danego typu i formy własności - zarówno osoby prawne, jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej ( art. 33 k.c. ) jak i osoby fizyczne.

Podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej w świetle ustawy

z 19 listopada 1999 r - Prawo Działalności Gospodarczej.

1. Ogólne zasady działalności gospodarczej.

CHARAKTERYSTYCZNE CECHY OBROTU HANDLOWEGO.

OBRÓT HANDLOWY - podstawową jego cechą jest to, że co najmniej jeden z jego uczestników jest zobowiązany z tej racji, że prowadzi w sposób trwały i zawodowy (profesjonalny ) działalność gospodarczą i świadczenie przez niego dóbr i usług jest wynikiem tej działalności.

  1. Przedmiot i zakres obrotu handlowego.

W początkowym okresie prawo handlowe było prawem stanu kupieckiego, rozwijającym się na podłożu stosunków ściśle związanych z handlem w potocznym rozumieniu tego terminu.

Współcześnie prawo handlowe zdecydowanie poszerzyło przedmiot i zakres regulacji. Jest to mianowicie prawo regulujące cały obrót gospodarczy, a więc stosunki prawne związane nie tylko z handlem wąskim znaczeniu tego wyrazu, ale także z przemysłem we wszystkich jego rozgałęzieniach, usługami o wielorakim i zróżnicowanym charakterze, a ponadto

z różnego rodzaju działalnością pomocniczą np. świadczenia komisantów, agentów, maklerów, brokerów.

Szczególnie charakterystyczną cechą współczesnego prawa handlowego jest utożsamienie

z prawem obrotu gospodarczego, a nie prawem stanu kupieckiego.

KUPIEC - to przedsiębiorca we współczesnym tego słowa rozumieniu, a nie „kupiec” w sensie podmiotowej przynależności do „ stanu kupieckiego”. Odmienna interpretacja tego terminu byłaby oczywistym anachronizmem.

2.Cywilnoprawny charakter stosunków handlowych ( obrotu handlowego)

Prawo handlowe zaliczane jest do prawa prywatnego, regulującego wzajemnie stosunki prawne o charakterze majątkowym i niemajątkowym miedzy osobami fizycznymi i osobami prawnymi na zasadzie „ formalnej” równości stron. Istnieje przy tym pogląd, że prawo handlowe jest „ komercyjną” nadbudową tego prawa. Niektóre kodyfikacje normują prawo handlowe w ramach kodeksów cywilnych. Cecha współczesnego praw handlowego a mianowicie jego „cywilistyczny” charakter. Cecha ta wiąże się z komercjalizacją prawa cywilnego, która wystąpiła także jako zjawisko kodyfikacyjne ( Pr szwajcarskie, włoskie, holenderskie ). Odwróceniem od klasycznych norm prawa handlowego było „socjalistyczne”

prawo cywilne, które oparło dyferencjację całego obrotu na kryterium własności a nie profesjonalne działalności podmiotów stosunku cywilnoprawnego. Kryterium to doprowadziło do obrotu uspołecznionego i nieuspołecznionego. Zmiany ustrojowe i legislacyjne lat 80 i 90 przywracają stopniowo znaczenie norm i regulacjom obrotu gospodarczego ( handlowego ).

Wyrazem tego jest ustawa o działalności gospodarczej z 1988 r oraz nowele kodeksu cywilnego z lat 1990 i 1996 , ilustruje nam jak współczesne prawo odchodzi od klasycznego praw handlowego jako prawa „stanu”, a nawet „zawodu” kupieckiego, może być obowiązujące prawo polskie, które w miejsce terminu „kupiec” wprowadziło najpierw termin „podmiot gospodarczy”, a obecnie „przedsiębiorca”.

3. Seryjność (typowość, szablonowość) obrotu handlowego i związany z tym postulat jego szybkości i minimum formalizmu prawnego.

Współczesny obrót handlowy charakteryzuje się masowością ( produkcja, handel, usługi ) pociągają za sobą szablonowość i typowość produkcji. W sferze prawa powoduje to także typowość i szablonowość czynności handlowych. Ujęcie umów akcentuje zgodną wolę stron. Szerokie znaczenie mają „wzory umów” lub „ogólne warunki umów”, które zastępują tradycyjna technikę , zawierając umowę, ustalania i określenia wzajemnych praw i obowiązków.

W sposób nagminny występuje przekształcenie starych, tradycyjnych i niejako klasycznych umów w umowy nowe lub mieszane. W obrocie handlowym jest więcej umów owych lub mieszanych niż typowych. Wiele umów importuje się z innych krajów lub adaptuje obce konstrukcje prawienie tylko na potrzeby obrotu międzynarodowego, ale i wewnętrznego na tle amerykanizacji. Przykładem umowy w Europie Kontynentalnej są umowy: LASING, franchising, factoring, sponsoring, renting .Transport nie może obejść się bez elementów międzynarodowych : Pr morskie, kolejowe, lotnicze, drogowe. W obrocie handlowym, występujące zarówno w skali handlu krajowego, jak i międzynarodowego, pociągają za soba konieczność zmniejszenia wymagań formalnych, do niezbędnego minimum. Ułatwia i przyspiesza obrót.

Szybkość obrotu handlowego - to jedna z jego cech charakterystycznych, którą powinno się realizować nie tylko za pomocą materialnoprawnych konstrukcji prawa handlowego , ale i prawa procesowego. Sprawy gospodarcze powinny być rozstrzygane szybko.

  1. Pewność i bezpieczeństwo obrotu

Szczególna i charakterystyczną cechą obrotu handlowego powinna być jego pewność i bezpieczeństwo, co sprzyja wzajemnemu zaufaniu jego uczestników.

Zasada pewności i bezpieczeństwa obrotu, utożsamia z bezpieczeństwa prawnym i należy do fundamentalnych zasad, które zwłaszcza państwo prawa powinno zapewnić i gwarantować.

Klasyczny przejawem jest system realizacji działalności gospodarczej, w szczególności zaś formalnie, a zwłaszcza materialnie, skutki wpisu do do KRS.

Postanowienia prawa, które służą ochronie praw osób trzecich działających w dobrej wierze i zaufani do innych uczestników obrotu.

  1. Wolność obrotu

Aby obrót handlowy mógł spełniać swoje podstawowe cele społeczne i gospodarcze, niezbędna jest zasada wolności gospodarczej. Mówi o niej Konstytucja i oraz pra. Działalności gosp. A w sferze umów art. 353 k.c

  1. Internacjonalizacja obrotu

Wolność i równość obrotu gosp. ( handlowego), a także zasada konkurencji i rynku prowadzą do internacjonalizacji obrotu handlowego a idzie z tym tendencja do jegi uniformizacji, także w zakresie reglamentacji prawnej.

Zagadnienia ogólne prawa spółek

W prawie polskim (też w europie kontynentalnej) wyróżniamy spółki prawa handlowego (sp.handl.-KSH z 15 września 2000r.)i spółki prawa cywilnego (sp.cywilne-KC art.860-875). Podział opiera się na kryterium substratu ich istnienia i działalności. sp. osobowe - substrat osobowy (wspólnicy), a kapitałowe - substrat rzeczowy (kapitał).

Spółki handlowe istniejące w dniu wejścia w życie ustawy miały obowiązek dostosować postanowienia swoich umów, aktów założycielskich i statutów do jej przepisów w ciągu 3 lat. Sp.z o.o. podwyższyć kapitał zakładowy do wysokości co najmniej 25 tyś.zł. oraz spełnić wymagania dotyczące minimalnej wartości udziału. Najpóźniej w ciągu 5 lat - dostosować kapitał zakładowy do wysokości 50 tyś.zł. Sp.akcyjne- w ciągu 3 lat -do wysokości co najmniej 250 tyś.zł.,a 5 lat - do wys.co najmniej 500 tyś.zł. Sp.kapitałowe-nie musi tego spełniać.

Spółki kapitałowe posiadają osobowość prawną i za swoje zobowiązania odpowiadają własnym majątkiem, z wyłączeniem osobistej odpowiedzialności wspólników. Zaś spółki osobowe cechuje osobista (majątkowa) odpowiedzialność wspólników za zobowiązania spółki i osobiste prowadzenie spraw spółki, a wspólnicy prowadzą sprawy spółki (chyba że z ust.lub aktu założ.wynika co innego). W sp.kapitałowej wspólnicy odsunięci są od bezpośredniego prowadzenia spraw i od bezpośredniej kontroli jej działalności, a reprezentuje zgromadzenie wspólników. Sp.kapitałowe wyposażone są w osobowość pr., a sp.cywilne (jako osobowe) pozbawione w ogóle podmiotowości prawnej, natomiast sp.:jawna, partnerska, komandytowa i komandytowo-akc.są jednostkami organizacyjnymi (tzw. ułomne osoby pr.). mogą one we własnym imieniu nabywać prawa, w tym własność nieruchomości i inne prawa rzeczowe, zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywane i posiadają zdolność prawną. Prowadzą przedsiębiorstwo pod własną firmą, za zobowiązania przynajmniej 1 wspólnik odpowiada osobiście (subsydiarnie).

Z gospodarczego punktu widzenia spółka jest zrzeszeniem 2 lub więcej osób mających na celu wspólne prowadzenie przedsiębiorstwa zarobkowego bądź osiągnięcie wspólnego celu gospodarczego w inny sposób.

Z prawnego punktu widzenia spółka powinna być traktowana jako dwu- lub wielostronna czynność prawna. W praktyce życia gosp.- tendencja spółek jednosobowych. W prawie UE zaleca jednosob.spółki z o.o., ale dopuszcza jednoosobowe sp.akcyjne (KSH obie dopuszcza)

O firmach spółek handlowych w KC, także w KSH:

1) firma sp.jawnej powinna zawierać nazwiska lub firmy (nazwy) wszystkich wspólników albo nazwisko albo firmę (nazwę) jednego lub kilku wspólników oraz dodatkowe oznaczenie „spółka jawna” (skrót „sp.j.”).

2) firma sp.partnerskiej powinna zawierać nazwisko co najmniej jednego partnera, dodatkowe oznaczenie „i partner” bądź „i partnerzy” albo „spółka partnerska” (skrót „sp.p.”) oraz określenie wolnego zawodu wykonywanego w spółce.

3) firma spółki komandytowej powinna zawierać nazwiska jednego lub kilku komplementariuszy oraz dodatek „spółka komandytowa” (skrót „sp.k.”). Jeśli komplementariuszem jest osoba prawna, firma sp.k. powinna zawierać pełne brzmienie firmy (nazwy) tej osoby prawnej z dodatkowym oznaczeniem „spółka komandytowa”. Nie wyklucza to zamieszczenia nazwiska komplementariusza, który jest os.fizyczną. nazwisko komandytariusza nie może być zamieszczone w firmie sp. W przypadku zamieszczenia nazwiska lub firmy komandytariusza w firmie spółki, komandytariusz ten odpowiada wobec osób trzecich tak jak komplementariusz.

4) firma spółki komandytowo-akcyjnej powinna zawierać nazwiska jednego lub kilku komplementariuszy oraz oznaczenie „spółka komandytowo - akcyjna” - „S.K.A.”. Jeżeli komplementariuszem jest osoba prawna, firma spółki komandytowo -akcyjnej powinna zawierać pełne brzmienie firmy /nazwy/ tej osoby prawnej z oznaczeniem „spółka komandytowo-akcyjna”. Nie wyklucza to zamieszczenia nazwiska komplementariusza, który jest osobą fizyczną. Nazwisko lub firma akcjonariusza nie może być zamieszczone w firmie spółki, w przeciwnym wypadku akcjonariusz odpowiada wobec osób trzecich tak jak komplementariusz.

5) firma sp.akcyjnej powinna zawierać dodatkowe oznaczenie „spółka akcyjna” (skrót S.A.).

Spółki handlowe mogą występować w obrocie tylko pod firmą (oświadczenia, zawieranie umów itp.).

W UE opracowano, przyjęto i opublikowano 9 dyrektyw o spółkach - inne przygotowywane lub na etapie studialnym. Opublikowane dyrektywy dotyczą:

Inne dyrektywy zostały przygotowane w formie projektów lub trwają prace studialne.

Do innych aktów pr.wspól. regulujących spółki nalezą rozporządzenia dot. upadłości, statutu eur.sp.akc., o statucie spółdzielni europ.

Nzaczenie obszernego uregulowania wymaga europejska sp.akc. (e.s.a.), która składa się z 3 działów: założenie e.s.p., organy e.s.a. i przeniesienie siedziby statutowej e.s.a.

SPÓŁKI OSOBOWE

SPÓŁKA CYWILNA:

Powstanie

Spółka prawa cywilnego powstaje zawsze w drodze umowy.

Przez umowę spółki wspólnicy zobowiązują się dążyć do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego przez działanie w sposób oznaczony, w szczególności przez wniesienie wkładów.

Istotne przedmiotowo postanowienia umowy:

S.C.-jest prawno-organizacyjną formą współdziałania gospodarczego osób. Może być założona dla każdego celu gospodarczego: jednorazowego lub długotrwałego, w celu osiągnięcia zysku lub nie.

S.C. nie posiada zdolności prawnej, działalność prowadzą wspólnicy. S.C. nie jest przedsiębiorcą.

Nie ma możliwości zawarcia S.C. dla innego celu niż gospodarczy (np. charytatywny).

Umowa S.C. jest umową konsensualną, dwu lub wielostronną. Powinna być zawarta na piśmie (dla celów dowodowych). W umowie musi być wskazany sposób działania wspólnika, mający na celu osiągnięcie wspólnego celu gospodarczego.

Czas trwania spółki może być nieoznaczony lub oznaczony.

Wkłady

Osiągnięcie celu gospodarczego s.c. następuje przez działanie wspólników w sposób oznaczony, w szczególności przez wniesienie wkładów. Wkład wspólnika może polegać na albo na wniesieniu do sp. własności lub innych praw , albo na świadczeniu usług.

Wkłady wniesione przez wspólników oraz dochody uzyskiwane przez spółkę w czasie jej trwania są majątkiem wspólnym. Na majątek wspólników składają się zatem:

majątek s.c. jest majątkiem wszystkich wspólników, ponieważ umowa kreująca ten rodzaj spółki nie prowadzi do powstania osoby prawnej. Jest to jednak majątek odrębny podlegający szczególnym przepisom, które służą do zapewnienia jego niepodzielności przez cały czas trwania.

Charakter prawny majątku spółki

Majątek spółki stanowi współwłasność łączną opierającą się na szczególnym stosunku osobistym, jaki kształtuje umowę spółki cywilnej. Brak jest oznaczenia udziałów w rzeczy wspólnej, dopóki współwłasność istnieje. Każdy wspólnik jest właścicielem majątku jako niepodzielnej całości, jak również rzeczy i prawa wchodzącego w skład tej całości. Oznacza to zakaz rozporządzania przez wspólników własnym udziałem we wspólnym majątku albo w poszczególnych jego składnikach i zakaz domagania się podziału tego majątku.

Odpowiedzialność wspólników za zobowiązania spółki

Zobowiązania sp. to wszelkie zobowiązania zaciągnięte przez jednego wspólnika, kilku lub wszystkich wspólników, jeśli pozostają one w związku z działalnością spółki.

Za zobowiązania sp. wspólnicy odpowiedzialni są solidarnie, oznacza to, że każdy ze wspólników odpowiada za zobowiązania spółki nie tylko wspólnym majątkiem sp. ale i majątkiem osobistym, przy czym odpowiedzialność wspólników jest niezależna od ich udziału w zyskach i stratach sp. Wierzyciel może natomiast dochodzić swojej wierzytelności z całego majątku wspólników oraz całego majątku osobistego każdego ze wspólników.

Wspólnik który przystąpił już do istniejącej spółki, nie odpowiada solidarnie z pozostałymi wspólnikami za zobowiązania sp. powstałe przed datą jego przystąpienia do spółki. Z kolei osobista odpowiedzialność wspólnika, który wystąpił ze spółki trwa nadal, i ograniczona jest do zobowiązań sp. zaciągniętych przed jego wystąpieniem. Odpowiedzialność taka trwa nawet po rozwiązaniu sp. Odpowiedzialność solidarna wspólników nie może być ani uchylona, ani zmieniona w drodze czynności prawnej między wspólnikami.

Prowadzenie spraw spółki (to stosunki wewnętrzne sp.)

Każdy wspólnik jest uprawniony i zobowiązany do prowadzenia spraw sp. w umowie sp. lub w uchwale wspólnicy mogą postanowić, że sprawy sp. prowadzić będzie jeden lub kilku wymienionych w umowie lub uchwale wspólników. Wspólnicy mogą powierzyć prowadzenie spraw sp. osobie trzeciej. Wspólnicy prowadzący sprawy sp. z upoważnienia ustawowego bądź z mocy umowy sp. lub uchwały wspólników nie są uprawnieni do żądania z tego tytułu wynagrodzenia, mogą żądać jedynie od pozostałych wspólników zwrotu poniesionych w związku z tym wydatków.

Uprawnienie do prowadzenia spraw sp. przez każdego ze wspólników ustawa ogranicza do zakresu zwykłych czynności sp. Uchwała wspólników jest wymagana w sprawach przekraczających zakres zwykłych czynności sp. wyjątkiem jest czynność nagła, której zaniechanie mogłoby narazić sp. na niepowetowane straty.

Reprezentacja spółki(to stosunki zewnętrzne sp.)

Sposób reprezentacji sp. na zewnątrz wobec osób trzecich z reguły wynika z umowy sp. lub późniejszej uchwały wspólników. Reprezentantem może być również osoba nie będąca wspólnikiem. W przypadku braku uregulowań każdy wspólnik ma prawo do reprezentacji w takim zakresie w jakim ma prawo do prowadzenia spraw sp. Odwołanie lub ograniczenie upoważnienia do reprezentowania sp. może nastąpić w sposób przewidziany w umowie sp. lub w razie braku tych postanowień - w uchwale wspólników.

Reprezentacja przez osobę trzecią następuje na podstawie umowy zlecenia.

Zyski i straty

Cel gospodarczy sp. nie musi być celem zarobkowym. W przypadku gdy występuje cel zarobkowy w spółce stosuje się następujące przepisy:

zyskiem sp. jest ta wartość majątkowa, o którą z końcem działalności sp. lub z końcem okresu obrachunkowego zwiększył się majątek sp.

W drodze umowy sp. lub uchwały wspólników może zostać nałożony na nich obowiązek podwyższenia (dopłaty) zwłaszcza w wypadku rozszerzenia działalności sp.

Zmiana i rozwiązanie umowy spółki

Wspólnicy mogą przyjąć nowego członka lub wyrazić zgodę na wstąpienie nowego członka w drodze zmiany umowy sp. Możliwe jest także wystąpienie wspólnika ze sp. oraz rozwiązanie sp.

Wystąpienie wspólnika ze sp. nie powoduje rozwiązania sp., chyba że sp. liczyła 2 wspólników.

Wystąpienie wspólnika ze sp. następuje:

W przypadku braku odmiennej umowy sp. wspólnikowi występującemu ze sp. zwraca się w naturze rzeczy, które wniósł do sp. do używania, oraz wypłaca się w pieniądzu wartość jego wkładu oznaczoną w umowie. Nie podlega zwrotowi wartość wkładu polegającego na świadczeniu usług lub używaniu prze sp. rzeczy należących do wspólnika.

Rozwiązanie sp. następuje:

jeśli mimo istnienia przewidzianych w umowie powodów rozwiązania spółka za zgodą wszystkich wspólników trwa nadal, uważa się ją za przedłużoną na czas nieoznaczony.

Od chwili rozwiązania sp. do wspólnego majątku wspólników stosuje się odpowiednio przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych. Kodeks cywilny nie przewiduje obligatoryjnego postępowania likwidacyjnego po rozwiązaniu sp. zakłada natomiast że należy najpierw spłacić długi sp., następnie zwrócić wspólnikom wkłady według zasad obowiązujących jak przy występowaniu ze sp. a pozostały majątek podzielić między wspólników w takim zakresie, w jakim uczestniczyli oni w zyskach sp.

SPÓŁKA JAWNA

Pojęcie

Spółka jawna - to spółka osobowa, która prowadzi przedsiębiorstwo pod własną firmą, a nie jest inną sp. handlową.

Zasadą tej sp. jest, że każdy wspólnik odpowiada za zobowiązania sp. bez ograniczenia całym swoim majątkiem, solidarnie z pozostałymi wspólnikami oraz ze sp.

Sp.jawna może we własnym imieniu nabywać prawa i zaciąga zobowiązania, pozywać i być pozywaną. Rzeczy i prawa nabyte przez sp. jawną lub tytułem wkładu do niej wniesionego stanowią jej odrębny majątek.

Powstanie spółki jawnej

Sp.j. powstaje z chwilą wpisu do rejestru, osoby zaś które działały w imieniu sp. po jej zawiązaniu a przed wpisem za zobowiązania wynikające z tego działania odpowiadają solidarnie.

Umowa sp. wymaga dla swej ważności formy pisemnej pod rygorem nieważności.

Umowa powinna określać:

Wszelkie zmiany danych wymienionych w umowie powinny zostać zgłoszone sądowi rejestrowemu.

Zgłoszenia wszelkich danych dokonuje się na formularzu. Prawo i obowiązek zgłoszenia sp. do rejestru ma każdy wspólnik.

Sp. jawna może powstać poprzez przekształcenie sp. cywilnej i zgłoszenie do sądu przez wszystkich wspólników. Przekształcenie to może mieć charakter fakultatywny bądź obligatoryjny. Obligatoryjny występuje wtedy gdy przychody netto sp.cywilnej w każdym z dwóch ostatnich lat obrotowych osiągnęły wartość powodująca obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych. Zgłoszenie następuje w terminie 3 miesięcy od zakończenia drugiego roku obrotowego. Z chwilą wpisu do rejestru przekształcona sp. cywilna staje się sp. jawną.

