CR 12101-5 V 2000, NORMY(hasło NORMY)

0x08 graphic

DS-Informacja

Systemy kontroli rozprzestrzeniania dymu i ciepła - Część 5:

Wskazówki dotyczące zaleceń funkcjonalnych oraz metod obliczeniowych dla instalacji usuwających dym i ciepło

RAPORT CEN CR 12101-5

Maj 2000 r.

Wersja angielska

Systemy kontroli rozprzestrzeniania dymu i ciepła - Część 5:

Wskazówki dotyczące zaleceń funkcjonalnych oraz metod obliczeniowych dla instalacji usuwających dym i ciepło

Niniejszy raport CEN został zatwierdzony przez CEN w dniu 10 kwietnia 2000 r. Został sporządzony przez Komitet Techniczny CEN/TC 191.

Członkami CEN są krajowe organa standaryzacyjne z Austrii, Belgii, Republiki Czeskiej, Danii, Finlandii, Francji, Niemiec, Grecji, Islandii, Włoch, Luksemburga, Holandii, Norwegii, Portugalii, Hiszpanii, Szwecji, Szwajcarii oraz Zjednoczonego Królestwa.

0x01 graphic

EUROPEJSKI KOMITET NORMALIZACJI

sposób w skali globalnej zastrzeżone dla członków narodowych CEN.

Spis treści

Przedmowa....................................................................................................................................... 3

0.1 Wprowadzenie ogólne................................................................................................................ 4

1 Zakres............................................................................................................................................ 8

2 Odniesienia do norm.................................................................................................................... 8

3 Terminy, definicje, symbole i jednostki........................................................................................ 9

4 Zalecenia ogólne........................................................................................................................... 25

5 Zalecana procedura obliczeniowa.............................................. ................................................... 30

6 Zalecenia dotyczące efektywności................................................................................................ 32

7 Interakcje z innymi systemami przeciwpożarowymi oraz innymi instalacjami budynku............ 54

Załącznik A (informacyjny) Wartości domyślne szybkości uwalniania ciepła .............................. 59

Załącznik B (informacyjny) Słup dymu wznoszący się bezpośrednio znad pożaru

do zbiornika dymu............................................................................................................................ 60

Załącznik C (informacyjny) Natężenie przepływu gorących gazów

z pomieszczenia pożarowego do sąsiedniej przestrzeni................................................................... 63

Załącznik D (informacyjny) Przepływ gazów dymowych pod sklepieniem

wystającym poza otwór lub okno pomieszczenia pożarowego........................................................ 66

Załącznik E (informacyjny) Wpływ wielkości zbiornika dymu na wysokość wznoszenia

niezbędną do przeprowadzenia obliczeń związanych z rozpływnym słupem dymu....................... 69

Załącznik F (informacyjny) Zbiornik dymu oraz urządzenia do usuwania dymu i ciepła.. ............ 77

Załącznik G (informacyjny) Wpływ stref nadciśnienia oraz/lub stref zasysania na SOiUC .......... 82

Załącznik H (informacyjny) Odchylanie swobodnie zwisających kurtyn dymowych..................... 83

Załącznik I (informacyjny) Komora wyrównawcza........................................................................ 86

Załącznik J (informacyjny) Dekompresja atrium............................................................................. 88

Załącznik K (informacyjny) Współdziałanie tryskaczy, SOiUC

oraz osób prowadzących akcję gaśniczą.......................................................................................... 93

Załącznik L (informacyjny) Wpływ warstwy wypieranej na minimalne ciśnienie

zalecane dla instalacji wykorzystującej różnicę ciśnień................................................................... 95

Przedmowa

Niniejsza Norma Europejska została sporządzona przez Komitet Techniczny CEN/TC 191/SC1, Systemy kontroli rozprzestrzeniania dymu i ciepła oraz ich komponenty, którego Sekretariat prowadzony jest przez BSI.

Niniejsza Norma Europejska stanowi jedną z sześciu części Europejskiej Normy EN12101 posiadającej ogólny tytuł „Systemy kontroli rozprzestrzeniania dymu i ciepła” i obejmującej następujące osobne części:

Część 1: Specyfikacja przegród dymowych — wymagania i metody testowania.

Część 2: Specyfikacja klap dymowych usuwających dym i ciepło.

Część 3: Specyfikacja mechanicznych urządzeń usuwających dym i ciepło.

Część 4: Instalacje usuwające dym i ciepło, (grawitacyjne/mechaniczne) komponenty, odbiór i konserwacja instalacji.

Część 5: Wskazówki dotyczące zaleceń funkcjonalnych oraz metod obliczeniowych dla instalacji usuwających dym i ciepło.

Część 6: Systemy kontroli rozprzestrzeniania dymu wykorzystujące różnice ciśnień -

Projektowanie, metody obliczeniowe oraz procedury instalacji.

Norma EN 12101 została uwzględniona w serii planowanych Norm Europejskich, które mają również obejmować:

systemy CO2 (EN 12094 i EN ISO 14520)

instalacje tryskaczowe (EN 12259)

systemy proszkowe (EN 12416)

systemy ochrony przeciwwybuchowej (EN 26 184)

systemy pianowe (EN 13565)

g) stałe urządzenia gaśnicze (EN 671)

systemy tryskaczowe (EN BKWX)

Niniejsza część normy EN 12101 ogranicza się do procedur projektowych „stanu stabilnego”.

Intencją komitetu jest opublikowanie w przyszłości dodatku do normy EN 12101-5, w którym zostanie opisane wykorzystanie „rozprzestrzeniających się pożarów projektowych”.

0 Wprowadzenie

Wprowadzenie ogólne

Systemy oddymiania i usuwania ciepła (SOiUC) tworzą warstwę bezdymową nad podłożem poprzez usuwanie dymu, a przez to poprawiają warunki bezpiecznej ucieczki oraz/lub ratunku ludzi i zwierząt, a także chronią majątek i umożliwiają zwalczanie pożaru jeszcze na wczesnych etapach jego rozwoju. Usuwają one również gorące gazy uwalniane przez pożar na etapie powstawania. Instalacje wentylacyjne usuwające dym służą jednocześnie do usuwania ciepła.

Stosowanie takich instalacji w celu stworzenia obszarów bezdymowych poniżej wypieranej warstwy dymu stało się powszechne. Ich wartość związana ze wspieraniem ewakuacji ludzi z budowli, ograniczaniem uszkodzeń pożarowych oraz strat finansowych poprzez zapobieganie gromadzeniu się dymu, ułatwianie zwalczania pożarów, zmniejszanie temperatury dachu oraz opóźnianie bocznego rozprzestrzeniania się ognia została potwierdzona w sposób bezdyskusyjny. Aby uzyskać wspomniane korzyści należy upewnić się, że urządzenia usuwające dym i ciepło działają w pełnym zakresie i w sposób niezawodny przez cały okres użytkowania. SOiUC to plan rozmieszczenia sprzętu zabezpieczającego, którego celem jest odgrywanie pozytywnej roli w trakcie zagrożenia pożarowego.

Komponenty SOiUC powinny zostać zainstalowane jako część prawidłowo zaprojektowanej instalacji usuwającej dym i ciepło.

Przepływ wypieranych dzięki wysokiej temperaturze gazów dymowych w obrębie budynku zależy od właściwości takich gazów, od ścieżki przepływu (tj. od kształtu wewnętrznego oraz lokalizacji budynku), a także od strat ciepła z gazów dymowych. Na pole ciśnienia zewnętrznego dominujący wpływ ma wiatr. Co za tym idzie, jeżeli jakikolwiek SOiUC będzie musiał spełnić międzynarodowy poziom efektywności w budynku oraz poza budynkiem, projekt takiej instalacji będzie musiał bezpośrednio uwzględniać kształt budynku (od zewnątrz i od wewnątrz) oraz wpływy zewnętrzne (wiatr). To ważne, aby w procesie projektowania stosowano właściwe procedury obliczeniowe lub procedury testowania oparte na wykonanych w mniejszej skali modelach zgodnie z postanowieniami niniejszej normy.

Grawitacyjne SOiUC działają w oparciu o zasadę wypierania termicznego gazów powstających w trakcie pożaru.

Efektywność instalacji zależy od takich czynników, jak:

— temperatura dymu;

— aerodynamiczna powierzchnia czynna urządzeń do usuwania dymu i ciepła;

— wpływ wiatru;

— rozmiar, geometria oraz rozmieszczenie wlotów powietrza;

— czas włączania;

— rozmieszczenie oraz stan instalacji (na przykład rozmieszczenie oraz wymiary budynku).

W sytuacji idealnej pożar, dla którego wykonywane są obliczenia, powinien odpowiadać pod względem rozmiaru fizycznego oraz ilości wytwarzanego ciepła pożarowi, który w sposób realistyczny zmienia się w miarę upływu czasu — w obliczeniach należy uwzględnić rosnące zagrożenie dla lokatorów, majątku oraz strażaków. Tego rodzaju uwzględniające upływ czasu obliczenia „czasu do zagrożenia” zwykle muszą być porównywane z osobnymi szacunkami czasu niezbędnego do bezpiecznej ewakuacji lokatorów budynku lub zalecanym czasem niezbędnym do rozpoczęcia udanej akcji gaszenia pożaru. Te ostatnie procedury oceniania nie mieszczą się w zakresie niniejszej Normy Europejskiej. Istotne jest również, by zostały wybrane krzywe rozwoju pożaru właściwe ze względu na precyzyjnie określone uwarunkowania związane (w zależności od okoliczności) z zajętością budynku, rozmieszczeniem paliwa oraz efektywnością działania tryskaczy. Tam, gdzie tego rodzaju informacje będą dostępne, konieczne będzie przeprowadzenie takich obliczeń dla każdego z przypadków z osobna przy wykorzystaniu zalecanych procedur związanych z techniką przeciwpożarową. Nawet jednak w przypadku przyjęcia takiego podejścia w niniejszej Normie Europejskiej znaleźć można właściwe zalecenia dotyczące parametrów technicznych i efektywności (np. minimalna wysokość warstwy przejrzystej, wpływy zewnętrzne itp.).

W przypadku gdy tego rodzaju obliczenia oparte na czasie okażą się niewykonalne, możliwe będzie wykorzystanie prostszej procedury opartej na pożarze o największych prawdopodobnych rozmiarach możliwych do osiągnięcia w danych okolicznościach. Takiego zależnego od czasu lub opartego na „stanie stabilnym” projektu nie należy mylić ze stabilnymi pożarami, które natychmiast osiągają pełną wielkość, a następnie powoli się palą. Procedura zakłada raczej, że SOiUC, który jest w stanie prawidłowo funkcjonować w przypadku największego pożaru, będzie również prawidłowo funkcjonować na (zwykle następujących wcześniej) etapach, na których ma on mniejszy zasięg.

W praktyce znacznie łatwiej jest ocenić największą prawdopodobną wielkość pożaru niż ocenić prędkość rozprzestrzeniania się takiego pożaru.

Filozofie projektowe wentylacji usuwającej dym

Ochrona dróg ewakuacyjnych (bezpieczeństwo życia)

Powszechnie przyjmowane podejście do ochrony dróg ewakuacyjnych zakłada osiągnięcie pożądanej wysokości warstwy bezdymowej poniżej warstwy dymu. Celem SOiUC jest umożliwienie ciągłego korzystania z dróg ewakuacyjnych, które znajdują się w tych samych pomieszczeniach, co pożar (przykłady obejmują zamknięte centra handlowe oraz wiele atriów). Wypierany dzięki wysokiej temperaturze dym tworzy warstwę pod sufitem. Natężenie wywiewu dymu (za pośrednictwem klap dymowych lub wentylatorów) obliczane jest tak, żeby dym utrzymywał się na bezpiecznej wysokości ponad głowami ludzi korzystających z dróg ewakuacyjnych — nawet w trakcie trwania pożaru.

Kontrola temperatury

W przypadku gdy wysokość przejrzystego powietrza poniżej wypieranej termicznie warstwy dymu nie jest krytycznym parametrem projektowym, możliwe jest stosowanie tych samych procedur obliczeniowych (wzorów), co w punkcie 0.2.1, w inny sposób. Wywiew dymu można zaprojektować tak, aby osiągnąć (dla określonej wielkości pożaru) określoną wartość temperatury w warstwie wypieranej. Umożliwia to stosowanie materiałów, które w przeciwnym przypadku zostałyby uszkodzone przez gorące gazy. Typowy przykład to sytuacja, w której fasada atrium jest przeszklona szybami, które nie są ognioodporne, ale znane są z tego, że wytrzymują kontakt z gazami o temperaturze nieprzekraczającej określonej wartości. Stosowanie SOiUC umożliwiających „kontrolowanie temperatury” mogłoby w takim przypadku pozwolić np. na przyjęcie etapowej strategii ewakuacji z wyższych pięter oddzielonych od atrium wyłącznie wspomnianymi szybami.

Usprawnienie operacji zwalczania pożaru

Aby strażacy mogli z powodzeniem zwalczyć pożar w budynku, muszą najpierw doprowadzić urządzenia gaśnicze do wejść, co zapewni im dostęp do wnętrza budynku. Muszą następnie przemieścić siebie i sprzęt z takiego punktu do miejsca pożaru.

W obszernych, wielokondygnacyjnych budynkach może to trwać długo i wiązać się z przemieszczaniem się na wyższe lub niższe poziomy. Nawet w budynkach jednokondygnacyjnych znajdujący się w nich strażacy będą potrzebować m.in. wystarczającej ilości wody doprowadzanej pod odpowiednim ciśnieniem, która umożliwi im walkę z pożarem. Obecność ciepła i dymu może również poważnie utrudniać i opóźniać działania strażaków mające na celu ratowanie osób i gaszenie pożaru. Akcję gaśniczą ułatwi również zainstalowanie instalacji usuwających ciepło i dym zalecanych w związku z ochroną dróg ewakuacyjnych lub ochroną majątku. Możliwe jest zaprojektowanie SOiUC podobnego do opisanego w punkcie 0.2.1 w celu zapewnienia strażakom obszaru przejrzystego powietrza poniżej wypieranej warstwy dymu, dzięki czemu będą mogli łatwiej i szybciej znaleźć i ugasić pożar. Projekty zakładające „kontrolowanie temperatury” okażą się pod tym względem mniej korzystne.

Z uwagi na to, że strażacy zwykle są przeszkoleni i posługują się specjalistycznym sprzętem, rozsądne może okazać się zaakceptowanie surowszych warunków niż zalecane dla innych osób. Niniejsza część norma EN 12101 nie zawiera żadnych zaleceń funkcjonalnych dotyczących kluczowych parametrów projektowych dla przypadków, w których podstawowym celem SOiUC jest usprawnianie akcji gaśniczej. Tego rodzaju zalecenia funkcjonalne muszą być uzgadniane ze służbami pożarniczymi odpowiedzialnymi za określony budynek.

UWAGA: Należy jednak pamiętać, że procedury obliczeniowe określone w załącznikach do niniejszej Normy Europejskiej mogą być wykorzystywane do projektowania SOiUC spełniających wszelkie uzgodnione zalecenia.

Ochrona majątku

Wentylacja usuwająca dym nie może samodzielnie zapobiegać rozprzestrzenianiu się pożarów, ale może zagwarantować, że pożar w wentylowanym pomieszczeniu ma stały dopływ tlenu i może się rozprzestrzeniać.

