Pokrzywa zwyczajna

119a] Pokrzywa zwyczajna - Urtica dioica

Skład chemiczny: w liściach zwłaszcza sole mineralne, karotenoidy, flawonoidy, dużo

chlorofilu, glukokininy. W korzeniu jest więcej garbników.

Działanie: moczopędny, poprawiający przemianę materii, stymulujący procesy życiowe,

przeciw biegunkom, hamujący krwawienie, hamujący rozwój bakterii chorobotwórczych, wpływający na przekrwienie skóry.

Pokrzywa, według lecznictwa ludowego, oczyszcza krew, hamuje krwawienia.

Liście pokrzywy wypłukują sól z organizmu, są moczopędne.

Bicie pokrzywą leczy reumatyzm Spożywanie młodych liści zapobiega wiosennemu przeziębieniu.

Roślina wszechstronnie pożyteczna.

Używa się jej do mycia włosów - zapobiega ich wypadaniu i łupieżowi.

Odwar: 0,5 łyżeczki ziół na 1 szkl wody. Pić 1/4 szkl kilka razy dziennie.

Napar z korzeni: 2 łyżeczki na 1,5 szkl wody - działa ściągająco.

119b] Pokrzywa zwyczajna

Działanie: oczyszczające, usprawniające procesy przemiany materii, obniżające ciśnienie krwi, przeciwkrwotoczne.

Pokrzywa zwiększa poziom hemoglobiny, pobudza czynność wydzielniczą trzustki, obniża nieznacznie

poziom cukru we krwi.

Stosuje się w stanach zapalnych przewodu pokarmowego, dróg moczowych, kamicy moczowej,

schorzeniach skórnych.

Odwar: 2 łyżki korzeni zalać 2 szkl gorącej wody, gotować łagodnie 5min, odstawić na 10min, przecedzić, wlać do termosu. Pić po 1/2 szkl 2-3 razy dziennie jako środek poprawiający przemianę materii, w niedokrwistości, jako lek uodparniający.

119c] Pokrzywa zwyczajna

Zmniejsza uczucie zapchania nosa, łzawienia oczu i inne objawy kataru siennego.

Łagodzi objawy zakażenia pochwy. Obniża poziom cukru we krwi, działa niezbyt mocno moczopędnie.

Normalizuje krwawienia miesiączkowe. Dostarcza żelaza do produkcji czerwonych krwinek.

Zastosowanie: Zwiększa laktację u kobiet karmiących piersią. Obniża poziom cukru, co może pomóc w zapobieganiu cukrzycy tzw „starczej”.

Jest dobrze znanym ludowym środkiem na katar sienny i inne postacie alergii.

Przynosi ulgę w stanie zapalnym wywołanym reakcją alergiczną.

Pomaga w zapobieganiu niedokrwistości [duża zawartość żelaza i wit C].

Stosuje się ją w zapaleniu pochwy wywołanym drożdżakami oraz przy nadmiernych krwawieniach miesięcznych.

Uwaga: Spożywanie surowych liści pokrzywy może wywołać uszkodzenie nerek i objawy zatrucia.

119d] Pokrzywa zwyczajna

Pokrzywa oczyszcza organizm ze złogów kwasu moczowego, zwęża naczynia krwionośne, hamuje

krwawienia, odprowadza złogi żółciowe z dróg przewodów żółciowych, poprawia pracę wątroby i dzięki temu odtruwa organizm, wzmacnia żołądek, zmniejsza nadmierną potliwość.

Ma działanie przeciwbiegunkowe, przeciwinfekcyjne, przeciwanemiczne, przeciwkrwotoczne,

przeciwgośćcowe.

Poprawia ogólną przemianę materii, pobudza wytwarzanie enzymów trzustki.

Zwiększa produkcję czerwonych krwinek i hemoglobiny.

Pokrzywa stosowana wewnątrz jest środkiem wspomagającym w leczeniu różnego rodzaju krwawień, anemii, krzywicy, ogólnego osłabienia, wyrzutów skórnych, ran oparzeniowych i zapaleniu skóry.

Pomaga w dolegliwościach związanych z okresem klimakterium, z gośćcowym zapaleniem stawów, pęcherza, nerek, kamicy, wątroby, żółtaczki, wrzodów żołądka i stanów przedcukrzycowych, biegunki, wzdęć, mimowolnego moczenia u dzieci.

Zewnętrznie zaleca się ją stosować przy łojotoku skóry głowy i łupieżu, aftach, w infekcji jamy ustnej,

grzybicy skóry, narośli i nowotworów.

Picie pokrzywy jest ludowym środkiem na białaczkę.

Przy reumatyzmie, biegunkach i dla oczyszczenia organizmu pić napar 3 razy dziennie po 1 szkl.

119e] Pokrzywa zwyczajna

Rozpoczęto uprawę pokrzywy dla celów leczniczych.

Inne nazwy: pokrzywa dwupienna, pokrzywa wielka, pokrzywa parząca, żgawka.

W celach leczniczych zbiera się liście i korzenie pokrzywy.

Liście zawierają kwasy organiczne, wit C, K, B1 i kwas pantotenowy, flawonoidy, garbniki, karotenoidy, aniny oraz sole mineralne [jak związki potasu, żelaza, wapnia oraz rozpuszczalną krzemionkę].

Działanie: liście - moczopędne, hamujące krwawienia, poprawiające przemianę materii;

korzenie - moczopędne, do pielęgnacji skóry.

Pokrzywa pobudza czynność wydalniczą żołądka, trzustki, wątroby.

Poprawia trawienie i przyswajanie pokarmów.

Zwiększa wydalanie moczu, a z nim szkodliwych produktów przemiany materii, przede wszystkim

mocznika i dlatego może być wykorzystywana w leczeniu przewlekłych zakażeń i kamicy moczowej.

Pokrzywa znosi stany zapalne w przewodzie pokarmowym, a także hamuje małe krwawienia, może być

dobrym lekiem w zaburzeniach czynności przewodu pokarmowego, a nawet biegunek.

Związki czynne z pokrzyw obniżają poziom cukru we krwi i mogą być używane jako leki uzupełniające działanie leków przeciwcukrzycowych.

Pokrzywa jest szczególnie korzystna w cukrzycy dorosłych, przy długim stosowaniu pozwala na

zmniejszenie dawki leków przeciwcukrzycowych, ale decyzja ta powinna być uzgodniona z lekarzem.

Korzystne działanie pokrzywy na skórę i włosy polega na zmniejszaniu łojotoku i łupieżu.

Związki zawarte w pokrzywie zapobiegają nadmiernemu poceniu się i mogą z

powodzeniem wyeliminować lub znacznie ograniczyć konieczność stosowania dezodorantów.

Pokrzywa dzięki zawartości żelaza może być cennym źródłem związków żelaza w stanach jego

niedoborów np po krwotokach, chorobach wyniszczających, u kobiet obficie miesiączkujących, u

krwiodawców.

Recepta ludowa: 5-10 części soku z pokrzywy [najlepiej świeży] i 100 części miodu; po wymieszaniu

spożywać w czasie grypy, przeziębień i dla wzmocnienia organizmu.

Pokrzywę można łączyć z innymi ziołami, a przede wszystkim z rumiankiem, nagietkiem i kasztanowcem, szczególnie gdy stosujemy je zewnętrznie.

119f] Pokrzywa zwyczajna

Zbiera się liście i korzenie pokrzywy.

W skład liści wchodzą kwasy organiczne, witaminy [głównie C, K, B2 i kwas pantotenowy] flawonoidy, karotenoidy, fitosterole, związki aminowe, ślady olejku. Surowiec zawiera dużo , a nawet bardzo dużo chlorofilu.

W korzeniach występują również kwasy organiczne, śluzy, sole mineralne, rozpuszczalna w wodzie

krzemionka.

Lecznicze właściwości pokrzywy znane już były w starożytności.

Najbardziej ceniono ją jako środek tamujący krwotok oraz jako lek ogólnie wzmacniający.

We współczesnym lecznictwie pokrzywa ma znacznie szersze zastosowanie.

Działa moczopędnie i jest stosowana w zapaleniach dróg moczowych oraz pomocniczo w kamicy nerkowej.

Wpływa korzystnie na niektóre procesy metaboliczne np zwiększone wydzielanie soku żołądkowego,

ułatwia trawienie i wydalanie pokarmów.