Stosunki wewnętrzne

Prowadzenie spraw sp.- to wszelkie czynności wewnątrz sp., wynikające z prowadzenia przedsiębiorstwa i do tego celu konieczne. Każdy wspólnik ma prawo i obowiązek prowadzenia spraw sp. nieprzekraczających zwykłego zarządu. W sprawach przekraczających wymagana jest zgoda wszystkich wspólników sp., w tym także wspólników wyłączonych od prowadzenia spraw sp. wspólnik mający prawo prowadzenia spraw sp. może bez uchwały wspólników wykonać czynność nagłą, której zaniechanie mogłoby wyrządzić sp. poważną szkodę. Prawo do prowadzenia spraw sp. może być odebrane wspólnikowi z ważnych powodów, na mocy prawomocnego orzeczenia sądu, dotyczy to również zwolnienia wspólnika od obowiązku prowadzenia spraw sp. Wspólnik może z własnej woli ograniczyć lub wyłączyć swoje prawo do prowadzenia spraw sp. Nie można powierzyć prowadzenia spraw sp. osobom trzecim z wyłączeniem wspólników, to przepis bezwzględnie obowiązujący. Nieważne jest też umowne wyłączenie wspólnika do zasięgania informacji o stanie majątku i interesów sp. oraz umowne wyłączenie prawa do przeglądania ksiąg i dokumentów sp. prowadzenie spraw sp. może być powierzone jednemu lub kilku wspólnikom na mocy umowy sp. bądź na podstawi późniejszej umowy wspólników. Pozostali wspólnicy są wówczas wyłączeni od prowadzenia spraw sp. Ustanowienie PROKURY wymaga zgody wszystkich wspólników mających prawo prowadzenia spraw sp. Odwołać prokurę może każdy wspólnik mający prawo prowadzenia spraw sp. Za prowadzenie spraw sp. wspólnik nie otrzymuje wynagrodzenia.

Wkłady wspólników-wkłady wspólników są równe chyba że inaczej wynika z umowy. Wkład może polegać na przeniesieniu lub obciążeniu własności rzeczy lub innych świadczeń na rzecz sp. Prawa które wspólnik zobowiązuje się wnieść do sp., uważa się za przeniesione na sp.

Udział kapitałowy wspólnika - odpowiada wartości rzeczywiście wniesionego wkładu, przy czym wspólnik nie jest uprawniony ani zobowiązany co podwyższania umówionego wkładu. Zmniejszanie udziału wymaga zgody pozostałych wspólników.

Zysk i straty - każdy wspólnik ma prawo do równego udziału w zyskach i uczestniczy w stratach w tym samym stosunku bez względu na rodzaj i wartość wkładu, z umowy może jednak wynikać coś innego. Umowa sp. nie może zwolnić wspólnika o udziału w zyskach. Wspólnik może żądać podziału i wypłaty całości zysku z końcem każdego roku obrotowego. Jeśli jednak w skutek poniesionej przez sp. straty udział kapitałowy wspólnika został uszczuplony, zysk przeznacza się w pierwszej kolejności na uzupełnienie udziału wspólnika.

Przeniesienie praw na osobę trzecią - wspólnik może przenieść na osobę 3 niektóre prawa z tytułu uczestnictwa w sp., jak również zawrzeć umowę sp. jednakże w takim przypadku ani jego wspólnik, ani następca prawny nie stają się wspólnikami sp. jawnej, a w szczególności nie służy im uprawnienie do zasięgania informacji o stanie majątku i interesów tej sp.

Zakaz konkurencji - wspólnik jest obowiązany powstrzymać się od wszelkiej działalności sprzecznej z interesami sp. jednakże za wyraźną lub dorozumianą zgodą wspólników może prowadzić interesy konkurencyjne, w szczególności uczestniczyć w sp. konkurencyjnej jako wspólnik sp. jawnej, cywilnej, partner, komplementariusz lub członek organu sp.

Stosunku zewnętrzne

Reprezentacja sp.- każdy wspólnik ma prawo reprezentować sp. Prawo wspólnika do reprezentowania sp. dotyczy wszystkich czynności sądowych i pozasądowych i nie można go ograniczyć ze skutkiem wobec osób trzecich. Umowa sp. może przewidywać, że wspólnik jest pozbawiony prawa reprezentowania sp. albo że jest uprawniony do jej reprezentowania tylko łącznie z innym wspólnikiem lub prokurentem. Pozbawienie wspólnika prawa reprezentowania sp. nie na podstawie umowy sp. może nastąpić wyłącznie z ważnych powodów na mocy prawomocnego orzeczenia sądu.

Odpowiedzialność wspólników za zobowiązania sp. - każdy wspólnik odpowiada za zobowiązania sp. jawniej bez ograniczenia całym swoim majątkiem solidarnie z pozostałymi wspólnikami oraz ze sp. normami bezwzględnie obowiązującymi są następujące normy:

-Wierzyciel sp. może prowadzić egzekucję z majątku wspólnika w przypadku gdy egzekucja z majątku sp. okaże się bezskuteczna. Jest to tzw. subsydiarna odpowiedzialność wspólnika. Nie dotyczy ona jednak zobowiązań powstałych przed wpisem do rejestru. Za zobowiązania te wspólnicy lub inne osoby działające w imieniu sp. odpowiadają solidarnie.

-Odpowiedzialność wspólników jest także rozszerzona na czas poprzedzający przystąpienie danego wspólnika do sp.j.

-Osoba , która zawiera umowę sp.j. z przedsiębiorcą jednoosobowym, także odpowiada za zobowiązanie powstałe przy prowadzeniu tego przedsiębiorstwa wniesionego jako aport, przed dniem utworzenia sp.

wierzyciel sp. może wnieść do sądu powództwo przeciwko wspólnikowi, zanim egzekucja z majątku sp. okaże się bezskuteczna. Wspólnik pozwany z tytułu odpowiedzialności za zobowiązania sp. może przedstawić wierzycielowi zarzuty przysługujące sp. wobec wierzyciela.

Rozwiązanie spółki jawniej

Przyczyny rozwiązania:

-przewidziane w umowie sp., jednakże sp. uważa się za przedłużoną na czas nieoznaczony w przypadku gdy pomimo istnienia przyczyn rozwiązania prowadzi ona swoją działalność za zgodą wszystkich wspólników

-jednomyślna uchwała wszystkich wspólników- to bezwzględna przesłanka rozwiązania sp.

- ogłoszenie upadłości sp.- w przypadku ogłoszenia upadłości sp. jej rozwiązanie następuje po ukończeniu postępowania upadłościowego.

- śmierć wspólnika lub ogłoszenie jego upadłości- pomimo śmierci lub ogłoszenia upadłości wspólnika sp. może trwać nadal pomiędzy pomiędzy pozostałymi wspólnikami, jeżeli taką możliwość przewiduje umowa sp. lub już po zaistnieniu powyższych przesłanek pozostali wspólnicy tak niezwłocznie postanowią.

Jeżeli prawa zmarłego wg. umowy służą wszystkim spadkobiercom wspólnie, wówczas do wykonywania tych praw spadkobiercy powinni wskazać sp. jedną osobę. W przypadku wystąpienia spadkobiercy wspólnika ze sp. wartość udziału kapitałowego oznacza się na podstawie osobnego bilansu. Za dzień bilansowy przyjąć należy dzień śmierci wspólnika. Udział kapitałowy, obliczony w sposób powyższy, powinien być wypłacony w pieniądzu. Rzeczy wniesione przez wspólnika tylko do używania zwraca się w naturze.

- wypowiedzenie umowy sp. przez wspólnika, wierzyciela wspólnika - wspólnik może wypowiedzieć umowę sp. na sześć miesięcy przed końcem roku obrotowego, jeżeli sp. zawarto na czas nieoznaczony. Prawo do wypowiedzenia umowy sp. przysługuje także wierzycielowi wspólnika, który na podstawie tytułu egzekucyjnego uzyskał zajęcie roszczeń służących wspólnikowi w przypadku jego wystąpienia lub rozwiązania sp., jeżeli w ciągu ostatnich sześciu miesięcy przeprowadzono bezskutecznie egzekucję z ruchomości wspólnika. Wierzyciel może wypowiedzieć umowę sp., nawet gdy była zawarta na czas oznaczony. W czasie trwania sp. wierzyciel wspólnika może zyskać zajęcie tylko tych praw służących wspólnikowi z tytułu udziałów w sp., którymi wspólnikowi wolno rozporządzać. Pomimo wypowiedzenia umowy sp. przez wspólnika lub jego wierzyciela sp. może zostać utrzymana pomiędzy pozostałymi wspólnikami, jeżeli umowa sp. tak stanowi lub pozostali wspólnicy tak postanowią. Uzgodnienie takie powinno nastąpić przed upływem terminu wypowiedzenia.

- prawomocne orzeczenie sądu - każdy wspólnik może rozwiązać żądać rozwiązania sp. przez sąd z ważnych powodów. Jeżeli jednak powód zachodzi po stronie jednego ze wspólników, sąd może na wniosek pozostałych wspólników orzec o wyłączeniu tego wspólnika ze sp.

Likwidacja spółki

jeśli przyczyny, o których wyżej mowa, wystąpią, następuje likwidacja sp. likwidacja nie ma jednak charakteru obligatoryjnego, bowiem wspólnicy mogą uzgodnić inny sposób zakończenia działalności sp. niż likwidacja.

Celem likwidacji jest zakończenie bieżących interesów sp., ściągnięcie wierzytelności i spieniężenie innych aktywów, zaspokojenie wierzycieli sp., zwrot wkładów wniesionych przez wspólników tylko do używania oraz podział pozostałego majątku między wspólników. Z mocy prawa likwidatorami sp. jawnej są wszyscy wspólnicy. Wspólnicy mogą jednak powołać na likwidatorów tylko niektórych spośród siebie, jak również osoby spoza swego grona. Na miejsce wspólnika upadłego wchodzi syndyk. Sąd rejestrowy z ważnych powodów, na wniosek wspólnika lub innej osoby mającej interes prawny, może ustanowić likwidatorami tylko niektórych spośród wspólników, jak również inne osoby (to postanowienie ma charakter normy bezwzględnie obowiązującej, dlatego przeciwne postanowienie umowy sp. jawnej jest nieważne).

SPÓŁKA PARTNERSKA

Powstanie

Definicja - spółka partnerska, to spółka osobowa, utworzona przez wspólników w celu wykonywania wolnego zawodu w spółce prowadzącej przedsiębiorstwo pod własną firmą.

Partnerzy - mogą być tylko osoby fizyczne uprawnione do wykonywania wolnych zawodów określonych w ustawie np. adwokat, aptekarz, inżynier budownictwa, doradca podatkowy, lekarz, notariusz.

Umowa spółki - powinna być zawarta w formie aktu notarialnego. Winna zawierać następujące elementy:

WOLNY ZAWÓD - to określona profesja (pielęgniarka np.) jej wykonywanie powinno posiadać pewne cechy - wykonywany osobiście.

Nazwa - w przypadku gdy wszyscy partnerzy wykonują ten sam zawód nazwa firmy powinna zawierać słowo „Partnerzy”, gdy partnerzy wykonują różne zawody w firmie umieszcza się nazwiska lub nazwisko jednego partnera z dodaniem „i Partner”

Powstanie - spółka powstaje z momentem wpisu do rejestru

Uregulowanie - w sprawach nie uregulowanych wprost do spółki partnerskiej stosuje się odpowiednio przepisy o sp. jawnej chyba ż ustawa stanowi inaczej.

Odpowiedzialność partnerska

Ograniczenie - odpowiedzialność partnera w spółce jest ograniczona, partner nie ponosi odpowiedzialności za zobowiązania spółki powstałe w związku z wykonywaniem przez pozostałych partnerów wolnego zawodu jak i przez osoby zatrudnione na podstawie umowy o pracę, które podlegały kierownictwu innego partnera. Umowa może przewidywać ponoszenie odpowiedzialności przez jednego lub kilku partnerów, gdy się na to godzą, tak jak w spółce jawnej, czyli odpowiedzialność nieograniczona całym majątkiem własnym (odpowiedzialność osobista, subsydiarna).

Odpowiedzialność - partner odpowiada za to za inne zobowiązanie spółki takie jak wynajem lokali, płacenie podatków itp.

Prowadzenie spraw spółki

Reprezentacja - każdy partner ma prawo reprezentować spółkę samodzielnie, chyba że umowa stanowi inaczej. Drugim sposobem prowadzenia i reprezentacji spraw spółki jest powołanie zarządu, któremu powierza się reprezentację i prowadzenie spraw spółki.

Pozbawienie prawa reprezentacji - partnera można pozbawić prawa reprezentacji spółki tylko z ważnych powodów uchwałą powziętą większością ¾ głosów w obecności 2/3 liczby partnerów.

Rozwiązanie spółki

Przyczyny:

utrata uprawnień - gdy w spółce pozostaje jeden partner lub gdy jeden partner posiada uprawnienia do wykonywania wolnego zawodu związanego z przedmiotem działalności spółki, spółka ulega rozwiązaniu najpóźniej z upływem roku od dnia zaistnienia któregokolwiek z tych zdarzeń.

- w przypadku utraty przez partnera uprawnień do wykonywania wolnego zawodu powinien on wystąpić ze spółki najpóźniej z końcem roku obrotowego w którym utracił prawo do wykonywania zawodu. Wystąpienie następuje przez pisemne oświadczenie skierowane do zarządu lub partnera uprawnionego do reprezentowania spółki.

Śmierć partnera - spadkobierca partnera nie wstępuje do spółki w miejsce zmarłego partnera, chyba że umowa spółki stanowi inaczej.

SPÓŁKA KOMANDYTOWA

Pojęcia

Definicja - sp. komandytowa jest to spółka osobowa mająca na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą, w której wobec wierzycieli za zobowiązania sp. jeden wspólnik odpowiada bez ograniczeń (komplementariusz) a odpowiedzialność co najmniej jednego wspólnika jest ograniczona (komandytariusz)

Wspólnicy - wspólnikami mogą być osoby fizyczne i prawne

Uregulowanie prawne - w sprawach nieuregulowanych stosuje się odpowiednio przepisy o spółce jawnej, chyba że ustawa stanowi inaczej.

Nazwa - w nazwie spółki umieszczone powinno być nazwisko lub nazwa przedsiębiorstwa jednego lub kilku komplementariuszy i ponadto powinno być zamieszczone określenie „spółka komandytowa”

Umowa spółki - wymaga formy aktu notarialnego. Powinna zawierać:

suma komandytowa - to nie wkład. Komandytariusz odpowiada do wysokości sumy komandytowej, to określenie kwotowe odpowiedzialności wspólnika.

Wkład - to własność spółki, nie podlega podziałowi

Wkład komandytariusza - jeśli wkładem komandytariusza jest w całości lub w części świadczenie niepieniężne, umowa spółki określa przedmiot tego świadczenia, jego wartość i osobę wspólnika wnoszącego świadczenie. Wkładem komandytariusza nie może być jego zobowiązanie do wykonania pracy lub świadczenia usług na rzecz spółki. Wkład komandytariusza może być wniesiony w wartości niższej niż suma komandytowa, lecz umowa spółki może stanowić inaczej. Postanowienie wspólników zwalniające komandytariusza z obowiązku wniesienia wkładu jest nieważne.

Powstanie spółki - spółka komandytowa powstaje z chwilą wpisu do rejestru. Osoby które działały w imieniu spółki po jej zawiązaniu a przed wpisem odpowiadają solidarnie.

Wpis do rejestru ma charakter obligatoryjny i konstytutywny (spółka powstaje z chwilą wpisu do rejestru).

Komplementariusz - to wspólnik, który odpowiada za zobowiązania spółki bez ograniczenia, całym swoim majątkiem osobistym i solidarnie z pozostałymi komplementariuszami wraz ze spółką. Komplementariusz reprezentuje spółkę, chyba że został pozbawiony tego prawa na mocy umowy spółki lub prawomocnego orzeczenia sądu.

Komandytariusz - to wspólnik który podpowiada za zobowiązania do wysokości sumy komandytowej. W razie zwrotu wkładu komandytariuszowi odpowiedzialność jego jest przywrócona do wysokości wartości zwrotu. Komandytariusz nie jest zobowiązany też do zwrotu tego co pobrał tytułem zysku na podstawie sprawozdania finansowego. Obniżenie sumy komandytowej nie ma skutku prawnego wobec wierzycieli których wierzytelności powstały przed wpisaniem obniżenia do umowy. W przypadku umowy spółki komandytowej zawartej z przedsiębiorcą prowadzącym przedsiębiorstwo we własnym imieniu i na własny rachunek komandytariusz odpowiada także za zobowiązania powstałe przy prowadzeniu tego przedsiębiorstwa, a istniejące w chwili wpisu do rejestru. Jeśli umowa przewiduje przyjęcie nowego komplementariusza, dotychczasowy komandytariusz może uzyskać status kopmlementariusza za zgodą wszystkich dotychczasowych wspólników. Komandytariusz ma prawo żądać odpisu sprawozdania finansowego, za rok obrotowy oraz przeglądać księgi i dokumenty celem sprawdzenia rzetelności. Komandytariusz nie ma prawa ani obowiązku prowadzenia spraw spółki jednak umowa spółki może mu takie prawo przyznać. W sprawach przekraczających zwykły zarząd spółki wymagana jest zgoda komandytariusza, chyba że umowa stanowi inaczej. W przypadku zbycia ogółu praw i obowiązków komandytariusza na nabywcę nie przechodzi prawo prowadzenia spraw spółki. śmierć komandytariusza nie stanowi przyczyny rozwiązania spółki. Spadkobiercy winni wskazać 1 osobę do wykonywania ich praw. Podział udziału komandytariusza w majątku spółki między spadkobierców następuje tylko za zgodą pozostałych wspólników.

Reprezentacja spółki - komandytariusz może reprezentować spółkę tylko jako pełnomocnik. Jeśli komandytariusz dokona w imieniu spółki czynności prawnej, nie ujawniając swego pełnomocnictwa, odpowiada wobec osób trzecich bez ograniczenia. Są to przepisy bezwzględnie obowiązujące.

SPÓŁKA KOMANDYTOWO-AKCYJNA

Powstanie

Cel- spółka to stworzona jest dla umożliwienia dofinansowania dobrze prosperujących przedsiębiorstw głównie rodzinnych bez obawy wrogiego przejęcia spółki.

Definicja - spółka komandt.-akcyjna jest spółką osobową mająca na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą, w której wobec wierzycieli za zobowiązania spółki co najmniej jeden wspólnik odpowiada bez ograniczenia, a co najmniej jeden wspólnik jest akcjonariuszem.

Spółka ta różni się od spółek osobowych m.in. ukształtowaniem odpowiedzialności za zobowiązania spółki oraz możliwością ustalenia minimum kapitału zakładowego poniżej wielkości przyjmowanej w spółce akcyjnej czy z o.o.

W spółce tej nie występuje komandytariusz, oraz nie występuje zarząd ale komplementariusze pełnią de facto rolę zarządu.

Spółka ta to spółka osobowa formalnie, a w rzeczywistości to spółka kapitałowa.

Założenie - spółka k-a założona zostaje z chwilą podpisania aktu założycielskiego, którym jest statut. Osoby podpisujące są założycielami. Statut powinni podpisać wszyscy komplementariusze.

Forma statutu - statut powinien być sporządzony w formie aktu notarialnego.

Statut powinien zawierać następujące elementy:

postanowienia statutu niezgodne z przepisami KSH nie wywołują skutków prawnych wobec osób trzecich.

Powstanie sp. - spółka powstaje z chwilą wpisu do rejestru.

Odpowiedzialność - osoby, które działały w imieniu spółki po jej zawiązaniu, a przed wpisem do rejestru, odpowiadają solidarnie.

Minimum kapitału - wynosi 50 tyś. Zł (jak w spółce z o.o.)

Wkład komplementariuszy - komplementariusz może wnieść wkład do spółki na kapitał zakładowy lub na inne fundusze. Wniesienie tego wkłądu nie wyłącza jego nieograniczonej odpowiedzialności za zobowiązania spółki.

Komplementariusz może wnieść wkład, kupić akcje i zostać akcjonariuszem.

Nowy komplementariusz - jeśli statut dopuszcza przyjęcie do spółki nowego komplementariusza, dotychczasowy akcjonariusz może uzyskać statut komplementariusza lub osoba trzecia może przystąpić za zgodą pozostałych.

Przepisami o charakterze bezwzględnie obowiązującymi są następujące przepisy:

Nazwa - firma powinna zawierać nazwiska jednego lub kilku komplementariuszy oraz dodatkowe oznaczenie „spółka komandytowo - akcyjna” lub skrót „S.K.A.”. jeśli komplementariusz jest osobą prawną firma spółki powinna zawierać pełne brzmienie firmy tej osoby prawnej.

Wspólnicy - to osoby fizyczne i prawne.

Akcjonariusz - zobowiązany jest jedynie do świadczeń określonych w statucie.

Prowadzenie spraw spółki i reprezentacja (stosunki wewnętrzne i zewnętrzne)

Prowadzenie - prawo i obowiązek prowadzenia spraw spółki ciąży na komplementariuszach. Statut może przewidywać że jeden komplementariusz prowadzi sprawy spółki.

Reprezentacja spółki - spółkę reprezentują komplementariusze, których z mocy statutu lub prawomocnego orzeczenia sądu nie pozbawiono prawa reprezentowania.

