Egzamin

• Test jednokrotnego wyboru bez punktów ujemnych

• Kalkulator + ołówek

Literatura:

• W. Rogowski- Rachunek efektywności inwestycji Warszawa 2008

• J. Czarnek, K. Marcinek, M. Jaworek, A. Szóstek- Efektywność projektów inwestycyjnych, 2010

• Ocena efektywności inwestycji. Praca zbiorowa red S. Wrzoska 2008

• K. Marcinek- Finansowa ocena przedsięwzięć inwestycyjnych przedsiębiorstw

• K. Marcinek, M. Foltyn-Zarychta, K. Pera, P. Saługa, P. Tworek- Ryzyko w finansowej ocenie projektów inwestycyjnych.; Wydawnictwo UE w Katowicach, Katowice 2010

WYKŁAD 1 27.09.2011r

Rodzaje inwestycji:

• rzeczowe aktywa materialne związane z produkcją, handlem, usługami,

• finansowe aktywa finansowe,

• nieruchomości,

• przedmioty materialne (działa sztuki),

• przedsięwzięcia kulturalno - rozrywkowe,

• inwestycje w E-commerce,

• kapitał intelektualny.

Budżetowanie kapitałowe - capital budgeting

Cel firmy:

M a k s y m a l i z a c ja w a r t o ś c i f i r m y - z a m o ż n o ś c i w ł a ś c i c i e l i

Decyzje finansowe Decyzje dot. dywidend Decyzje inwestycyjne

Długoterminowe Krótkoterminowe

Budżetowanie kapitałowe

Decyzje finansowe - dot. źródeł pozyskania finansowania inwestycji (ustalenie wielkości kapitału jaki musi pozyskać, określić źródła pozyskania, określenie optymalnej struktury finansowania) (relacja kapitał własny/ dług)

Decyzje dotyczące dywidend - zależne od właścicieli, przeznaczenie: konsumpcja, reinwestycja, reinwestycje w ramach podmiotu.

Decyzje inwestycyjne - wiążą się z wydawaniem pieniędzy, jak najlepiej zaangażować kapitał który posiadamy, odnoszą się do tego w co inwestować, ile, w jakie projekty( w jakie aktywa) i kiedy inwestować, jak dezinwestować czyli jak wyjść z inwestycji.

Zarządzanie powinno zapewnić efektywne inwestowanie

Cechy decyzji inwestycyjnych

• przedmiotem inwestycji są decyzje dotyczące majątku trwałego (maszyn, urządzenia- zakup, ulepszenia, zakupy udziałów w innych przedsiębiorstwach, transfer kapitałów do innych podmiotów, fuzje i przejęcia)

• są najbardziej krytyczne- w przedsiębiorstwie jedna decyzja może spowodować znaczny rozwój lub doprowadzić do bankructwa

• wiążą się z dużymi wydatkami- są często trudne do oszacowania (powinno się inwestować z własnych środków)

• powodują długotrwałe zamrożenie kapitału

• skutki decyzji inwestycyjnych są często nieodwracalne lub koszty odwrócenia skutków są ogromne

• ograniczają elastyczność przedsiębiorstwa- prowadzi do stałych usztywniających rozwiązań

• rachunek inwestycyjny ma charakter propabulistyczny? - decyzje inwestycyjne oparte są na danych prognostycznych

• proces podjęcia decyzji jest czasochłonny

• decyzje są współzależne

• brak lub niska podzielność,

• niska płynność,

• duża liczba podejmowanych decyzji.

Ile inwestować?

• jak inwestujemy za mało to będzie dekapitalizacja przedsiębiorstwa,

• jak inwestujemy za dużo czyli przeinwestowanie- prowadzi do tego że firma za duży majątek w stosunku do potrzeb co powoduje wzrost kosztów stałych, następuje zadłużenie przedsiębiorstwa i może powodować utratę płynności. Powodem przeinwestowania jest złe oszacowania popytu. Występuje tam gdzie popyt ma charakter cykliczny. Innym powodem przeinwestowania może być nadmierna chęć poprawy pozycji na rynku, a także chęć posiadania jak najlepszej bazy wytwórczej, luz obawa zarządu przed brakiem możliwości sprzedaży w przypadku wzrostu popytu, zachęcająca polityka rządu (np. zachęcające stopy procentowe)

W jakie aktywa inwestować?

• Wynika z analizy tego co dzieje się w przedsiębiorstwie (kto pracuje, jakie są środki) , oraz co się dzieje w otoczeniu (jakie są warunki inwestowania na rynku)

Jak inwestować?-

• Jak znaleźć rozwiązanie inwestycyjne, by zaspokoić potrzeby inwestycyjne

Studium wykonalności- dokument w którym rozpatrujemy aspekty projektu

Kiedy inwestować?

• Wybór terminu może mieć znaczenie. Zależy od wymagań konkurencji, stanu dotychczasowego majątku, atrakcyjności rynkowej produkowanych wyrobów, możliwości finansowych

Jak dezinwestować?

• Chodzi o odpowiedź na pytanie które produkty wycofać lub zlikwidować

Budżetowanie kapitałów- wielofazowy proces, którego podstawowym celem jest zapewnienie lub dostępne dla firmy zasoby kapitałowe zostaną zaangażowane w kreujące wartość projekty które w najlepszy sposób będą przyczyniały się do osiągania celów firmy

Etapy

1. Ustalenie budżetu kapitałowego- kwota do przeznaczenia na inwestycyjne

2. Poszukiwanie pomysłów projektów ( idei inwestycyjnych) i prace nad ich rozwojem. Obejmuje generowanie pomysłów inwestycyjnych i ich wstępną ocenę (jakościową) aby wybrać te propozycje dla których uzasadnione jest prowadzenie dalszych analiz (studium wykonalności)

3. Ewaluacja i autoryzacja (akceptacja) projektów

4. Monitoring (w czasie prac wstępnych i w czasie realizacji projektów) i kontrola (post-audyt, po realizacji projektów, po rocznej eksploatacji)

Wykład 2 11.10.2011r.

