TEMAT ĆWICZENIA:

WERYFIKACJA (POMIARY) I NAPRAWA KORBOWODU.

Należy dokonać:

1. Pomiaru średnicy otworu w łbie korbowodu.

2. Pomiaru średnicy otworów w stopie korbowodu.

3. Pomiaru równoległości osi otworów korbowodu (równoległości i skręcenia).

W silnikach okrętowych bezwodzikowych zamiana ruchu posuwistego tłoka na ruch obrotowy odbywa się poprzez korbowód. Korbowód jest bardzo ważnym elementem silnika. Zły stan techniczny korbowodu jest często przyczyną poważnych awarii silnika np.: zatarcia tłoka, uszkodzenia sworznia, uszkodzenia czopa wału korbowego.

W otworach korbowodu umieszczone są panewki łożysk ślizgowych. W łbie korbowodu najczęściej panewką jest tulejka brązowa Cu Sn 10 P (B 101) (PN-60/H-67026) o twardości 90 HB. Tulejki te osadza się z wciskiem wynikającym z przyjętego pasowania tj. H7/s6 lub H6/p5 (wciskowe zwykłe lub bardzo lekko wtłaczane).

W stopie korbowodu umieszczone jest łożysko ślizgowe.

Zastosowanie łożyska ślizgowego wymaga dzielonej stopy w sposób:

• prostopadle do głównej osi korbowodu,

• skośnie do głównej osi korbowodu.

Dolne części dzielonych stóp korbowodów zwane pokrywami łączone są z korbowodem za pomocą śrub pasowanych przylgowo tj. H7/j6.

Rys.1 przedstawia uogólnione wymagania stawiane korbowodom. Z powyżej przedstawionych wymagań wynika konieczność przeprowadzenia na korbowodzie następujących pomiarów:

1. Pomiaru średnicy otworu w łbie.

2. Pomiaru średnicy otworu w stopie korbowodu.

3. Pomiaru równoległości otworów korbowodu (równoległości i skręcenia).

Rys.1 Wymagania stawiane korbowodom

Pomiaru średnicy otworu w łbie i stopie korbowodu należy dokonać za pomocą średnicówki z czujnikiem zegarowym co najmniej w dwóch wzajemnie prostopadłych płaszczyznach (przechodzącej przez oś korbowodu i prostopadłej do niej).

Każdy pomiar należy powtórzyć co najmniej trzykrotnie.

Przy pomiarze średnicy otworu w stopie korbowodu należy zwrócić uwagę na prawidłowe połączenie pokrywy z korbowodem. Śruby korbowe powinny posiadać odpowiednie napięcie wstępne. Sprawdzenia napięcia wstępnego w śrubie dokonuje się (w zależności od budowy stopy korbowodu) poprzez pomiar wydłużenia śruby lub poprzez pomiar momentu skręcającego śrubę podczas montażu stopy korbowodu. Jedną z tych wielkości podaje instrukcja techniczno-ruchowa silnika. Pomiar równoległości osi otworów korbowodu ma na celu, tak jak to pokazuje rys.2, wykrycie błędów wzajemnego ustawienia otworów tj. nierównoległości otworów rys.2a i skręcenia otworów rys.2b.

Pomiarów wyżej podanych błędów dokonuje się na stanowisku przedstawionym na rys.3 w sposób następujący:

w otworach korbowodu umieszcza się trzpienie (wałki) kontrolne 2 i 3. Trzpień 3 opiera się swymi końcami o parę pryzm 4. Odchyłkę równoległości trzpienia 2 w płaszczyźnie pionowej mierzy się za pomocą czujnika zegarowego 7 na obu jego końcach (rys.3a). Następnie korbowód ustawia się w położeniu poziomym (rys.3a) i za pomocą czujnika zegarowego 9 mierzy się w sposób podany poprzednią odchyłką od równoległości osi obu otworów w płaszczyźnie poziomej (skręcenie osi otworów). Pomiaru równoległości osi otworów w płaszczyźnie pionowej można dokonać również mierząc średnicówką mikrometryczną 8 (rys.3b) odległości między trzpieniami po obu ich końcach.

Rys.2a

Rys.2b

Rys.3a Pomiar odchyłek równoległości osi otworów korbowodu

Rys.3b

1. korbowód 2,3. trzpienie kontrolne

4. pryzma 5. podpórka

6. statyw 7,9.czujnik zegarowy

Wyniki pomiarów należy umieścić w tabeli i porównać z wartościami dopuszczalnymi.

TABELA 1

Wyniki pomiarów korbowodu

Wielkość		Wymiar rzeczywisty		Wymiar dopuszczalny	Uwagi
						Pł. H	Pł. W
Średnica otworu mm	Łba korbowodu	1 2 3 śr.
	Stopy korbowodu	1 2 3 śr.
Odchyłki równoległości osi otworów i stopy korbowodu mm/m	w płaszczyźnie pionowej (nierównoległość osi)	1 2 3 śr.
	w płaszczyźnie poziomej (skręcenie)	1 2 3 śr.

Dla bezwodzikowych silników okrętowych przyjmuje się najczęściej, że nierównoległość osi otworów nie może być większa niż 0,2 mm/m, skręcenie osi (wichrowatość) otworów nie powinna być większa niż 0,4 mm/m.

Poniżej zamieszczono kolejność i treść operacji remontowych korbowodu silnika spalinowego.

1. Sprawdzić korbowód „na pęknięcia” na defektoskopie. Pęknięcia i rysy są niedopuszczalne.

2. Wycisnąć tulejkę z łba korbowodu pod prasą, odkręcić nakrętki i wyjąć śruby. Wyjąć panewkę stopy korbowodu.

Uwaga: śruby i nakrętki niezależnie od ich stanu technicznego należy brakować. Zwrócić uwagę, aby nie zamieniać trzonu i pokrywy. W tym celu trzon i pokrywa są cechowane przez producenta numerem identyfikacyjnym.

3. Przeczyścić rozwiertakiem otwór od śruby w trzonie i pokrywie korbowodu. Przeczyścić powierzchnię styku trzonu i pokrywy przez lekkie dotarcie na płycie.

4. Dokonać montażu stopu korbowodu bez panewki. Sprawdzić prawidłowość napięcia śrub korbowych. Zwrócić uwagę na położenie otworu pod zawleczkę w stosunku do rowka w nakrętce, w celu umożliwienia założenia zawleczki. Śrubę i nakrętkę należy oznakować w celu ułatwienia montażu korbowodu na czopie wału korbowego (oznaczenia na czole śruby i nakrętki) oraz przed możliwością zamiany śrub w otworach korbowodu (oznaczenie na bocznej powierzchni łba śruby, nakrętki i korbowodu).

5. Sprawdzić średnicę otworów w łbie i stopie korbowodu. Sprawdzić wzajemne położenie otworów w łbie i stopie korbowodu.

6. W przypadku zakwalifikowania korbowodu do zastosowania tulejki nadwymiarowej - szlifować otwór w łbie korbowodu na nadwymiar, jako bazę obróbkową przyjąć otwór w stopie korbowodu i ustalać na szlifowanym otworze.

7. Wcisnąć pod prasą tulejkę nadwymiarową w otwór łba korbowodu.

8. Rozwiercić otwór w tulejce na wymiar nominalny.

9. Przy numerze korbowodu wytrawić dodatkowo symbol wyróżniający tulejkę nadwymiarową.

7

---