Literatura:

• Artur Raciński: Konsolidacja sprawozdań finansowych, Polska Akademia Rachunkowości, Warszawa 2009

• Rachunkowość i sprawozdawczość finansowa, praca zbiorowa pod red. Ewy Walińskiej, Wolters Kluwer, Warszawa 2009

Egzamin: dwie części teoretyczna i zadaniowa 2 przykłady. Punktacja: zaliczenie teorii to ocena pozytywna. Zadania oparte na przykładach z wykładów.

Sprawozdania finansowe

Podstawowe zasady sporządzania skonsolidowanego sprawozdania finansowanego.

Sprawozdawczość to ogół sprawozdań, które mają charakter liczbowy.

Sprawozdania dzielimy na rzeczowe i finansowe.

Sprawozdania rzeczowe prezentują dane liczbowe w jednostkach naturalnych.

Sprawozdania finansowe prezentują dane liczbowe w jednostkach wartościowych. Źródłem danych do sprawozdań jest ewidencja księgowa.

Sprawozdanie finansowe stanowi uporządkowane zestawienie informacji o sytuacji majątkowej i finansowej jednostki, o jej wyniku finansowym oraz przeprowadzonych przez nią transakcjach, sporządzone na określony moment czasowy, tzn. dzień bilansowy.

Miejsce sprawozdawczości finansowej w rachunkowości

RACHUNKOWOŚĆ

KSIĘOWOŚĆ RACHUNEK KOSZTÓW

SPRAWOZDAWCZOŚĆ FINANSOWA

Informacje zawarte w sprawozdaniach finansowych

1. Pozwalają na określenie stanu faktycznego sytuacji finansowej i majątkowej podmiotu gospodarczego.

2. Umożliwiają ocenę realizacji zamierzeń.

3. Stwarzają podstawy analizy działalności gospodarczej.

4. Tworzą podstawy kontroli i planowania.

5. Ułatwiają podejmowanie decyzji.

KLASYFIKACJA ROCZNYCH SPRAWOZDAŃ FINANSOWYCH

SPRAWOZDANIA ROCZNE

ROCZNE JEDNOSTKOWE ŁĄCZNE SPRAWOZDANIE SKONSOLIDOWANE

Sprawozdania finansowe finansowe sprawozdanie fin.

Wszystkie jednostki, jednostka w skład której sporządza jednostka

Które stosują wchodzą jednostki organizacyjne dominująca mająca

Ustawę o rachunkowości Sporządzające samodzielne siedzibę na

sprawozdanie terytorium RP

UŻYTKOWNICY SPRAWOZDAŃ FINANSOWYCH

Użytkownicy zewnętrzni	Użytkownicy wewnętrzni
Inwestorzy Kredytobiorcy Kontrahenci Organy podatkowe Rząd i jego agendy Społeczeństwo	Kierownictwo jednostki Pracownicy Związki zawodowe

Użytkownicy i ich potrzeby informacyjne

Inwestorzy - rozmiary ryzyka i niepewności związanych z inwestowaniem i stopą zwrotu zaangażowanego kapitału

Kredytodawcy - zdolność kredytowa jednostki, możliwość spłaty w terminie

Kontrahenci - wypłacalność jednostki, zdolność regulowania w terminie zobowiązań

Pracownicy - informacje o ewentualnym zagrożeniu kontynuacji działań, informacje o rentowności jednostki

Klienci - informacje o kontynuowaniu działalności przez jednostkę gospodarczą (np. przy zakupie produktów o długotrwałym użytkowaniu)

Rządy i agendy

rządowe - z punktu widzenia polityki gospodarczej i [podatkowej. Informacje w celu sporządzania danych statystycznych w skali makroekonomicznej

Społeczeństwa - zwłaszcza lokalne jest zainteresowane informacjami o sytuacji finansowej

Elementy składowe skonsolidowanego sprawozdania finansowego:

• Wprowadzenie

• Skonsolidowany bilans

• Skonsolidowany rachunek zysków i strat

• Skonsolidowany rachunek przepływów pieniężnych

• Zestawienie zmian w skonsolidowanym kapitale własnym

• Dodatkowe informacje i objaśnienia.

BILANS - stanowi syntetyczne, dwustronne, wartościowo zrównoważone zestawienie wszystkich aktywów i pasywów podmiotu gospodarczego, sporządzone na określony dzień i w określonej formie.

Składniki aktywów trwałych i obrotowych, zwane aktywami usystematyzowane są przy uwzględnieniu kryterium płynności, natomiast źródła finansowania składników aktywów, zwane pasywami - przy uwzględnieniu kryterium wymagalności.

RACHUNEK ZYSKÓW I STRAT - to sprawozdanie, które prezentuje wszystkie elementy kształtujące wynik finansowy.

Jest to prezentacja wielosegmentowa. Każdy segment pokazuje, jakie przychody i koszty dotyczą danego rodzaju działalności (podstawowej, pozostałej operacyjne, finansowej, wyniki nadzwyczajne) i jaki osiągnięto wynik z tej działalności.

Warianty rachunku zysków i strat:

- porównawczy rachunek zysków i strat - koszty w układzie rodzajowym

- kalkulacyjny rachunek zysków i strat - koszty w układzie kalkulacyjnym (funkcjonalnym).

W jednostkach prowadzących pełną ewidencję wybiera się zwykle kalkulacyjny rachunek zysków i strat gdyż pozwala ustalić koszt wytworzenia sprzedanego wyrobu.

Wybór wariantu jest uzależniony od przyjętych zasad w zakresie ewidencji kosztów podstawowej (zasadniczej) działalności operacyjnej:

• Jeśli ewidencja kosztów prowadzona jest tylko w układzie rodzajowym, to rachunek zysków i strat może być sporządzony tylko w wariancie porównawczym,

• Jeśli ewidencja jest prowadzona w układzie funkcjonalnym - wariant kalkulacyjny

• Przy pełnej ewidencji kosztów - możliwość wyboru określonego wariantu.

Wybrany wariant powinien być określony w polityce rachunkowości, w wybranych zasadach.

ZESTAWIENIE ZMIAN W KAPITALE WŁASNYM - obejmuje informacje o zmianach w wysokości kapitału własnego, powstałych w roku obrotowym bieżącym oraz poprednim, spowodowanym między innymi takimi zdarzeniami:

• Emisja nowych akcji (udziałów)

• Zwiększenie wartości nominalnej akcji lub udziałów,

• Umorzenie akcji (udziałów)

• Podział zysku lub pokrycie straty

• Dopłaty wspólników

• Korekty błędów podstawowych

RACHUNEK PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH - ujmuje wszystkie wpływy i wydatki środków pieniężnych jednostki (z wyłączne im operacji związanych z zakupem lub sprzedażą środków pieniężnych)

Źródła pochodzenia oraz wielkość uzyskanych kierunek i wielkość ich

Przez jednostkę środków pieniężnych i ich wykorzystania

ekwiwalentów

Rachunek przepływów pieniężnych informuje o zmianie w stanie środków pieniężnych za okres sprawozdawczy, a w szczególności o tym, który rodzaj działalności przedsiębiorstwa (operacyjna, finansowa, inwestycyjna) przyczyniła się i w jakim stopniu do tych zmian.

INFORMACJA DODATKOWA pełni funkcję uzupełniającą, uszczegóławiającą w stosunku do bilansu, rachunku zysków i strat.