ETAPY FINANSOWANIA KAPITAŁÓW

1. Ustalenie budżetu kapitałowego- kwota do przeznaczenia na inwestycyjne

Ile firma może przeznaczyć na działalność inwestycyjną

Środków własnych, źródeł zewnętrznych

2. Poszukiwanie i rozwój pomysłów projektów

Obejmuje generowanie pomysłów inwestycyjnych i ich wstępną ocenę (jakościową) aby wybrać te propozycje dla których uzasadnione jest prowadzenie dalszych analiz (studium wykonalności)

Identyfikacja (pomysł) projektu jest jego początkiem

Generowanie pomysłów jest mało podatne na ujęcie w formie algorytmu postępowania, nie da się tego sformalizować.

O powodzeniu decyduje przypadek.

Trzeba być kreatywnym, odważnym, ale trzeba zachować realizm, umiejętnie oceniać możliwości firmy i związanego z tym ryzyka.

TYPY PROJEKTÓW

1. Projekty konwencjonalne (projekty wymuszone)

2. Projekty strategiczne (w tym przełomy)

1. PROJEKTY KONWENCJONALNE

• małe projekty

• jest ich najwięcej

• mają charakter odtworzeniowo-modernizacyjny

• zgłaszane przez ludzi niższego szczebla analizujących przedsiębiorstwo

• dają korzyści finansowe

2. PROJEKTY STRATEGICZNE

• dotyczą fuzji, przejęć

• wprowadzenia nowych technologii , nowych produktów

• wynikają z badań strategicznych

• odzwierciedlają długofalowe cele koncernów / przedsiębiorstw

• powstają na bazie intuicji

• dają korzyści strategiczne

• mogą się spotkać w przedsiębiorstwie z brakiem zrozumienia

• powinny być oceniane 2 stopniowo

1. Spełnienie zadań strategicznych

2. Weryfikacja finansowa

POWIĄZANIA POMIĘDZY STRATEGIĄ PRZEDSIĘBIRSTWA, A PROJEKTAMI

Powiązania pomiędzy identyfikacją i wyborem projektów, a strategią przedsiębiorstwa.

• Projekty powinny spełniać cele strategii przedsiębiorstwa

• Ocena projektów inwestycyjnych powinna zależeć nie tylko od oferowanej stopy zwrotu ale przede wszystkim od planowania strategicznego firmy.

Planowanie strategiczne firmy powinno umożliwić zarządowi firmy poszukiwanie w systematyczny i uporządkowany sposób możliwości inwestowania które byłyby kompatybilne z możliwościami przedsiębiorstwa (jego wewnętrznymi zasobami i możliwościami)

Istnieje nadmiar pomysłów nad możliwościami przedsiębiorstw

Trudno nam przewidzieć terminy pojawiania się projektów strategicznych, są to zjawiska nieregularne

Pomysły wynikają z analizy przedsiębiorstwa / jego otoczenia

PRZEDSIĘBIORSTWO

- generowanie pomysłów odbywa się w specjalnych powołanych do tego jednostkach zajmujących się planowaniem strategicznym / oferującymi nowe rozwiązania technologiczne.

Pomysły generują:

• Menadżerowie wyższego szczebla / zarząd firmy / zaprzyjaźnieni politycy

• Jednostki zarządzające częścią produkcyjną

• Jednostki handlowe współpracujące z klientami

OTOCZENIE PRZEDSIĘBIORSTWA

Pomysły wynikają z:

• Analizy kierunków postępu technologicznego w świecie

• Analizy tendencji konsumpcji na świecie

(głównie tych produktów/usług których nie ma w Polsce, a już są za granicą)

• Analizy działania innych przedsiębiorstw -> narzędzia analizy strategicznej (macierz, koncepcja stylu życia …)

SCREENING (studium wykonalności)

- faza w której oceniane są wszystkie pomysły inwestycyjne, aby wybrać te które mają szansę na realizację i zostaną poddane głębszej analizie podczas studium wykonalności

- sposób filtracji / selekcji pomysłów inwestycyjnych w celu odrzucenia tych które wydaja się mało realne / mało zasadne i nie warto się nimi dalej zajmować.

Ma charakter uproszczony i raczej ilościowy, a nie jakościowy

Kryteria (pytania do screeningu)

1. Czy przedsiębiorstwo ma możliwość podjęcia projektu

2. Spójność / dopasowanie do strategii

3. Czy są możliwości techniczne realizacji projektu?

4. Dostępność niezbędnych zasobów finansowych / ludzkich / eksperckich / materiałowych

5. Osiągalność sukcesu przez rozważany typ projektu w przeszłości

6. Skala ryzyka rozważanego projektu

7. Spełnienie przez dana propozycję inwestycyjną wymagań prostych kryteriów finansowych.

• 6,7 - czy spodziewana efektywność projektu pozwala na realizację projektu

METODY SCREENINGU

• Lista kontrolna

• Metoda AHP

• Metoda Martina Bussa

• Panel recenzentów

• Perr revie

3. Ewaluacja i autoryzacja (akceptacja) projektów

Dokładna, kompleksowa analiza propozycji inwestycyjnych

(czy przyjąć / odrzucić / opóźnić w czasie / przyjąć, pod pewnymi warunkami)

Dokonujemy jej w różny sposób w zależności od typu projektu

TYPY PROJETÓW

1. Replacement Project

- obniżają koszty eksploatacji

- duże znaczenie odgrywa analiza techniczna

- niskie jest ryzyko

2. Projekty służące redukcji kosztów

- obniżenie kosztów dzięki wprowadzeniu nowych urządzeń

Wykład 3. 25.10.2011r.

