kom spol3, Politologia, Komunikacja społeczna


1. Komunikowanie społeczne: etymologia i definicja pojęcia.

  1. Etymologia terminu „komunikowanie”.

    1. Pochodzi od czasowników: communico, communicare - uczynić wspólnym, połączyć, udzielić komuś wiadomości, naradzać się.

    2. Pochodzi od rzeczownika: communio - wspólność, poczucie łączności.

    3. Communication:

      1. XIV wiek - wejście we wspólnotę, utrzymywanie z kimś stosunków.

      2. XV-XVI wiek - komunia, uczestnictwo, dzielenie się.

      3. XVI- … wiek - transmisja, przekaz.

    4. Komunikowanie jest pojęciem o dwóch znaczeniach:

      1. Komunikowanie jako transport.

      2. Komunikowanie jako porozumiewanie się.

  1. KOMUNIKOWANIE raczej niż KOMUNIKACJA (bo oznacza też tramwaje, MZK, pociag itp.)

  2. Komunikowanie społeczne - proces porozumiewania się jednostek, grup lub instytucji. Jego celem jest wymiana myśli, dzielenie się wiedzą, informacjami, ideami. Proces ten odbywa się na różnych poziomach, przy użyciu zróżnicowanych środków i wywołuje określone skutki (Dobek - Ostrowska)

  3. Definicje komunikowania.

    1. Istnieje ogromna ilość definicji komunikowania.

    2. Najważniejsze z nich to:

      1. Cooley - komunikowanie jako mechanizm, dzięki któremu istnieją i rozwijają się stosunki międzyludzkie, a wytworzone przez umysł ludzki symbole są przekazywane w przestrzeni i zachowywane w czasie.

      2. Schramm - komunikowanie to narzędzie, które pozwala społeczeństwom egzystować i wyróżnia je od innych istot żywych.

      3. Defleur - komunikowanie to akt przez który wyrażamy normy grupowe, sprawujemy kontrolę społeczną, przydzielamy role, koordynujemy wysiłki.

      4. Verderber - komunikowanie to transakcyjny proces kreowania znaczenia przez jego uczestników na poziomie interpersonalnym i publicznym.

      5. Jowett i O'Donnell - komunikowanie to sytuacja w której A mówi do B o X.

    3. Uniwersalna definicja : „Komunikowanie jest procesem porozumiewania się jednostek, grup lub instytucji. Jego celem jest wymiana myśli, dzielenie się wiedzą, informacjami ideami. Proces ten odbywa się na różnych poziomach, przy użyciu zróżnicowanych środków i wywołuje określone skutki.”

  4. Cechy komunikowania.

    1. Proces społeczny.

    2. Zachodzi w określonym kontekście społecznym.

    3. Kreatywność.

    4. Dynamika.

    5. Ciągłość.

    6. Symbolika.

    7. Interakcyjność.

    8. Celowość i świadomość.

    9. Nieuchronność.

    10. Złożoność.

    11. Nieodwracalność.

  5. Elementy procesu komunikowania.

    1. Kontekst - warunki, w jakich odbywa się proces komunikowania.

    2. Uczestnicy - nadawcy i odbiorcy.

    3. Komunikat - przekaz komunikacyjny, struktura na która składają się znaczenia, symbole, kodowanie i dekodowanie, forma i organizacja.

    4. Kanał - droga i środki transportu przekazu.

    5. Szumy - zakłócenia w procesie komunikowania.

    6. Sprzężenie zwrotne - reakcja odbiorcy na komunikat po jego odkodowaniu.

2. Funkcje komunikowania (a nie komunikatu jak to źle wpisała)

Roman Jakobson - czeski strukturalista:

KOD - f. metajęzykowa

KONTAKT - f. fatyczna

NADAWCA (f. ekspresywna) -> KOMUNIKAT (f. estetyczna) -> ODBIORCA (f. impresywna)

KONTEKST - f. poznawcza

Funkcje komunikowania wg H. Lasswell'a:

  1. Obserwowanie otoczenia społecznego, w którym wyrażany jest system wartości

  2. Podtrzymywanie relacji członków społeczeństwa i wytwarzanie reakcji na otoczenie

  3. Przekazywanie dziedzictwa społecznego

Funkcje komunikowania (współcześnie):

3. Komunikowanie interpersonalne- bezpośrednie a komunikowanie pośrednie-masowe.

  1. Komunikowanie interpersonalne- bezpośrednie:

      1. Bezpośrednie i interaktywne - jednostki znajdują się w osobistym kontakcie i wzajemnie na siebie oddziałują

      2. Jedność czasu i przestrzeni

      3. Natychmiastowe sprzężenie zwrotne

      4. Charakter dwustronny - dialog pozwala na to

      5. Komunikowanie interpersonalne analizuje się na trzech poziomach:

- fatycznym - swobodna rozmowa na nieistotne tematy (pogoda etc.)

- instrumentalnym - chodzi o osiągnięcie porozumienia w konkretnej sprawie; intencją jednego lub obu jest modyfikowanie postaw interlokutora

- afektywnym - wymaga głębszej znajomości, a nawet zażyłości - uzewnętrznianie emocji, głębokie zaangażowanie w proces komunikowania

      1. Występuje specyficzna sieć relacji:

- relacje nieformalne - kontakty prywatne, intymne, osobiste; komunikowanie ma charakter symetryczny i dotyczy partnerów, członków rodziny, przyjaciół

- relacje formalne - charakterystyczne dla zależności szef-pracownik, komunikowanie jest asymetryczne; styczności osób są formalne - zebrania, narady etc.

      1. Kontekst komunikacyjny jest tu bardzo istotny

    1. Komunikowanie masowe- pośrednie

      1. Pośredni charakter - między nadawcą a odbiorcą nie ma fizycznych styczności, odbiorca jest anonimowy dla nadawcy

      2. Zerwanie jedności czasu i przestrzeni

      3. Liczba zaangażowanych zmysłów ogranicza się do wzroku i słuchu

      4. Sprzężenie zwrotne jest opóźnione

      5. Występuje funkcja gate-keepera (selekcjonera)- dziennikarz, publicysta

      6. Nadawca profesjonalny - otrzymuje honorarium za wykonywanie zawodu

      7. Publiczność środków masowego komunikowania tworzą czytelnicy, słuchacze i widzowie

      8. Procesy przebiegają w kontekście społecznym i politycznym (organizacje i media funkcjonują w konkretnym systemie politycznym)

RÓŻNE POZIOMY KOMUNIKOWANIA (DENIS MCQUAIL)

0x08 graphic

MAŁO PRZYPADKÓW

K. MASOWE

K. INSTYTUCJONALNE

K. MIĘDZYGRUPOWE

K. GRUPOWE

K. INTERPERSONALNE

DUŻO PRZYPADKÓW

4. Formy komunikowania: werbalne i niewerbalne.

  1. Komunikowanie werbalne.

    1. Porozumiewanie się za pomocą języka.

    2. Występuje problem konotacji i denotacji znaków werbalnych.

    3. Wyróżnia się dwie formy komunikowania werbalnego:

      • Formę ustną,

      • oraz formę pisemną.

  • Komunikowanie niewerbalne.

    1. Jest uzupełnieniem i wzmocnieniem komunikowania werbalnego.

    2. Angażuje zmysł wzroku.

    3. Komunikowanie niewerbalne charakteryzują: (zagadnienie nr 5)

    4. Funkcje sygnałów komunikacji niewerbalnej:

    Funkcja zastępowania - emblematy -skinienie głową

    Funkcja uzupełniania - ilustratory, ilustrują, uzupełniają komunikat werbalny

    Funkcja ekspozycji - pozy, ukazywanie uczuć i emocji w większej skali

    Funkcja regulacyjna -regulatory, używanie sygnałów do kontroli i regulacji płynności konwersacji (kontakt wzrokowy, ruch ciała etc.)