Zawiera informacje w formie opisowej, dodatkowe informacje sytuacji finansowej i majątkowej przedsiębiorstwa.

Informacja dodatkowa składa się z dwóch części:

1. Wprowadzenie do sprawozdania

2. Dodatkowe informacje i objaśnienia

SPRAWOZDANIE Z DZIAŁALNOŚCI JEDNOSTKI - obowiązek jego sporządzania, jako dodatkowego zestawienia informacji o działalności jednostki, ciąży na wybranych podmiotach.

Są to:

• Spółki kapitałowe,

• Towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych

• Spółdzielnie

• Przedsiębiorstwa państwowe

Celem jest dostarczenie istotnych informacji o stanie majątku i sytuacji finansowej jednostki pozwalających na właściwą ocenę efektów działalności w przyszłości oraz na ocenę przyszłego rozwoju.

PODSTAWY PRAWNE W ZAKRESIE KONSOLIDACJI SPRAWOZDAŃ FINANSOWYCH

• Ustawa o rachunkowości z dania 29 września 1994 r.

• Rozporządzenie MF z dnia 25.09.2009 r. w sprawie szczegółowych zasad sporządzania przez jednostki inne niż banki, zakłady ubezpieczeń i zakłady reasekuracji skonsolidowanych sprawozdań DZ.U. nr 169 z 2009 r.

• W sprawach nie uregulowanych przepisami jednostka może stosować Krajowe Standardy Rachunkowości, a w przypadku braku krajowego standardu Międzynarodowe Standardy Rachunkowości.

PODSTAWOWE DEFINICJE DOT. JEDNOSTEK POWIĄZANYCH

JEDNOSTKI POWIĄZANE - grupa kapitałowa składająca się z jednostki dominującej, znaczącego inwestora, jednostek zależnych, współzależnych i stowarzyszonych oraz jednostek znajdujących się pod wspólną kontrolą, a także wspólnika jednostki współzależnej.

JEDNOSTKI ZALEŻNE, WSPÓŁZALEŻNE ORAZ JEDNOSTKI STOWARZYRZONE określone jako jednostki podporządkowane.

JEDNOSTKI POWIĄZANE

JEDNOSTKI NADRZĘDNE ZNACZĄCY INWESTOR

JEDNOSTKA DOMINUJĄCA

Jednostki powiązane

JEDNOSTKI PODPORZ. JEDNOSTKI ZALEŻNE JEDNOSTKI

STOWARZYSZONE

Grupa kapitałowa

JEDNOSTKA DOMINUJĄCA - spółka handlowa lub przedsiębiorstwo państwowe sprawujące kontrolę nad inną jednostką.

Spółka cywilna nie może być jednostką dominującą.

KONTROLA (możliwość wpływania na decyzje finansowe)

1. Jednostka dominująca posiada bezpośrednio lub pośrednio przez udziały w większości ogólnej liczby głosów w organie stanowiącym jednostki zależnej (więcej niż 50% głosów)

2. Jednostka dominująca jest uprawniona do podejmowania decyzji o polityce finansowej i bieżącej jednostki zależnej na podstawie statutu lub umowy spółki

3. Jednostka dominująca jako udziałowiec ma prawo do powoływania większości członków organów zarządzających lub nadzorczych jednostki zależnej.

4. Członkowie zarządu jednostki dominującej stanowią więcej niż połowę składu zarządu jednostki zależnej.

Jednostki dominujące dzielimy na:

• Niższego szczebla - spółka handlowa, która jest jednocześnie zależną od innej spółki handlowej lub przedsiębiorstwa państwowego i jednostką dominującą w stosunku do co najmniej jednej spółki handlowej

• Wyższego szczebla - spółka handlowa lub przedsiębiorstwo państwowe będąca jednostką dominującą w stosunku do jednostki niższego szczebla.

Jednostki dominujące niższego i wyższego szczebla

D - jednostka dominująca dla C (spółka handlowa lub prz.p.) jednostka dominująca wyższego szczebla

C - jednostka dominująca dla W Zależna od D jednostka dominująca niższego szczebla

W - spółka handlowa - spółka zależna od C

D C W

JENDOSTKA ZALEŻNA - spółka handlowa lub inny podmiot utworzony i działający zgodnie z prawem handlowym, kontrolowany przez jednostkę dominującą.

KONTROLA może być konsekwencją:

• Wykupu udziałów w określonej ilości z pomocą jednorazowej transakcji

• Sukcesywnego wykupu udziałów,

• Fuzji

PRZEDSIĘBIORSTWO KONTROLOWANE I STOWARZYSZONE

Spółka B jest stowarzyszona ze spółką A

A 40% B 59% C

1% spółka B jest zależna od spółki C

D

ZNACZĄCY INWESTOR - spółka handlowa lub przedsiębiorstwo państwowe posiadającą w innej jednostce nie będącej jednostką zależną lub współzależną nie mniej niż 20% głosów w organie stanowiącym tej jednostki i wywierającą znaczący wpływ na działania tej jednostki (jednostka stowarzyszona).

JENDOSTKA STOWARZYSOZNA - spółka handlowa lub inny utworzony podmiot i działający zgodnie z przepisami obcego prawa handlowego, na którą znaczący inwestor wywiera znaczący wpływ.

GRUPA KAPITAŁOWA - obejmuje jednostkę dominującą wraz z jednostkami zależnymi.

D

Podmiot dominujący

100% C Z 80%

Podmiot zależny podmiot zależny

S 45%

Podmiot stowarzyszony

POWIĄZANIA JEDNOSTKI DOMINUJĄCEJ

W jedn. Zależna od D Grupa kapitałowa sp. P,S

D (jednostka dominująca)

S

Jednostka stowarzysz. z D

Z (jednostka zależna od D i zależna od P

I stowarzyszona z P) P

Jednostka dominująca

I znaczący inwestor

Grupa kapitałowa spółek DWZ

JEDNOSTKA WSPÓŁZALEŻNA - jednostka współkontrolowana przez wspólników na podstawie zawartej pomiędzy nimi umowy, umowy spółki lub statutu.

WSPÓŁKONTROLA MSR 31

• Wspólne kontrolowanie operacji (podział przychodów, pokrycie kosztów)

• Wspólne kontrolowanie aktywów - udział w wynikach produkcji, uzyskanych dzięki aktywom.

Wspólne kontrolowanie to podział aktywów, udział w kosztach. Jeśli podmioty współkontrolują jednostkę, mają udział w produkcji. Dzięki wykorzystaniu aktywów jednostki współkontrolowanej, jednostka czerpiąca korzyści będzie musiała pokryć część kosztów.

WSPÓLNIK JENDOSTKI WSPÓŁZALEŻNEJ - spółka handlowa lub przedsiębiorstwo państwowe, sprawujące wraz z innymi udziałowcami współkontrolę nad jednostką współzależną.

Jednostki współzależne i wspólne sprawowanie kontroli

D W

Wspólnik jednostki współzależnej Wspólnik jednostki współzależnej

S

Jednostka współzależna (spółka handlowa lub inna jednostka)

SKONSOLIDOWANE SPRAWOZDANIE FINANSOWE - obejmuje sprawozdanie finansowe grupy kapitałowej obejmuje sprawozdanie jednostki dominującej oraz sprawozdania finansowe jednostek podporządkowanych, sporządzone na ten sam dzień bilansowy i za ten sam okres sprawozdawczy.