Jest także skuteczna przy biegunkach o niezbyt dużym nasileniu.

Nieznacznie obniża poziom cukru we krwi. Liście pokrzywy wpływają korzystnie na poziom hemoglobiny we krwi i zalecane są przy niedokrwistości.

Bogaty zestaw witamin i soli mineralnych, które są niezbędne w prawidłowej przemianie materii, decydują, że surowiec ten odgrywa dużą rolę w profilaktyce, zwłaszcza w przypadku dzieci i ludzi starszych, gdyż zwiększa siły obronne organizmu.

Odwar z liści: 2-2,5 łyżki ziela gotować 5min z 2 szkl wody. Pić 1/2 szkl 2-3 razy dziennie.

119g] Pokrzywa zwyczajna

Inne nazwy: pokrzywa dwupienna, pokrzywa wielka, pokrzywa parząca, żgajka wielka.

Surowcem leczniczym jest liść i ziele, rzadziej korzeń i nasiona.

Ziele pokrzywy zawiera flawonoidy, karotenoidy, fitosterole, garbniki, chlorofil, kwasy organiczne

[krzemowy, masłowy, octowy, glikolowy, glicerowy], wit A, B2, C, E, K, sole mineralne [wapń, fosfor,

magnez, żelazo, potas i krzem] oraz śluzy, enzymy i hormony roślinne.

W korzeniach znajdują się śluzy, woski, kwasy organiczne, lecytyny, fitosterole, sole mineralne i

rozpuszczalna krzemionka.

Pokrzywa znana już była w starożytności, używano jej wówczas jako leku gojącego i

hamującego krwawienia oraz jako warzywa,

Słowianie od najdawniejszych czasów przypisywali pokrzywie właściwości magiczne m.in. zabezpieczała przed demonami.

Do dziś pokrzywa ma szerokie zastosowanie w lecznictwie ludowym.

Przy schorzeniach reumatycznych, artretycznych, nerwobólach i postrzałach biczuje się chore członki

szczytami pędów tej rośliny.

Świeży sok z ziela pito jako środek ogólnie wzmacniający, zwiększający siły obronne organizmu,

szczególnie w grypie czy przeziębieniach,

Używana też była jako środek moczopędny, wiatropędny, czyszczący krew oraz gojący, w chorobach

wątroby, woreczka żółciowego, kamicy nerkowej, uremii, puchlinie wodnej, przy nieregularnej miesiączce lub jej zatrzymaniu, w zaparciach, biegunkach, a nawet w chorobach nerwowych.

Zewnętrznie uważano ją za lek gojący i przeciwgnilny przykładając liście na czyraki, wrzody i

liszaje.

Pokrzywa jest tez lekiem antyrakowym [głównie białaczka] przy czym wówczas najczęściej

używane bywają korzenie.

Pokrzywa ma działanie moczopędne, przeciwkrwotoczne, pobudzające przemianę materii,

przeciwbiegunkowe, przeciwcukrzycowe, przeciwzapalne, odkażające, bakteriostatyczne, regenerujące i

gojące rany oraz mlekopędne, wiatropędne i przeciwreumatyczne.

Wchodzi w skład leków Reumosan, Vagosan, Diabetosan, Chlorofina.

W warunkach domowych napary z pokrzywy można stosować przy krwotokach z nosa, zaburzeniach

przemiany materii - głównie przy braku mikroelementów, jako środek moczopędny, przy anemii i

zaburzeniach miesiączkowania, jako środek mlekopędny dla matek karmiących, a także przy nieżytach dróg oddechowych.

Napar: 1 łyżka na 1 szkl wrzątku, parzyć 10min, przecedzić. Pić 2-3 razy dziennie 1 szkl między posiłkami.

Przy złej przemianie materii, a także dla zwiększenia liczby czerwonych krwinek oraz przeciwcukrzycowo można przeprowadzić kuracje wiosenne pijąc przez 2 tygodnie po 1-2 łyżek dziennie soku świeżego z młodych pędów pokrzyw.

Zewnętrznie do płukania gardła, na stłuczenia, ropnie, schorzenia skóry i do leczniczych kąpieli - odwar z korzeni jest najlepszy [2 łyżki korzeni na 1 szkl wody].

Pokrzywę można stosować w kamicy moczowej, dolegliwościach trzustki i wątroby.

Zewnętrznie używa się też nalewki [ 2 łyżki korzeni zalanych 0,5 litrem wódki i zostawionych na 6-8 dni]. Nalewka ta jest szczególnie przydatna do nacierań reumatycznych.

Przy reumatyzmie dobrze jest też okładać bolące miejsca świeżą pokrzywą.

Uwaga: Pokrzywy nie należy stosować przy krwawieniach spowodowanych polipami, cystą oraz

chorobą nerek.

Wywar oraz nalewki spirytusowe z liści i korzeni pokrzywy są stosowane przy wypadaniu włosów oraz siwieniu, a także przy łupieżu i łojotoku. W tym celu naciera się wywarem skórę głowy przez kilka dni lub myje włosy przed snem.

Wywar: 100g liści gotowanych w 0,5 litrze wody przez 30 min, a potem zakwasić octem.

119h] Pokrzywa zwyczajna

Należy do najważniejszych ziół leczniczych. Od niepamiętnych czasów jest stosowana jako środek krwiotwórczy i oczyszczający krew.

Zmniejsza również stężenie glukozy we krwi, działa moczopędnie na nerki i pęcherz

moczowy.

Codzienne wypijanie 1 szklanki herbaty z pokrzywy wpływa na stan śledziony, wątroby, pęcherzyka żółciowego oraz zapobiega chorobom wirusowym i bakteryjnym [zawiera dużo wit C].

Stosowana regularnie w postaci herbaty [do 3 razy dziennie] i do wcierań w skórę - poprawia cerę.

Napar: 2 łyżeczki ziół zalać 125ml wrzącej wody, odstawić na 10-15min..

Bardzo przydatna jest również nalewka [dostępna w aptece]

W czasie kuracji przyjmuje się 2 razy dziennie 10 kropli przez 6 tygodni.

119i] Pokrzywa zwyczajna

Pokrzywa działa moczopędnie, przeciwkrwotocznie, przeciwgośćcowo, przeciwcukrzycowo, pobudzająco na przemianę materii i drażniąco na skórę.

Znajduje zastosowanie przy uszkodzeniu wątroby, zaburzeniach krzepliwości krwi, niedokrwistości,

gośćcu, cukrzycy, ostrych nieżytach żołądka i jelit, krwawieniach wewnętrznych, niektórych schorzeniach dróg moczowych, kamicy nerkowej, upławach.

Zewnętrznie - przeciw łupieżowi i wypadaniu włosów, na czyraki, do tamowania krwawień.

119j] Pokrzywa zwyczajna

Zdolność pokrzywy do tamowania krwawień znana była uczonym i lekarzom antycznego świata.

Obecnie z liści pokrzyw sporządza się napar i wyciąg płynny stosowany do wewnątrz przy hipo - i awitaminozach oraz jako środek tamujący krwawienie przy krwotokach z nosa, macicy, płuc, nerek i jelit, a zewnętrznie dla leczenia ran i wrzodów.

Wyciąg z pokrzywy w połączeniu z wyciągiem płynnym z krwawnika zwiększa krzepliwość krwi.

Uwaga: Nie wolno stosować wyciągu z pokrzywy w przypadku krwotoków spowodowanych

polipami, cysta i nowotworami macicy oraz jej przydatków i w ogóle chorób wymagających

interwencji chirurgicznej.

Szczególną ostrożność należy zachować przy zapisywaniu pokrzywy chorym na nerki.

Pokrzywa sprzyja zwiększeniu się zawartości hemoglobiny we krwi zwiększaniu liczby czerwonych

krwinek.

Stwierdzono również pozytywne działanie odwaru pokrzywy przy leczeniu cukrzycy.

Lecznictwo ludowe używało pokrzywy jako środka hamującego krwawienie, gojącego rany i przeciwzapalnego.

Zaleca się pokrzywę przy niedokrwistości, chorobach wątroby i dróg żółciowych, niestrawności, skazie limfatycznej, febrze, malarii, kamicy moczowej, zaburzeniach w trawieniu, owrzodzeniu żołądka, podagrze, żylakach odbytu, jako środek moczopędny i wiatropędny oraz mlekopędny dla karmiących matek.

