PRZYKŁADOWY SYSTEM OZNACZANIA STALI KONSTRUKCYJNEJ (PN-EN10027)
|
Stale oznaczone wg ich zastosowania i własności mechanicznych lub fizycznych. STALE KONSTRUKCYJNE |
|||||||||||||
|
||||||||||||||
|
SYMBOLE GLÓWNE |
Symbole dodatkowe dla gatunków stali |
Symbole dodatkowe dla wyrobów stalowych |
|||||||||||
|
||||||||||||||
|
G |
S |
n |
n |
n |
an ............................... |
+an +an .............................. |
|||||||
|
||||||||||||||
SYMBOLE GŁÓWNE |
SYMBOLE DODATKOWE |
|||||||||||||
LITERY |
WŁASNOŚCI MECHANICZNE |
DLA STALI |
Dla wyrobów stalowych |
|||||||||||
|
|
GRUPA 1 1) |
GRUPA 22) |
|
||||||||||
G = STALIWO S = stal konstrukcyjna
|
|
UDARNOŚĆ (praca łamania) w dżulach J |
Temp. próby |
C=doformowania na zimno D=do powlekania na gorąco E=do emaliowania F=do kucia L=do stosowania w niskich temperaturach M= walcowanych termomechanicznie O=na platformy morskie P=na pale szalunkowe S=do budowy statków T=na rury W=odpornych na korozję atmosferyczną an=symbole chemiczne wymaganych dodatków np. Cu z jedną cyfrą oznaczającą 10x średnią zawartość pierwiastka (zaokrąglone do 0,1%)
|
Tabele 1,2,3 |
|||||||||
|
|
27 J |
40 J |
60 J |
o C |
|
|
|||||||
|
|
JR |
KR |
LR |
20 |
|
|
|||||||
|
|
J0 |
K0 |
L0 |
0 |
|
|
|||||||
|
|
J2 |
K2 |
L2 |
-20 |
|
|
|||||||
|
|
J3 |
K4 |
L4 |
-40 |
|
|
|||||||
|
|
J4 |
K4 |
L4 |
-40 |
|
|
|||||||
|
|
J5 |
K5 |
L5 |
-50 |
|
|
|||||||
|
|
J6 |
K6 |
L6 |
-60 |
|
|
|||||||
|
|
M = walcowanych termomechanicznie N= normalizowanych lub walcowanych Q = ulepszanych cieplnie G = inne cechy (oznaczane jedną lub dwoma cyframi) |
|
|
||||||||||
1)Symbole M,N,Q w grupie 1 dotyczą stali drobnoziarnistych 2) Symbole grupy 2 inne jak symbole chemiczne można uzupełnić jedną lub dwoma cyframi gatunków w danej normie przedmiotowej |
||||||||||||||
Tabela 1 |
Przykłady symboli oznaczających specjalne wymagania |
+C |
Grube ziarno |
+F |
Drobne ziarno |
+H |
Hartowność |
+Z15 |
Własności określane na grubości wyrobu; minimalne przewężenie = 15% |
+Z25 |
Własności określane na grubości wyrobu; minimalne przewężenie = 25% |
Tabela 2 |
Przykłady symboli oznaczających rodzaj powłoki |
+A |
Powlekanie aluminium na gorąco |
+AR |
Platerowanie aluminium |
+CU |
Powlekanie miedzią |
+IC |
Powłoka nieorganiczna |
+OC |
Powłoka organiczna |
+S |
Powlekanie cyną na gorąco |
+T |
Powlekanie stopem ołów-cyna na gorąco |
+Z |
Powlekanie cynkiem na gorąco (Galwanizowanie) |
+ZE |
Powlekanie elektroniczne cynkiem |
+ZF |
Powlekanie stopem cynk-żelazo na gorąco (galwanizowanie) |
+ZN |
Powlekanie elektroniczne stopem cynk-nikiel |
Tabela 3 |
Przykłady symboli oznaczających stan obróbki cieplnej |