Termin sporządzenia skonsolidowanego sprawozdania finansowego - jednostka dominująca sporządza sprawozdanie finansowe nie później niż w ciągu 3 miesięcy od dnia bilansowego, na który jednostka dominująca sporządza roczne sprawozdanie finansowe.

ZATWIERDZENIE SSF - roczne skonsolidowane sprawozdanie finansowe podlega zatwierdzeniu nie później niż w 6 miesięcy od dnia bilansowego, na który należy sporządzić roczne sprawozdanie finansowe jednostki dominującej.

WYŁĄCZENIA Z OBOWIĄZKU KONSOLIDACYJNEGO:

• UoR (art. 56) przewiduje wyłączenia małych grup kapitałowych z obowiązku sporządzania SSF.

• Jeśli na dzień bilansowy oraz na dzień poprzedzający rok obrotowy łączne dane jednostki dominującej oraz wszystkich jednostek zależnych każdego szczebla (bez wyłączeń) spełniają co najmniej dwa z podanych warunków:

1. Łączne średnioroczne zatrudnienie w przeliczeniu na pełne etaty wyniosło nie więcej niż 250 osób,

2. Łączna suma bilansowa w walucie polskiej nie przekroczyła równowartości 7 500 000 euro,

3. łączne przychody netto ze sprzedaży produktów i towarów oraz operacji finansowych w walucie polskiej nie przekroczyły równowartości 15 mln. euro

TABELA 1. Dane finansowe dwóch grup kapitałowych (przy założeniu, że średnioroczne zatrudnienie w przeliczeniu na pełne etatu jest większe niż 250)

	Mała grupa kapitałowa				Większa grupa kapitałowa
Rok obrotowy	2002	2003	2004	2005	2002	2003	2004	2005
Suma bilansowa	7,0	7,6	8,0	7,2	9,0	8,3	7,2	8,2
Suma przychodów	14,0	16,8	18,0	14,8	16,0	15,2	14,8	16,5

Przekroczone Nie spełniane

Kryterium wartościowe kryterium zwolnienia

KAPITAŁOWE STRUKTURY WIELOSZCZEBLOWE

Odstąpienie od SSF dotyczy jednostki dominującej zależnej od innej jednostki, mającej siedzibę lub miejsce sprawowania zarządu na terytorium EOG jeśli:

1. jednostka dominująca wyższego szczebla posiada co najmniej 90% udziałów tej jednostki, a wszyscy pozostali udziałowcy tej jednostki wyrazili zgodę.

2. Jednostka dominująca wyższego szczebla obejmuje konsolidacją zarówno zależną od niej jednostkę dominującą, jak i wszystkie jednostki zależne od jednostki dominującej zwolnionej ze sporządzenia SSF.

WYŁĄCZENIA Z KONSOLIDACJI JEDNOSTKI ZALEŻNEJ

1. Udziały jednostki zostały nabyte, zakupione lub pozyskane w innej formie z wyłącznym ich przeznaczeniem do późniejszej odsprzedaży w terminie jednego roku.

2. Występują ograniczenia w sprawowaniu kontroli nad jednostką.

3. Dane finansowe tej jednostki są nieistotne.

Zasady sporządzania skonsolidowane sprawozdania finansowego powinny obejmować m.in. takie elementy jak:

• Zasady wyłączani i włączania jednostek do konsolidacji,

• Zasady wyceny aktywów netto nabytych jednostek,

• Zasady ustalania i amortyzowania wartości firmy i ujemnej wartości firmy,

• Charakterystykę podstawowych korekt konsolidacyjnych,

• Ustalenie poziomu istotności,

• Zakres dodatkowych informacji niezbędnych do sporządzania skonsolidowanego sprawozdania

• Inne

ZASADY RACHUNKOWOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ

Podmiot dominujący powinien w ramach grupy kapitałowej zapewnić stosowanie jednolitych zasad rachunkowości, w tym wyceny aktywów i pasywów oraz jednolite zasady sporządzania sprawozdań finansowych, które są podstawą sprawozdania skonsolidowanego.

ETAPY SPORZĄDZANIA SPRAWOZDANIA SKONSOLIDOWANEGO

1. Uzyskanie sprawozdań finansowych jednostek objętych konsolidacją.

2. Sumowanie poszczególnych elementów sprawozdań jednostek objętych konsolidacją.

3. Wyliczenie korekt konsolidacyjnych

4. Przygotowanie zbiorczego zestawienia korekt konsolidacyjnych

5. Wprowadzenie zbiorczych korekt konsolidacyjnych do poszczególnych elementów zsumowanych sprawozdań finansowych.

METODY KONSOLIDACJI

metoda	Zastosowanie
Metoda konsolidacji pełnej	Jednostki zależne
Metoda konsolidacji proporcjonalnej	Jednostki współzależne*
Metoda praw własności	Jednostki stowarzyszone Jednostki współzależne*

*Udziały w jednostkach współzależnych wykazuje się w skonsolidowanym sprawozdaniu przy zastosowanieu wybranej metody.

PRZYKŁAD

Jednsotka dominująca Alfa SA posiada udziały w następujących jednostkach:

• Kama SA - 100%

• Mango SA - 88%

• Olga sp. z o.o. - 36%

• Bryza SA - 25%

Alfa SA

MANGO OLGA BRYZA KAMA

Metoda konsolidacji pełnej Mango i Kama

Metoda praw własności Olga i bryza

Wykład II

Konsolidacja metoda pełną.

Grupa kapitałowa wg UoR.

G

15%

Do grupy kapitałowej (jednostki objęte konsolidacją) nie zalicza się podmiotów stowarzyszonych z podmiotem dominującym (spółka F) oraz podmiotów, w których sp. Ma tylko inwestycję kapitałową (sp. G ).

Na rysunku :

B - jest dominująca do E, D i zależna od od a

A - jest dominująca do B,C z D,F stowarzyszona, w G posiada udziały będące

inwestycją.

G i F - są poza grupą kapitałową

jednostki dominujące + jedn. zależne jednostki dominujące niższego

i wyższego szczebla + jedn. zależne

GRUPA KAPITAŁOWA JEDNOPOZIOMOWA

80% 90% 100%

Jednostka dominująca + 3 jednostki zależne

80% 100%

90%

60% 70%

Metody ustalania udziału jednostki dominującej w jednostce podporządkowanej:

• metoda bezpośrednia,

• metoda pośrednia.

Jednostka dominująca posiada kontrolę bezpośrednio lub pośrednio w jednostce zależnej.

Ma kontrolę i wpływ na ustalanie................... (zdaje się, ze chodzi o podejmowanie decyzji itp.)

KAPITAŁ MNIEJSZOŚCI

Jest to część aktywów netto jednostki zależnej, która nie jest przypisana do udziałów posiadanych przez jednostki grupy kapitałowej.

80%

5% 10%

5%

Należy go wyodrębnić jeżeli jednostka nie posiada 10%.

D - jednostka dominująca dla B

razem łącznie 20% to kapitał mniejszości - to poza grupą kapitałową

Kapitał mniejszości

Jest to część aktywów netto jednostki zależnej, która nie jest przypisana do udziałów posiadanych przez jednostki grupy kapitałowej.