Co za tym idzie, wentylacja usuwająca dym może chronić majątek jedynie poprzez przyspieszanie i usprawnianie interwencji służb pożarniczych. Ochronę majątku należy zatem traktować jako szczególny przypadek punktu 0.2.3. W zależności od obecnych materiałów filozofia projektowa ochrony majątku może być oparta na konieczności utrzymywania gorącej, wypieranej warstwy dymu powyżej materiałów wrażliwych (zasada podobna do opisanej w punkcie 0.2.1) bądź na konieczności utrzymywania wypieranej warstwy dymu poniżej temperatury krytycznej (podobnie jak w punkcie 0.2.2.). W obydwu przypadkach zalecenia funkcjonalne dotyczące kluczowych parametrów, na których powinien zostać oparty projekt, nie muszą być takie same jak w sytuacji, w której podstawowym celem jest bezpieczeństwo ludzi. Będą one zależeć od istniejących w każdym przypadku okoliczności. Podobnie jak w punkcie 0.2.3. te kluczowe zalecenia muszą zostać uzgodnione ze wszystkimi właściwymi zainteresowanymi stronami. Do zaprojektowania SOiUC można wykorzystać procedury obliczeniowe przedstawione w załącznikach do niniejszej Normy Europejskiej.

Dekompresja

Gdy warstwa dymu jest bardzo głęboka, a kondygnacje sąsiadujące z warstwą są z nią połączone małymi otworami (np. szczelinami w drzwiach, małymi kratkami wentylacyjnymi w ścianach itp.) możliwe może okazać się zapobieżenie przedostawaniu się dymu przez te małe otwory poprzez zmniejszenie ciśnienia gazów w warstwie dymu. Podejście to znane jest jako dekompresja, a w opisanej formie stosowane jest głównie w przypadku budynków z atrium. Podstawowym celem tej techniki jest zapobieżenie przedostawaniu się dymu do przestrzeni sąsiadujących z atrium, a nie zapewnienie ochrony samego atrium. Najczęstszą nazwą tej techniki jest „dekompresja atrium”.

Projekt miejsc dekompresji atrium wiąże się z dodatkowymi zaleceniami dotyczącymi zainstalowanego w atrium SOiUC. Zalecenia te opisano w punkcie 6.11.

Inne formy wentylacji dymu

Chociaż termin „wentylacja dymu” był w przeszłości stosowany do innych filozofii projektowania, żadna z nich nie jest objęta zakresem normy prEN 12101-5:

oczyszczanie z dymu, gdzie dym jest usuwany z budynku po stłumieniu pożaru;
wentylacja krzyżowa, gdzie prądy powietrza, których źródłem jest wiatr lub urządzenie wentylacyjne przemieszczają dym w obrębie budynku, odprowadzając go na zewnątrz — również w tym przypadku zwykle w ramach procedur operacyjnych związanych z gaszeniem pożaru; oraz

wentylacja klatek schodowych, która zwykle wiąże się ze specjalnym zastosowaniem oczyszczania z dymu i która nie musi gwarantować ciągłej ochrony możliwości korzystania z klatki schodowej.

Zastosowania wentylacji usuwającej dym i ciepło

SOiUC pomagają:

usuwać dym z dróg ewakuacyjnych i dostępowych;
ułatwiać akcje gaśnicze, tworząc warstwę wolną od dymu;
ograniczać prawdopodobieństwo gwałtownego zapłonu i związanego z nim pełnego rozwinięcia się pożaru;
chronić sprzęt i wyposażenie pomieszczeń;
ograniczać skutki termiczne dla komponentów konstrukcyjnych w trakcie pożaru;
ograniczać uszkodzenia powodowane przez produkty rozkładu termicznego oraz gorące gazy.

SOiUC wykorzystywane są w budynkach lub budowlach, w przypadku których szczególne (szczególnie duże) rozmiary, kształt lub konfiguracja sprawiają, że kontrola dymu staje się konieczna.

Typowe przykłady to:

jedno- i wielokondygnacyjne centra handlowe;
jedno- i wielokondygnacyjne budynki przemysłowe oraz chronione instalacją tryskaczową magazyny;
atria i budynki złożone;
zamknięte parkingi;
klatki schodowe;
tunele;
kina i teatry.

SOiUC nie nadają się do niechronionych instalacją tryskaczową zbiorników paliwa wyższych niż 4 m (np. magazyny z wysokimi zatokami). Ważne jest, aby pamiętać, że w przypadku wszelkich poważnych pożarów w magazynach, w których znajdują się wysokie sterty lub wysokie stojaki bądź w przedziałach pożarowych bez tryskaczy można oczekiwać, że nastąpi utrata takich magazynów lub przedziałów pożarowych.

Specjalne warunki obowiązują również wówczas, gdy stosowane są gazowe instalacje gaśnicze (np. instalacje spełniające normy EN 12094, EN ISO 14502 lub EN BKWY). Zwykle gazowe instalacje gaśnicze nie są zgodne z instalacjami SOiUC.

W zależności od różnorodnych okoliczności oraz lokalizacji budynku bądź budowli, które to uwarunkowania mogą mieć wpływ na funkcjonowanie instalacji SOiUC, można stosować mechaniczne lub grawitacyjne instalacje SOiUC.

Zakres

Niniejsza Norma Europejska zawiera zalecenia dotyczące sposobów funkcjonowania systemów oddymiania i usuwania ciepła (SOiUC) oraz związanych z nimi metod obliczeniowych dla zróżnicowanych typów budynków i zastosowań, w tym dla budynków jednokondygnacyjnych, antresol, magazynów z towarami przechowywanymi na paletach lub regałach, centrów handlowych, atriów oraz budynków złożonych, parkingów samochodowych, miejsc rozrywki oraz zgromadzeń publicznych, budynków wielokondygnacyjnych oraz tuneli.

Odniesienia do norm

Niniejsza Norma Europejska obejmuje datowane lub niedatowane odniesienia do innych publikacji. Wspomniane odniesienia do norm są cytowane we właściwych miejscach tekstu, zaś publikacje wymieniono poniżej. W przypadku odniesień datowanych, kolejne poprawki lub przeglądy wszelkich tego rodzaju publikacji dotyczą niniejszej Normy Europejskiej jedynie wówczas, gdy zostaną do niej włączone na mocy poprawki lub przeglądu. W przypadku odniesień niedatowanych obowiązuje najnowsze wydanie wzmiankowanej publikacji.

EN 54 (wszystkie części), Wykrywanie ognia i systemy alarmów pożarowych

ISO 834:1975 Testy ognioodporności — Elementy konstrukcyjne budynków

EN 4501:1989 Ogólne kryteria użytkowania laboratoriów badawczych

pr EN 12094 Instalacje CO2

prEN 12101-1 Systemy kontroli rozprzestrzeniania dymu i ciepła - Część 1: Przegrody dymowe. Zalecenia, metody testowania, instalacja oraz konserwacja.

prEN 12101-2 Systemy kontroli rozprzestrzeniania dymu i ciepła - Część 2: Specyfikacja klap dymowych usuwających dym i ciepło.

prEN 12101-3 Systemy kontroli rozprzestrzeniania dymu i ciepła - Część 3: Specyfikacja mechanicznych urządzeń usuwających dym i ciepło.

prEN 12101-4 Systemy kontroli rozprzestrzeniania dymu i ciepła - Część 4: Instalacje usuwające dym i ciepło, (grawitacyjne/mechaniczne) komponenty, odbiór i konserwacja instalacji.

PrEN 12101-6, Systemy kontroli rozprzestrzeniania dymu i ciepła -Część 6: Systemy kontroli rozprzestrzeniania dymu oparte wykorzystujące różnice ciśnień - Projektowanie, metody obliczeniowe oraz procedury instalacji.

EN 12259-1, Stałe urządzenia gaśnicze. Podzespoły urządzeń tryskaczowych i zraszaczowych. Część 1: Tryskacze

prEN 12845, Stałe urządzenia gaśnicze — Automatyczne instalacje tryskaczowe — Projektowanie i montaż

prEN 12848, Asfalty i lepiszcza asfaltowe. Oznaczanie stabilności mieszanin emulsji asfaltowych z cementem

pr EN BKWY Instalacje halonowe.

ENV 1991-2-4

ENV 1991-2-5,

Terminy, definicje, symbole i jednostki

Terminy i definicje

Dla celów niniejszej Normy Europejskiej przyjmuje się przedstawione poniżej terminy i definicje.

3.1.1

przylegający słup dymu

jednostronny słup dymu

rozpływny słup dymu wznoszący się przy pionowej powierzchni, do którego to słupa powietrze może wnikać tylko z jednej strony

3.1.2

aerodynamiczna powierzchnia czynna

iloczyn powierzchni geometrycznej i współczynnika emisji

3.1.3

otoczenie

właściwości środowiska

3.1.4

współczynnik kształtu

stosunek długości do szerokości

3.1.5

atrium

zamknięta przestrzeń, niekoniecznie wyrównana w pionie, przechodząca przez dwie lub więcej kondygnacji w budowli

UWAGA: Szyby wyciągowe, szyby wind, kanały serwisowe budynku oraz chronione klatki schodowe nie są klasyfikowane jako atria.

3.1.6

czas dotarcia

czas niezbędny na dotarcie służb pożarniczych do miejsca pożaru od momentu otrzymania pierwszego wezwania

3.1.7

władze

organizacje, urzędnicy lub osoby odpowiedzialne za zatwierdzenie SOiUC oraz/lub instalacji tryskaczowych jako właściwych, a także za zatwierdzenie sprzętu i procedur, np. władze kontrolujące bezpieczeństwo pożarowe i stan budynku, podmioty oferujące ubezpieczenia od pożaru bądź inne właściwe władze publiczne

3.1.8

wyzwalanie automatyczne

inicjacja działania bez bezpośredniej interwencji człowieka

3.1.9

automatyczna klapa dymowa usuwająca dym i ciepło

klapa dymowa usuwająca dym i ciepło, która została zaprojektowana tak, aby otwierała się automatycznie po wybuchu pożaru jeżeli otrzyma właściwy sygnał

UWAGA: Automatyczne wywietrzniki usuwające dym i ciepło mogą być również wyposażane w ręczne urządzenie regulujące lub uruchamiające.

3.1.10

automatyczna kurtyna dymowa

opuszczana kurtyna dymowa

kurtyna dymowa, która przemieszcza się w pozycję operacyjną automatycznie po otrzymaniu właściwego sygnału

3.1.11

automatycznie uruchamiane mechaniczne urządzenie usuwające dym i ciepło

mechaniczne urządzenie usuwający dym i ciepło, które włącza się automatycznie po wybuchu pożaru

3.1.12

ciąg wsteczny

nagła deflagracja spowodowana dotarciem świeżego powietrza do pomieszczenia lub przedziału zawierającego skażone powietrze, niespalone paliwo gazowe oraz źródło zapłonu

3.1.13

strumień sufitowy

przepływ dymu pod sufitem, rozprzestrzeniający się promieniowo od punktu, w którym słup ogniowy styka się z sufitem

UWAGA: Zwykle temperatura strumienia sufitowego jest wyższa od temperatury sąsiedniej warstwy dymu.

3.1.14

ekran kanalizujący

kurtyna dymowa zainstalowana pod balkonem lub wystającym daszkiem, której celem jest skierowanie przepływu dymu i gorących gazów z otworu w pomieszczeniu do krawędzi rozpływu

3.1.15

antresola zamknięta

antresola lita bądź niespełniająca kryteriów antresoli otwartej

3.1.16

współczynnik emisji

efektywność aerodynamiczna

stosunek faktycznego natężenia przepływu mierzonego w określonych warunkach do teoretycznego natężenia przepływu przez wylotowy otwór wentylacyjny (C_V), zgodnie z definicją w normie prEN 12101-2, bądź przez otwór wlotowy (C_i)

UWAGA: Współczynnik ten uwzględnia wszelkie istniejące w urządzeniu do usuwaniu dymu i ciepła przeszkody, takie jak elementy sterujące, żaluzje, łopatki itp. oraz wpływ zewnętrznych wiatrów bocznych.

3.1.17

konwekcyjny strumień cieplny

całkowita energia cieplna przenoszona przez gazy przepływające przez określoną granicę w jednostce czasu

3.1.18

dekompresja

usuwanie dymu poprzez wytworzenie różnicy ciśnień, w przypadku gdy ciśnienie powietrza w strefie pożarowej lub w sąsiednim pomieszczeniu zostanie ograniczone do wartości niższej od ciśnienia w przestrzeni chronionej

3.1.19

pożar projektowy

hipotetyczny pożar o parametrach, które wystarczą do uznania za podstawę do zaprojektowania SOiUC

3.1.20

destratyfikacja

skierowane w dół mieszanie dymu z pierwotnie wypieranej termicznie warstwy gazów dymowych z pierwotnie czystym powietrzem znajdującym się poniżej

UWAGA: Destratyfikacja następuje zwykle na skutek utraty wyporności warstwy dymu na skutek schładzania.

3.1.21

urządzenie do usuwania dymu i ciepła podwójnego działania

urządzenie do usuwania dymu i ciepła, które może być wykorzystywane do wentylacji zapewniającej komfort (tj. codziennej)

3.1.22

równoważne źródło gaussowskie

nieskończenie szerokie pozorne źródło rozpływnego słupa dymu zlokalizowane na tej samej wysokości, co krawędź rozpływu, wykorzystywane do obliczeń związanych z wnikaniem powietrza do słupa rozpływnego

3.1.23

wydmuchowe urządzenie do usuwania dymu i ciepła

urządzenie stosowane do usuwania gazów z budowli

3.1.24

przedział pożarowy

zamknięta przestrzeń obejmująca jedną lub więcej osobnych przestrzeni, ograniczona elementami budowli posiadającymi określoną odporność pożarową, której celem jest zapobieganie rozprzestrzenianiu się ognia (niezależnie od kierunku) przez podany okres

UWAGA: Pojęcie „przedział pożarowy” często wymieniane jest w przepisach. Terminu tego nie należy mylić z „pomieszczeniem pierwotnym” lub „komórką pożarową”.

3.1.25

otwarta pozycja pożarowa

określona przez projektanta konfiguracja urządzenia do usuwania dymu i ciepła, która ma być osiągana i utrzymywana w trakcie wentylowania dymu i ciepła

3.1.26

urządzenie gaśnicze

urządzenie przeznaczone do ograniczania wielkości pożarów oraz/lub do gaszenia pożarów, np. tryskacze

3.1.27

stała kurtyna dymowa

kurtyna dymowa statyczna w pozycji eksploatacyjnej

3.1.28

rozgorzenie

gwałtowne przejście do stanu całkowitego zapalenia powierzchni w przypadku pożaru substancji palnych w zamknięciu

3.1.29

swobodny słup dymu

rozpływny słup dymu, do którego powietrze ma swobodny dostęp z obydwu stron

3.1.30

swobodnie zwisająca kurtyna dymowa

kurtyna dymowa zamocowana wyłącznie wzdłuż górnej krawędzi

3.1.31

pożar zależny od warstwy paliwa

pożar, w przypadku którego prędkość spalania, ilość wytwarzanego ciepła oraz rozprzestrzenianie się zależą przede wszystkim od spalanego paliwa

3.1.32

pożar całkowicie rozwinięty

pożar, w trakcie którego materiały palne palą się na całej powierzchni

3.1.33

pojemnik z gazem

zbiornik zawierający gaz w formie sprężonej, którego energia w przypadku uwolnienia posłuży do uruchomienia urządzenia (np. spowoduje otwarcie wywietrznika)

3.1.34

powierzchnia geometryczna (A_v)

powierzchnia otworu wywietrznika mierzona w płaszczyźnie określonej w miejscu, w którym powierzchnia budowli styka się z konstrukcją wywietrznika

UWAGA: Nie jest wprowadzana poprawka na elementy regulacyjne, żaluzje lub inne przeszkody.