+A |
Wyżarzanie zmiękczające |
+AC |
Wyżarzanie dla uzyskania węglików sferoidalnych |
+C |
Utwardzanie na zimno |
+Cnnn |
Utwardzanie na zimno przy minimalnym Rm nnn N/mm2 |
+CR |
Walcowany na zimno |
+HC |
Walcowany na gorąco, a następnie utwardzany na zimno |
+LC |
Utwardzany powierzchniowo |
+M |
Walcowany termomechanicznie |
+N |
Normalizowany lub walcowany normalizująco |
+Q |
Ulepszany cieplnie |
+S |
Obróbka umożliwiająca cięcie na zimno |
+U |
Nieobrobiony |
PORÓWNANIE GATUNKÓW STALI KONSTRUKCYJNEJ WYSTĘPUJĄCYCH W NORMIE EUROPEJSKIEJ i w PN-88/H-84020
Oznaczenie gatunku stali z EN 10025:1990 |
Gatunek stali wg PN-88/H-84020 |
|
Zgodnie z EN 10027-1 |
Zgodnie z EN 10027-2 |
|
S185 |
1.0035 |
(St0S) |
S235JR |
1.0037 |
(St3S) |
S235JRG1 |
1.0036 |
(St3SX)(St3VX) |
S235JRG2 |
1.0038 |
St3SY)(St3VY) |
S235J0 |
1.0114 |
(St3W) |
S235J2G3 |
1.0116 |
(St3W) |
3235J2G4 |
1.0117 |
- |
S275JR |
1.0044 |
(St4VY) |
S275J0 |
1.0143 |
(St4W) |
S275J2G3 |
1.0144 |
(St4W) |
S275J2G4 |
1.0145 |
- |
S355JR |
1.0045 |
(18G2) |
S355J0 |
1.0553 |
- |
S355J2G3 |
1.0570 |
(18G2AA)(18G2A) |
S355J2G4 |
1.0577 |
- |
S355K2G3 |
1.0595 |
- |
S355K2G4 |
1.0596 |
- |
E295 |
1.0050 |
(St5) (MSt5) |
E355 |
1.0060 |
(St6) (MSt6) |
E360 |
1.0070 |
(St7) (MSt7) |
Nawias wskazuje, że podane gatunki stali są zbliżone - dostosowano je tylko pod względem składu chemicznego. Nie wzięto pod uwagę własności mechanicznych oraz zastosowania stali, co należy uwzględniać każdorazowo przy dobieraniu odpowiedniej stali. |
||
Tabele własności wytrzymałościowych materiałów konstrukcyjnych
Tabela własności wytrzymałościowych stali niestopowych konstrukcyjnych walcowanych na gorąco (wyciąg z PN-EN 10025:2002)
Znak stali |
Grubość lub średnica [mm] |
Własności wytrzymałościowe |
Znak stali |
Grubość lub średnica [mm] |
Własności wytrzymałościowe |
||
|
|
Re [MPa] |
Rm [MPa] |
|
|
Re [MPa] |
Rm [MPa] |
S185 (St0S) |
do16 |
185 |
290÷510 |
E295 (St5) (MSt5) |
40÷63 |
265 |
470÷610 |
|
16÷40 |
175 |
|
|
63÷80 |
265 |
|
S235JR (St3S) S235JRG1 St3SX) |
do 16 |
235 |
340÷470 |
|
80÷100 |
255 |
|
|
16÷40 |
225 |
|
|
100÷150 |
245 |
450÷610 |
S235JRG2 (St3SY) S235J0 (St3SW) |
do16 |
235 |
340÷470 |
|
150÷200 |
235 |
440÷610 |
|
16÷40 |
225 |
|
|
200÷250 |
225 |
|
|
40÷63 |
215 |
|
E335 St6) (MSt6) |
do16 |
335 |
570÷710 |
|
63÷80 |
215 |
|
|
16÷40 |
325 |
|
|
80÷100 |
215 |
|
|
40÷63 |
315 |
|
|
100÷150 |
185 |
|
|
63÷80 |
305 |
|
|
150÷200 |
185 |
320÷470 |
|
80÷100 |
295 |
|
|
200÷250 |
175 |
|
|
100÷150 |
275 |
550÷710 |
S275JR (St4VY) S275JO (St4W) |
do 16 |
275 |
410÷560
400÷540 |
|
150÷200 |
265 |
540÷710 |
|
16÷40 |
265 |
|
|
200÷250 |
255 |