Kontrola bezpośrednia

D

60% 80% 100%

Z1 Z2 Z3

Udziały większości	Z1	Z2	Z3
Udział bezpośredni	60	80	100
Udział pośredni	0	0	0
SUMA	60	80	100
Udziały mniejszości
Udział bezpośredni	40	20	0
Udział pośredni	0	0	0
SUMA	40	20	0
Ogółem	100	100	100

Kontrola bezpośrednia i pośrednia

D

80%

Z1

75%

Z2

Udziały większości	Z1	Z2
Udział bezpośredni	80	0
Udział pośredni	-	60*
SUMA	80	60
Udziały mniejszości	20
Udział bezpośredni		25
Udział pośredni	20	15**
SUMA		40
Ogółem	100	100

*80% z 75% = 60%

** 20% x 75% = 15%

D Z1 Z2

(kapitał mniejszości 25%)

(kapitał mniejszości 20%)

Kontrola bezpośrednia i pośrednia

d

75%

20%

Z2 Z1

45%

Udziały większości	Z1	Z2
Udział bezpośredni	75	20
Udział pośredni	0	34*
SUMA	75	54
Udziały mniejszości
Udział bezpośredni	25	35**
Udział pośredni	0	11***
SUMA	25	46
Ogółem	100	100

* 75% x 45% = 34

** 100% - (20% + 45%) = 35%

*** 25% x 45% = 11%

Ustalanie

D

90%

Z1

80% 45%

A B

Udziały większości	Z1	A	B
Udział bezpośredni	90	0	0
Udział pośredni	0	72*	40,5***
SUMA	90	72	40,5
Udziały mniejszości
Udział bezpośredni	10	20	55
Udział pośredni	0	8**	4,5
SUMA	10	28	59,5
Ogółem	100	100	100,0

*90% x 80% = 72% **10% x 80% = 8% ***90% x 45% = 40,5%

Spółka dominująca posiada 90% w spółce Z1, 72% udziałów w A i 40,5% w B.

Ustalanie udziałów bezpośrednich i pośrednich

D

90%

Z1

100%

A

80% 40%

B C

Udziały większości	Z1	A	B	C
Udział bezpośredni	90	0	0	0
Udział pośredni	0	90	72*	36**
SUMA	90	90	72	36
Udziały mniejszości
Udział bezpośredni	10	0	20	60
Udział pośredni	0	10	8	4
SUMA	10	10	28	64
Ogółem	100	100	100	100

*90% x 100% x 80% = 72%

**90% x 100% x 40% = 36%

Udział pośredni w mniejszości to brakująca wartość do 100

Zasadę konsolidacji metodą pełną określa UoR

Metoda konsolidacji pełnej polega na sumowaniu, w pełnej wartości poszczególnych pozycji sprawozdań finansowych jednostki dominującej i jednostek zależnych oraz dokonaniu odpowiednich wyłączeń i korekt (art. 61 ust. 1 uor).

Konsoliduje się dane jednostki zależnej. Wykorzystuje się to do sprawozdań jednostki dominującej i jednostki zależnej.

By dokonać konsolidacji metodą pełną trzeba przestrzegać określonych procedur.

Korekty i wyłączenia konsolidacyjne

ETAPY POSTĘPOWANIA

1. Ustalenie wartości godziwej aktywów netto jednostki zależnej.

2. Sumowanie poszczególnych pozycji sprawozdań finansowych

3. Korekty „kapitałowe”

4. Wyłączanie efektów transakcji mających miejsce wewnątrz grupy kapitałowej

5. Obliczanie i wyłączanie zysków i strat zawartych w aktywach jednostek objętych konsolidacją, które powstały w wyniku transakcji wewnętrznych

6. Dokonanie odpisów wartości firmy

7. Podział WF jednostek zależnych na część należącą do grupy kapitałowej i część należącą do jednostek spoza grupy.

WYCENA AKTYWÓW NETTO na dzień objęcia kontroli przez jednostkę dominującą należy dokonać wyceny aktywów netto (art. 3 ust. 1 pkt 29) jednostki zależnej wg wartości godziwej (art. 28 ust. 6)

Aktywa netto jednostki to: aktywa - zobowiązania

Wartość godziwa to kwota, za jaką dany składnik aktywów mógłby zostać wymieniony, a zobowiązanie uregulowane na warunkach transakcji rynkowej, pomiędzy zainteresowanymi stronami, dobrze poinformowanymi i niepowiązanymi ze sobą.

Wartość godziwa określonych aktywów lub zobowiązań

SKŁADNIK MAJĄKU	WARTOŚĆ GODZIWA
Notowane papiery wartościowe	Aktualny kurs notowań minus koszty sprzedaży
Nie notowane papiery wartościowe	Wartość oszacowana uwzględniająca takie czynniki jak stopa dywidendy porównywalnych papierów wartościowych
Zapasy produktów i towarów	Cena sprzedaży netto
Zapasy materiałów	Aktualna cena nabycia
Środki trwałe	Wartość rynkowa
Zobowiązania	Wartość bieżąca (zdyskontowana) kwot wymagających zapłaty

KAPITAŁ Z AKTUALIZACJI WYCENY różnicę między wartością godziwą a wartością księgową netto odnosi się na „kapitał z aktualizacji wyceny”.

Wartość nabycia udziałów = wartości aktywów netto

Powstała różnica może występować jako:

• Wartość firmy (wartość nabycia udziałów >wartość aktywów netto)

• Ujemna wartość firmy (wartość nabycia udziałów < wartość aktywów netto)

PRZYKŁAD

Założenia

1. Spółka M SA nabyła 100% akcji spółki P SA

2. Cena nabycia akcji 200 000 zł

3. Bilans spółki P SA

Aktywa	wartość	Pasywa	Wartość
Aktywa trwałe	197 500	Kapitał własny	192 600
Aktywa obrotowe	600	Zobowiązania i rezerwy na zobowiązania	129 500
Aktywa razem	322 100	Pasywa razem	322 100

Wartość ksiegowa aktywów odpowiada wartości godziwej.

1. Wartość aktywów netto spółki „P” SA

- suma aktywów 322 100

- zobowiązania i rezerwy na zobowiązania -129 500

- AKTYWA NETTO 192 600

2. Wartość firmy

- wartość nabytych aktywów 200.000

- aktywa netto spółki P SA -192 600

Wartość firmy 7.400

Gdyby spółka M SA zapłaciła 190 000 za 100% akcji to:

Wartość firmy =

Wartość nabytych akcji 190 000

Wartość aktywów netto spółki P SA -192 000

Wartość firmy - 2 600

Księgowe ujęcie korekt przy konsolidacji spółek M SA i spółki P SA

Pozycja bilansu	Korekty
		Założenie 1		Założenie 2
		Aktywa	pasywa	aktywa	Pasywa
Inwestycje długoterminowe (udziały w jednostkach powiązanych)	-200 000		-190 000
Kapitał własny		-192 600		-192 600
Wartość firmy jednostek podporządkowanych	7400
Ujemna wartość firm jednostek podporządkowanych				2 600
	-192 600	-192 600	-190 000	-190 000

KOREKTY KAPITAŁOWE polegają na wyeliminowaniu:

• Wartości udziałów posiadanych przez jednostkę dominującą w jednostce zależnej

• Wartości kapitałów własnych jednostki zależnej będących wartościowym odzwierciedleniem jej aktywów netto

Ustalenie wartości kapitału mniejszości

Założenia:

1. Spółka M SA nabyła 70% akcji spółki P SA

2. Cena nabycia akcji 140 000

3. Bilans spółki P SA

Aktywa	wartość	Pasywa	Wartość
Aktywa trwałe	197 500	Kapitał własny	192 600
Aktywa obrotowe	600	Zobowiązania i rezerwy na zobowiązania	129 500
Aktywa razem	322 100	Pasywa razem	322 100

Obliczenia:

• Wartość aktywów netto spółki P SA wynosi 192 600 zł

• Wartość 70% aktywów spółki P SA wynosi (70% x 192 600 zł) 134 820 zł

• Wartość aktywów netto spółki P SA stanowiąca własność mniejszościowych udziałów (30% x 192 600 zł) 57 780 zł

• Wartość firmy

- wartość nabycia akcji 140 000 zł

- wartość 70% aktywów spółki P SA - 134 820 zł

Wartość firmy 5 180 zł

Korekty kapitałowe

	Korekty
Pozycja bilansu	Aktywa	Pasywa
Inwestycje długoterminowe udziały w jednostkach powiązanych	-140 000
Kapitał własny		-192 600
Wartość firmy jednostek podporządkowanych	5 180
Kapitał mniejszości		57 780
	-134 820	-134 820

Przykład 1. Ustalanie różnic konsolidacyjnych

• Spółka A nabyła 04.04.0X r. 100% udziałów spółki B płacąc za nie 45.000 zł Kapitał własny (aktywa netto) spółki B według bilansu na 03.04.0X. r. wynosi 39.000 zł

• Dokonano przeszacowań wartości księgowej aktywów netto do wartości godziwej:

Gryntów + 3.000

Materiałów + 2.000 5.000

Aktywa netto spółki B 39.000

Różnice z przeszacowań + 5.000

Aktywa netto spółki B po przeszacowaniach 44.000 zł

Różnica konsolidacyjna:

Wartość nabycia udziałów spółki B (100%) 45.000 zł

Wartość nabytych aktywów netto spółki B - 44.000 zł

Wartość firmy 1.000 zł

Przykład 2. Ustalanie różńic konsolidacyjnych

• Spółka A nabyła 07.05.0X r. 100% udziałów spółki B płacąc za nie 45.000 zł Kapitał własny (aktywa netto) spółki B według bilansu na 6.05.0X. r. wynosi 50.000 zł

• Dokonano przeszacowań wartości księgowej aktywów netto do wartości godziwej:

Gryntów + 4.000

Materiałów - 3.000 + 1.000 (kapitał z aktu.wyceny)

Aktywa netto spółki B 50.000

Różnice z przeszacowań + 1.000

Aktywa netto spółki B po przeszacowaniach 51.000 zł

Różnica konsolidacyjna:

Wartość nabycia udziałów spółki B (100%) 45.000 zł

Wartość nabytych aktywów netto spółki B - 51.000 zł

Wartość firmy -6.000 zł

(w bilansie po stronie pasywów) Łączna wartość korekt 45 tys.

KONSOLIDACJA NA DZIEŃ ROZPOCZĘCIA - Podsumowanie

1. Wyłączenie nabytych udziałów

2. Wyłączenie kapitałów własnych nabytej jednostki

3. Uwzględnienie wartości firmy w przypadku, gdy wartość nabytych udziałów jest różna od wartości kapitałów własnych jednostki zależnej.

4. Uwzględnienie kapitału mniejszości w przypadku, gdy jednostka dominująca nie jest jednym

Jednostka dominująca A nabyła 31.12.X r. 100% udziałów spółki B płacąc za nie 400.000 zł wartość godziwa aktywów netto jednostki B jest równa 500 000 zł

Pozycja bilansu	Spółka A	Spółka B	Razem	korekty	Skonsolidowany
Aktywa
A.Aktywa trwałe	1500	400	1900	-400	1500
I.Udziały w B	400		400	-400
II.Pozostałe	1100	400	1500		1500
B.Aktywa obrotowe	600	300	900		900
Aktywa razem	2100	700	2800	-400	2400
Pasywa
A.Kapitał własny	1500	500	2000	-500	1500
I.Kapitał podstawowy	800	300	1100	-300	800
II.Pozost.kap.włas.	700	200	900	-200	700
B.Ujemna wartość firmy j.pod.				100	100
C.Zobowiązania	600	200	800		800
Pasywa razem	2100	700	2800	-400	2400

Różnica konsolidacyjna

Wartość nabycia udziałów spółki B 400 000 zł

Wartość nabytych aktywów netto spółki B 500 000 zł

Ujemna wartość firmy -100 000 zł

Zadanie domowe

Jednostka dominująca A nabyła 31.12.0X 70% udziałów spółki B płacąc za nie 400 000 zł. Wartość godziwa aktywów netto jednostki B jest równa 500 000 zł

Różnica konsolidacyjna:

• Wartość nabytych udziałów spółki B 400 000 zł

• Wartość nabytych aktywów netto spółki B 70% z 500 000 350 000 zł

• Wartość firmy 50 000 zł

Kapitał mniejszości 30% z 500 000 zł 150 000 zł

Pozycja bilansu	Spółka A	Spółka B	Razem	korekty	Skonsolidowany
Aktywa
A.Aktywa trwałe	1400	400	1800	-350	1450
Wartość firmy j.pod.				50	50
I.Udziały w B	400		400	-400
II.Pozostałe	1000	400	1400		1400
B.Aktywa obrotowe	600	300	900		900
Aktywa razem	2000	700	2700	-350	2350
pasywa
A.Kapitał własny	1500	500	2000	-500	1500
I.Kapitał podstawowy	800	300	1100	-300	800
II.Pozost.kap.włas.	700	200	900	-200	700
B.kapitał mniejszości				150	150
C.Zobowiązania	500	200	700		700
Pasywa razem	2000	700	2700	-350	2350

Korekty konsolidacyjne na koniec roku obrotowego:

• Korekty kapitałowe

• Wyłączenia transakcyjne

• Korekty uaktualniające:

- wartość firmy

- kapitał mniejszości

KOREKTY KAPITAŁOWE

1. Korekty kapitałowe dokonywane są przy każdej konsolidacji sprawozdań finansowych (na dzień powstania grupy i na koniec każdego okresu sprawozdawczego)

2. Jeśli nastąpi zmiana struktury grupy kapitałowej nastąpi zmiana w obszarze korekt kapitałowych

3. Korekty kapitałowe obejmują zawsze:

• Wyłączenie wartości nabytych udziałów,

• Wyłączenie kapitałów własnych jednostki zależnej.

4. Należy pamiętać, że jeśli wymienione powyżej wartości nie są sobie równe skutkuje to powstaniem wartości firmy lub ujemnej wartości firmy.

ODPIS WARTOŚCI FIRMY

Sporządzając skonsolidowane sprawozdanie finansowe na koniec roku obrotowego, należy dokonać odpisów wartości firmy, które powstały na dzień sprawowania kontroli.

Metoda liniowa, przewidywany okres to okres 5 lat, w uzasadnionych sytuacjach - dłuższy okres. Odpis na 1 dzień bilansowy po objęciu kontroli nad jednostką zależną będzie obejmował obszar czasu pomiędzy dniem objęcia kontroli (od miesiąca w którym objęto kontrolę).

Przykład

Jednostka dominująca A nabyła 01.08.0X. 60% udziałów spółki B płacąc za nie 42 000 zł. Aktywa netto jednostki B na dzień objęcia kontroli miały wartość godziwą 90 000 zł i odpowiadały wysokości kapitału własnego.

