PORÓD FIZJOLOGICZNY I POMOC PRZY PORODZIE FIZJOLOGICZNYM U KLACZY

PORÓD FIZJOLOGICZNY( partus normalis)

- poród, w czasie którego dojrzały płód, jego błony płodowe i zawarte w nich wody płodowe są wydalane do środowiska zewnętrznego przy użyciu naturalnych sił matki i przez naturalne drogi rodne samicy

Czynniki wyzwalające poród

• Dojrzałość porodowa płodu

• Stan czynnościowy narządów płciowych samicy

• Płodowy układ podwzgórze-przysadka-nadnercza

• Gestageny i estrogeny jednostki płodowo-łożyskowej i jajnika

• Prostaglandyny (PGF2)

• Oksytocyna przysadkowa matki

Dojrzałość porodowa płodu

• Waga - ciężar płodu powinien wynosić mniej niż 10% ciężaru ciała matki

ok. 40-60 kg

• Stopień owłosienia - wykształcona okrywa włosowa

• Uzębienie noworodków - 3 pary mlecznych trzonowców w żuchwie, wyrośnięte cęgi w szczęce górnej

Płodowy układ podwzgórze-przysadka-nadnercze

Przysadka płodu uwalnia pod koniec ciąży duże ilości ACTH, co świadczy o uczynnianiu się płodowego układu podwzgórze-przysadka-nadnercza („stres okołoporodowy”).

Nadnercza płodu kilkakrotnie przerastają, a poziom kortyzonu we krwi płodu i matki podnosi się.

Hormony nadnerczy płodu, przechodząc przez łożysko do krwiobiegu matki, powodują zmianę stosunku poziomów steriodów płciowych manifestujące się spadkiem poziomu progesteronu i silnym wzrostem poziomu estrogenów.

Pod wpływem kortykoidów powstające w łożysku matczynym prostaglandyny, działając luteolitycznie obniżają poziom progesteronu (ustępuje blok progesteronowy) i zwiększają produkcję estrogenów łożyskowych.

Estrogeny uczulają mięśniówkę macicy na wytwarzaną w podwzgórzu i gromadzoną w tylnym płacie przysadki mózgowej oksytocynę, która wyzwala bóle porodowe.

PORÓD - objawy zewnętrzne

• Obrzęk sromu

• Zapadnięcie krzyża

• Rozluźnienie więzadeł krzyżowo-biodrowych

• Rozwój gruczołu sutkowego: 3-6 tyg

• Na tydzień przed porodem wymię wypełnia się siarą

• Sącząca się z gruczołów sutkowych siara zasycha wokół ujścia przewodów sutkowych w postaci wosku (kropel bursztynu): 6-48 h

• Substancja woskowa pozostaje przez 12-24 h, po czym mięknie i odpada pod wpływem strumienia siary

• Naprężenie ciała, rozdęcie brzucha

• Oglądanie się na boki

• Pokładanie się i wstawanie

• Stękanie, pocenie się

• Odstawienie ogona tuż przed porodem

FAZY PORODU

• I. Faza otwierania szyjki macicznej

• II. Faza wypierania płodu

• III. Faza wypierania błon płodowych

FAZY PORODU

• I. Faza otwierania szyjki macicznej

Rozwieraniu się szyjki macicznej towarzyszą bóle porodowe rozwierające (dolores ante partum) przemieszczające płód. Skurcze rozpoczynają się w końcach rogów macicy i prowadzą do rozwarcia ujścia wewnętrznego szyjki macicy.

Wywierane na wody płodowe w czasie skurczów ciśnienie rozchodzi się równomiernie we wszystkich kierunkach (najpierw rozwiera się ujście wewn. będące miejscem najmniejszego oporu).

Skurcze początkowo są słabe, później coraz silniejsze i trwają 2-5 sek. a przerwy między nimi coraz krótsze.

Skurcz prowadzi do wklinowania się pęcherza wód płodowych do szyjki, która stopniowo ulega rozwieraniu w kierunku ujścia zewn.

Rozwieranie kończy się w chwili wyrównania średnicy ściany szyjki i pochwy.

Pękają błony płodowe, a wklinowujące się kończyny drażnią receptory w szyjce, uruchamiając odruch poróżniania i prowadząc do następnej fazy porodu.

Trwa ok. 12 h

• Niepokój, ból brzucha (skurcze macicy)

• Poty (okolica załopatkowa)

• Oglądanie się na boki

• Pokładanie się i wstawanie

• Tarzanie się

• Worek owodniowy wpukla się do szyjki macicy, pęka, wypływają wody płodowe

• Rotacja płodu do prawidłowej pozycji

• Położenie płodu- podłużne główkowe

• Postawa grzbietowo-krzyżowa

• Ułożenie - głowa, szyja i kończyny piersiowe wyciągnięte do przodu, wyprostowane

• II. Faza wypierania płodu

Odruch opróżniania (odruch Fergusona) polega na zwiotczeniu ściany pochwy i jednoczesnym kurczeniu się macicy, przy współudziale tłoczni brzusznej.

Bóle wypierające (dolores ad partum) są coraz silniejsze, a odstępy między nimi coraz krótsze.

• Oderwanie łożyska

• Wysunięcie worka owodniowego przez srom

• Przy przodowaniu główkowym najpierw pojawiają się wyprostowane kończyny piersiowe, a następnie głowa między stawami nadgarstkowymi

• Wydalenie całego źrebaka

Faza wypierania u klaczy trwa 15-30 min.

Przy komplikacjach porodowych może dojść do uszkodzenia dróg rodnych, co może doprowadzić do jałowości samicy.

• III. Faza wypierania błon płodowych

Czas trwania uzależniony jest od prawidłowych skurczów myometrium macicy. Prowadzi do wydalenia łożyska i lochii.

U klaczy 15-30 min (2-3 h) po porodzie.

• Przy braku wydalenia łożyska do 3 h od porodu wymagana jest interwencja lekarza

• Po 12 h dochodzi do komplikacji poporodowych (ochwat, zapalenie macicy, a nawet do zejścia śmiertelnego)

POŁOŻENIE - situs

Stosunek długiej osi ciała płodu do długiej osi ciała matki

• Położenie podłużne (proste):

- kierunek obu osi jest zgodny

- przodowanie główkowe lub pośladkowe

• Położenie poprzeczne lub pionowe:

- nieprawidłowe

- przodowanie brzuszne, grzbietowe lub skośne

POSTAWA - positio

Stosunek grzbietu płodu do grzbietu matki

• Postawa górna - płód zwrócony grzbietem do grzbietu matki

• Postawa dolna - grzbiet płodu przylega do dolnej ściany brzucha

• Postawy pośrednie - półboczna górna, półboczna dolna

UŁOŻENIE - habitus

Określa stosunek głowy lub kończyn płodu do jego tułowia.

Przeważnie kończyny i głowa są lekko zgięte, co odpowiada kształtowi jamy macicy.

Źrebię do momentu porodu przyjmuje w macicy położenie proste (podłużne) i postawę dolną przy zgiętych kończynach i głowie.

Tuż przed porodem płód przechodzi z postawy dolnej do górnej, z przodowaniem główkowym.

PRZYGOTOWANIE DO PORODU

• Pomieszczenia porodowe (przestronne, wyposażone w niezbędne urządzenia pomocnicze)

• Ułożenie rodzącej samicy

• Środki bezpieczeństwa

• Zastępcze wody płodowe

• Higiena porodowa

---