Organy spółki

1) Walne zgromadzenie - może być zwyczajne i nadzwyczajne. Organ powstający z mocy prawa, z chwilą zarejestrowania spółki. W skład wchodzą wszyscy wspólnicy. Akcjonariusze także biorą udział w głosowaniu. Każdy akcjonariusz musi mieć co najmniej jeden głos, liczba głosów jest zależna od ilości posiadanych akcji. Akcjonariusz który jest komplementariuszem może mieć tylko 1 głos. Prawo uczestniczenia w walnym zgromadzeniu mają akcjonariusze i komplementariusze. Prawo do prowadzenia spraw spółki przekazane jest do kompetencji walnego zgromadzenia lub rady nadzorczej.

2) Rada Nadzorcza - zgromadzenie wspólników może ustanowić radę nadzorczą, a jeśli liczba akcjonariuszy przekroczy 25 osób ustanowienie rady nadzorczej jest obowiązkowe. Komplementariusz lub jego pracownik nie może być członkiem rady. Członków rady powołuje walne zgromadzenie. W głosowaniu rady nie mogą uczestniczyć komplementariusze. Rada nadzorcza sprawuje nadzór nad działalnością spółki we wszystkich dziedzinach. W spółce gdzie nie ma rady działa pełnomocnik powołany uchwałą WZ.

Zysk - komplementariusz i akcjonariusz uczestniczą w zyskach spółki proporcjonalnie do ich wkładów, chyba że statut stanowi inaczej.

Rozwiązanie spółki

Do rozwiązania i likwidacji spółki komandytowo - akcyjnej stosuje się przepisy o spółce akcyjnej. Wyjątkiem co do likwidacji jest takie, że jej przeprowadzenie jest obligatoryjne, a likwidatorami są komplementariusze mający prawo prowadzenia spółki, jednakże statut lub uchwała walnego zgromadzenia może stanowić inaczej.

Przyczyny rozwiązania:

wypowiedzenie umowy przez komplementariusza i jego wystąpienie jest dopuszczalne gdy stanowi tak statut. Akcjonariuszowi nie przysługuje prawo wypowiedzenia umowy spółki.

SPÓŁKA AKCYJNA

Spółka akcyjna jest typową sp.kapitałową. Początkami sięga XV i XVI w. Obecnie SA regulują art. 301-490 k.s.h. Spółki akc.stanowią organizacyjno-prawną forme działalności gosp., ułatwiającą tworzenie wielkich przedsiębiorstw i koncentrację kapitału.

Do powstania SA ustawa wymaga:

1)zawiązanie spółki, w tym podpisania statutu przez założycieli

2)wniesienia przez akcjonariuszy wkładów na pokrycie całego kapitału zakładowego z uwzględnieniem art.309 KSH

3) ustanowienia zarządu i rady nadzorczej

4) wpisu do rejestru

Cel spółki:dla każdego celu prawnie dozwolonego

Zawiązanie spółki: następuje z chwilą objęcia wszelkich akcji w drodze oświadczenia woli i skutkuje nabyciem w sposób pierwotny praw i obowiązków akcjonariusza. Statut spółki może określać minimalną (500 tys.zł. oraz złożenie przez zarząd oświadczenia w formie aktu notarialnego)) lub maksymalną wysokość kapitału zakładowego (kapitał widełkowy).

Założyciele: może byc jedna lub więcej osób (nie może być przez jednoosobową sp.z o.o.). założycielami są osoby podpisujące statut.

Statut: to akt założycielski SA w formie aktu notarialnego. Może zawierać także postanowienia dodatkowe, chyba że z ustawy nie.

Statut spółki akcyjnej powinien określać:

1) firmę i siedzibę spółki,

2) przedmiot działalności spółki,

3) czas trwania spółki, jeżeli jest oznaczony,

4) wysokość kapitału zakładowego oraz kwotę wpłaconą przed zarejestrowaniem na pokrycie kapitału zakładowego,

5) wartość nominalną akcji i ich liczbę ze wskazaniem, czy akcje są imienne, czy na okaziciela,

6) liczbę akcji poszczególnych rodzajów i związane z nimi uprawnienia, jeżeli mają być wprowadzone akcje różnych rodzajów,

7) nazwiska i imiona albo firmy (nazwy) założycieli,

8) liczbę członków zarządu i rady nadzorczej albo co najmniej minimalną lub maksymalną liczbę członków tych organów oraz podmiot uprawniony do ustalenia składu zarządu lub rady nadzorczej,

9) (uchylono)

10) pismo do ogłoszeń, jeżeli spółka zamierza dokonywać ogłoszeń również poza Monitorem Sądowym i Gospodarczym.

Statut powinien również zawierać, pod rygorem bezskuteczności wobec spółki, postanowienia dotyczące:

1) liczby i rodzajów tytułów uczestnictwa w zysku lub w podziale majątku spółki oraz związanych z nimi praw,

2) wszelkich związanych z akcjami obowiązków świadczenia na rzecz spółki, poza obowiązkiem wpłacenia należności za akcje,

3) warunków i sposobu umorzenia akcji,

4) ograniczeń zbywalności akcji,

5) uprawnień osobistych przyznanych akcjonariuszom, o których mowa w art. 354,

  1. co najmniej przybliżonej wielkości wszystkich kosztów poniesionych lub obciążających spółkę w związku z jej utworzeniem.

Powyższe to postanowienia obligatoryjne, jeśli ustawa zezwala-mogą być post. fakultatywne.

Sposoby zawiązania spółki:

Może nastąpić przez samych założycieli lub łącznie z osobami trzecimi albo w drodze publicznej subskrycji.

Spółka jednoosobowa

Art. 303 § 1. W spółce jednoosobowej jedyny akcjonariusz wykonuje wszystkie uprawnienia walnego zgromadzenia zgodnie z przepisami niniejszego działu. Przepisy o walnym zgromadzeniu stosuje się odpowiednio.

§ 2. W przypadku gdy wszystkie akcje spółki przysługują jedynemu akcjonariuszowi albo jedynemu akcjonariuszowi i spółce, oświadczenie woli takiego akcjonariusza składane spółce wymaga formy pisemnej pod rygorem nieważności, chyba że ustawa stanowi inaczej.

§ 3. W sprawach przekraczających zakres zwykłych czynności spółki oświadczenie takie wymaga formy pisemnej z podpisem notarialnie poświadczonym.

§ 4. Przepis § 3 nie uchybia odrębnym przepisom, które wymagają zachowania formy aktu notarialnego.

O każdorazowym dokonaniu czynności- notariusz zawiadamia sąd rejestrowy.

Spółka akcyjna w organizacji

Art. 323 § 1. Z chwilą zawiązania spółki powstaje spółka akcyjna w organizacji.

§ 2. Do chwili ustanowienia zarządu spółka w organizacji jest reprezentowana przez wszystkich założycieli działających łącznie albo przez pełnomocnika ustanowionego jednomyślną uchwałą założycieli.

§ 3. Odpowiedzialność osób, o których mowa w § 2, ustaje wobec spółki z chwilą zatwierdzenia ich czynności przez walne zgromadzenie.

§ 4. Do praw i obowiązków oraz odpowiedzialności założycieli spółki w okresie przed powstaniem spółki w organizacji stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące spółki akcyjnej w organizacji.

Spółka ta może we własnym imieniu nabywać prawa, w tym własność nieruchomości i inne prawa rzeczowe, zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywana (odpow.spółka i osoby). Akcjonariusz odpowiada solidarnie ze spółką do wartości wniesionego wkładu. Firma tej sp.powinna zawierać oznaczenie „w organizacji”. reprezentowana przez wszystkich założycieli albo przez pełnomocnika.

Wniesieni wkładów

Art. 308 [Wysokość kapitału; akcje] § 1. Kapitał zakładowy spółki powinien wynosić co najmniej 500 000 złotych.

§ 2. Wartość nominalna akcji nie może być niższa niż 1 grosz.

Akcje obejmowane za wkłady niepieniężne powinny być pokryte w całości nie później niż przed upływem roku po zarejestrowaniu spółki. Akcje zaś obejmowane za wkłady pien.powinny być opłacone przed zarejestrowaniem spółki co najmniej w ¼ ich wartości nominalnej.

W SA organami są: zarząd, rada nadzorcza oraz walne zgromadzenie - organy obligatoryjne.

Koncesja (zezwolenie): do zgłoszenia spółki do rejestru należy dołączyć zezwolenie lub dowód zatwierdzenia statutu przez właściwy organ władzy publicznej. Z art. 320- zezwolenie lub dowód zatwierdzenia statutu przez właściwy organ władzy publicznej, jeżeli są one wymagane do powstania spółki;

Rejestracja: zawiązanie SA zgłasza zarząd spółki do sądu rejestrowego. Wniosek o wpis podpisują wszyscy członkowie zarzadu. Wpis ma charakter obligatoryjny, konstytutywny i sanujący.

Art. 316 § 1. Zarząd zgłasza zawiązanie spółki do sądu rejestrowego właściwego ze względu na siedzibę spółki w celu wpisania spółki do rejestru. Wniosek o wpis spółki do rejestru podpisują wszyscy członkowie zarządu.

§ 2. Do zgłoszenia spółki do sądu rejestrowego w sprawach nieuregulowanych w ustawie stosuje się przepisy o Krajowym Rejestrze Sądowym.

Charakter konstytutywny wpisu - spółka akcyjna w organizacji z chwilą wpisu do rejestru staje się spółką z ograniczoną odpowiedzialnością albo spółką akcyjną i uzyskuje osobowość prawną. Z tą chwilą staje się ona podmiotem praw i obowiązków spółki w organizacji.

Skutki sanujące: jeśli braki we wniosku, ale jeśli nie usuwalne- rozwiązanie (nie może, jeśli od wpisu minęło 5 lat.). Po zarejestrowaniu zarząd w terminie 2 tyg.powinien złożyć w US odpis statutu ze wskazaniem sądu oraz daty i nr rejestracji. Jeśli w ciągu 6 m-cy nie została zgłoszona do zarejestrowania lub odmowa sądu, zarząd niezwłocznie zawiadamia osoby mające w tym interes + zwrot sum akcji lub wkładów niepieniężnych (brak zarzadu-dokonują założyciele). Jeśli SA nie jest w stanie- likwidacji dokonuje walne zgr.bądź likwidatorzy.

SA mająca siedzibę za granicą może tworzyć na ter.RP oddziały lub przedstawicielstwa.

Struktura kapitału zakładowego w S.A.

Kapitał zakładowy (KZ)- jak w sp.z o.o.: fundusz zaspokojenia wierzycieli, podstawa zdolności kredytowej. Suma czystego majątku. Wysokość w statucie oznaczona. Gospodarcza funkcja umożliwia jego stałość, a prawna- stanowi podstawę uczestnictwa w spółce. Dzieli się na akcje.

AKCJA: ma potrójne znaczenie:

1) ogół praw i obowiązków akcjonariusza wobec spółki z KSH, innych aktów pr.oraz ze statutu. Prawa i obowiązki mają char.indywidualny lub kolektywny, majątkowy lub niemajątkowy.

2) ułamek kap.zakł. -stosunek nominalnej wartości akcji do sumy tego kapitału. KZ dzieli się na akcje o równej wartości nominalnej. Cena emisji akcji jest ceną, za którą wydaje się akcje przy zawiązaniu spółki lub podwyższeniu KZ. Kurs akcji jest wykładnikiem aktualnym stosunków majątkowych sp.

Akcje są niepodzielne- wydawane w odcinakach zbiorowych. Jako dokument musi zawierać treść

Art. 328 [Treść dokumentu; obowiązek wydania] § 1. Dokument akcji powinien być sporządzony na piśmie i zawierać następujące dane:

1) firmę, siedzibę i adres spółki,

2) oznaczenie sądu rejestrowego i numer, pod którym spółka jest wpisana do rejestru,

3) datę zarejestrowania spółki i wystawienia akcji,

4) wartość nominalną, serię i numer, rodzaj danej akcji i uprawnienia szczególne z akcji,

5) wysokość dokonanej wpłaty w przypadku akcji imiennych,

6) ograniczenia co do rozporządzania akcją,

7) postanowienia statutu o związanych z akcją obowiązkach wobec spółki.

2. Dokument akcji powinien być opatrzony pieczęcią spółki oraz podpisem zarządu. Podpis może być mechanicznie odtwarzany.

§ 3. Statut może przewidywać dodatkowe postanowienia dotyczące treści dokumentu akcji oraz jego formy.

§ 4. Naruszenie przepisów § 1 pkt 1, 2 i 4 lub § 2 powoduje nieważność dokumentu akcji.

§ 5. Akcjonariusz nabywa roszczenie o wydanie dokumentu akcji w terminie miesiąca od dnia rejestracji spółki. Zarząd zobowiązany jest wydać dokumenty akcji w terminie tygodnia od dnia zgłoszenia roszczenia przez akcjonariusza.

§ 6. Akcjonariuszowi spółki publicznej przysługuje uprawnienie do imiennego świadectwa depozytowego wystawionego przez podmiot prowadzący rachunek papierów wartościowych zgodnie z przepisami o publicznym obrocie papierami wartościowymi.

Akcjonariusz nabywa roszczenie o wydanie dokumentu akcji w terminie 1m-ca od dnia zgłoszenia roszczenia.

3) pap.wart.- nie dotyczy jedynie akcji w publ.obrocie

TYPU I RODZAJE AKCJI

1) IMIENNE- zawierają imię i nazwisko akcjonariusza albo nazwę (firmę) osoby pr.będącej akcjonariuszem (na okaziciela-nie). Mogą być wydawane nawet przed pełną wpłatą KZ, ale nie przed rejestracją. Są m.in.aportowe, uprzywilejowane. Przeniesienie wymaga wręczenia oraz pisemnego oświadczenia.

NA OKAZICIELA- nie wymagają do ich zbycia żadnych formalności poza wręczeniem nabywcy. Na dowód SA jest zobowiązana wydać imiienne świadectwa tymczasowe (jest pap.wart., stanowi surogat dokumentu akcyjnego, umożliwia obrót prawami ze spółki- dają takie same prawo jak imienne). Dają pełne prawa majątkowe i korporacyjne, mogą byc wydane przed zarejestr..

STATUT określa czy imienne, czy na okaziciela - czy te i te.

2) GOTÓWKOWE- mogą być pokryte tylko w gotówce w określonej sumie pieniędzy (wydanie-co najmniej ¼ ich wart.nom.). Mogą być imienne lub na okaziciela.

APORTOWE- wydawane w zamian za wkłady niepieniężne, do dnia zatwierdzenia sprawozdania fin.są imienne.

3) UPRZYWILEJOWANE- mogą dotyczyć w szczególności: prawa głosu, do dywidendy lub do podziału majątku w przypadku likwidacji. Akcje uprz.w zakresie dywidendy mogą przyznawać uprawnionemu dywidendę-może być wyłączone prawo głosu.

ŚWIADECTWA UZYTKOWE- wydawane w zamian za akcje umorzone. Nie mają określonej wartości nominalnej. Mogą być imienne lub na okaziciela.

AKCJE ZWYCZAJOWE- nie są uprz., wynikające z nich prawa i obowiązki mają swoją podstawe prawna.

4) AKCJE ZWIĄZANE Z OBOWIĄZKIEM POWTARZAJĄCYCH SIĘ ŚWIADCZEŃ NIEPIENIĘŻNYCH-spółka zobowiązana jest spełnić wynagrodzenie za powtarzające się świadczenia niepieniężne akcjonariusza akcje te mogą być przenoszone tylko za zgoda spółki

5) ŚWIADECTWA ZAŁOŻYCIELSKIE- mogą być wydawane założycielom spółki w celu wynagrodzenia usług świadczonych przez nich przy powstaniu spółki. Wydawane na okres nie dłuższy niż 10 lat.dają prawo założycielom do uczestnictwa w podziale zysku spółki w granicach ustalonych przez statut. Imienne św.zał.nie jest dokumentem akcyjnym,

6) WARRANTY SUBSKRYCYJNE-ich emisja może być wykorzystywana przy docelowym lub warunkowym podwyższeniu KZ. Są to pap.imienne i na okaziciela. Uprawniają posiadacza do zapisu lub objęcia akcji. Termin wykonania- nie dłuższy niż 10 lat.

ZBYCIE AKCJI

Akcje sa zbywalne. Zbycie na okaziciela- przez przeniesienie posiadania, zbycie akcji imiennych zaś wymaga ponadto pisemnego oświadczenia na samej akcji lub osobnym dokumencie oraz wpisu do księgi akcyjnej. Zbycie może być ograniczone (gł.do akcji imiennych), ale nie dłuzej niż 10 lat od dnia zawarcia umowy. Celem tego rodzaju umów jest zagwarantowanie jednolitego głosowania na walnym zgr.

UMORZENIE I UNIEWAŻNIENIE AKCJI- jedynie wtedy, gdy statut przewiduje taką możliwość. Umorzenie wymaga obniżenia KZ. Umorzenie przymusowe następuje za wynagrodzeniem. Skutkiem jest wygaśnięcie praw z akcji. Podobnie uregulowane jak w sp.z o.o. statut powinien określać warunki i sposób umorzenia akcji.

[Umorzenie akcji]

1. Akcje mogą być umorzone w przypadku, gdy statut tak stanowi. Akcja może być umorzona albo za zgodą akcjonariusza w drodze jej nabycia przez spółkę (umorzenie dobrowolne), albo bez zgody akcjonariusza (umorzenie przymusowe). Umorzenie dobrowolne nie może być dokonane częściej niż raz w roku obrotowym. Przesłanki i tryb przymusowego umorzenia określa statut.

2. Umorzenie akcji wymaga uchwały walnego zgromadzenia. Uchwała powinna określać w szczególności podstawę prawną umorzenia, wysokość wynagrodzenia przysługującego akcjonariuszowi akcji umorzonych bądź uzasadnienie umorzenia akcji bez wynagrodzenia oraz sposób obniżenia kapitału zakładowego. Umorzenie przymusowe następuje za wynagrodzeniem, które nie może być niższe od wartości przypadających na akcję aktywów netto, wykazanych w sprawozdaniu finansowym za ostatni rok obrotowy, pomniejszonych o kwotę przeznaczoną do podziału między akcjonariuszy.

3. Uchwała o umorzeniu akcji podlega ogłoszeniu.

4. Uchwała o zmianie statutu w sprawie umorzenia akcji powinna być umotywowana.

5. Zmiana statutu przewidująca przymusowe umorzenie akcji nie może dotyczyć akcji, które zostały objęte przed jej wpisem do rejestru.

6. Statut może stanowić, że akcje ulegają umorzeniu w razie ziszczenia się określonego zdarzenia bez powzięcia uchwały przez walne zgromadzenie. Stosuje się wówczas przepisy o umorzeniu przymusowym.

7. W przypadku ziszczenia się określonego w statucie zdarzenia, o którym mowa w pkt. 6, zarząd podejmuje niezwłocznie uchwałę o obniżeniu kapitału zakładowego.

[Tryb umorzenia]

§ 1. Umorzenie akcji wymaga obniżenia kapitału zakładowego. Uchwała o obniżeniu kapitału zakładowego powinna być powzięta na walnym zgromadzeniu, na którym powzięto uchwałę o umorzeniu akcji.

2. Wymogów, o których mowa w art. 456, nie stosuje się do umorzenia akcji:

1) gdy spółka umarza akcje własne nabyte nieodpłatnie w celu ich umorzenia lub

2) jeżeli wynagrodzenie akcjonariuszy akcji umorzonych ma być wypłacone wyłącznie z kwoty, która zgodnie z art. 348 § 1 może być przeznaczona do podziału, lub

3) gdy umorzenie następuje bez jakichkolwiek świadczeń na rzecz akcjonariuszy, z wyjątkiem przyznania im świadectw użytkowych.

3. Przepisy pkt. 2 stosuje się tylko do umorzenia akcji, które zostały w pełni pokryte.

  1. Umorzenie akcji następuje z chwilą obniżenia kapitału zakładowego. Jednakże w przypadku określonym w pkt. 2 pkt 2, od chwili spełnienia świadczenia przez spółkę na rzecz akcjonariusza, z umarzanych akcji nie można wykonywać praw udziałowych.

[Akcje własne]

1. Spółka nie może nabywać wyemitowanych przez nią akcji (akcje własne). Zakaz ten nie dotyczy:

1) nabycia akcji w celu zapobieżenia bezpośrednio zagrażającej spółce poważnej szkodzie,

2) nabycia akcji, które mają być zaoferowane do nabycia pracownikom lub osobom, które były zatrudnione w spółce lub spółce z nią powiązanej przez okres co najmniej trzech lat,

3) nabycia akcji w drodze sukcesji uniwersalnej,

4) instytucji finansowej, która nabywa za wynagrodzeniem w pełni pokryte akcje na cudzy rachunek celem ich dalszej odsprzedaży,

5) nabycia akcji w celu ich umorzenia,

6) nabycia w pełni pokrytych akcji w drodze egzekucji celem zaspokojenia roszczeń spółki, których nie można zaspokoić w inny sposób z majątku akcjonariusza,

7) nabycia w pełni pokrytych akcji nieodpłatnie,

8) instytucji finansowej, która nabywa akcje na własny rachunek celem ich dalszej odsprzedaży w granicach upoważnienia udzielonego przez walne zgromadzenie na okres nie dłuższy niż jeden rok; jednakże instytucja finansowa nie może posiadać akcji własnych nabytych na tej podstawie o łącznej wartości nominalnej przekraczającej 5% kapitału zakładowego,

9) nabycia akcji w innych przypadkach przewidzianych w ustawie.