    Funkcja moderująca - adaptatory, łagodzenie napięć (obgryzanie paznokci)

    1. Komunikacja werbalna a niewerbalne. Różnice:

    5. Grupy sygnałów w komunikowaniu niewerbalnym (klasyfikacja, charakterystyka)

    * Zjawisko generalizacji metaforycznej - przenoszenie prezencji jednostki na jej cechy psychiczne i osobowościowe

    6. Wykorzystanie czasu jako sygnału komunikacyjnego.

    7. Wpływ dystansu i relacji przestrzennych na porozumienie.

    E. Hall - twórca teorii proksemiki wyróżnił 4 rodzaje odległości określające charakter komunikowania:

    1. Dystans intymny (15-45cm) - kontakty członków rodziny, pary etc.

    2. Dystans osobisty (45-120cm) - występuje między przyjaciółmi w kontaktach towarzyskich, kolegami z pracy etc.

    3. Dystans społeczny (120-560cm) - wszelkie kontakty nieosobiste, np. w sklepie, w urzędzie

    4. Dystans publiczny (powyżej 560cm) - charakterystyczny dla dużych zgromadzeń o charakterze formalnym

    8. Kolor w komunikowaniu.

    Kolory:

    Biały: radość, czystość, jasność

    Czarny: smutek, śmierć, żałoba, noc

    Czerwony: krew, rewolucja, namiętność

    Zielona: życie, przyroda

    Yellow Press, yellow journalism- tabloidy

    9. Rola mowy ciała w kreowaniu wizerunku polityka.

    Rozwój wiarygodności niewerbalnej

    Pozytywne Negatywne

    Zachowania wzrokowe

    Utrzymanie kontaktu wzrokowego

    Spuszczenie wzroku przed odpowiedzeniem na pytanie, rozbiegany wzrok, odwracanie wzroku od rozmówcy, częste mruganie, nerwowe ruchy gałkami ocznymi

    Gesty

    Spontaniczne i swobodne, dłonie i łokcie oddalone od ciała

    Dłoń przy twarzy, chrząkanie, niespokojne ruchy, potliwość, zaciskanie dłoni, oblizywanie warg, itp.

    Postawy ciała

    Otwarta postawa, szerokie rozkładanie rąk, częste i zdecydowane zmiany pozycji ciała, nachylanie się do przodu, uśmiech

    Postawa skurczona, usztywnienie i widoczne napięcie, krzyżowanie rąk i nóg

    Głos

    Mówienie umiarkowanie szybkie, zróżnicowanie tonu, tempa i natężenia głosu

    Mówienie jednostajne, nosowe, zbyt szybkie lub zbyt wolne tempo, przerywniki, zająknięcia

    W powszechnej świadomości odbiorców informacji funkcjonuje takie sformułowanie jak „scena polityczna". Scena natomiast kojarzy się z występami, grą aktorską, pojawieniem się kostiumu i maski. Już sam łańcuch określeń sugeruje, że jeżeli chodzi o politykę, to mamy do czynienia z rodzajem teatru. Idąc tym tropem możemy dojść do wniosku, że polityk jest aktorem, który przed kamerą odgrywa swoją rolę i że robi to dobrze, źle lub tak sobie. Najłatwiej jest zapamiętać tych dobrych lub tych złych aktorów/polityków. Jeżeli za grą idzie praca na rzecz wyborców i kraju - to dobrze.

    Publiczność sceny politycznej, świetnie zdaje sobie sprawę, że ogląda teatr a niekiedy tylko przydługą telenowelę, i że jej aktorzy nie zawsze i nie do końca są szczerzy, bo w zasadzie każdy aktor grając jakąś rolę udaje kogoś innego niż jest w rzeczywistości. Jednakże w sytuacji ogniskowania się problemów społecznych nieszczerość polityków jest jedną z istotnych przyczyn spadku poparcia dla nich. Publiczność bardziej wrażliwa na niuanse komunikacji niewerbalnej przecieki kłamstwa dostrzega w zachowaniach i gestach pozornie niewidzialnych, a to już jest prawdziwym wyzwaniem dla aktora/polityka.

    10. Problem genezy i rozwoju języka (jako narzędzia komunikacji). (w)

    Koncepcje powstania języka:

    Po co powstał język?

    Darwin - język ułatwia zaloty i podtrzymuje rozprzestrzenianie się gatunku ludzkiego

    Richard Dawkins - język powstał nie w celu informowania, ale żeby można było nimi manipulować i oszukiwać

    Robin Dunbar - język „nagiej małpy” zastąpił czynność iskania się małp, „plotkowanie” -> iskanie Siena odległość

    Człowiek - istota społeczna

    Po 12. Roku życia „dzikie dzieci” są stracone dla nauki języka - nauczą się może 200 słów, ale nie będą umiały mówić o rzeczach abstrakcyjnych.

    „Epoki” rewolucji komunikacyjnych:

    1. Era znaków i sygnałów - ok. 5 mln lat temu

    2. Powstanie języka - 45 tys. wstecz

    3. Era pisma - 5 tys. lat temu

    4. Era druku i komunikowania masowego - 500 lat temu

    5. Era telekomunikacji - od połowy XIX wieku

    6. Era komputera - koniec XX wieku

    Przekaz mówiony - bezrefleksyjny, spontaniczny, ulotny, ograniczona pojemność pamięci ludzkiej, powiązany z kontekstem

    Kultury piśmienne i niepiśmienne

    Przekaz pisany - uporządkowany, przemyślany, włożony został w niego wysiłek. Nadawca i odbiorca SA od siebie oddaleni, zarówno w czasie jak i przestrzeni, sytuacja i kontekst dookreślają jak.

    Ludzie chcą nadawać

    Ilość języków na świecie to ok.2500-5000. Jednak ponad połowa ludności posługuje się raptem 12 jezykami.

    Funkcjonaliści - w wyrazach widzimy pewne właściwości rzeczy np. „chropowaty” brzmi chropowato

    Czym różni się język ludzki od zwierzęcego?

    Zeszliśmy z drzewa -> mamy wolne ręce -> trzeba je czymś zająć

    Film „Kiedy kobiety miały ogony”

    Próba pogodzenia kroków ewolucji ze skokami rewolucji

    Protojęzyk - etap poprzedzający język, bez gramatyki, w rozwoju osobniczym (ontogenezie), trwa zwykle do 2,3 roku życia, posługiwanie sie samymi słowami

    Posiadanie teorii umysłu - tylko hominidy, zdolność do wczucia się w sytuację drugiej osoby, rozpoznawanie intencji, przekonań