3.1.35

strumień cieplny

całkowita ilość energii cieplnej przepływająca przez określoną granicę w jednostce czasu

3.1.36

szybkość uwalniania ciepła

ilość energii cieplnej uwalnianej w jednostce czasy przez substancję, produkt lub nagromadzone paliwo w trakcie spalania w określonych warunkach

3.1.37

wysokie zagrożenie

tryskaczowa klasyfikacja zagrożenia dotycząca określonych kategorii przechowywania i wysokości przechowywania, a także określonych procesów realizowanych w pomieszczeniach, zgodna z normą
EN 12259-1

3.1.38

urządzenie uruchamiające

urządzenie, które uruchamia mechanizm operacyjny komponentu (np. nawilżacza lub urządzenia do usuwania dymu i ciepła itp., np. po otrzymaniu sygnału z czujki przeciwpożarowej lub z urządzenia termicznego)

3.1.39

obsługa ręczna

inicjacja działania SOiUC na skutek działania człowieka (np. naciśnięcia przycisku lub pociągnięcia uchwytu)

UWAGA: Sekwencja działań automatycznych w ramach obsługi SOiUC rozpoczynana od początkowego działania człowieka dla celów niniejszej Normy Europejskiej uważana będzie za obsługę ręczną.

3.1.40

ręcznie uruchamiane mechaniczne urządzenie usuwające dym i ciepło

mechaniczne urządzenie usuwające dym i ciepło, które może być uruchamiane poprzez działanie człowieka wyłącznie po wybuchu pożaru

3.1.41

ręcznie otwierany wywietrznik usuwający dym i ciepło

urządzenie do usuwania dymu i ciepła, które może być otwierane wyłącznie za pośrednictwem ręcznego urządzenia regulacyjnego lub włączającego

3.1.42

masowe natężenie przepływu

całkowita masa gazów przepływająca przez określoną granicę w jednostce czasu

3.1.43

antresola

kondygnacja pośrednia między dowolnymi dwoma kondygnacjami budowli, posiadająca powierzchnię mniejszą niż kondygnacja znajdująca się poniżej

3.1.44

wentylacja grawitacyjna

wentylacja, której przyczyną są siły wyporu związane z różnicą gęstości gazów spowodowaną różnicą temperatur

3.1.45

płaszczyzna ciśnienia neutralnego

wysokość w obrębie budowli, na której ciśnienie jest równe ciśnieniu powietrza na zewnątrz na tej samej wysokości

3.1.46

antresola otwarta

antresola, w przypadku której w rzucie głównym poziomym co najmniej 25% powierzchni jest rozmieszczone równomiernie i umożliwia swobodny przepływ dymu

3.1.47

mechanizm otwierający

urządzenie mechaniczne, które porusza wywietrznikiem, ustawiając go w otwartej pozycji pożarowej

3.1.48

czas otwarcia

czas między dotarciem do wywietrznika sygnału otwarcia a osiągnięciem przez wywietrznik otwartej pozycji pożarowej

3.1.49

stale otwarta klapa dymowa usuwająca dym i ciepło

klapa dymowa usuwająca dym i ciepło bez urządzeń zamykających

3.1.50

wentylacja mechaniczna

wentylacja, która powodowana jest przez przymusowe przemieszczanie gazów przez urządzenie do usuwania dymu i ciepła

UWAGA: Zwykle wykorzystywane są do tego celu wentylatory.

3.1.51

instalacja wykorzystująca różnicę ciśnień

system wentylatorów, kanałów, otworów wentylacyjnych oraz innych komponentów mających na celu stworzenie w strefie pożarowej ciśnienia niższego niż w strefie chronionej

3.1.52

powierzchnia rzutowania

powierzchnia przekroju klapy dymowej odprowadzającej dymu i ciepła w otwartej pozycji pożarowej, powyżej płaszczyzny dachu, pod kątem prostym do przepływu wiatru bocznego

3.1.53

tryskacz szybkiego reagowania

tryskacz, który reaguje na wczesnym etapie rozwoju pożaru (patrz: EN 12259-1)

3.1.54

gama klap dymowych usuwających dym i ciepło

klapy dymowe różnych rozmiarów charakteryzujące się tą samą metodą konstrukcji (identyczna liczba zawiasów na łopatkę lub klapkę szczeliny wentylacyjnej, identyczne materiały i grubości itp.) oraz identyczną liczbą oraz typem urządzeń otwierających

3.1.55

temperatura znamionowa

temperatura, w której urządzenie termiczne reaguje na bardzo powolny wzrost temperatury

3.1.56

powietrze zastępujące

powietrze wlotowe

czyste powietrze wprowadzane do budowli w celu zastąpienia gazów dymowych usuwanych przez SOiUC

3.1.57

wnikanie rotacyjne

wnikanie powietrza do gazów dymowych obracających się wokół krawędzi rozpływu w miarę jak przepływ poziomy zmienia się w słup rozpływny

3.1.58

personel ds. zarządzania bezpieczeństwem

kompetentny personel wyznaczony do zajmowania się procedurami zarządzania bezpieczeństwem i przeszkolony w ich zakresie, znający filozofię projektową kontroli dymu, procedury ewakuacji oraz inne powiązane kwestie

3.1.59

wyciąg szczelinowy

odpowietrznik o znaczących rozmiarach (np. długa krata wlotowa w suficie prowadząca do wentylatora) zaprojektowany z myślą o zapobieganiu przedostawaniu się wypieranych termicznie gazów dymowych z jednej strony odpowietrznika na drugą

UWAGA: Wyciągi szczelinowe wykorzystuje się np. do zapobiegania wszelkim wypływom dymu ze sklepu do holu centrum handlowego.

3.1.60

instalacja kontroli rozprzestrzeniania dymu i ciepła

układ komponentów zainstalowanych w budowli w celu ograniczenia skutków związanych z wytwarzaniem dymu i ciepła w trakcie pożaru

3.1.61

instalacja usuwająca dym i ciepło

instalacja kontrolująca ilość dymu, która usuwa dym i ciepło z pożaru w budowli lub części budowli

3.1.62

system oddymiania i usuwania ciepła (SOiUC)

wentylacja przelotowa

instalacja, w której komponenty są wspólnie wybierane do usuwania dymu i ciepła w celu utworzenia wypieranej warstwy ciepłych gazów powyżej zimniejszego, czystszego powietrza

3.1.63

urządzenie do usuwania dymu i ciepła

urządzenie specjalnie zaprojektowane pod kątem usuwania z budowli dymu i gorących gazów w warunkach pożarowych

3.1.64

przepustnica regulująca przepływ dymu

urządzenie, które może być otwierane lub zamykane w celu regulowania przepływu dymu i gorących gazów

UWAGA: W pozycji pożarowej przepustnica regulująca przepływ dymu może być otwarta (w celu usuwania dymu z przedziału pożarowego) lub zamknięta (w celu uniknięcia rozprzestrzeniania się dymu do innych stref). W stanie pogotowia przepustnica regulująca przepływ dymu jest zamknięta.

3.1.65

kurtyna dymowa

bariera ograniczająca rozprzestrzenianie się dymu i gorących gazów wytwarzanych w trakcie pożaru, tworząca część granicy zbiornika dymu lub wykorzystywana jako ekran kanalizujący bądź ekran przy krawędzi nad pustą przestrzenią

3.1.66

zbiornik dymu

region w obrębie budowli ograniczony przez kurtyny dymowe lub elementy konstrukcyjne tak, aby warstwa wypierana termicznie utrzymywała się w nim w przypadku pożaru

3.1.67

liczba Froude'a źródła

bezwymiarowa liczba opisująca właściwość równoważnego źródła gaussowskiego

3.1.68

słup rozpływny

pionowo wznoszący się słup dymu powstały na skutek obrotu początkowo poziomo rozprzestrzeniającej się warstwy dymu wokół krawędzi rozpływu

UWAGA: W przypadku gdy długość słupa rozpływnego jest większa w kierunku równoległym do krawędzi rozpływu od jej szerokości (w kierunku poziomym pod kątem prostym do krawędzi rozpływu), słup taką nazywa się często słupem liniowym lub słupem dwuwymiarowym.

3.1.69

krawędź rozpływu

punkt obrotu

krawędź dolnej powierzchni, poniżej której przepływa warstwa dymu, sąsiadująca z pustą przestrzenią, np. krawędź balkonu lub daszku, bądź górna krawędź okna, przez które dym wypływa z pomieszczenia

3.1.70

region bezruchu

region w obrębie zbiornika dymu, w którym gazy dymowe nie poruszają się po powstaniu warstwy

3.1.71

tryskacz standardowego reagowania

tryskacz o normalnej czułości termicznej zgodnie z definicją w normie EN 12259-1

3.1.72

stratyfikacja

powstawanie wyraźnie rozdzielonych w pionie warstw gazów przejrzystych i dymowych

3.1.73

stabilny pożar projektowy

pożar projektowy oparty na największym pożarze, w przypadku którego SOiUC będzie działać prawidłowo

UWAGA: Zwykle zakłada się, że pożary projektowe mają kształt kwadratu lub koła.

3.1.74

wentylacja stabilna

instalacja usuwająca dym i ciepło oparta na stabilnym pożarze projektowym

3.1.75

system regulacji temperatury

forma SOiUC zaprojektowana z myślą o chłodzeniu potencjalnie gorącej warstwy dymu poprzez celowe wprowadzenie powietrza otaczającego do słupa wznoszącego

UWAGA: Instalacja taka może umożliwić zastosowanie materiałów fasadowych, które nie są w stanie wytrzymać wysokich temperatur.

3.1.76

urządzenie termiczne

urządzenie czułe na temperaturę, które reaguje, aby inicjować kolejne działania

3.1.77

przekrój przewężeniowy

najmniejsza powierzchnia przekroju ścieżki przepływu przez wywietrznik

3.1.78

pożar zależny od czasu

pożar, w przypadku którego szybkość uwalniania ciepła oraz/lub inne parametry zmieniają się w zależności od czasu

3.1.79

kanał przemieszczający dym

kanał wraz z wentylatorem, który służy do przemieszczania gazów dymowych z potencjalnego regionu bezruchu zbiornika dymu do innego regionu tego samego zbiornika dymu, z którego taki dym będzie usuwany z budowli

3.1.80

wywietrznik

urządzenie służące do usuwania gazów z budowli

3.1.81

ekran przy krawędzi pustej przestrzeni

kurtyna dymowa opuszczana poniżej krawędzi balkonu lub wystającego daszku

UWAGA: Ekrany przy krawędziach pustych przestrzeni mogą być stosowane w celu utworzenia zbiornika dymu poniżej balkonu lub daszku bądź w celu ograniczenia długości krawędzi rozpływu w celu stworzenia bardziej zbitej słupa rozpływnego.

3.1.82

współczynnik ciśnienia wiatru

stosunek powodowanego przez wiatr wzrostu ciśnienia w określonym miejscu na zewnątrz budowli do ciśnienia dynamicznego związanego z prędkością wiatru przy najwyższej części budowli

Symbole i jednostki

Dla celów niniejszej normy wielkości matematyczne oraz fizyczne oznaczone zostały podanymi poniżej symbolami i wyrażone w podanych poniżej jednostkach.

SYMBOL	JEDNOSTKA	WIELKOŚĆ

A	kgm^-1s^-1	Masowe natężenie przepływu gazów dymowych na metr krawędzi rozpływu dla przepływu poniżej takiej krawędzi rozpływu.

A'	mkW^1/3	Parametr zdefiniowany przez równanie E.33

A_f	m²	Powierzchnia pożaru w rzucie głównym poziomym

A_i	m²	Całkowita powierzchnia geometryczna wszystkich wlotów powietrza.

A_res	m²	Powierzchnia zbiornika dymu w rzucie głównym poziomym.

A_v	m²	Powierzchnia geometryczna wywietrznika usuwającego dym, mierzona w metrach kwadratowych

A_vn	m²	Swobodna powierzchnia geometryczna n-tego osobnego wywietrznika

A_{v tot}	m²	Całkowita geometryczna powierzchnia swobodna wszystkich wywietrzników usuwających dym w jednym zbiorniku dymu

A_pr	m²	Powierzchnia rzutu przepływu wiatru bocznego, mierzona w metrach kwadratowych

B	kg m s^-3	Przepływ poziomy na jednostkę długości krawędzi rozpływu pionowej energii potencjalnej wyporu w warstwowym przepływie dymu docierającym do takiej krawędzi rozpływu

b	M	Charakterystyczna szerokość połówkowa słupa rozpływnego

	M	Pozioma szerokość charakteryzująca równoważny słup gaussowski

b'		Bezwymiarowa szerokość połówkowa słupa rozpływnego

b”		Przekształcona bezwymiarowa szerokość połówkowa słupa rozpływnego

b_G	M	Szerokość pozioma charakteryzująca równoważny słup gaussowski

b_f	M	Długość fasady budynku, na którą prze wiatr

c	kJ kg^-1 K^-1	Ciepło właściwe powietrza przy stałym ciśnieniu

C_ciA_ci	m²	Aerodynamiczna powierzchnia czynna pojedynczego otworu w suficie podwieszanym prowadzącego do znajdującej się wyżej komory wyrównawczej

C_d		Efektywny współczynnik usuwania dla wentylatora umieszczonego w ścianie pomieszczenia

C_e	kg m^-5/2 s^-1	Współczynnik wnikania dla dużego pożarowego słupa dymu

C_equivalent		Współczynnik wnikania dla wypływu uwzględniający całkowitą geometryczną powierzchnię czynną klap dymowych usuwających dym i ciepło z komory wyrównawczej nad sufitem podwieszanym, obejmujący ograniczanie przepływu przez otwory w suficie podwieszanym, a także przez wywietrzniki

C_i		Współczynnik wypływu (tj. współczynnik efektywności) otworu, przez który dopływa powietrze wlotowe

C_pi		Współczynnik ciśnienia wiatru po zewnętrznej stronie wlotu dominującego

C_pl		Współczynnik ciśnienia wiatru przy najwyżej położonej zawietrznej kondygnacji budowli

C_pv		Współczynnik ciśnienia wiatru po zewnętrznej stronie urządzeń do usuwania dymu i ciepła

C_v		Współczynnik wypływu (tj. współczynnik efektywności) klapy dymowej

C_vn		Współczynnik wypływu n-tego osobnego wywietrznika

D	m	Efektywna średnica pożaru

d₂	m	Efektywna głębokość warstwy dymu w zbiorniku dymu, wykorzystywana do określania efektywnej wysokości wznoszenia słupa rozpływnego (patrz: E.1.1)

d_B	m	Głębokość wypieranej warstwy gazów dymowych poniżej balkonu lub wystającego daszku

d_C	m	Mierzone w poziomie odchylenie dolnej poprzeczki swobodnie zwisającej kurtyny dymowej od pionu

D_d	m	Głębokość fragmentu ściany pomieszczenia powyżej otworu mierzona od dolnej krawędzi balkonu lub wystającego daszku na zewnątrz takiego otworu; bądź wysokość wznoszenia słupa dymu powyżej górnej krawędzi otworu

d_h	m	Długość kurtyny dymowej mierzona w dół wzdłuż tkaniny

d_l	m	Głębokość wypieranej warstwy dymu w zbiorniku dymu, mierzona od sufitu do widocznej podstawy warstwy dymu

d_ls	m	Głębokość warstwy dymu poniżej górnej krawędzi swobodnie zwisającej kurtyny dymowej

d_lv	m	Głębokość wypieranej warstwy dymu poniżej środka urządzenia do usuwania dymu i ciepła

d_n	m	Głębokość wypieranej warstwy dymu poniżej n-tego osobnego urządzenia do usuwania dymu i ciepła lub wlotu dymu

d₀	m	Głębokość otworu łączącego kondygnację z głębszą przestrzenią taką jak atrium

d_op	m	Szerokość tworzonej przez wiatr strefy nadciśnienia otaczającej umieszczoną na dachu wystającą konstrukcję

d_pi	m	Głębokość warstwy dymu mierzona od szczytu komory wyrównawczej powyżej sufitu podwieszanego do podstawy warstwy dymu poniżej sufitu podwieszanego

d_slot	m	Głębokość warstwy dymu poniżej górnej krawędzi szczeliny wydmuchowej w kierunku przepływu