Pokrzywa działa bakteriobójczo oraz sprzyja procesom granulacji. Rozdrobnione, soczyste liście przykłada się do świeżych ran.

Bułgarskie lecznictwo stosuje pokrzywę w przypadku cukrzycy, epilepsji, histerii, przewlekłego nieżytu

oskrzeli i innych chorób dróg oddechowych.

119k] Pokrzywa zwyczajna - Urtica dioica

Surowcem jest liść lub całe ziele, albo też kłącze Cennym surowcem jest młode (zebrane wczesną wiosną, gdy jeszcze nie osiągnęło 20 cm wysokości) ziele wraz z kłączem i korzeniami

Skład chemiczny: Ziele i liście (kłącze nie zawiera jedynie chlorofilu) zawierają wit, C - 100-270 mg/100 g, karoten - do 20 mg, chlorofil alfa- i beta- 2,5-5%, ksantofll - 0,12%, fitochinony czyli wit. K - 0,64%, sole mineralne (dużo żelaza, wapnia, krzemu, manganu, magnezu, potasu, fosforu i miedzi), acetylocholinę, ryboflawinę, kw. pantotenowy, tiaminę, pirydoksynę, histaminę, kwas mrówkowy, kwas krzemowy, krzemionkę, 2-metyloheptenol, antofen, acetofenon, garbniki, kwas glicerowy i glikolowy, flawonoidy, kwas foliowy i wiele innych.

Przetwory z pokrzywy (ziele wraz z kłączem działają silniej) zwiększają wydalanie z organizmu mocznika, chlorku sodu i szkodliwych produktów chemicznych zewnątrz- i wewnątrzpochodnych wraz z moczem i potem; ułatwiają trawienie, zmniejszają stężenie glukozy we krwi; zwiększają liczbę krwinek czerwonych i zawartość hemoglobiny we krwi, likwidują niewielkie wiosenne i zimowe hipowitaminozy, ogólnie wzmacniają organizm, zwiększają odporność organizmu na choroby, działają przeciwzapalnie, przeciwkrwotocznie, antyseptycznie, przeciwbiegunkowe, przeciwreumatycznie, mlekopędnie i przeciwnowotworowo.

Pokrzywa reguluje przemianę materii, likwiduje obrzęki, zapobiega powstawaniu kamicy moczowej i

żółciowej, zapobiega przedwczesnemu starzeniu się organizmu oraz zastojom żółci i plamom na skórze.

Pokrzywa dostarcza m.in. krzemionkę przeciwdziałającą miażdżycy i zmarszczkom (krzemionka zapobiega utracie elastyczności włókien elastynowych i kolagenowych).

Wskazania: nadmiar chloru i sodu w organizmie, obrzęki, nadciśnienie, mocznica, skąpomocz, dna,

zapalenie i zakażenie nerek oraz dróg moczowych, kamica moczowa, krwiomocz, cukromocz i białkomocz, cukrzyca, białe upławy, nadczynność tarczycy, zaburzenia czynności jajników, zapalenie przydatków, zaburzenia miesiączkowanie, przedłużające się, nieregularne i bolesne miesiączkowanie połączone z upławami (kłącze i ziele pokrzywy + ziele glistnika + korzeń arcydzięgla + ziele skrzypu + ziele piołunu + korzeń żywokostu + kwiat nagietka + liść kasztanowca + ziele lub kwiat wrotyczu + liść melisy + liść mięty + ziele tymianku -w równych częściach; 2 łyżki mieszanki na 1 szkl, wrzącej wody; odstawić na 30 minut; przecedzić: pić 3 razy dziennie. po 200 ml), osłabienie pomiesiączkowe, stan przedmiesiączkowy (kłącze + ziele pokrzywy + kora, liść lub kwiat kaliny + ziele glistnika - w równych częściach; 2 łyżki, mieszanki na 1 szkl. wrzątku, zagotować i odstawić na 30 minut; przecedzić; pić 3 razy dziennie po 100-150 ml), bladość, okres po- i przekwitania, miażdżyca, pękanie naczyń krwionośnych, niedokrwistość, częste omdlenia (napar z ziela pokrzywy i jednoczesne zażywanie nalewki arnikowej - 20 kr. 3 razy dziennie.), choroby zakaźne i skórne, przeziębienie, rak, reumatyzm, artretyzm, choroby układu oddechowego, zaburzenia trawienia, biegunka, choroby wątroby, śledziony, trzustki, pęcherzyka żółciowego i żołądka, laktacja, choroby włosów, nieżyt jelit, zaparcia, zatrucia, zaburzenia metaboliczne.

Zewnętrznie (płukanki, wcieranie, przemywanie, maseczki, okłady i jednoczesne doustne stosowanie

wyciągów z pokrzywy): trądziki, owrzodzenia, łojotok, pryszcze różnego pochodzenia, rany, otarcia

naskórka, ropnie, stany zapalne skóry i narządów płciowych, wypadanie włosów, łupież tłusty, brak połysku, puszystości, łamliwość i rozdwajanie się włosów, opryszczki, oparzenia, liszaje, wypryski.

Napar: 2 łyżki kłączy, ziela lub liści zalać 2 szkl. wrzącej wody; odstawić na 30 minut; przecedzić.

Pić 3-4 razy dziennie po 200 ml; niemowlęta ważące 3-4 kg - 8-10 ml, 5-6 kg - 14-17 ml, 7-8 kg - 20-22 ml, 3-4 razy dz.; dzieci ważące 9-10 kg - 25-28 ml, 15-20 kg - 43-57 ml, 25-30 kg -71-86 ml, 35-40 kg -

100-114 ml, 3-4 razy dziennie.

Macerat: 4 łyżki świeżego zmielonego ziela lub liści zalać 1 szkl, wody o temp. pokojowej; wytrawiać 6-8 godzin; przecedzić; pić jak napar.

Odwar: 3 łyżki kłączy wraz z zielem zalać 2 szkl. wody; gotować 5 minut; odstawić na 30 minut; przecedzić. Pić jak napar.

Sok pokrzywowy - Succus Urticae: świeże ziele i (lub) liście zmielić maszynką do mięsa i zalać wodą przegotowaną do połowy; przykryć i odstawić na 8 godzin; przecedzić. Masę roślinną nie wyrzucać lecz przepuścić jeszcze przez sokowirówkę. Oba wyciągi połączyć. Przechowywać w lodówce nie dłużej jednak jak 5 dni.

Zażywać 4 razy dziennie po 2 łyżki. Sok można zakonserwować poprzez zalanie: alkoholem 40-60% (100 ml na 100 ml), winem białym lub czerwonym (100 ml soku na 200 ml wina), gliceryną (100 ml na 100 ml), miodem (100 ml soku na 200 ml miodu) lub zasypanie cukrem (200 ml cukru na 100 ml soku).

Tak zakonserwowany sok zażywać 4 razy dziennie po 1 łyżce.

Ekstrakt pokrzywowy: do 1 szkl. suchych lub świeżych, zmielonych liści, albo ziela wraz z kłączem wlać 100 ml alkoholu 40-70% lub gliceryny; wytrawiać 7 dni; przefiltrować. Wyciąg wydusić z masy roślinnej. Zażywać 3-4 razy dziennie po pół łyżeczki. Schorzałe miejsca pędzlować kilka razy dziennie.

Olej pokrzywowy - Oleum Urticae: pół szkl. świeżego lub suchego ziela albo liści zalać 100 ml oleju o

temp. 60o C; wytrawiać 7 dni; przefiltrować.

Zażywać 3 razy dziennie po 1 łyżce lub stosować zewnętrznie do: kąpieli olejowych włosów (w przypadku suchości, łupieżu, rozdwajania i łamliwości, wypadania, braku połysku, zniszczenia zabiegami fryzjerskimi

oraz w celach profilaktycznych, aby wzmocnić i odżywić włosy),

do maseczek olejowych na skórę (płachty gazy zmoczyć w oleju i nałożyć na skórę: twarz, szyję czy dekolt; trzymać 40 minut, zdjąć, po czym zastosować masażo-wcieranie oleju pokrzywowego, nadmiar zetrzeć delikatnie watką; maseczka daje znakomite efekty w przypadku skóry suchej, zniszczonej, pomarszczonej, pokrytej wągrami i ogniskami zapalnymi, pryszczami i rozpadlinami, w przypadku skóry bladej i z plamami; stosować też profilaktycznie jako kurację odmładzającą oraz przeciwtrądzikową), do okładów na chore, spękane i spierzchnięte wargi oraz na rany, ropnie, nadżerki, owrzodzenia, oparzenia, otarcia naskórka i in.; do natłuszczania warg i skóry zamiast używania kremów; do oczyszczania skóry jako olejowe mleczko kosmetyczne, oraz do wcierania i kąpieli dłoni i stóp zrogowaciałych i spękanych.