    11. Znaczenie języka w poznawaniu rzeczywistości i komunikowaniu (Searle, Grice, Wittgenstein)

    Jeśli najbardziej efektowny użytek z języka niemieckiego w tym wieku zrobili Hitler i Nina Hagen, to nie mniej zasłużony jest Ludwig Wittgenstein. Ten najmodniejszy filozof XX wieku powiedział: „O czym nie można mówić, o tym trzeba milczeć”. A jednak Hitler swoim wrzaskiem stworzył Trzecią Rzeszę. Szkoda, że Wittgenstein nie dogadał się z Hitlerem, gdy wspólnie chodzili do szkoły w Linzu. Byli przecież w tej samej klasie, ale najwidoczniej nie znaleźli wspólnego języka. Gdyby nieśmiały Ludwiś wpłynął wtedy na zakompleksionego Adolfka, nie doszłoby może do anszlusu i wojny. Nikt by wtedy nie mógł oskarżać innego znawcy niemczyzny, Heideggera, o faszyzujące poglądy. Język jest tradycją, być może germańska tradycja ożywa w języku, zwłaszcza w trybie rozkazującym. Austriacki Żyd Wittgenstein próbował rozbroić niemiecki, pokazując, do jakich błędów prowadzić może ślepe ufanie gramatyce. Niestety, nie zdążył. Wrzeszcząca bomba zapluła Europę i świat. (Gretkowska, Silicon)

    Grice - zasady/maksymy/ kooperacji

    Zdaniem Paula Grice'a każda konwersacja jest rodzajem współpracy, a zatem

    o jej prawidłowym przebiegu decyduje racjonalność uczestników. Współpraca

    zatem możliwa tylko wówczas, gdy posunięcia uczestników są przewidywalne, tzn.

    poddane określonym regułom, których ludzie muszą się trzymać (jeśli chcą uchodzić

    za rozsądnych). Naczelną taką regułą jest ZASADA KOOPERACJI, która brzmi: „Wnoś

    swój wkład do konwersacji tak, jak tego w danym jej stadium wymaga przyjęty cel

    czy kierunek wymiany słów, w której uczestniczysz.” Żeby tak ogólnie sformułowaną

    zasadę móc wcielić w życie, potrzebne są dodatkowe wskazówki. Zdaniem Grice'a

    sprowadzają się one do czterech szczegółowych i bardzo praktycznych reguł; jeśli je

    zsumujemy, otrzymamy właśnie zasadę kooperacji:

    1. Reguła prawdziwości - Przekazuj tylko istotne informacje

    2. Jakość - mówi, pisz prawdę

    3. Relacja - wypowiadaj siean temat, bez dygresji

    4. Sposób - mówi, pisz i komunikuj się jasno

    Ludwik Wittgenstein - „Człowiek myśli poprzez język, to ogranicza możliwości pojmowania tego języka”

    „Mój język ogranicza zdolność mojego myślenia, tkwimy w klatce języka”

    „Granice mojego języka to granice mojego świata”

    Searle - „językowe fakty instytucjonalne” - jeżeli coś nazywamy to powołujemy to coś do istnienia

    12. Rola zmysłów w komunikowaniu.

    Jak już wcześniej zostało wspomniane komunikacja niewerbalna jest jednym z

    najważniejszych rodzajów komunikacji. Jest to ten rodzaj, w którym największe znaczenie mają fenomeny pozajęzykowe, niezależnie od tego, czy nadawca i odbiorca posługują się tym samym kodem i intencjami. Wyodrębnione zostało 5 kanałów ekspresji niewerbalnej ściśle związanych z naszymi zmysłami:

    - kanał wizualny (wzrokowy),

    - kanał audytywny (słuchowy),

    - kanał gustatywny (smakowy),

    - kanał olfaktoryczny (zapachowy),

    - kanał taktylny (dotykowy)

    Najważniejszym organem dostarczającym nam informacji podczas komunikacji

    niewerbalnej jest oko, co wskazuje na najważniejszą rolę kanału wizualnego. To właśnie oko dostarcza nam informacji na temat mimiki, gestyki, pozycji ciała czy też wzorów ruchów, bliskości oraz odległości, wielkości źrenic rozmówcy, symptomów

    wegetatywnych czy innych. Dzięki kanałowi słuchowemu doświadczamy awerbalnych elementów komunikacji językowej, takich jak ton czy barwa głosu. Także smak, np. podczas pocałunku może spełniać rolę komunikacji niewerbalnej. Nasz nos natomiast odbiera bodźce zapachowe, które wysyła do nas partner rozmowy. Kanał taktylny jest przyporządkowany zmysłowi dotyku, temperatury i poczucia bólu.

    13. Płeć a komunikowanie.

    Mężczyźni

    - z trudem mówią o uczuciach, bo słowa i emocje są przetwarzane w różnych półkulach mózgu. U mężczyzn nie współpracują one tak ściśle jak u kobiet.

    - mężczyzna wypowiada dziennie ok. 7 tys. Słów

    Kobiety

    - w mózgu kobiety niewidzialna antena stale odbiera sygnały z zewnątrz od bliskich osób

    - przeciętna kobieta ok. 20 tys. Słów dziennie. Ośrodki mowy u pań znajdują się w obu półkulach mózgowych

    - kobiety mają zdolność odczytywania cudzych emocji, odgadują nastroje i zamiary innych ludzi. To rezultat tysięcy lat wychowywania dzieci i dbania o los rodziny.

    Kobiety a mężczyźni

    Zauważa się różnice w związkach komunikacji i orientacji w przestrzeni u ludzi homoseksualnych

    14. Typy komunikowania: informacyjne i perswazyjne.

    1. Komunikowanie informacyjne.

      1. Jego celem jest kreowanie wzajemnego porozumienia i zrozumienia, dzielenie się wiedzą, wyjaśnianie, instruktaż.

      2. Do metod informacyjnych należą: narracja, opis, demonstracja, definiowanie.

      3. Opiera się na kilku zasadach:

    Kreatywność - determinowana jest jakością transmitowanych informacji oraz

    sposobem ich prezentacji,

    Wiarygodność - nadawca musi być wiarygodny i wzbudzać zaufanie u odbiorcy;

    wiarygodność zbudowana jest na kompetencjach - wiedzy i doświadczeniu

    Nowość informacji - odbiorcy chętniej poświęcają uwagę nowym informacjom Doniosłość informacji - wynika z potrzeby wiedzy odbiorców,

    Położenie nacisku na informację - nadawca często stosuje technikę podkreślania

    pewnych informacji i nadawania im rangi najważniejszych

    Wykorzystanie pomocy wizualnych - wzmocnienie przekazu, uczynienie go bardziej

    interesującym

    1. Komunikowanie perswazyjne.

      1. „(...) to kompleksowy, interaktywny proces, w którym nadawca i odbiorca są połączeni werbalnymi i niewerbalnymi symbolami, poprzez które perswadujący próbuje wpłynąć na druga osobę po to, aby zmienić jego reakcje, zachowania, ukształtować nowe postawy lub zmodyfikować już istniejące i sprowokować do akcji/działania.”

      2. Istnieją trzy typy perswazji:

        1. Perswazja przekonująca - obie strony dążą do wzajemnego porozumienia.

        2. Perswazja nakłaniająca - przyciągniecie odbiorcy do idei, postaw i zachowań, które wyznaje jednostka perswadująca.

        3. Perswazja pobudzająca - agitacja, jej celem jest narzucenie odbiorcy określonego wzoru zachowań.

      3. Proces perswazyjny charakteryzuje sześć faz:
        ekspozycja uruchomienie uwagi zrozumienie komunikatu refleksja zapamiętywanie zmiany postaw

      4. Skuteczna perswazja opiera się na:

        1. Sprecyzowaniu celów.

        2. Stosowaniu logicznej argumentacji.

        3. Rozpoznanie istniejących systemów postaw i wzorów zachowań odbiorców.

        4. Posługiwanie się językiem motywującym do działania.

        5. Budowanie i rozwijanie wiarygodności.

        6. Prezentacja komunikatu w przekonujący sposób.

        7. Obalanie przeciwnych argumentów.

    15. Rodzaje komunikatów informacyjnych.

    - dzielenie się wiedzą

    - wyjaśnianie

    - instruktaż

    16. Czynniki wzmagające skuteczność komunikatów informacyjnych

    17. Problemy z definiowaniem? Retoryka, erystyka, perswazja, manipulacja

     Retoryka - sztuka wymowy, umiejętność dobrego i rzetelnego przekonywania słuchaczy, czyli przekazywania treści perswazyjnych. Teoria retoryki opierała się na obserwacji możliwości perswazyjnych ludzkiej mowy, a środki retoryczne nie były wynajdywane przez teoretyków, lecz pochodziły z przemówień sławnych oratorów. Zadaniem teoretyków było natomiast opracowywanie wskazówek przydatnych w układaniu mowy, a także klasyfikacja zabiegów retorycznych - przy czym zasady klasyfikacji, np. tropów i figur retorycznych, różniły się w zależności od autora. Według Arystotelesa, retoryka służy wynajdywaniu tego, co w mowie może mieć znaczenie przekonywające.

