Wykaz szkodliwych czynników biologicznych

(na podstawie rozporządzenia MZ z dnia 22 kwietnia 2005 r. w sprawie szkodliwych czynników biologicznych dla zdrowia w środowisku pracy oraz ochrony zdrowia pracowników zawodowo narażonych na te czynniki - Dz.U. Nr 81, poz. 716)

Uwaga: W przypadku szkodliwych czynników biologicznych występujących na tej liście skrót „spp.” odnosi się jako patogenne dla ludzi.

Szkodliwe czynniki biologiczne zakwalifikowane do grupy 2 zagrożenia - Bakterie i podobne organizmy

Szkodliwy czynnik biologiczny	Grupa zagrożenia	Oznaczenie dodatkowe	Drogi przenoszenia	Możliwe skutki działania na człowieka	Źródło/występowanie
Acinetobacter calcoaceticus	2	A	bezpośrednie powietrzno­-pyłowe, powietrzno­-kropelkowe	reakcje alergiczne, reakcje immunotoksyczne wywolane wdychaną endotoksyną, zakażenia u osób z obniżoną odpornością	zwierzęta, rośliny, pył (w pomieszczeniach hodowli zwierząt i przetwórstwa zwierzęcego), mgła olejowa, gleba, woda
Actinobacillus actinomycetemcomitans	2		doustne, powietrzno­-kropelkowe	zapalenie ozębnej	jama ustna człowieka
Actinomadura madurae	2		bezpośrednie	actinomycetoma (maduramikoza, stopa madurska - guzowate zmiany skórne na kończynach dolnych)	gleba, rośliny występuje w strefie klimatu tropikalnego i subtropikalnego
Actinomadura pelletieri	2		bezpośrednie	actinomycetoma (maduramikoza, stopa madurska - guzowate zmiany skórne na kończynach dolnych)	gleba, rośliny występuje w strefie klimatu tropikalnego i subtropikalnego
Actinomyces gerencseriae	2		bezpośrednie (skaleczenia), doustne	promienica, guzkowo-ropne zapalenie węzłów chłonnych	ludzie
Actinomyces israeli	2		bezpośrednie (skaleczenia), doustne	promienica, guzkowo-ropne zapalenie węzłów chłonnych	ludzie
Actinomyces pyogenes	2		bezpośrednie skaleczenia), doustne	promienica, guzkowo-ropne zapalenie węzłów chłonnych, ropnie skóry	bydło, owce, kozy, ludzie
Actinomyces spp.	2		bezpośrednie (skaleczenia), doustne	promienica, guzkowo-ropne zapalenie węzłów chłonnych	bydło, owce, kozy, ludzie
Aeromonas hydrophila	2		bezpośrednie, powietrzno­-kropelkowe	zatrucia jelitowe enterotoksyną białkową, zakażenia u osób z obniżoną odpornością	woda, ścieki, zwierzęta, ludzie
Alcaligenes faecalis	2	A	powietrzno­-pyłowe	alveolitis allergica, reakcje immunotoksyczne wywołane wdychaną endotoksyną	produkty roślinne i zwierzęce, pyły roślinne, woda, gleba, zwierzęta, ludzie
Arcanobacterium haemolyticum (Corynebacterium haenolyticum)	2		bezpośrednie, powietrzno­-kropelkowe	zakażenie gardła i skóry	zwierzęta, ludzie
Arthrobacter globiformis	2	A	powietrzno­-pyłowe	alveolitis allergica - alergiczne zapalenie pęcherzyków płucnych i inne choroby alergiczne	gleba, rozkładające się substancje organiczne, ściółka, pył zbożowy
Bacillus subtilis	2	A	powietrzno­-pyłowe	alveolitis allergica i inne choroby alergiczne w wyniku uczulenia na enzymy proteolityczne	produkty roślinne i zwierzęce, drewno, pył
Bacillus thuringiensis	2	A	powietrzno­-pyłowe	alveolitis allergica i inne choroby alergiczne w wyniku uczulenia na krystaliczną toksynę	rośliny, owady, pył
Bacteroides fragilis	2		endogenne w wyniku skaleczenia, operacji, ugryzienia	zapalenia płuc, jamy ustnej, żeńskich narządów płciowych, jelit, posocznica	błony śluzowe człowieka
Bartonella bacillifonnis	2		ukłucie much piaskowych	ostra anemia hemolityczna (choroba Carriona, gorączka Oroya), przewlekłe zmiany skórne (brodawki peruwiańskie)	muchy piaskowe, ludzie występuje - Ameryka Południowa
Bartonella quintana (Rochalimaea quintana)	2		wtarcie kału wszy	gorączka okopowa	wszy, ludzie
Bartonella (Rochalinea) spp.	2		ugryzienie, podrapanie przez kota	choroba kociego pazura	gryzonie, koty, bydło, ludzie
Bordetella bronchiseptica	2		powietrzno­-kropelkowe	choroba układu oddechowego	króliki, psy, koty
Bordetella parapertussis	2		powietrzno­-kropelkowe	krztusiec (postać łagodna)	ludzie (głównie dzieci)
Bordetella pertussis	2	V	powietrzno­-kropelkowe	krztusiec (koklusz) możliwe powikłania: zapalenie oskrzeli i płuc, encefalopatia, działanie toksyczne	Ludzie (głównie dzieci)
Borrelia burgdorferi	2		ukłucie kleszczy	borelioza, gorączka, rumień, zapalenie stawów, serca, nerwów	kleszcze, gryzonie, psy, ludzie występuje - Stany Zjednoczone, Europa
Borrelia duttonii	2		ukłucie kleszczy	gorączka nawracająca	kleszcze, ptaki, małpy, ludzie występuje - Afryka
Borrelia recurrentis	2		wtarcie cząstek ciała wszy	dur powrotny	wszy, ludzie występuje - Afryka, Azja
Borrelia spp.	2		ukłucie kleszczy	gorączki nawracające, borelioza	kleszcze, zwierzęta, ludzie
Brevibacterium linens	2	A	powietrzno­-pyłowe	alveolitis allergica - alergiczne zapalenie pęcherzyków płucnych	produkty roślinne i zwierzęce (ziarno zbóż, produkty mleczne, pył organiczny)
Campylobacter fetus	2		bezpośrednie, pokarmowo­-wodne	zapalenie jelit, biegunka, zapalenie opon, wsierdzia, płuc, stawów	bydło, owce
Campylobacter jejuni	2		bezpośrednie, pokarmowo­-wodne	zapalenie jelit i żołądka (następstwem zakażenia może być syndrom Guiilain-Barr)	bydło, owce, świnie, psy, indyki, gryzonie
Campylobacter spp.	2		bezpośrednie, pokarmowo­-wodne	zapalenie jelit i żołądka	bydło, owce
Cardiobacterium hominis	2		powietrzno­-kropelkowe	zapalenie wsierdzia	ludzie, błony śluzowe noso-gardzieli
Chlamydia pneumoniae	2		powietrzno­-kropelkowe	zapalenia płuc, oskrzeli, gardła, miażdżyca	ludzie
Chlamydia trachomatis	2		bezpośrednie, dospojówkowe, przez stosunek płciowy	jaglica, wtrętowe zapalenie spojówek, zakażenia dróg rodnych	owce, bydło, ludzie
Chlamydia psittaci	2		powietrzno­-pyłowe, powietrzno­-kropelkowe	śródmiąższowe zapalenie płuc	zwierzęta
Clostridium botulinum	2	T	bezpośrednie, pokarmowe	botulizm, działanie toksyczne przez bardzo silne neurotoksyny powodujące porażenia układu nerwowego i mięśni	gleba, przewód pokarmowy człowieka i zwierząt, konserwy mięsne, roślinne i rybne
Clostridium perfringens	2		bezpośrednie (przyranne)	zgorzel gazowa z rozpadem tkanek, zapalenie tkanki łącznej, posocznica, działanie toksyczne przez toksyny białkowe	gleba, kał, ścieki
Clostridium tetani	2	T, V	bezpośrednie (przyranne)	tężec	przewód pokarmowy zwierząt (zwłaszcza koni), nawóz, gleba
Clostridium spp.	2		bezpośrednie pokarmowe	obrzęk złośliwy ran, zapalenie jelit	gleba, kał
Corynebacterium diphtheriae	2	T, V	bezpośrednie, powietrzno­-kropelkowe	błonica (angina błonicza, błonica przyranna, błonica narządów moczowo-płciowych, egzotoksyna błonicza powodująca większość objawów chorobowych)	ludzie (zwłaszcza dzieci)
Corynebacterium minutissimum	2		bezpośrednie (przez skórę)	powierzchniowe zakażenia skóry w okolicy pachowej i łonowej	ludzie
Corynebacterium pseudotuberculosis	2		bezpośrednie (przyranne)	zapalenie węzłów chłonnych, ropnie	owce, bydło, kozy, konie
Corynebacterium spp.	2		bezpośrednie, powietrzno­-pyłowe, powietrzno­-kropelkowe	angina, czyraczyca, zapalenie ucha, reakcje alergiczne układu oddechowego	zwierzęta
Cytophaga allerginae	2	A, T	powietrzno­-kropelkowe	reakcja alergiczna, reakcje immunotoksyczne wywołane endotoksyną	woda
Edwardsiella tarda	2		bezpośrednie	rzadkie zakażenia oportunistyczne	bydło, owce, konie