3. Projekty rozwojowe lub ulepszające

- dotyczą produktów dotychczas wytwarzanych oraz firmę

- służą powiększeniu produkcji / poprawie pozycji rynkowej

4. Uruchomienie nowych produktów (New Products Project)

- wprowadzanie nowych produktów na rynek

5. Projekty strategiczne

- są wymyślane (generowane) przez kierownictwo wyższego szczebla, służą osiągnięciu pośrednich celów nie wynikających z głównej inwestycji.

NP. projekt jest mało-efektywny, ale jego realizacja powoduje znaczną dywersyfikację firmy i obniża się ryzyko.

NP. firma kupi patent , jest to korzyść - konkurencja nie wejdzie na rynek

6. Mandatory Projects

- Projekty wynikające z przepisów prawa (pracy / BHP / ochrony środowiska)

- ich celowość nie jest badana

- one muszą być realizowane

- firma zastanawia się JAK osiągnąć efekt

Studium wykonywalności - Feasiblity study

Rola FS:

• Analiza wszystkich zagadnień składających się na projekt

• Powinna stanowić całą koncepcję projektu

• Powinien stanowić podstawę podjęcia decyzji o zrealizowaniu projektu

Ogólne zasady FS

• Nie ma jednolitego układu FS study, zależy to od wielkości projektu

• Proces poszukiwania projektu powinien mieć charakter iteracyjny, a nie sekwencyjny.

• Studium wykonalności musi uwzględniać lokalne warunki (specyfikę)

Projektanci, którzy szukają rozwiązań w powstałych uprzednio projektach.

• Musimy znać źródła finansowania, a jeżeli ich nie znamy to musimy założyć z znanych warunków

Elementy FS (przykład zaproponowany przez UNICO)

1. Podsumowanie i wnioski

- synteza menadżerska, zbiorcze przedstawienie ustaleń

2. Geneza i koncepcja projektu

- „życiorys” projektu

3. Analiza rynku i koncepcja marketingu

- analiza wszystkiego zw. z rynkiem

Analiza konkurencji (odbiorcy, wielkość produkcji, głębokość asortymentu)

Na jej podstawie zakłada się wielkość przychodów

4. Materiały, media i inne nakłady

- skąd, ile, po jakiej cenie kupić surowce, jak je przywieźć

5. Lokalizacja i środowisko

- znalezienie lokalizacji

- tworzenie raportów oddziaływania na środowisko

(jeżeli projekt szkodzi środowisku to może zostać niedopuszczony do realizacji)

6. Strona techniczna projektu

- opracowujemy technologię realizacji projektu

- szacujemy wszystkie nakłady $ (zakup urządzeń maszyn, obiektów, budynków)

7. Organizacja i koszty ogólnozakładowe

- jakie będą koszty ogólnozakładowe

8. Zasoby ludzkie

- ile trzeba będzie zatrudnić pracowników

9. Planowanie i bilansowanie realizacji harmonogramu

10. Analiza finansowa i ocena projektu

- zbieramy ustalenia z 1-9 analiza wrażliwości

- mówi o tym jakie korzyści finansowe osiąga inwestor

11. Analiza społeczno-ekonomiczna Cost Benefits Analityst (CBA)

- jak projekt wpływa na dobrobyt społeczny

- powinna mieć charakter nadrzędny nad analizą finansową

AUTORYZACJA

- podjęcie decyzji czy realizować projekt

- zastanawiamy się co to w praktyce oznacza?

- kiedy rada nadzorcza przegłosuje to projekt „idzie realizacji do CAPEX-u”

PO CO TO WSZYSTKO?

• Funkcja kontrolna - zapewnia lepsza jakość decyzji

• Funkcja motywacyjna - jeśli projekt zostanie zaakceptowany, firmie przyniesie korzyści, to Ci którzy go wymyślili są „lepiej traktowani”

• Jeżeli projekt zostanie odrzucony to pomysłodawca już nic nie wymyśli (psychologia)

4. Monitoring i kontrola

Monitoring - w czasie prac wstępnych i w czasie realizacji projektów

Kontrola (post-audyt), po realizacji projektów, np. po rocznej eksploatacji

Post-audyt jest rzadko wykonywany w PL

Def.: Międzynarodowej Federacji Księgowych (post compresion rewiew)

- proces mający na celu ocenę ex-port efektywności i skuteczności decyzji oraz zarządzania jego realizacją.

Jest oparty na porównaniu planowanych oraz rzeczywistych działań, kosztów, wykorzystanych zasobów,

rezultatów i korzyści. Obejmuje on przegląd wszystkich założeń dotyczących rynków, technologii,

personelu, ochrony środowiska, konkurencji, kosztu kapitału, itp. które miały miejsce w okresie podejmowania decyzji. Skupia się zarówno na wcześniejszych założeniach i na rzeczywistych wynikach.

Jest to jeden z trwających procesów ciągłych, w trakcie których przedsiębiorstwo uczy się i doskonali swoją działalność.

Cele, podstawa i zasadność przeprowadzenia audytu:

• Podnoszenia jakości działalności inwestycyjnej przedsiębiorstwa

• Wielkości planowane różnią się od rzeczywistych

• Audyt daje możliwość oceny sporządzanych w przeszłości prognoz i samego sposobu prognozowania

• Stwarza możliwość poprawy kontroli zarządzania projektem

• Stałe prowadzenie post-audytu może skłaniać menadżerów do lepszego rozumienia i przestrzegania wszystkich procedur obowiązujących w budżetowaniu kapitałowym

„Hamulce” w przeprowadzaniu audyty

• Problem odseparowania kosztów oraz korzyści badanego projektu od pozostałej działalności firmy

• Unikatowość badanego projektu

• Wysokie koszty audytu

• Stronnicza selekcja projektów do post-audytu (które projekty poddać kontroli)

• Brak współpracy - kiedy przychodzi niemiła komisja badające projekt, ludzie, którzy mają z nią współpracować nie chcą tego robić.