|
|
40÷63 |
255 |
|
E360 (St7) (MSt7) |
do 16 |
360 |
670÷830 |
|
63÷80 |
245 |
|
|
16÷40 |
355 |
|
|
80÷100 |
235 |
|
|
40÷63 |
345 |
|
|
100÷150 |
225 |
|
|
63÷80 |
335 |
|
|
150÷200 |
215 |
380÷540 |
|
80÷100 |
325 |
|
|
200÷250 |
205 |
|
|
100÷150 |
305 |
650÷830 |
E295 (St5) |
do16 |
295 |
470÷610 |
|
150÷200 |
295 |
640÷830 |
|
16÷40 |
285 |
|
|
200÷250 |
285 |
|
( ) - oznaczenia wg PN/H-84020
Tabela Własności mechaniczne stali niestopowych do ulepszania cieplnego
(wg EN 10083-2 + A1:1999)
Znak stali |
Stan |
Grubość lub średnica [mm] |
Własności wytrzymałościowe |
Znak stali |
Stan |
Grubość lub średnica [mm] |
Własności wytrzymałościowe |
||
|
|
|
Re [MPa] |
Rm [MPa] |
|
|
|
Re [MPa] |
Rm [MPa] |
C22 (20)
|
N
|
do 16 |
240 |
430 |
C45 (45) |
QT |
40÷100 |
350 |
600÷750 |
|
|
16÷100 |
210 |
410 |
|
N |
do 16 |
340 |
620 |
|
QT |
do 16 |
340 |
500÷650 |
|
|
16÷100 |
305 |
580 |
|
|
16÷40 |
290 |
470÷620 |
|
|
100÷250 |
275 |
560 |
C25 (25) |
N |
do 16 |
260 |
470 |
|
QT |
do 16 |
490 |
700÷850 |
|
|
16÷100 |
230 |
440 |
|
|
16÷40 |
430 |
650÷800 |
|
QT |
do 16 |
370 |
550÷700 |
|
|
40÷100 |
370 |
630÷780 |
|
|
16÷40 |
320 |
500÷650 |
C50 (50) |
N |
do 16 |
355 |
650 |
C30
(30) |
N |
do 16 |
280 |
510 |
|
|
16÷100 |
320 |
610 |
|
|
16÷100 |
250 |
480 |
|
|
100÷250 |
290 |
590 |
|
|
100÷250 |
230 |
460 |
|
QT |
do 16 |
520 |
750÷900 |
|
QT |
do 16 |
400 |
600÷750 |
|
|
16÷40 |
460 |
700÷850 |
|
|
16÷40 |
350 |
550÷700 |
|
|
40÷100 |
400 |
650÷800 |
|
|
40÷100 |
300 |
500÷650 |
C55 (55) |
N |
do 16 |
370 |
680 |
C35 (35) |
N |
do 16 |
300 |
550 |
|
|
16÷100 |
330 |
640 |
|
|
16÷100 |
270 |
520 |
|
|
100÷250 |
300 |
620 |
|
|
100÷250 |
245 |
500 |
|
QT |
do 16 |
550 |
800÷950 |
|
QT |
do 16 |
430 |
630÷780 |
|
|
16÷40 |
490 |
750÷900 |
|
|
16÷40 |
380 |
600÷750 |
|
|
40÷100 |
420 |
700÷850 |
|
|
40÷100 |
320 |
550÷700 |
C60 (60) |
N |
do 16 |
380 |
710 |
C40 (40) |
N |
do 16 |
320 |
580 |
|
|
16÷100 |
340 |
670 |
|
|
16÷100 |
290 |
550 |
|
|
100÷250 |
310 |
650 |
|
|
100÷250 |
260 |
530 |
|
QT |
do 16 |
580 |
850÷1000 |
|
QT |
do 16 |
460 |
650÷800 |
|
|
16÷40 |
520 |
800÷950 |
|
|
16÷40 |
400 |
630÷780 |
|
|
40÷100 |
450 |
750÷900 |
Uwaga: dla wyrobów płaskich w stanie ulepszonym cieplnie (QT) przedziały grubości są dwukrotnie mniejsze. N - normalizowane, QT - ulepszane
Tabela Własności wytrzymałościowe stali stopowych konstrukcyjnych do ulepszania cieplnego w stanie obrobionym cieplnie (wg PN-EN 10083-1 + A1:1999)
Znak stali |
Średnica wyrobu 1) [mm] |
Własności wytrzymałościowe |
Znak stali |
Średnica wyrobu 1) [mm] |
Własności wytrzymałościowe |
||
|
|
Re [MPa} |
Rm [MPa] |
|
|
Re [MPa] |