2. W przypadkach określonych w pkt. 1 pkt 1, 2 i 8 nabycie akcji własnych przez spółkę jest dozwolone tylko wtedy, gdy zostały spełnione łącznie następujące warunki:

1) nabyte akcje zostały w pełni pokryte,

2) łączna wartość nominalna nabytych akcji nie przekracza 10% kapitału zakładowego spółki, uwzględniając w tym również wartość nominalną pozostałych akcji własnych, które nie zostały przez spółkę zbyte,

3) łączna cena nabycia akcji własnych, powiększona o koszty ich nabycia, nie jest wyższa od kapitału rezerwowego, utworzonego w tym celu z kwoty, która zgodnie z art. 348 § 1 może być przeznaczona do podziału.

PRAWA I OBOWIĄZKI AKCJONARIUSZY

Obowiązki

-wpłata kapitału na objęte przez niego akcje równomiernie na wszystkie akcje.

-może potrącać wierzytelności z wpłat za poczet akcji.

-periodyczne świadczenia niepieniężne. Itd.

Wymienione przesisy mają charakter norm iuris cogentis.

Uprawnienia jak w sp.z o.o., ale różnice:

1) prawa akcjonariuszy m.in.do uczestnictwa w sp.akcyjnej, czynnego uczestnictwa w walnym zgr., czynnego i biernego prawa wyborczego, udziału w zysku rocznym, poboru akcji nowej emisji oraz udziału w kwocie likwidacyjnej.

2)Nie wolno zwracać akcjonariuszom dokonywanych wpłat na akcje ani w całości, ani w części,z wyjątkami w kodeksie.

3)Akcja daje na walnym zgr.prawo do 1 glosu, ale statut może to ograniczyć. Prawo do udziału w zysku rocznym tym różni się od sp.z o.o., że podział zysku wymaga uchwały walnego zgr. Podział dywidendy następuje w stosunku do nominalnej wartości akcji.

Prawo do udziału w kwocie likwidacyjnej jest prawem do zwrotu wpłaconego kapitału w razioe likwidacji spółki. Akcje uprzywilejowane korzystają z prawa pierwszeństwa.

Organy spółki akcyjnej: podobnie jak w sp.z o.o. może działać tylko przez swoje organy

WALNE ZGROMADZENIE: stanowi o najważniejszych sprawach związanych z bytem i dział.spółki akcyjnej - może ono być zwyczajne i nadzwyczajne.

Zwyczajne walne zgromadzenie powinno odbyć się w terminie 6 m-cy po upływie każdego roku obrotowego. Zwołuje zarządza w razie opieszałości-rada nadzorcza

Nadzwyczajne walne zgromadzenie zwołuje zarząd w wypadkach przewidzianych w KSH i statucie spółki - w każdej sprawie i w każdym czasie. Prawo zwołania przysługuje także radzie nadz., akcjonariuszom.

Walne Zgr.zwołuje się przez ogłoszenie w Monitorze Sądowym i gosp., co najmniej 3 tyg.przed terminem zgr. W sprawach nieobjętych porządkiem obrad oraz w sytuacjach nieformalnego zwołania walnego zgr.uchwały mogą być ważnie podjęte. Akcje na okaziciela dają prawo uczestniczenia w walnym zgrom.

Walne zgr.wybiera przewodniczącego, który niezwłocznie po wyborze podpisuje liste obecności. Walne zgr.odbywa się w sioedzibie spółki, ale też może w miejscowości będącej siedzibą giełdy- statut może zawierać odmienne postanowienia. Akcjonariusze mają prawo do uczestnictwa w walnym zgr.osobiscie lub przez swoich pełnomocników.

ZARZĄD

prowadzi reprezentuje spółkę na zew., ponadto podejmuje czynności faktyczne i prawne. Może on być jedno- lub wieloosobowy. Jest uprawniony do prowadzenia spwar spółki, jej reprezentacji oraz innych czynności wynikających z ustawy lub statutu albo regulaminu. Prawo członka dot.wszystkich czynności sądowych i pozasądowych. Członkowie mogą być w każdym czasie odwołani. Członek zarządu nie może bez zgody spółki zajmować się interesami konkurencyjnymi ani też uczestniczyć w spółce konkurencyjnej jako wspólnik spółki cywilnej, spółki osobowej lub jako członek organu spółki kapitałowej bądź uczestniczyć w innej konkurencyjnej osobie prawnej jako członek organu. Zakaz ten obejmuje także udział w konkurencyjnej spółce kapitałowej, w przypadku posiadania w niej przez członka zarządu co najmniej 10% udziałów albo akcji bądź prawa do powołania co najmniej jednego członka zarządu.

NADZÓR

w przeciwieństwie do sp.z o.o. SA musi posiadać radę nadzorczą. Ale KSH z tego zrezygnował. Rola i funkcja podobna jak w sp.z o.o. Ale różnice:

1)skład - obecnie wynosi co najmniej 3 członków, a w sp.publ. 5

2)wybór rady grupami. Na wniosek akcjonariuszy wybór powinien być dokonany przez najbliższe walne zgr.w drodze głosowania oddzielnymi grupami.

3)kadencja członka nie może być inna niż 5 lat

4)roszczenia uprawnień- statut może rozszerzyć uprawnienia.

5)kolegialne sprawowanie funkcji.

6) podejmowanie wiążących uchwał.

Podobnie jak w sp.z o.o. SA wykonuje stały nadzór nad działalnością spółki we wszystkich gałęziach przedsiębiorstwa.

Rachunkowość spółki: zarząd spółki ma obowiązek sporządzić i przedstawić organom nadzoru bilans za ostani rok , rachunek zysków i strat oraz pisemne sprawozdanie z działalności spółki w tym okresie.

Utworzenie kapitału zapasowego jest obligatoryjne na pokrycie strat. Statut może przewidywać tworzenie innych kapitałów tzw. rezerwowych-mają char.fakultatywny np. na fundusz inwestycyjny, mieszkaniowy, socjalny o użyciu kapitału zapasowego i rezerwowego rozstrzyga walne zgr.

Zmiana statutu- wymaga uchwały walnego zgr.i wpisu do rejestru. Jeśli w spółce istnieją akcje o różnych uprawnieniach, powinny być podjęte w oddzielnych głosowaniach w każdej grupie akcji. Skuteczność uchwały walnego zgromadzenia o zmianie statutu zależy od zarejestrowania uchwały - wpis ma charakter konstytutywny. Zmiana statutu polega na zmianach formalnych. Uchwała o zmianie statutu wymaga sporządzenia w formie protokołu notarialnego.

ZWYKŁE PODWYZSZENIE KAPITAŁU ZAKLADOWEGO

1. zasady ogólne- w drodze zmiany statutu oraz emisji nowych akcji lub podwyższenia wartości nominalnej akcji dotychczasowych. Zaś objecie nowych akcji może nastąpić w drodze subskrycji prywatnej (przyjęcie oferty na piśmie pod rygorem nieważności, a złożenie oferty przez spółkę ), zamkniętej (zaoferowanie akcji do objęcia oraz prawo poboru przysługuje wyłącznie akcjonariuszom) oraz otwartej (zaoferowanie akcji następuje w drodze ogłoszenia i skierowane do osób, którym nie służy prawo poboru).

Podwyższenie kapitału po całkowitym wpłaceniu co najmniej 9/10 dotychczasowego KZ.

Prawo pierwszeństwa objęcia nowych akcji w podw. kapitale przysługuje akcjonariuszom w stosunku do liczby posiadanych akcji. Objęcie przez subemitenta- tylko za wkłady pieniężne. Te zasady stosuje się także do emisji papierów zamiennych na akcje lub inkorpujące prawo zapisu na akcje.

2. subskrycja akcji- akcje, co do których akcjonariuszom służy prawo poboru, zarząd powinien zaoferować w drodze ogłoszenia. Prawo poboru -nie krócej niż 3 tyg.od dnia ogłoszenia. Jeżeli nie, to zarzad ogłazsa drugi termin.

Wykonanie prawa poboru akcji publ.w terminie wskazanym w prospekcie (nie krócej niż 2 tyg.dla akcjonariuszy). Zapis na akcje sporządza się w formie pisemnej na formularzu przygotowanym przez spółkę co najmniej w 2 egz.na każdego subskrybenta. Termin zapisywania- nie dłuższy niż 3 m-ce od dnia otwarcia subskrycji. Podwyższenie KZ zarząd zgłasza do sądu rejestrowego.

Podwyższenie kapitału zakładowego w granicach kapitału docelowego

Wymaga formy aktu notarialnego. Statut S.A. może upoważnić zarząd na okres nie dłuższy niż 3 lata do podwyższenia KZ, a akcje może wydać tylko w zamian za wkłady niepieniężne.

Uchwala walnego zgr.przewiduje upoważnienie zarządu do podwyższenia KZ w granicach kap.docelowego wymaga większości ¾ głosów i obecności akcjonariuszy reprezentowanych co najmniej połowę KZ uchwala zarządu podjęta w granicach statutowego upoważnienia zastępuje uchwałę walnego zgr.o podwyższeniu KZ.

Warunkowe podwyższenia KZ

Może zostać powzięte w celu:

1. przyznania praw do objęcia akcji przez obligatariuszy obligacji zamiennych lub obligacji z prawem pierwszeństwa.

2. przyznania praw do objęcia akcji pracownikom, członkom zarządu lub rady nadzorczej

3. przyznanie praw do objęcia akcji przez posiadaczy warrantów subskrypcyjnych

wartość nominalna nie może przekraczać dwukrotności KZ z chwili podejmowania uchwały o warunkowym podwyższeniu. Zarząd zgłasza do sądu rejestrowego, dołączając dokumenty.

Obniżenie KZ

Obniża się w drodze zmiany statutu przez zmniejszenie wartości nominalnej akcji, połączenie akcji lub przez umorzenie części akcji oraz w przypadku podziału przez wydzielenie. Zarząd zgłasza to do sądu rejestrowego, dołączając dokumenty.

ROZWIĄZANIE I LIKWIDACJA SPÓŁKI

Art. 459 [Przyczyny] Rozwiązanie spółki powodują:

1) przyczyny przewidziane w statucie,

2) uchwała walnego zgromadzenia o rozwiązaniu spółki albo o przeniesieniu siedziby spółki za granicę,

3) ogłoszenie upadłości spółki,

4) inne przyczyny przewidziane prawem.

Art. 460 [Uchwała zapobiegająca rozwiązaniu] § 1. Do dnia złożenia wniosku o wykreślenie spółki z rejestru rozwiązaniu może zapobiec uchwała walnego zgromadzenia powzięta wymaganą dla zmiany statutu większością głosów, oddanych w obecności akcjonariuszy reprezentujących co najmniej połowę kapitału zakładowego.

§ 2. Przepisu § 1 nie stosuje się w przypadku, gdy rozwiązanie następuje z mocy prawomocnego orzeczenia sądowego.

Art. 461 [Okres likwidacji] § 1. Otwarcie likwidacji następuje z dniem uprawomocnienia się orzeczenia o rozwiązaniu spółki przez sąd, powzięcia przez walne zgromadzenie uchwały o rozwiązaniu spółki lub zaistnienia innej przyczyny jej rozwiązania.

§ 2. Likwidację prowadzi się pod firmą spółki z dodaniem oznaczenia "w likwidacji".

§ 3. W czasie prowadzenia likwidacji spółka zachowuje osobowość prawną.

Art. 462 [Okres likwidacji] § 1. Do spółki w okresie likwidacji stosuje się przepisy dotyczące organów spółki, praw i obowiązków akcjonariuszy oraz inne przepisy niniejszego działu, jeżeli przepisy niniejszego rozdziału nie stanowią inaczej lub z celu likwidacji nie wynika co innego.

§ 2. W okresie likwidacji nie można, nawet częściowo, wypłacać akcjonariuszom zysków ani dokonywać podziału majątku spółki przed spłaceniem wszystkich zobowiązań.

Art. 463 [Likwidatorzy] § 1. Likwidatorami są członkowie zarządu, chyba że statut lub uchwała walnego zgromadzenia stanowi inaczej.

§ 2. Na wniosek akcjonariuszy reprezentujących co najmniej jedną dziesiątą kapitału zakładowego sąd rejestrowy może uzupełnić liczbę likwidatorów, ustanawiając jednego lub dwóch likwidatorów.

§ 3. Jeżeli o likwidacji orzeka sąd, może on jednocześnie ustanowić likwidatorów.

§ 4. Na wniosek osób mających w tym interes prawny sąd rejestrowy może, z ważnych powodów, odwołać likwidatorów i ustanowić innych. Likwidatorów ustanowionych przez sąd tylko sąd może odwołać.

§ 5. Sąd, który ustanowił likwidatorów, określa wysokość ich wynagrodzenia.

Art. 464 [Zgłoszenie likwidacji do rejestru] § 1. Otwarcie likwidacji, nazwiska i imiona likwidatorów oraz ich adresy albo adresy do doręczeń, sposób reprezentacji spółki przez likwidatorów i wszelkie w tym względzie zmiany należy zgłosić, nawet gdyby nie nastąpiła żadna zmiana w dotychczasowej reprezentacji spółki. Każdy likwidator ma prawo i obowiązek dokonania tego zgłoszenia.

§ 2. Do zgłoszenia, o którym mowa w § 1, należy dołączyć złożone wobec sądu albo poświadczone notarialnie wzory podpisów likwidatorów.

§ 3. Wpis likwidatorów ustanowionych przez sąd i wykreślenie likwidatorów odwołanych przez sąd następuje z urzędu.

§ 4. W przypadku uchylenia likwidacji likwidatorzy powinni tę okoliczność zgłosić do sądu rejestrowego w celu wpisania do rejestru.

Art. 465 [Ogłoszenie o likwidacji; wezwanie wierzycieli] § 1. Likwidatorzy powinni ogłosić dwukrotnie o rozwiązaniu spółki i otwarciu likwidacji, wzywając wierzycieli do zgłoszenia ich wierzytelności w terminie sześciu miesięcy od dnia ostatniego ogłoszenia.

§ 2. Ogłoszenia, o których mowa w § 1, nie mogą być dokonywane w odstępie czasu dłuższym niż miesiąc ani krótszym niż dwa tygodnie.

Art. 466 [Odesłanie] Do likwidatorów stosuje się przepisy dotyczące członków zarządu, chyba że przepisy niniejszego rozdziału stanowią inaczej.

Art. 467 [Bilans likwidacyjny] § 1. Likwidatorzy powinni sporządzić bilans otwarcia likwidacji. Bilans ten likwidatorzy składają walnemu zgromadzeniu do zatwierdzenia.

§ 2. Likwidatorzy powinni po upływie każdego roku obrotowego składać walnemu zgromadzeniu sprawozdanie ze swej działalności oraz sprawozdanie finansowe.

§ 3. Do bilansu likwidacyjnego należy przyjąć wszystkie składniki aktywów według ich wartości zbywczej.

Art. 468 [Czynności likwidacyjne] § 1. Likwidatorzy powinni zakończyć interesy bieżące spółki, ściągnąć wierzytelności, wypełnić zobowiązania i upłynnić majątek spółki (czynności likwidacyjne). Nowe interesy mogą podejmować tylko wówczas, gdy to jest potrzebne do ukończenia spraw w toku. Nieruchomości mogą być zbywane w drodze publicznej licytacji, a z wolnej ręki - jedynie na mocy uchwały walnego zgromadzenia i po cenie nie niższej od uchwalonej przez zgromadzenie.

§ 2. W stosunku wewnętrznym likwidatorzy są zobowiązani stosować się do uchwał walnego zgromadzenia. Zasady tej nie stosuje się do likwidatorów ustanowionych przez sąd.

Art. 469 [Kompetencje likwidatorów] § 1. W granicach swoich kompetencji określonych w art. 468 likwidatorzy mają prawo prowadzenia spraw oraz reprezentowania spółki.

§ 2. Ograniczenia kompetencji likwidatorów nie mają skutku prawnego wobec osób trzecich.

§ 3. Wobec osób trzecich działających w dobrej wierze uważa się czynności podjęte przez likwidatorów za czynności likwidacyjne.

Art. 470 [Prokura] § 1. Otwarcie likwidacji powoduje wygaśnięcie prokury.

§ 2. W okresie likwidacji nie może być ustanowiona prokura.

Art. 471 [Uzupełnienie kapitału] Jeżeli kapitału zakładowego nie wpłacono całkowicie, a majątek spółki nie wystarcza na pokrycie jej zobowiązań, likwidatorzy powinni ściągnąć od każdego akcjonariusza, poczynając od akcji nieuprzywilejowanych co do podziału majątku, wpłaty należności w takiej wysokości, jakiej potrzeba do pokrycia zobowiązań.

Art. 472 [Uzupełnienie kapitału] Jeżeli majątek spółki nie wystarcza na zwrot sum wpłaconych na akcje uprzywilejowane co do podziału majątku, a pozostałe akcje nie zostały w pełni pokryte, należy ściągnąć od akcjonariuszy zwykłych dalsze wpłaty należności.

Art. 473 [Depozyt sądowy] Sumy potrzebne do zaspokojenia lub zabezpieczenia znanych spółce wierzycieli, którzy się nie zgłosili lub których wierzytelności nie są wymagalne albo są sporne, należy złożyć do depozytu sądowego.

Art. 474 [Podział majątku] § 1. Podział między akcjonariuszy majątku pozostałego po zaspokojeniu lub zabezpieczeniu wierzycieli nie może nastąpić przed upływem roku od dnia ostatniego ogłoszenia o otwarciu likwidacji i wezwaniu wierzycieli.

§ 2. Majątek, o którym mowa w § 1, dzieli się między akcjonariuszy w stosunku do dokonanych przez każdego z nich wpłat na kapitał zakładowy.

§ 3. Jeżeli akcje uprzywilejowane korzystają z prawa pierwszeństwa przy podziale majątku, należy przede wszystkim spłacić akcje uprzywilejowane w granicach sum wpłaconych na każdą z nich, a następnie spłacić w ten sam sposób akcje zwykłe; nadwyżka majątku zostanie podzielona na ogólnych zasadach między wszystkie akcje.

§ 4. Statut może określać inne zasady podziału majątku.

Art. 475 [Spóźnieni wierzyciele] § 1. Wierzyciele spółki, którzy nie zgłosili swoich roszczeń we właściwym terminie ani nie byli spółce znani, mogą żądać zaspokojenia swoich należności z majątku spółki jeszcze niepodzielonego.

§ 2. Akcjonariusze, którzy po upływie terminu określonego w art. 474 § 1 otrzymali w dobrej wierze przypadającą na nich część majątku spółki, nie są obowiązani do jej zwrotu celem pokrycia należności wierzycieli.

Art. 476 [Sprawozdanie likwidacyjne] § 1. Po zatwierdzeniu przez walne zgromadzenie sprawozdania finansowego na dzień poprzedzający podział między akcjonariuszy majątku pozostałego po zaspokojeniu lub zabezpieczeniu wierzycieli (sprawozdanie likwidacyjne) i po zakończeniu likwidacji, likwidatorzy powinni ogłosić w siedzibie spółki to sprawozdanie i złożyć je sądowi rejestrowemu, z jednoczesnym zgłoszeniem wniosku o wykreślenie spółki z rejestru.

§ 2. Jeżeli walne zgromadzenie zwołane w celu zatwierdzenia sprawozdania nie odbyło się z powodu braku kworum, likwidatorzy mogą wykonać czynności, o których mowa w § 1, bez zatwierdzenia sprawozdania likwidacyjnego.

§ 3. Księgi i dokumenty spółki rozwiązanej powinny być oddane na przechowanie osobie wskazanej w statucie lub uchwale walnego zgromadzenia. W braku takiego wskazania, przechowawcę wyznacza sąd rejestrowy.

§ 4. Z upoważnienia sądu rejestrowego akcjonariusze i osoby mające w tym interes prawny mogą przeglądać księgi i dokumenty.

Art. 477 [Upadłość] § 1. W przypadku upadłości spółki jej rozwiązanie następuje po zakończeniu postępowania upadłościowego, z chwilą wykreślenia z rejestru. Wniosek o wykreślenie z rejestru składa syndyk.

§ 2. Spółka nie ulega rozwiązaniu w przypadku, gdy postępowanie kończy się układem lub zostaje z innych przyczyn uchylone lub umorzone.

§ 3. O rozwiązaniu spółki likwidatorzy lub syndyk powinni zawiadomić właściwy urząd skarbowy, przekazując odpis sprawozdania likwidacyjnego; powinni również zawiadomić inne organy i instytucje określone w odrębnych przepisach, przekazując im, w przypadku zgłoszenia takiego żądania, odpis sprawozdania likwidacyjnego.

Art. 478 [Chwila rozwiązania spółki] Rozwiązanie spółki następuje po przeprowadzeniu likwidacji z chwilą wykreślenia spółki z rejestru.

Nie odbiega od regulacji w sp.z o.o. likwidacja ma charakter obligatoryjny,

Do dnia złożenia wniosku o wykreślenie spółki z rejestru rozwiązania może zapobiec uchwała walnego zgr.

Po zakończeniu likwidacji i po zatwierdzeniu przez walne zgr.sprawozdania finansowego na dzień zakończenia likwidacji likwidatorzy powinni ogłosić to sprawozdanie i złożyć je sądowi rejestrowemu z jednoczesnym zgłoszeniem wniosku o wykreślenie spółki z rejestru. Księgi i dokumenty spółki zlikwidowanej powinny być oddane na przechowanie osobie wskazanej w statucie lub uchwale walnego zgr. W upoważnienia sądu rejestrowego akcjonariusz i osoby majace w tym interes prawny mogą przeglądać księgi i dokumenty.

ŁĄCZENIE, PODZIAŁ, PRZEKSZTAŁCANIE SPÓŁEK

Regulacja dotycząca łączenia, podziału i przekształcania spółek zawarta w art. 491- 584 ksh.