• Niechęć do projektów bardziej ryzykownych

• Zmiany w otoczeniu projektu

II

FINANSOWA OCENA PROJEKTÓW INWESTYCYJNYCH W FIRMIE

Ic >Cc

ic - pojedyncze IRR (do konkretnej inwestycji)

Cc - koszt kapitału pojedynczego projektu

1. Uzyskanie kapitału

2. Inwestowanie kapitałem w działalność firmy

3. Środki finansowe generowane przez firmę

4a. Środki zatrzymane na re inwestycje

4b. Środki zwracane inwestorom

OCENA EFEKTYWNOŚCI INWESTOWANIA W POJEDYŃCZE PROJEKTY

Podejścia

I

1. Sformalizowane - stosowanie formuł matematycznych np. NPV, IRR

Lepsze, preferowane,

Maja 2 słabsze strony:

- nie ujmują tego co jest niemierzalne

- efekt teleskopu - licząc NPV, czy IRR, mamy wiele liczb, kiedy dokonujemy błędu systematycznego np. zawsze ktoś zaniża parametry to małe błędy spowodują ogromne błędy

2. Niesformalizowane - analiza opisowa (wszystkie za i przeciw projektu)

II

1. Jednokryterialne - patrzymy jednostronnie na problem, pomijamy inne

2. Oparte o wiele kryteriów -

Wykład 4. 8.11.2011r.

MODEL FINANSOWEJ EFEKTYWNOŚCI PROJEKTU INWESTYCYJNEGO

Model finansowy projektu - narzędzie analityczne, które umożliwia dokonanie długookresowej symulacji jego przyszłych stadiów i wielkości finansowych i w efekcie ustalenie jej finansowej efektywności.

(liczymy to na komputerze)

Etapy

1. Przygotowanie informacji wejściowych

2. Sporządzenie podstawowych prognozowanych zestawień

3. Dokonanie obliczeń wskaźników finansowej efektywności inwestycji ( + analiza wrażliwości)

Informacje wejściowe - Założenia makroekonomiczne (inflacja, stopa %, wskaźnik cen towarów i usług, prognoza dotycząca podatku dochodowego, dane dotyczące nakładów inwestycyjnych na projekt oraz struktury jego finansowania, dane dotyczące ciągnienia rat kredytu oraz obsługi zadłużenia, dane dotyczące przychodów i kosztów eksploatacji, dane dotyczące podatków i standardów księgowych

Założenia dotyczące przychodów i kosztów:

1. Nakłady inwestycyjne

2. Przychody ze sprzedaży

3. Koszty ekspoatacji

4. Źródła finansowania

5. Okres rozliczeniowy

6. Stopa % (dyskontowa)

1. Nakłady inwestycyjne

- ocenia się indywidualnie w zależności od projektu

Nakłady inwestycyjne są ujmowane w 3 grupach:

1. Inwestycje w kapitale trwałym

- na zakup gruntów an budowę, roboty montażowe, zakup maszyn i urządzeń, wartości niematerialnych i prawnych)

2. Przedprodukcyjne wydatki kapitałowe

- na studia przygotowawcze, na analizę studium wykonalności, nakłady związane z gromadzeniem kapitału

3. Kapitał obrotowy netto = aktywa bieżące - pasywa bieżące

Nakłady inwestycyjne i źródła ich finansowania

		Aktywa	Pasywa
Całkowite nakłady inwestycyjne	Środki trwałe	Przedprodukcyjne wydatki bieżące	Kapitał własny (wartość netto)	Kapitał stały
					Inwestycje w kapitale trwałym	Kredyty długoterminowe
		Aktywa bieżące	Kapitał obrotowy netto	Pasywa bieżące

2. Przychody z sprzedaży

…

3. Koszty eksploatacji

- jest ich mnóstwo, są grupowane, Są 3 podstawowe grupy kosztów:

Koszty operacyjne	Amortyzacja	Koszty finansowe
bezpośrednie ogólnowydziałowe ogólnozakładowe -utrzymanie zarządu		odsetki od kredytów MAM JUŻ 1 PKT

4. Źródła finansowania projektów

- jest ich wiele, znaleiezinie kombinacji źródeł najlepszej kombinacji, aby projekt wypadł jak najlepiej. Dobór źródeł zależy od podmiotu i statusu podmiotu.

Podmioty:

1. Gospodarstwa domowe

- Środki własne + obce (sektor bankowy, znajomi, rodzina)

2. przedsiębiorstwa komercyjne - grupy kapitałowe (śr. własne, kredyty)

3. Sektor publiczny - inwestycje rządów (duże inwestycje + wspomaganie przez sektor bankowy) i jednostek samorządów terytorialnych

1. Finansowanie korporacyjne - podmiot realizuje ze środków własnych lub obcych. Obce środki obciążają ten podmiot (zobowiązania długoterminowe) - spłacając go (kredyt) odpowiada ten podmiot całym swoim majątkiem.

2. Project finance - duże projekty np. autostrady, elektrownie. Nie mogą być finansowane w sposób korporacyjny. Przy realizacji takiego dużego projektu powołuje się mową specjalną firmę (spółka celowa lub specjalnego przeznaczenia SPV), tworzą ją sponsorzy lub inwestorzy - gromadzą jej kapitał zakładowy. Spółka ta dostaje koncesję i wtedy ona musi zorganizować dofinansowanie 70 - 80%. Ta spółka oddaje projekt i udowadnia, że Cash flow będzie tak wysoki, że spółka na nim zarobi.