Rm [Mpa] |
28Mn6 (30G2) |
do 16 |
590 |
800÷950 |
42CrMo4 (40HM) |
160÷250 |
500 |
750÷900 |
|
16÷40 |
490 |
700÷850 |
50CrMo4 (50HM) |
do 16 |
900 |
1100÷1300 |
|
40÷100 |
440 |
650÷800 |
|
16÷40 |
780 |
1000÷1200 |
38Cr2 (35H) |
do 16 |
550 |
800÷950 |
|
40÷100 |
700 |
900÷1100 |
|
16÷40 |
450 |
700÷850 |
|
100÷160 |
650 |
850÷1000 |
|
40÷100 |
350 |
600÷750 |
|
160÷250 |
550 |
800÷950 |
46Cr2 (45H) |
do 16 |
650 |
900÷1100 |
36CrNiMo4 (36HNM) |
do 16 |
900 |
1100÷1300 |
|
16÷40 |
550 |
800÷950 |
|
16÷40 |
800 |
1000÷1200 |
|
40÷100 |
400 |
650÷800 |
|
40÷100 |
700 |
900÷1100 |
34Cr4 (30H) |
do 16 |
700 |
900÷1100 |
|
100÷160 |
600 |
800÷950 |
|
16÷40 |
590 |
800÷950 |
|
160÷250 |
550 |
750÷900 |
|
40÷100 |
460 |
700÷850 |
34CrNiMo6 (34 HNM) |
do 16 |
1000 |
1200÷1400 |
37Cr4 (30HM) |
do 16 |
750 |
950÷1150 |
|
16÷40 |
900 |
1100÷1300 |
|
16÷40 |
630 |
850÷1000 |
|
40÷100 |
800 |
1000÷1200 |
|
40÷100 |
510 |
750÷900 |
|
100÷160 |
700 |
900÷1100 |
41Cr4 (40H) |
do 16 |
800 |
1000÷1200 |
|
160÷250 |
600 |
800÷950 |
|
16÷40 |
660 |
900÷1100 |
30CrNiMo8 (30 HNM) |
do 16 |
1050 |
1250÷1450 |
|
40÷100 |
560 |
800÷950 |
|
16÷40 |
1050 |
1250÷1450 |
25CrMo4 (25HM) |
do 16 |
700 |
900÷1100 |
|
40÷100 |
900 |
1100÷1300 |
|
16÷40 |
600 |
800÷9500 |
|
100÷160 |
800 |
1000÷1200 |
|
40÷100 |
450 |
700÷850 |
|
160÷250 |
700 |
900÷1100 |
|
100÷160 |
400 |
650÷800 |
36NiCrMo6
(36HNM) |
do16 |
1050 |
1250÷1450 |
34CrMo4 (30 HM) |
do 16 |
800 |
1000÷1200 |
|
16÷40 |
1050 |
1250÷1450 |
|
16÷40 |
650 |
900÷1100 |
|
40÷100 |
900 |
1100÷1300 |
|
40÷100 |
550 |
800÷950 |
|
100÷160 |
800 |
1000÷1200 |
|
100÷160 |
500 |
750÷900 |
|
160÷250 |
800 |
1000÷1200 |
|
160÷250 |
450 |
700÷850 |
51CrV4 (50HF) |
do 16 |
900 |
1100÷1300 |
42CrMo4 (40HM) |
do 16 |
900 |
1100÷1300 |
|
16÷40 |
800 |
1000÷1200 |
|
16÷40 |
750 |
1000÷1200 |
|
40÷100 |
700 |
900÷1100 |
|
40÷100 |
650 |
900÷1100 |
|
100÷160 |
650 |
850÷1000 |
|
100÷160 |
550 |
800÷950 |
|
160÷250 |
600 |
800÷950 |
1)Dla wyrobów płaskich przedziały grubości wyrobu są następujące:
do 8,8÷20, 20÷60, 60÷100, 100÷160 ( ) - oznaczenia wg PN/H-84035
Tabela Własności wytrzymałościowe wybranych gatunków stali stopowych
konstrukcyjnych do nawęglania w stanie obrobionym cieplnie
(wg PN-EN 10084)
Znak stali wg PN-EN (PN-H) |
Własności wytrzymałościowe |
Warunki obróbki cieplnej (chłodzenie: w- woda, o - olej, p. - powietrze) |
||||
|
Re [MPa] |
Rm [MPa] |
temperatura hartowania (oC)) |
chło-dzenie |
temperatura odpuszczania (oC) |
chłodze nie |
15 Cr2 (15H) |
460 |
690 |
I-880, II-800 |
w,o |
180 |
p,o |
20Cr4 (20H) |
640 |
780 |
I-880, II-800 |
w,o |
180 |
p,o |
16MnCr5 (16H6) |
590 |