    Erystyka - sztuka prowadzenia sporów, dyskusji, umiejętność takiego argumentowania, by dowieść słuszności głoszonego poglądu, bez względu na rodzaj argumentów i używanych zwrotów retorycznych, przekonać poprzez to oponenta i skutecznie odeprzeć lub obalić jego pogląd (tezę).

    Perswazja - (z łacińskiego peruasio - namówić, nakłonić, przekonać), metoda w retoryce polegająca na tłumaczeniu, przekonywaniu ludzi do zaakceptowania pewnych poglądów, co do których nie mają oni jasnego zdania. Ze względu na cele wyróżnia się perswazję przekonującą, której zadaniem jest dowieść komuś słuszności, prawdziwości czegoś; perswazję nakłaniającą (propaganda) nastawioną na pozyskanie dla idei czy doktryny jak największej liczby zwolenników; perswazję pobudzającą (agitacja) obliczoną na zjednanie odbiorcy dla jakiejś idei, sprawy czy poglądu. Perswazja może być oparta na: argumentacji racjonalnej (dane statystyczne, bezdyskusyjne fakty); oddziaływaniach emocjonalnych związanych z uświadamianiem np. poczucia bezpieczeństwa, niezadowolenia, wstydu, poczucia zagrożenia. 

    Manipulacja - kształtowanie poglądów, postaw, zachowań lub emocji bez ich wiedzy i woli człowieka. W politologii - metoda zakamuflowanego oddziaływania na świadomość i zachowania jednostek i grup społecznych dla realizacji określonych przez nadawcę celów politycznych. Manipulator posługuje się np. danymi statystycznymi, informacjami, faktami, aby ukryć przed odbiorcą rzeczywiste cele. Do podstawowych technik manipulacji zalicza się: moralizatorstwo, prowokacje, ośmieszanie osób, przekazywanie fałszywych bądź zniekształconych informacji, fragmentaryzowanie (np. przez punktowe ukazywanie jakiegoś problemu, zwiększając lub zmniejszając jego znaczenie), upowszechnianie stereotypów (narodowych, rasowych). W kategoriach etycznych manipulacja oceniana jest zdecydowanie negatywnie, wiąże się bowiem z nierespektowaniem norm moralnych, oszukiwaniem, kłamstwem. W polityce manipulacja kojarzona jest z makiawelizmem.

    18. Fazy procesu komunikowania perswazyjnego.(McGuire)

    W procesie perswazyjnym W. McGuire wyróżnił sześć faz:

    1. Faza ekspozycji - przekaz powinien być umieszczony w miejscu łatwo dostępnym dla odbiorcy.

    2. Faza uruchomienia uwagi odbiorcy - prowadzi do skoncentrowania się na zawartości komunikatu.

    3. Faza zrozumienia komunikatu przez odbiorcę - proces dekodowania znaczeń.

    4. Faza refleksji - związana jest z interpretacją komunikatu, akceptacją lub odrzuceniem treści emitowanego przekazu.

    5. Faza zapamiętywania - jest następstwem akceptacji, bo tylko zaakceptowany komunikat możemy zapamiętać.

    6. Faza zmiany - najważniejsza sekwencja procesu komunikowania perswazyjnego, w której realizuje się intencja nadawcy.

    19. Rodzaje perswazji

    Wyróżnia się trzy typy perswazji:

    1. Perswazja przekonująca: klasyczny przykład procesu transakcyjnego; obie strony dążą do wzajemnego porozumienia, nawet kosztem odstąpienia w całości lub części od swoich pierwotnych przekonań, czy wzajemnych wartości; jest to najbardziej etyczna forma perswazji;

    2. Perswazja nakłaniająca (propaganda): przyciąganie odbiorcy do idei, postaw i zachowań, które prezentuje jednostka perswadująca; ten typ perswazji jest stosowany procesach wychowawczych, w reklamie, a przede wszystkim w propagandzie; w zależności od tego, komu ma służyć i jaki jest jej cel, można ją uznać za pożyteczną i szkodliwą, uczciwą bądź nieuczciwą, jawną bądź ukrytą; jest więc niejednoznaczna etycznie;

    3. Perswazja pobudzająca: wzbudza najwięcej kontrowersji pod względem etycznym; ten typ perswazji niczym nie różni się od agitacji; jej celem jest narzucenie odbiorcy określonego wzoru zachowań; za pomocą sugestii, haseł, skrótów myślowych, obietnic, często kłamstw, świadomego manipulowania informacją, chwytów socjotechnicznych i technik marketingowych, nadawca dąży do osiągnięcia z reguły doraźnych efektów, co widać dokładnie na przykładzie kampanii politycznych, a przede wszystkim wyborczych;

    20. Tricki i techniki perswazyjne.

    Techniki i tricki perswazyjne (wybór)

    - powtarzanie

    -dziedziczenie publiczności ( po jakimś programie wykorzystać to do reklam. Sąsiedztwo programów i reklam o określonym targecie)

    - niezwykłość przekazu

    - zblokowanie ( np. powtarzanie koło siebie plakatów)

    - pogłoska i plotka ( plotka dot. Osób, pogłoska niekoniecznie)

    - autorytet

    - nadużycie statystyki

    - rozdawanie próbek i prezentów

    - techniki stricte językowe

    Reguła niedostępności to jedna z najczęściej wykorzystywanych reguł w sprzedaży. Słowa

    „promocja”, „jeszcze tylko 2 sztuki”, „pozostały tylko dwa dni na…”, to standardowe

    sztuczki sprzedażowe, mające wywołać w nas poczucie umykającej szansy na skorzystanie z

    jakiejś okazji. Zwróćmy uwagę, że ludzie często poddają się takim sztuczkom, będąc w pełni świadomymi zastosowanej manipulacji. Warunkiem niezbędnym, aby reguła niedostępności zadziałała jest to, aby owa niedostępność jakiegoś dobra, po pierwsze pojawiła się w sposób nieoczekiwany, a po drugie, aby wynikała ona z faktu, iż dobra tego pożądają także inni. Tak więc konkurowanie z innymi o dobra, sprawia, iż stają się one one cenniejsze.

    Reguła społecznego dowodu słuszności - już samo przysłowie: „jeśli wlazłeś między wrony, musisz krakać jak i one” pokazuje, że dla ludzi ważne jest to co sądzą inni i często argumentem przekonującym do pewnego działania będzie poinformowanie, że inni tak robią/ chcieliby tego samego.