Spółki kapitałowe mogą się łączyć między sobą oraz ze spółkami osobowymi, spółka osobowa nie może jednak być spółką przejmującą lub spółką nowo zawiązaną. Spółki osobowe mogą się łączyć tylko przez zawiązanie spółki kapitałowej. Nie może się łączyć spółka w likwidacji, która rozpoczęła podział majątku ani spółka w upadłości.

Połączenie spółek może być dokonane przez:

  1. przeniesienie całego majątku spółki (przejmowanej) na inną spółkę (przejmującą) za udziały lub akcje, która spółka przejmująca wydaje wspólnikom spółki przejmowanej (łączenie się przez przejęcie)

  2. przez zawiązanie spółki kapitałowej, na którą przechodzi majątek wszystkich łączących się spółek za udziały lub akcje nowej spółki (łączenie się przez zawiązanie nowej spółki).

Spółka przejmowana albo spółki łączące się przez zawiązanie nowej spółki zostają rozwiązane, bez prowadzenia postępowania likwidacyjnego, w dniu wykreślenia z rejestru. Połączenie następuje z dniem wpisania połączenia do rejestru właściwego wg siedziby, odpowiednio spółki przejmującej albo spółki nowo zawiązanej. Wykreślenie z rejestru spółki przejmowanej nie może nastąpić przed dniem zarejestrowania podwyższenia kapitału zakładowego spółki przejmującej.

Spółka przejmująca albo spółka nowo zawiązana wstępuje z dniem połączenia we wszystkie prawa i obowiązki spółki przejmowanej albo spółek łączących się. Jednocześnie przechodzą na spółkę przejmującą albo nowo zawiązaną z dniem połączenia zezwolenia, koncesje, ulgi.

Majątek każdej z połączonych spółek powinien być zarządzany przez spółkę przejmującą bądź spółkę nowo zawiązaną oddzielnie, aż do dnia zaspokojenia lub zabezpieczenia wierzycieli, których wierzytelności powstały przed dniem połączenia, a którzy przed upływem 6 m-cy od dnia ogłoszenia o połączeniu zażądali na piśmie zapłaty.

Za prowadzenie oddzielnego zarządu członkowie organów spółki przejmującej lub nowo zawiązanej odpowiadają solidarnie.

Łączenie się spółek kapitałowych.

Łączenie się spółek kapitałowych wymaga uchwały zgromadzenia wspólników lub walnego zgromadzenia łączących się spółek powziętej większością ¾ głosów, reprezentujących co najmniej połowę kapitału zakładowego, chyba że akty założycielskie tych spółek przewidują ostrzejsze warunki.

Łączenie się spółek publicznych wymaga uchwały walnego zgromadzenia łączących się spółek powziętej większością 2/3 głosów. W przypadku gdy w łączącej się spółce występują akcje różnego rodzaju, uchwała powinna być powzięta w drodze głosowania oddzielnymi grupami.

Plan połączenia - powinien być zgłoszony do sądu rejestrowego i ogłoszony na 6 tygodni przed dniem powzięcia pierwszej uchwały w sprawie połączenia.

Zarząd każdej z łączących się spółek sporządza pisemne sprawozdanie uzasadniające połączenie, jego podstawy prawne i uzasadnienie ekonomiczne. Plan połączenia należy poddać badaniu przez biegłego w zakresie poprawności i rzetelności. O zamiarze połączenia się z inną spółką zarządy łączących się spółek powinny zawiadomić wspólników dwukrotnie, w odstępie nie krótszym niż 2 tyg. , nie później niż 6 tyg. Przed planowanym dniem powzięcia uchwały o połączeniu.

Członkowie zarządu, rady nadzorczej, komisji rewizyjnej odpowiadają solidarnie wobec wspólników tych spółek za szkody wyrządzone działaniem lub zaniechaniem, sprzecznym z prawem lub postanowieniami aktu założycielskiego albo statusu spółki chyba że nie ponoszą winy.

Łączenie się spółek z udziałem spółek osobowych.

Łączenie się spółek kapitałowych wymaga uchwały zgromadzenia wspólników lub walnego zgromadzenia łączącej się spółki kapitałowej i uchwały wszystkich wspólników spółki osobowej.

Uchwała ta wymaga większości ¾ głosów.

W przypadku łączenia się spółki komandytowej lub sp. komandytowo-akcyjnej wymagana jest jednomyślność komplementariuszy oraz uchwała komandytariuszy bądź akcjonariuszy, za którą wypowiedzą się osoby reprezentujące co najmniej ¾ sumy komandytowej lub kapitału zakładowego.

Wspólnicy łączącej się spółki osobowej odpowiadają na dotychczasowych zasadach subsydiarnie wobec wierzycieli spółki, solidarnie ze spółką przejmującą za zobowiązania spółki osobowej powstałe przed dniem połączenia przez okres 3 lat licząc od tego dnia.

Podział spółek

Podział spółek uregulowany został w art. 528- 550 ksh. Podzielić można tylko spółkę kapitałową . Nie można dzielić spółki akcyjnej, lub sp. w likwidacji czy w upadłości.

Podział może być dokonany:

  1. przez przeniesienie całego majątku spółki dzielonej na inne spółki za udziały lub akcje spółki przejmującej, które obejmują wspólnicy spółki dzielonej,

  2. przez zawiązanie nowych spółek, na który przechodzi cały majątek spółki dzielonej za udziały lub akcje nowych spółek,

  3. przez przeniesienie całego majątku spółki dzielonej na istniejącą i na nowo zawiązaną spółkę lub spółki

  4. przez przeniesienie części majątku spółki dzielonej na istniejącą spółkę lub na spółkę nowo zawiązaną.

Wspólnicy spółki dzielonej mogą otrzymać obok udziałów lub akcji dopłaty w gotówce nie przekraczające łącznie10% wartości bilansowej przyznanych udziałów lub akcji właściwej spółki. Dopłaty spółki przejmującej dokonywane są z zysku bądź z kapitału zapasowego tej spółki.

Podział spółek wymaga planu podziału (art. 533-535, 537, 538 ksh.)

Zamiar dokonania podziału zg. z zasadami łączenia spółek.

Uchwała o podziale spółek powinna zostać zgłoszona do sądu rejestrowego przez zarząd każdej ze spółek uczestniczących w podziale, powinny zawiadomić wspólników 2-krotnie, w odstępie nie krótszym niż 2 tygodnie, ale nie później niż 6 tygodni przed planowanym dniem powzięcia uchwały o podziale.

Uchwała o podziale spółki powinna zostać zgłoszona do sądu rejestrowego przez zarząd każdej ze spółek uczestniczących w podziale. Wykreślenie spółki dzielonej następuje z urzędu.

Za zobowiązania przypisane w planie podziału spółce przejmującej lub spółce nowo zawiązanej pozostałe spółki, na które został przeniesiony majątek spółki dzielonej, odpowiadają solidarnie przez 3 lata od dnia ogłoszenia o podziale. Członkowie zarządu, RN, KR, oraz likwidatorzy odpowiadają wobec wspólników tych spółek solidarnie za szkody wyrządzone działaniem lub zaniechaniem sprzecznym z prawem.

PRZEKSZTAŁCENIE SPÓŁEK

Przekształcenie spółek zostało uregulowane w art. 551-584 k.s.h. Przekształcenie to dot. sp. jawnej, sp. partnerskiej, sp. komandytowej, sp. komandytowo-akcyjnej., sp. z o.o., S.A. Spółki te jako tzw. Spółki przekształcane mogą być przekształcone w inną spółkę handlową (sp. przekształconą) Zaś sp. cywilna zgodnie z art. 551 par.2, 3 k.s.h. może być przekształcona w spółkę handlową . Nie może być przekształcona spółka w likwidacji, która rozpoczęła podział majątku, ani spółka w upadłości.

Spółka przekształcana staje się spółką przekształconą z chwilą wpisu do rejestru. Jednocześnie sąd rejestrowy z urzędu wykreśla z rejestru spółkę przekształcaną (art. 552). Spółce przekształconej przysługują wszystkie prawa i obow. Sp. przekształcanej, pozostaje ona podmiotem zezwoleń, koncesji, ulg.

Zgodnie z art. 556 k.s.h. do przekształcenia wymaga się:

  1. sporządzenia planu przekształcenia spółki wraz z załącznikami oraz opinią biegłego rewidenta

  2. powzięcia uchwały o przekształceniu spółki,

  3. powołania członków organów spółki przekształconej, określenie wspólników prowadzących sprawy.

  4. zawarcia umowy albo podpisania statutu sp. przekształconej

  5. dokonania w rejestrze wpisu spółki przekształconej, i wykreślenia sp. przekształcanej.

Przekształcenie spółki osobowej w sp. kapitałową (art. 571 - 574 k.s.h.). Przekształcenie sp.os. w sp. kapit. Następuje jeśli zostały spełnione wymagania art. 556, jeśli za przekształceniem wypowiedzą się wszyscy wspólnicy, w sp. kom-akc. - komplementariusze oraz komandytariusze czy akcjonariusze reprezentujący co najmniej 2/3 sumy komandytowej bądź kapitału zakładowego; odpowiedzialność jak dotychczas.

Przekształcenie sp. kapitałowej w sp. osobową: (art. 575 - 576 k.s.h.) Przekształcenie następuje jeśli zostały spełnione wymagania art. 556, jeśli za przekształceniem wypowiedzą się wspólnicy reprezentujący co najmniej 2/3 kapitału zakładowego. Akt założycielski może przewidywać surowsze warunki.

Przekształcenie sp. kapitałowej w inną sp. kapitałową: (art. 577-580 k.s.h)

Przekształcenie następuje jeśli:

  1. za przekształceniem spółki wypowiedzą się wspólnicy reprezentujący co najmniej połowę kapitału zakładowego, większością ¾ głosów;

  2. spółka przekształcana ma zatwierdzone sprawozdania finansowe co najmniej za 2 ostatnie lata obrotowe;

  3. przekształcana spółka akcyjna ma całkowicie pokryty kapitał zakładowy;

  4. kapitał zakładowy spółki przekształcanej będzie nie niższy od kapitału zakładowego sp. przekształconej.

Przekształcenie spółki osobowej w inną sp. osobową: (art. 581- 584 k.s.h.) Następuje jeśli zostały spełnione wymagania art. 556 i zgoda wszystkich wspólników.

ZGRUPOWANIE SPÓŁEK

Spółka dominująca (holding): to taka sp. handlowa która:

Spółka powiązana: to taka spółka kapitałowa, w której inna sp. handlowa albo spółdzielnia dysponuje bezpośrednio lub pośrednio co najmniej 20% głosów na zgromadzeniu wspólników albo na walnym zgrom. także jako zastawnik lub użytkownik, albo na podst. porozumień z innymi osobami lub która posiada bezpośrednio co najmniej 20 % udziałów albo akcji w innej sp. kapitałowej.

MAJĄTEK PRZEDSIĘBIORSTWA PAŃSTWOWEGO

Fundusz założycielski (zakładowy)

Art.46 ust.1 ustawy o przedsiębiorstwach państwowych zawiera postanowienia, iż

Organ założycielski wyposaża przedsiębiorstwo w środki niezbędne do prowadzenia działalności określonej w akcie prawnym o jego utworzeniu. Wartość tych środków stanowi fundusz założycielski przedsiębiorstwa. Odzwierciedla on wartość przydzielonego przez organ założycielski majątku. Z kolei fundusz przedsiębiorstwa odzwierciedla wartość majątku przedsiębiorstwa po odliczeniu funduszu założycielskiego. Zarówno fundusz założycielski, jak i fundusz przedsiębiorstwa odzwierciedlają wartość majątku przedsiębiorstwa.

Uprawnienia przedsiębiorstwa w stosunku do przysługującego mu majątku

Zgodnie z art.46 ust.2 ustawy o p.p. przedsiębiorstwo państwowe gospodarujące wydzielonym mu i nabytym mieniem zapewnia jego ochronę. Własność i inne prawa majątkowe, stanowiące mienie państwowe, przysługują Skarbowi Państwa albo innym państwowym osobom prawnym.

Przedsiębiorstwa państwowe działające na podstawie ustawy o przed. pań. (wyłączając pań. gospodarstwa rolne, gdzie stosunki własnościowe uregulowano odmiennie) są właścicielami budynków i innych urządzeń oraz lokali znajdujących się na gruntach stanowiących własność Skarbu Państwa. W stosunku do tych gruntów przysługuje im natomiast prawo wieczystego użytkowania na zasadach określonych w ustawie o gospodarce nieruchomościami, w sprawach zaś w ustawie nieuregulowanych stosuje się odnośnie przepisy k.c.

Jako właścicielowi przedsiębiorstwu państwowemu przysługują określone uprawnienia, w tym uprawnienia do posiadania, korzystania i rozporządzania odnośnie do majątku, który do niego jako właściciela należy.

Przedsiębiorstwo państwowe może sprzedawać rzeczowy majątek trwały w drodze publicznego przetargu, którego zasady organizowania oraz warunki odstąpienia określa rozporządzenie Rada Ministrów z 05.10.1993r. Przewiduje ono przetarg ustny oraz pisemny.

Przetarg publiczny stosuje się także w razie odpłatnego oddania mienia przedsiębiorstwa państwowego do używania innym podmiotom na podstawie umów prawa cywilnego. Chodzi tu o umowy obligacyjne, jak najem, dzierżawa, leasing, um. z zakresu prawa rzeczowego (np. użytkowanie)

Ograniczenia samodzielności przed. pań.

Jeżeli przed. pań. ma zamiar wnieść do spółki lub fundacji określony majątek trwały lub też dokonać darowizny albo oddać do używania innym podmiotom na podstawie umów prawa cywilnego do nieodpłatnego używania, powinno uzyskać na to zgodę organu założycielskiego. Jeżeli organ nie wyrazi zgody, to przedsiębiorstwu przysługuje sprzeciw. Organ założycielski ma miesiąc do odmowy od dnia otrzymani zgłoszenia.

Czynności prawne dokonane z naruszeniem prawa są nieważne.

Uprawnienia organu założycielskiego w stosunku do majątku przedsiębiorstwa państwowego.

Zakaz pozbawiania przez organ założycielski składników wydzielonego przedsiębiorstwu państwowemu lub nabytego przez nie mienia. Przepis ten podkreśla samodzielność i autonomiczność przed. pań. w sferze majątkowej.

W razie likwidacji przedsiębiorstwa lub jego upadłości mienie pozostałe po likwidacji lub upadłości, w tym środki finansowe, przejmuje minister wł. ds. Skarbu Państwa.

Ochrona prawna

Przed. pań. gospodarując wydzielonym mu i nabytym mieniem zapewnia jego ochronę. Mienie to chronione jest przepisami prawa karnego, administracyjnego, cywilnego i prawa pracy.

Odpowiedzialność majątkowa przedsiębiorstwa.

Ma charakter wyłączny, co oznacza że za własne długi odpowiada samo przedsiębiorstwo oraz że odpowiedzialność przedsiębiorstwa rozciąga się tylko na własne zobowiązania. Ma to bardzo duże znaczenie dal obrotu gospodarczego.

DZIAŁALNOŚĆ PRZEDSIĘBIORSTWA PAŃSTWOWEGO

Regulowana jest przez przepisy należące do różnych gałęzi prawa, zwłaszcza prawa cywilnego, finansowego, administracyjnego itp.

ZASADY DZIAŁALNOŚCI:

- przed. pań. działa w sposób samodzielny, samorządny i samofinansujący.

- by przed. pań. działało na zasadach racjonalnej gospodarki, samofinansowania oraz rachunku ekonomicznego powinny być dal swej skuteczności oddziaływania sprzężone z maksymalizacja wyniku finansowego i z oceną działalności przedsiębiorstwa na podstawie tego wyniku.

-przed. pań. prowadzi rachunkowość i na tej podstawie sporządza bilans swej działalności.

-jeżeli przed. pań. prowadzi działalność ze stratami, dyrektor ma obowiązek zgłosić ten fakt radzie pracowniczej, bankowi finansującemu oraz organowi założycielskiemu.

-przed. pań. może zmienić zakres swej działalności i podjąć działalność także w dziedzinie nieprzewidzianej w akcie o jego utworzeniu.

WYSTĘPOWANIE W OBROCIE

Przedsiębiorstwo państwowe występuje w obrocie we własnym imieniu i na własny rachunek. Wykonuje własne, a nie cudze prawa i obowiązki, a więc w zależności od rodzaju czynności prawnej samo nabywa lub zbywa prawo do rzeczy, świadczeń usług, itp. Skutki prawne i gospodarcze tego działania lub zaniechania obciążają przed. pań.

PRZEKSZTAŁCENIE I LIKWIDACJA PRZED. PAŃ.

Przed podjęciem decyzji o połączeniu, podziale lub likwidacji przedsiębiorstwa państwowego, organ założycielski przeprowadza postępowanie przygotowawcze. W tym celu powołuje odpowiedni zespół przygotowawczy. Zadaniem zespołu jest sporządzenie opinii co do konieczności przeprowadzenia zamierzonych zmian organizacyjnych. Z kolei projekt dokonania połączenia, podziału lub likwidacji przedsiębiorstwa powinien być przedstawiony-w celu uzyskania opinii-ogólnemu zebraniu pracowników lub radzie pracowniczej przedsiębiorstwa oraz związkom zawodowym działającym w przedsiębiorstwie. Opinia tych organów może zawierać propozycje wyjścia z trudnej sytuacji gospodarczej.

Połączenie przedsiębiorstw państwowych oraz ich podział mogą nastąpić w wypadku, gdy przemawiają za tym wymierne i trwałe korzyści ekonomiczne lub organizacyjne. Także minister może podejmować decyzje w sprawie podziału przedsiębiorstwa, jeśli byłoby to uzasadnione lepszym wykorzystaniem środków produkcji oraz poprawą efektywności przedsiębiorstwa. Inicjatywa może pochodzić od

-tego ministra, -organu założycielskiego, -rady pracowniczej, -kierownika. Od decyzji przysługuje sprzeciw.

LIKWIDACJA MOŻE NASTĄPIĆ GDY:

-przedsiębiorstwo prowadzi działalność gospodarczą ze stratą w ciagu kolejnych sześciu miesięcy

-prawomocnym wyrokiem sądu lub ostateczną decyzja adm.zakazano działalności

-z wnioskiem o likwidację zwrócił się zarząd komisaryczny przed.

-ponad połowę aktywów przed.stanowią udziały lub inne tytuły uczestnictwa w spółkach, obligacje lub oddano go do używania innym osobom na podstawie umów pr.cywilnego.

Decyzje o likwidacji podejmuje organ założycielski z własnej inicjatywy lub na wniosek rady pracowniczej przed. Uzasadniony sprzeciw może złożyć Minister Skarbu Państwa w ciągu dwóch tygodni.

Likwidacja polega na zadysponowaniu jego składnikami materialnymi i niematerialnymi i wykreśleniu przed. z KRS-u, po zaspokojeniu lub zabezpieczeniu wierzycieli.

Z chwilą postawienia przed. w stan likwidacji organ założycielski odwołuje dyrektora, z mocy prawa ulegają również rozwiązaniu organy samorządu załogi przeds.

Od decyzji przysługuje sprzeciw.

Przekształcenie przedsiębiorstwa państwowego

Decyzja o przekształceniu należy do organu założycielskiego. Dotyczy to również nazwy, siedziby i przedmiotu działalności. Wszelkie zmiany wymagają odpowiednich zarządzeń czy zgody organu założycielskiego. Zmiany powyższe podlegają wpisowi do KRS i wywierają skutek wobec osób trzecich od daty dokonania wpisu.

Postępowanie naprawcze

Może być wdrożone, jeśli przedsięb. państw. prowadzi działalność ze stratą.

Wszczyna je z urzędu organ założycielski po porozumieniu z Ministrem Finansów. W tym celu ustanawia on na czas oznaczony zarząd komisaryczny oraz osobę sprawującą taki zarząd, odwołując jednocześnie dyrektora przedsiębiorstwa. Z chwilą ustanowienia zarządu inne organy ulegają rozwiązaniu.

Osoba sprawująca zarząd komisaryczny przejmuje w zasadzie kompetencje organów przed. jest ona zobowiązana niezwłocznie przedstawić organowi założycielskiemu do zatwierdzenia program naprawczy przed. a następnie, co trzy miesiące sprawozdanie ze swej działalności.

Organ założycielski uchyla zarząd komisaryczny gdy ustaną przyczyny jego ustanowienia, jak i wtedy gdy działania zarządcy nie rokują poprawy gospodarki przedsiębiorstwa i wtedy organ założycielski zarządza likwidację przedsiębiorstwa.

Zarówno ustanowienia jak i uchylenie zarządu komis. podlega wpisowi do KRS.

Upadłość przedsiębiorstwa państwowego

Z dniem ogłoszenia upadłości organ założycielski odwołuje dyrektora przedsiębiorstwa i wyznacza reprezentanta upadłego, a organy samorządu załogi przeds. ulegają rozwiązaniu z mocy prawa.

Jeżeli upadłość ogłoszono wobec przeds. w likwidacji, postępowanie likwidacyjne ulega zawieszeniu z dniem ogłoszenia o wszczęciu postępowania upadłościowego, a z dniem ogłoszenia upadłości ulega umorzenie z mocy prawa.

Nadzór nad przedsiębiorstwem państwowym

Nadzór sprawuje organ założycielski. organ załoz. dokonuje kontroli i oceny działalności przed. oraz pracy dyrektora. Ma prawo wkraczania w sposób władczy w działalność przed. tylko w wypadkach przewidzianych przepisami rangi ustawowej.

Akt o utworzeniu przed. pań. może przewidywać, że kompetencje organu założ. w zakresie nadzoru mogą być przekazane powołanej przez ten organ radzie nadzorczej.