830 |
860 |
o |
180 |
p |
20MnCr5 (20HG) |
740 |
1080÷1375 |
880 |
o |
180 |
p,o |
18CrMo4 (18HGM) |
880 |
1080 |
860 |
o |
190 |
p |
18CrNiMo7 (17HNM) |
830 |
1180÷1420 |
860 |
o,w |
170 |
p |
( ) - oznaczenie wg PN/H-84035
Tabela Wytrzymałość zmęczeniowa wybranych gatunków materiałów
konstrukcyjnych [MPa]
Gatunek materiału |
Stan |
Wytrzymałość zmęczeniowa materiałów konstrukcyj- Nych |
|||||
|
|
Zrj |
Zgj |
Zsj |
Zrc |
Zgo |
Zso |
S235JR (St3S) |
S |
230 |
315 |
210 |
130 |
175 |
105 |
S275JR (St4VY) |
S |
260 |
350 |
230 |
143 |
193 |
115 |
E295 (St5) |
S |
310 |
420 |
275 |
170 |
232 |
197 |
E335 (St6) |
S |
360 |
430 |
285 |
200 |
272 |
162 |
E360 (St7) |
S |
425 |
480 |
310 |
235 |
320 |
190 |
C10 (10) |
N,H |
215 |
280 |
190 |
120 |
160 |
96 |
C15 (15) |
N,H |
240 |
325 |
215 |
133 |
180 |
106 |
C20 (20) |
N,H |
260 |
360 |
235 |
146 |
195 |
116 |
C25 (25) |
T |
290 |
395 |
260 |
163 |
220 |
130 |
C35 (35) |
T |
340 |
460 |
300 |
190 |
255 |
152 |
C45 (45) |
T |
410 |
555 |
365 |
230 |
310 |
183 |
C55 (55) |
T |
450 |
620 |
405 |
255 |
340 |
205 |
C60 (60) |
T |
480 |
650 |
430 |
270 |
360 |
215 |
15Cr2 (15H) |
H |
400 |
500 |
350 |
200 |
300 |
180 |
20Cr4 (20H) |
H |
450 |
560 |
400 |
260 |
340 |
210 |
18CrMo4 (18HGM) |
H |
440 |
600 |
420 |
240 |
380 |
220 |
15CrNi6 (15HN) |
H |
480 |
620 |
460 |
260 |
400 |
240 |
28Mn6 (30G2) |
T |
360 |
480 |
340 |
210 |
300 |
170 |
37MnSi4 (35HGS) |
T |
480 |
600 |
440 |
280 |
380 |
220 |
36CrNiMo4(34HNM) |
T |
540 |
670 |
420 |
320 |
410 |
240 |
41Cr4 (40H) |
T |
700 |
800 |
650 |
420 |
600 |
320 |
200-400 |
N |
170 |
200 |
140 |
110 |
130 |
90 |
230-450 |
N |
210 |
260 |
160 |
130 |
150 |
100 |
270-480 |
N |
240 |
320 |
200 |
150 |
180 |
120 |
EN-GJL-150 |
- |
60 |
100 |
70 |
40 |
60 |
50 |
EN-GJL-200 |
- |
70 |
140 |
90 |
50 |
80 |
70 |
EN-GJL-250 |
- |
90 |
180 |
110 |
60 |
110 |
80 |
EN-GJL-300 |
- |
110 |
200 |
120 |
70 |
130 |
90 |
EN-GJL-350 |
- |
115 |
220 |
150 |
80 |
140 |
110 |
EN-GJS-450-10 |
- |
160 |
240 |
200 |
100 |
180 |
140 |
EN-GJS-400-15 |
- |
140 |
200 |
180 |
90 |
160 |
120 |
CuZn38Mn2Pb2 |
lk |
120 |
150 |
90 |
70 |
90 |
40 |
CuZn38Al2Mn1Fe |
lk |
220 |
240 |
150 |
120 |
160 |
70 |
CuAl0Fe3Mn2 |
kuty |
250 |
240 |
200 |
160 |
180 |
100 |
CuAl10Fe3Mn2 |
lk |
160 |
180 |
120 |
90 |
120 |
60 |
CUSn10Pb10 |
lp |
70 |
90 |
50 |
40 |
50 |
25 |
S - surowy; N - normalizowany; T - ulepszany, H - hartowany;
lp - lany w formy piaskowe, lk - lany w kokile
Tabela Porównanie oznaczenia stali wg PN-H i PN-EN-10025:1990
STAL NARZĘDZIOWA
PN-H |
PN-EN |
W.nr |
AISI |
NC6 |
- |
- |
- |
NC10 |
- |
- |
- |
NC11 |
X210Cr12 |
1.2080 |
-D3 |
NC11LV |