5. Okres obliczeniowy (horyzonty rachunku)

1. przygotowawczo - realizacyjny

- czas prac analityczno projektowych

- okres budowy i montażu - jest zróżnicowany, jest to kategoria techniczna, ten okres powinien być możliwie jak najkrótszy

b) eksploatacji (operating cash-flow)

c) występowania końcowego przepływu

(terminal Cash flow / warośc rezydualna / wartość końcowa)

Czynniki wpływające na okres

- czynniki rynkowe,. Np. popyt na dobra i usługi

- czynniki biologiczne

Wykład 5. 22.11.2011r.

STOPA PROCENTOWA (DYSKONTOWA)

Stopa % - przeliczana przy dyskontowaniu na jeden wspólny rok

1) do przeliczenia elementów pochodzących z różnych okresów w przyszłości na ich wartość obecną czyli do dyskontowania (mamy znać doskonale współczynnik dyskonta) 
  2) stopa % to podstawa do ustalania współczynników dyskontowych służących bezpośrednio temu przeliczaniu stąd też nazywana jest stopą dyskontową 
  3) funkcja stopy dyskontowej - wyraża stopę zwrotu jakiej inwestor oczekuje od kapitału który zamierza zaangażować w rozważany projekt 

Sposoby ustalania stopy dyskontowej

• Wykorzystanie alternatywnego kosztu kapitału

• Na podstawie kosztu kapitału zaangażowanego w projekt

• Inne sposoby w tym arbitralnie ustalona przez inwestora stopa %

1. Wykorzystanie alternatywnego kosztu kapitału (oportunisty cost)

- tradycyjna metoda

- koszt utraconych korzyści. To jest minimalna akceptowalna stopa zwrotu. Stopa, którą inwestor mógłby uzyskać z najlepszej inwestycji, którą ma do wyboru. Porównuje się alternatywne projekty o tym samym ryzyku.

Alternatywny koszt - możliwa do uzyskania stopa zwrotu w najlepszych z możliwych (alternatywnych) sposobów zaangażowania kapitału nie powodujących jednak wzrostu ryzyka ponoszonego przez inwestora

= stopa zwrotu z najlepszych z możliwych ale nie podjętych przez inwestora inwestycji

= stopa uznawana za minimalna akceptowalna stopa zwrotu, gdyż mało prawdopodobne jest aby inwestorzy zaakceptowali stopę zwrotu niższą od możliwej do uzyskania w innej inwestycji o takim samym stopniu ryzyka

Zalety : pozwala na bezpośrednie porównanie różnych projektów inwestycyjnych o tej samej kategorii ryzyka

2. Na podstawie kosztu kapitału zaangażowanego w projekt

Na podstawie kosztu kapitału zaangażowanego w finansowanie projektu - rzadko kiedy projekt jest finansowany z jednego źródła - można więc stosować zarówno koszt kapitału obcego (pożyczki, obligacje, leasing, kredyt bankowy = to co musimy oddać), koszt kapitału własnego (kapitał podstawowy, zapasowy, emisja akcji) jak i średni ważony koszt kapitału.

Montaż finansowy - finansowanie projektu środkami pochodzącymi z różnych źródeł.

Są to różne źródła kapitału, każde źródło ma swój indywidualny koszt i inny sposób jego liczenia

Stopa zależy od:

• Potencjału (siły) kredytobiorcy << silny kredytobiorca -> niższe ryzyko, niższa stopa>>

• Ryzyka projektu inwestycyjnego (im niższe ryzyko, tym premia za ryzyko jest niższa)

Kosztem kapitału może być stopa oprocentowania kredytu (długoterminowych), uwzględnia się tarczę podatkową (jest to wtedy koszt netto).

Odsetki = koszt finansowy zmniejszający podstawę opodatkowania

KOSZT KAPITAŁU WŁASNEGO

Kapitał własny = środki wnoszone do przedsiębiorstwa w trakcie prowadzenie działalności przez właścicieli

Metody ustalania kosztu kapitału własnego

1. Metoda sumowania (składania)

2. Model CAPM

3. Model wzrostu dywidendy = model Gordona

1. Metoda sumowania

- polega na tym, że stopę dyskontową traktujemy jako sumę 3 składników:

+ stopa wolna od ryzyka

+ premia za ryzyko.

+ Jeżeli CF się zmienia to + 3 składnik (prognozowany poziom inflacji)

• stopa wolna od ryzyka - stopa możliwa do uzyskania przez inwestora bez ryzyka

instrumenty finansowe = oprocentowanie obligacji skarbowych, 52-tyg. bonów skarbowych,

• premia za ryzyko (różnie traktowana - często jest to ilość punktów procentowych), premia odejmuje 2 składniki:

• przeciętna premia za ryzyko działalności całej tej firmy, która realizuje projekt,

• dodatkowy czynnik ryzyka, który wyraża różnicę między ryzykiem działalności danego przedsiębiorstwa a ryzykiem tego konkretnego projektu; dodatkowa premia za ryzyko może być ujemna albo dodatnia,

Jeżeli ryzyko rozważanego projektu jest takie samo jak ryzyko całego przedsiębiorstwo wówczas czynnik dodatkowy = 0

Jeżeli jest < lub < od średniego poziomu ryzyka przedsiębiorstwa, wówczas należy odpowiednio dodać lub odjąć od wartości ryzyka średniego przedsiębiorstwa wartość dodatkowego czynnika ryzyka

Premia za ryzyko

- ustala się ją subiektywnie

- aby ograniczyć subiektywność, niektóre amerykańskie przedsiębiorstwa maja opracowanie tabela

Typy projektów od jak najmniej ryzykownych do najbardziej ryzykownych	Premia za ryzyko
	2-3%
Projekty, które dają nam przyrost produkcji, sprzedaży - Bardziej ryzykowny	3-4%
	4-7%

II MODEL CAPM

- w podejściu tym brany pod uwagę jest fakt, że każdy projekt inwestycyjny ma

inne ryzyko rynkowe, które będzie wpływać na oczekiwaną w danym projekcie stopę zwrotu.