Ehrlichia sennetsu (Rickettsia sennetsu)	2		bezpośrednie	gorączka, wysypka, rozrost tkanki limfoidalnej, syndrom przypominający mononukleozę	ludzie występuje - Japonia, Malezja
Ehrlichia spp.	2		ukłucie kleszczy	gorączka, zapalenia okołonaczyniowe, agranulocytoza, mononukleoza	owce, bydło, jelenie, kleszcze
Eikenella corrodens	2		bezpośrednie, powietrzno­-kropelkowe	zapalenie jamy ustnej	ludzie
Enterobacter aerogenes/cloacae	2		bezpośrednie, powietrzno­-kropelkowe, powietrzno­-pyłowe	oportunistyczne zapalenia dróg moczowych, zapalenie żołądka, jelit, płuc, innych narządów (często zakażenia szpitalne)	kał ludzi i zwierząt
Enterobacter spp.	2		powietrzno­-kropelkowe, powietrzno­-pyłowe	oportunistyczne zapalenie dróg moczowych, żołądka, jelit, płuc i innych narządów (często zakażenia szpitalne)	kał ludzi i zwierząt, gleba, woda
Enterococcus spp.	2		pokarmowe, bezpośrednie, powietrzno­-kropelkowe, powietrzno­-pyłowe	oportunistyczne zapalenia dróg moczowych, pęcherzyka żółciowego, wsierdzia, baktaremia (często zakażenia szpitalne)	kał ludzi i zwierząt, produkty spożywcze, rośliny, pył
Erysipelothrix rhusiopathiae	2		bezpośrednie (przyranne), rzadko pokarmowe	różyca, najczęściej postać skórna, rzadziej powikłania w postaci zapalenia wsierdzia i stawów	świnie, bydło, owce, gryzonie, drób, ryby, skorupiaki, ścieki, woda, nawóz, gleba
Escherichia coli (z wyjątkiem szczepów niepatogennych)	2		bezpośrednie, pokarmowe, powietrzno­-kropelkowe	oportunistyczne zapalenie jelit, biegunki, reakcje immunotoksyczne wywołane endotoksyną, (często zakażenia szpitalne)	ludzie, zwierzęta, kał, gleba, woda
Flavobacterium meningosepticum	2		powietrzno­-kropelkowe, przez sprzęt medyczny	zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych	woda, gleba, ludzie
Fluoribacter bozemanae (Legionella)	2		bezpośrednie, powietrzno­-kropelkowe	zapalenie płuc (legionelloza), rzadziej gorączka grypopodobna	woda, zwłaszcza ciepła (20-45°C), ścieki, wilgotna gleba
Francisella tularensis (Typ B)	2		bezpośrednie (przez pozornie nienaruszoną skórę i błony śluzowe), powietrzno­-pyłowe, powietrzno­-kropelkowe, ukłucie kleszczy, pokarmowe	tularemia, postać gruczołowo-wrzodziejąca, durowa i płucna	kleszcze, zające, drobne gryzonie, owce, woda, gleba, pył
Fusobacterium necrophorum	2		bezpośrednie, endogenne (w wyniku naruszenia tkanek)	zakażenie jamy ustnej, układu oddechowego, skóry, kości, jelit	błony śluzowe ludzi
Gardnerella vaginalis	2		bezpośrednie	zapalenie pochwy	ludzie
Haemophilus ducreyi	2		bezpośrednie, przez stosunek płciowy	wrzód weneryczny miękki	ludzie
Haemophilus influenzae	2		bezpośrednie, powietrzno­-kropelkowe	zapalenie układu oddechowego, zatok, ucha, nagłośni, opon i tkanki łącznej	ludzie (często dzieci)
Haemophilus spp.	2		bezpośrednie, powietrzno­-kropelkowe	zapalenie płuc, wsierdzia, spojówek, brazylijska gorączka purpurowa	ludzie
Helicobacter pylori	2		bezpośrednie, kałowo-pokarmowe	zapalenie żołądka, wrzód żołądka i dwunastnicy, rak żołądka, chłoniak	ludzie
Klebsiella oxytoca	2		bezpośrednie, powietrzno­-kropelkowe, powietrzno­-pyłowe	zakażenie dróg moczowych i innych narządów, (często zakażenia szpitalne)	gleba, produkty roślinne i zwierzęce, zwierzęta, ludzie
Klebsiella pneumoniae	2		bezpośrednie, powietrzno­-kropelkowe	zapalenie płuc (często zakażenia szpitalne)	gleba, woda, zwierzęta, ludzie
Klebsiella rhinoscleromatis	2		bezpośrednie, powietrzno­-kropelkowe	twardziel nosa, cuchnący nieżyt nosa, inne zakażenia	gleba, woda, produkty roślinne i zwierzęce, pył zwierzęta, ludzie
Klebsiella spp.	2		bezpośrednie, powietrzno­-kropelkowe	twardziel nosa, cuchnący nieżyt nosa, inne zakażenia	gleba, woda, produkty roślinne i zwierzęce, zwierzęta, ludzie
Legionella pneumophila	2		bezpośrednie, powietrzno­-kropelkowe	zapalenie płuc (legionelloza), gorączka grypopodobna	woda, zwłaszcza ciepła (20-45°C), ścieki, wilgotna gleba, kopalnie
Legionella spp.	2		bezpośrednie, powietrzno­-kropelkowe	zapalenie płuc (legionelloza), rzadziej gorączka grypopodobna	woda, zwłaszcza ciepła (20-45°C), ścieki, wilgotna gleba, trociny, mgła olejowa
Leptospira interrogans (wszystkie typy serologiczne)	2		bezpośrednie (przez skórę i błony śluzowe), rzadziej pokarmowe	leptospirozy	ryby, gryzonie, świnie, psy, bydło, gleba, woda, ścieki
Listeria monocytogenes	2		bezpośrednie, powietrzno­-pyłowe, pokarmowe	listerioza, mogąca przebiegać pod postacią zapalenia opon i mózgu, anginy z posocznicą, zapalenia skóry, spojówek i węzłów oraz u kobiet przewl. zapalenia narządu rodnego	ptaki, owce, bydło, świnie, gryzonie, kiszonki, gleba, woda, ścieki, nawóz, produkty spożywcze
Listeria ivanovii	2		bezpośrednie, powietrzno­-pyłowe, pokarmowe	zakażenia oportunistyczne	ptaki, owce, bydło, świnie, gryzonie, kiszonki, gleba, woda, ścieki, nawóz, produkty spożywcze
Morganella morganii	2		bezpośrednie, pokarmowe	zakażenie dróg moczowych, układu oddechowego, skóry	gleba, ścieki, zwierzęta, ludzie
Mycobacterium avium/intracellulare	2		powietrzno­-kropelkowe	nietypowe zakażenia płuc, posocznica	ptaki
Mycobacterium chelonae	2		kontakt bezpośredni, powietrzno­-kropelkowe	mikobakterioza	gryzonie, gleba
Mycobacterium fortuitum	2		bezpośrednie, powietrzno­-kropelkowe	mykobakterioza skóry, rzadziej oczu i płuc	gleba, zwierzęta, ludzie
Mycobacterium kansasii	2		powietrzno­-kropelkowe, powietrzno­-pyłowe	mykobakterioza płuc, rzadziej przewodu pokarmowego	woda, zwierzęta, ludzie
Mycobacterium malmoense	2		bezpośrednie, powietrzno­-kropelkowe, powietrzno­-pyłowe	mykobakterioza	woda, gleba, zwierzęta
Mycobacterium marinum	2		bezpośrednie (przez skórę)	mykobakterioza skóry	woda, ryby
Mycobacterium paratuberculosis	2		bezpośrednie, powietrzno­-kropelkowe	mykobakterioza	zwierzęta domowe
Mycobacterium scrofulaceum	2		bezpośrednie, powietrzno­-kropelkowe	mykobakterioza węzłów szyjnych, rzadziej skóry	gleba, zwierzęta, ludzie
Mycobacterium simiae	2		bezpośrednie, powietrzno­-kropelkowe	mykobakterioza	małpy
Mycobacterium szulgai	2		bezpośrednie, powietrzno­-kropelkowe	mykobakterioza	gleba, woda, zwierzęta
Mycobacterium xenopi	2		powietrzno­-kropelkowe	przewlekłe zakażenie płuc, alveolitis allergica	woda, ścieki, nawóz, powietrze, mgła olejowa, ludzie
Mycoplasma caviae	2		bezpośrednie, powietrzno­-kropelkowe	zakażenie błon śluzowych	hodowle tkanek, zwierzęta
Mycoplasma hominis	2		bezpośrednie, pokarmowe, powietrzno­-kropelkowe	zakażenie błon śluzowych	hodowle tkanek, ludzie
Mycoplasma pneumoniae	2		bezpośrednie, powietrzno­-kropelkowe	zapalenie płuc	hodowle tkanek, ludzie
Neisseria flavescens	2		bezpośrednie, powietrzno­-kropelkowe	zapalenie opon mózgowo­-rdzeniowych, posocznica	ludzie
Neisseria gonorrhoeae	2		bezpośrednie (stosunek płciowy)	rzeżączka	ludzie
Neisseria meningitidis	2	V	bezpośrednie, powietrzno­-kropelkowe	zapalenie opon mózgowo­-rdzeniowych, posocznica	ludzie
Nocardia asteroides	2		bezpośrednie	nokardioza skóry i tkanki podskórnej	gleba
Nocardia brasiliensis	2		bezpośrednie	nokardioza skóry i tkanki podskórnej (maduromikoza, stopa madurska)	gleba występuje - strefa tropikalna
Nocardia farcinica	2		bezpośrednie	nokardioza	gleba
Nocardia nova	2		bezpośrednie	nokardioza	gleba