X160CrMoV121 |
1.2379 |
D2 |
NMV |
90MnVB |
1.2842 |
O2 |
NW1 |
- |
1.2414 |
F1 |
NZ2 |
45WCrV8 |
1.2542 |
S1 |
NZ3 |
55WCrV8 |
1.2550 |
-S1 |
NSE |
CT80 |
1.1525 |
-W1-8A |
N9E |
CT90 |
1.1830 |
W1-81/2A |
N12E |
CT120 |
1.1663 |
W1-111/2A |
WCL |
X37CrMoV51 |
1.2343 |
H11 |
WCLV |
X40CrMoV511 |
1.2344 |
H13 |
WNL |
-55NiCrMoV7 |
1.2713 |
-L6 |
WLV |
30CrMoV1211 |
1.2365 |
H10 |
SW7M |
HS6-5-2 |
1.3343 |
M2 |
SW18 |
HS18-0-1 |
1.3355 |
T1 |
SK10V |
HS10-4-3-10 |
1.3207 |
- |
STAL ODPORNA NA KOROZJĘ I KWASOODPORNA
PN-H |
PN-EN |
W.nr |
AISI |
OH13 |
X6Cr13 |
1.4000 |
410S |
1H13 |
X12Cr13 |
1.4006 |
410 |
2H13 |
X20Cr13 |
1.4021 |
420 |
4H13 |
X46Cr13 |
1.4034 |
- |
3H17M |
X39CrMo17-1 |
1.4122 |
- |
H18 |
X105CrMo17 |
1.4125 |
440C |
2H17N2 |
X17CrNi16-2 |
1.4057 |
431 |
OH18N9 |
X5CrNi18-10 |
1.4301 |
304 |
1H18N9T |
X6CrNiTi18-10 |
1.4541 |
321 |
H17N13M2T |
X6CrNiMoTi17-12-2 |
1.4571 |
316Ti |
OH22N24M4TCu |
X1NiCrMoCu25-20-5 |
1.4539 |
NO8904 |
STAL ŻAROODPORNA
PN-H |
PN-EN |
W.nr |
AISI |
H6S2 |
X10CrAlSi7 |
1.4713 |
- |
H25T |
- |
- |
- |
H13JS |
X10CrAlSi13 |
1.4724 |
- |
H23N18 |
- |
1.4843 |
- |
H20N12S2 |
X15CrNiSi20.12 |
1.4828 |
309 |
H25N20S2 |
X15CrNiSi25-21 |
1.4841 |
310 |
Tabela Porównanie oznaczeń wybranych gatunków staliw wg norm PN-H i odpowiadających im oznaczeń wg norm PN-EN
Oznaczenie dotychczasowe wg PN-H |
Oznaczenie nowe wg PN-EN |
Rodzaj materiału |
L II 400 |
200-400 |
staliwo |
L II 450 |
230-450 |
staliwo |
L II 500 |
270-480 |
staliwo |
L II 550 |
340-550 |
staliwo |
L 17HM |
G17CrMo2-5 |
staliwo |
L20G |
G20Mn6 |
staliwo |
L25HM |
G25CrMo4-3 |
staliwo |
L25HN |
G25NiCr3-2 |
staliwo |
L30GS L30H |
G30Cr3 30MnSi5-3 |
staliwo staliwo |
L35G |
G35Mn6 |
staliwo |
L35GM |
G35MnMo5-3 |
staliwo |
L35HGS |
G35MnCrSi5-3 |
staliwo |
L35HM |
G35CrMo4-3 |
staliwo |
L35HNM |
G35CrNiMo2-2 |
staliwo |
L40H |
G40Cr4 |
staliwo |
L40HF |
G40HF |
staliwo |
Tabela Własności wytrzymałościowe staliw węglowych konstrukcyjnych
w stanie normalizowanym (wg PN-ISO 3755:1994)
Znak staliwa |
Temperatura normalizowana [oC] |
Własności wytrzymałościowe |
|
|
|
Re [MPa] |
Rm [MPa] |
200-400 |
930÷950 |
200 |
400÷500 |
230-450 |
930÷950 |
230 |
450÷600 |
270-480 |
920÷940 |
270 |
480÷630 |
340-550 |
910÷930 |
340 |
550÷700 |
Tabela Własności wytrzymałościowe stopowych staliw konstrukcyjnych
Znak staliwa |
Własności wytrzymałościowe |
Rodzaj i warunki obróbki cieplnej |
|
|
Re [MPa] |
Rm[MPa] |
|
G20Mn6 |
300 |
550 |
N 880÷900o C |
G35Mn6 |
350 |
600 |
H 850÷870oC, woda + O 600÷650oC |
G30MnSi5-3 |
390 |
650 |
H 870÷880oC, woda + O 570÷600oC |
G35MNMo5-3 |
600 |
750 |
H 880÷890, woda +O 580÷670oC |