D_st	m	Maksymalny poziomy wymiar konstrukcji wystającej powyżej dachu, na którym zainstalowane są wywietrzniki usuwające dym

d_su	m	Poziomy zasięg strefy zasysania wywołanego przez wiatr, tj. strefy ujemnych współczynników ciśnienia wiatru

D_v	m	Charakterystyczny wymiar liniowy urządzenia do usuwania dymu i ciepła

D_w	m	Głębokość przepływającej warstwy gazów dymowych w otworze w ścianie pomieszczenia

F		Liczba Froude'a źródła charakteryzująca równoważne źródło gaussowskie

g	m s^-2	Przyspieszenie grawitacyjne

G₁	kg m² s^-2	Moment obrotowy na metr kurtyny dymowej w poziomie odchylający tę kurtynę od pionu z powodu oddziaływania ciśnienia wyporowego

G₂	kg m² s^-2	Moment obrotowy na metr kurtyny dymowej w poziomie powodujący powracanie takiej kurtyny ze względu na ciężar dolnej poprzeczki oraz tkaniny

h	m	Wysokość górnej krawędzi pionowego otworu w ścianie pomieszczenia nad podłogą

H	m	Wysokość sufitu nad podłogą

h_f	m	Wysokość obiektu stanowiącego paliwo mierzona od najniższej do najwyższej części paliwa

h_st	m	Wysokość wystającej struktury powyżej dachu, w której zainstalowano urządzenia do usuwania dymu i ciepła

h_b	m	Wysokość budowli od gruntu do dachu (przyjmuje się, że jest płaski) lub do górnej krawędzi ewentualnej balustrady lub podobnej bariery

i		Liczba całkowita

I_I(v)		Parametr definiowany przez równanie E.21

I_I(v_G)		Parametr odpowiadający v_G

K_m		Współczynnik korekcji głębokości warstwy związany z masowym natężeniem przepływu

K_Q		Współczynnik korekcji głębokości warstwy związany ze strumieniem cieplnym

L	m	Odstęp w poziomie między ekranami kanalizującymi mierzony wzdłuż krawędzi rozpływu (przyjmuje się, że jest prosta)

L_i	m	Minimalna długość liniowego wyciągu dymu niezbędna do uniknięcia zjawiska porywania czystego powietrza spod warstwy dymu (plugholingu)

L_s	m	Długość szczeliny wydmuchowej

M_B	kg s^-1	Masowe natężenie przepływu gazów dymowych przepływających pod balkonem lub wystającym daszkiem na zewnątrz otworu w pomieszczeniu pożarowym

m	kg∙m^-1	Masa na metr długości dolnej poprzeczki zwisającej kurtyny dymowej

m_c	kg m^-2	Masa na metr kwadratowy tkaniny, z której wykonana jest zwisająca kurtyna dymowa

M_crit	kg s^-1	Maksymalna potencjalna szybkość usuwania dymu przez osobne urządzenie do usuwania dymu i ciepła niepowodująca zjawiska porywania czystego powietrza spod warstwy dymu (plugholingu)

M_f	kg s^-1	Masowe natężenie przepływu gazów dymowych wznoszących się przez określoną wysokość nad pożarowych [patrz: równanie (B.2)]

M_l	kg s^-1	Masowe natężenie przepływu gazów dymowych wprowadzanych do warstwy wypieranej zbiornika dymu

M_n	kg s^-1	Masowe natężenie wypływu przez pojedyncze urządzenie do usuwania dymu i ciepła

M_s	kg s^-1	Masowe natężenie wypływu z warstwy przez wszystkie wentylatory oprócz wyciągu szczelinowego

M_slot	kg s^-1	Masowe natężenie przepływu warstwy wypieranej zbliżającej się do wyciągu szczelinowego

M_{slot exhaust}	kg s^-1	Masowe natężenie przepływu przez wyciąg szczelinowy niezbędne do uniemożliwienia przepływu wypieranej warstwy gazów dymowych obok szczeliny

M_w	kg s^-1	Masowe natężenie przepływu gazów dymowych przez otwór pionowy (np. okno)

m_X	kg^m-1 s^-1	Masowe natężenie przepływu (na metr długości) gazów dymowych wznoszących się wzdłuż wysokości X nad krawędzią rozpływu

M_X	kg s^-1	Całkowite masowe natężenie przepływu gazów dymowych w rozpływnym słupie dymu wznoszącym się wzdłuż wysokości X

M_y	kg s^-1	Masowe natężenie przepływu gazów dymowych wznoszących się przy krawędzi rozpływu, mierzone na wysokości krawędzi rozpływu

n		Liczba całkowita

N		Minimalna liczba klap dymowych usuwających dym lub wlotów dymu połączonych z wentylatorami usuwającymi dym wymagana dla zbiornika dymu

p'		Bezwymiarowy parametr proporcjonalny do odwrotności wyporności w obrębie rozpływnego słupa dymu

p”		Przekształcony bezwymiarowy parametr proporcjonalny do odwrotności wyporności w obrębie rozpływnego słupa dymu

P	m	Obwód pożaru mierzony w poziomie

Q_B	kW	Konwekcyjny strumień cieplny w gazach dymowych poniżej balkonu lub wystającego daszku

Q_f	kW	Konwekcyjny strumień cieplny w gazach dymowych opuszczających płomienie nad pożarem

Q_o	kW m^-1	Konwekcyjny strumień cieplny na metr długości krawędzi rozpływu poniżej takiej krawędzi rozpływu

Q	kW	Konwekcyjny strumień cieplny w gazach dymowych w warstwie wypieranej zbiornika dymu

Q_w	kW	Konwekcyjny strumień cieplny w gazach dymowych przepływających przez otwór w jednej lub w większej liczbie ścian pomieszczenia pożarowego

q_f	kW m^-2	Szybkość uwalniania ciepła na metr kwadratowy pożaru

q_f(low)	kW m^-2	Dolna wartość q_t przyjmowana jako wartość domyślna

q_f(high)	kW m^-2	Górna wartość q_t przyjmowana jako wartość domyślna

t_ambient	°C	Temperatura powietrza otoczenia

t_w	°C	Średnia temperatura warstwy wypieranej przy otworze w ścianie pomieszczenia

T_amb	K	Temperatura bezwzględna otoczenia

T_cw	K	T_amb + Θ_cw

T_B	K	Średnia temperatura bezwzględna gazów pod balkonem lub wystającym daszkiem

T_i	K	Średnia temperatura bezwzględna w warstwie wypieranej zbiornika dymu

u	m s^-1	Osiowa prędkość pionowa w rozpływnym słupie dymu

	m s^-1	Średnia osiowa prędkość pionowa między krawędzią rozpływu a określoną wysokością

u'		Bezwymiarowa osiowa prędkość pionowa w rozpływnym słupie dymu

u”		Przekształcona bezwymiarowa prędkość w rozpływnym słupie dymu

u_G	m s^-1	Prędkość pionowa charakteryzująca równoważne źródło gaussowskie

v	m s^-1	Prędkość charakterystyczna warstwy przepływającej poziomo definiowana przez równanie (E.7)

v_wind	m s^-1	Prędkość wiatru na wysokości szczytu budowli uznawana za maksymalną wartość projektową dla systemu dekompresji atrium

V_ci	m³ s^-1	Objętościowe natężenie przepływu gazów dymowych przez pojedynczy otwór w suficie podwieszanym do znajdującej się powyżej komory wyrównawczej

V_l	m³ s^-1	Całkowite objętościowe natężenie wypływu ze zbiornika dymu

V_m	m s^-1	Prędkość średnia

W	m	Szerokość pionowego otworu w ścianie pomieszczenia

W_B	m	Odległość między otworem w pomieszczeniu pożarowym a barierą poprzeczną (np. w przypadku gdy barierą poprzeczną jest kurtyna dymowa przy krawędzi pustej przestrzeni, odległością tą jest szerokość balkonu)

W_l	m	Szerokość zbiornika dymu mierzona pod kątem prostym do kierunku przepływu dymu

X	m	Efektywna wysokość wznoszenia słupa rozpływnego powyżej krawędzi rozpływu, wykorzystywana do obliczeń związanych z wnikaniem powietrza do rozpływnego słupa dymu

X'		Bezwymiarowa przekształcona wysokość wznoszenia rozpływnego słupa dymu

y	m	Wysokość powyżej płaszczyzny ciśnienia neutralnego w obrębie warstwy

Y	m	Wysokość przejrzystego powietrza poniżej wypieranej warstwy dymu w zbiorniku dymu (tj. wysokość od podstawy pożaru do warstwy dymu)

Z	M	Wysokość powyżej szczytu palącego się paliwa

z₀	m	Wysokość wirtualnego źródła słupa o „źródle punktowym” mierzona powyżej szczytu palącego się paliwa

α		Stała wnikania dla powietrza mieszającego się w części pola znajdującej się w dużej odległości od termicznego słupa rozpływnego

α'		Efektywna stała wnikania dla powietrza mieszającego się z gazami dymowymi obracającymi się wokół krawędzi rozpływu, wykorzystywana w równaniu (E.11)

β	°	Kąt odchylania zwisającej kurtyny dymowej

γ		„Współczynnik fragmentu ściany nad otworem lub podobnej przeszkody” wyrażający zależność masowego natężenia przepływu oraz głębokości warstwy od wpływu fragmentu ściany nad otworem lub przeszkody o podobnym kształcie na kierunek przepływu

δM_X	kg s^-1	Szybkość mieszania się powietrza z obydwoma swobodnymi końcami rozpływnego słupa dymu

Δ	m	Parametr definiowany przez równanie (E.32)

Δd_B	m	Dodatkowe lokalne pogłębienie warstwy przy barierze poprzecznej (np. ekran przy krawędzi pustej przestrzeni naprzeciwko otworu pomieszczenia pożarowego)

Δd_h	m	Dodatkowa długość zwisania kurtyny dymowej zapewniająca margines bezpieczeństwa związany z poprawką na wyginanie się takiej kurtyny

ΔI_l(v)		Parametr definiowany przez równanie (E.20)

Δ p	Pa	Różnica ciśnień

Δp_ci	Pa	Różnica ciśnień przy pojedynczym otworze w suficie podwieszanym związana z przepływem gazów przez taki otwór

Δp_fan	Pa	Spadek ciśnienia wytwarzany przez wentylator usuwający dym i ciepło przy jego wlocie

Δp_y	Pa	Nadmiar ciśnienia wyporowego na wysokości y powyżej płaszczyzny ciśnienia neutralnego w stosunku do ciśnienia atmosferycznego otoczenia na takiej samej wysokości

ζ	m⁴s^-3	Parametr definiowany przez równanie (E.14)

		Proporcjonalna do wyporności funkcja charakteryzująca równoważne źródło gaussowskie

Θ_f	°C	Średnia różnica między temperaturą gazu dymowego 1 m nad szczytem palących się materiałów palnych a temperaturą otoczenia

Θ_B	°C	Średnia różnica między temperaturą gazów w wypieranej warstwie dymu poniżej balkonu lub wystającego daszku a temperaturą otoczenia

Θ_cw	°C	Różnica między temperaturą warstwy dymu przepływającej przez otwór w ścianie pomieszczenia mierzoną bezpośrednio poniżej szczytu takiego otworu a temperaturą otoczenia

Θ_t	°C	Średnia różnica między temperaturą gazów w wypieranej warstwie dymu w zbiorniku dymu a temperaturą otoczenia

Θ_w	°C	Średnia różnica między temperaturą warstwy gazów przepływających przez otwór w ścianie pomieszczenia a temperaturą otoczenia

ξ	m² s^-1	Parametr definiowany przez równanie (E.12)

ν		Przekształcony parametr wykorzystywany w obliczeniach związanych z rozpływnym słupem dymu

ν_G		Przekształcony parametr ν charakteryzujący równoważne źródło gaussowskie

λ		Empiryczna stała termiczna związana z termicznymi słupami rozpływnymi o profilu gaussowskim

ρ	kg m^-3	Gęstość gazów dymowych na określonej wysokości w rozpływnym słupie dymu

ρ _air	kg m^-3	Gęstość powietrza

ρ _amb	kg m^-3	Gęstość powietrza o temperaturze otoczenia

Ψ	m	Wysokość od podstawy wypieranej warstwy dymu do płaszczyzny ciśnienia neutralnego w obrębie takiej warstwy, zależna od zewnętrznych uwarunkowań budowli

Ω		Funkcja definiowana przez równanie (J.3)

Zalecenia ogólne

Cele projektowe

Systemy oddymiania i usuwania ciepła (SOiUC) powinny być projektowane zgodnie z wymienionymi poniżej zaleceniami.

Należy precyzyjnie określić cel projektowania SOiUC. Projektant powinien podać, czy SOiUC będzie służyć do osiągania takich celów, jak:

zabezpieczenie drogi ewakuacyjnej (eliminowanie dymu z dróg ewakuacyjnych oraz dostępowych); czy
ochrona majątku (ochrona sprzętu i wyposażenia poprzez zmniejszenie skali szkód powodowanych przez produkty rozkładu termicznego, gorące gazy oraz promieniowanie cieplne); czy
regulacja temperatury gorących gazów dymowych mających wpływ na konstrukcję, fasady, szklenie budynku itp.; czy
ułatwianie akcji gaśniczej poprzez tworzenie warstwy wolnej od dymu; czy
dowolne połączenie powyższych celów.

Dokumentacja potwierdzająca, iż filozofia projektowa oraz obliczenia spełniają jedno z kryteriów projektowych bądź ich połączenia zgodnie z listą w punkcie 4.1a), powinna zostać dostarczona właścicielowi budynku, w którym montowany jest SOiUC, oraz/lub użytkownikowi systemu.

Dokumentacja taka powinna zawierać wszystkie informacje niezbędne (np. rysunki, opisy, listę komponentów, certyfikat operacji instalacji, raporty z testów komponentów, szczegóły wykonanych obliczeń itp.) do szybkiej i jednoznacznej identyfikacji zainstalowanego systemu.

Jeżeli modyfikowana jest konstrukcja istniejącej budowli z istniejącym SOiUC lub jeżeli zmienia się sposób wykorzystywania konstrukcji, w której zamontowany jest SOiUC, cały system należy poddać ponownej ocenie, która uwzględniać będzie również wszelkie zmiany w środowisku zewnętrznym. Dokumentacja wymieniona w punkcie 4.1b) powinna zostać udostępniona projektantowi nowego systemu, a zaktualizowaną dokumentację należy dostarczyć i udostępnić właścicielowi budowli, w której zainstalowano SOiUC, oraz/lub użytkownikowi systemu.

W projekcie instalacji należy uwzględnić zgodność z innymi systemami bezpieczeństwa oraz/lub instalacjami budowlanymi znajdującymi się w tym samym budynku.

SOiUC powinien współdziałać z innymi systemami bezpieczeństwa oraz/lub instalacjami budowlanymi zgodnie z punktem 7.

Niezawodność

Uwagi ogólne

SOiUC powinien działać w sposób niezawodny i spełniać zalecenia określone w punktach 4.2.2 do 4.2.6.

Wybór komponentów oraz ich montaż

Wszystkie wybrane komponenty oraz procedury ich montażu powinny spełniać wymagania określone w normach prEN 12101-1, prEN 12101-2, prEN 12101-3 oraz prEN 12101-4.

Konserwacja i regularne testy

SOiUC powinien być konserwowany i regularnie testowany zgodnie z normą prEN 12101-4.

W przypadku SOiUC, które służą jako zabezpieczenie dróg ewakuacyjnych, należy ustanowić system zarządzania bezpieczeństwem spełniający wymagania określone w normie prEN 12101-4, a obsługujący go personel powinien znać filozofię projektową opisaną w punktach 4.1a) oraz 4.1b), a także zasady funkcjonowania SOiUC. Personel zarządzający bezpieczeństwem powinien być odpowiedzialny za konserwację oraz testowanie SOiUC zgodnie z normą prEN 12101-4.

