..................................................................................... ......../56.....................

imię i nazwisko KLASA punkty ocena

1. Połącz opis procesu z jego nazwą: (3p)

A. pobieranie i przyswajanie pokarmu a) rozmnażanie się

B. uwalnianie energii z pobranego pożywienia b) odżywianie się

C. powstawanie nowych osobników danego gatunku c) oddychanie

2. Nazwij procesy oraz uzupełnij ich przebieg i napisz (T-tak lub N-nie ) które z tych procesów zachodzą u motyla:

(13p)

przebieg	nazwa procesu:	zachodzi u motyla:
glukoza + ..................... → ......................... + woda + .....................
..................... → larwa → .....................
..................... + woda →^światło → ..................... + tlen

3. Nazwij przedstawione na ilustracjach rodzaje rozmnażania się. (3p)

................................................. ...................................................... ......................................

4. Uzupełnij tabelę, wstawiając + lub - (9p)

Cechy: typ rozmnażania:	pączkowanie	jajorodność	podział komórki
płciowe
zapewnia przetrwanie gatunku
osobniki potomne mają wszystkie cechy osobników rodzicielskich
powstaje dużo osobników potomnych w krótkim czasie
osobnik rodzicielski opiekuje się potomstwem
korzystne kiedy warunki życia organizmów są zmienne

5. Zaznacz prawidłową definicję obojnactwa (1p)

	połączenie komórki jajowej z gametą męską			występowanie płci męskiej i żeńskiej u organizmów jednego gatunku
	różnica w wyglądzie zewnętrznym osobników obu płci			wytwarzanie w jednym organizmie komórek rozrodczych męskich i żeńskich

6. Obok zdań odnoszących się do oddychania tlenowego wpisz literę T, a obok zdań odnoszących się do oddychania beztlenowego wpisz literę B. (6p)

	Substratami w tym procesie są glukoza i tlen
	Produktami tego procesu są alkohol etylowy, dwutlenek węgla i energia
	Zachodzi głównie w mitochondriach.
	W ten sposób uzyskują energię pasożyty wewnętrzne.
	Ilość energii uwalnianej w tym procesie jest mała.
	W wyniku tego procesu gromadzi się w mięśniach kwas mlekowy.

7. Spośród zagadnień wymienionych poniżej otocz kołem te, które odnoszą się do wykorzystania procesu fermentacji w różnych gałęziach przemysłu: (3p)

produkcja jogurtów, wytwarzanie cukierków, wypiek ciast drożdżowych, wypiek chleba żytniego, produkcja mąki,

otrzymywanie alkoholi, produkcja soków owocowych, kiszenie ogórków, dojrzewanie serów, psucie się mięsa

8. Zakreśl kołem nazwy organizmów autotroficznych (czyli samożywnych): (4p)

dżdżownica, tasiemiec, fasola, muchomor sromotnikowy, dąb szypułkowy, krowa, moczarka kanadyjska, paproć

9. Uzupełnij informacje na temat trawienia. Jakie znasz rodzaje trawienia? (5p)

Heterotrofy pobierają z otoczenia gotowe związki organiczne. Wchłonięty pokarm muszą strawić, czyli ........................ na substancje proste, za pomocą wytworzonych przez siebie ................................... . Dopiero wtedy mogą wykorzystać ..................................... zawartą w pożywieniu.

Wyróżniamy następujące rodzaje trawienia:

a) ................................................... (w ten sposób trawią pokarm wszystkie grzyby, cudzożywne bakterie oraz nieliczne zwierzęta takie jak pająki i skorpiony)

b) ................................................... (w ten sposób trawią pokarm niemal wszystkie zwierzęta)

10. Skreśl twierdzenia zawierające nieprawdziwe informacje dotyczące różnych sposobów odżywiania: (7p)

• proces fotosyntezy nie zależy od temperatury

• większość zwierząt ma układ pokarmowy, w którym pożywienie jest trawione za pomocą enzymów

• roślinożercy są pokarmem dla zwierząt mięsożernych

• zwierzęta wszystkożerne żywią się roślinami, upolowanymi zwierzętami, ale mogą przeprowadzać też fotosyntezę

• enzymy to związki spowalniające reakcje chemiczne

• półpasożyty to organizmy, które pobierają od żywiciela wodę i sole mineralne, a jednocześnie same wytwarzają substancje odżywcze w procesie fotosyntezy

• saprobionty to organizmy przeprowadzające chemosyntezę

11. Napisz 2 zdania udowadniające, że w świecie organizmów żywych istnieje jedność i różnorodność pod względem różnych czynności życiowych. (2p)

