Architektura neoklasycyzmu.
Na początku XVIII w. ukazuje się we Francji Encyklopedia , w której jej twórcy Voltaire , Diderot i Rousseau wypowiadają walkę feudalizmowi i religii , a przez to pośrednio dziełom baroku , które powstawały dzięki zamówieniom królewskim i kościelnym. Dochodzące do głosu mieszczaństwo żąda nowej architektury , prostej , wygodnej i dającej się wszechstronnie stosować. Zaistniała potrzeba wznoszenia coraz większej liczby budynków , a szczególnie znalezienia wyrazu dla zupełnie nowego typu , jakim były budynki przemysłowe. Spowodowało to konieczność zarzucenia zbyt zawiłych form baroku.
W tym samym czasie nastąpiło odkrycie zasypanych i zalanych lawą w 79 r. miast Herkulanum i Pompei. Rozbudziło to na nowo zainteresowanie starożytnością , które jeszcze wzrosło po wydaniu wielu prac graficznych i literackim poświęconym sztuce greckiej i rzymskiej. To drugie po renesansie odkrycie starożytności poparte było gruntownymi badaniami naukowymi nie tylko nad zabytkami Rzymu , lecz również nad źródłem wzorów antycznych-zabytkami Grecji. Architekci neoklasycyzmu starali się w swojej twórczości starali się jak najbardziej zbliżyć się do autentycznych form klasycznych. Wzorowali się w tym celu na teoretykach epoki renesansu Palladium , Vignoli oraz na zasadach teoretyka starożytnego - Witriwiusza . Okres ten , wiernego naśladowania sztuki antyku nazwano neoklasycyzmem(nowym klasycyzmem).Niezależnie od lokalnych upodobań budynki o różnym przeznaczeniu i sytuacji , niezależnie czy był to gmach reprezentacyjny , kościół , obiekt przemysłowy czy pawilon ogrodowy mają wspólną formę architektoniczną.
Forma. Od form późnobarokowych nastąpiło przejście do form klasycznych. Zarówno detale , jak i wyposażenia wnętrz stało się prostsze i skromniejsze. W miejscu fantazyjnych układów wprowadzono linię prostą , koło , czasem elipsę. Sklepienia stawały się coraz bardziej płaskie. Zastępowano je stropami , które zwykle zdobiła dekoracja kasetonowa. Elewacje początkowo rozwiązywano w baroku o formach palladiańskich. W późniejszych latach otrzymywały kolumnady , portyki kolumnowe z tympanami i inne elementy architektury rzymskiej i greckiej.
Architektura neoklas. w Europie. Do dzieł klasycznych można zaliczyć kościół ST.Genevie've w Paryżu według projektu arch.J.G.Soufflota , przekształcony po rewolucji na Panteon. Ma on plan krzyża greckiego , przykryty trójpowłokową kopułą , podniesioną na wysokim bębnie i opierającą się na 4-rech filarach.
We Francji na szczyt rozwoju klasycyzmu przypada na panowanie Napoleona I i nosi nazwę empire(cesarstwo).Wtedy zbudowano kościół śW.Magdaleny z trzema kopułami nad podłużnym wnętrzem według projektu arch.A.Vignona. Należy także wymienić Świątynię Praw Poyeta i Świątynie Pieniądza-Giełdę Brongniarta. Dla uczczenia zwycięstw Napoleona wznoszono Luki triumfalne m.in. w Paryżu na pl.de I'Etoile(Plac Gwiazdy).
Architektura neoklas. w Polsce. W Polsce klas. rozwinął się tak szeroko , że zyskał charakter stylu narodowego. Przyczynił się do tego król Stanisław August - zapoczątkował okres rozwoju tzw. tezę stylu stanisławowskiego . Szczytowym i najbardziej monumentalnym dziełem były wnętrza Zamku Królewskiego w Warszawie. Przebudowę tych sal podjęto w latach 1770-1786. Drugą ważną realizacją była rozbudowa siedziby prywatnej zespołu Ujazdowa i Łazienek. Wyprzedzając osiągnięcia klasycyzmu francuskiego, S.B.Zug buduje kościół ewangelicki z kopułą wzorowaną na rzymskim panteonie. Dzięki inicjatywie państwa powstaje wiele monumentalnych gmachów takich jak : Teatr Wielki, Pałac Komisji Przychodów i Skarbu Państwa. W tym okresie wykształciły się charakterystyczne typy dworku z gankiem na kolumnach i łamanym dachem. W ogrodach pojawiły się drobne obiekty architektoniczne tj. świątynie, altany, sztuczne ruiny, mostki, rzeźby.
Wyszukiwarka