Do władczych kompetencji organu założycielskiego (rady nadzorczej)należą:

-prawo nałożenia na przeds. obowiązku wprowadzenia do planu lub poza planem określonych zadań, jeśli jest to niezbędne ze wzglądu na potrzeby obrony kraju, w wypadku klęski żywiołowej lub w celu wykonania zobowiązań międzynarodowych.

-prawo wstrzymania decyzji dyrektora przeds., gdy decyzja jest sprzeczna z prawem, z jednoczesnym zobowiązaniem go do jej zmiany lub cofnięcia.

  1. PRZEDSIĘBIORSTWA UŻYTECZNOŚCI PUBLICZNEJ

  1. Mają na celu zaspokajanie potrzeb ludności na bieżąco i nieprzerwanie. Produkują lub świadczą usługi zwłaszcza w zakresie inżynierii sanitarnej, komunikacji miejskiej, zaopatrzenia ludności w energię elektryczną, gazową i cieplną, zarządu państwowymi zasobami lokalowymi raz terenami zielonymi , zarządu uzdrowiskami, usług pogrzebowych i utrzymania urządzeń cmentarnych, usług kulturalnych. Świadczą też inne dobra i usługi, to jest katalog otwarty.

  2. Odrębność ustrojowa wyrażą się między innymi w tym, że w stosunku do nich organ założycielski określa warunki, na jakich świadczą usługi przedsiębiorstwom internetowym zaś obowiązany jest przyznać dotację. Mogą działać w sposób rentowny, uzyskując ze swej działalności zyski.

  3. Statuty wymagają zatwierdzenia ze strony organów założycielskich.

  4. Plan działalności wymaga zatwierdzenia przez organ założycielski, który może także odmówić jego zatwierdzenia, gdy przedsiębiorstwo zamierza ograniczyć lub zaniechać działalności w zakresie usług, do których realizacji zostało utworzone. Może także nałożyć dodatkowe zadania, jeśli jest to niezbędne ze wzg. na zaspokojenie potrzeb ludności oraz innych jednostek.

  5. Prawidłowość działania przedsiębiorstw ocenia organ założycielski i organ władzy państwowej, właściwy ze wzg. na obszar działania przedsiębiorstwa. Ocena taka dokonywana jest w odstępach rocznych i pięcioletnich. Oceny te przedstawiane są dyrektorowi i radzie pracowniczej. Stanowią podstawę do ewentualnego dofinansowania działalności przedsiębiorstwa.

4. PRZEDSIĘBIORSTWA KOMUNALNE

Przedsiębiorstwa państwowe (działające na zasadach ogólnych i użyteczności publicznej), dla których funkcję organu założycielskiego pełniły terenowe organy administracji państwowej, stały się przedsiębiorstwami komunalnymi ( wraz z wejściem w życie ustawy (10.05.1990) o samorządzie terytorialnym i ustawy o pracownikach samorządowych ).

NIEKTÓRE INNE PRZEDSIĘBIORSTWA PAŃSTWOWE I PAŃSTWOWE JEDNOSTKI ORGANIZACYJNE

Oprócz spółek prawa handlowego i cywilnego w obrocie handlowym funkcjonują inni przedsiębiorcy. Są to mianowicie przedsiębiorstwa państwowe, spółdzielnie i ich związki, rzemieślnicy i związki rzemiosła.

Działalność przedsiębiorstw państwowych reguluje ustawa z 25 września 1981 o przedsiębiorstwach państwowych. Określa ona przedsiębiorstwo państwowe jako przedsiębiorcę posiadającego osobowość prawną, wyposażonego w przymiot samodzielności, samorządności i samofinansowania. Działające na zasadach ogólnych oraz jako przedsiębiorstwa użyteczności publicznej. Celem tych ostatnich jest bieżące i nieprzerwane zaspokajanie potrzeb ludności.

Przedsiębiorstwa państwowe są tworzone przez naczelne oraz centralne organy adm.państwowej, NBP i banki państwowe (organy założycielskie), a czasami inne organy państwowe. Działalność i organizacja także w ust.o samorządzie załogi przedsiębiorstwa państwowego z 25.09.1981 i inne akty prawne.

Przedsiębiorstwa transportowe

Ust.z 6 lipca 1995 o przedsiębiorstwie państwowym Polskie Koleje Państwowe, która została uchylona ust. 8.09.2000 o komercjalizacji, restrukturyzacji i prywatyzacji przeds.państw.”Polskie Koleje Państwowe' Poza przewozem osób i rzeczy oraz świadczeniem innych usług związanych z przewozem, przedmiotem działalności PKP jest naprawa i utrzymanie obiektów, taboru i urządzeń kolejowych w stanie zapewniającym sprawne wykonywanie przewozów, regularność i bezpieczeństwo ruchu kolejowego, ochronę środ.naturalnego i przeciwpożarową oraz wymogi sanitarne, budowę, przebudowę i modernizację kolei, udostępnienie linii kolejowych innym przedsiębiorcom itp. PKP może podjąć także inną działalnością o charakterze gospodarczym, jeśli nie ogranicza ust.i statutu. PKP może tworzyć spółki w celu prowadzenia działalności w zakresie kolejowych przewozów pasażerskich oraz towarowych, które działają w oparciu o ust.Prawo przewozowe i ust.z 23.03.2003 o transporcie kolejowym - sp.akcyjna w zakresie zarządzania liniami kolejowymi (PKP Polskie Linie Kolejowe S.A.). Przedmiotem PKP S.A. tez prowadzenie spedycji krajowej i międz.

Przedsiębiorstwo państwowe „Porty Lotnicze” (PPL)działa na podst. ust. z 23.10.1987 o przedsięb.państw.”Porty Lotnicze” oraz statutu, który przedstawia naczelny dyrektor, opiniuje zebraniue delegatów, a zatwierdza minister wł.ds. transportu.

PPL jest samodzielną, samorządową i samofinansującą się jednostką org.gospodarki narodowej, wyposażoną w os.prawną (po wpisie do KRS). Jej siedziba jest warszawa. Przedmiotem jest budowa, modernizacja i eksploatacja lotnisk komunikacyjnych oraz lotniczych urządzeń naziemnych, budowa, rozbudowa dworców lotniczych itp. PRL występuje w obrocie we własnym imieniu i na własny rachunek. Działalność oparta na zasadach racjonalnej gosp.i rachunku ekon. Organami są: naczelny dyrektor, zebranie delegatów i rada pracownicza. Organy samorządu załogi są również organami tego przedsiębiorstwa. Nadzór nad PPL sprawuje minister właściwy ds. transportu.

Przeds.państ.Polskie Linie Lotnicze „LOT” zostało przekształcone w sp.akcyjną w ust.13.07.1990 o prywatyzacji przedsiębiorstw państw. Skarb Państwa zachowuje co najmniej 51% sumy głosów w spółce. „LOT” zajmuje się gł.świadczeniem usług w zakresie przewozów osób i rzeczy w transporcie krajowym i międz., jest tu jedynym publicznym przewoźnikiem.

Obecnie transport drogowy reg.ust. 6.09.2001 o transporcie drogowym. . Poza przeds.pańs., przewoźnikami są przeds. komunalne (MKS), spółdzielcze i prywatne. Zarządzanie portami i przystaniami morskimi reg.ust. z 20.12.1996

„Polska Poczta” wykonuje działalnośc w dziedzinie poczty, na podst. ust.z 16.06.2003 -Prawo pocztowe. PP nabywa osobowość pr.przez wpis w KRS. Siedzibą jest Warszawa. Przedmiotem gł. jest świadczenie usług pocztowych o charakterze powszechnym oraz innych usług. Może też prowadzić inną dział.gosp. ma wyłączne prawo emisji i wprowadzania do obiegu znaczków pocztowych

.

Działalność telekomunikacyjna- 21.07.2000: prawo telekomunikacyjne. Ma charakter gł.administracyjnoprawny. TP S.A. utraciła swają monopolistyczną pozycję w zakresie telekomunikacji.

BANKI

Podstawą prawną powstawania i funkcjonowania banków jest gł. ust.z 29.08.1997 -Prawo bankowe, też ust.o NBP i inne akty prawne oraz statut.

W myśl ust.o pr.bank. banki są jednostkami organizacyjnymi wyposażonymi w osobowość pr., ale banki państwowe nie podlegają wpisowi do KRS.

Główne zadania banków- gromadzenie śr. pieniężnych, udzielanie kredytów i pożyczek pieniężnych oraz przeprowadzanie rozliczeń pieniężnych.

Główne czynności bankowe- umowa: rach.bankowego, rach. oszczędnościowego, kredytu, pożyczki; gwarancja itp.

Banki- jedn.org. samodzielne i samofinansujące, wyposażone w osob.pr., same ponoszą odpowiedzialność za zaciągnięte zobowiązania.

Pr.bankowe dopuszcza tworzenie banków:

1) państwowych (tworzone i likw.przez RM, organy:zarząd, rada nadzorcza;działalność b.p.organizuje prezes zarządu) np. Bank Gospodarstwa Krajowego

2) spółdzielczych (spółdzielnie, tworzone za zgodą Komisji Nadzoru bank.; statut w formie aktu notar.)

3) w formie spółek akcyjnych (tworzone za zgodą Komisji Nadzoru Bank. LUB przez osoby zagr.albo z udziałem kapitału zagr.; działa rada nadzorcza i zarząd)

Przekształcenie na wniosek ministra ds. Skarbu Państwa, po zasięgnięciu opinii Komisji nadzoru bank., w drodze rozp.RM. Bank utw.w f. Sp.akc. jest sukcesorem banku państw (państwowo- spółdzielczego).

Zrzeszanie się banków w celu reprezentowania ich wspólnych przedsięwzięć, reprezentowania wspólnych interesów, gromadzenia lokat, zaciągania kredytu fefin. i innych działań.

NBP działa na podst. ust.o NBP i innych ustaw. Jest centralnym bankiem państwowym, wyposażonym w osobowość pr. Ma wyłączne prawo emisji znaków pieniężnych, jest centralną instytucją kredytową, a także rozliczeniową. NBP jest centralną instytucją dewizową, ma prawo emitowania bankowych pap.wart., przechowywania i administrowania. Jego działalnością kieruje Prezes (powoływany i odwoływany Prze Sejm na wniosek Prezydenta). Łącznie z wiceprezesami oraz członkami tworzą zarząd.

Działalność ubezpieczeniową reguluje ust.z 22.05.2003 o działalności ubezp.. Też KC - umowa. Zakład ubezp. może wykonywać działalność ubezp. wyłącznie w formie sp.akcyjnej. Akcje spółki są wyłącznie imienne. Działalność ubezp.też mogą prowadzić tzw. towarzystwa ubezp.wzajemnych TUW(na podst.ust. i statutu w formie aktu notar.). podlega wpisowi do KRS. Organami są: zarząd, rada nadzorcza oraz walne zgromadzenie członków towarzystwa. Towarzystwo ubezp.wz. może zostać przekształcone w sp.akcyjną. TUW jest osobą prawną po wpisie do rejestru, posiada ograniczony zakres działalności (mała liczba członków).

Podejmowanie i prowadzenie dział.ubezp.przez krajowy zakład ubezp. Wymaga zezwolenia organu nadzoru. Działalność podejmować mogą też spółki akcyjne z udziałem zagr. oraz ubezpieczyciele zagraniczni. Zagr.zakład może prowadzić dział.w Polsce na zas.wzajemności przez główny oddział .

Zakład ubezp.może korzystać z usług agenta lub brokera. Pośrednictwo ubezp. Polega na wykonywaniu przez pośrednika za wynagrodzeniem czynności faktycznych lub prawnych związanych z zawieraniem lub wykonywaniem umów ubezp.

Agentem ubezpieczeniowym jest przedsiębiorca wykonujący działalność agencyjną na podstawie umowy agencyjnej zawartej z zakładem ubezp.i wpisany do rejestru agentów ubezp. Osoba fiz. wykonująca czynności w imieniu i na rzecz zakładu ubezp., polegające na:

-pozyskiwaniu klientów

-wykonywaniu czynności przygotowawczych do zawarcia umowy

-zawieranie umów

-uczestniczeniu w administrowaniu i wykonywaniu umów (też odszkodowanie

-organizowaniu i nadzorowaniu czynności agencyjnych.

Brokerem ubezpieczeniowym może być os.fiz. albo prawna, posiadająca zezwolenie organu nadzorczego na wykonywanie działalności brokerskiej i wpisana do rejestru brokerów ubezp. Czynności brokerskie są dokonywane w imieniu lub na rzecz podmiotu szukającego ochrony ubezp. :

-zawieraniu lub doprowadzaniu do zaw.umowy

-wyk.czynności przygotowawczych do zawarcia umowy ubezp.

-uczestniczeniu w zarządzaniu i wykonywaniu (też odszkodowanie)

RZEMIOSŁO ORAZ INNE PODMIOTY PRYWATNEGO HANDLU I USŁUG

Wykonywanie i organizacja rzemiosła wg ustawy o rzemiośle Dz.U. z 2002r. nr 112, poz.979 z póź. zm.

Rzemiosłem jest zawodowe wykonywanie dział. Gospod. przez osobę fizyczną lub sp. cywilną osób fizycznych, z udziałem kwalifikowanej pracy własnej, w imieniu własnym tej osoby i na jej r-k , przy zatrudnieniu do 50 pracowników najemnych.

Do rzemiosła nie zalicza się jedynie dział. Handlowej, gastronomicznej, transportowej, usług hotelarskich, usług świadczonych w wykonywaniu wolnych zawodów, usług leczniczych oraz działal. Wytwórzcej i usługowej artystów plastyków i fotogarfików(art. 2 ust.1 i 4 ust. O rzemiośle).

Status rzemieślnika cechowego osoba fizyczna (sp. cyw,. Tych osób) uzyskuje z chwilą przyjęcia do organizacji samorządu rzemiosła.

Uprawnienie do wykonywania rzemiosła.

Podstawowe uprawnienia i obowiązki rzemieślników:

OBOWIĄZKI:

  1. przestrzeganie zasad etyki i godności zawodowej, rzetelnego wykonywania rzemiosła cechowego

UPRAWNIENIA:

SAMORZĄD RZEMIOSŁA:

0x08 graphic
Samorząd zawodowy rzemiosła jest niezależny w wykonywaniu swych zadań i podlega tylko przepisom prawa. Jego organizacjami są:

Cechy są społeczno-zawodowymi i gospodarczymi organizacjami zrzeszającymi na zasadzie dobrowolności rzemieślników cechowych, a czasowo osoby fizyczne lub spółki cywilne osób fiz. . Podstawą utworzenia cechu jest uchwalenie statutu przez co najmniej 10 członków założycieli, rejestracja w KRS-ie.

Spółdzielnie rzemieślnicze nie są traktowane jako organizacje rzemiosła, ich działanie i tworzenie opiera się na zasadach określonych w przepisach prawa spółdzielczego.

Izby rzemieślnicze : ich zadaniem jest pomoc w reprezentowaniu zrzeszonych organizacji wobec organów administracji i instytucji oraz przeprowadzanie egzaminów kwalifikacyjnych.

Utworzenie poprzez uchwalenie statutu przez co najmniej 5 członków założycieli, którymi są cechy.

Związek Rzemiosła Polskiego jest ogólnopolską reprezentacją rzemiosła. Jego zadaniem jest zapewnienie zrzeszonym w nim organizacjom pomocy w realizacji zadań statutowych, rozwijanie działalności społeczno-zawodowej oraz reprezentowanie interesów rzemiosła w kraju i za granicą. ZRP może być utworzony z inicjatywy co najmniej 10 organizacji samorządu rzemiosła.

IZBY GOSPODARCZE

Izba gospodarcza jest organizacją samorządu gospodarczego, reprezentującą interesy gospodarcze zrzeszonych w niej podmiotów w zakresie ich działalności wytwórczej, handlowej, budowlanej lub usługowej, w szczególności wobec organów podstawowych. Izy te powinny kształtować i upowszechniać zasady etyki w działalności gosp., a głównie opracowywać i doskonalić normy rzetelnego postępowania w obrocie gosp.

KC stanowi, ze należytą staranność dłużnika w zakresie prowadzonej przez niego działalności gosp., określa się przy uwzględnieniu zawodowego charakteru tej działalności.

Art. 3 ust.o izbach gosp. -w obrocie gosp. „należytą staranność” wiązać należy ściśle z norami moralnymi (nakaz sumiennego, rzetelnego i uczciwego postępowania każdego przedsiębiorcy). To wpływa na pewność i bezp. obrotu gosp., na zaufanie wzajemne występujących w nim podmiotów, na jakość wykonywanych i świadczonych dóbr i usług. Obrót gosp. ma się kierować zasadami i regułami, ale też normami moralnymi.

Szczegółowe zadania i uprawnienia izb gosp.określa statut izby i ustawa o izbach gosp. Zgodnie z ust .izby gosp. powinny przyczyniać się do tworzenia warunków rozwoju życia gosp.oraz wspierać inicjatywy gosp.członków, popierać rozwój kształcenia zawodowego, wspierać naukę zawodu w zakładach pracy oraz doskonalenie zawodowe pracowników, uczestniczyć w pracach instytucji doradczo-opiniodawczych w sprawach działalności wytwórczej, handlowej, budowlanej i usługowej, organizować i stwarzać warunki do rozstrzygania sporów w drodze postępowania polubownego oraz pojednawczego i uczestniczyć w postępowaniu sądowym w zw.z dział.gosp. jej członków, wydawać opinie o istniejących zwyczajach dot.działalności gosp., informować o funkcjonowaniu przedsiębiorców oraz wyrażać opinie o stanie rozwoju gosp.na obszarze działania izby. RM w drodze rozporządzenia może powierzać izbie gosp. wykonywanie niektórych zadań zastrzeżonych w przepisach prawa dla adm.państwowej. Właściwe organy adm.państw. powinny udzielać izbie informacji niezbędnych do wykonywania ich zadań statutowych. Izba gosp.jest uprawniona do wyrażania opinii odnośnie do projektów rozwiązań funkcjonowania gospodarki oraz może uczestniczyć w przygotowaniu projektów aktów prawnych w tym zakresie. Może ona także dokonywać ocen wdrażania i funkcjonowania przepisów dot.dział.gosp.

Izba gospodarcza może być utworzona, jeśli taką inicjatywę podejmie co najmniej 50 założycieli tj.podmiotów prowadzących dział.gosp.na obszarze działania tworzonej izby, obejmujących obszar województwa. Gdy teryt.zakres działania izby ma przekraczać obszar województwa, liczba założycieli powinna wynosić co najmniej 1000.

Utworzenie izby ggospodarczej wymaga spełnienia wielu czynności. Do podstawowych należy uchwalenie statutu izby oraz jej rejestracja w KRS. Statut zawiera postanowienia obligatoryjne, określone w przepisach ust.o izbie gosp. oraz innych przepisach pr.i postanowieniach fakultatywnych dyktowane w szczególności potrzebami praktycznej izby gosp. Do postanowień obligatoryjnych należy niewątpliwie nazwa izby, jej siedziba oraz terytorialny zasięg działania, podstawowe zadania izby oraz sposób i formy ich realizacji, prawa i obowiązki członków izby, organy izby oraz zakres ich uprawnień, tryb wyboru i okres kadencji, sposób ustalania wysokości składek i ich wpłaty oraz uzyskiwania innych środków fin.na koszty utrzymania i działalności izby, zasady dokonywania zmian statutu, rozw.izby i przeznaczenia majątku w razie jej likwidacji.

Izba gosp. uzyskuje osobowość przez wpis do KRS, wtedy może we własnym imieniu i na własny rachunek rozpocząć działalność (też dz.gosp.). jest osobą pr.typu korporacyjnego, substratem jej istnienia i funkcjonowania są członkowie. Izba gosp.musi posiadać także swój majątek. Sposób wysokości składek i ich wpłaty określa statut. Członkowie izby nie będący os.fiz. mogą być reprezentowani przez swoich przedstawicieli, a reszta osobiście a contrariio.

Izby gosp.+ organizacje gosp.i społeczne, wspierający rozwój gosp., mogą zrzeszać się w krajowej Izbie Gospodarczej- siedziba: miasto stołeczne Warszawa. KIG reprezentuje interesy gosp.zrzeszonych członków. Stosuje się przepisy ust.o izbie gosp. Izba działa na podst.statutu, jest os.pr. typu korporacyjnego poprzez zarejestr.w KRS. KIG tworzy funkcjonalnie i organizacyjnie wyodrębnioną Polską Izbę Handlu Zagranicznego (PIHZ), a statut może określać zasady współpracy PIHZ z podmiotami prowadzącymi działalność gosp.w zakresie handlu zagr. W tym zakresie może za pośredn. PIHZ:

Jeśli działalność KIG lub innych sprzeczna z prawem i statutem, minister lub wojewoda mogą wystąpić do odp.organów izb o usunięcie nieprawidłowości.

Istotne znaczenie miała Izba Przemysłowo-Handlowa Inwestorów Zagranicznych, Izba wełny w Gdyni, Izba Bawełniana w Gdyni, mogą też działać: izby gosp.banków, domów maklerskich itp. Do rozstrzygania sporów z zagranica KIG powołała Sąd Polubowny.

OCHRONA PRZEDSIĘBIORSTWA

(WŁASNOŚĆ PRZEMYSŁOWA)

Przedsiębiorstwo w znaczeniu przedmiotowym obejmuje określone i chronione prawem , dobra materialne i niematerialne( osobiste).W konsekwencji przedsiębiorstwu( jeśli jest osobą prawna) lub jego właścicielowi przysługują prawem przewidziane środki ochrony. Na takich zasadach chronione jest przedsiębiorstwo przede wszystkim przez przepisy prawa cywilnego a także prawa karnego i administracyjnego.

Oprócz wyżej wymienionej ochrony, która odbywa się na zasadach ogólnych, istnieje ochrona szczególna wynikająca z norm nastawionych wyłącznie na ochronę przedsiębiorstwa.