Stosowanie SOiUC a zarządzanie bezpieczeństwem

Aby spełnić cele projektowe opisane w punkcie 4.1, SOiUC powinien być eksploatowany zgodnie z następującymi zaleceniami:

SOiUC służący do zabezpieczania dróg ewakuacyjnych (zapewniający bezpieczne przeżycie) powinien być wyzwalany przez instalacje wykrywające dym (zgodne z normą EN 54). Należy zapewnić warunki, dzięki którym będzie można mieć pewność, że wyzwalanie rozmaitych komponentów SOiUC nie będzie mogło być anulowane na skutek regulacji ręcznej, dopóki nie nastąpi przypadek opisany w punkcie 4.3.4 a)

UWAGA: Jeżeli drogi ewakuacyjne mają być chronione, muszą spełniać krajowe przepisy.

SOiUC mające na celu ochronę majątku powinny być wyzwalane bądź przez urządzenie powodujące przepływ wody działające pod charakterystycznym ciśnieniem przepływu równoważnym najniższej wartości przepływu przez pojedynczy tryskacz, zgodnie z normami EN 12259 oraz prEN 12845, bądź ręcznie, bądź obydwoma metodami — patrz: punkt 7.1.2).

SOiUC ułatwiające prowadzenie akcji gaśniczej powinny być wyzwalane bądź przez system wykrywania pożarów zgodny z normą EN 54 przez urządzenie powodujące przepływ wody działające pod charakterystycznym ciśnieniem przepływu równoważnym najniższej wartości przepływu przez pojedynczy tryskacz, zgodnie z normą EN 12845, bądź ręcznie, bądź w ramach połączenia tych dwóch metod (patrz: punkt 7.1.2).

Dodatkowe zalecenia w przypadku ręcznego wyzwalania SOiUC

Jeżeli istnieje dodatkowa możliwość wyzwolenia lub wyłączenia SOiUC, który normalnie wyzwalany jest przez system wykrywania ognia lub dymu, za pośrednictwem regulacji ręcznej anulującej wyzwalanie automatyczne, środki techniczne powinny dawać pewność, że tego rodzaju sterowanie ręczne będzie mogło być wykonywane wyłącznie przez osoby uprawnione i znające dany SOiUC [np. przez personel zajmujący się zarządzaniem bezpieczeństwem opisany w punkcie 4.2.3 lub przez służby pożarnicze].

Jeżeli nie występuje automatyczne wyzwalanie SOiUC, jedyne ręczne elementy sterujące powinny być dostępne od zewnątrz budynku lub w chronionym pomieszczeniu wewnątrz budynku znajdującym się z dala od przedziału, w którym zamontowano SOiUC, i niezagrożonym zjawiskiem ciągu wstecznego.

Zasilanie

Działanie SOiUC powinno być oparte na odpornym na uszkodzenia funkcjonowaniu, układzie rezerwowego zasilania elektrycznego, chronionych komponentach, komponentach pozostających w stanie pogotowia oraz montażu zgodnie z normą prEN 12101-4.

Jednoczesne stosowanie wentylatorów oraz klap dymowych

W jednym zbiorniku dymu nie należy stosować jednocześnie klap dymowych i wentylatorów w związku z wydmuchem — nie należy ich też jednocześnie stosować w związku z doprowadzaniem powietrza wlotowego do jednego przedziału pożarowego.

Instalacja usuwająca dym i ciepło może obejmować:

grawitacyjny system wentylacyjny z grawitacyjnym systemem dostarczania powietrza zastępującego; bądź

grawitacyjny system wentylacyjny z mechanicznym systemem dostarczania powietrza zastępującego; bądź

mechaniczny system wentylacyjny z grawitacyjnym systemem dostarczania powietrza zastępującego; bądź
system usuwania dymu i ciepła oparty na mechanicznym systemie wentylacyjnym oraz mechanicznym systemie dostarczania powietrza dostarczanego (system tłocząco-ssący), jednak takiej instalacji nie należy projektować, dopóki nie zostanie dostarczony szczegółowo opracowany pod względem technicznym opis systemu przedstawiający sposób jego działania w warunkach projektowych.

Kolejność działania urządzeń składających się na pojedynczy SOiUC

Kolejność wyzwalania urządzeń składających się na dowolny pojedynczy SOiUC nie powinna mieć niekorzystnego wpływu na którekolwiek z takich urządzeń. Na przykład wentylatory nie powinny być wyzwalane przez wlotami powietrza, jeżeli spadek ciśnienia spowodowany przez takie wentylatory uniemożliwi otwarcie takich wlotów.

UWAGA: Temat ten został bardziej szczegółowo omówiony w normie EN 12101-4.

Cały SOiUC powinien osiągać swoją efektywność projektową w ciągu 60 s od otrzymania sygnału uruchamiającego, gdy inicjacja następuje w sposób automatyczny.

Wzajemne oddziaływanie poszczególnych stref zadymienia w budowli

Każda strefa zadymienia jest oddzielona od innych i tworzy przedział pożarowy

W przypadku gdy każda strefa zadymienia jest oddzielona od innych i tworzy przedział pożarowy wentylację mechaniczną można zrealizować, łącząc niektóre lub wszystkie strefy kanałami z jednym lub większą liczbą wentylatorów wydmuchowych obsługujących wszystkie tak połączone strefy zadymienia.

Objętościowe natężenie przepływu usuwanych gazów należy obliczyć dla najgorszego przypadku potencjalnego pożaru projektowego we właściwych połączonych pomieszczeniach.

Pożar powinien być wykrywany przez instalację wykrywającą dym zgodną z normą EN 54, która powinna włączać przepustnice regulujące ilość dymu zlokalizowane przy otworach między strefą zadymienia a przewodami wentylacyjnymi prowadzącymi z takiej strefy do wentylatora wydmuchowego (lub wentylatorów) w taki sposób, że do przewodu wydmuchowego podłączona będzie jedynie strefa zadymienia, w której zostanie wykryty pożar (np. poprzez otwarcie przepustnicy regulującej ilość dymu), a pozostałe strefy zadymienia zostaną odizolowane od przewodu wydmuchowego (np. poprzez zamknięcie przepustnic regulujących ilość dymu).

Każda strefa zadymienia powinna mieć własne doprowadzenie powietrza zastępującego.

Każda strefa zadymienia jest odseparowana od innych ścianami oraz/lub kurtynami dymowymi (nie tworzą różnych przedziałów pożarowych)

W przypadku gdy każda strefa zadymienia zostanie oddzielona od innych ścianami oraz/lub kurtynami dymowymi można zastosować ten sam mechaniczny SOiUC, co opisany w punkcie 4.5.1, bądź wyposażyć każdą strefę zadymienia w oddzielny SOiUC — grawitacyjny bądź mechaniczny.

Ponieważ poszczególne strefy zadymienia oddzielone są jedynie ścianami oraz/lub kurtynami dymowymi, przy niektórych granicach możliwe jest przedostawanie się dymu z pożarowej strefy zadymienia do sąsiedniej strefy zadymienia np. przez szczeliny między kurtynami dymowymi. Taki przypadkowo przedostający się dym nie powinien stworzyć zagrożenia dla drogi ewakuacyjnej lub poważnie utrudnić akcji gaśniczej w sąsiednich strefach zadymienia, jednak spowoduje on włączenie zainstalowanych tam wykrywaczy dymu. Może to spowodować awarię SOiUC, jeżeli urządzenia wchodzące w skład SOiUC w innej strefie zadymienia poza strefą pożarową włączą się i wpłyną niekorzystnie na funkcjonowanie SOiUC w pożarowej strefie zadymienia.

Dotyczy to również sytuacji, w której pożar rozpocznie się poniżej fragmentu ściany nad otworem lub poniżej kurtyny dymowej, ponieważ dym przedostanie się do obydwu stref. W takim przypadku nie można przewidzieć, w której z sąsiadujących stref zadymienia wykrywacze dymu włączą się najpierw i czy wyzwolony zostanie właściwy SOiUC.

UWAGA: Scenariusza tego należy unikać, starając się wykluczyć jakąkolwiek możliwość powstania pożaru poniżej fragmentu ściany nad otworem lub kurtyny dymowej (np. wykorzystać tę przestrzeń jako ścieżkę przemieszczania się pieszych, a nie umieszczać tam materiał palny).

4.5.2.2 Zalecenia

Poniższe zalecenie dotyczą przypadków, w których każda strefa zadymienia w budowli jest oddzielona od innych przez ściany oraz/lub kurtyny dymowe.

Jeżeli wszystkie strefy zadymienia zawarte w tym samym przedziale pożarowym posiadają wspólne doprowadzenie powietrza zastępującego, właściwe otwory wlotowe i drzwi powinny być zgodne z punktem 6.8.

Jeżeli stosowany jest grawitacyjny wylot dymu, urządzenia do usuwania dymu i ciepła w strefie zadymienia sąsiadującej ze strefą zadymienia, w której występuje pożar, mogą być otwierane po wyzwoleniu przez sygnał z wykrywaczy dymu spowodowany obecnością dymu rozproszonego.

Jeżeli stosowany jest mechaniczny wylot dymu, a każda strefa zadymienia posiada własny SOiUC (wraz ze wszelkimi kanałami i wentylatorami wydmuchowymi), wentylatory strefy zadymienia sąsiadującej ze strefą, w której występuje pożar, mogą włączyć się, jeżeli zostaną wyzwolone przez sygnał z wykrywaczy dymu spowodowany obecnością dymu rozproszonego, pod warunkiem że zasilanie będzie wystarczająco duże, żeby jednocześnie uruchomić wszystkie wentylatory, a także jeśli prędkość przepływu powietrza przez otwory wlotowego będzie mniejsza niż 5 m s^-1.

W przeciwnym przypadku po włączeniu się SOiUC w jednej strefie zadymienia należy upewnić się, że reakcja wykrywaczy dymu w sąsiedniej strefie zadymienia na dym rozproszony nie wyzwoli żadnych kolejnych działań (np. nie zaczną obracać się żadne dodatkowe wentylatory).

Jeżeli stosowany jest mechaniczny wylot dymu, a sąsiednie strefy zadymienia połączone są kanałami z jednym wentylatorem wydmuchowymi lub zespołem wentylatorów zgodnie z opisem w punkcie 4.5.1, przepustnice regulujące ilość dymu w strefie zadymienia sąsiadującej ze strefą, w której występuje pożar, mogą zostać otwarte, jeżeli zostaną wyzwolone przez reakcję znajdujących się w tej strefie wykrywaczy dymu na dym rozproszony, pod warunkiem że objętościowe natężenie wydmuchu będzie nadal wystarczające dla każdej strefy z osobna zgodnie z obliczeniami przedstawionymi w punktach 6.1 i 6.8, a także jeżeli prędkość powietrza przepływającego przez otwory wlotowe będzie niższa niż
5 m s^-1.

W przeciwnym przypadku po włączeniu się SOiUC w jednej strefie zadymienia należy upewnić się, że reakcja wykrywaczy dymu w sąsiedniej strefie zadymienia na dym rozproszony nie wyzwoli żadnych kolejnych działań (np. nie otworzą się żadne dodatkowe przepustnice regulujące ilość dymu).

4.6 Ochrona tryskaczowa

Instalowane w określonych miejscach tryskacze powinny być zgodne z normą prEN 12845.

Zalecana procedura obliczeniowa

Uwagi ogólne

Na przepływ wypieranych termicznie gazów dymowych od pożaru przez budynek do zbiornika dymu oraz ich wylot z budynku do otaczającej atmosfery wpływa wiele czynników, w tym kształt budynku na każdym etapie przepływu, a także czynniki zewnętrzne, takie jak ciśnienia wiatru, obciążenia śniegowe itp.

Projekt skutecznie działającego SOiUC powinien uwzględniać wszystkie tego rodzaju wpływy.

Procedura projektowania powinna uwzględniać kolejność stref (zwanych również regionami projektowymi) odpowiadającą kolejnym etapom ścieżki przepływu gazów dymowych.

Regiony projektowe

Uwagi ogólne

W przypadku dużych, jednorodnych objętościowo przestrzeni, tj. miejsc, w których dym unosi bezpośrednio z palącego się paliwa do wypieranej termicznie warstwy w zbiorniku dymu należy uwzględnić regiony projektowe opisane w punktach od 5.2.2 do 5.2.8 (patrz: rysunek 1).

Pożar

Projekt powinien zostać oparty na pożarze stabilnym o rozmiarze odpowiednim ze względu na analizowany budynek (patrz: punkt 6.1).

Słup dymu nad pożarem wznoszący się do zbiornika dymu

Wysokość do podstawy dymu należy określić w związku z zastosowaniami gwarantującymi bezpieczeństwo przeżycia — należy również obliczyć masowe natężenie przepływu gazów dymowych wprowadzanych do zbiornika zgodnie z zaleceniami przedstawionymi w punkcie 6.2.

Zbiornik dymu i urządzenia do usuwania dymu i ciepła

Zbiornik dymu powinien charakteryzować się wystarczającą głębokością — temperatura znajdujących się w nim gazów powinna mieścić się między górnym i dolnym dopuszczalnym limitem, zaś wylot dymu należy obliczyć zgodnie z zaleceniami przedstawionymi w punkcie 6.6.

Wpływy zewnętrzne

W projekcie należy uwzględnić poprawki związane z oddziaływaniem wpływów zewnętrznych, takich jak wiatr i śnieg, zgodnie z zaleceniami przedstawionymi w punkcie 6.7.

Wloty powietrza (w tym wszelkie drzwi wykorzystywane jako wloty powietrza)

Wloty powietrza powinny być zgodne z zaleceniami przedstawionymi w punkcie 6.8.

Swobodnie zwisające kurtyny dymowe

W projekcie ewentualnych swobodnie zwisających kurtyn dymowych należy uwzględnić poprawki związane z wpływem odchylenia od pionu powodowanego przez siły wyporu — powinny one również być zgodne z zaleceniami przedstawionymi w punkcie 6.9.

Sufity podwieszane

Ponieważ ewentualne sufity podwieszane mogą komplikować przepływ gazów dymowych, w projekcie należy uwzględnić ich obecność zgodnie z zaleceniami przedstawionymi w punkcie 6.10.

Dodatkowe kroki obliczeniowe

Uwagi ogólne

W budynkach, w których początkowy słup dymu nad pożarem jest przejmowany przez sufit, a dym przemieszcza się poprzecznie przed rozpływem do wyższej przestrzeni sąsiadującej, zaleca się wykonanie dodatkowych kroków w obliczeniach związanych z przemieszczaniem się dymu oraz wnikaniem powietrza do gazów dymowych, zgodnie z uwagami przedstawionymi w punktach 5.3.2 do 5.3.7 (patrz również: rysunek 2).

UWAGA: Przykłady takich budynków obejmują wielokondygnacyjne centra handlowe, atria oraz budynki z antresolami.

Pożar

Projekt pożaru powinien być oparty na pożarze stabilnym o rozmiarze właściwym dla analizowanego budynku, zgodnie z zaleceniami przedstawionymi w punkcie 6.1.

Słup dymu nad pożarem

Słup dymu nad pożarem należy uwzględnić zgodnie z zaleceniami przedstawionymi w punkcie 6.2, jednakże można łączyć go z przepływem gazów dymowych opuszczających pomieszczenie pożarowe w ramach jednej procedury obliczeniowej, zgodnie z zaleceniami w punkcie 6.3.

UWAGA: W punkcie 6.3 opisano również metody zapobiegania wypływowi gazów dymowych poza otwór w pomieszczeniu pożarowym.