1. Wartość nabycia udziałów spółki B 42.000

Wartość nabytych aktywów netto spółki B (60% z 90 000 zł ) 45.000

Ujemna wartość firmy -12.000

2. Kapitał mniejszości 40% z 90 000 zł 36 000

3. Odpis ujemnej wartości firmy - [(12 000 : 5 lat):12 x 5 mcy] = 1.000

Założenie: średnia ważona okresu ekonomicznej użyteczności nabytych i podlegających amortyzacji aktywów trwałych wynosi 5 lat

Pozycje bilansu	Spółka a	Spóła B	razem	korekty	Skonsolidowany
Aktywa
A. Aktywa trwałe	892	95	987	-42	945
I. Udziały w B	42		42	-42
II. Pozostałe	850	95	945		945
B. Aktywa obrotowe	408	75	483		483
Aktywa razem	1300	170	1470	-42	1428
Pasywa
A. Kapitał własny	1200	100	1300	-93	1207
I. Kapitał podstawowy	900	75	975	-75	900
II. Pozostały kapitał własny	225	13	238	-13	225
III. Zysk roku bieżącego Do 1.08. Od 1.08.	75	12 2 10	87	-5 -2 -4 + 1	82
B. Kapitał mniejszości				36 + 4	40
C. Ujemna wartość firmy			12-1	11	11
D. Zobowiązania	100	70	170		170
Pasywa razem	1300	170	1470	-42	1428

WYŁĄCZENIA TRANSAKCYJNE

Eliminacja obrotów i sald będących efektem transakcji pomiędzy jednostkami funkcjonującymi w ramach tej samej grupy kapitałowej;

• Wzajemne rozrachunki

• Przychody i koszty wzajemnych operacji gospodarczych

• Zyski lub straty zawarte w aktywach

• Dywidendy

Założenia:

Grupa kapitałowa składa się z jednostki dominującej Alfa i jednostki zależnej Beta i Jednostki zależnej Gamma.

Wyszczególnienie	Alfa	Beta	Gamma	Razem
1.Stan należności długoterminowych	3650			3650
2.Stan należności Krótkoterminowych	45400	50530	7820	103750
3.Zaliczki na poczet dostaw		5600	8630	14230
4.Stan zobowiązań Długoterminowych			2920	2920
5.Stan zobowiązań Krótkoterminowych	22510	31900	14620	69030

Z zestawienia wynika:

• Wewnętrzne należności wraz z zaliczkami wypłaconymi na poczet przyszłych dostaw wynoszą 121 630 zł

• Wewnętrzne zobowiązania 71 950 zł

Różnica pomiędzy wartością należności i zobowiązań jest wynikiem wystąpienia „środków pieniężnych” w drodze oraz „dostaw w drodze”.

Pozycja bilansu	Korekty
		Aktywa	Pasywa
Należności długoterminowe	-3650
Należności krótkoterminowe	-103750
Zaliczki na poczet dostaw	-14230
Zobowiązania długoterminowe		-2920
Zobowiązania krótkoterminowe		-69030
Zapasy (dostawy w drodze)	43150
Inwestycje krótkoterminowe (środki pieniężne)	6530
	-71950	-71950

KOREKTY WYNIKOWE powstałe w wyniku operacji gospodarczych w ramach grupy kapitałowej przychody i koszty należy wyeliminować tak, by zostały tylko te przychody i koszty, które zostały osiągnięte/poniesione w wyniku transakcji dokonanych z jednostkami zewnętrznymi.

Przykład

Założenia:

1. Grupa kapitałowa składa się z:

Jednostki dominującej Alfa

Jednostki zależnej Beta

Jednostki zależnej Gamma

2. Jednostki grupy kapitałowej prowadzą wzajmne transakcje zarówno na linii jednostka dominująca - jednostki zależne jak i jednostka zależna - jednostka zależna.

3. Jednostki objęte konsolidacją sporządzają kalkulacyjny wariant RZiS, a koszty są grupowane w układach rodzajowych i funkcjonalnym.

Zestawienie wewnętrznych przychodów i kosztów wszystkich jednostek grupy kapitałowej

Wyszczetgólnienie	Alfa	beta	gamma	Razem
1.przychody ze sprzedaży
2.przychody ze sprzedaży towarów i materiałów

Cdn……

DYWIDENDY należne jednostce dominującej

• Za okres od dnia objęcia kontroli - wyłącza się z przychodów finansowych, a włącza do kapitału własnego jednostki wypłacającej dywidendę (jednostki zależnej)

• Za okres przed dniem objęcia kontroli - zmniejszają cenę nabycia udziałów i są uwzględniane przy obliczaniu wartości firmy.

Korekta dotycząca otrzymanej dywidendy

Pozycja sprawozdania finansowego	Korekty
		aktywa	Pasywa	RZiS
Kapitał zapasowy		+
Zysk strata netto		(-)
Przychody finansowe (dywidendy i udziały w zyskach)			(-)

Zapamiętać:

Tam gdzie były przykłady, udziały bezpośrednie i pośrednie - jak ustalić (jednostki dominujące niższego, wyższego szczebla) udziały mniejszościowe i większościowe - wtedy ustalmy dopiero grupę kapitałową - łączna wartość udziałów bezpośrednich i pośrednich).

Jak ustalamy wartość aktywów netto, wartość godziwą, co jest wartością godziwą dla poszczególnych składników majątku.

Jak ustalić kapitał mniejszości (częściowy udziałowiec, całościowy)

Podstawowe korekty, inne korekty (należności, zobowiązania wzajemne. Jeśli różne to towary, środki pieniężne w drodze).

METODA PROPORCJONALNA JAKO METODA KONSOLIDACJI SPRAWOZDAŃ FINANSOWYCH

METODA proporcjonalna polega na sumowaniu poszczególnych pozycji sprawozdań finansowych wspólnika jednostki współzależnej, w pełnej wartości, z częścią wartości poszczególnych pozycji sprawozdań finansowych jednostek współzależnych, proporcjonalną do posiadanych przez jednostki grupy kapitałowej.

Metoda proporcjonalna:

1. jest wykorzystywana do konsolidacji danych jednostek współzależnych (bez względu na status prawny jednostki współzależnej).

2. Jednostka współzależna to jednostka kontrolowana przez jednostkę dominującą lub znaczącego inwestora i innych udziałowców lub wspólników.

Korekty i wyłączenia na dzień sprawowania kontroli, należy:

1. dokonać wyceny aktywów netto jednostki współzależnej wg wartości godziwej.

2. Sumować poszczególne pozycje sprawozdań finansowych jednostki dominującej i jednostek współzależnych w części proporcjonalnej do posiadanego udziału.

3. Wyłączyć:

• wartość udziałów posiadanych w jednostkach współzależnych przez jednostkę dominującą i inne jednostki objęte konsolidacją,

• wartość udziałów posiadanych w jednostkach współzależnych wycenionych wg wartości godziwej w części odpowiadającej udziałowi jednostki dominującej i innych jednostek grupy kapitałowej.

4. Obliczyć i uwzględnić w skonsolidowanym bilansie różnicę z konsolidacji (wartość firmy, ujemna wartość firmy).

Procedura postępowania na dzień rozpoczęcia konsolidacji:

1. Wycena AN jednostki współzależnej wg wartości godziwej.

2. Sumowanie pozycji sprawozdań finansowych 100% jednostki dominującej + % jednostki współzależnej.

3. korekty kapitałowe:

• inwestycje w jednostkach powiązanych (-)

• kapitał własny jednostki współzależnej (-)

• wartość firmy lub ujemna wartość firmy (+).