Model CAPM służy do wyznaczenia kosztu kapitału własnego, dlatego może być wykorzystana

przy ocenie projektu przez właściciela (inwestora) , tylko jego wkład w projekt.

Model CAPM jest wykorzystywany przede wszystkim z punktu widzenia kapitału własnego,

jest traktowany jako uzupełniający sposób.

Na podstawie CAPM można wyznaczyć oczekiwaną stopę zwrotu rozważanej inwestycji

• brany jest pod uwagę fakt, ze każdy projekt inwestycyjny cechuje się zróżnicowanym poziomem ryzyka, które będzie wpływać na oczekiwaną w danym projekcie stopę zwrotu

• Oczekiwana stopa zwrotu z CAPM dotyczy kapitału własnego, dlatego ustalona na tej podstawie stopa dyskontowa może być wykorzystana w przypadku przepływów pieniężnych przynależnych właścicielowi (inwestorowi) , a nie wszystkim stronom finansującym projekt

• Jest zwykle traktowany jako uzupełniający sposób szacowania stopy dyskontowej, a nie zastępujące inne metody

III, MODEL WZROSTU DYWIDENDY (MODEL GORDONA)

- wyceniając akcje (zwykłe, uprzywilejowane, zyski zatrzymane) są różne sposoby liczenia kosztu kapitału

• Dla akcji zwykłych =
  

g (przewidywana stopa wzrostu dywidendy)

• Dla akcji uprzywilejowanych: koszt kapitału liczony jest jako relacja rocznej dywidendy z akcji uprzywilejowanych na akcję uprzywilejowaną =
  

• Zysk zatrzymany: ustala się na podstawie kosztu utraconych korzyści lub kosztu kapitału akcji zwykłych

W praktyce koszt kapitału zysków zatrzymanych szacowany jest często na podstawie kosztu kapitału akcyjnego zwykłego.

Jeżeli firma korzysta z Kapitału obcego i Kapitału własnego stopa dyskontowa powinna być wyznaczona na podstawie średniego ważonego kosztu kapitału WACC

= koszt kapitału własnego * udział w całości kapitału + koszt kapitału obcego * udział w całości kapitału

Średni ważony koszt kapitału - może być podstawą do ustalenia stopy dyskontowej, gdy inwestycja jest finansowana z różnych źródeł. Dokonujemy oceny projektu z punktu widzenia całego kapitału, niezależnie od udziału poszczególnych stron.

IV inne sposoby wyznaczania stopy dyskontowej (prostsze)

1. Osąd kierownictwa ( na podstawie doświadczenia)

2. Prognozy ekspercki (delficka, scenariuszy)

3. Haurbeel (?)- arbitralna wymagana stopa zwrotów przez inwestora, zwykle jest wyższa od kapitału bo zawiera pewną marżę bezpieczeństwa

WACC

• Jest stosowany najczęściej

• Jest to uzasadniony sposób, gdy ryzyko firmy podejmującej projekt jest takie samo jak ryzyko tego projektu i ten nowy projekt nie zmieni struktury kapitału w firmie

Jeżeli warunki te nie są spełnione, należy dostosować stopę do specyficznych cech projektu to można stosować WACC na poziomie .. albo indywidualnie obliczając ta stope dla danego projektu

Powstaje dylemat

Czy powinna być jedna stopa dyskontowa dla wszystkich w przedsiębiorstwie?

1. Stopa dyskontowa dla wszystkich projektów

- konsekwencje

W różnych firmach o różnych rodzajach działalności, dla jednego działu można stosować jedną stopę, analitycznie dla każdego projektu indywidualna stopa.

Przy stosowaniu jednej stopy dyskontowej firma może mieć tendencję do odrzucania projektów, nawet jeśli ich oczekiwana stopa zwrotu będzie przekraczać alternatywny koszt kapitału, czyli dostosowany do ryzyka i odwrotnie - będzie w takim przypadku akceptować relatywnie ryzykowne projekty pomimo, że ich oczekiwana stopa zwrotu będzie niższa od ich kosztu kapitału (tego alternatywnego, a więc uwzględniającego ryzyka).

Rzadko występuje sytuacja, że firmy stosują tylko jedną stopę dyskontową.

Dlaczego firmy stosują jedną stopę, chociaż nie powinno się tego robić?

1. Jest wiele firm, które prowadzą jeden rodzaj działalności , lub kilka mało zróżnicowanych.

2. Wyznaczanie stóp proc. może być stosunkowo trudne w praktyce,

3. W wielu firmach przesłanki stosowania różnych stóp procentowych mogą być niezrozumiałe,

4. Oportunistyczni menagerowie mogą nie doszacowywać ryzyko i celowo zaniżać koszt projektu, aby uzyskać jego aprobatę,

5. Stosowanie jednej stopy dyskontowej zaniża Influance cost (koszt czasu i wysiłku poświęcony przez zwolenników projektu) w uzasadnieniu, że jest to opłacalne.

Stosowanie zróżnicowanych stóp zwiększa możliwość wybierania gorszych projektów. W takiej sytuacji osoby bardziej wpływowe w firmie potrafią doprowadzić do zastosowania niższej stopy dyskontowej w preferowanych przez siebie obiektach.

Zwolennicy projektu wykazują tendencję do zawyżania przepływów pieniężnych tego projektu i żądania stosowania niższej stopy dyskontowej. Jednakże mają oni większe możliwości do argumentowania na rzecz wyższej stopy dyskontowej, ponieważ tendencja do zawyżania przepływów pieniężnych pozostaje częściowo poza ich kontrolą.