    Reguła lubienia i sympatii - Nie od dzisiaj wiadomo, że jeśli kogoś lubimy, to chętniej ulegamy jego wpływowi. Im większy poziom sympatii, tym większy poziom ulegania wpływowi. Dlatego właśnie praktycy wywierania wpływu, np. sprzedawcy, robią co tylko mogą, aby wzbudzić sympatię klientów. Czasami wystarczy uśmiech, a czasami potrzeba nieco więcej zabiegów, aby klient zapałał do nas sympatią.

    Reguła wzajemności - Reguła ta mówi o tym, że zawsze powinniśmy starać się odwdzięczać osobie, która wyświadczyła nam jakieś dobro. Jeśli ktoś nam wręczy prezent, to i my staramy się odwzajemnić prezentem. Ktoś nam wyświadcza przysługę? Staramy się jak najszybciej odwzajemnić. Reguła ta jest jednym z najsilniejszych imperatywów naszego działania i występuje powszechnie praktycznie we wszystkich kulturach. Niektórzy badacze w regule tej widzą jeden z głównych elementów tego, co czyni z nas ludzi, za coś, dzięki czemu mogło się uformować nowoczesne społeczeństwo.

    21. Czynniki determinujące skuteczność komunikowania perswazyjnego.

    Sprecyzowanie celów - sprecyzowanie celu działania i wskazanie konkretnych efektów w postaci w postaci reakcji odbiorców, jakie się chce uzyskać.

    Stosowanie logicznej argumentacji - zastosowanie racjonalnych, dobrze umotywowanych argumentów, wyszukanie dowodów i odwoływanie się do nich w celu poparcia racji nadawcy

    Rozpoznanie istniejących systemów postaw i wzorów zachowań odbiorców - przygotowanie argumentacji opartej na znajomości istniejących postaw i zachowań odbiorców. Należy wiedzieć, co ma się zmieniać i na podstawie tej wiedzy opracować zestaw propozycji.

    Posługiwanie się językiem motywującym do działania - Jasne określenie emocji odbiorcy, na które się chce oddziaływać; wybór informacji, które pomogą stymulować emocje osób poddawanych perswazji

    Budowanie i rozwijanie wiarygodności - budowanie wiarygodności opartej na mówieniu prawdy, traktowaniu informacji z dystansem, odpieraniu ataków przeciwników na nadawcę, podawanie źródeł obciążających informacji, ujawnianie całości problemu

    Prezentacja komunikatu w przekonujący sposób - prezentowanie komunikatu w atrakcyjny i przekonujący sposób, utrzymywanie kontaktu wzrokowego z odbiorcami.

    Obalenie przeciwnych argumentów - obalanie dowodów strony przeciwnej przez ocenę dowodów i przyczyn, wyciąganie konkluzji.

    22. Etyka w komunikowaniu (kłamstwo, pogłoska, plotka, insynuacja).

    23. Modele komunikacyjne (modele podstawowe; modele przepływu informacji).

    4 modele komunikowania wg McQuail'a:

    1. model transmisji - komunikowanie to proces transmisji pewnej ilości informacji i tak na proces komunikowania składają się:

    - stara wersja: nadawca, komunikat, kanał, odbiorca

    - nowa wersja!! - wydarzenia oraz głosy w społeczeństwie; kanały/rola komunikatora; komunikaty; odbiorca

    Model ten ma 3 wazne cechy:

    - selekcyjna rola komunikatorów masowych

    - fakt, że selekcja odbywa się na podstawie tego, co zainteresuje widownię

    - media nie starają się przekonywać i edukować

    1. model rytualny lub ekspresyjny - wiąże komunikacje z takimi pojęciami jak podzielanie, uczestnictwa, zrzeszanie; koncepcja rytualna nie koncentruje się na przekazywaniu komunikatów w przestrzeni, lecz na trwaniu społeczeństwa w czasie; nie na akcie wysyłania informacji, lecz na reprezentacji wspólnych przekonań; model ten podkreśla wewnętrzne zadowolenie nadawcy/odbiorcy a nie tylko cele instrumentalne; komunikacja rytualna wymaga wspólnoty rozumienia i emocji; w kampaniach używa się tego modelu poprzez używanie nośnych symboli, ukrytych odniesień do wartości kulturowych etc.

    2. model rozgłosu -komunikowanie jako pokaz i przyciąganie uwagi - nastawienie na inny cel mediów masowych- przyciągnięcie i utrzymanie uwagi społeczeństwa; w ten sposób media realizują cel ekonomiczny - zarabiają; przyciąganie uwagi to proces o sumie zerowej - czasu spędzonego na oglądaniu jednego pokazu medialnego nie można poświęcić innemu; komunikowanie to istnieje tylko w teraźniejszości a w odniesieniu do odbiorcy nie powstaje kwestia przyczyny i skutku; przyciąganie uwagi jest celem samym w sobie

    3. model recepcji - kodowanie i dekodowanie dyskursu medialnego - istotą jest lokowanie atrybucji i konstruowania znaczenia po stronie odbiorcy; interpretacja komunikatów medialnych zależy od kontekstu i kultury odbiorców; komunikatorzy kodują komunikaty w celu manipulacji mediami i językiem dla osiągnięcia swoich celów; przekazy medialne charakteryzuje wielość znaczeń, istnienie rozmaitych wspólnot interpretacyjnych, rola odbiorcy jest tutaj priorytetowa

    Porównanie modeli:

    Model transmisji - nadawca: przekaz znaczenia; odbiorca: proces poznawczy

    Model rytualny - nadawca: pokazywanie; odbiorca: pochłanianie

    Model rozgłosu - nadawca: konkurowanie pokazem; odbiorca: skupianie uwagi jako widza

    Model recepcji - nadawca: kodowanie preferencyjne; odbiorca: dekodowanie

    różnicujące/konstruowanie znaczenia

    24. Systemy komunikowania: system komunikowania politycznego; system komunikowania

    masowego.

    Komunikowanie masowe- jednostkowy proces obejmuje swym zasięgiem największą liczbę uczestników (odbiorców) przy relatywnie najmniejszej liczbie przypadków tego komunikowania. Elementami k.m. są profesjonalni nadawcy medialni, publiczność mediów masowych, media masowe jako urządzenia techniczne, przekazy medialne i kanały dystrybuujące je, sieć kolportażu, sieci radiowo-telewizyjne, kablowe etc.

    1. System k.m. wchodzi w interakcje z systemami politycznym i ekonomicznym. Elementy systemu ekonomicznego - władza powołuje tzw. instytucje regulujące media (np. KRRiT). Ekonomiczny - wpływ wywierany przez: producentów zawartości (firmy fonograficzne, audiowizualne, agencje informacyjne), reklamodawców, konkurentów, właścicieli mediów.

    2. Komunikator masowy (P. Halmos) - odnosi się do osób pracujących w środkach masowego przekazu (personel mediów) i właścicieli mediów:

    0x01 graphic

    1. Organizacja / przedsiębiorstwo medialne - miejsce, w którym odbywa się produkcja komunikatów i gdzie występuje system zarządzania (np. redakcja). W rzeczywistości trudno zastosować tą definicję w praktyce, ponieważ org. med. wchodzą w różnego rodzaju związki z innymi mediami tworząc amalgamaty (np. grupy, korporacje, koncerny).

    2. Instytucja medialna - element komunikowania masowego na stuku z systemem politycznym. Jej trzon tworzą normy zwyczajowe i prawne regulujące funkcjonowanie systemu medialnego, jako całości. Instytucja określa pewne ramy i zasady funkcjonowania oraz cele społ. organizacji medialnych, różnicując je między sobą.