Pojęcie własności przemysłowej wykształciło się na przełomie XIX i XX wieku w trakcie prac podjętych nad ujednoliceniem zasad jego ochrony. Wynikiem tych prac jest zawarcie 20 marca 1883 r. w Paryżu konwencji o ochronie własności przemysłowej.

Konwencja zapewnia równe traktowanie(zasada asymilacji) osobom fizycznym i prawnym któregokolwiek państwa będącego członkiem Związku. Oznacza to, że osobom fizycznym i prawnym państw członkowskich przysługują we wszystkich krajach członkowskich takie korzyści w zakresie ochrony własności przemysłowej, jakie ustawodawstwo krajowe zapewnia własnym podmiotom. Konwencja wprowadziła również zasadę priorytetu i terytorialności ochrony przemysłowej.

- zasada priorytetu- polega na tym, że osoba, która w jednym z krajów członkowskich zgłosiła wynalazek do opatentowania, ma prawo korzystać w każdym innym kraju członkowskim z ochrony, jaką zapewnia samo zgłoszenie, jeśli w ciągu 12 mieś( przy wynalazkach i wzorach użytkowych) lub 6 mieś( przy znakach towarowych) dokona zgłoszenia w tym kraju.

- Zasada terytorialności oznacza, że uprawnienia wchodzące w zakres własności przemysłowej chronione są według prawa tego państwa, w którym znajduje się siedziba sądu orzekającego w sprawie.

OCHRONA NAZWY PRZEDSIĘBIORSTWA ( FIRMY)

Siedziba przedsiębiorcy oraz miejsce prowadzenia działalności gospodarczej( zakład) powinny być oznaczone na zewnątrz. Oznaczenie to powinno zawierać:

- oraz zwięzłe określenie rodzaju prowadzonej działalności gospodarczej.

Zaniechanie tego obowiązku stanowi wykroczenie. Oznaczenie przedsiębiorstwa nie może być takie, aby wprowadzało w błąd odbiorców co do tożsamości z innym przedsiębiorstwem konkurencyjnym.

Art.41 k.c. stanowi, że siedzibą osoby prawnej jest miejscowość, w której ma siedzibę jej organ zarządzający.

OCHRONA PRZED NIEUCZCIWĄ KONKURENCJĄ

Aktem nieuczciwej konkurencji jest akt konkurencji sprzeczny z uczciwymi zwyczajami w dziedzinie przemysłu lub handlu. W szczególności powinny być zabronione:

- działania mogące w jakikolwiek sposób spowodować pomyłkę co do przedsiębiorstwa, produktów albo działalności przemysłowej lub handlowej konkurenta.

- Fałszywe dane w wykonywaniu handlu mogące narazić na utratę opinii przedsiębiorstwo itd.

- Oznaczenia lub dane, których używanie w handlu może wprowadzić odbiorców w błąd co do rodzaju, sposobu wytwarzania, cech

Ustawa z 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji uznaje, że czynem nieuczciwej konkurencji jest działanie sprzeczne z prawem lub z dobrymi obyczajami, jeśli zagraża lub narusza interes innego przedsiębiorcy lub klienta w tym :

- pozyskiwanie klientów przedsiębiorstwa przez jego konkurenta drogą czynności zdolnych do wywołania u osób, którym oferuje on swe wyroby.

- Podawanie nieprawdziwych danych o przedsiębiorstwie konkurencyjnym

- Namawianie, dla celów konkurencyjnych, pracowników przedsiębiorstwa konkurenta do niewypełniania obowiązków służbowych.

- Wyjawianie tajemnic technicznych lub handlowych.

- Utrudnianie innym przedsiębiorcom dostępu do rynku.

- Nieuczciwą lub zakazaną reklamę

- Przekupstwo osoby pełniącej funkcje publiczne

W razie dokonania czynu nieuczciwej konkurencji przedsiębiorca, którego interes został naruszony może dochodzić roszczeń. Ustawa przewiduje też odpowiedzialność karną.

PRAWO WŁASNOŚCI PRZEMYSŁOWEJ

Ustawa z 30 czerwca 2000r. „Prawo własności przemysłowej” zawiera przepisy dotyczące:

a) Zagadnień ogólnych

b) Wynalazków, wzorów użytkowych i wzorów przemysłowych

c) Wynalazków i patentów, ich zgłoszenia i rozpatrzenia

d) Umów licencyjnych

e) Licencji przymusowej

f) Unieważniania i wygaśnięcia patentów

g) Wzorów użytkowych i praw ochronnych

h) Wzorów przemysłowych i prawa z rejestracji tych wzorów

i) Znaków towarowych i oznaczeń geograficznych

j) Topografii układów scalonych

k) Opłat, rejestrów, i wykazów, dokumentów, ogłoszeń urzędowych

l) Postępowania rejestrowego i zgłoszeniowego

ł) Organów postępowania

m) Aplikacji eksperckiej

n) Odpowiedzialności dyscyplinarnej

o) Izby odwoławczej

p) Kolegiów orzekających do spraw spornych

r) Dochodzenia roszczeń w postępowaniu cywilnym

  1. Przepisów karnych

AD a) Zagadnienia ogólne

Udzielane są patenty na wynalazki, prawa ochronne na wzory użytkowe i znaki towarowe, a także prawa z rejestracji na wzory przemysłowe, topografie układów scalonych oraz oznaczenia geograficzne.

Wydanie decyzji o udzieleniu patentu na wynalazek oraz prawa ochronnego na wzór użytkowy następuje po sprawdzeniu przez Urząd Patentowy u ustalonym zakresie czy są spełnione warunki wymagane do uzyskania patentu.

Ad b) Wynalazki i patenty

Patenty są udzielane na wynalazki, które są nowe, posiadają poziom wynalazczy i nadają się do przemysłowego stosowania bez względu na dziedzinę techniki. Wynalazek uważa się za nowy, jeśli nie jest on częścią stanu techniki. Zgłoszenie wynalazku w celu uzyskania patentu powinno obejmować:

Udzielone patenty podlegają wpisowi do rejestru patentowego.

Ad c) Patent

Przez uzyskanie patentu nabywa się prawo wyłącznego korzystania z wynalazku w sposób zarobkowy lub zawodowy na całym obszarze RP. Czas trwania patentu wynosi 20 lat od daty dokonania zgłoszenia wynalazku.

Uprawniony do patentu może w drodze umowy udzielić innej osobie upoważnienia ( licencji) do korzystania z jego wynalazku ( umowa licencyjna)Patent jest zbywalny i ulega dziedziczeniu.

Ad. d) Umowy licencyjne

Umowa ta wymaga pod rygorem nieważności zachowania formy pisemnej. W umowie licencyjnej można ograniczyć korzystanie z wynalazku (licencja ograniczona). Natomiast w licencji pełnej licencjobiorca ma prawo korzystania z wynalazku w takim samym zakresie jak licencjodawca.

Ad. f) Unieważnienie i wygaśnięcie patentu.

Patent może być unieważniony w całości lub w części na wniosek każdej osoby, która ma w tym interes prawny, jeśli wykaże ona, że nie zostały spełnione ustawowe warunki wymagane do uzyskania patentów. Patent wygasa na skutek:

Ad g ) Wzory użytkowe i prawa ochronne na wzory użytkowe

Wzorem użytkowym jest nowe i uzyteczne rozwiązanie o charakterze technicznym dotyczące kształtu, budowy lub zestawienia przedmiotu o trwałej postaci.

Ad h) Wzory przemysłowe i prawa z rejestracji wzorów przemysłowych

Wzorem przemysłowym jest nowa i posiadająca indywidualny charakter postać wytworu lub jego części nadana mu w szczególności przez cechy linii, konturów, kształtów, kolorystykę, strukturę lub materiał wytworu oraz jego ornamentację. Wytworem jest każdy przedmiot wytworzony w sposób rzemieślniczy lub przemysłowy np. opakowanie, symbole graficzne.

Na wzór rejestracji może być udzielone prawo z rejestracji, którego czas trwania wynosi 25 lat od daty zgłoszenia wzoru.

Ad i) Znaki towarowe i prawa ochronne

Znakiem towarowym może być każde oznaczenie przedstawione w sposób graficzny lub takie, które da się w sposób graficzny wyrazić, jeżeli oznaczenie takie nadaje się do odróżnienia w obrocie towarów jednego przedsiębiorstwa od tego samego rodzaju towarów innych przedsiębiorstw. Może być nim: wyraz, rysunek, melodia itp.

Przez znaki towarowe rozumie się także znaki usługowe. Na znak towarowy może być udzielone prawo ochronne. W zgłoszeniu znaku towarowego należy określić znak towarowy oraz wskazać towary, dla których znak ten jest przeznaczony. Udzielenie prawa ochronnego następuje pod warunkiem uiszczenia opłaty za 10- letni okres ochronny. Prawa ochronne na znaki towarowe podlegają wpisowi do rejestru znaków towarowych.

Przez uzyskanie prawa ochronnego nabywa się prawo wyłącznego używania znaku towarowego w sposób zarobkowy lub zawodowy na całym obszarze RP.

Uprawniony z prawa ochronnego na znak towarowy może udzielić innej osobie upoważnienia do używania znaku, zawierając z nim umowę licencyjną.

Ustawa reguluje także oznaczenia geograficzne, którymi są oznaczenia słowne odnoszące się bezpośrednio lub pośrednio do nazwy, miejsca, miejscowości, regionu lub kraju, które identyfikują towar jako pochodzący z tego terenu. Na oznaczenie geograficzne może być udzielone prawo z rejestracji.

Urząd patentowy prowadzi:

Rejestry te są jawne.

Ad l) Postępowanie zgłoszeniowe i rejestrowe

Stroną w postępowaniu przed Urzędem patentowym jest osoba, której interesu prawnego dotyczy to postępowanie. W sprawie uzyskania patentu strona jest zgłaszający. Pełnomocnikiem strony jest w postępowaniu przed urzędem patentowym może być rzecznik patentowy.

Ad ł) Organy postępowania rejestrowego- Urząd Patentowy

Urząd Patentowy RP jest centralnym organem administracji rządowej w sprawach z zakresu własności przemysłowej. Wykonuje on zadania w sprawach własności przemysłowej wynikające z ustawy, z przepisów odrębnych oraz z umów międzynarodowych. Ustawa reguluje:

Ad r) Dochodzenie roszczeń w postępowaniu cywilnym

Sprawy dotyczące roszczeń cywilnoprawnych z zakresu ochrony własności przemysłowej, nienależące do kompetencji innych organów, rozstrzygane są w trybie postępowania cywilnego na zasadach ogólnych. W szczególności rozpatrywane są sprawy o :

Uprawniony z patentu, którego patent został naruszony lub osoba, której ustawa na to zezwala, może żądać zaniechania naruszenia i usunięcia jego skutków oraz wydania bezpodstawnie uzyskanych korzyści, a także naprawienia szkody.

Osoba która naruszyła patent jest obowiązana ponadto do zgłoszenia stosownego oświadczenia, a także gdy naruszenie jest zawinione do zapłaty odpowiedniej kwoty pieniężnej na rzecz jednej z organizacji na cele popierania własności przemysłowej.

Inne zagadnienia z zakresu własności przemysłowej

6.1 Ustawa- prawo własności przemysłowej(art. 5) oraz Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji( art.2) posługuje się terminem „ przedsiębiorca” rozumiejąc pod tym terminem osoby fizyczne i prawne uprawnione do prowadzenia działalności gospodarczej.

W ustawie o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji oprócz osób fizycznych i prawnych wymienia się jako przedsiębiorców także jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej.

6.2. Klientami są ci wszyscy, którzy nabywają środki produkcji lub usługi czy inne towary do dalszej odprzedaży( tzw. Klienci zbiorowi)

Konsumentami są natomiast tylko ci klienci , którzy ostatecznie nabywają towary i usługi dla zaspokojenia swych potrzeb.

    1. W literaturze wyrażono pogląd , że pod pojęciem „ sprzeczności z prawem” należy rozumieć nie tylko sprzeczność z aktem prawnym rangi ustawowej, lecz także rozporządzeniem wykonawczym czy nawet aktem „niższej rangi „

Natomiast „ sprzeczność z dobrymi obyczajami „ należałoby, według powołanych poglądów, rozumieć w sposób ekonomiczno- funkcjonalny. Oznacza to , że oceny zorientowane na zapewnienie niezakłóconego funkcjonowania konkurencji poprzez rzetelne i niesfałszowane współzawodnictwo jakością, ceną i innymi pożądanymi przez klientów cechami oferowanych usług i towarów przez przedsiębiorców w ich działalności gospodarczej powinny być kryterium owych „ dobrych obyczajów”.

PAPIERY WARTOŚCIOWE I ICH FUNKCJA W OBROCIE HANDLOWYM

1. AKCJE

Akcja uregulowana została w prawie polskim przede wszystkim w art. 328-367 k.s.h. oraz w przepisach szczególnych.

Jako udziałowy papier wartościowy (art. 328 k-s.h..)2 inkorporuje ona zarówno prawa o charakterze majątkowym, jak i niemajątkowym, szczegółowo uregulo­wane przez przepisy kodeksu spółek handlowych oraz (w odniesieniu do nie­których akcji) przez przepisy szczególne, a także oparty na tych przepisach statut.

Z punktu widzenia obrotu istotne jest podkreślenie, że każda akcja posiadać powinna określoną wartość nominalną, której wielkość minimalną określa ustawa. Wartość ta różni się w zasadzie, od tzw. ceny (wartości) emisyjnej akcji, która nie może być niższa od wartości nominalnej akcji, z reguły zaś jest wyższa. Kurs rynkowy akcji jest z kolei wykładnikiem wielu czynników oddziałujących na rynek, w szczególności sto­sunków majątkowych spółki, przeto może być on niższy lub wyższy nie tylko od ceny emisyjnej akcji, ale i jej wartości nominalnej. Wahania kursu akcji widocz­ne są w szczególności na giełdach papierów wartościowych

W przemianach własnościowych zachodzących w gospodarce polskiej dla rynku papierów wartościowych akcja ma znaczenie szczególne, co wynika z przeprowadzonych wcześniej rozważań na lemat komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych w Polsce.

Tradycyjny dokument akcji składa się z tzw. płaszcza, będącego właściwym papierem wartościowym, oraz dołączonego do niego „arkusza dywidendowego". W kuponie można wyróżnić „kupony dywidendowe" oraz przytwierdzony do nich „talon". Kupony dywidendowe, skoro inkorporują prawo do dywidendy, są także właściwym papierem wartościowym. Natomiast talon jest znakiem legity­macyjnym, bowiem jest jedynie podstawą do otrzymania nowego arkusza dywi­dendowego z chwilą wyczerpania się kuponów dywidendowych'.

Regulacja akcji w k.s.h. (art. 328-367)

[Treść dokumentu; obowiązek wydania)

1. Dokument akcji powinien być sporządzony na piśmie i zawierać następujące dane:

1) firmę, siedzibę i adres spółki,

2) oznaczenie sądu rejestrowego i numer, pod którym spółka jest wpisana do rejestru,

3) datę zarejestrowania spółki i wystawienia akcji,

4) wartość nominalną, serię i numer, rodzaj danej akcji i uprawnienia szczególne z akcji,

5) wysokość dokonanej wpłaty w przypadku akcji imiennych,

6) ograniczenia co do rozporządzania akcją,

7) postanowienia statutu o związanych z akcją obowiązkach wobec spółki.

2. Dokument akcji powinien być opatrzony pieczęcią spółki oraz podpisem zarządu. Podpis może być mechanicznie odtwarzany.

3. Statut może przewidywać dodatkowe postanowienia dotyczące treści dokumentu akcji oraz jego formy.

4. Naruszenie przepisów 1 pkt 1, 2 i 4 lub 2 powoduje nieważność dokumentu akcji.

5. Akcjonariusz nabywa roszczenie o wydanie dokumentu akcji w terminie miesiąca od dnia rejestracji spółki. Zarząd zobowiązany jest wydać dokumenty akcji w terminie tygodnia od dnia zgłoszenia roszczenia przez akcjonariusza.

[Wpłaty na akcje]

1. Akcjonariusz obowiązany jest do wniesienia pełnego wkładu na akcje.

2. Wpłaty powinny być dokonane równomiernie na wszystkie akcje.

3. Wpłaty na akcje powinny być dokonane, bezpośrednio lub za pośrednictwem domu maklerskiego, na rachunek spółki prowadzony przez bank w Rzeczypospolitej Polskiej.

[Dokonywanie wpłat]

1. Terminy i wysokość wpłat na akcje określa statut lub uchwała walnego zgromadzenia. Walne zgromadzenie może upoważnić zarząd do określenia terminów wpłat na akcje.

2. Zarząd ogłasza dwukrotnie wezwanie o dokonanie wpłat.

3. Pierwsze ogłoszenie powinno być dokonane na miesiąc, a drugie nie później niż na dwa tygodnie przed terminem wpłaty.

[Opóźnienie; unieważnienie dokumentów akcji]

1. Jeżeli akcjonariusz w terminie miesiąca po upływie terminu płatności nie uiścił zaległej wpłaty, odsetek, odszkodowania lub innych płatności przewidzianych przez statut, może być bez uprzedniego wezwania pozbawiony swoich praw udziałowych przez unieważnienie dokumentów akcji lub świadectw tymczasowych, o czym spółka powinna uprzedzić w ogłoszeniach o wpłatach lub w pismach wysłanych listami poleconymi.

2. O unieważnieniu dokumentów akcji lub świadectw tymczasowych z powodu niedokonania wpłat w terminie określonym w pkt. 1 spółka zawiadamia akcjonariusza oraz jego prawnych poprzedników, którzy w ciągu ostatnich pięciu lat byli wpisani do księgi akcyjnej. Zawiadomienia należy wysłać listami poleconymi na adresy wskazane w księdze akcyjnej.

3. Po ogłoszeniu numerów unieważnionych dokumentów akcji lub świadectw tymczasowych spółka powinna wydać nowe dokumenty akcji lub świadectwa tymczasowe pod dawnymi numerami i sprzedać je za pośrednictwem notariusza, domu maklerskiego lub banku.

4. Uzyskana ze sprzedaży suma, po pokryciu kosztów ogłoszeń i sprzedaży, a także odsetek, odszkodowania lub innych należności, jest zaliczana na zaległą płatność. Pozostałą kwotę zwraca się akcjonariuszowi, który opóźnił się ze spełnieniem świadczenia.

5. Jeżeli uzyskana ze sprzedaży suma nie pokryje kosztów i należności, o których mowa w pkt. 4, za niedobór odpowiadają solidarnie akcjonariusz i jego prawni poprzednicy.

6. Roszczenia spółki do akcjonariusza i jego prawnych poprzedników przedawniają się z upływem trzech lat od dnia sprzedaży akcji, zgodnie z pkt. 3.

[Niepodzielność akcji]

1. Akcje są niepodzielne. Mogą być wydawane w odcinkach zbiorowych.

2. Współuprawnieni z akcji wykonują swoje prawa w spółce przez wspólnego przedstawiciela; za świadczenia związane z akcją odpowiadają solidarnie.

3. Jeżeli współuprawnieni nie wskazali wspólnego przedstawiciela, oświadczenia spółki mogą być dokonywane wobec któregokolwiek z nich.

[Rodzaje]

1. Akcje mogą być imienne lub na okaziciela.

2. Zamiana akcji imiennych na akcje na okaziciela albo odwrotnie może być dokonana na żądanie akcjonariusza, jeżeli ustawa lub statut nie stanowi inaczej.

[Wydawanie dokumentów akcji]

1. Dokumenty akcji na okaziciela nie mogą być wydawane przed pełną wpłatą. Na dowód częściowej wpłaty należy wydać imienne świadectwa tymczasowe. Do świadectw tymczasowych stosuje się odpowiednio przepisy art. 328.

2. Dokumenty akcji imiennych mogą być wydawane przed pełną wpłatą.

3. Każdorazowa wpłata powinna być uwidoczniona na dokumentach świadectw tymczasowych i akcji imiennych.

4. Dokumenty akcji lub świadectw tymczasowych, wydane przed zarejestrowaniem podwyższenia kapitału zakładowego, są nieważne.

[Akcje za aporty]

1. Akcje obejmowane w zamian za wkłady niepieniężne powinny pozostać imiennymi do dnia zatwierdzenia przez najbliższe zwyczajne walne zgromadzenie sprawozdania finansowego za rok obrotowy, w którym nastąpiło pokrycie tych akcji, i w ciągu tego okresu nie mogą być zbyte ani zastawione.

[Zbywalność]

1. Akcje są zbywalne.

2. Statut może uzależnić rozporządzenie akcjami imiennymi od zgody spółki albo w inny sposób ograniczyć możliwość rozporządzenia akcjami imiennymi.

3. W przypadku gdy statut uzależnia przeniesienie akcji od zgody spółki, zgody udziela zarząd w formie pisemnej pod rygorem nieważności, jeżeli statut nie stanowi inaczej.

4. Jeżeli spółka odmawia zgody na przeniesienie akcji, powinna wskazać innego nabywcę. Termin do wskazania nabywcy, cenę albo sposób jej określenia oraz termin zapłaty określa statut. W przypadku braku tych postanowień akcja imienna może być zbyta bez ograniczenia. Termin do wskazania nabywcy nie może być dłuższy niż dwa miesiące od dnia zgłoszenia spółce zamiaru przeniesienia akcji.

5. Zbycie akcji w postępowaniu egzekucyjnym nie wymaga zgody spółki.

[Przeniesienie]

Przeniesienie akcji imiennej lub świadectwa tymczasowego następuje przez pisemne oświadczenie albo na samym dokumencie akcji, albo na świadectwie tymczasowym, albo w osobnym dokumencie oraz wymaga przeniesienia posiadania akcji lub świadectwa tymczasowego.