Olej pokrzywowy można mieszać też z innymi olejami ziołowymi i podobnie stosować, np. z olejem morszczynowym, nagietkowym, arnikowym, żywokostowym.

Nalewka pokrzywowa - Tinctura Urticae: pół szkl. ziela, liści lub kłączy zalać 300 ml wódki; wytrawiać 14 dni; przefiltrować. Zażywać 3-4 razy dziennie po 5 ml.

Alkoholatura zimna: pół szkl. świeżego i zmielonego ziela lub kłącza zalać 300 ml alkoholu o temp.

pokojowej; wytrawiać 14 dni; przefiltrować. Zażywać 3-4 razy dziennie po 5 ml.

Alkoholmel Urticae: do 100 ml wyciągu alkoholowego z pokrzywy wlać 100 ml miodu; wymieszać.

Zażywać 3-4 razy dziennie po 1 łyżce.

Miód pokrzywowy - Mel Urticae: na każdą łyżeczkę zmielonej pokrzywy dać 1 łyżkę miodu i 10 kropli

wódki lub gliceryny, wymieszać; odstawić na 3 dni; zażywać 3 razy dziennie po 1 łyżce.

Przed zażyciem lek wymieszać.

Proszek pokrzywowy - Pulvis Urticae: suche liście lub ziele zmielić w młynku do kawy na pył.

Zażywać 3-4 razy dziennie po 1 płaskiej łyżeczce; dobrze popić.

Rp. Maść pokrzywowa - Unguentum Urticae.

Składniki:- 1 łyżka ekstraktu pokrzywowego glicerynowego lub 1 łyżka oleju pokrzywowego, - 1 łyżka

nalewki pokrzywowej (lub intraktu), - 1 opak. 50 g (ml) kremu Nivea, - 2 łyżki kremu lub maści Linomag, albo maści allantoinowej lub nagietkowej.- 4 krople olejku lawendowego lub różanego

Sposób przyrządzenia. Do moździerza umieszczonego na gorącej maszynce elektrycznej lub w gorącej

wodzie włożyć podłoże maściowe (krem i maści); gdy ulegnie ono rozpuszczeniu wlać do niego olej lub

ekstrakt glicerynowy - pokrzywowy, potem nalewkę pokrzywową; składniki ucierać aż utworzą jednolitą masę. Ciepły krem przenieść do odpowiedniego pojemnika i zimnego miejsca.

Stosować do pielęgnowania wszystkich rodzajów skóry. Krem działa odżywczo, przeciwzapalnie, antyseptycznie, wygładzająco, regenerująco i przeciwzmarszczkowo. Dobrze natłuszcza i nawilża wargi

oraz skórę. Zapobiega wągrom, czyli zaskórnikom.

Wyciągi alkoholowe z pokrzywy można wcierać we włosy w celach pielęgnacyjnych (co 2 dni przez 2

tygodnie, potem przerwa). Włosy płukać w naparze lub w odwarze, albo też w rozcieńczonych wyciągach alkoholowych (1 łyżka wyciągu na 2 szkl. wody).

119l] POKRZYWA ZWYCZAJNA (Urtica dioica)

Surowcem leczniczym jest liść - Folium Urticae oraz korzeń - Radix Urticae.

W liściu pokrzywy znajdują się kwasy organiczne (glikolowy i glicerowy), flawonoidy,

garbniki, karotenoidy, fitosterole, ślady olejku eterycznego, chlorofil, witaminy C, B, K, kwas pantotenowy, prowitamina a , sole mineralne (potas, wapń, żelazo, miedź, bor, mangan, tytan).

We włoskach parzących występuje kwas mrówkowy oraz związki aminowe.

W korzeniu znajdują się kwasy organiczne, fitosterol, lecytyna, woski, śluz, wapń, potas.

W liściach i korzeniu znajdują się składniki pobudzające tworzenie interferonu i antygenów wirusowych (działanie zapobiegawcze przeciw chorobom nowotworowym).

Pokrzywa pobudza przemianę materii, odtruwa, witaminizuje, mineralizuje, działa przeciwzapalnie, przeciwbiegunkowo, przeciwkrwotocznie, przeciwcukrzycowo.

Pobudza trawienie, działa krwiotwórczo, żółciopędnie, wspomaga trzustkę, obniża ciśnienie krwi,

pomocniczo w skazie moczanowej i kamicy.

Korzeń lepiej niż liść "czyści krew".

Wyciąg wodny z liści pokrzywy wspomaga tworzenie czerwonych krwinek, podobnie jak preparaty żelaza.

Pokrzywa obniża także poziom cukru we krwi i działa synergicznie z innymi ziołami

przeciwcukrzycowymi.

Zewnętrznie obserwuje się korzystne działanie pokrzywy na owłosioną skórę głowy.

Pokrzywa wyrównuje tak istotny dla organizmu poziom mikroelementów i witamin.

Szczególnie skuteczny jest sok z młodej pokrzywy zbierany i spożywany na wiosnę, jako uzupełnienie

zimowych niedoborów witamin.

119m] Pokrzywa zwyczajna

Surowiec zielarski: liść - Folium Urticae (Folium Urticae majoris), ziele - Herba Urticae dioicae (H. U.

majoris), korzeń - Radix Urticae dioicae (R. U. majoris), nasiona pokrzywy - Semen Urticae dioicae.

Skład: bogaty w witaminę C, K, B i kwas pantotenowy, flawonoidy, olejek eteryczny, histaminę,

acetylocholinę, kwas krzemowy i mrówkowy, fitoncydy oraz składniki mineralne (żelazo, magnez, wapń, mangan, krzem).

Działanie: Jest stosowana w stanach zapalnych dróg moczowych.

Zawarte w korzeniu sitosterole wykorzystywane są w leczeniu łagodnego przerostu prostaty, w

początkowym stadium choroby. Nie likwidują choroby, ale spowalniają jej rozwój.

Jest środkiem pomocniczym w leczeniu cukrzycy.

Wpływa dodatnio na procesy przemiany materii, pobudza działalność gruczołów wydzielania

wewnętrznego i zwiększa ilość krwinek czerwonych, poprawia perystaltykę jelit.

Pokrzywa pomaga też w pielęgnowaniu urody.

Liść pokrzywy stosowany jest do pielęgnacji skóry i włosów skłonnych do przetłuszczania się i zawarty jest w licznych kosmetykach.

Szczególnie polecana jest na wiosenne osłabienie.

Kosmetyka : Z liści pokrzywy otrzymuje się chlorofil a i b, którego zawartość w świeżej masie dochodzi do 5%. Ma on szerokie zastosowanie w produkcji kremów, maseczek i toników.

Farmacja : Chlorofil otrzymywany z pokrzywy wykorzystuje się w leczeniu choroby popromiennej.

Używany miejscowo sprzyja gojeniu się ran, czyraków i wrzodów.

Zdolność pokrzywy do tamowania krwotoków znana była już w starożytności, opisał ją m. in. Dioskurides i Pliniusz.

Obecnie z pokrzywy i krwawnika sporządza się płynne wyciągi, które stosowane do wewnątrz tamują krwawienia nosa, jelit, macicy i płuc.

Przeciwwskazaniem do stosowania są krwotoki wywołane polipami i rakami macicy oraz przydatków.

Pokrzywie od wieków przypisywane są właściwości magiczne.

Wykorzystywana jest w postaci naparu o właściwościach eterycznych, którym skropić należy ubranie i pomieszczenia mieszkalne. Ma przywracać spokój ludziom i domowi, oczyścić ze złej energii

nieprzyjemnych uczuć.

119n] Pokrzywa zwyczajna

Z punktu widzenia człowieka, pokrzywa jest cenną rośliną użytkową, mającą rozliczne zastosowania. Przede wszystkim znana jest jako zioło lecznicze.