    3. System medialny - zmienia się wraz z rozwojem technicznych środków przekazu. Centralnym elementem systemu medialnego są organizacje (przedsiębiorstwa medialne). Jądrem systemu komunikowania masowego jest system medialny, rozumiany jako zbiór układów strukturalnych i finansowych, limitowanych przez specyficzne, prawne oraz instytucjonalne czynniki, które obejmują problem własności, dostępu do mediów, kontroli środków przekazu i politycznych ograniczeń. Każdy system medialny obejmuje określone terytorium (np. granica jednego państwa).

    Jądro systemu medialnego:

    - system prasowy (red. dzienników i czasopism);

    - system radiowy (stacje i sieci radiowe);

    - system TV (kanały i sieci TV);

    - system nowych mediów (portale internetowe);

    - system telekomunikacyjny (operatorzy sieci komórkowych, kablowych etc.)

    1. Media masowe - wyposażenie i urządzenia techniczne, które pozwalają człowiekowi lub grupie ludzi na przesyłanie w tym samym czasie innym ludziom przekazów medialnych w odpowiedniej formie (tekst, grafika, rysunek, dane, głos, obraz) i w określonym celu.

    Sposoby korzystania z mediów: kontakt bezpośredni - masowe media periodyczne (prasa, radio i TV), przekazy produkowane przez tę samą organizację medialną mniej więcej w tych samych lub identycznych odstępach czasu; kontakt pośredni - dot. Mediów autonomicznych, tj. wszelkiego rodzaju urządzeń odtwarzających (np. magnetofon, magnetowid, komputer), odbiorca sięga po nie w dowolnym i niezależnym czasie).

    Natura mediów masowych - są przemysłem, pełnią usługi publiczne (informacja, edukacja), są instytucją polityczną (ważny aktor w systemie komunikowania polit)

    System komunikowania politycznego:

    0x08 graphic
    0x01 graphic

    1. System komunikowania politycznego to struktura tworzona przez:

      1. System polityczny - jak partie i organizacje polityczne, instytucje władzy publicznej szczebla centralnego i lokalnego oraz ich przedstawicieli w osobach prezydenta, premiera, członków rządu etc.

      2. System medialny - organizacje medialne i personel mediów, tj. redakcje dzienników i czasopism, stacje i sieci radiowe, kanały i sieci TV, a także podmioty, które nie zajmują się bezpośrednio dystrybucją przekazów medialnych do odbiorców, ale których produkty są umieszczane w mediach (firmy fonograficzne, audiowizualne, wytwórnie filmowe, agencje informacyjne, agencje reklamowe).

      3. System społeczny - społ. jako odbiorca i konsumenci mediów oraz jako obywatele i wyborcy, a także wszelkie formy organizacji w sferze publicznej (org. pozarządowe etc.)

    2. Podstawowe zadania systemu - wymiana informacji o polityce. Proces komunikowania jest integralną częścią systemu i odbywa się na wszystkich poziomach: interpersonalnym, grupowym, instytucjonalnym i masowym. Procesowi komunikowania politycznego towarzyszy działanie komunikacyjne i polityczne poszczególnych uczestników systemu. Między trzema grupami elementów systemu zachodzi sprzężenie zwrotne. Dzięki niemu wytwarzają się specyficzne relacje między aktorami politycznymi i mediami masowymi i publicznością, publicznością i aktorami politycznymi.

    25. Komunikator masowy (nadawca medialny), aktor komunikowania masowego, organizacja

    medialna, instytucja medialna, system medialny.

    Termin komunikator masowy został zdefiniowany i wprowadzony do nauki o

    komunikowaniu przez P. Halmosa w 1969 r. 17 Autor wyróżnił cztery segmenty w

    strukturze komunikatora masowego - zarządzających organizacja medialna

    (właścicieli i kontrolerów), twórców (pisarzy, kompozytorów, aktorów, reżyserów,

    etc.), dziennikarzy (reporterów, wydawców, korespondentów, prezenterów), oraz

    techników (operatorów kamer, specjalistów od dźwięku, światła, wozów

    transmisyjnych, montażu, itp.). Każdy segment pełni inna role i ma odmienne

    zadania, ale jest niezbędny w procesie funkcjonowania każdej organizacji medialnej.

    Instytucja medialna - normy zwyczajowe i prawa regulujące funkcjonowanie systemu medialnego jako całości

    Instytucja określa normy i zasady funkcjonowania oraz cele społeczne organizacji medialnych, różnicując je między sobą

    Instytucja medialna ma wpływ na to co się dzieje w organizacjach medialnych

    Instytucja medialna:

    a) organizacja medialna - przedsiębiorstwo np. radio, portal

    b) otoczenie zewnętrzne organizacji medialnej np. KRRiTv, parlament (bo tworzy prawo medialne, etykę) ; normy zwyczajowe i prawne regulujące funkcjonowanie systemu medialnego jako całości.

    Instytucje medialne

    • Regulujące (np. koncesyjne, sady powszechne)

    • Samoregulujące (np. stowarzyszenia dziennikarskie,

    porozumienia nadawców, izby wydawców)

    • Dostawcze (np. firmy producenckie, agencje prasowe,

    studia filmowe, drukarnie)

    • Wspomagające (np.. Agencje reklamowe, PR, Public

    affairs, lobbingowe, szkolnictwo medialne, ośrodki

    badawcze)

    • Dystrybuujące (np. kolportaż, operatorzy sieci

    kablowych, dysponenci przekaźników satelitarnych

    Organizacja medialna - miejsce, w którym odbywa się produkcja komunikatów i gdzie występuje mniej lub bardziej złożony system zarządzania. Np. redakcja gazety. Organizacje medialne wchodzą w związki z innymi mediami tworząc grupy, korporacje, koncerny multimedialne lub multinarodowe.

    Organizacje medialne= media, środki przekazu

    System medialny -- zbiór układów strukturalnych i finansowych, limitowanych przez specyficzne, prawne oraz instytucjonalne czynniki, które obejmują problem własności, dostępu do mediów, kontroli środków przekazu i politycznych ograniczeń.

    zespół mediów masowych działający w społeczeństwach narodowych w różnych sektorach (prasa, radio, TV, telekomunikacja). Jądro systemu komunikowania masowego.

    Modele systemów medialnych:
    1. Model liberalny
    2. Demokratyczny korporacjonizm
    3. Spolaryzowany pluralizm

    Traktuje on (autor) system medialny jako wewnętrznie złożoną, autonomiczną całość będącą elementem składowym znacznie większej całości, jaką jest państwo, też traktowane jako system. Na strukturę systemu medialnego składają się zarówno instytucje, z wytworami pracy, których odbiorcy mediów korzystają bezpośrednio i często, bo są do nich adresowane (dzienniki, czasopisma, programy radiowe i telewizyjne), jak i te, które nie są im wprawdzie dokładniej znane (agencje prasowe, firmy kolportażowe itd.), ale z punktu widzenia sprawności funkcjonowania systemu medialnego ich działalność jest bardzo ważna.

    Aktor komunikowania masowego może być zarówno nadawcą, dysponentami i „gate-keeperem”. Oprócz organizmu komunikatora masowego czyli nadawcy medialnego aktorami komunikowania masowego są:

    - użytkownicy tj.: obywatele i konsumenci od których zależy powodzenie lub upadek przedsiębiorstw medialnych

    - nadawcy polityczni tj. politycy , którzy w wyniku mediatyzacji polityki stali się ważnymi aktorami medialnymi.