Daszek

W przypadku gdy nad otworem pomieszczenia pożarowego wystaje daszek (lub spód balkonu), wpływ na przepływ dymu przy krawędzi rozpływu należy obliczyć zgodnie z zaleceniami przedstawionymi w punkcie 6.4.

Jeżeli projekt wentylacji usuwającej dym wymaga, by dym był gromadzony poniżej daszku lub balkonu, a także by zapobiegano przedostawaniu się go do sąsiedniej przestrzeni, należy zamiast tego zastosować właściwe zalecenia przedstawione w punkcie 6.4.

Rozpływny słup dymu

Obliczenia dotyczące wnikania powietrza do rozpływnego słupa dymu należy wykonywać zgodnie z zaleceniami przedstawionymi w punkcie 6.5.

W przypadku zastosowań mających na celu ratowanie życia należy określić wysokość podstawy wyporowej warstwy gazów dymowych nad najwyższą drogą ewakuacyjną otwartą na tę samą przestrzeń, co pożar (patrz: 6.5).

W przypadku systemów kontroli temperatury należy określić temperaturę gazów w zbiorniku dymu (tj. w warstwie) oraz obliczyć masowe natężenie przepływu związane z dopływem do warstwy (patrz: 6.5).

UWAGA: Do znalezienia wysokości podstawy warstwy dymu wykorzystać można procedury obliczeniowe dla rozpływnego słupa dymu przedstawione w punkcie 6.5.

Środki zapobiegające przedostawaniu się dymu na wyższe balkony powinny być zgodne z zaleceniami przedstawionymi w punkcie 6.5.

5.3.6 Wpływy zewnętrzne

W przypadku gdy ciśnienia w warstwie dymu w atrium mają zostać zmniejszone poniżej ciśnienia otoczenia w celu zapobieżenia przedostawaniu się dymu do pomieszczeń sąsiadujących z atrium, w obliczeniach projektowych należy uwzględnić wpływ ciśnień wiatru zgodnie z zaleceniami przedstawionymi w punkcie 6.11.

Zgodność

Należy bezwarunkowo zapewnić zgodność z innymi systemami bezpieczeństwa oraz instalacjami budowlanymi, stosując się do zaleceń przedstawionych w punkcie 7.

Komputerowe modele stref

W przypadku gdy do wykonywania obliczeń zalecanych przez niniejszą Normę Europejską w ramach procesu projektowania wykorzystywane są komputerowe modele stref, wszystkie wzory matematyczne wykorzystywane w takich modelach, przyjęte założenia oraz parametry wejściowe należy w sposób bezpośredni podać w dokumentacji udostępnianej właścicielowi budynku — patrz: zalecenia w punkcie 4.1.

Oprócz tego w dokumentacji należy podać informacje dotyczące atestacji komputerowych modeli stref wykorzystanych w projekcie. W przypadku gdy tego rodzaju informacje dotyczące atestacji istnieją w publicznie dostępnej literaturze wystarczy podać właściwe odnośniki.

Zalecenia dotyczące efektywności

Pożar jako podstawa projektu

Uwagi ogólne

Rozwój pożaru zależy od wielu czynników, takich jak m.in.:

— rodzaj i właściwości występujących materiałów;

— ilość występujących materiałów;

— wzajemne rozmieszczenie materiałów (np. stosy krzeseł czy krzesła rozstawione do użytku);

— rozmieszczenie materiałów względem ścian, sufitów itp.;

— dostępność tlenu (choć tlen jest zawsze dobrze dostępny, gdy działa SOiUC);

— obecność i efektywność urządzeń do gaszenia pożarów (np. tryskaczy);

— obecność elementów uniemożliwiających dotarcie pyłu wodnego z tryskaczy do materiałów palnych.

Stan wiedzy technicznej nie umożliwia obecnie przeprowadzania obliczeń związanych z rozwojem pożaru w nagromadzeniach materiałów palnych z wyjątkiem najprostszych przypadków takich nagromadzeń. Konieczne jest zatem wykorzystywanie innych źródeł informacji.

Gdy statystyki pożarowe są dostępne, można na ich podstawie oszacować największy możliwy do przyjęcia rozmiar pożaru dla właściwego typu zajętości pomieszczeń — można go też oszacować na podstawie eksperymentów z podobnymi nagromadzeniami materiałów palnych. W przeciwnym przypadku oszacowania można dokonać na podstawie najczęstszych praktyk, bądź na podstawie fizycznych wymiarów izolowanych nagromadzeń materiałów palnych, bądź też szacując rozmiar, który pożar mógłby osiągnąć do momentu zastosowania przez straż pożarną środka gaśniczego.

Należy ustalić szybkość uwalniania ciepła przez palący się materiał. Ponieważ jednak praktycznie w trakcie wszystkich pożarów palą się zróżnicowane materiały (a nie jeden, osoby element), szybkość uwalniania ciepła będzie z konieczności wartością przeciętną. Nawet gdy ocena będzie mieć charakter nienaukowy, należy koniecznie przeprowadzić oszacowanie kluczowych parametrów pożaru projektowego (rozmiaru pożaru oraz szybkości uwalniania ciepła).

Uwaga: Zaleca się, by wszystkie decyzje dotyczące wyboru oraz kwantyfikacji pożaru projektowego zostały uzgodnione z właściwym Organem Regulacyjnym już na wczesnych etapach procesu projektowania.

Zalecenia

Szacując parametry pożaru projektowego, należy uwzględnić poniższe zalecenia.

Należy określić możliwe lokalizacje pożaru w przestrzeni, która ma być wentylowana przez SOiUC

W przypadku powierzchni handlowych sklepów, biur, parkingów oraz hotelowych pokojów gościnnych dla pożaru projektowego należy przyjąć wartości obwodu oraz szybkości uwalniania ciepła podane w Tablicy 1.

UWAGA: W przypadku gdy pomieszczenie pożarowe ma powierzchnię mniejszą od A_f podanego w Tablicy 1, należy przyjąć, że powierzchnia pomieszczenia wynosi A_f i proporcjonalnie zredukować q_f.

W przypadku zapełnień niewymienionych w Tablicy 1 projektant powinien określić wysokość nagromadzenia paliwa w każdej lokalizacji pożarowej.

Budowle, w przypadku których tryskacze traktowane są jako możliwe przyszłe rozszerzenie, w trakcie określania parametrów pożaru projektowego należy traktować jako niewyposażone w tryskacze.

SOiUC należy uznać za nieodpowiedni w przypadku wszelkich nieobjętych zasięgiem tryskaczy nagromadzeń paliwa o wysokości ponad 4 m.

UWAGA: W przypadku każdego poważnego pożaru w niewyposażonym w tryskacze magazynie, w którym materiały palne znajdują się w stosach lub na regałach o wysokości powyżej 4 m, należy spodziewać się utraty budynku.

W przypadku nagromadzeń paliwa nieuwzględnionych w Tablicy 1 i niższych niż 4 m projektant powinien oszacować powierzchnię (A_f) oraz obwód (P) na podstawie fizycznego zasięgu paliwa bądź na podstawie największego prawdopodobnego rozmiaru pożaru w momencie zastosowania przez straż pożarną środka gaśniczego, bądź też na podstawie największego prawdopodobnego rozmiaru pożaru w momencie zadziałania tryskaczy. Projektant powinien przedstawić w dokumentacji zalecanej w punkcie 4.1 argumenty wspierające dokonany wybór. Zaleca się, aby projektant uzgodnił swój wybór z właściwymi organami regulacyjnymi już na wczesnych etapach procesu projektowania.

Nagromadzenia paliwa w przypadku zdecydowanej większości pożarów nie będą składać się wyłącznie z jednego materiału, lecz ze zróżnicowanej gamy materiałów charakteryzujących się różnymi szybkościami spalania oraz szybkościami uwalniania ciepła. Dla celów projektu projektant powinien wykorzystać wartości podane w załączniku A, a także wykonać obliczenia zarówno dla najwyższej, jak i dla najniższej szybkości uwalniania ciepła podanej odpowiednio dla instalacji z tryskaczami oraz bez tryskaczy. Wykorzystanie wspomnianych dwóch wartości konieczne jest do określenia prawdopodobnego najgorszego przypadku dla szerokiej gamy materiałów palnych, które mogą palić się w trakcie pożaru. Po zakończeniu obliczeń związanych zarówno z najwyższą, jak i z najniższą prędkością uwalniania ciepła uzyskane zostaną zalecenia dotyczące najgorszego przypadku, w jakim może działać instalacja — powinny one stać się podstawą dla projektu SOiUC.

W przypadku przechowywania w stosach lub na regałach o wysokości ponad 4 m tam gdzie tryskacze zamontowane są pod sufitem lub na regałach projektant powinien oszacować obwód pożaru, do którego będzie mieć dostęp zbliżające się powietrze (P), a także średnią różnicę między temperaturą dymu a temperaturą otoczenia Θ_f 1 m nad szczytem składowanych materiałów, zgodnie z poniższymi zaleceniami.

Wartość P powinna odpowiadać odległości między dwoma kompletnymi blokami bądź odległości między jednym pionowym kanałem dymowym a kolejnym po kolejnym bądź odległości między sąsiednimi głowicami tryskaczy zamontowanymi na tej samej wysokości, w zależności od tego, która z nich okaże się większa, gdy przegroda znajdująca się obrębie nagromadzenia paliwa zapobiega przedostawaniu się pożaru na przeciwległą stronę stosu; bądź podwojonej tak obliczonej odległości, gdy taka przegroda nie występuje.

Należy przyjąć, że parametr Θ_f ma wartość 150°C. Jeżeli wymagana będzie wartość konwekcyjnego strumienia cieplnego 1 m powyżej składowanych materiałów, należy zastosować procedurę obliczeniową opisaną w załączniku B.

Tablica 1 — Pożary projektowe

Zapełnienie

Powierzchnia pożaru (A_f) (metry kwadratowe)

m²

Obwód pożaru (P)

(metry)

Szybkość uwalniania ciepła na jednostkę powierzchni (q_f)

kW/m²

Powierzchnie handlowe

- Tryskacze standardowego reagowania

- Tryskacze szybkiego reagowania

- Brak tryskaczy^a

Całe pomieszczenie

Szerokość otworu

625

1200

Biura

- Tryskacze standardowego reagowania

- Brak tryskaczy: pożar zależny od warstwy paliwa

- Brak tryskaczy^b: pełny rozwój pożaru przewiduje się dla powyższego pożaru zależnego od warstwy paliwa, wykorzystując punkt 6.3

Całe pomieszczenie

Szerokość otworu

225

255

Hotelowy pokój gościnny

- Tryskacze standardowego reagowania

- Brak tryskaczy

Całe pomieszczenie

Szerokość otworu

250

100

Parking (palący się samochód)

400

Powierzchni pożaru dla celów związanych z projektowaniem SOiUC nie należy mylić z „obszarami działania” w projekcie tryskaczy zdefiniowanymi w normie prEN 12845.

^aJeżeli przedział handlowy nie jest wyposażony w tryskacze, ale posiada automatyczny system wykrywania dymu połączony z jednostką publicznej straży pożarnej, projekt systemu oddymiania może zostać oparty na rozmiarze pożaru podanym w niniejszej tabeli dla powierzchni handlowej wyposażonej w tryskacze normalnego reagowania. W takim przypadku system oddymiania należy uważać wyłącznie za wspierający akcję gaśniczą i nie należy zakładać, że okaże się on skuteczny, jeżeli chodzi o ochronę dróg ewakuacyjnych.

^bW przypadku gdy pożar rozwinie się w całym pomieszczeniu, część wytwarzanego ciepła może powstawać w płomieniach znajdujących się poza otworem pomieszczenia. Temperatura gazów opuszczających otwór rzadko przekracza 1000°C.

Słupy dymu wznoszące się bezpośrednio z pożaru do zbiornika dymu

Uwagi ogólne

Wybór „pożaru projektowego” właściwego ze względu na okoliczności, zgodnie z opisem w punkcie 6.1, będzie się wiązać z określeniem projektowej szybkości uwalniania ciepła (q_f) (z wyjątkiem pożarów w wysokich składowiskach, w przypadku których zamiast niej określona zostanie temperatura warstwy dymu nad regałami Θ_f), powierzchnia pożaru w rzucie głównym poziomym (A_f) oraz obwód pożaru (P). W większości projektów pożar będzie zlokalizowany na podłodze.

W przypadku projektów mających na celu zapewnienie możliwości korzystania z dróg ewakuacyjnych otwartych na przestrzeń, w której występuje pożar, należy zapewnić wystarczającą wysokość czystego powietrza poniżej warstwy dymu (Y). W przypadku projektów mających na celu kontrolowanie temperatury konieczne jest określenie właściwej temperatury warstwy dymu.

UWAGA: W przypadku projektów mających na celu ochronę majątku możliwe jest zastosowanie dowolnej procedury w zależności od okoliczności.

Jednokondygnacyjne centra handlowe stanowią przypadki szczególne — ich geometria umożliwia przepływ dymu pod sufitem sklepu z dala od pierwotnego słupa dymu do holu centrum handlowego przed dotarciem do zbiornika dymu. Możliwe jest posłużenie się zależnością, w ramach której dla celów projektowych zakłada się, że pożar można traktować tak, jak gdyby znajdował się w holu centrum handlowego i tak, jak gdyby słup dymu był wprowadzany do większej niż zwykle ilości powietrza.

UWAGA: Wspomniana korelacja przestaje obowiązywać, jeżeli podstawa warstwy w holu centrum znajduje się zbyt wysoko nad otworem łączącym sklep z holem.

Zalecenia

Tworząc projekt, należy uwzględnić poniższe zalecenia.

Projektant powinien zidentyfikować okoliczności, w których najniższa część pożaru mogłaby znaleźć się wyżej niż podłoga.

Nie powinno się projektować SOiUC, w których wysokość od podłogi do podstawy warstwy dymu będzie mniejsza niż jedna dziesiąta wysokości od podłogi do sufitu.

Nie powinno się projektować SOiUC, w których wysokość od podstawy pożaru (zwykle jest nią podłoga) do podstawy warstwy dymu jest większa niż dziewięć dziesiątych wysokości od podstawy pożaru do sufitu.

Strumień ciepła konwekcyjnego (Q_f) unoszonego przez gazy dymowe wprowadzane do zbiornika dymu należy oszacować, mnożąc szybkość uwalniania ciepła (q_fA_f) określoną dla pożaru projektowego przez 0,8, chyba że projektant może dostarczyć dowody potwierdzające zasadność posłużenia się inną wartością.

W przypadku projektów, których celem jest zapewnienie bezpieczeństwa przeżycia, zaleca się, aby wysokość przejrzystej warstwy między drogami ewakuacyjnymi oraz podstawą warstwy dymu odpowiadała wartościom minimalnym takiej wysokości (Y) podanymi w Tablicy 2.

W przypadku gdy przewidywana temperatura warstwy jest wyższa od temperatury otoczenia o mniej niż 100°C, do każdej minimalnej wartości Y podanej w Tablicy 2 należy dodać 0,5 m.

W przypadku gdy nie jest możliwe osiągnięcie minimalnej wysokości warstwy przejrzystej (Y) zalecanej w Tablicy 2, ale mimo to konieczne jest zapewnienie czystego powietrza nad drogami ewakuacyjnymi (można np. przeprowadzić modernizację lub renowację związaną ze wzrostem bezpieczeństwa, niekoniecznie osiągając pełen stopień realizacji zaleceń określonych w niniejszej normie), każdy przypadek należy przeanalizować w sposób indywidualny.

Przedstawione w załączniku B procedury projektowe dla jednokondygnacyjnych centrów handlowych nie powinny być stosowane w przypadkach, w których podstawa warstwy w holu centrum znajduje się ponad 2 m nad szczytem otworu między płonącym sklepem a holem centrum. Projektant powinien wówczas posłużyć się procedurami określonymi dla wielokondygnacyjnych centrów handlowych.