G30Cr3 |
440 |
700 |
H 890÷910oC, olej +O 620÷660oC |
G40Cr4 |
490 |
650 |
H 850÷860oC, olej + O 600÷650oC |
G17CrMo2-5 |
345 |
590 |
H 920÷970oC, olej +O 680÷700oC |
G25CrMo4-3 |
310 |
600 |
H 850÷870oC, olej + O 590÷610oC |
G25NiCr3-2 |
300 |
500 |
N 870÷880oC |
Tabela Własności wytrzymałościowe żeliw szarych (wg PN-EN 1561:2000)
Znak żeliwa |
Grubość ścianki odlewu [mm] |
Rm [MPa] |
HB Maks. |
Moduł sprężystości E [x103MPa] |
Umowna granica plastyczności Rp0,1 min [MPa] |
EN-GJL-150 (ZL 150) |
2,5÷5 |
180 |
155 |
78÷103 |
98 |
|
5÷10 |
155 |
150 |
|
|
|
10÷20 |
130 |
125 |
|
|
|
20÷40 |
110 |
120 |
|
|
EN-GJL-200 (ZL 200) |
2,5÷5 |
230 |
192 |
88÷113 |
130 |
|
5÷10 |
205 |
174 |
|
|
|
10÷20 |
180 |
160 |
|
|
|
20÷40 |
155 |
148 |
|
|
EN-GJL-250 (ZL 250) |
5÷10 |
250 |
210 |
103÷118 |
165
|
|
10÷20 |
225 |
200 |
|
|
|
20÷40 |
195 |
192 |
|
|
EN-GJL-300 (ZL 300) |
10÷20 |
270 |
218 |
108÷137 |
195 |
|
20÷40 |
240 |
209 |
|
|
EN-GJL-350 (ZL 350) |
10÷20 |
315 |
238 |
123÷143 |
228 |
|
20÷40 |
280 |
227 |
|
|
Tabela Własności wytrzymałościowe żeliw sferoidalnych dla grubości ścianek
odlewu do 30 mm (wyciąg z PN-EN 1563:2000)
Znak żeliwa |
Rm [MPa] |
R0,2 [MPa] |
HB |
Znak żeliwa |
Rm [MPa] |
R0,2 [MPa] |
HB |
EN-GJS-350-22 (Zs 35022) |
350 |
220 |
|
EN-GJS-600-3 (Zs 60003) |
600 |
370 |
190÷270 |
EN-GJS-400-15 (Zs 40015) |
400 |
250 |
130÷180 |
EN-GJS-700-2 (Zs 70002) |
700 |
420 |
225÷305 |
EN-GJS-450-10 (Zs 45010) |
450 |
310 |
160÷210 |
EN-GJS-800-2 (Zs 80002) |
800 |
480 |
245÷335 |
EN-GJS-500-7 (Zs 50007) |
500 |
320 |
170÷230 |
EN-GJS-900-2 (Zs 90002) |
900 |
600 |
280÷360 |
Tabela Porównanie oznaczeń wybranych gatunków mosiądzów wg norm
PN-H- i odpowiadające im oznaczenia wg PN-EN
PN-H |
PN-EN |
|
MA58 |
CuZn38Al2Mn1Fe |
Mosiądz |
MA62 |
CuZn26Al6Mn3Fe2Ni1,5 |
Mosiądz |
MK80 |
CuZn16Si3,5 |
Mosiądz |
MM47 |
CuZn43Mn4Pb3Fe |
Mosiądz |
MM55 |
CuZn40Mn3Fe1 |
Mosiądz |
MM58 |
CuZn38Mn2Pb2 |
Mosiądz |
MO59 |
CuZn39Pb2 |
Mosiądz |
MO60 |
CuZn38Pb2 |
Mosiądz |
Tabela Własności wytrzymałościowe mosiądzów odlewniczych
(wg PN-EN 1982:2002)
Cecha stopu |
O |
Rm [MPa] |
R0,2 [MPa] |
HB |
Cecha stopu |
O |
Rm [MPa] |
R0,2 [MPa] |
HB |
CuZn43Mn4Pb3Fe |
lp |
360 |
120 |
110 |
CuZn39Pb |
lp |
250 |
120 |
70 |
|
lk |
400 |
140 |
120 |
|
lk |
270 |
120 |
75 |
CuZn40Mn3Fe1 |
lp |
450 |
180 |
90 |
CuZn38Pb2 |
lp |
250 |
120 |
70 |
|
lk |
500 |
180 |
100 |
|
lk |
280 |
120 |
70 |
CuZn38Mn2Pb2 |
lp |
250 |
120 |
80 |
CuZn16Si3,5 |
lp |
300 |
140 |
90 |
|
lk |
350 |
160 |
85 |
|
lk |
400 |
160 |
100 |
CuZn38Al2Mn1Fe |
lp |
400 |
170 |
90 |
CuZn26Al6Mn3Fe2Ni1,5 |
lp |
600 |
450 |
180 |
|
lk |
480 |
200 |
100 |
|
lk |