    26. Kultura a komunikacja.

    E.T. Hall utrzymuje bowiem, że „kultura jest komunikacją” a „komunikacja jest kulturą”, co oznacza to, że komunikujemy się w taki a nie inny sposób dlatego, że zostaliśmy wychowani w określonej kulturze i przyjęliśmy jej język, zasady i normy (Hall, 1987).

    koncepcji Donala Carbaugh (1990), amerykańskiego etnografa, który zajmuje się m. in. problemem wzajemnych relacji kultury i komunikacji. Punktem wyjścia jego rozważań jest sprzeciw wobec dość powszechnego utożsamiania przez badaczy tych dwóch pojęć. Dlatego też najpierw podejmuje próbę zdefiniowania każdego z nich. Komunikację uznaje za podstawowy proces społeczny, przez który jest tworzone, podtrzymywane i przekształcane życie społeczne. W komunikację wpisane są struktury i procesy tworzenia znaczeń; w niej zawiera się ludzki wysiłek zrozumienia świata. Ponadto komunikacja dokonuje się w konkretnej przestrzeni, przez specyficzne formy i działania. Pełni różnorodne funkcje. Komunikacja obejmuje wszelkie zachowania językowe.

          Kultura natomiast jest systemem symboli, symbolicznych form i znaczeń. Systemy kulturowe posiadają potencjał integracyjny. Oznacza to, że kultura pozwala połączyć rozproszone części systemu symboli i znaczeń w znaczącą całość. System kulturowy nie jest statyczny, może ulegać przekształceniom. Jest zrozumiały dla uczestników danej kultury, dzięki czemu świat jawi im się jako spójny. Jest dla nich ogólnie dostępny dzięki systemowi kodów oraz głęboko odczuwany, tj. istniejące systemy kodów sugerują, jakie uczucia są w danym momencie właściwe. Ostatnią wyróżnioną przez D. Carbaugh cechą kultury jest to, że ma ona swoje korzenie w historii, tzn. jest systemem koncepcji odziedziczonych, wyrażanych w symbolicznych formach, dzięki którym ludzie porozumiewają się, utrwalają i rozwijają swą wiedzę oraz kształtują postawy wobec życia.

          Zestawienie tych dwóch pojęć - komunikacji i kultury pozwala wyraźnie zobaczyć, że nie cała komunikacja jest kulturą, a także, że nie cała kultura jest tożsama z komunikacją. To stwierdzenie jest szczególnie istotne w sytuacji kontaktu międzykulturowego. Bywają bowiem sytuacje, w których przedstawiciele różnych kultur przywołują różne systemy symboli i znaczeń, niekiedy nawet częściowo dostępne dla reprezentantów tych kultur, jednakże w momencie kontaktu nie używają oni wzajemnie dostępnych i zrozumiałych kodów, co uniemożliwia efektywną komunikację.

    27. Determinanty komunikacji międzykulturowej.

    3 fazy zdobywania umiejętności komunikacji międzykulturowej

    1. Faza uświadomienia - uświadomienie sobie, że każdy z nas został inaczej wychowany i ma inne zaprogramowanie umysłowe

    2. Faza zdobywania wiedzy - niezbędne do tego, żeby porozumiewać się z przedstawicielami innych kultur; uczymy się poznawać symbole, bohaterów i rytuały danych kultur

    3. Faza umiejętności - są pochodną świadomości, wiedzy i praktyki; są to zdolności rozpoznawania i używania symboli danej kultury, to także zdolność do zdystansowania się wobec wyznawanych przez siebie poglądów.

    28. Różnice kulturowe - wymiary kultury wg Geerta Hofstede.

    wymiary różnic międzykulturowych (Hofstede )

    DYSTANS WŁADZY - postawa wobec zjawiska nierówności społecznych; stopień, w jakim słabsi członkowie społeczeństwa akceptują fakt nierównomiernego podziału władzy.

    Polska- umiarkowane PDI

    Wysokie PDI- strach przed władzą

    INDYWIDUALIZM I KOLEKTYWIZM - postawa wobec oczekiwań grupy: dobro grupy przedkładane nad dobro jednostki/ dobro jednostki przedkładane nad dobro grupy.

    - wymiar dotyczy stopnia, w jakim społeczeństwo tworzy luźno tkaną strukturę społeczną, w której dba się jedynie o siebie i najbliższą rodzinę, a nie ciasno splecioną strukturę, w której ludzie wyodrębniają grupy własne i grupy obce, oczekując że własna będzie się nimi opiekować

    - kultura kolektywizmu- ludzie czują się silnie ze sobą związani, mają poczucie odpowiedzialności za swoje rodziny

    - społeczeństwo kolektywistyczne- dobro grupy przedkładane nad dobro jednostki, rodziny wielopokoleniowe, ja to my- część grupy. ,,My” wyróżnia się z reszty społeczeństwa, którą tworzą liczne grupy ,,oni”. Grupa ,,my” jest dla jej członków ostoją bezpieczeństwa w obliczu wszelkich trudności życia.

    - społeczeństwo indywidualistyczne- dobro jednostki przedkładane nad dobro ogółu ( takie społeczności stanowią mniejszość). Model rodziny ( nuklearnej): 2+1, 2+2, 1+1, 1+2). Tożsamość opiera się na ,,ja” które wyraźnie odróżnia się od ja innych osób występujących w społeczności.

    MĘSKOŚĆ/KOBIECOŚĆ - przypisywanie płciom określonych rol społecznych.

    - to w jakim stopniu płeć decyduje o rolach odgrywanych w społeczeństwie przez kobiety i mężczyzn

    -skłonność do twardości i dominacji w kulturach męskich, miękkość i opiekuńczość w żeńskich

    - kultury męskie- społeczeństwa: wojny, mobilizacje

    - kultury żeńskie- trudne warunki życia- wspólny wysiłek obu płci

    M- sukces, pieniądze, rzeczy

    K- troska o innych, jakość życia

    UNIKANIE NIEPEWNOŚCI - stopień, w jakim ludzie czują się zagrożeni przez dwuznaczność oraz tworzą instytucje i przekonania pozwalające jej uniknąć.

    - to , na ile dana kultura jest zdolna podjąć ryzyko

    - wynika ze stopnia zagrożenia społecznego niejasnymi sytuacjami i wobec tego prowadzi do ich unikania

    - unikanie niepewności dotyczy m.in. tego, jak chętnie lidzie podejmują ryzyko, ile miejsca są gotowi pozostawić przypadkowi i improwizacji

    - wynika z dążenia do prawdy i przekonania, że jest ona poznawalna

    W kulturze o wysokim stopniu unikania niepewności ludzie:

    - wykazują małą tolerancję dla niepewności, wieloznaczności, odczuwają wówczas zagrożenie, co wyzwala ich energię

    -poszukują zasad formalnych i dążą do absolutnej prawdy

    - są mniej tolerancyjni dla dewiantów

    - gdy niepewność wzrasta, tolerują agresję

    - bardziej niepokoją się o przyszłość

    W kulturze o niskim stopniu unikania niepewności:

    - pogodzenie z życiem

    - oswojenie ze zmiennością

    - samodzielność, różnorodność

    -szacunek dla młodych

    - własne rozeznanie cenniejsze od opinii ekspertów

    Ryszard Kapuściński - „wiedzę o świecie tworzy się przez doświadczanie inności sąsiadów”

    Polska:

    Jak radzić sobie z obcością?