Nocardia otitidiscaviarum	2		bezpośrednie	nokardioza	gleba
Pantoea agglomerans	2	A, T	powietrzno­-pyłowe	alveolitis allergica, reakcje immunotoksyczne wywoływane endotoksyną	rośliny, produkty roślinne ( ziarna zbóż), pył zbożowy
Pasteurella multocida	2		bezpośrednie (ugryzienie), powietrzno­-kropelkowe	ropnie, rzadziej zapalenie płuc, posocznica	bydło, owce, świnie, króliki, psy, koty, drób
Pasteurella spp.	2		bezpośrednie (ugryzienie), powietrzno­-kropelkowe	ropnie, rzadziej zapalenie płuc, jelit, posocznica	bydło, owce, świnie, króliki, psy, koty, drób
Peptostreptococcus anaerobius	2		bezpośrednie, powietrzno­-kropelkowe	zakażenia ropne	zwierzęta, ludzie
Plesiomonas shigelloides	2		bezpośrednie, powietrzno­-kropelkowe	zapalenie żołądka i jelit, biegunki	ryby, ssaki
Porphyromonas spp.	2		powietrzno­-kropelkowe, bezpośrednie	zakażenia endogenne jamy ustnej i kanałów zębowych	ludzie (jama ustna)
Prevotella spp.	2		bezpośrednie, powietrzno­-kropelkowe	zakażenia endogenne błon śluzowych	ludzie
Proteus mirabilis	2		bezpośrednie, pokarmowe, powietrzno­-kropelkowe	zakażenia dróg moczowych, rzadziej innych narządów	gleba, ścieki, zwierzęta, ludzie
Proteus penneri	2		bezpośrednie, pokarmowe, powietrzno­-kropelkowe	zakażenia dróg moczowych, rzadziej innych narządów	gleba, ścieki, zwierzęta, ludzie
Proteus vulgaris	2		bezpośrednie, pokarmowe, powietrzno­-kropelkowe	zakażenia dróg moczowych, rzadziej innych narządów	gleba, ścieki, zwierzęta, ludzie
Providencia alcalifaciens	2		bezpośrednie, pokarmowe, powietrzno­-kropelkowe	zakażenia dróg moczowych, skóry przewodu pokarmowego (biegunki)	gleba, ścieki, zwierzęta, ludzie
Providencia rettgeri	2		bezpośrednie, pokarmowe, powietrzno­-kropelkowe	zakażenia dróg moczowych, skóry przewodu pokarmowego (biegunki)	gleba, ścieki, zwierzęta, ludzie
Providencia spp.	2		bezpośrednie, pokarmowe, powietrzno­-kropelkowe	zakażenia dróg moczowych, skóry przewodu pokarmowego (biegunki)	gleba, ścieki, zwierzęta, ludzie
Pseudomonas aeruginosa	2		bezpośrednie, pokarmowe, powietrzno­-kropelkowe	zakażenia dróg moczowych, zapalenia płuc, zakażenia skóry (ropnie), zapalenie wsierdzia	gleba, ścieki, zwierzęta, ludzie, rośliny, pył organiczny
Rhodococcus equi	2		bezpośrednie, powietrzno­-pyłowe	zakażenia oportunistyczne	gleba, nawóz, pył organi., zwierzęta, ludzie
Rickettsia spp.	2		ukłucie kleszczy	gorączka wysypkowa	kleszcze, gryzonie
Saccharomonospora viridis	2	A	powietrzno­-pyłowe	alveolitis allergica	zagrzane pasze (siano, ziarno, kiszonki), kompost, pył
Saccharopolyspora rectivirgula	2	A	powietrzno­-pyłowe	alveolitis allergica	zagrzane pasze (siano, ziarno kiszonki), kompost, pył
Salmonella arizonae	2		pokarmowo-wodne, rzadko powietrzno­-kropelkowe	salmonelloza (zapalenie żołądka i jelit, zatrucia pokarmowe)	woda, gleba, ścieki, produkty roślinne i zwierzęce, zwierzęta
Salmonella enteritidis	2		pokarmowo-wodne, rzadko powietrzno­-kropelkowe	salmonelloza (zapalenie żołądka i jelit, zatrucia pokarmowe)	woda, gleba, ścieki, produkty roślinne i zwierzęce, zwierzęta
Salmonella typhimurium	2		pokarmowo-wodne, rzadko powietrzno­-kropelkowe	salmonelloza (zapalenie żołądka i jelit, zatrucia pokarmowe)	woda, gleba, ścieki, produkty roślinne i zwierzęce, zwierzęta
Salmonella paratyphi A, B, C	2	V	pokarmowo-wodne, rzadko powietrzno­-kropelkowe	dur rzekomy (paradur) typu a, b, c	woda, gleba, ścieki, produkty roślinne i zwierzęce, zwierzęta
Salmonella (inne typy serologiczne, z wyłączeniem S. typhi)	2		pokarmowo-wodne, rzadko powietrzno­-kropelkowe	salmonelloza (zapalenie żołądka i jelit, zatrucia pokarmowe)	woda, gleba, ścieki, produkty roślinne i zwierzęce, zwierzęta
Serpulina spp.	2		bezpośrednie, pokarmowe, powietrzno­-kropelkowe	zakażenia przewodu pokarmowego	świnie
Shigella boydii	2		pokarmowo-wodne	czerwonka bakteryjna (zapalenie jelita grubego z krwawą biegunką)	ludzie (zwłaszcza dzieci)
Shigella dysenteriae, inne niż Typ 1	2		pokarmowo-wodne	czerwonka bakteryjna (zapalenie jelita grubego z krwawą biegunką)	ludzie (zwłaszcza dzieci)
Shigella flexneri	2		pokarmowo-wodne	czerwonka bakteryjna (zapalenie jelita grubego z krwawą biegunką), enterotoksyny białkowe	ludzie (zwłaszcza dzieci)
Shigella sonnei	2		pokarmowo-wodne	czerwonka bakteryjna (zapalenie jelita grubego z krwawą biegunką)	ludzie (zwłaszcza dzieci)
Staphylococcus aureus	2		powietrzno­-pyłowe, powietrzno­-kropelkowe pokarmowe	zakażenia ropne, stany zapalne dróg oddechowych i innych narządów, zatrucia pokarmowe, posocznica; alergia skórna	pył, woda, ścieki, żywność zwierzęta, ludzie
Streptobacillus moniliformis	2		bezpośrednie (ugryzienia), pokarmowe	gorączka Haverhiill (osutka na skórze, zapalenie stawów)	szczury dzikie i laboratoryjne
Streptococcus pneumoniae	2		bezpośrednie, powietrzno­-kropelkowe	zapalenie płuc, opon mózgowo-rdzeniowych rzadziej bakteriemia - zwykle u osób z obniżoną odpornością	ludzie
Streptococcus pyogenes	2		bezpośrednie, powietrzno­-kropelkowe	angina, zakażenie ropne skóry, choroba reumatyczna, zapalenie kłębuszków nerkowych	ludzie
Streptococcus suis	2		bezpośrednie, powietrzno­-kropelkowe	zapalenie opon, stawów, płuc, wsierdzia, głuchota	świnie
Streptococcus spp.	2		bezpośrednie, powietrzno­-kropelkowe	zapalenie płuc, wsierdzia, jamy ustnej, dróg moczowych i innych narządów	zwierzęta, ludzie
Streptomyces albus	2	A	powietrzno­-pyłowe	alveolitis allergica	gleba, surowce roślinne (zboże, nasiona), ściółka, pył
Streptomyces spp.	2	A	powietrzno­-pyłowe	alveolitis allergica - alergiczne zapalenie pęcherzyków płucnych	gleba, surowce roślinne (zboże, nasiona), ściółka, pył
Thermoactinomyces thalpophilus	2	A	powietrzno­-pyłowe	alveolitis allergica (płuco rolnika)	zagrzane pasze (siano, ziarno, kiszonki), kompost, pył
Thermoactinomyces vulgaris	2	A	powietrzno­-pyłowe	alveolitis allergica (płuco rolnika)	zagrzane pasze (siano, ziarno, kiszonki), kompost, pył
Treponema carateum	2		bezpośrednie (nie seksualny kontakt człowieka z człowiekiem)	zakażenia skóry	ludzie (głównie dzieci) występuje - Ameryka Środkowa i Południowa
Treponema pallidum	2		bezpośredni	kiła	ludzie
Treponema pertenue	2		bezpośrednie (nie seksualny kontakt człowieka z człowiekiem)	zakażenia skóry, tkanek miękkich, kości	ludzie (głównie dzieci)
Treponema spp.	2		bezpośredni kontakt człowieka z człowiekiem	frambezja: zakażenie skóry, tkanek miękkich, kości	ludzie
Vibrio cholerae (włącznie z El Tor)	2		pokarmowo-wodne	cholera, biegunki	woda, przewód pokarmowy ludzi i zwierząt
Vibrio parahaemolyticus	2		pokarmowe	zapalenie żołądka i jelit	woda morska, zwierzęta morskie i pochodząca z nich żywność
Vibrio spp.	2		bezpośrednie, pokarmowo-wodne	zakażenie jelitowe i pozajelitowe	woda, zwierzęta, ludzie
Yersinia enterocolitica	2		bezpośrednie (przez uszkodzoną skórę), pokarmowo-wodne	zapalenie żołądka, jelit, zatrucia pokarmowe	woda, gleba, zwierzęta
Yersinia pseudotuberculosis	2		bezpośrednie (przez skórę), pokarmowo-wodne	zapalenie jelit, węzłów chłonnych, stawów (rodencjoza)	ptaki, gryzonie
Yersinia spp.	2		bezpośrednie, pokarmowo-wodne (przez uszkodzoną skórę)	jersinioza, zapalenie żołądka, jelit, zatrucia pokarmowe, ropne i inne zakażenia pozajelitowe	woda, gleba, zwierzęta