Wysokość wznoszenia podstawy warstwy dymu w zbiorniku dymu powinna zapewniać co najmniej 0,5 m wysokości warstwy przejrzystej powyżej szczytu stosu towarów.

Projektant powinien wykorzystać niniejsze zalecenia funkcjonalne wraz z wybranym pożarem projektowym do obliczenia masowego natężenia przepływu gazów dymowych wprowadzanych do zbiornika dymu.

UWAGA: Niektóre właściwe procedury obliczeniowe wymieniono w załączniku B.

Tablica 2 — Minimalna wysokość warstwy przejrzystej nad drogami ewakuacyjnymi

Typ budynku

Wysokość minimalna (Y)

Budynki publiczne (np. jednokondygnacyjne centra handlowe, hale wystawowe)

Budynki niepubliczne (np. biura, mieszkania, więzienia)

Parkingi samochodowe

3,0 m

2,5 m

2,5 m lub 0,8 H (mniejsza z wartości)

Przepływ gorących gazów dymowych z pomieszczenia pożarowego do sąsiedniej przestrzeni

Uwagi ogólne

W wielu budynkach znajdują się pomieszczenia otwarte na wspólną przestrzeń o znacznie wyższym suficie — są to np. wielokondygnacyjne centra handlowe, jednokondygnacyjne centra handlowe, w których sufit holu znajduje się znacznie wyżej niż szczyt otworu wejściowego sklepu, atria oraz budynki z antresolami. W takich budynkach każdy pożar na podłodze większej przestrzeni należy opisywać tak, jak gdyby była ona prostą, jednokondygnacyjną przestrzenią z wysokim sufitem.

Gdy pożar wybuchnie w jednym z pomieszczeń sąsiadujących z wysoką przestrzenią, należy uwzględnić dodatkowe procesy. W takim pomieszczeniu proces wyboru pożaru projektowego pozostaje niezmieniony. Słup dymu znajdujący się bezpośrednio nad pożarem należy opisywać zgodnie z punktem 6.2, ale warstwa dymu powstała pod sufitem pomieszczenia będzie przepływać poziomo przez otwór (otwory) do większej przestrzeni, chyba że zostaną przedsięwzięte specjalne środki, które to uniemożliwią.

Fizyczna bariera uszczelniająca otwór pozwoli na wyposażenie pomieszczenia we własny SOiUC zaprojektowany dla prostej, jednorodnej pod względem objętościowym przestrzeni. Jako bariery posłużą opuszczane kurtyny dymowe, które pozwolą na wprowadzanie powietrza zastępującego, które będzie zasilać zainstalowany w pomieszczeniu SOiUC. Zamiast fizycznej bariery w projekcie można wykorzystać projekt „wyciągu szczelinowego”, który zapobiegnie przedostawaniu się dymu poza bariery.

Projektant SOiUC powinien obliczyć ilość dymu docierającego do warstwy wypieranej w większej przestrzeni. Wymaga to obliczenia masowego natężenia przepływu dymu na każdym etapie trasy, a także obliczenia masowego natężenia przepływu przez otwór pomieszczenia. Koniecznie jest również stwierdzenie, czy wybrany pożar projektowy jest realistyczny w istniejących okolicznościach. Można to sprawdzić, obliczając temperaturę gazów pod sufitem pomieszczenia pożarowego lub przy jego otworze. Jeżeli temperatura okaże się zbyt wysoka, promieniowanie cieplne w pomieszczeniu szybko spowoduje szybkie zapalenie wszystkich znajdujących się w pomieszczeniu materiałów palnych (tj. rozgorzenie). W takim przypadku jedynym możliwym do przyjęcia pożarem projektowym jest pożar całego pomieszczenia — przyjęcie takiego założenia wymaga ponownego oszacowania szybkości uwalniania ciepła, a także wprowadzenia zmian w procedurach obliczeniowych. Należy upewnić się, że tryskacze zainstalowane w pomieszczeniu pożarowym zapobiegną rozgorzeniu.

Eksperymenty wykazały, że szybkość odprowadzania ciepła przez gazy dymowe przemieszczające się przez pomieszczenie do sąsiedniej przestrzeni jest często większa niż w przypadku słupa dymu nad pożarem.

Zalecenia

Wykorzystując wybrany pożar projektowy, projektant SOiUC powinien obliczyć masowe natężenie przepływu gazów dymowych przepływających z pomieszczenia stanowiącego przykład reprezentatynwny dla wszystkich pomieszczeń do sąsiedniej przestrzeni.

UWAGA: Niektóre odpowiednie metodologie wymieniono w załączniku C.

Strumień ciepła konwekcyjnego przy otworze powinien być zgodny z Tablicą 3.

Tablica 3 — Strumień ciepła konwekcyjnego przy otworze pomieszczenia

Typ pomieszczenia

Strumień ciepła konwekcyjnego Q_w [MW]

Sklepy z tryskaczami

Sklepy z tryskaczami szybkiego reagowania

Biura z tryskaczami

Biura bez tryskaczy

Hotelowe pokoje gościnne bez tryskaczy

2,5

W przypadku wszystkich pozostałych, niechronionych tryskaczami typów zapełnienia za strumień ciepła konwekcyjnego przy otworze należy przyjąć szybkość uwalniania ciepła (q_fA_f) wybranego pożaru projektowego pomnożoną przez 0,5, chyba że projektant może przedstawić dowody przemawiające za wyborem innej wartości dla konkretnych uwarunkowań projektowych.

W przypadku wszystkich pozostałych chronionych tryskaczami typów zapełnienia za strumień ciepła konwekcyjnego przy otworze należy przyjąć szybkość uwalniania ciepła (q_fA_f) wybranego pożaru projektowego pomnożoną przez 0,5, chyba że projektant może przedstawić dowody przemawiające za wyborem innej wartości dla konkretnych uwarunkowań projektowych.

Należy obliczyć temperaturę gazów opuszczających pomieszczenie. Jeżeli jest ona wyższa od 550°C, pożar projektowy należy zastąpić pożarem, dla którego zakłada się, że palą się wszystkie znajdujące się w pomieszczeniu materiały palne. W takim przypadku nie obowiązują już zalecenia wymienione w punkcie 5.3.2.2.

Przepływ gorących gazów dymnych pod wystającym daszkiem przy oknie lub otworze pomieszczenia pożarowego

Uwagi ogólne

Gdy gazy dymowe opuszczają otwór pomieszczenia pożarowego i wznoszą się, by dotrzeć do spodu wystającego balkonu lub daszku, następuje wniknięcie do przepływu pewnej ilości powietrza. Jeżeli szczyt otworu znajduje się na takiej samej wysokości, jak spód balkonu lub daszku, wnikanie nie występuje, ponieważ gazy dymowe nadal przemieszczają się poziomo. W sytuacji gdy gazy dymowe docierają do wystającego sklepienia dostępne są dwie główne opcje projektowe. Możliwe jest dopuszczenie lub skanalizowanie przepływu gazów do krawędzi rozpływu tak, aby wzniosły się do głównej przestrzeni, bądź uniemożliwienie im przepłynięcia do pustej przestrzeni i stworzenie zbiornika dymu pod wystającym sklepieniem.

Rozpływ może zostać uniemożliwiony na dwa sposoby: bądź poprzez wykorzystanie kurtyn dymowych obniżanych wzdłuż krawędzi pustej przestrzeni, bądź poprzez zastosowanie wyciągu szczelinowego wzdłuż krawędzi pustej przestrzeni.

Zalecenia

Jeżeli dopuści się do przedostawania się gazów dymowych do pustej przestrzeni, należy obliczyć masowe natężenie przepływu oraz konwekcyjny strumień cieplny prze krawędzi rozpływu.

UWAGA: Niektóre procedury obliczeniowe zostały przedstawione w załączniku D.

Pod wystającym sklepieniem należy montować kurtyny dymowe (zwane również ekranami kanalizującymi) lub inne elementy strukturalne, aby wytworzyć bardziej zwarty rozpływny słup dymu. Kurtyny te mogą mieć charakter stały lub automatycznie przesuwać się na właściwe miejsce po wykryciu dymu.

Głębokość kurtyn dymowych lub równoważnych elementów konstrukcyjnych powinna być co najmniej 0,1 m mniejsza od obliczonej głębokości gazów dymowych przepływających poniżej krawędzi rozpływu — powinny one również obejmować całą szerokość wystającego sklepienia.

UWAGA: Niektóre procedury obliczeniowe zostały przedstawione w załączniku D.

Jeżeli wystające sklepienie wystaje na mniej niż 1,5 m poza otwór pomieszczenia pożarowego, nie zaleca się montowania żadnych ekranów kanalizujących.

Jeżeli planowane jest zapobieżenie przedostawaniu się gazów dymowych do pustej przestrzeni, należy obliczyć masowe natężenie przepływu oraz konwekcyjny strumień cieplny w warstwie dymu pod wystającym sklepieniem.

UWAGA: Niektóre procedury obliczeniowe zostały przedstawione w załączniku D.

Wszelkie kurtyny dymowe montowane wzdłuż krawędzi pustej przestrzeni powinny mieć charakter stały lub automatycznie przemieszczać się we właściwe miejsce po wykryciu dymu.

Wszelkie kurtyny dymowe montowane wzdłuż krawędzi pustej przestrzeni w celu zapobieżenia przedostawaniu się dymu powinny mieć głębokość większą od głębokości docierających do nich gazów, nawet gdy kurtyna montowana jest pod kątem prostym do przepływu gazów dymowych wznoszących się z otworu pomieszczenia pożarowego.

UWAGA: Niektóre procedury obliczeniowe zostały przedstawione w załączniku D.

Parametry wyciągu szczelinowego zamontowanego wzdłuż krawędzi pustej przestrzeni w celu zapobieżeniu przedostawaniu się dymu powinny zostać obliczone tak, aby miał on wystarczające rozmiary, by faktycznie zapobiegać przedostawaniu się gazów dymowych.

UWAGA: Procedurę obliczeniową przedstawiono w załączniku D.

Wysokość warstwy przejrzystej poniżej wypieranej warstwy gazów dymowych w zbiorniku dymu utworzonej poniżej wystającego sklepienia powinna być zgodna z zaleceniami przedstawionymi w punkcie 6.2, z wyjątkiem wszelkich lokalnych pogłębień warstwy, gdzie dym wydobywający się z otworu pomieszczenia pożarowego pogłębi się, docierając do bariery poprzecznej.

Zalecenia dotyczące wylotu dymu oraz zbiornika dymu powstającego pod wystającym sklepieniem powinny być takie same, jak w przypadku zbiornika dymu w prostej przestrzeni jednokondygnacyjnej (podano je w punkcie 6.6).

Rozpływny słup dymu

Uwagi ogólne

Gdy dym i ciepło z różnych powodów nie mogą zostać ograniczone i usunięte z pomieszczenia, w którym zostały wytworzone, lub ze związanej z nim przestrzeni balkonowej, rozważa się zwykle zastosowanie „przelotowej” lub stabilnej wentylacji z przestrzeni głównej (np. atrium).

Podstawa takiej warstwy znajduje się zwykle na wysokości wybranej ze względów bezpieczeństwa lub w celu uniknięcia przekroczenia narzuconych limitów. Gdy wysokość wspomnianej podstawy warstwy zostanie wybrana dla pożaru o najniższym poziomie, tam, gdzie w sąsiednim pomieszczeniu będzie występować pożar, należy ustalić wysokość nad szczytem otworu (lub nad krawędzią wystającego daszku lub balkonu nad otworem tam, gdzie będą one występować).

UWAGA: Gdy pożar znajduje się na podłodze atrium i bezpośrednio poniżej warstwy dymu tworzącej się pod sufitem atrium, wnikanie powietrza do wznoszącego się słupa dymu przebiega inaczej niż wnikanie powietrza do słupów rozpływnych. Ten szczególny przypadek pożaru na podłodze atrium został omówiony w punkcie 6.2.

Zasadniczo jednak najgorsze uwzględniane warunki wiążą się z pożarem w sąsiednim pomieszczeniu na najniższym poziomie, ponieważ w takiej sytuacji wnikanie powietrza do wznoszącego się słupa dymu przebiega najintensywniej, a przez to do warstwy wypieranej wprowadzana jest największa ilość gazu dymwoego.

Gdy dym przepływa pod krawędzią rozpływu do przestrzeni głównej, obraca się w górę wokół krawędzi rozpływu.

Takie słupy dymu nazywane są często słupami „rozpływnymi” lub liniowymi. Termin „liniowy” oznacza, że podstawa słupa zaraz po obrocie jest długa i stosunkowo wąska.

Liniowe/rozpływne słupy dymu mogą przyjmować jedną lub dwie formy:

— słupy przylegające, w przypadku których gazy dymowe wydobywają się bezpośrednio z otworu w przedziale, a słup przylega do pionowej powierzchni na otworem, jednocześnie wznosząc się w górę;

UWAGA: Sytuacja taka wystąpi również wtedy, gdy bezpośrednio nad punktem obrotu na styku pustej przestrzeni znajdować się będzie pionowa powierzchnia. Powierzchnia słupa dymu mającego styczność z atmosferą otoczenia w atrium spowoduje dodatkowe wnikanie weń powietrza [patrz: Rysunek 3a)]. Tego typu słup dymu ma różne nazwy — nazywany jest słupem jednostronnym, stycznym lub ściennym.

— słupy swobodne, w przypadku których gazy dymowe przedostają się do przestrzeni (takiej jak np. balkon) leżącej za miejscem, w którym następuje przepływ poziomy, dzięki czemu powstający słup może bez przeszkód wznosić się w górę.

UWAGA: W takim przypadku powstaje duża powierzchnia wnikania po obydwu stronach słupa wzdłuż jego szerokości rozpływu [patrz: Rysunek 3b)] i dlatego nazywa się je również słupami dwustronnymi.

Stopień wnikania powietrza do wznoszącego się słupa dymu, a co za tym idzie całkowita ilość gazów wnikających do warstwy dymu powstającej pod sufitem przestrzeni atrium, zależy zasadniczo od czterech parametrów wstępnych:

masowego natężenia przepływu lub temperatury gazów przy krawędzi punktu obrotu na granicy atrium;

strumienia cieplnego gazów;

długości liniowego słupa dymu przedostającego się do atrium mierzonej wzdłuż krawędzi, obok której następuje rozpływ dymu;

pożądanej wysokości wznoszenia się dymu.

Ograniczenie masowego natężenia przepływu dymu dopływającego do warstwy dymu można zwykle uzyskać, zmieniając parametry c) oraz d).

Długość liniowego słupa dymu można kontrolować, stosując ekrany kanalizujące (patrz: Rysunki D.1 oraz D.2).

Wysokość wznoszenia słupa rozpływnego należy wybrać tak, aby nad najwyższą drogą ewakuacyjną otwartą na daną przestrzeń znajdowała się warstwa przejrzystego powietrza o wystarczającej wysokości, tak aby ludzie mogli z niej swobodnie korzystać. Mimo to drogi przeznaczone dla ludzi oraz drogi ewakuacyjne poniżej podstawy warstwy wypieranej utworzonej w zbiorniku dymu mogą zostać zagrożone na balkonach powyżej i w pobliżu wznoszącego się słupa dymu, jeżeli słup ulegnie zawirowaniu i przylgnie do następnego pod względem wysokości sklepienia (patrz: Rysunek 4). Można temu zapobiec, projektując balkony wystające wystarczająco daleko poza otwory w pomieszczeniach.