    Od asymilacji do integracji (John Berry - twórca podstaw teorii akulturacji)

    Kiedy szok kulturowy zaczyna mijać i rzeczywistość staje się coraz bardziej oswojona, „walka z codziennością o przetrwanie” zmienia się w układanie sobie życia w nowej kulturze. Wiąże się to ze znalezieniem sposobu poradzenia sobie z dwoistością kulturową sytuacji, w jakiej znajduje się każdy migrant. Mimo wyjazdu, życie w kraju ojczystym i wszystko, co się z nim wiąże, wciąż są częścią jego biografii i, jego osoby i jego życia. Jednocześnie żyje w obcej kulturze, wśród ludzi, którzy funkcjonują zgodnie z jej zasadami, i wyznaczanym przez nią rytmem. Co może zrobić z tą podwójnością swojej osoby i swojego życia? Od razu pojawiają się dwie najprostsze strategie - może ją podtrzymywać lub starać się jej pozbyć, zdecydowanie zwracając się w stronę jednej z kultur, lub tracąc obie z nich. Wynikające z tych możliwości strategie zostały opisane w modelu Berry'ego

    Model akulturacji

    Utrzymanie własnej identyfikacji kulturowej

    Rezygnacja z utrzymania własnej identyfikacji kulturowej

    Chęć utrzymania kontaktu z inną grupą ,większą

    IDENTYFIKACJA

    ASYMILACJA

    Brak chęci utrzymania kontaktu

    SEPARACJA

    Marginalizacja

    − Integracja W ramach podtrzymywania i aktywnego tworzenia dwoistości kulturowej migrant może łączyć w swoim życiu elementy obu kultur, na przykład biegle władać obydwoma językami, posiadać przyjaciół z obu kultur, celebrować święta obchodzone w każdej z nich, przekazywać dzieciom wartości każdej z nich, i kształtować w nich dwujęzyczność i dwukulturowość. Strategia ta jest uznawana za najlepszą w społeczeństwach pluralistycznych promujących wielokulturowość.

    − Separacja Polega ona na podtrzymywanie własnej tożsamości kulturowej, przy jednoczesnym ograniczaniu do niezbędnego minimum kontaktów, i elementów codziennego życia pochodzących z kultury przyjmującej. Często inaczej nazywana jest gettoizacją.

    − Asymilacja Strategia ta opisuje sytuację odwrotną, w której elementy nowej kultury wypierają w życiu migranta kulturę ojczystą.

    - Marginalizacja Jest to strategia będąca przeciwieństwem integracji. Oznacza wykorzenienie z kultury własnej, utratę tożsamości kulturowej, obyczajowości, norm i wartości, przy jednoczesnym braku identyfikacji z kulturą przyjmującą. Ze względu na naturę tego procesu nazywana jest rownież dekulturacją.

    CEBULOWY MODEL KULTURY HOFSTEDE (podobny do modelu góry lodowej)

    0x08 graphic

    symbole

    bohaterowie

    rytuały

    praktyki

    wartości

    SYMBOLE - słowa, gesty, obrazy lub przedmioty,które niosą szczególne znaczenie i są rozpoznawane przez członków danej kultury. Symbole często się zmie­niają, ulegają modzie, są zewnętrzną, najbardziej widoczną otoczką.

    BOHATEROWIE - postaci, współczesne lub historyczne, realne lub fikcyjne, Bohaterowie wyznaczają wzorzec zachowań, są nimi osoby realne lub fikcyjne posiadające cechy szczególnie cenione w danej kulturze.

    RYTUAŁY - zbiorowe działania, które choć powierzchowne w swej naturze, śa uznawane za niezbędne

    WARTOŚĆI - Jądro kultury stanowią wartości traktowane jako istotne wyróżniki życia skłania­jące do dokonywania określonego wyboru.

    29. Wpływ stereotypów, uprzedzeń itp. na komunikację między Polakami a innymi nacjami

    (kulturami narodowymi).

    Nasz umysł to „Poznawczy skąpiec”: nasz system poznawczy stara się interpretować rzeczywistość minimalizując zaangażowanie swych zasobów i zużycie energii (por. np. Fiske i Taylor, 1991; Kofta, 2000; Sherman, Judd i Park, 1989).

    Stereotyp to uogólnione przekonanie dotyczące grup ludzi, a zwłaszcza ich cech psychicznych i osobowości. (Matsumoto)

    Uprzedzenie to skłonność do formułowania pochopnych sądów na temat innych na podstawie ich przynależności grupowej. Innymi słowy, ludzie uprzedzeni spostrzegają innych wyłącznie przez pryzmat stereotypów.

    Dyskryminacja odnosi się do niesprawiedliwego traktowania innych ze względu na ich przynależność grupową, etniczną, religijną bądź narodową.

    Różnica między uprzedzeniami a dyskryminacją to różnica między myśleniem/ odczuwaniem (uprzedzenia) a działaniem (dyskryminacja).

    Wykluczenie społeczne jest najczęściej efektem dyskryminacji opartej na pochodzeniu kulturowym czy etnicznym, niepełnosprawności, orientacji seksualnej, itp. Zwykle wykluczenie społeczne owocuje ubóstwem, wzajemną wrogością i wykluczeniem z dostępu do edukacji, opieki zdrowotnej, itd. Można mówić o wykluczeniu instytucjonalnym, kiedy wynika z systemu prawnego.

    30. Komunikacja międzykulturowa: szok kulturowy.

    SZOK KULTUROWY - proces przystosowywania się do nieznanej nam kultury.

    Stres wynikający z procesu akulturacji psychologicznej nosi nazwę stresu akulturacyjnego (Berry 1989, 1994; Liebkind, 1996). W ostrej formie zwany jest on również szokiem kulturowym, i stanowi w zasadzie nieunikniony koszt akulturacji. Zjawisko to obejmuje funkcjonowanie psychiczne, fizyczne oraz społeczne człowieka i jest rezultatem napotykanych w kulturze przyjmującej trudności, a jego istotą staje się doświadczanie negatywnych emocji, które kumulując się, owocują pogorszeniem ogólnego samopoczucia i satysfakcji z życia, a co za tym idzie całości funkcjonowania człowieka (Bochner, 1994)

    Etapy szoku kulturowego (Kalvero Oberg):

    Adaptacja kulturowa - proces przystosowywania się jednostki do nowego środowiska społecznego i otoczenia kulturowego, w pełni zachodzi wówczas gdy jednostka w kontakcie z przedstawicielami innej kultury potrafi bez uczucia dysonansu poznawczego i dyskomfortu przyjąć normy i wartości funkcjonujące w nowym środowisku.

    Dysonans poznawczy - termin Leona Festingera na oznaczenie wewnętrznego, psychicznego dyskomfortu jednostki wynikającego z konfliktu pomiędzy posiadanym systemem wartości a nowymi informacjami, sprzecznymi z wyznawanymi wartościami.

    wymiary różnic międzykulturowych (Hofstede )

    DYSTANS WŁADZY - postawa wobec zjawiska nierówności społecznych; stopień, w jakim słabsi członkowie społeczeństwa akceptują fakt nierównomiernego podziału władzy.

    INDYWIDUALIZM I KOLEKTYWIZM - postawa wobec oczekiwań grupy: dobro grupy przedkładane nad dobro jednostki/ dobro jednostki przedkładane nad dobro grupy.

    MĘSKOŚĆ/KOBIECOŚĆ - przypisywanie płciom określonych rol społecznych.

    UNIKANIE NIEPEWNOŚCI - stopień, w jakim ludzie czują się zagrożeni przez dwuznaczność oraz tworzą instytucje i przekonania pozwalające jej uniknąć.

    B. Dobek-Ostrowska, Podstawy komunikowania społecznego, Wyd. Astrum, Wrocław 2004, s. 13.


    Wyszukiwarka