Wirusy

Szkodliwy czynnik biologiczny	Grupa zagrożenia	Oznaczenie dodatkowe	Drogi przenoszenia	Możliwe skutki działania na człowieka	Źródło/występowanie
Adenoviridae	2		bezpośrednie, powietrzno­-kropelkowe	gorączki adenowirusowe	zwierzęta, ludzie
Astroviridae	2		bezpośrednie (skaleczenia) powietrzno­-kropelkowe	gorączka, biegunki	bydło, owce, świnie, kaczki, ludzie
Bunyaviridae
Bunyavirus
Wirus Buynamwera	2		ukłucie komarów	gorączka, objawy grypopodobne	komary, ludzie występuje - Afryka
Wirus Bhanja	2		ukłucie kleszczy	gorączka, zapalenie mózgu	kleszcze, ludzie występuje - Afryka, Azja, Europa
Wirus Germiston	2		ukłucie komarów	gorączka, objawy grypopodobne	komary, ludzie występuje - Afryka
Wirus kalifornijskiego zapalenia mózgu	2		ukłucie komarów	gorączka, zapalenie mózgu	komary, małe ssaki, ludzie występuje - Ameryka Półn.
Hantavirus
Wirus Prospect Hill	2		bezpośrednie, powietrzno­-pyłowe, powietrzno­-kropelkowe	gorączka krwotoczna z zespołem nerkowym	gryzonie, ludzie
Nairovirus
Wirus Hazara	2		ukłucie kleszczy	gorączka, duże osłabienie	kleszcze, owce, ludzie występuje - Afryka, Azja
Phlebovirus
Wirus gorączki much piaskowych (Wirus sandfly fever)	2		ukłucie much piaskowych	gorączka, zapalenie opon mózgowych	muchy piaskowe występuje - Europa, Azja, Ameryka Południowa
Wirus Toscana	2		ukłucie much piaskowych	gorączka, zapalenie opon mózgowych	muchy piaskowe występuje - Włochy
Caliciviridae
Norovirus	2		pokarmowe	zapalenie jelit, biegunka, wymioty	ludzie
Inne wirusy z Caliciviridae	2		pokarmowe	zapalenie jelit, biegunka, wymioty	zwierzęta, ludzie
Coronaviridae
Coronavirus (z wyjątkiem wirusa SARS)	2		powietrzno­-kropelkowe	łagodne choroby górnych dróg oddechowych	zwierzęta, ludzie
Herpesviridae
Wirus opryszczki pospolitej typu 1 i 2(HSV-1 i 2)	2		przez uszkodzoną skórę, pocałunki, stosunek płciowy, kontakt rąk	opryszczka, zapalenie skóry, zapalenie rogówki, zapalenie mózgu, pęcherzykowe zapalenie błon śluzowych jamy ustnej i narządów moczowo-płciowych	ludzie
Wirus ospy wietrznej i półpaśca (VZV)	2		powietrzno­-kropelkowe	ospa wietrzna, półpasiec	ludzie
Wirus cytomegalii (CMV)	2		bezpośrednie, kontakt ze śliną i moczem chorego	mononukleoza z gorączką, uszkodzenia płodu	ludzie
Ludzki herpes wirus typu 6 (HHV 6)	2		bezpośrednie	wysypka	ludzie
Ludzki herpes wirus typu 7 (HIV-7)	2		bezpośrednie	wysypka	ludzie
Wirus Epsteina-Barr (EBV)	2		bezpośrednio, przez kontakt ze śliną chorych	mononukleoza, syndrom proliferacji limfocytów, syndrom Duncana, chłoniak Burkitta, rak jamy nosowo-gardłowej	ludzie
ludzki herpes wirus typu 8 (HIV-8)	2	D	bezpośrednie	guzy, mięsak Kaposiego (przy HIV)	ludzie
Orthomyxoviridae
Wirusy grypy typu A, B i C	2	V (c)	powietrzno­-kropelkowe	grypa, zapalenie płuc	kaczki, konie, świnie, ludzie
Wirusy Dhori i Thogoto (arbowirusy)	2		ukłucie kleszczy	gorączki Dhori i Thogoto	kleszcze, ludzie występuje - Afryka
Papovaviridae
Wirusy BK i JC	2	D (d)	powietrzno­-kropelkowe	zakażenie bezobjawowe nerek	zwierzęta, ludzie
Papillomaviridae
Ludzkie wirusy papilloma (wirus brodawczaka ludzkiego)	2	D (d)	bezpośrednie (przez uszkodzną skórę)	brodawki skóry i błon śluzowych, nowotwory okolicy szyjnej, narządów płciowych	ludzie
Paramyxoviridae
Wirus odry	2	V	bezpośrednie, powietrzno­-kropelkowe	odra	ludzie
Wirus świnki (nagminnego zapalenia przyusznic)	2	V	bezpośrednie, powietrzno­-kropelkowe	zapalenie przyusznic, możliwe powikłania - zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, mózgu, trzustki, jąder	ludzie
Wirus rzekomego pomoru drobiu (choroba Newcastle)	2		powietrzno­-pyłowe, powietrzno­-kropelkowe	zapalenie spojówek	ptaki, ludzie
Wirusy parainfluency typu 1-4	2		powietrzno­-kropelkowe	zapalenie dróg oddechowych	zwierzęta, ludzie
Wirus RS (Respiratory Syncytial Virus)	2		powietrzno­-kropelkowe	zapalenie dróg oddechowych	małpy, ludzie
Parvoviridae
Ludzki parwowirus (B 19)	2		powietrzno­-kropelkowe	gorączka z wysypką, anemia, poronienia	ludzie
Picornaviridae
Enterovirus
Wirus ostrego krwotocznego zapalenia spojówek AHC (ludzki enterowirus typu 70)	2		powietrzno­-kropelkowe	ostre krwotoczne zapalenie spojówek	ludzie
Wirusy Coxsackie	2		bezpośrednie, powietrzno­-kropelkowe	zapalenie układu oddechowego, angina, gorączki, zapalenie mózgu i opon mózgowo-rdzeniowych, zapalenie wątroby, stany zapalne skóry z wysypką, biegunka, zapalenie mięśnia sercowego i osierdzia	ludzie
Wirusy Echo	2		bezpośrednie, powietrzno­-kropelkowe	zapalenie układu oddechowego, gorączki, zapalenie mózgu i opon mózgowo-rdzeniowych, paraliż, zapalenie wątroby i jelit, stany zapalne skóry z wysypką, zapalenie spojówek, mięśnia sercowego i osierdzia	ludzie
Wirus zapalenia wątroby typu A (ludzki enterowirus typu 72)	2	V	bezpośrednie, kałowo-pokarmowe,	zapalenie wątroby typu A, zapalenie żołądka i jelit	ścieki, ludzie
Wirusy polio szczepy atenuowane	2	V	bezpośrednie, pokarmowe powietrzno­-kropelkowe	gorączka, zapalenia mózgu i opon mózgowo-rdzeniowych, paraliż, inwalidztwo	ścieki, ludzie
Rhinovirus	2		bezpośrednie, powietrzno­- kropelkowe	Łagodne zapalenie górnych i dolnych dróg oddechowych	zwierzęta, ludzie
Poxviridae
Orthopoxvirus
Wirus ospy bawołów (e)	2		bezpośrednie (przez uszkodzoną skórę)	zmiany skórne (wysypka, krosty), gorączka	bydło, bawoły, ludzie
Wirus ospy krów			ludzie, bezpośrednie (przez uszkodzoną skórę)	zmiany skórne (wysypka, krosty), gorączka	bydło, koty, gryzonie
Wirus ospy wielbłądów	2		ludzie, bezpośrednie (przez uszkodzoną skórę)	zmiany skórne (wysypka, krosty), gorączka	bydło, koty, gryzonie
Wirus krowianki (wirus vaccinia)	2		bezpośrednie (przez uszkodzoną skórę)	zapalenie skóry, zakażenia uogólnione	bydło, ludzie
Wirus ospy słoni (f)	2		bezpośrednie (przez uszkodzoną skórę)	zmiany skórne (wysypka, krosty), gorączka	słonie, bydło, ludzie
Wirus ospy królików (g)	2		bezpośrednie (przez uszkodzoną skórę)	zapalenie skóry, zakażenie uogólnione	króliki, bydło, ludzie
Parapoxvirus
Wirus Orf			bezpośrednie (przez uszkodzoną skórę)	guzkowate zapalenie skóry	bydło, ludzie
Wirus guzków dojarek	2		bezpośrednie (przez uszkodzoną skórę)	grudkowe zapalenie skóry bez gorączki	bydło, ludzie
Molluscipoxvirus
Wirus mięczaka zakaźnego	2		bezpośrednie (przez uszkodzona skórę, drogą kontaktów płciowych)	brodawkowe wykwity skórne	ludzie
Yatapoxvirus
Wirus yaba	2		bezpośrednie (przez uszkodzoną skórę), ukłucia stawonogów	choroba gorączkowa ze zmianami ospopodobnymi	małpy, ludzie występuje - Afryka
Wirus tanapox	2		bezpośrednie (przez uszkodzoną skórę), ukłucia stawonogów	choroba gorączkowa ze zmianami ospopodobnymi	małpy, ludzie
Reoviridae
Coltivirus	2		ukłucie kleszczy	gorączka kleszczowa Colorado	kleszcze, gryzonie, ludzie
Rotavirus	2		kałowo-pokarmowe powietrzno­-kropelkowe	zapalenie żołądka i jelit, biegunki	ludzie
Orbivirus	2		ukłucie krwiopijnych stawonogów	gorączki	gryzonie, komary, kleszcze, muchy piaskowe, ludzie
Reovirus	2		bezpośrednie, powietrzno­-kropelkowe	gorączki reowirusowe	ludzie
Rhabdoviridae
Wirus pęcherzykowatego zapalenia jamy ustnej (VSV) szczepy laboratoryjne	2		bezpośrednie, powietrzno­-kropelkowe	zakażenia grypopodobne, zapalenia jamy ustnej	bydło, świnie, konie, owady
Togaviridae
Alfavirus
Wirus Bebaru	2		ukłucie komarów	gorączka, zapalenie mózgu	komary, zwierzęta, ludzie występuje - Malaje
Wirus O'nyong-nyong	2		ukłucie komarów	gorączka, wysypka, bolesne zapalenie stawów	komary, zwierzęta, ludzie występuje - Afryka
Wirus Ross River	2		ukłucie komarów	gorączka, wysypka, bolesne zapalenie stawów	komary, ssaki, ludzie występuje - Australia
Wirus Sindbis	2		ukłucie komarów	gorączka, dreszcze, bóle stawów	komary, ptaki, ludzie występuje - Australia, Europa, Afryka, Azja
Rubivirus
Wirus różyczki	2	V	bezpośrednie, powietrzno­-kropelkowe	różyczka, zapalenie stawów, uszkodzenie płodu	ludzie (zwłaszcza dzieci)
Toroviridae	2		bezpośrednie, powietrzno­-kropelkowe	gorączka wirusowa, ogólne osłabienie	ludzie