Korekty i wyłączenia=> są analogiczne jak w metodzie konsolidacji pełnej z tym, że wprowadzone są one w nie pełnej wysokości, lecz w proporcji do udziałów posiadanych w jednostkach współzależnych.

Wartość firmy lub ujemna wartość firmy

Wartość nabycia udziałów ≠ wartość aktywów netto (AN)

• wartość firmy (wartość nabycia > wartość aktywów netto), Aktywa

• ujemna wartość firmy (wartość nabycia udziałów < wartość aktywów netto), Pasywa

Przykład:

• spółka K objęła na dzień 5.05.200x r 33% udziałów w spółce M,

• wartość nabytych udziałów 16 000 000,00 zł,

• 33% udziałów daje spółce K możliwość sprawowania współkontroli,

• pozostałe udziały należą do:

1. spółki G 32%

2. spółki W 30%

3. osób fizycznych 5%.

Obliczenia

1. Wartość aktywów netto spółki M (dane w tys.zł)

Aktywa 82 102

Zob. i rezerwy na zob. (-)35 002

AKTYWA NETTO = 47 100

2. Wartość firmy

Wartość nabycia udziałów 16 000

Wartość 33% aktywów netto (33%*47 100) (-)15 543

WARTOŚC FIRMY = 457

Pozycja bilansu	Korekty
		Aktywa	Pasywa
Wartość firmy w jednostkach podporządkowanych	+457,00
Inwestycje długoterminowe	(-)16000,00
Kapitał podstawowy		(-)7623,00
Kapitał zapasowy		(-)5784,24
Kapitał z aktualizacji wyceny		(-)1962,18
Zysk netto		(-)173,58
Razem	(-)15543,00	(-)15543,00

Korekty na koniec okresu sprawozdawczego w konsolidacji proporcjonalnej:

1. Powtórnie dokonuje się korekt i wyłączeń dokonywanych na dzień rozpoczęcia sprawowania kontroli:

1. wycena aktywów netto jednostki współzależnej wg ich wartości godziwej,

2. wyłączenie wartości nabycia udziałów oraz odpowiedniej części aktywów netto jednostki współzależnej,

3. uwzględnienie różnicy z konsolidacji w postaci wartości firmy lub ujemnej wartości firmy.

2. Eliminacja skutków wzajemnych operacji gospodarczych.

Korekty eliminacji skutków wzajemnych operacji gospodarczych:

1. wzajemne należności i zobowiązania oraz rozrachunki o podobnym charakterze jednostek objętych konsolidacją,

2. osiągnięte przychody i poniesione koszty przez jednostkę objętą konsolidacją,

3. zyski i straty powstałe w wyniku operacji dokonywanych między jednostkami objętymi konsolidacją.

4. dywidendy naliczone lub wypłacone przez jednostki współzależne jednostce dominującej i innym jednostkom objętym konsolidacją.

W celu właściwego dokonania korekty należy ustalić ich procentową wartość. Np.: jeśli udziały w spółce współzależnej wynoszą 60% to wszystkie rozrachunki będą podlegać eliminacji na poziomie 60%.

Jeśli konsolidacją metodą proporcjonalną obejmuje się dane kilku spółek współzależnych, poziom eliminacji skutków zawartych między tymi spółkami określi poziom niższego procentu posiadanych udziałów w tych jednostkach współzależnych.

Przykład:

W skonsolidowanym sprawozdaniu będą objęte dane spółki dominującej Alfa oraz dwóch spółek współzależnych Beta (Alfa posiada 40% udziałów) oraz Gamma (Alfa posiada 30% udziałów).

	Alfa	Beta	Gamma	Razem
Alfa	x	30000	10000	40000
Beta	6000	x	4000	10000
Gamma	10000	5000	x	15000
Razem	16000	35000	14000	65000

Rozrachunki po konsolidacji

	Alfa	Beta	Gamma	Razem
Alfa	x	12000 (40% z 30000)	3000 (30% z 10000)	15000
Beta	6000	X	1200 (30% z 4000)	7200
Gamma	10000	1500 (30% z 5000)	x	11500
Razem	16000	13500	4200	33700

Wyłączenie przychodów i kosztów z tytułu transakcji pomiędzy spółkami objętymi konsolidacją - wyłączeniu podlegają przychody i koszty z operacji gospodarczych dokonanych między jednostkami objętymi konsolidacją w proporcji do posiadanych udziałów.

Przykład:

• spółka Alfa posiada 50% udziałów w spółce Beta. W minionym roku spółka Alfa sprzedała spółce Beta towary handlowe za 2 000 000 zł,

• wyłączeniu z przychodów podlega kwota 1 000 000 zł to jest 50% obrotu.

Podsumowanie:

• Metoda konsolidacji proporcjonalnej jest metodą, w której procedury są niemalże tożsame z tymi, jakie przyjęto i stosuje się dla metody konsolidacji pełnej.

• Różnica polega na tym, że w sprawozdaniu skonsolidowanym nie ujmuje się pełnych wartości aktywów i pasywów jednostki współkontrolowanej tylko te część, która odpowiada udziałowi jednostki dominującej,

• Konsekwencją tego podejścia jest brak pozycji „Kapitał mniejszości).

Odpis wartości firmy - sporządzając skonsolidowane sprawozdanie na koniec roku obrotowego należy dokonać odpisów wartości firmy, które powstały na dzień sprawowania kontroli.

Zasady odpisów:

• odpisy z wartości firmy dokonuje się w okresie nie dłuższym niż 5 lat,

• odpisy dokonywane są metodą liniową począwszy od miesiąca w którym objęto kontrolę.

Odpisy ujmuje się w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym i RZiS w pozycji:

• odpis wartości firmy - jednostki zależne,

• odpis ujemnej wartości firmy - jednostki zależne.

Przykład:

1. Jednostka A nabyła 29.02.200x r.

1. 71% akcji spółki L za 436 000 zł.

2. 66% akcji spółki T za 115 000 zł.

2. Aktywa netto jednostek zależnych wg wartości godziwej przedstawiały się następująco:

1. L - 562 830 zł

2. T - 197 542 zł.

Obliczenia:

Wartość firmy L:

Wartość nabycia akcji 436 000,00

Wartość AN (71%*562 830) (-)399 609,30

WARTOŚĆ FIRMY =36 390,70

Wartość firmy T:

Wartość nabycia akcji 115 000,00

Wartość AN (66%*197 542) (-)130 377,72

WARTOŚĆ FIRMY = -15 377,72

Odpis wartości firmy (za okres 10 miesięcy)

1. Wartość firmy L: (36 390,70:60)*10=6065,12

2. Wartość firmy T: (15 377,72:60)*10=2562,95

Korekty z tytułu odpisów wartości firmy

Pozycja bilansu	Korekty
		Aktywa	Pasywa	RZiS
Wartość firmy - jednostki zależne	(-)6065,12
Ujemna wartość firmy - jednostki zależne		(-)2562,95
Zysk (strata) netto		(-)6065,12 (-)2562,95
Pozycja RZiS
Odpis wartości firmy-jednostki zależne			+6065,12
Odpis ujemnej wartości firmy - jednostki zależne			+2562,95

METODA PRAW WŁASNOŚCI:= jako metoda wyceny stosowane jest w sprawozdaniach jednostek powiązanych.