W przypadku gdy celem projektu jest ochrona majątku, konieczne jest określenie takiej wysokości wznoszenia rozpływnego słupa dymu, dzięki której podstawa warstwy znajdzie się na bezpiecznej wysokości powyżej wszelkiego wrażliwego majątku lub towarów. Jeżeli instalowane są systemy regulacji temperatury, możliwe jest również takie dobranie wysokości wznoszenia rozpływnego słupa dymu, która pozwoli na osiągnięcie pożądanej temperatury w warstwie wypieranej znajdującej się w zbiorniku dymu.

Zalecenia

SOiUC nie powinny być projektowane tak, aby wysokość od krawędzi rozpływu do podstawy warstwy dymu była większa niż dziewięć dziesiątych wysokości od krawędzi rozpływu do sufitu.

W przypadku projektów, których celem jest zapewnienie bezpieczeństwa przeżycia, wysokość warstwy przejrzystego powietrza między najwyższą drogą ewakuacyjną a podstawą warstwy dymu nie powinna być mniejsza od minimalnych wartości Y przedstawionych w Tablicy nr 2.

W przypadku gdy różnica między przewidywaną temperaturą warstwy a temperaturą otoczenia będzie mniejsza niż 100°C, do każdej wartości minimalnej wymienionej w Tablicy nr 2 należy dodać 0,5 m.

W przypadku gdy nie będzie możliwe osiągnięcie minimalnej wysokości warstwy przejrzystej określonej w punktach 6.5.2.2 lub 6.5.2.3, ale mimo to konieczne będzie zapewnienie przejrzystego powietrza nad drogami ewakuacyjnymi (np. w przypadku modernizacji lub renowacji zapewniających poprawę bezpieczeństwa, ale niekoniecznie zapewniających pełną zgodność z zaleceniami niniejszej Normy Europejskiej), każdy przypadek należy analizować osobno.

W przypadku gdy jako drogi ewakuacyjne mają być wykorzystywane balkony znajdujące powyżej potencjalnej krawędzi rozpływu, powinny one wystawać ponad 2 m za fasadę lub za otwory w pomieszczeniach.

Należy w sposób bezpośredni wprowadzić poprawki w obliczeniach związanych z wnikaniem powietrza do rozpływnego słupa dymu, jeżeli nad krawędzią rozpływu występuje fragment pionowej powierzchni.

Należy obliczyć masowe natężenie przepływu gazów dymowych dopływających do warstwy wypieranej znajdującej się w zbiorniku dymu.

UWAGA: Niektóre właściwe procedury obliczeniowe przedstawiono w załączniku E.

Zbiornik dymu i urządzenia do usuwania dymu i ciepła

Uwagi ogólne

Przestrzegając zaleceń przedstawionych w punktach od 6.2 do 6.5, można obliczyć masowe natężenie przepływu oraz konwekcyjny strumień cieplny dla gazów docierających do warstwy wyporowej i mieszających się z nią w zbiorniku dymu. Zbiornik taki powinien posiadać taką samą liczbę wylotów, tak aby możliwe było utrzymywanie podstawy warstwy na stałej wysokości. Na wspomnianych wylotach można instalować bądź klapy dymowe, bądź wentylatory.

Należy zapewnić wystarczającą liczbę wyciągów dymu (np. klap dymowych lub kratek wlotowych wentylatorów), aby zapobiec niezamierzonemu marnowaniu przepustowości wylotowej na wciąganie powietrza poprzez warstwę wypieraną.

Zbiornik dymu nie powinien być zbyt duży, ponieważ utrata wyporności związana z chłodzeniem będzie powodować stopniowe oddzielanie się dymu od warstwy wypieranej do znajdującej się poniżej warstwy powietrza, co przyczyni się do pogorszenia widoczności oraz zmniejszenia efektywności wentylacji oddymiającej. Zbiornik dymu nie powinien być zbyt długi z uwagi na negatywne skutki psychologiczne dla osób przemieszczających się w warstwie przejrzystego powietrza pod dymem. W obliczeniach, w których istotna jest temperatura warstwy, należy uwzględnić poprawkę związaną z potencjalnym chłodzeniem warstwy wypieranej na skutek działania tryskaczy. Temperatura warstwy wypieranej nie powinna być tak wysoka, by wystarczyła do spowodowania rozgorzenia na skutek działania promieniowania cieplnego, uszkodzeń konstrukcji budynku lub wywołania bolesnych oparzeń u osób poruszających się poniżej warstwy wypieranej. Temperatura warstwy wypieranej nie powinna również być zbyt niska, ponieważ mogłaby ona utracić stabilność na skutek występowania często spotykanych w budynkach prądów powietrznych.

Ze względów fizycznych nie należy projektować warstwy wypieranej tak, by była płytsza od strumienia sufitowego, który najprawdopodobniej utworzy się pod sufitem — w projekcie nie należy również przyjmować zbyt głębokich warstw, które mogłyby ulec destabilizacji i wypełnić przestrzeń aż do podłogi. Warstwa powinna być wystarczająco głęboka, by gazy dymowe mogły odpływać od miejsca, w którym słup dymu dopływa do warstwy wypieranej, zmierzając do urządzeń usuwających dym i ciepło.

Zalecenia

Należy obliczyć temperaturę gazów w warstwie wypieranej.

6.6.2.2 Temperatura projektowa gazów w warstwie wypieranej nie powinna być tak wysoka, by spowodowała zapalenie materiałów w zakresie, który wiązałby się z przekroczeniem przez pożar rozmiarów przyjętych w projekcie (tzn. temperatura warstwy powinna być niższa niż 550°C), chyba że dopuszcza się sytuację, w której pożar projektowy obejmie wszystkie materiały palne znajdujące się poniżej (i w pobliżu) zbiornika dymu.

UWAGA: Urządzenia do usuwania dymu i ciepła nie spowodują żadnego ograniczenia temperatury warstwy, jeżeli pożar obejmie całą powierzchnię pod zbiornikiem dymu. Podobnie, samodzielnie nie przyczynią się one do zmniejszenia zagrożenia dla konstrukcji budynku, jeżeli warstwa będzie mieć temperaturę płomieni.

6.6.2.3 Temperatura projektowa gazów w warstwie wypieranej nie powinna być wystarczająco wysoka, by zagrozić integralności konstrukcyjnej budynku.

6.6.2.4 Temperatura projektowa gazów w warstwie wypieranej nie powinna przekraczać 200°C tam, gdzie drogi ewakuacyjne przebiegają pod zbiornikiem dymu.

6.2.2.5 Różnica między temperaturą projektową gazów w warstwie wypieranej w zbiorniku dymu a temperaturą otoczenia nie powinna być mniejsza niż 20°C.

6.6.2.6 W obliczeniach należy uwzględnić chłodzenie gazów w zbiorniku dymu na skutek działania tryskaczy.

UWAGA: Niektóre metody obliczeniowe przedstawiono w załączniku F.

6.6.2.7 W przypadku gdy pożar znajduje się bezpośrednio pod zbiornikiem dymu maksymalna powierzchnia dowolnego zbiornika powinna wynosić 2000 m², jeżeli zamontowano klapy dymowe lub 2600 m², jeżeli zamontowano wentylatory wydmuchowe.

6.6.2.8 W przypadku gdy pożar występuje w pomieszczeniu sąsiadującym z przestrzenią zawierającą zbiornik dymu bądź znajduje się poniżej antresoli w tej samej przestrzeni (np. w jedno- i wielokondygnacyjnych centrach handlowych czy w atriach), maksymalna dopuszczalna powierzchnia pomieszczenia pożarowego (lub antresoli), z którego gazy dymowe mogą przepływać do zbiornika, powinna wynosić 1000 m², jeżeli zamontowano klapy dymowe lub 1300 m², jeżeli zamontowano wentylatory wydmuchowe. Maksymalna powierzchnia zbiornika dymu powinna wynosić 1000 m², jeżeli montowane są klapy dymowe lub 1300 m², jeżeli montowane są wentylatory wydmuchowe.

6.6.2.9 Maksymalna długość dowolnego zbiornika dymu wzdłuż dowolnej osi powinna wynosić 60 m.

6.6.2.10 Warstwa wypierana w zbiorniku powinna być projektowana tak, aby zajmowała nie mniej niż jedną dziesiątą wysokości od podłogi do sufitu w przypadku pożarów znajdujących się bezpośrednio pod zbiornikiem dymu lub mniej niż jedną dziesiątą wysokości od krawędzi rozpływu do sufitu w przypadku rozpływnych słupów dymu.

6.6.2.11 Warstwa wypierana w zbiorniku dymu nie powinna być projektowana tak, aby była głębsza niż dziewięć dziesiątych wysokości od podłogi do sufitu.

6.6.2.12 Głębokość warstwy wypieranej w zbiorniku dymu należy sprawdzić, wykonując obliczenia mające na celu zweryfikowanie, czy jest ona wystarczająco głęboka, aby gazy dymowe mogły przepływać z miejsca dopływu do warstwy w kierunku wylotowych urządzeń oddymiających i odprowadzających ciepło.

UWAGA: Procedurę obliczeniową przedstawiono w załączniku F.

6.6.2.13 Kurtyny dymowe lub inne komponenty wchodzące w skład granicy zbiornika dymu powinny być co najmniej 0,1 m głębsze od obliczonej wysokości podstawy wypieranej warstwy dymu — należy również uwzględnić wszelkie odchylenia kurtyny (patrz: punkt 6.9).

UWAGA: Procedurę obliczeniową przedstawiono w załączniku F.

6.6.2.14 Parametry wszelkich proponowanych wyciągów szczelinowych mających na celu zapobieganie przedostawaniu się gazów dymowych poza granicę zbiornika dymu powinny zostać obliczone tak, aby charakteryzowały się one wystarczającą przepustowością wylotową.

UWAGA: Procedurę obliczeniową przedstawiono w załączniku F.

6.6.2.15 Całkowita przepustowość wentylatorów oddymiających lub całkowita powierzchnia klap dymowych powinna być wystarczająca do zapewnienia masowego natężenia przepływu równego obliczonemu masowemu natężeniu przepływu słupa dymu dopływającego do warstwy.

UWAGA: Procedury obliczeniowe przedstawiono w załączniku F.

6.6.2.16 W warunkach projektowych urządzenia do usuwania dymu powinny usuwać gazy dymowe, nie powodując niezamierzonego zasysania powietrza poprzez wypieraną warstwę dymu.

UWAGA: Niektóre procedury obliczeniowe przedstawiono w załączniku F.

6.6.2.17 W tym samym zbiorniku dymu nie należy jednocześnie stosować klap dymowych i wentylatorów.

UWAGA: Zalecenie to nie dotyczy mechanicznych kanałów do przemieszczania dymu.

6.6.2.18 Żadna część zbiornika dymu nie powinna wykraczać poza wlot urządzenia do usuwania dymu i ciepła (tj. punkt wyciągowy) na odległość większą od trzykrotnej szerokości zbiornika, chyba że zainstalowany zostanie kanał przemieszczający dym, którego zadaniem będzie recyrkulacja gazów dymowych do miejsca znajdującego się w pobliżu punktu wyciągowego. Przepustowość mechanicznego kanału przemieszczającego dym powinna wynosić 1m³s^-1 lub 4% masowego natężenia przepływu gazów dymowych dopływających do warstwy wypieranej w warunkach projektowych — w zależności od tego, która z tych wielkości okaże się większa.

6.6.2.19 W przypadku gdy zaleca się przyjęcie w obliczeniach głębokości „średniej” (np. w przypadku minimalnej głębokości zbiornika dymu bądź w trakcie szacowania „efektywnej głębokości warstwy/efektywnej wysokości wznoszenia rozpływnego słupa dymu” w przypadku zbiorników wielkopowierzchniowych), za głębokość zbiornika należy przyjąć głębokość zbiornika dymu o przekroju prostokątnym i szerokości równej szerokości podstawy warstwy dymu charakteryzującego się taką samą powierzchnią przekroju, co rzeczywisty zbiornik.

UWAGA: Zalecenie to nie dotyczy sytuacji, w których z obliczeń wynika, iż warstwa znajdzie się głębiej niż urządzenie do usuwania dymu i ciepła.

Wpływy zewnętrzne

Uwagi ogólne

Ponieważ SOiUC budynku często narażony jest na wpływy zewnętrzne takie jak wiatr, śnieg, temperatura otoczenia itp., w trakcie projektowania SOiUC należy uwzględniać takie wpływy zewnętrzne.

Wiatr może powodować różnice ciśnienia po obydwu stronach klap dymowych lub otworów wlotowych, co może niekorzystnie wpływać na funkcjonowanie takich urządzeń, ponieważ może dochodzić do odwrócenia kierunku przepływu przez takie otwory w stosunku do założeń projektowych. Wspomniane różnice ciśnień wpływają również na urządzenia do usuwania dymu i ciepła w pozycji zamkniętej, a także w trakcie działania w pozycji zabezpieczającej przed skutkami pożaru, ponieważ wiążą się z wywieraniem sił, które mogą niekorzystnie wpłynąć na ich funkcjonowanie. Wpływ wiatru na urządzenia do usuwania dymu i ciepła należy zatem uwzględnić, analizując ich stabilność w warunkach obciążenia wiatrem, a także w kontekście efektywności aerodynamicznej w warunkach wiatru bocznego.

UWAGA: Dla określonej klasy obciążenia wiatrem należy przeprowadzić badanie obciążenia wiatrem opisane w normie EN 12101-2, Załącznik E.

Stabilność urządzenia do usuwania dymu i ciepła będzie wystarczająca, jeżeli określona klasa obciążenia wiatrem będzie równa lub większa od właściwej dla danego państwa klasy obciążenia wiatrem bądź od projektowego obciążenia wiatrem określonego na podstawie badania w tunelu aerodynamicznym, bądź też od obciążenia wiatrem obliczonego zgodnie z normą ENV 1991-2-4.

Efektywność aerodynamiczna określona zgodnie z Załącznikiem B do normy EN 1210102 obowiązuje, jeżeli klapy dymowe znajdują się na obszarach obwiedni budynku, na których we wszystkich kierunkach wiatru występuje ssanie zewnętrzne. Jeżeli w niektórych warunkach wiatrowych klapy dymowe umieszczane są na obszarach, na których występuje zewnętrzne nadciśnienie, należy określić skuteczność aerodynamiczną dla takich lokalizacji w niekorzystnych warunkach, przeprowadzając badanie w tunelu aerodynamicznym, a także przeanalizować ciśnienie wiatru na wlotach i innych klapach dymowych w sąsiednich budynkach — należy również zbadać właściwości atmosferycznego przepływu wiatru.

Również obciążenie śniegiem oraz niska temperatura otoczenia mogą zwiększyć opór stawiany siłom otwierającym klapy dymowe. Zalecenia dotyczące konstrukcji oraz rozmieszczenia urządzeń do usuwania dymu i ciepła zostały przedstawione w punkcie 6.7.2.

Gorące gazy dymowe usuwane z budynku przez SOiUC w większości przypadków pozostaną niebezpieczne, dopóki nie zostaną rozproszone w dużej ilości powietrza. Projektant powinien zatem uwzględnić konieczność ograniczenia potencjalnego zagrożenia dla środowiska poza budynkiem, a także do pozostałych części tego samego budynku w przypadku gdy mogą im zagrozić dopływające z zewnątrz dym lub ciepło.

Zalecenia

Założenia projektowe powinny być oparte na kształcie budowli wyposażanej w SOiUC, rozmieszczeniu oraz kształcie sąsiednich budowli oraz na innych cechach otoczenia budowli istniejących w momencie tworzenia projektu.
Klasa obciążenia wiatrem określona dla klap dymowych stosowanych w SOiUC powinna być równa właściwej krajowej klasie obciążenia wiatrem lub wyższa od niej bądź od obciążenia wiatrem określonego dla każdej z lokalizacji urządzeń do usuwania dymu i ciepła w trakcie badań w tunelu aerodynamicznym, bądź też od obciążenia wiatrem obliczonego zgodnie z normą ENV 1991-2-4.