Pasożyty

Szkodliwy czynnik biologiczny	Grupa zagrożenia	Oznaczenie dodatkowe	Drogi przenoszenia	Możliwe skutki działania na człowieka	Źródło/występowanie
Acanthamoeba castellani	2		bezpośrednie, powietrzno­-kropelkowe, powietrzno­-pyłowe	zapalenie płuc, mózgu, skóry u osób z obniżoną odpornością, zapalenie rogówki	gleba, ciepła woda
Ancylostoma duodenale	2		bezpośrednie (wnikanie larw przez skórę)	ankylostomoza (choroba tunelowa), anemia, biegunki, zapalenie płuc	gleba, ludzie występuje - strefa tropikalna i subtropikalna
Angiostrongylus cantonensis	2		pokarmowe (przez spożycie surowych ślimaków zawierających inwazyjne larwy)	angiostrongiloza, zapalenie jelit, rzadziej wątroby	szczury, ślimaki występuje - Azja, Ameryka
Angiostrongylus costaricensis	2		pokarmowe (przez spożycie surowych ślimaków zawierających inwazyjne larwy)	angiostrongiloza, zapalenie mózgu i opon, zakażenie oczu	szczury, ślimaki występuje - Ameryka
Ascaris lumbricoides	2	A	pokarmowe	glistnica (inwazja przewodu pokarmowego), zapalenie płuc spowodowane przez wędrujące larwy, reakcje alergiczne	gleba, ludzie
Ascaris suum	2	A	pokarmowe	zapalenie płuc, wątroby, reakcje alergiczne	gleba, świnie
Babesia divergens	2		ukłucie kleszczy	babezjoza, niedokrwistość hemolityczna, żółtaczka, niewydolność nerek	kleszcze, gryzonie, bydło
Babesia microti	2		ukłucie kleszczy	babezjoza, niedokrwistość hemolityczna, żółtaczka, niewydolność nerek	kleszcze, gryzonie, bydło
Balantidium coli	2		pokarmowe	biegunka, czerwonka	ludzie
Brugia malayi	2		ukłucie komarów	filarioza malajska, zapalenie i obrzęk węzłów chłonnych, wodniak jądra, słoniowacizna	komary, psy, koty, małpy, ludzie występuje - Azja
Brugia pahangi	2		ukłucie komarów	zapalenie i obrzęk węzłów chłonnych, wodniak jądra, słoniowacizna	komary, psy, koty, małpy, ludzie występuje - Azja
Brugia timori	2		ukłucie komarów	zapalenie i obrzęk węzłów chłonnych, wodniak jądra, słoniowacizna	komary, psy, koty, małpy, ludzie występuje - Azja
Capillaria philippinensis	2		pokarmowe	zapalenie jelita cienkiego	ryby słodkowodne, ludzie występuje - Azja, Oceania
Capillaria spp.	2		pokarmowe	zakażenie przewodu pokarmowego i innych narządów	szczury, gleba, ludzie występuje - strefa tropikalna i subtropikalna
Clonorchis sinensis	2		pokarmowe	zarobaczenie wątroby i przewodów żółciowych	ślimaki, słodkowodne ryby, ludzie występuje - Wschodnia Azja
Clonorchis viverrini	2		pokarmowe	zarobaczenie wątroby	ślimaki, słodkowodne ryby, ludzie
Cryptosporidium parvum	2		pokarmowo-wodne, rzadziej bezpośrednie, powietrzno­-pyłowe, powietrzno­-kropelkowe	zapalenie żołądka, jelit, biegunki	gryzonie, bydło, konie, drób, ludzie
Cryptosporidium spp.	2		pokarmowo-wodne, rzadziej bezpośrednie, powietrzno­-pyłowe, powietrzno­-kropelkowe	zapalenie żołądka, jelit, biegunki	gryzonie, bydło, konie, drób, ludzie
Cyclospora cayetanensis	2		pokarmowo-wodne	zapalenie jelit, żołądka, biegunki	zwierzęta, ludzie
Dipetalonema streptocerca	2		ukłucie komarów	zapalenie jamy otrzewnowej i innych jam ciała	komary, zwierzęta kręgowe, ludzie występuje - strefa tropikalna i subtropikalna
Diphyllobothrium latum	2		pokarmowe	tasiemczyca jelita cienkiego	skorupiaki, słodkowodne ryby, psy, koty, ludzie
Dracunculus medinensis	2		pokarmowo-wodne	zapalenie skóry i tkanki podskórnej	skorupiaki, ludzie występuje - Afryka, Azja
Entamoeba histolytica	2		pokarmowo-wodne, bezpośrednie	czerwonka pełzakowa	gryzonie, lisy, psy, wilki
Fasciola gigantica	2		pokarmowe	zapalenie wątroby	rośliny wodne, ślimaki, ssaki
Fasciola hepatica	2		pokarmowe	zapalenie wątroby	rośliny wodne, ślimaki, owce, bydło
Fasciolopsis buski	2		pokarmowe	zapalenie jelita cienkiego	rośliny wodne, ślimaki, świnie występuje - Azja
Giardia lamblia (Giardia intestinalis)	2		pokarmowo-wodne	zapalenie błony śluzowej dwunastnicy i jelita czczego z biegunką ostrą lub przewlekłą	ludzie
Hymenolepis diminuta	2		pokarmowe (przypadkowe połknięcie zakażonego owada)	tasiemczyca jelita cienkiego	owady żerujące na ziarnie zbóż, gryzonie, ludzie
Hymenolepis nana	2		pokarmowe (przypadkowe połknięcie zakażonego owada)	tasiemczyca jelita cienkiego	owady żerujące na ziarnie zbóż, gryzonie, ludzie
Leishmania ethiopica	2		ukłucie much piaskowych	wrzód wschodni, owrzodzenia, niekiedy rozsiane zmiany guzkowe	muchy, piaskowe ssaki występuje - Afryka, Azja
Leishmania mexicana	2		ukłucie much piaskowych	owrzodzenie (głównie ucha), niekiedy rozsiane zmiany guzkowe	muchy, piaskowe ssaki występuje - Ameryka Południowa i Środkowa
Leishmania peruviana	2		ukłucie much piaskowych	owrzodzenia	muchy, piaskowe ssaki występuje - Ameryka Południowa
Leishmania tropica	2		ukłucie much piaskowych	wilgotny wrzód wschodni	muchy, piaskowe ssaki występuje - Afryka, Azja
Leishmania major	2		ukłucie much piaskowych	suchy wrzód wschodni, owrzodzenia	muchy, piaskowe ssaki występuje - Afryka, Azja
Leishmania spp.	2		ukłucie much piaskowych	inwazja wątroby, śledziony, szpiku kostnego, gruczołów chłonnych	muchy, piaskowe ssaki występuje - strefa tropikalna i subtropikalna
Loa loa	2		ukłucie much	guzki kalabarskie, zarobaczenie oczu	muchy, ludzie występuje - Afryka
Mansonella ozzardi	2		ukłucie komarów	zapalenie jamy otrzewnowej i innych jam ciała	komary, ludzie występuje - Ameryka Południowa i Środkowa
Mansonella perstans	2		ukłucie komarów	zapalenie jamy otrzewnowej i innych jam ciała	komary, ludzie występuje - Ameryka Południowa, Afryka
Necator americanus	2		bezpośrednie	anemia, biegunki, zapalenie płuc	gleba, ludzie występuje - strefa tropikalna i subtropikalna
Onchocerca volvulus	2		ukłucie meszek	onchocerkoza (ślepota rzeczna) - guzki skórne, ślepota, zapalenie skóry	meszki
Opisthorchis felineus	2		pokarmowe	zarobaczenie wątroby	słodkowodne ryby, koty
Opisthorchis spp.	2		pokarmowe	zarobaczenie wątroby	słodkowodne ryby, ssaki
Paragonimus westermani	2		pokarmowe	zarobaczenie płuc, rzadziej mózgu i innych narządów	skorupiaki, ślimaki, ssaki
Plasmodium spp. (ludzki i małpi)	2		ukłucie komarów	malaria	komary, ludzie
Sarcocystis suihominis	2		pokarmowe	zapalenie mięśni, uszkodzenie mięśnia serca, obrzęki podskórne	bydło, świnie, owce, konie, psy, koty, ludzie
Schistosoma haematobium	2		bezpośrednie	schistosomatoza pęcherza moczowego i jelit	ślimaki słodkowodne, ludzie występuje - Afryka, kraje Bliskiego Wschodu
Schistosoma intercalatum	2		bezpośrednie	schistosomatoza jelit, wątroby, śledziony, nerek	ślimaki słodkowodne, ludzie występuje - Afryka równikowa
Schistosoma japonicum	2		bezpośrednie	schistosomatoza jelit, wątroby, śledziony, nerek	ślimaki słodkowodne, ludzie występuje - wschodnia Azja, Oceania
Schistosoma mansoni	2		bezpośrednie	schistosomatoza jelit, wątroby, śledziony, nerek	ślimaki słodkowodne, ludzie występuje - Afryka, kraje Bliskiego Wschodu, Ameryka Południowa i Środkowa
Schistosoma mekongi	2		bezpośrednie	schistosomatoza jelit, wątroby, śledziony, nerek	ślimaki słodkowodne, ludzie występuje - południowo-wschodnia Azja
Strongyloides stercoralis	2		bezpośrednie (wnikanie larw filarioidalnych przez skórę)	zapalenie jelit, zapalenie płuc, biegunki, rzadziej zapalenie opon	gleba, psy, ludzie
Strongyloides spp.	2		bezpośrednie (wnikanie larw filarioidalnych przez skórę)	zapalenie jelit, zapalenie płuc, biegunki, rzadziej zapalenie opon	gleba, psy, ludzie
Taenia saginata	2		pokarmowe (przez spożycie niedogotowanego mięsa wołowego)	tasiemczyca jelita cienkiego	bydło, ludzie
Toxocara canis	2		pokarmowe	toksokaroza, zarażenie wątroby, śledziony, oka, mózgu, opon mózgowo­-rdzeniowych, płuc larwami migrującymi	gleba, psy, ludzie
Toxoplasma gondii	2		bezpośrednie	toksoplazmoza	koty, psy, owce, świnie, bydło, gryzonie, ludzie
Trichinella spiralis	2		pokarmowe (przez spożycie niedogotowanego mięsa wieprzowego)	włośnica	świnie, szczury, ludzie
Trichuris trichiura	2		pokarmowe	włosogłówczyca jelita cienkiego, biegunki, anemia	ludzie
Trypanosoma brucei brucei	2		ukłucie much Tse-Tse	śpiączka afrykańska, zapalenie centralnego układu nerwowego	muchy Tse-Tse, ssaki, ludzie występuje - Afryka
Trypanosoma brucei gambiense	2		ukłucie much Tse-Tse	śpiączka afrykańska, zapalenie centralnego układu nerwowego	muchy Tse-Tse, ssaki, ludzie występuje - Afryka Zachodnia
Wuchereria bancrofti	2		ukłucie komarów	zapalenie i obrzęk węzłów chłonnych, gorączka, słoniowacizna	komary, małpy, ludzie występuje - strefa tropikalna i subtropikalna