• Prognozy przepływów pieniężnych mogą być w przyszłości porównywane z przepływami rzeczywistymi (jest to do sprawdzenia w przyszłości ) niemożliwe jest sprawdzenie w audycie ex post, czy zastosowana na etapie oceny projektu stopa dyskontowa była właściwa.

Łatwiej się nią manipuluje, bo jest to trudne do sprawdzenia

Porównania za i przeciw stopy dyskontowej jednorodnej i zróżnicowanej:

• Bardziej uzasadnione jest stosowanie stopy zróżnicowanej gdy firma prowadzi różne biznesy, w różnych obszarach geograficznych - różne ryzyko,

• Stopa jednorodna jest uzasadniona, gdy menadżerowie maja swobodę (dowolność) w okreslaniu stóp dyskontowych, a więc kwestie zachęty bodźców sa realne <<w firmie jest słaba kontrola>>

Zróżnicowane WACC jest uzasadnione w firmach wielowydziałowych. WACC dla konkretnego projektu jest uzasadnione, gdy jest różnorodne finansowanie jednego projektu.

Wyższa stopa dyskontowa - jeśli firma godzi się na jej stosowanie to znaczy, że taka firma akceptuje projekty, których NPV zawiera pewną marżę bezpieczeństwa.

Dlaczego firmy stosują wyższą stopę dyskontową (hardly):

• ograniczenia, które występują w niektórych firmach

- w rzeczywistości firmy, które posiadają różnego typu ograniczenia ograniczają liczbę inwestycji, które mogłyby realizować.

Kiedy firma jest ograniczana w ten sposób wówczas właściwym kosztem kapitału jest stopa zwrotu zaniechanego kolejnego projektu.

• pewne zachęty (motywacje)

- stopa dyskontowa, która jest ustalona na wysokim poziomie motywuje sponsorów projektu do szukania lepszych projektów (nowych propozycji projektów). Chodzi o zasadę, że jeśli ktoś bardziej się stara tym wyżej mu się podnosi poprzeczkę.

• Hamowanie zbyt optymistycznych prognoz

- jeśli wymagana stopa zwrotu jest > od WACC, powoduje odmienne efekty aniżeli optymistyczne prognozy i błędne selekcje .

Chodzi o to, że niektóre projekty mają tych tzw. project championów (ludzi, którym zależy na projekcie) - jeśli np. dokonamy złej selekcji, to zawyżona stopa może „ściągnąć” wynik (nadmierny optymizm) w dół.

Wykład 6. 6.12.2011r.

Przepływy pieniężne projektu CF

DOKUMENTY DOTYCZĄCE PROJEKTÓW

• Prognozowany bilans projektu

• Prognozowane przepływyów pieniężne projektu

• Prognozowany rachunek zysków i strat

Dokumenty są spójne

Suma zdyskontowanych przepływów = wartość bieżąca netto

• Dla projektu inwestycyjnego najważniejsze są przepływy pieniężne.

Przepływy pieniężne projektu:

Strumienie różnic (sald) pomiędzy wpływami, a wydatkami (strumienie netto) jakie zgodnie
z dokonanymi prognozami wystąpią w poszczególnych okresach (najczęściej latach) realizacji projektu, a następnie eksploatacji.

Wybrane zasady stosowane przy szacowaniu przepływów pieniężnych

1. Zasada ujęcia przyrostowego (incremental)

• Powinny być wyrażone w ujęciu przyrostowym, aby ustalić przyrostowe ujecie przepływów należy oszacować przepływy pieniężne firmy „z projektem” oraz bez projektu

• Różnica między tymi dwoma sytuacjami odzwierciedla przyrostowe przepływy finansowe przypisywane projektowi.

• Przepływ pieniężny projektu w roku T = przepływ pieniężny firmy z projektem w roku T - przepływ pieniężny firmy bez projektu w roku T

Wskazówki pomocne przy budowie prognozowanych przepływów:

1. Należy rozważać wszystkie efekty (konsekwencje) dla firmy, nawet uboczne

Projekt może:

• poprawić efektywność niektórych istniejących rodzajów działalności firmy ze względu na komplementarny z nimi związek, albo

• obniżyć efektywność innych rodzajów działalności ze względu na istniejące między nimi powiązania konkurencyjne

Należy poprawić efektywność niektórych rodzajów działalności firmy ze względu na ich komplementarny z nimi związek.

Można zaniżać efektywność innych rodzajów ze względu na istniejące powiązania konkurencyjne (kanibalizm produktowy)

2. Nie należy uwzględniać tzw. kosztów utopionych związane z projektem wydatki już poniesione (zaangażowane nieodwołalnie) w przeszłości i już rozliczonych np. przy uwzględnianiu podatku dochodowego, kosztów tych i tak nie da się odzyskać. (inni którzy uważają ze należy uwzględniać)

3. Należy uwzględniać koszt utraconych korzyści (koszt alternatywny).

Czy ten koszt uwzględnia korzyści z jakich firma rezygnuje posiadając zasoby (finansowe) w badany projekt a nie inne alternatywne (ale możliwe) najlepsze projekty. Dlatego też analizując dany projekt należy określić czy istnieje alternatywne wykorzystanie zasobów gdyby rozważany projekt nie został podjęty. W przypadku większość zasobów istnieje możliwość alternatywnego wykorzystania, (np. wynajęte, sprzedane, wykorzystane gdzie indziej w firmie itd.)

4. Należy uwzględniać w analizie projektu (w szacowaniu kosztu eksploatacji)

tzw. koszty ogólne projektu - rozważany projekt powinien być obciążony (jeśli jest możliwe ustalenie w jakim stopniu) kosztami ogólnymi firmy.