[Księga akcyjna]

1. Zarząd obowiązany jest prowadzić księgę akcji imiennych i świadectw tymczasowych (księga akcyjna), do której należy wpisywać nazwisko i imię albo firmę (nazwę) oraz siedzibę i adres akcjonariusza albo adres do doręczeń, wysokość dokonanych wpłat, a także, na wniosek osoby uprawnionej, wpis o przeniesieniu akcji na inną osobę wraz z datą wpisu.

2. Na żądanie nabywcy akcji albo zastawnika lub użytkownika zarząd dokonuje wpisu o przeniesieniu akcji lub ustanowieniu na niej ograniczonego prawa rzeczowego. Zastawnik i użytkownik mogą żądać również ujawnienia, że przysługuje im prawo wykonywania prawa głosu z obciążonej akcji. Przepis § 1 stosuje się odpowiednio do zastawnika i użytkownika.

3. W przypadku nabycia akcji lub praw zastawniczych na akcji w drodze sukcesji generalnej zarząd dokonuje wpisu w księdze akcyjnej na wniosek osoby uprawnionej.

4. Przed dokonaniem zmian w księdze akcyjnej zarząd powiadamia o swoim zamiarze osoby zainteresowane, wyznaczając im co najmniej dwutygodniowy termin dla zgłoszenia sprzeciwu. Zgłoszenie pisemnego sprzeciwu w tym terminie powoduje wstrzymanie zmiany wpisu. Osobami zainteresowanymi są osoby, których uprawnienia wpisane w księdze akcyjnej mają zostać wykreślone lub obciążone przez wpis ograniczonego prawa rzeczowego.

[Prowadzenie księgi]

Spółka może zlecić prowadzenie księgi akcyjnej bankowi lub domowi maklerskiemu w Rzeczypospolitej Polskiej.

[Zwrot wpłat]

1. Podczas trwania spółki nie wolno zwracać akcjonariuszowi dokonanych wpłat na akcje ani w całości, ani w części, z wyjątkiem przypadków określonych w niniejszym dziale.

[Zakaz finansowania]

1. Spółka nie może udzielać pożyczek, zabezpieczeń, zaliczkowych wypłat, jak również w jakiejkolwiek innej formie bezpośrednio lub pośrednio finansować nabycie lub objęcie emitowanych przez nią akcji.

[Podział zysku]

1. Akcjonariusze mają prawo do udziału w zysku wykazanym w sprawozdaniu finansowym, zbadanym przez biegłego rewidenta, który został przeznaczony przez walne zgromadzenie do wypłaty akcjonariuszom.

2. Zysk rozdziela się w stosunku do liczby akcji. Jeżeli akcje nie są całkowicie pokryte, zysk rozdziela się w stosunku do dokonanych wpłat na akcje.

Art. 348 [Zysk przeznaczony do podziału]

1. Kwota przeznaczona do podziału między akcjonariuszy nie może przekraczać zysku za ostatni rok obrotowy, powiększonego o niepodzielone zyski z lat ubiegłych oraz o kwoty przeniesione z utworzonych z zysku kapitałów zapasowego i rezerwowych, które mogą być przeznaczone na wypłatę dywidendy. Kwotę tę należy pomniejszyć o niepokryte straty, akcje własne oraz o kwoty, które zgodnie z ustawą lub statutem powinny być przeznaczone z zysku za ostatni rok obrotowy na kapitały zapasowy lub rezerwowe.

2. Uprawnionymi do dywidendy za dany rok obrotowy są akcjonariusze, którym przysługiwały akcje w dniu powzięcia uchwały o podziale zysku. Statut może upoważnić walne zgromadzenie do określenia dnia, według którego ustala się listę akcjonariuszy uprawnionych do dywidendy za dany rok obrotowy (dzień dywidendy). Dzień dywidendy nie może być wyznaczony później niż w terminie dwóch miesięcy, licząc od dnia powzięcia uchwały, o której mowa w art. 347 § 1. Uchwałę o przesunięciu dnia dywidendy podejmuje się na zwyczajnym walnym zgromadzeniu.

3. Zwyczajne walne zgromadzenie spółki publicznej ustala dzień dywidendy oraz termin wypłaty dywidendy. Dzień dywidendy może być wyznaczony na dzień powzięcia uchwały albo w okresie kolejnych trzech miesięcy, licząc od tego dnia.

[Zaliczka na poczet dywidendy]

1. Statut może upoważnić zarząd do wypłaty akcjonariuszom zaliczki na poczet przewidywanej dywidendy na koniec roku obrotowego, jeżeli spółka posiada środki wystarczające na wypłatę. Wypłata zaliczki wymaga zgody rady nadzorczej.

2. Spółka może wypłacić zaliczkę na poczet przewidywanej dywidendy, jeżeli jej zatwierdzone sprawozdanie finansowe za poprzedni rok obrotowy wykazuje zysk. Zaliczka może stanowić najwyżej połowę zysku osiągniętego od końca poprzedniego roku obrotowego, wykazanego w sprawozdaniu finansowym, zbadanym przez biegłego rewidenta, powiększonego o kapitały rezerwowe utworzone z zysku, którymi w celu wypłaty zaliczek może dysponować zarząd, oraz pomniejszonego o niepokryte straty i akcje własne.

3. Do zaliczki na poczet przewidywanej dywidendy stosuje się odpowiednio przepisy art. 347.

4. O planowanej wypłacie zaliczek zarząd ogłosi co najmniej na cztery tygodnie przed rozpoczęciem wypłat, podając dzień, na który zostało sporządzone sprawozdanie finansowe, wysokość kwoty przeznaczonej do wypłaty, a także dzień, według którego ustala się uprawnionych do zaliczek. Dzień ten powinien przypadać w okresie siedmiu dni przed dniem rozpoczęcia wypłat.

[Zwrot świadczeń]

1. Akcjonariusze, którzy wbrew przepisom prawa albo postanowieniom statutu otrzymali jakiekolwiek świadczenia od spółki, obowiązani są do ich zwrotu. Wyjątek stanowi przypadek otrzymania przez akcjonariusza w dobrej wierze udziału w zysku. Członkowie zarządu lub rady nadzorczej, którzy ponoszą odpowiedzialność za dokonanie nienależnych świadczeń, odpowiadają za ich zwrot solidarnie z odbiorcą świadczenia.

2. Roszczenia, o których mowa w pkt. 1, przedawniają się z upływem trzech lat, licząc od dnia wypłaty, z wyjątkiem wierzytelności w stosunku do odbiorcy, który wiedział o bezprawności świadczenia.

[Akcje uprzywilejowane]

1. Spółka może wydawać akcje o szczególnych uprawnieniach, które powinny być określone w statucie (akcje uprzywilejowane). Akcje uprzywilejowane, z wyjątkiem akcji niemych, powinny być imienne.

2. Uprzywilejowanie, o którym mowa w pkt.1, może dotyczyć w szczególności prawa głosu, prawa do dywidendy lub podziału majątku w przypadku likwidacji spółki. Uprzywilejowanie w zakresie prawa głosu nie dotyczy spółki publicznej.

3. Statut może uzależniać przyznanie szczególnych uprawnień od spełnienia dodatkowych świadczeń na rzecz spółki, upływu terminu lub ziszczenia się warunku.

4. Akcjonariusz może wykonywać przyznane mu szczególne uprawnienia związane z akcją uprzywilejowaną po zakończeniu roku obrotowego, w którym wniósł w pełni swój wkład na pokrycie kapitału zakładowego.

[Przywileje głosowe] Jednej akcji nie można przyznać więcej niż dwa głosy. W przypadku zamiany takiej akcji na akcję na okaziciela lub w razie jej zbycia wbrew zastrzeżonym warunkom uprzywilejowanie to wygasa.

[Przywileje dywidendowe]

1. Akcje uprzywilejowane w zakresie dywidendy mogą przyznawać uprawnionemu dywidendę, która przewyższa nie więcej niż o połowę dywidendę przeznaczoną do wypłaty akcjonariuszom uprawnionym z akcji nieuprzywilejowanych.

2. Akcje uprzywilejowane w zakresie dywidendy nie korzystają z pierwszeństwa zaspokojenia przed pozostałymi akcjami.

3. Statut może przewidywać, że akcjonariuszowi uprawnionemu z akcji niemej, któremu nie wypłacono w pełni albo częściowo dywidendy w danym roku obrotowym, przysługuje wyrównanie z zysku w następnych latach, nie później jednak niż w ciągu kolejnych trzech lat obrotowych.

[Uprawnienia osobiste] 1

1. Statut może przyznać indywidualnie oznaczonemu akcjonariuszowi osobiste uprawnienia. W szczególności mogą one dotyczyć prawa powoływania lub odwoływania członków zarządu, rady nadzorczej lub prawa do otrzymywania oznaczonych świadczeń od spółki.

2. Statut może uzależnić przyznanie osobistego uprawnienia akcjonariuszowi od dokonania oznaczonych świadczeń, upływu terminu lub ziszczenia się warunku.

3. Ograniczenia dotyczące zakresu i wykonywania uprawnień wynikających z akcji uprzywilejowanych stosuje się odpowiednio do uprawnień przyznanych akcjonariuszowi osobiście.

4. Uprawnienia osobiste przyznane indywidualnie oznaczonemu akcjonariuszowi wygasają najpóźniej z dniem, w którym uprawniony przestaje być akcjonariuszem spółki.

[Świadectwa założycielskie]

1. Spółka może wydawać imienne świadectwa założycielskie w celu wynagrodzenia usług świadczonych przy powstaniu spółki.

2. Świadectwa założycielskie mogą być wydawane najwyżej na okres dziesięciu lat od chwili zarejestrowania spółki. Świadectwa dają prawo uczestnictwa w podziale zysku spółki w granicach ustalonych przez statut, po uprzednim odliczeniu na rzecz akcjonariuszy określonej w statucie minimalnej dywidendy.

3. Wynagrodzenie za usługi lub inne świadczenia spełnione na rzecz spółki przez założycieli, akcjonariuszy, a także spółki i spółdzielnie z nimi powiązane albo pozostające w stosunku zależności bądź dominacji, nie może przewyższać zwykłego wynagrodzenia przyjętego w obrocie.

[Powtarzające się świadczenia niepieniężne]

1. Z akcją imienną może być związany obowiązek powtarzających się świadczeń niepieniężnych.

2. Akcje takie mogą być przenoszone tylko za zgodą spółki. Spółka może odmówić zgody jedynie z ważnych powodów, bez obowiązku wskazania innego nabywcy.

3. Statut może przewidywać odszkodowanie umowne za niewykonanie lub nienależyte wykonanie powtarzających się świadczeń związanych z akcją.

[Zmiana treści; wymiana, unieważnienie dokumentu]

1. Jeżeli treść dokumentu akcji stała się nieaktualna wskutek zmiany stosunków prawnych, w szczególności w przypadku zmiany wartości nominalnej albo połączenia akcji, spółka może wezwać akcjonariusza, w drodze ogłoszenia lub listu poleconego, do złożenia dokumentu akcji w spółce w celu zmiany treści dokumentu lub jego wymiany, z zagrożeniem unieważnienia dokumentu akcji. Termin do złożenia dokumentu akcji nie może być krótszy niż dwa tygodnie od dnia ogłoszenia wezwania albo doręczenia listu poleconego.

2. W miejsce unieważnionego wydaje się nowy dokument akcji. Koszty unieważnienia dokumentu akcji i wydania nowego dokumentu ponosi spółka.

3. Zarząd ogłasza wykaz unieważnionych dokumentów akcji w terminie czterech tygodni od dnia powzięcia uchwały o ich unieważnieniu.

[Umorzenie akcji]

1. Akcje mogą być umorzone w przypadku, gdy statut tak stanowi. Akcja może być umorzona albo za zgodą akcjonariusza w drodze jej nabycia przez spółkę (umorzenie dobrowolne), albo bez zgody akcjonariusza (umorzenie przymusowe). Umorzenie dobrowolne nie może być dokonane częściej niż raz w roku obrotowym. Przesłanki i tryb przymusowego umorzenia określa statut.

2. Umorzenie akcji wymaga uchwały walnego zgromadzenia. Uchwała powinna określać w szczególności podstawę prawną umorzenia, wysokość wynagrodzenia przysługującego akcjonariuszowi akcji umorzonych bądź uzasadnienie umorzenia akcji bez wynagrodzenia oraz sposób obniżenia kapitału zakładowego. Umorzenie przymusowe następuje za wynagrodzeniem, które nie może być niższe od wartości przypadających na akcję aktywów netto, wykazanych w sprawozdaniu finansowym za ostatni rok obrotowy, pomniejszonych o kwotę przeznaczoną do podziału między akcjonariuszy.

3. Uchwała o umorzeniu akcji podlega ogłoszeniu.

4. Uchwała o zmianie statutu w sprawie umorzenia akcji powinna być umotywowana.

5. Zmiana statutu przewidująca przymusowe umorzenie akcji nie może dotyczyć akcji, które zostały objęte przed jej wpisem do rejestru.

6. Statut może stanowić, że akcje ulegają umorzeniu w razie ziszczenia się określonego zdarzenia bez powzięcia uchwały przez walne zgromadzenie. Stosuje się wówczas przepisy o umorzeniu przymusowym.

7. W przypadku ziszczenia się określonego w statucie zdarzenia, o którym mowa w pkt. 6, zarząd podejmuje niezwłocznie uchwałę o obniżeniu kapitału zakładowego.

[Tryb umorzenia]

§ 1. Umorzenie akcji wymaga obniżenia kapitału zakładowego. Uchwała o obniżeniu kapitału zakładowego powinna być powzięta na walnym zgromadzeniu, na którym powzięto uchwałę o umorzeniu akcji.

2. Wymogów, o których mowa w art. 456, nie stosuje się do umorzenia akcji:

1) gdy spółka umarza akcje własne nabyte nieodpłatnie w celu ich umorzenia lub

2) jeżeli wynagrodzenie akcjonariuszy akcji umorzonych ma być wypłacone wyłącznie z kwoty, która zgodnie z art. 348 § 1 może być przeznaczona do podziału, lub

3) gdy umorzenie następuje bez jakichkolwiek świadczeń na rzecz akcjonariuszy, z wyjątkiem przyznania im świadectw użytkowych.

3. Przepisy pkt. 2 stosuje się tylko do umorzenia akcji, które zostały w pełni pokryte.

4. Umorzenie akcji następuje z chwilą obniżenia kapitału zakładowego. Jednakże w przypadku określonym w pkt. 2 pkt 2, od chwili spełnienia świadczenia przez spółkę na rzecz akcjonariusza, z umarzanych akcji nie można wykonywać praw udziałowych.

[Świadectwa użytkowe]

1. Statut może przewidywać, że w zamian za akcje umorzone spółka wydaje świadectwa użytkowe bez określonej wartości nominalnej. Świadectwa użytkowe mogą być imienne lub na okaziciela.

2. Jeżeli statut nie stanowi inaczej, świadectwa użytkowe uczestniczą na równi z akcjami w dywidendzie oraz w nadwyżce majątku spółki, pozostałej po pokryciu wartości nominalnej akcji.

3. Uprawniony ze świadectwa użytkowego nie ponosi odpowiedzialności za zobowiązania związane z umorzoną akcją i nie przysługują mu żadne prawa udziałowe, z wyjątkiem uprawnień określonych w pkt. 2.

[Akcje własne]

1. Spółka nie może nabywać wyemitowanych przez nią akcji (akcje własne). Zakaz ten nie dotyczy:

1) nabycia akcji w celu zapobieżenia bezpośrednio zagrażającej spółce poważnej szkodzie,

2) nabycia akcji, które mają być zaoferowane do nabycia pracownikom lub osobom, które były zatrudnione w spółce lub spółce z nią powiązanej przez okres co najmniej trzech lat,

3) nabycia akcji w drodze sukcesji uniwersalnej,

4) instytucji finansowej, która nabywa za wynagrodzeniem w pełni pokryte akcje na cudzy rachunek celem ich dalszej odsprzedaży,

5) nabycia akcji w celu ich umorzenia,

6) nabycia w pełni pokrytych akcji w drodze egzekucji celem zaspokojenia roszczeń spółki, których nie można zaspokoić w inny sposób z majątku akcjonariusza,

7) nabycia w pełni pokrytych akcji nieodpłatnie,

8) instytucji finansowej, która nabywa akcje na własny rachunek celem ich dalszej odsprzedaży w granicach upoważnienia udzielonego przez walne zgromadzenie na okres nie dłuższy niż jeden rok; jednakże instytucja finansowa nie może posiadać akcji własnych nabytych na tej podstawie o łącznej wartości nominalnej przekraczającej 5% kapitału zakładowego,

9) nabycia akcji w innych przypadkach przewidzianych w ustawie.

2. W przypadkach określonych w pkt. 1 pkt 1, 2 i 8 nabycie akcji własnych przez spółkę jest dozwolone tylko wtedy, gdy zostały spełnione łącznie następujące warunki:

1) nabyte akcje zostały w pełni pokryte,

2) łączna wartość nominalna nabytych akcji nie przekracza 10% kapitału zakładowego spółki, uwzględniając w tym również wartość nominalną pozostałych akcji własnych, które nie zostały przez spółkę zbyte,

3) łączna cena nabycia akcji własnych, powiększona o koszty ich nabycia, nie jest wyższa od kapitału rezerwowego, utworzonego w tym celu z kwoty, która zgodnie z art. 348 § 1 może być przeznaczona do podziału.

[Kontrola nabycia]

1. W przypadku określonym w art. 362 § 1 pkt 1 zarząd jest obowiązany powiadomić najbliższe walne zgromadzenie o przyczynach lub celu nabycia własnych akcji, liczbie i wartości nominalnej tych akcji, ich udziale w kapitale zakładowym, jak również o wartości świadczenia spełnionego w zamian za nabyte akcje.

2. W przypadku nabycia akcji własnych przez spółkę bądź osobę działającą we własnym imieniu, lecz na rachunek spółki, sprawozdanie zarządu, o którym mowa w art. 395 § 2 pkt 1, powinno zawierać:

1) uzasadnienie nabycia akcji własnych w danym roku obrotowym,

2) liczbę i wartość nominalną akcji nabytych lub zbytych w roku obrotowym, jak również określenie udziału procentowego, jaki akcje te reprezentują w kapitale zakładowym,

3) w przypadku nabycia lub zbycia odpłatnego, uzyskaną cenę lub wartość innego świadczenia wzajemnego,

4) liczbę oraz wartość nominalną nabytych i zatrzymanych akcji, jak również określenie ich procentowego udziału w kapitale zakładowym.

3. Akcje nabyte w celach określonych w art. 362 § 1 pkt 2 należy zaoferować pracownikom lub innym wskazanym w tym przepisie osobom najpóźniej z upływem roku od dnia ich nabycia przez spółkę.

4. Akcje nabyte z naruszeniem przepisów art. 362 § 1 lub § 2 powinny być zbyte w terminie roku od dnia ich nabycia przez spółkę. W pozostałych przypadkach ta część akcji własnych spółki, która przekracza 10% kapitału zakładowego spółki, powinna być zbyta w terminie dwóch lat od dnia nabycia akcji.

5. Jeżeli akcje własne nie zostały zbyte w terminach określonych w § 3 lub 4, zarząd dokona ich niezwłocznego umorzenia bez zwoływania walnego zgromadzenia. Przepis art. 359 § 7 stosuje się odpowiednio.

6. Akcje własne należy umieścić w bilansie w osobnej pozycji kapitału własnego w wartości ujemnej. Równocześnie należy zmniejszyć kapitał rezerwowy na akcje własne utworzony zgodnie z art. 362 § 2 pkt 3 i odpowiednio zwiększyć kapitał zapasowy.

[Prawa udziałowe z własnych akcji]

1. Rozporządzające czynności prawne dokonane z naruszeniem przepisów art. 362 są ważne.

2. Spółka nie wykonuje praw udziałowych z własnych akcji, z wyjątkiem uprawnień do ich zbycia lub wykonywania czynności, które zmierzają do zachowania tych praw.

[Udział akcji w kapitale zakładowym]

1. Nabycie akcji własnych spółki przez osobę trzecią, działającą na rachunek spółki, jest dozwolone, jeżeli spółka jest również uprawniona do nabycia tych akcji zgodnie z art. 362.

2. Przy obliczaniu udziału akcji własnych w kapitale zakładowym zgodnie z art. 362 § 2 pkt 2 oraz art. 363 § 2 pkt 2 i 4 wlicza się wartość akcji posiadanych przez spółkę lub spółdzielnię zależną oraz osobę trzecią, działającą na rachunek spółki albo spółki lub spółdzielni od niej zależnej.

[Zakaz objęcia własnych akcji]

1. Spółka nie może obejmować własnych akcji. Zakaz ten dotyczy również obejmowania akcji spółki przez spółkę lub spółdzielnię zależną.

2. Objęcie akcji z naruszeniem przepisów pkt 1 jest ważne.

3. W przypadku objęcia akcji z naruszeniem przepisów pkt 1, członek zarządu odpowiada solidarnie wraz z osobą, która objęła akcje, za pełne wniesienie wkładu, chyba że nie ponosi winy.

4. Jeżeli akcje spółki zostały objęte przez osobę, która działała we własnym imieniu, lecz na rachunek spółki albo spółki lub spółdzielni od niej zależnej, obejmującego uważa się za osobę działającą na własny rachunek.

5. Przepisy pkt. 1-4 stosuje się odpowiednio do objęcia akcji własnych w przypadku zawiązywania spółki.

59

Posiadają osobowość prawną z chwilą wpisu do rejestru.


Wyszukiwarka