Grzyby

Szkodliwy czynnik biologiczny	Grupa zagrożenia	Oznaczenie dodatkowe	Drogi przenoszenia	Możliwe skutki działania na człowieka	Źródło/występowanie
Aspergillus fumigatus	2	A	powietrzno­-pyłowe, powietrzno­-kropelkowe	aspergilloza płuc, alveolitis allergica, astma, alergiczny nieżyt nosa, wytwarza mikotoksyny	gleba, surowce roślinne, kompost, odpady, drewno
Candida albicans	2	A	bezpośrednie	kandydoza skóry, paznokci, jamy ustnej, pochwy, rzadziej narządów wewnętrznych, zwykle oportunistyczne w specyficznych warunkach mikroklimatycznych (wysoka wilgotność i temperatura), endogenne reakcje alergiczne	zwierzęta, ludzie
Candida tropicalis	2		bezpośrednie	kandydoza skóry, paznokci, jamy ustnej, pochwy, rzadziej narządów wewnętrznych, zwykle oportunistyczne w specyficznych warunkach mikroklimatycznych (wysoka wilgotność i temperatura)	zwierzęta, ludzie
Cryptococcus neoformans var. neofonnans (Filobasidiella neofonnans var. neofonnans)	2	A	bezpośrednie, powietrzno­-pyłowe, rzadziej pokarmowe	zapalenie płuc i opon mózgowo-rdzeniowych	gleba, rośliny, pył, odchody ptaków, zwierzęta
Cryptococcus neoformans var. gattii (Filobasidiella bacillispora)	2	A	bezpośrednie, powietrzno­-pyłowe, rzadziej pokarmowe	zapalenie płuc i opon mózgowych	szczątki roślin (drzew eukaliptusowych) występuje - Australia
Emmonsia parva var. parva	2		bezpośrednie, powietrzno­-pyłowe	adiaspiromykoza	gleba, ssaki
Emmonsia parva var. crescens	2		bezpośrednie, powietrzno­-pyłowe	adiaspiromykoza	gleba, ssaki
Epidermophyton floccosum	2	A	bezpośrednie	grzybica skóry, skórne reakcje alergiczne	ludzie
Fonsecaea compacta	2		bezpośrednie	chromoblastomykoza - zakażenia skóry i tkanki podskórnej	gleba, szczątki roślinne
Fonsecaea pedrosoi	2		bezpośrednie	chromoblastomykoza - zakażenia skóry i tkanki podskórnej	gleba, szczątki roślinne
Madurella grisea	2		bezpośrednie	maduromikoza - zakażenia skóry i tkanki podskórnej (najczęściej stóp) z charakterystycznym czarnym przebarwieniem	gleba, szczątki roślinne występuje - Ameryka Północna
Madurella mycetomatis	2		bezpośrednie	maduromikoza - zakażenia skóry i tkanki podskórnej (najczęściej stóp) z charakterystycznym czarnym przebarwieniem	gleba, szczątki roślinne występuje - Afryka, Azja
Microsporum spp.	2	A	bezpośrednie	zakażenia skóry, działanie alergizujące	ptaki, ssaki
Neotestudina rosatii	2		bezpośrednie	maduromikoza - zakażenia skóry i tkanki podskórnej (najczęściej stóp)	gleba, szczątki roślinne
Penicillium marneffei	2	A	powietrzno­-pyłowe, powietrzno­-kropelkowe	grzybica płuc, rzadziej innych narządów, reakcje alergiczne układu oddechowego	gryzonie
Scedosporium apiospermum (Pseudallescheria boydii)	2		bezpośrednie (przez uszkodzoną skórę)	maduromikoza - zakażenia skóry i tkanki podskórnej (najczęściej stóp), rzadziej zakażenia płuc i innych narządów	gleba, szczątki roślinne, gnojowica, ścieki, drewno
Scedosporium prolificans (inflatum)	2		bezpośrednie (przez uszkodzoną skórę)	maduromikoza - zakażenia skóry i tkanki podskórnej (najczęściej stóp), rzadziej zakażenia płuc i innych narządów	gleba, szczątki roślinne, gnojowica, ścieki, drewno
Sporothrix schenckii	2		bezpośrednie	przewlekła choroba naczyń i węzłów chłonnych skóry i tkanki podskórnej, płuc, błon śluzowych, kości i innych narządów	gleba, rośliny, rozkładające się surowce roślinne, drewno
Trichophyton rubrum	2		bezpośrednie	grzybica skóry (dermatofitoza)	ludzie
Trichophyton spp.	2		bezpośrednie	grzybica skóry (dermatofitoza)	zwierzęta, ludzie

Szkodliwe czynniki biologiczne zakwalifikowane do grupy 3 zagrożenia - Bakterie i podobne organizmy

Szkodliwy czynnik biologiczny	Grupa zagrożenia	Oznaczenie dodatkowe	Drogi przenoszenia	Możliwe skutki działania na człowieka	Źródło/występowanie
Bacillus anthracis	3		bezpośrednie, powietrzno­-pyłowe, pokarmowe	wąglik - postać skórna, płucna, jelitowa	pył, gleba woda, rośliny produkty zwierzęce, bydło, owce
Brucella abortus	3		bezpośrednie (przez pozornie nieuszkodzoną skórę i błony śluzowe) powietrzno­-kropelkowe	brucelloza, przewlekłe stany zapalne różnych narządów	bydło
Brucella canis	3		bezpośrednie przez pozornie nieuszkodzoną skórę, powietrzno­-kropelkowe	brucelloza, falista gorączka, przewlekłe stany zapalne różnych narządów	bydło
Brucella melitensis	3		bezpośrednie przez pozornie nieuszkodzoną skórę, powietrzno­-kropelkowe	brucelloza, falista gorączka, przewlekłe stany zapalne różnych narządów	owce, kozy występuje - Azja, Ameryka Południowa, kraje śródziemnomorskie
Brucella suis	3		bezpośrednie przez pozornie nieuszkodzoną skórę, powietrzno­-kropelkowe	brucelloza, falista gorączka, przewlekłe stany zapalne różnych narządów	świnie, świnki morskie, zające
Burkholderia mallei (Pseudomonas mallei)	3		bezpośrednie (przez pozornie nieuszkodzoną skórę), powietrzno­-kropelkowe	nosacizna, gorączka, wrzodziejące grudki na skórze	konie, osły, muły
Burkholderia pseudomallei (Pseudomonas pseudomallei)	3		bezpośrednie (przez pozornie nieuszkodzoną skórę), powietrzno­-kropelkowe, powietrzno­-pyłowe	melioidoza - ostre lub przewlekłe zapalenie węzłów chłonnych	gryzonie występuje - Azja południowo-wschodnia
Chlamydia psittaci (szczep avian)	3		powietrzno­-pyłowe, powietrzno­-kropelkowe	śródmiąższowe zapalenie płuc	kaczki, kury, papugi, gołębie, indyki, gęsi
Coxiella burnetii	3		bezpośrednie, powietrzno­-pyłowe, ukłucie kleszczy, pokarmowe (przez mleko owcze)	gorączka Q	kleszcze, gryzonie, bydło, owce
Escherichia coli, szczepy verocytotoksyczne lub enterotoksyczne (np.: 0157:H7, 0124 lub 0123)	3**		bezpośrednie, powietrzno­-kropelkowe, pokarmowe	krwotoczne zapalenie okrężnicy (krwawa biegunka), hemolityczna uremia, zatrucia silnymi enterotoksynami białkowymi, reakcje immunotoksyczne wywołane endotoksyną (często zakażenia szpitalne)	kał, gleba, woda, ścieki zwierzęta, ludzie
Francisella tularensis (Typ A)	3		bezpośrednie (przez pozornie nieuszkodzoną skórę i błony śluzowe) powietrzno­-kropelkowe, powietrzno­-pyłowe	tularemia, postać gruczołowo-wrzodziejąca, durowa i płucna	woda, gleba, pył, kleszcze, drobne gryzonie, zające, owce
Mycobacterium africanum	3	V	powietrzno­-kropelkowe	gruźlica płuc, rzadziej innych narządów	ludzie występuje - Afryka
Mycobacterium bovis (z wyjątkiem szczepu BCG)	3	V	kontakt bezpośredni, powietrzno­-kropelkowe, pokarmowe (mleko)	gruźlica płucna i pozapłucna (kostno-stawowa, węzłów chłonnych, skóry i opon mózgowo-rdzeniowych)	zwierzęta
Mycobacterium leprae	3		bezpośrednie, przez nienaruszoną skórę, błony śluzowe, rany, powietrzno­-kropelkowe	trąd	zwierzęta, ludzie
Mycobacterium microti	3**		bezpośrednie, powietrzno­-kropelkowe	mikobakterioza	gryzonie
Mycobacterium tuberculosis	3	V	powietrzno­-kropelkowe	gruźlica płuc, rzadziej innych narządów	małpy, ludzie
Mycobacterium ulcerans	3**		bezpośrednie	mikobakterioza skóry	ludzie
Rickettsia akari	3**		ukłucie roztoczy	ospa riketsjowa	roztocza
Rickettsia canada	3**		ukłucie kleszczy	gorączka wysypkowa	kleszcze, gryzonie występuje - Ameryka Północna
Rickettsia conorii	3		ukłucie kleszczy	gorączka śródziemnomorksa	kleszcze, ssaki występuje - Afryka, Basen Morza Śródziemnego, Indie
Rickettsia montana	3**		ukłucie kleszczy	gorączka wysypkowa	kleszcze występuje - Ameryka Północna
Rickettsia typhi (Rickettsia mooseri)	3		wtarcie kału pcheł	dur wysypkowy (plamisty)	pchły, wszy, szczury
Rickettsia prowazekii	3		wtarcie kału wszy	dur wysypkowy (plamisty)	pchły, wszy, szczury
Rickettsia rickettsii	3		ukłucie kleszczy	gorączka wysypkowa Gór Skalistych	kleszcze występuje - Ameryka Północna
Rickettsia tsutsugamushi	3		ukłucie roztoczy	japońska gorączka rzeczna	roztocza, gryzonie występuje - Azja, Oceania
Salmonella typhi	3**	V	pokarmowo-wodne, rzadko powietrzno­-kropelkowe	dur brzuszny	gleba, woda, ścieki, produkty roślinne i zwierzęce, ludzie
Shigella dysenteriae (Typ 1)	3**	T	pokarmowo-wodne	czerwonka bakteryjna (zapalenie jelita grubego z krwawą biegunką)	ludzie
Yersinia pestis	3	V	ukłucie pcheł, powietrzno­-kropelkowe	dżuma	pchły, szczury
(**) czynniki biologiczne zakwalifikowane do grupy 3(**) zagrożenia mogące stanowić ograniczone ryzyko zakażenia dla pracowników, gdyż nie są zazwyczaj przenoszone drogą powietrzną