Jej liście zawierają między innymi różne kwasy organiczne, witaminy (C, K, B2), garbniki, chlorofil, aminy (np. histaminę, acetylocholinę, serotoninę), białka i

niewielką ilość olejku eterycznego.

Również w korzeniach znajdują się kwasy organiczne, śluzy, woski i sole mineralne (w tym

rozpuszczalna krzemionka).

Dzięki zawartości tych substancji, pokrzywa jest wykorzystywana przy leczeniu wielu schorzeń.

Wyciąg z jej liści działa moczopędnie i oczyszcza organizm ze szkodliwych produktów przemiany materii.

Ponadto zapobiega drobnym krwawieniom przewodu pokarmowego i korzystnie wpływa na zwiększenie poziomu hemoglobiny w osoczu, jest pomocny w problemach gastrycznych i obniża poziom cukru we krwi.

Wyciągi z pokrzywy stosowane zewnętrznie przeciwdziałają łupieżowi, łojotokowi skóry i wypadaniu

włosów.

W lecznictwie ludowym pokrzywa bywa także zalecana jako środek przydatny w zwalczaniu zapalenia

stawów, reumatyzmu, anemii, chorób wątroby, owrzodzenia żołądka, podagry, epilepsji, chorób dróg oddechowych, a nawet histerii.

Chlorofil wydobywany (ekstrahowany) z liści jest stosowany jako barwnik w przemyśle spożywczym, farmaceutycznym i kosmetycznym.

Nie wszyscy zapewne wiedzą o tym, że jest to również roślina włóknodajna. Z otrzymanej z łodyg przędzy wytwarzano sieci, powrozy, liny i grube tkaniny. Do tego właśnie faktu nawiązuje znana angielska baśń, w której siostra musiała utkać dla 7 zaczarowanych w gęsi braci koszule z łyka pokrzywy.

Teraz, gdy poznaliśmy już nieco biologię i zastosowania pokrzywy, spójrzmy na nią nieco łaskawszym

okiem i nie miejmy jej za złe niewinnej broni w postaci parzących włosków.

119o] POKRZYWA ZWYCZAJNA

Występowanie: pospolita roślina, występująca w całej Europie i Ameryce Płn.

Surowiec: liście i korzeń pokrzywy

Podstawowe substancje czynne: liście zawierają barwniki roślinne (do 1% chlorofilu a i b, ksantofil,

beta - karoten), witaminę K, C, witaminy z grupy B, garbniki, liczne aminy (histamina, acetylocholina, serotonina), składniki lotne (2-metyloheptanon), kwasy organiczne oraz znaczne ilości składników

mineralnych (gównie wapń, magnez, żelazo).

W korzeniach pokrzywy wykryto m. in. zespół związków o charakterze lipidów i steroli (gł. beta-sitosterol ), lecytynę, lignany, sole mineralne, rozpuszczalną krzemionkę.

Działanie: Pokrzywa to jedna z cenniejszych roślin stosowanych w fitoterapii, powszechnie znana jako skuteczny środek wzmacniający i oczyszczający cały organizm.

Wykazuje słabe działanie moczopędne, natomiast dzięki hamowaniu resorpcji zwrotnej w kanalikach

nerkowych zwiększa wydalanie z ustroju szkodliwych substancji oraz produktów przemiany materii.

Korzystnie wpływa tak że na funkcje przewodu pokarmowego - pobudza czynność wydzielniczą żołądka, trzustki, co w efekcie ułatwia trawienie oraz nieznacznie obniża poziom cukru we krwi.

Zauważono, że działa synergistycznie z innymi ziołami przeciwcukrzycowymi.

Pokrzywa zawiera bogaty zestaw witamin i składników mineralnych - cenne uzupełnienie wielu substancji, niezbędnych do prawidłowego przebiegu procesów metabolicznych.

Ponadto, duża ilość witaminy C i dobrze przyswajalnego przez organizm żelaza pozytywnie wpływa na

układ krwiotwórczy - zwiększa poziom hemoglobiny i liczbę czerwonych krwinek.

Pokrzywa zapobiega również krwawieniom, co jest z kolei związane z obecnością witaminy K,

flawonoidów i garbników.

Kolejny składnik - kwas pantotenowy - odpowiada za jej właściwości przeciwzapalne i przyspieszające regenerację tkanek.

Nic więc dziwnego, że jest wykorzystywana do leczenia oparzeń, owrzodzeń podudzi oraz stanów

zapalnych przewodu pokarmowego i dróg moczowych.

Korzeń pokrzywy w większym stopniu niż liście, działa moczopędnie.

Skutecznie łagodzi też dolegliwości spowodowane przerostem gruczołu krokowego.

Wodne wyciągi z pokrzywy, stosowane zewnętrznie, to stary, domowy środek

wzmacniający włosy oraz oczyszczający gruczoły potowe i łojowe.

Przeciwwskazania: Podczas stosowania preparatów z pokrzywy u osób wrażliwych mogą wystąpić

reakcje alergiczne.

------------------------------------------------------------------------------------------------------

Nazwa łacińska - Urtica dioica.

Ten niesympatyczny parzący chwast jest bardzo cenną i niedocenianą rośliną.

O jej leczniczych własnościach wiedział już Hipokrates, polecali pokrzywę św. Hildegarda i Bock.

Surowiec: Do celów leczniczych zbiera się dobrze rozwinięte liście Surowcem jest też korzeń.

Związki czynne w roślinie: W liściach znajdują się kwasy organiczne - glikolowy, glicerowy i mrówkowy, witaminy A, C, K, B1 i kwas pantotenowy, flawonoidy, garbniki, karotenoidy, ksantofil, chlorofile A i B, protoporfiryny, fitosterole jak Beta-Systerol, ślady olejku eterycznego, związki aminowe jak histamina, acetylocholina i serotonina, sole mineralne-głównie potas, wapń, żelazo, rozpuszczalna w wodzie krzemionka, pierwiastki śladowe, oraz nieustalone związki organiczne zwiększające odporność organizmu na infekcje.

We włoskach parzących wykryto składniki lotne jak 2-metyloheptenon i antofen.

Działanie: Mimo, ze wyciągi z pokrzywy tylko nieznacznie zwiększają dobową ilość wydalanego moczu, ale dzięki hamowaniu resorpcji zwrotnej w kłębkach nerkowych, zwiększają eliminację chlorków (soli ), mocznika i szkodliwych produktów przemiany materii.

Z tego względu jest uważana za roślinę wypłukującą toksyny z organizmu ,,czyszczącą krew".

Wpływa w wyraźny sposób na przemianę materii dostarczając witamin, soli mineralnych i pierwiastków śladowych.

Zarówno liście jak i korzenie pokrzywy obniżają ciśnienie tętnicze krwi co wynika z ich działania moczopędnego a także z rozkurczowego wpływu na mięśnie gładkie naczyń krwionośnych.

Sprzyjają lepszemu ukrwieniu, dotlenieniu tkanek i sprawniejszemu usuwaniu szkodliwych produktów przemiany materii.

Odwar ma działanie przeciwkrwotoczne, zapobiega drobnym krwawieniom z włośniczkowych naczyń krwionośnych przewodu pokarmowego, co jest przypisywane działaniu witaminy K, flawonoidów i

garbników.

Pokrzywa dzięki zawartości w niej związków żelaza, zwiększa poziom hemoglobiny i liczbę krwinek czerwonych we krwi.

Przetwory z liści pobudzają wydzielanie soku żołądkowego, mają działanie żółciopędne, ułatwiają

trawienie, przyswajanie pokarmów i ich utylizację w organizmie.

Zmniejszają stany zapalne błony śluzowej przewodu pokarmowego i przeciwdziałają mało nasilonym biegunkom.

Bardzo korzystnie wpływają na czynność wydzielniczą trzustki.

Jest to godne podkreślenia, gdyż mało jest ziół o podobnych właściwościach.

Pokrzywa nieznacznie obniża poziom cukru we krwi i wykazuje synergistyczne działanie z innymi

roślinami.

W liściach i korzeniach znajdują się czynniki pobudzających wytwarzanie interferonu i antygenów

wirusowych, przeciwciał chroniących nasz organizm przed namnażaniem wirusów.

Wodne wyciągi z liści i korzenia działając na owłosioną skórę głowy sprzyjają lepszemu wzrostowi włosów.