700 |
500 |
200 |
Oznaczenia: O-sposób odlewania: lp- w formach piaskowych, lk- w kokilach
Tabela Najczęściej stosowane materiały na koła zębate [13,58]
Rodzaj materiału |
Rodzaj obróbki cieplnej |
Symbol wg PN-EN |
Symbol wg PN-H |
Tward. boku zęba |
MPa |
Mpa |
Żeliwo szare |
|
EN-GJL-200 |
ZL 200 |
170 HB |
270 |
50 |
|
|
EN-GJL-250 |
ZL 250 |
210 HB |
310 |
60 |
|
|
EN-GJL-300 |
ZL 300 |
230 HB |
360 |
80 |
Żeliwo sferoidalne |
normal. |
EN-GJS-400-10 |
Zs45010 |
200 HB |
- |
- |
|
normal |
EN-GJS-600-3 |
Zs60003 |
250 HB |
- |
- |
|
ulepszane |
EN-GJS-80002 |
Zs80002 |
320 HB |
- |
- |
Stal konstrukcyjna zwykłej jakości |
- |
S275JR |
St4 |
125 HB |
290 |
170 |
|
|
E295 |
St5 |
150 HB |
340 |
190 |
|
|
E335 |
St6 |
180 HB |
400 |
200 |
|
|
E360 |
St7 |
208 HB |
460 |
220 |
Stal konstrukcyjna |
ulepszanie |
C25 |
25 |
140 HV |
440 |
170 |
|
ulepszanie |
C45 |
45 |
285 HV |
620 |
270 |
|
ulepszanie |
C55 |
55 |
310 HV |
760 |
320 |
Stal konstrukcyjna do ulepszania cieplnego |
ulepszanie |
34Cr4 |
30 H |
260 HV |
650 |
270 |
|
|
41Cr4 |
40 H |
260 HV |
650 |
270 |
|
|
42CrMo4 |
40 HM |
280 HV |
670 |
290 |
|
|
34CrNiMo6 |
34HNM |
310 HV |
770 |
320 |
Stal do ulepsz. ciepln. Hartowana powierzchniowo |
Hartowanie powierzchn łącznie z dnem wrębu |
C45 |
45 |
560 HV |
1100 |
270 |
|
|
41Cr4 |
40 H |
610 HV |
12680 |
310 |
|
|
42CrMo4 |
40 HM |
650 HV |
1360 |
350 |
Stal do ulepsz. cieplnego azotowana |
azot.kąpielowe |
C45 |
45 |
40 HV |
1100 |
350 |
|
azot.kąpielowe |
42CrMo4 |
40 HM |
500 HV |
1220 |
430 |
|
azot.gazowe |
42CrMo4 |
40 HM |
550 HV |
1220 |
430 |
Stal do nawęglania |
Utwardzanie dyfuzyjne
15VrNi6 18CrNi8 |
C15 |
15 |
720 HV |
1600 |
230 |
|
|
16MnCr5 |
16 HG |
720 HV |
1630 |
460 |
|
|
20MnCr5 |
20 HG |
720 HV |
1630 |
480 |
|
|
15CrNi6 |
15 HN |
720 HV |
1630 |
500 |
|
|
18CrNi8 |
18 H2N2 |
740 HV |
1630 |
500 |
|
|
18CrNiMo7 |
17HNM |
740 HV |
1630 |
500 |
Brązy |
odl.w piasku lp |
CuSn10 |
B10 |
70 HB |
|
|
|
kokili lk |
CuSn10P |
B101 |
90 HB |
|
|
|
„ lk |
CuSn10P |
B101 |
90HB |
|
|
|
„ lk |
CuAl19Fe2 |
BA93 |
120 HB |
|
|
Tekstolit |
Tkanina gruba |
|
|
|
80 - 110 |
50 |
|
Tkanina drobna |
|
|
|
100 - 130 |
60 |
wartości odpowiednich granic zmęczenia należy traktować jako orientacyjne do obliczeń wstępnych - dokładniejsze oszacowanie tych granic czytelnik znajdzie w tabelach 3.1 i 3.5 oraz na wykresach rys. rys. 3.2; 3.3; 3.14; 3.15 ÷3.19.
Katedra Konstrukcji i Eksploatacji Maszyn AGH Kraków
Przykładowy system oznaczania niektórych materiałów konstrukcyjnych
wg PN-EN … w porównaniu do PN-H …
Opracował: dr inż. Michał MAZIARZ
(do użytku wewnętrznego)
Kraków 2009 rok
Wyszukiwarka