Wirusy

Szkodliwy czynnik biologiczny	Grupa zagrożenia	Oznaczenie dodatkowe	Drogi przenoszenia	Możliwe skutki działania na człowieka	Źródło/występowanie
Arenaviridae
1. Zespół wirusów LCMV-LASV (arenawirusy starego świata)
Wirus limfocytowego zapalenia opon mózgowych (LCM)	3		bezpośrednie, powietrzno­-pyłowe	limfocytarne zapalenie opon i splotów naczyniowych	gryzonie, ludzie
Wirus Mopeia	3		bezpośrednie, powietrzne	gorączka krwotoczna	gryzonie, ludzie
2. Zespół wirusów Tacaribe (arenawirusy nowego świata)
Wirus Flexal	3		bezpośrednie, powietrzne	gorączka krwotoczna	gryzonie, ludzie
Bunyaviridae
Bunyavirus
Wirus Oropouche	3		ukłucie kuczmanów	gorączka wysypkowa, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych	kuczmany, ludzie występuje - Ameryka Południowa
Hantavirus
Wirus Hantaan (koreańska gorączka krwotoczna)	3		bezpośrednie, powietrzno­-pyłowe, powietrzno­-kropelkowe	gorączka krwotoczna z zespołem nerkowym, zespół płucny	gryzonie, ludzie występuje - Azja
Wirus Dobrava-Belgrad	3		bezpośrednie, powietrzno­-pyłowe, powietrzno­-kropelkowe	gorączka krwotoczna z zespołem nerkowym	gryzonie, ludzie występuje - Azja, Europa
Wirus Sin Nombre (poprzednio Muerto Canyon)	3		bezpośrednie, powietrzno­-pyłowe, powietrzno­-kropelkowe	gorączka krwotoczna z zespołem nerkowym, zespół płucny	gryzonie, ludzie występuje - Ameryka
Wirus Puumala	3		bezpośrednie, powietrzno­-pyłowe, powietrzno­-kropelkowe	gorączka krwotoczna z zespołem nerkowym	gryzonie, ludzie
Wirus Seoul	3		bezpośrednie, powietrzno­-pyłowe, powietrzno­-kropelkowe	gorączka krwotoczna z zespołem nerkowym	gryzonie, ludzie występuje - Azja, Europa
Phlebovirus
Gorączka doliny Rift	3	V	ukłucie komarów, krew zwierząt	gorączka krwotoczna, zapalenie mózgu, ślepota	komary, bydło, owce, kozy, ludzie występuje - Afryka, kraje Bliskiego Wschodu
Caliciviridae
Wirus zapalenia wątroby typu E	3**		pokarmowe	zapalenia wątroby	świnie, ludzie
Coronaviridae
Wirus SARS	3		powietrzno­-kropelkowe	choroby górnych dróg oddechowych	zwierzęta, ludzie
Flaviviridae
Wirus australijskiego zapalenia mózgu (wirus zapalenia mózgu doliny Murray)	3		ukłucie komarów	zapalenie mózgu	komary występuje - Australia
Wirus kleszczowego zapalenia mózgu wariant środkowoeuropejski	3**	V	ukłucie kleszczy, (pokarmowe przez mleko kozie)	zapalenie mózgu, gorączka	kleszcze, inne ssaki, ludzie
Wirus Absettarov	3		ukłucie kleszczy	gorączka krwotoczna, zapalenie mózgu	kleszcze, zwierzęta, ludzie
Wirus Hanzalova	3		ukłucie kleszczy	gorączka krwotoczna, zapalenie mózgu	kleszcze, zwierzęta, ludzie
Wirus Hypr	3		ukłucie kleszczy	gorączka krwotoczna, zapalenie mózgu	kleszcze, zwierzęta, ludzie
Wirus Kumlinge	3		ukłucie kleszczy	gorączka krwotoczna, zapalenie mózgu	kleszcze, zwierzęta, ludzie
Wirus Dengue typu 1-4	3		ukłucie komarów	gorączka z wysypką, gorączka krwotoczna, zespół wstrząsowy	komary, ludzie
Wirus zapalenia wątroby typu C	3**	D	bezpośrednie (skaleczenie), przez krew i inne płyny ustrojowe człowieka	zapalenie wątroby, częsta postać przewlekła, marskość, rak wątroby	ludzie
Wirus zapalenia wątroby typu G	3**		bezpośrednie (skaleczenie), przez krew i inne płyny ustrojowe człowieka	zapalenie wątroby	ludzie
Wirus japońskiego zapalenia mózgu typu B	3	V	ukłucie komarów	zapalenie mózgu	komary występuje - Azja
Wirus lasu Kyasanur	3	V	ukłucie kleszczy	gorączka krwotoczna, zapalenie mózgu	kleszcze, gryzonie, małpy, ludzie występuje - Indie
Wirus Louping ill (choroby skokowej owiec)	3**		ukłucie kleszczy	gorączka krwotoczna	kleszcze, owce występuje - Wyspy Brytyjskie
Wirus Powassan	3		ukłucie kleszczy	zapalenie mózgu	kleszcze, gryzonie, ludzie występuje - Ameryka Północna
Wirus Rocio	3		ukłucie komarów	zapalenie mózgu	komary, ptaki, ludzie występuje - Ameryka Południowa
Wirus zapalenia mózgu St. Louis	3		ukłucie kleszczy, pokarmowe (przez mleko kozie)	zapalenie mózgu	kleszcze, ssaki, ludzie
Wirus Wesselsbron	3**		ukłucie komarów	gorączka z bólami mięśni i głowy	komary, owce, ludzie występuje - Afryka
Wirus zapalenia mózgu zachodniego Nilu	3		ukłucie komarów	gorączka z limfadenopatią i wysypką	komary, ptaki, ludzie występuje - Afryka, kraje Bliskiego Wschodu, Europa
Wirus żółtej gorączki	3	V	ukłucie komarów	gorączka krwotoczna, zapalenie wątroby	komary, małpy, ludzie występuje - Ameryka Południowa, Afryka
Hepaadenaviridae
Wirus zapalenia wątroby typu B	3**	V, D	bezpośrednie (skaleczenie), przez krew i inne płyny ustrojowe człowieka	zapalenie wątroby, częsta postać przewlekła, marskość, rak wątroby	kaczki, gryzonie, ludzie
Wirus zapalenia wątroby typu D (Delta)	3**	V, D (b)	bezpośrednie (skaleczenie), przez krew i inne płyny ustrojowe człowieka	zapalenie wątroby, częsta postać przewlekła, marskość	ludzie
Herpesviridae
Małpi herpes wirus B (wirus B simiae)	3		bezpośrednie (pogryzienia przez małpy, skaleczenia)	zapalenie rdzenia kręgowego, przeważnie śmiertelne	małpy, hodowle tkanek małpich, ludzie
Picornaviridae
Wirus polio, dzikie szczepy	3		bezpośrednie, powietrzno­-kropelkowe, pokarmowe	gorączka, zapalenie mózgu i opon mózgowo-rdzeniowych, paraliż	ścieki, ludzie
Poxviridae
Wirus ospy małp	3	V	bezpośrednie, powietrzno­-kropelkowe	zapalenie płuc, gorączka	małpy, ludzie występuje - Afryka
Retroviridae
Ludzkie wirusy nabytego niedoboru odporności	3**	D	bezpośrednie (przez krew, przez stosunek płciowy homo- i heteroseksualny), przez łożysko do płodu	AIDS (zespół nabytego obniżenia odporności) komórkowej przez stopniowe zniszczenie limfocytów, postępująca neuropatia, infekcje towarzyszące, rak, nowotwory, śmierć)	ludzie
Ludzki wirus limfotropowy komórek T (HTLV) typu 1 i 2	3**	D	bezpośrednie (przez krew, przez stosunek płciowy), pokarmowe (z mlekiem matki)	rak - białaczka ludzi dorosłych, zapalenie mózgu	ludzie
Małpi wirus upośledzenia odporności SIV(h)	3**		bezpośrednie	zespół nabytego obniżenia odporności	małpy
Rhabdoviridae
Wirus wścieklizny	3**	V	bezpośrednie (pogryzienie)	wścieklizna - z reguły śmiertelne zakażenie centralnego układu nerwowego	lisy, psy
Wirus pęcherzykowatego zapalenia jamy ustnej, szczepy dzikie (VSV)	3		bezpośrednie, powietrzno­-kropelkowe	zakażenia grypopodobne, zapalenia jamy ustnej	owady, bydło, świnie, konie
Togaviridae
Alfavirus
Wirus wschodniego zapalenia mózgu i rdzenia koni	3		ukłucie komarów	gorączka, zapalenie mózgu	komary, ptaki, konie, ludzie
Wirus Chikungunya	3**		ukłucie komarów	gorączka, wysypka, bolesne zapalenie stawów	komary, zwierzęta, małpy, ludzie występuje - Afryka, Azja
Wirus Everglades	3**		ukłucie komarów	gorączka	komary, zwierzęta, ludzie występuje - Ameryka
Wirus Mayaro	3		ukłucie komarów	gorączka, wysypka, bolesne zapalenie stawów	komary, małpy, ludzie występuje - Ameryka Południowa
Wirus Mucambo	3**		ukłucie komarów	gorączka	komary, zwierzęta, ludzie występuje - Ameryka Południowa
Wirus Ndumu	3		ukłucie komarów	gorączka	komary, zwierzęta, ludzie występuje - Afryka
Wirus Semliki Forest	3		ukłucie komarów	gorączka, rzadko zapalenie mózgu	komary, ptaki, ludzie występuje - Afryka
Wirus Tonate	3**		ukłucie komarów	gorączka	komary, zwierzęta, ludzie
Wirus wenezuelskiego zapalenia mózgu i rdzenia koni	3	V	ukłucie komarów	gorączka, zapalenie mózgu	komary, gryzonie, konie, ludzie występuje - Ameryka
Wirus zachodniego zapalenia mózgu i rdzenia koni	3	V	ukłucie komarów	gorączka, zapalenie mózgu	komary, ptaki, konie, ludzie występuje - Ameryka
Wirus ptasiej grypy (HPAI)	3		ukłucie komarów	gorączka, zapalenie mózgu	komary, ptaki, konie, ludzie
Wirusy niesklasyfikowane:
Jeszcze niezidentyfikowane wirusy zapalenia wątroby	3**	D	bezpośrednie (przez krew)	zapalnie wątroby	ludzie
Czynniki niekonwencjonalne kojarzone z gąbczastymi encefalopatiami przenośnymi (TSE) - priony
Choroba Creutzfeldta-Jakoba	3**	D (d)	bezpośrednie (skaleczenie, wszczepienie)	choroba Creutzfeldta-Jakoba	ludzie
Odmiana choroby Creutzfeldta-Jakoba	3**	D (d)	bezpośrednie (skaleczenie, wszczepienie)	choroba Creutzfeldta-Jakoba	bydło, ludzie
Gąbczasta encefalopatia bydła (BSE) oraz inne zwierzęce gąbczaste encefalopatie przenośne TSE	3**	D (d) (i)	bezpośrednie (skaleczenie, wszczepienie)	choroba Creutzfeldta-Jakoba	bydło, ludzie
Choroba Gerstmana-Sträussler-Scheinker (GSS)	3**	D (d)	bezpośrednie (skaleczenie, wszczepienie)	zespół Gerstmana-Sträussler-Scheinker	ludzie
Kuru	3**	D (d)	pokarmowe, bezpośrednie (skaleczenie)	kuru	ludzie
(**) czynniki biologiczne zakwalifikowane do grupy 3(**) zagrożenia mogące stanowić ograniczone ryzyko zakażenia dla pracowników, gdyż nie są zazwyczaj przenoszone drogą powietrzną