Korzeń pokrzywy działa nieco silniej moczopędnie niż liście i lepiej eliminuje chlorki, mocznik oraz

szkodliwe produkty przemiany materii.

Kwas pantotenowy, którego duże ilości zawarte są w roślinie, sprawia, że jej sok wykazuje właściwości przeciwzapalne i przyspieszające regenerację tkanek.

W przemyśle wykorzystuje się liście do otrzymywania czystego chlorofilu, używanego do wyrobu mydeł i kosmetyków.

Działania niepożądane: W nielicznych przypadkach większe dawki wyciągu z pokrzywy mogą wywołać reakcje alergiczne, podrażnienie żołądka, skąpomocz.

W użytku zewnętrznym rzadko występują reakcje alergiczne.

Zastosowanie: Wyciąg z liści pokrzywy stosuje się w łagodnych stanach zapalnych dróg moczowych i przewodu pokarmowego, zbyt skąpym wydalaniu moczu, pomocniczo w kamicy moczanowej

i skazie moczanowej ( dnie moczanowej ), w chorobie reumatycznej i niektórych schorzeniach skórnych, zwłaszcza wieku młodzieńczego.

Stosuje się go również w łagodnie przebiegających biegunkach różnego pochodzenia, przewlekłym nieżycie żołądka i jelit, w nieznacznych krwawieniach z przewodu pokarmowego.

Odwaru z liści pokrzywy używa się również pomocniczo w uzupełnianiu niedoboru witamin i związków mineralnych w organizmie, do mycia owłosionej skóry głowy w łupieżu i łojotoku a także do irygacji w zapaleniu pochwy i upławach.

Lepsze wyniki w leczeniu łupieżu i łojotoku osiąga się stosując leki z korzenia pokrzywy.

Roślina zawiera związki o nazwie Sitosterole, które są polecane w leczeniu łagodnego przerostu prostaty w początkowym stadium choroby. Nie likwidują choroby ale zmniejszają jej objawy.

Odwar z liści pokrzywy: 2 - 2 1/2 łyżki liści zalać 2 szklankami gorącej wody i gotować łagodnie pod przykryciem 5 min. Odstawić na 10 min i przecedzić do termosu. Pić 1/2 - 2/3 szklanki 2-3 x dz. po jedzeniu. Dzieciom mającym skłonności do zachorowań na choroby infekcyjne podawać w zależności od wieku 1-2 łyżeczki 3 x dz. a starszym 1-2 łyżki odwaru 3 x dz.

Herbatka z liści pokrzywy: Stosowana w celach profilaktycznych, do codziennego użytku.

Kopiastą łyżeczkę do herbaty zalać 250 ml. ( szklanką) wrzącej wody i pozostawić na krótko do

naciągnięcia. Pić powoli małymi łykami 1 szklankę rano na czczo i w ciągu dnia 1-2 szklanki.

Sok: Rozdrobnione całe pokrzywy miksujemy i wyciskamy sok. Przeciętnie z 1 kg pokrzyw otrzymujemy 300-500 ml soku. Do takiej jego ilości dosypujemy 2 łyżki soli kuchennej w celu jego konserwacji i przechowywujemy w lodówce. Należy pić 1 łyżeczkę soku na czczo rano przed śniadaniem. Po 2 tyg. kuracji robimy 1 tyg. przerwę. Cały cykl leczenia nie powinien trwać dłużej niż 4-5 mies.

Tamowanie krwotoków: Świeże, pogniecione czy zmiażdżone liście pokrzywy przykłada się na ranę i przykrywa opatrunkiem uciskowym.

Miód pokrzywowy: Sproszkować równe ilości liści pokrzywy i liści orzecha włoskiego w młynku

elektrycznym. Do 500 ml ogrzanego płynnego miodu dodać 3-4 łyżki sproszkowanych ziół i starannie wymieszać. Przyjmować doustnie po 1 - 1 1/2 łyżeczki 3 x dziennie po jedzeniu jako środek wzmacniający odporność organizmu. Zalecany szczególnie kobietom zagrożonym rakiem sutka.

Zioła wątrobowe i dla rekonwalescentów: Zmieszać po 50g liści pokrzywy, korzenia łopianu, liści babki lancetowatej oraz po 25g liści mięty pieprzowej i kory kruszyny. Zalać 1 1/2 łyżki ziół 2 szklankami wrzącej wody. Parzyć pod przykryciem 20 min. Odstawić na 5 min i przecedzić. Pić 3-4 x dz. pół szklanki między posiłkami, po przebytym wirusowym zapaleniu wątroby i w końcowym okresie zdrowienia a także w nieżycie żołądka, jelit oraz dróg żółciowych.

Choroby jelit: Zmieszać po 50 g liści pokrzywy, ziela krwawnika i po 25g kłącza wężownika ( lub kłącza pięciornika kurzego ziela ), ziela poziewnika, ziela rdestu ptasiego i korzenia lukrecji. Zalać 2-3 łyżki ziół 3 szklankami letniej wody i pozostawić do spęcznienia na 1 godz. Ogrzać powoli do wrzenia i po 5 min. przecedzić. Pić 3-4 x dz. po 2/3 szklanki, traktując to jako lek przeciwkrwotoczny, przeciwzapalny, przeciwbiegunkowy oraz w leczący stany zapalne jelit, zwłaszcza wrzodziejące zapalenie jelita grubego.

Zaleca się stosować równolegle codziennie wlewy dodbytnicze z wyciągu ziołowego. Jednocześnie

przyjmować preparaty multiwitaminowe z zawartością zespołu B complex oraz preparat zawierający

szczepy bakterii Lactobacillus Acidophilus.

Zioła w osłabieniu potencji: Zmieszać po 50g liści pokrzywy, kwiatów nagietka lekarskiego, ziela

krwawnika i po 25g owoców głogu, ziela dziurawca i korzenia lukrecji. Zalać 2 łyżki ziół 2 szklankami

gorącej wody i pozostawić podgrzewając na 20 min. pod przykryciem. Odstawić na 10 min. i przecedzić.

Pić - 2/3 szklanki 3-4 x dz. między posiłkami. Podatkowo podać wit.E 2 x 400jm.

Pielęgnacja włosów w łupieżu: Dwie szklanki drobno posiekanych świeżych liści lub 3 łyżki suszonych

zalać 2 szklankami wrzątku. Po wystudzeniu dodać 1 szklankę 4% octu jabłkowego lub winnego.

Podgrzanym płynem przecierać skórę głowy codziennie przez 10 dni. Odwarem zrobionym z 2 łyżek

suszonych liści pokrzywy zalanych 1 szklanką wrzącej wody, płukać włosy po każdym myciu.

Odwarem z 1 łyżki korzeni pokrzywy zalanych 1 szklanką gorącej wody przecierać skórę głowy co drugi

dzień przez 2-3 tyg. Kuracja polecana jest przy włosach tłustych.

Wypadanie włosów: Szczególnie dobroczynne w przypadku wypadania włosów ma mycie ich odwarem ze świeżej pokrzywy i korzenia. Po kilku tygodniach odrastają one gęsto. 8-10 pełnych garści świeżych lub suszonych liści zalać wodą w 5 l garnku i ogrzać do zagotowania. Zostawić na 5 min. do naciągnięcia.

Jeżeli stosuje się korzenie, to wtedy 4 pełne garście zalewa się zimną wodą i pozostawia na noc. Następnie podgrzewa się do wrzenia i pozostawia na 10 min. do momentu naciągnięcia.

Do mycia głowy powinno się w tym wypadku używać szarego mydła do prania.

Kąpiel nóg: Po dwie pełne garście dobrze oczyszczonych i umytych korzeni oraz posiekanych świeżych

łodyg i liści, zalać 5l wody i pozostawić na noc. Następnie podgrzać do zagotowania.

Użyć tak gorący roztwór jak tylko da się wytrzymać i moczyć nim stopy przez 20 min. Ziół nie odcedzać i pozostawić w wodzie. Kąpiel po ponownym podgrzaniu może być użyta 2-3 razy.

Nalewka alkoholowa - korzenie wykopane wiosną lub jesienią umyć szczotką, drobno pokroić i napełnić

nimi butelkę aż po szyjkę. Zalać 40% alkoholem i pozostawić na 14 dni w ciepłym miejscu.