Metoda praw własności (MPW):= jest to przyjęta metoda wyceny udziałów w aktywach netto jednostki podporządkowanej z uwzględnieniem wartości firmy lub ujemnej wartości firmy, ustalonym na dzień objęcia kontroli, współkontroli lub wywierania wpływu.

Zastosowanie MPW - ma zastosowanie przy sporządzaniu skonsolidowanego sprawozdania dla jednostek:

• stowarzyszonych,

• współzależnych (konsolidacja danych jednostek współzależnych może być wykazana przy zastosowaniu metody proporcjonalnej).

Na dzień nabycia udziałów jednostka stowarzyszona przygotowuje sprawozdania finansowe, w którym wprowadza następujące korekty:

1. dostosowujące zasady rachunkowości nabytej jednostki stowarzyszonej do zasad stosowanych w grupie kapitałowej,

2. aktywów i pasywów nabytej jednostki stowarzyszonej do wartości godziwej (różnice pomiędzy wartością godziwą a wartością księgową aktywów netto zostają ujęte w pozycji „Kapitał z aktualizacji wyceny”).

Wycena udziałów metodą praw własności - przy zastosowaniu MPW w aktywach bilansu wykazuje się pozycje:

• „udziały w jednostkach podporządkowanych wycenione metodą praw własności.

Na dzień sprawowania kontroli lub wywierania znaczącego wpływu należy wycenić w cenach ich nabycia skorygowanych o różnicę między cenami nabycia udziałów a wartością udziałów w kapitale własnym jednostek podporządkowanych.

Wartość firmy:= jeśli cena nabycia udziałów jest wyższa od wartości udziałów w kapitale własnym jednostki podporządkowanej to różnica nosi nazwę „wartości firmy” i jest wykazywana w odrębnej pozycji aktywów trwałych.

Wycena na dzień nabycia - MPW (1) (jakiś tam głupi rysunek)

cena nabycia > wartość przejętych aktywów netto => wartość firmy wykazuje się w bilansie w aktywach.

Ujemna wartość firmy:= jeśli cena nabycia udziałów jest niższa od wartości udziałów w kapitale własnym to różnica nosi nazwę „ujemnej wartości firmy” i jest wykazywana w odrębnej pozycji pasywów skonsolidowanego bilansu.

Wycena na dzień nabycia - MPW (1)

cena nabycia < wartość przejętych aktywów netto => wykazywana w pasywach.

Przykład:

• Cena nabycia 30% udziałów w spółce S wynosi 100 000 zł. Aktywa netto nabytej spółki wynoszą 300 000 zł.

• nabyta wartość firmy wynosi 10 000 zł

Obliczenia:

100 000-30%*300 000=10 000 zł

Korekty konsolidacyjne związane z nabyciem udziałów w jednostce stowarzyszonej:

• pomniejszenie ceny nabycia udziałów o wartość firmy,

• powiększenie ceny nabycia udziałów o ujemna wartość firmy.

Przykład:

Spółka M nabyła 28% udziałów firmy B za:

• I wariant - 385 000 zł

• II wariant - 377 000 zł

Aktywa netto spółki B wynoszą 1 357 500 zł (28% z 1 357 500=380 100)

	Wariant I	Wariant II
Cena nabycia	385000	377000
Wartość przejętych AN	380100	380100
Wartość firmy	4900	-
Ujemna wartość firmy	-	3100
Udziały wycenione MPW	38500-4900=380100	377000+3100=380100

Korekty w kolejnych okresach

Skorygowaną cenę ustalona na dzień rozpoczęcia wywierania znaczącego wpływu powiększa się lub pomniejsza o przypadające na rzecz znaczącego inwestora zwiększenia lub zmniejszenia kapitału własnego jednostki podporządkowanej:

• należne dywidendy,

• udziały w wyniku finansowym,

• różnice kursowe z przeliczenia.

w metodzie praw własności szczególną rolę odgrywają dwie pozycje w sprawozdaniu finansowym:

1. W bilansie - „Udziały w jednostkach podporządkowanych wyceniane metodą praw własności”,

2. W RZiS - „Zysk (Strata) z udziałów w jednostkach podporządkowanych wycenianych metodą praw własności”.

Ustalenie wartości udziałów MPW na koniec okresu sprawozdawczego

Moment rozpoczęcia sprawowania kontroli, współkontroli lub znaczącego wpływu	Wartość nabycia udziałów
		- lub +
		Wartość firmy	Ujemna wartość firmy
		=
		Udziały w jednostkach podporządkowanych wycenione MPW
	Rok obrotowy	- lub +
		Zysk netto	Strata netto
		-
		Naliczona (wypłacona ) dywidenda
Moment bilansowy, koniec roku obrotowego	Udziały w jednostkach podporządkowanych wycenione MPW

Przykład:

• spółka L 2.01 nabyła 35% akcji spółki G,

• wartość nabycia akcji wynosi 341 000 zł,

• aktywa netto na dzień objęcia kontroli wynoszą 935 000 zł.

Obliczenia:

1. Wartość udziału L w aktywach spółki G: 35%*935 000=327 250

2. Wartość firmy:

1. wartość nabycia akcji 341 000

2. wartość 35% aktywów netto (-)327 250

3. WARTOŚĆ FIRMY = 13 750

Korekty:

Bilans	Aktywa	Pasywa
Udziały w jednostkach podporządkowanych wyceniane MPW	-13750
Wartość firmy	+13750

Wartość udziałów spółki G, wartość udziałów na dzień objęcia kontroli wynosi:

341 000-13 750=327 250 =>wartość ta jest równa wartości aktywów netto spółki G w części stanowiącej własność spółki L

Wycena na koniec okresu sprawozdawczego MPW obejmuje korekty dotyczące:

• odpis wartości firmy,

• wyniku finansowego.

Obliczenia:

1. Odpis wartości firmy za 12 m-cy: (13750*12)/60=2750

2. Zysk spółki G przypadający spółce L: 35%*42308=14804,80

Korekty bilansowe:

Bilans	Aktywa	Pasywa
Wartość firmy	-2750
Udziały w jedn.podporz.	+14804,80
Zysk/strata netto		-2750

Ujęcie informacji w bilansie

	Korekty		Wartość bilansowa
Aktywa	2.01	31.12
Wartość firmy	+13750	-2750	11000
Udziały w jedn.podporz.	+13750	+14804,80	342057,80

Egzamin:

20 pytań jednokrotnego wyboru, 3 zadania - jedno długie, 2 proste. Sam test = dostateczny. 70% prawidłowych odpowiedzi.

Konsolidacja sprawozdań finansowych

41

90% 30%

B A

55% 60% 30% 100%

E D C

F

Rodzaje grup kapitałowych

jednopoziomowe

wielopoziomowe

D

Jednostka dominująca

Z1

Jednostka zależna

Z3

Jednostka zależna

Z2

Jednostka zależna

D

Jednostka dominująca

Z3

Jednostka zależna

Z1

Jednostka zależna

Z2

Jednostka zależna

Jednostka dominująca

niższego szczebla

Z5

Jednostka zależna

Z4

Jednostka zależna

Podmiot dominujący dla B

D

A

B

C

G

Udziały mniejszości

---