Pasożyty

Szkodliwy czynnik biologiczny	Grupa zagrożenia	Oznaczenie dodatkowe	Drogi przenoszenia	Możliwe skutki działania na człowieka	Źródło/występowanie
Echinococcus granulosus	3**		pokarmowe, powietrzno­-pyłowe (wdychanie pyłu zawierającego wyschnięty kał psów)	bąblowica wątroby, rzadziej płuc, mózgu lub innych narządów	psy, owce
Echinococcus multilocularis	3**		pokarmowe, powietrzno­-pyłowe (wdychanie pyłu zawierającego wyschnięty kał psów lub lisów)	bąblowica wątroby, rzadziej płuc, mózgu lub innych narządów	gryzonie, lisy, psy, wilki
Echinococcus vogeli	3**		pokarmowe, powietrzno­-pyłowe (wdychanie pyłu zawierającego wyschnięty kał psów lub lisów)	bąblowica wątroby, rzadziej płuc, mózgu lub innych narządów	lisy, gryzonie, psy
Leishmania brasiliensis	3**		ukłucie much piaskowych	leiszmanioza skórna -owrzodzenia, rozsiane zmiany guzkowe	muchy piaskowe, ssaki występuje - Ameryka Południowa
Leishmania donovani	3**		ukłucie much piaskowych	leiszmanioza trzewna -zapalenie wątroby, śledziony, szpiku kostnego, gruczołów chłonnych	muchy piaskowe, ssaki występuje - strefa tropikalna i subtropikalna
Naegleria fowleri	3		bezpośrednie, powietrzno­-kropelkowe, powietrzno­-pyłowe	pełzakowe zapalenie mózgu i opon	gleba, ciepła woda
Plasmodium falciparum	3**		ukłucie komarów	zimnica (malaria)	komary, ludzie
Taenia solium	3**		pokarmowe	tasiemczyca jelita cienkiego, wągrzyca - zarażenie larwami tasiemca mózgu, opon mózgowo-rdzeniowych, oka, mięśni i tkanki podskórnej	świnie, ludzie
Trypanosoma brucei rhodesiense	3**		ukłucie much Tse-Tse	śpiączka afrykańska -zapalenie centralnego układu nerwowego o ciężkim przebiegu	muchy Tse-Tse, ssaki, ludzie występuje - Afryka Wschodnia
Trypanosoma cruzi	3		bezpośrednie wtarcie do skóry lub błon śluzowych kału zarażonych pluskwiaków	choroba Chagasa - zapalenie mięśnia sercowego i innych mięśni, węzłów chłonnych i innych narządów wewnętrznych	pluskwiaki krwiopijne, ssaki, ludzie występuje - Ameryka Południowa
(**) czynniki biologiczne zakwalifikowane do grupy 3(**) zagrożenia mogące stanowić ograniczone ryzyko zakażenia dla pracowników, gdyż nie są zazwyczaj przenoszone drogą powietrzną

Grzyby

Szkodliwy czynnik biologiczny	Grupa zagrożenia	Oznaczenie dodatkowe	Drogi przenoszenia	Możliwe skutki działania na człowieka	Źródło/występowanie
Blastomyces dermatitidis (Ajellomyces dermatitidis)	3		powietrzno­-pyłowe	zakażenia płuc, skóry, układu kostnego i innych narządów	gleba występowanie - Ameryka
Cladophialophora bantiana (uprzednio: Xylohypha bantiana, Cladosporium bantianum lub trichoides)	3		bezpośrednie	zakażenia skóry i innych narządów wewnętrznych	rośliny, drewno
Coccidioides immitis	3	A	powietrzno­-pyłowe	ostra choroba płuc, reakcje alergiczne	gleba występowanie - Ameryka
Histoplasma capsulatum var. capsulatum (Ajellomyces capsulatus)	3		powietrzno­-pyłowe	zakażenie płuc, rzadziej innych narządów	gleba, pierze, nawóz ptasi, kał nietoperzy, rozkładające się drewno występowanie - Ameryka
Histoplasma capsulatum duboisii	3		powietrzno­-pyłowe	zakażenie skóry, kości, węzłów limfatycznych, rzadziej układu oddechowego	gleba, pierze, nawóz ptasi, kał nietoperzy, rozkładające się drewno występowanie - Afryka
Paracoccidioides brasiliensis	3		powietrzno­-pyłowe, bezpośrednie	zakażenie skóry, płuc, węzłów limfatycznych, błon śluzowych i innych narządów	gleba, szczątki roślinne występowanie - Ameryka Południowa

Szkodliwe czynniki biologiczne zakwalifikowane do grupy 4 zagrożenia

Wirusy

Szkodliwy czynnik biologiczny	Grupa zagrożenia	Oznaczenie dodatkowe	Drogi przenoszenia	Możliwe skutki działania na człowieka	Źródło/występowanie
Arenaviridae
1. Zespół wirusów LCM-LASV (arenawirusy starego świata)
Wirus gorączki Lassa	4		bezpośrednie (skaleczenia), powietrzne	gorączka Lassa	zwierzęta, ludzie występowanie - Afryka Zachodnia
2. Zespół wirusów Tacaribe (arenawirusy nowego świata)
Wirus Guanarito	4		bezpośrednie (skaleczenia),powietrzne	wenezuelska gorączka krwotoczna	gryzonie, ludzie występowanie - Ameryka Południowa
Wirus Juni	4		bezpośrednie (skaleczenia),powietrzne	argentyńska gorączka krwotoczna	gryzonie, ludzie występowanie - Ameryka Południowa
Wirus Sabia	4		bezpośrednie (skaleczenia), powietrzne	gorączka krwotoczna	gryzonie, ludzie
Wirus Machupo	4		bezpośrednie (skaleczenia), powietrzne	boliwijska gorączka krwotoczna	gryzonie, ludzie występowanie - Ameryka Południowa
Bunyaviridae
Nairovirus
Wirus krymsko-kongijskiej gorączki krwotocznej (CCHF)	4		ukłucie kleszczy	gorączka krwotoczna	kleszcze, ludzie występowanie - Azja, Europa, Afryka
Filoviridae
Wirus Ebola	4		bezpośrednie (ugryzienie przez małpę, skaleczenie), powietrzno­-kropelkowe	gorączka krwotoczna o ciężkim, często śmiertelnym przebiegu	małpy, ludzie występowanie - Afryka
Wirus Marburg	4		bezpośrednie (ugryzienie przez małpę, skaleczenie), powietrzno­-kropelkowe	gorączka krwotoczna o ciężkim, często śmiertelnym przebiegu	małpy, ludzie występowanie - Afryka
Flaviviridae
Wirus omskiej gorączki krwotocznej	4	V (a)	ukłucie kleszczy	gorączka krwotoczna, zapalenie mózgu	kleszcze, piżmaki, ludzie występowanie - Syberia
Wirus rosyjskiego wiosenno-letniego zapalenia mózgu (TBE)	4	V (a)	ukłucie kleszczy, pokarmowe	zapalenie mózgu	kleszcze, gryzonie, ludzie występowanie - Europa, Azja
Paramyxoviridae
Hendravirus
Koński morbilliwirus (wirus Hendra)	4		bezpośrednie	zapalenie mózgu	konie, ludzie
Poxviridae
Wirus ospy (variola major i minor)	4	V	bezpośrednie	ospa	ludzie

Wyjaśnienie oznaczeń dodatkowych stosowanych w wykazie:

A - możliwe efekty alergiczne.D - wykaz pracowników narażonych na działanie tego czynnika biologicznego ma być przechowywany przez okres dłuższy niż 10 lat po zakończeniu ostatniego zanotowanego przypadku narażenia.T - produkcja toksyn.V - dostępna skuteczna szczepionka.(a) - Kleszczowe zapalenie mózgu.(b) - Wirus zapalenia wątroby typu D może spowodować chorobę u pracowników tylko w przypadku jednoczesnego lub wtórnego zakażenia spowodowanego wirusem zapalenia wątroby typu B. Szczepienie przeciwko wirusowi zapalenia wątroby typu B zabezpieczy więc pracowników, którzy nie zostali zakażeni wirusem zapalenia wątroby typu B, przeciwko wirusowi zapalenia wątroby typu D (Delta).(c) - Tylko typy A i B.(d) - Zalecane przy pracy wymagającej bezpośredniego kontaktu z tymi czynnikami.(e) - Zidentyfikowano dwa wirusy: jeden typu buffalopox i drugi - odmiana wirusa Vaccinia.(f) - Odmiana wirusa ospy krowiej.(g) - Odmiana wirusa Vaccinia.(h) - Nie ma dowodów na występowanie u ludzi choroby wywołanej przez retrowirusy występujące u małp. Zapobiegawczo dla prac przy nich zalecany jest poziom hermetyczności 3.(i) - Nie ma dowodów na występowanie u ludzi infekcji wywoływanej przez czynniki powodujące inne gąbczaste encefalopatie przenośne (TSE). W tym przypadku stopień hermetyczności. dla czynników sklasyfikowanych w grupie 3(**) zagrożenia jest zalecany jako środek ostrożności w pracy laboratoryjnej, z wyjątkiem pracy laboratoryjnej związanej z rozpoznanym czynnikiem trzęsawki owiec, w przypadku której wystarczający jest poziom hermetyczności 2.

38

---