Herbata ze świeżej pokrzywy: Picie herbatki ze świeżych liści pokrzywy jest polecane w okresie wczesnej wiosny ze względu na jej największe w tym okresie własności oczyszczające organizm.

Świeże liście pokrzywy zalewa się wrzątkiem (najlepiej w termosie ) i pije po 10 min.

Polecane jest pić jedną szklankę rano na czczo na pół godz. przed śniadaniem a potem jedną do dwóch

szklanek w ciągu dnia. Pić powoli małymi łykami.

Kuracja ta dodaje bardzo dużo energii do pracy.

W lecznictwie ludowym zaleca się herbatę ze świeżej pokrzywy w czasie jednotygodniowej kuracji

przeciwko schorzeniom wątroby i dróg żółciowych, chorobom śledziony a nawet guzowi śledziony,

przewlekłym nieżycie i wrzodom żołądka, owrzodzeniom jelit, chorobom układu oddechowego,

zaburzeniom wchłaniania żelaza będącego przyczyną niedokrwistości oraz zaleca się ludziom ze

skłonnościom do zachorowań na infekcje.

W wypadku jakiejkolwiek alergii w tym kataru siennego, herbatę należy pić przez dłuższy czas.

Pomaga również w likwidacji skutków zmian zwyrodnieniowych stawów i rwy kulszowej, stosując kąpiele z 200g ziela w półrocznym okresie.

Bardzo dobre efekty dają kąpiele w odwarze z korzeni pokrzywy, w przypadku chorób tętnic kończyn

dolnych związanych z ich zwężeniem. Opisywany jest też w literaturze przypadek wyleczenia, dzięki piciu odwaru z liści. wykwitów skóry pochodzenia neurogennego nie poddającego się żadnym próbom leczenia.

Jako ciekawostkę na końcu, podam fakt stosowania maceratu wodnego z liści pokrzywy w celu ochrony

innych roślin przed robactwem. Przepis - 1 kg pokrzywy w całości lub 100-200g suszonej, zalewa się 10

litrami wody. Przefermentowaną gnojówka rozcieńcza się 10 krotnie. Można nią polać glebę w zasięgu

korzeni roślin albo rozcieńczając 1 : 50 spryskać liście i łodygi przeciw mszycom i przędziorkowi. Przepis inny - 1 kg świeżych pokrzyw zalewa się 10 l wody i pozostawia na 12-24 godz, nie dopuszczając do fermentacji. Nierozcieńczony służy do opryskiwania przeciwko mszycom. Sukces jest gwarantowany.

POKRZYWA

Właściwości lecznicze:

Oczyszcza organizm ze złogów kwasu moczowego, zwęża naczynia krwionośne, hamuje krwawienie, odprowadza złogi żółciowe z dróg przewodów żółciowych, poprawia pracę wątroby i dzięki temu odtruwa organizm, wzmacnia żołądek, zmniejsza nadmierną potliwość. Ma działanie przeciwbiegunkowe, przeciwinfekcyjne, przeciwanemiczne, przeciwkrwotoczne, przeciwgośćcowe i rewulsyjne. Poprawia ogólną przemianę materii, pobudza wytwarzanie enzymów trzustkowych i zwiększa produkcję czerwonych krwinek i hemoglobiny.

Pokrzywa stosowana do wewnątrz jest środkiem wspomagającym w leczeniu różnego rodzaju krwawień (krwioplucie, wymioty krwawe, krwinkomocz, krwawienia maciczne, krwawienia z nosa, hemofilia, krwawiączka), anemii, krzywicy, ogólnego osłabienia, wyrzutów skórnych, ran oparzeniowych i zapalenia skóry, dolegliwości związanych z okresem klimakterium, z gośćcowym zapaleniem stawów, pęcherza, nerek, kamicy wątroby, żółtaczki wrzodów żołądka, stanów przedcukrzycowych, biegunki, wzdęcia, moczenia mimowolnego i dzieci, nieżytu śluzowo-błoniastego jelit.

Zewnętrznie zaleca się stosować pokrzywę przy łojotoku skóry głowy i łupieżu, nadżerkach (aftach), w

infekcji jamy ustnej, grzybicy skóry, błon śluzowych, guzów, narośli i nowotworów.

Pokrzywa zwyczajna (Urtica dioica L.)

Inne nazwy: pokrzywa dwupienna, pokrzywa parząca, pokrzywa wielka, koprywa, pekrywa, zagawka.

Angielska: Stinging Nettle. Francuska: Grande ortie. Niemiecka: Grosse Brennessel. Rosyjska: Krapiwa dwudomnaja.

Pokrzywa, którą dziś często traktujemy jeszcze jak „kopciuszka" wśród roślin leczniczych już w

starożytności - co wspomina Hipokrates, Dioskorides czy Pliniusz - używana była w kuchni jako cenne

warzywo będące jednocześnie wszechstronnie działającym lekiem.

Diaskorides zalecał nawet picie nasienia pokrzywy zmieszanego z winem rodzynkowym na wzmożenie

popędu płciowego.

Słowianie od najdawniejszych czasów przypisywali pokrzywie właściwości wręcz magiczne, co potwierdza się powszechnie również w wierzeniach ludu polskiego.

Parzącą zagawkę wplątaną w zielone wianki święcone podczas uroczystości Bożego Ciała spalano w czasie letnich burzy wierząc, że dym odpędzi od zagrody spadające z nieba jasne gromy.

Dymem z pokrzywy okadzano też krowy, aby w czerwcową noc świętojańską wiedźmy, strzygi i inne „tatałajstwo" nie odebrało im mleka.

W jej magiczne właściwości wierzyli zresztą nie tylko Słowianie.

Na przykład u dawnych Germanów pokrzywa była poświęcona rudowłosemu Donarowi, czczonemu jako bóstwo burz i piorunów, a czwartek (po niemiecku Donnerstag) określany był dniem dzikiego Donara, a niekiedy nazywany wprost dniem czarownic. (Stąd prawdopodobnie wywodzi się przesąd trwający gdzieniegdzie do naszych czasów, że pokrzywy zerwane w Wielki Czwartek chronią od uderzenia pioruna).

W Bawarii, Szwajcarii czy Austrii czasami kładzie się je obok młodego piwa, by nie fermentowało w czasie burzy.

Już od XII wieku rozpoczyna się kariera pokrzywy jako rośliny włókienniczej (np. z rzadko tkanego płótna wyrabiano sito do przesiewania mąki i cedzaki do miodu), a prawdziwy rozwój tkactwa pokrzywowego przypada na wiek XVII, kiedy to wyrabiano z niej najwięcej tkanin (które zresztą miały odstraszać demony), dopóki nie zaczęły królować bawełna i jedwab.

Ale, choć na krótko, przeżyła pokrzywa swój „tkacki" renesans podczas I wojny światowej, kiedy to

państwa centralne z braku importowanych surowców, ponownie używały jej do wyrobu tkanin na ubrania.

W niektórych krajach do dzisiaj otrzymuje się pokrzywową przędzę, używaną do produkcji sieci rybackich, lin, szpagatu (czyli cienkiego mocnego sznurka) oraz grubych tkanin.

Pokrzywa zwyczajna występuje w całej Europie, w umiarkowanych strefach Azji i Ameryki oraz w Afryce Północnej.

W Polsce jest bardzo pospolitym chwastem, który rośnie w wilgotnych lasach, zaroślach i ogrodach, przy płotach, zabudowaniach, na pastwiskach, w rowach przydrożnych, na nieużytkach, śmietniskach i gruzach.

Ale gleby, na których występują, zazwyczaj bogate są w sole mineralne!

Ten bardzo trwały chwast jest powszechnie znaną wieloletnią rośliną o parzących włoskach (zawierają kwas mrówkowy), pokrywających całą jej nadziemną część.

Pokrzywa jako zioło zawiera wiele związków czynnych.

W liściu występuje chlorofil A i B, kwasy organiczne (m.in. glikolowy, glicerowy, mrówkowy, masłowy, octowy i krzemowy), flawonoidy, garbniki, karotenoidy, fitosterole, ksantofil, związki aminowe (m.in. histamina, acetylocholina i serotonina), witaminy (A, B2, C, E, K), sole mineralne, a w nich wiele pierwiastków śladowych (m.in. wapń, magnez, mangan, żelazo, krzem) ponadto różne enzymy i hormony roślinne.