...............................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................. ............................................................................................................... .........../56...................

imię i nazwisko KLASA punkty ocena

1. Połącz opis procesu z jego nazwą: (3p)

A. powstawanie nowych osobników danego gatunku a) rozmnażanie się

B. uwalnianie energii z pobranego pożywienia b) odżywianie się

C. pobieranie i przyswajanie pokarmu c) oddychanie

2. Nazwij procesy oraz uzupełnij ich przebieg i napisz (T-tak lub N-nie ) które z tych procesów zachodzą u sałaty:

(13p)

przebieg	nazwa procesu:	zachodzi u sałaty:
..................... → larwa → .....................
..................... + woda →^światło → ..................... + tlen
glukoza + ..................... → ......................... + woda + .....................

3. Nazwij przedstawione na ilustracjach rodzaje rozmnażania się. (3p)

................................................. ...................................................... ......................................

4. Uzupełnij tabelę, wstawiając + lub - (9p)

Cechy: typ rozmnażania:	podział komórki	pączkowanie	żyworodność
płciowe
zapewnia przetrwanie gatunku
osobniki potomne mają wszystkie cechy osobników rodzicielskich
powstaje dużo osobników potomnych w krótkim czasie
osobnik rodzicielski opiekuje się potomstwem
korzystne kiedy warunki życia organizmów są zmienne

5. Zaznacz prawidłową definicję obojnactwa (1p)

	połączenie komórki jajowej z gametą męską			występowanie płci męskiej i żeńskiej u organizmów jednego gatunku
	wytwarzanie w jednym organizmie komórek rozrodczych męskich i żeńskich			różnica w wyglądzie zewnętrznym osobników obu płci

6. Obok zdań odnoszących się do oddychania tlenowego wpisz literę T, a obok zdań odnoszących się do oddychania beztlenowego wpisz literę B. (6p)

	W ten sposób uzyskują energię pasożyty wewnętrzne.
	Substratami w tym procesie są glukoza i tlen
	Produktami tego procesu są alkohol etylowy, dwutlenek węgla i energia
	W wyniku tego procesu gromadzi się w mięśniach kwas mlekowy.
	Zachodzi głównie w mitochondriach.
	Ilość energii uwalnianej w tym procesie jest mała.

7. Spośród zagadnień wymienionych poniżej otocz kołem te, które odnoszą się do wykorzystania procesu fermentacji w różnych gałęziach przemysłu: (3p)

otrzymywanie alkoholi, produkcja soków owocowych, kiszenie ogórków, psucie się mięsa, dojrzewanie serów,

wytwarzanie cukierków, wypiek ciast drożdżowych, produkcja mąki, wypiek chleba żytniego, produkcja jogurtów

8. Zakreśl kołem nazwy organizmów heterotroficznych (czyli cudzożywnych): (4p)

pieczarka, dąb szypułkowy, krowa, dżdżownica, pleśniak biały, paproć, tasiemiec, moczarka kanadyjska

9. Uzupełnij informacje na temat trawienia. Jakie znasz rodzaje trawienia? (5p)

Heterotrofy pobierają z otoczenia gotowe związki organiczne. Wchłonięty pokarm muszą strawić, czyli ........................ na substancje proste, za pomocą wytworzonych przez siebie ................................... . Dopiero wtedy mogą wykorzystać ..................................... zawartą w pożywieniu.

Wyróżniamy dwa rodzaje trawienia:

a) ................................................... (w ten sposób trawią pokarm niemal wszystkie zwierzęta)

b) ................................................... (w ten sposób trawią pokarm wszystkie grzyby, cudzożywne bakterie oraz nieliczne zwierzęta takie jak pająki i skorpiony)

10. Skreśl twierdzenia zawierające nieprawdziwe informacje dotyczące różnych sposobów odżywiania: (7p)

• proces fotosyntezy nie zależy od temperatury

• saprobionty to organizmy przeprowadzające chemosyntezę

• większość zwierząt ma układ pokarmowy, w którym pożywienie jest trawione za pomocą enzymów

• enzymy to związki spowalniające reakcje chemiczne

• roślinożercy są pokarmem dla zwierząt mięsożernych

• zwierzęta wszystkożerne żywią się roślinami, upolowanymi zwierzętami, ale mogą przeprowadzać też fotosyntezę

• półpasożyty to organizmy, które pobierają od żywiciela wodę i sole mineralne, a jednocześnie same wytwarzają substancje odżywcze w procesie fotosyntezy

11. Napisz 2 zdania udowadniające, że w świecie organizmów żywych istnieje jedność i różnorodność pod względem różnych czynności życiowych. (2p)

...............................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................................

---