W korzeniach najczęściej występującymi związkami są kwasy organiczne, lecytyny, woski i sole mineralne.

Pokrzywa zwyczajna jest przede wszystkim rośliną leczniczą zaliczaną do tych, co „czyszczą krew"", czyli mówiąc inaczej — ułatwiają wydalanie z organizmu różnych szkodliwych produktów przemiany materii.

Ale równocześnie dzięki dużej zawartości witamin i biopierwiastków (ważnych składników enzymów i hormonów ustrojowych) usprawnia procesy tak ważnej dla naszego zdrowia - przemiany materii.

Pokrzywa zwiększa też we krwi poziom hemoglobiny i liczbę czerwonych krwinek, a odwary z jej liści

wykazują równocześnie właściwości przeciwkrwotoczne, zapobiegające np. drobnym krwawieniom z

naczyń włosowatych w przewodzie pokarmowym.

To cenne zioło pobudza też wydzielanie soku żołądkowego, działa lekko żółciopędnie, ułatwia

przyswajanie pokarmów, obniża poziom cukru we krwi.

Zawiera bliżej nieznane związki zwiększające odporność organizmu na różnego rodzaju infekcje.

Szczególnie wśród Francuzów popularna jest pokrzywowa wiosenna kuracja tzw. odmładzająca, szczególnie zalecana osobom po czterdziestce, czyli picie przez 2 tygodnie 2-3 razy dziennie po łyżce soku wyciśniętego z młodego ziela pokrzywy. (Pokrzywy cięte kilkanaście centymetrów poniżej wierzchołka można przepuścić przez maszynkę do mięsa, wycisnąć przez gazę, a powstały sok w słoiku ustawionym w lodówce przechowywać przez kilka dni bez środków konserwujących, np. spirytusu).

Ale można też zjadać sałatkę z drobno posiekanej pokrzywy, dodając do niej oliwę i sól z mikroelementami. Jeśli założymy kurację np. 15-dniową, to pierwszego dnia przygotowujemy sałatkę z 1 łyżki stołowej siekanych pokrzyw, drugiego dnia porcję zwiększamy do 2 łyżek, trzeciego - do 3 i tak stopniowo dochodzimy do maksymalnej dawki 10 łyżek dziennie, którą utrzymujemy przez następne 5 dni, czyli aż do końca trwania kuracji. (Do pokrzywy można dodawać nieco liści mniszka lekarskiego, czyli popularnego mlecza).

Taka kuracja skutecznie usuwa z organizmu skumulowane przez zimę produkty przemiany materii,

poprawia kondycję, samopoczucie i cerę.

A oto inne formy przygotowania pokrzywy.

Napar z liści. 2 łyżki stołowe mocno rozdrobnionych suszonych liści zalewamy szklanką wrzątku, po 10 minutach odcedzamy i pijemy 2-3 razy dziennie pomiędzy posiłkami przy zaburzeniach przemiany materii, jako środek lekko moczopędny, przy anemii, awitaminozie i braku mikroelementów, a także krwotokach z nosa i zaburzeniach miesiączkowania. (Niektórzy zielarze twierdzą, że pokrzywę trzeba gotować pod przykryciem przez około 5 minut na wolnym ogniu, co gwarantuje lepsze wykorzystanie zawartych w niej związków czynnych).

Odwar z korzenia. 2 łyżki drobno krojonego suszonego korzenia gotujemy w 0,5 1 wody przez 5 minut pod przykryciem, na wolnym ogniu. Powstały po przecedzeniu odwar pijemy 3 razy dziennie po pół szklanki pomiędzy posiłkami w celu osiągnięcia efektów poprawy zdrowia i samopoczucia w przypadkach wymienionych przy naparze z liści, pamiętając jednak, że ma od nich silniejsze działanie. Odwarem z korzenia pokrzywy możemy ponadto płukać gardło, stosować go na stłuczenia, a także do leczniczych kąpieli, szczególnie przy schorzeniach skóry, a także dla wzmocnienia włosów, przeciw łojotokowi i łupieżowi.

Nalewka z korzenia. 2 czubate łyżki suszonego i rozdrobnionego korzenia zalewamy 0,5 1 wódki i pozostawiamy na 7 dni. Nalewką nacieramy te części ciała, które są zaatakowane przez reumatyzm.

(Uwaga! Przy reumatyzmie dobrze jest okładać bolące części świeżą pokrzywą, choć trochę parzy)!

Pokrzywa zwyczajna wchodzi w skład takich mieszanek ziołowych, jak Reumosan, Vagosan, Diabetosan , Chlorofilina i płynnego preparatu Seboren.

Ze względu na dużą wartość odżywczą w wielu krajach zachodnich pokrzywa na stałe zadomowiła się w kuchni i jest przyrządzana jak szpinak, kwaszona jak kapusta, stanowi ważny składnik wielu sałatek

wiosenno-letnich.

Myślę, że warto spopularyzować kilka potraw z tej rośliny.

Sałatka z pokrzywy i ziemniaków. Gotujemy (lub pieczemy w popiele) 0,5 kg ziemniaków w łupinach, które po obraniu kroimy w kostkę i mieszamy z 2 szklankami drobno siekanej pokrzywy (można też dodać nieco szczawiu, szczypioru i natki pietruszki).

Sałatkę skropioną cytryną, podajemy z majonezem lub śmietaną.

Puree po rosyjsku. Ścinamy wierzchołki pędów pokrzyw, płuczemy w wodzie i mielemy w maszynce do mięsa. Dodajemy pieprz, sól, trochę masła i podsmażoną „na biało" cebulę. Podajemy z połówkami jajek na twardo albo z twarogiem.

Liście pokrzywy zbieramy od maja do sierpnia, ścinając pędy nadziemne w początkach kwitnienia roślin. Korzenie wykopujemy z ziemi widłami w okresie jesieni (od września do listopada) i wczesnej wiosny (marzec, kwiecień).

Właściwości lecznicze pokrzywy bardzo dawno zostały odkryte przez medycynę ludową.

W swoich opracowaniach Syreniusz wspomina, że liście tego zioła warzone w winie „leczyły i czyściły

żołądek, kruczenie w kiszkach i wywrotności w żywocie rozpędzały". Radził on ponadto, aby na wrzody rakowate przykładać liście utarte z solą, a dojrzałe nasiona gotowane w mleku stosować w celu wypędzania robaków u dzieci. Twierdził wreszcie, że sok z pokrzywy „łamie" kamienie w nerkach i w tym celu należy pić 1 część soku z 5 częściami wody, przykładając równocześnie na nerki gorące plastry sporządzane z nasienia wygotowanego w winie. O nasionach warzonych z winem jako leku przeciwko zatruciu grzybami czy ukąszeniu żmii wspomina w swoich książkach wielu innych zielarzy.

Ze względu na to, że cała pokrzywa usiana jest włoskami, już przed wiekami (na podstawie sygnatury ziół), zakładano, że powinna korzystnie oddziaływać na włosy, co zresztą później w pełni potwierdziły praktyki lecznicze.

Ksiądz Sebastian Kneipp radzi na przykład na porost włosów 200 g siekanej pokrzywy gotować przez pół godziny w 1 l wody i 0,5 1 octu winnego, a wywarem umyć dokładnie głowę przed snem.

A oto przedwojenna recepta doktora Czarnkowskiego na porost włosów: „1 część pokrajanych liści

pokrzywy zalać 3 częściami spirytusu, wystawić na działanie promieni słonecznych, a po 10-15 minutach zlać i przefiltrować. Brać 3 łyżki tego wyciągu na ćwierć litra wody i tern nacierać skórę na głowie".

W słowackiej medycynie ludowej przeciwko podagrze i różnym nerwobólom stosowano maść złożoną z rozgniecionych pokrzyw i zielonych jagód jałowca zmieszanych następnie z owczym masłem.

Pokrzywa działa korzystnie nie tylko na ludzi - dodana do pasz podnosi mleczność krów, powoduje wzrost nieśności kur, nadaje piękny połysk sierści zwierząt futerkowych, wpływa korzystnie na sąsiadujące z nią rośliny, szczególnie na pomidory i rzodkiewki.

Podobnymi właściwościami leczniczymi charakteryzuje się pokrzywa żegawka, roślina jednoroczna, jednopienna, znacznie niższa (rośnie do 50 cm), cała okryta silnie parzącymi włoskami.

---