5. Należy prawidłowo oszacować kapitał obrotowy netto (KON)

(kapitał obrotowy netto = aktywa bieżące - pasywa bieżące)

• Zapotrzebowanie na KON zwykle zmienia się w trakcie eksploatacji projektu wraz ze zmianą poziomu aktywności gospodarczej firmy.

• O ile inwestowanie w aktywa trwale dokonuje się we wczesnym okresie (w pierwszych latach) trwania projektu i aktywa te są stopniowo amortyzowane, to KON jest periodycznie odnawiany i nie jest amortyzowany, stąd też zakłada się, że KON w końcu okresu obliczeniowego (w ostatnim roku) projektu inwestycyjnego powinien mieć wartość rezydualną (ta która zostaje) na poziomie wartości księgowej.

2. Zasada zgodności (consistance principle)

Strumienie pieniężne oraz stopy dyskontowe musza być dopasowane do poszczególnych uczestników (podmiotów /grup podmiotów) uczestniczących w finansowaniu projektu oraz do inflacji. Przepływy pieniężne mogą być szacowane z dwóch punktów wiedzenia:

1. Wszystkich podmiotów uczestniczących w finansowaniu projektów, tzn. akcjonariuszy
   i wierzycieli (finansowa efektywność projektu)

2. Tylko inwestorów angażujących kapitał akcyjny (efektywność kapitału akcyjnego).

Różnice w szacowaniu Cash Flow:

przepływy pieniężne uczestniczące w finansowaniu wszystkich projektów	przepływy pieniężne z punktu wiedzenia akcjonariuszy
Zysk przed opodatkowaniem i odsetkami * (1-T) = zysk netto + Amortyzacja i inne obciążenia nie będące wydatkami - wydatki kapitałowe - zmiany w kapitale obrotowym netto	Zysk po opodatkowaniu + Amortyzacja i inne obciążenie nie będące wydatkami - Dywidendy z akcji (uprzywilejowanych) - Wydatki kapitałowe - Zmiany w kapitale obrotowym netto + Dochody z udzielonych pożyczek + Dochody z akcji uprzywilejowanych

Gdy coś tam bazą jest WACC

Gdy mamy tylko przepływy dla akcjonariuszy to bazą jest (stopa dyskontowa oparta jest o) koszt kapitału własnego

Bariery informacyjne jeśli chodzi o inflację. Metoda wyliczania Irvinga Fishera - związek między stopą realną (bez inflacji) a stopą dyskontową.

Stopa nominalna

W warunkach bez inflacji

Gdzie:

Kz - pożyczony kapitał

Ko - wymagany zwrot za pożyczony kapitał

W warunkach inflacji:

Gdzie:

rinf - stopa inflacji

wyrażenie (1+ro)(1+rinf) można wyznaczyć (1+rm)

/tu gdzieś jest w tym wzorze poniżej jakiś błąd. Nie ma być chyba jakiegoś Ko/

Kz = Ko (1+rm)

Rn = ro + rinf +ro*rinf

gdy  r0  oraz  rinf są za niskie > rm = r0 + rinf 
  WZÓR DO UZUPEŁNIENIA!

ro =
1 + RM 
-1 = 
rm - rinf 
r0 = 
1 + r 
1 + r

Mówimy o projektach green field - budowanych od 0

Przepływy pieniężne w projektach odtworzeniowo - modernizacyjnych (?)

Dochody początkowe jak i wpływ wartości końcowej są wielkościami przypływów po opodatkowaniu dotyczącymi rozpatrywanego projektu inwestycyjnego

Szacowanie CF dla projektu zastępującego jest bardziej złożone gdyż należy określić przyrostowe wypływy oraz wpływy w stosunku do istniejącego wcześniej obiektu

Komponenty strumienia CF dla oceny projektu polegającego na wymianie obiektu

Nakłady inwestycyjne = (koszt nowych aktywów + kapitał obrotowy netto wymagany dla nowych aktywów) - (wartośc rezydualna po opodatkowaniu uzyskana ze starych aktywów + kapitał obrotowy netto wymagany dla stałych aktywów)

Operacyjne przepływy pieniężne 
  
= 
  
Operacyjne wpływy pieniężne 
  
- 
Operacyjne wpłaty pieniężne ze starych aktywów i gdyby nie zostały wymienione 
  
  
  
Końcowy przepływ pieniężny 
  
  = 
  
Wartość rezydualna nowych aktywów po opodatkowaniu 
+ 
Uzyskany kapitał obrotowy netto wymagany nowych aktywów 
  - 
Wartość rezydualna po opodatkowaniu uzyskana ze starych aktywów  gdyby nie zostały wymienione 
+ 
Odzyskany kapitał obrotowy netto stałych aktywów 
  

W analizie projektu zastępującego (kiedy zapada decyzja o likwidacji dotychczasowego projektu) należy oszacować ujemne konsekwencje wynikające z nieposiadania już tego obiektu w przyszłości.

Przepływy z perspektywy właścicieli (dostawców kapitału własnego)

Inwestycje początkowe (inicjujące)	Środki finansowe wniesione przez właścicieli firmy na finansowanie projektu
Operacyjne przepływy pieniężne	Zysk operacyjny po opodatkowaniu (-) wypłaty dywidend z tytułu akcji uprzywilejowanych (+) amortyzacja (+) inne obciążenia niepieniężne
Przepływy obejmujące likwidację (upłynnienie) i spłaty*	Wartość końcowa netto aktywów trwałych (+) wartość końcowa netto aktywów bieżących (-) spłata kredytu (d-t) (-) spłata kredytu długoterminowego (-) wykup akcji preferencyjnych (-) spłata kredytu na kapitał obrotowy (-) spłata kredytu handlowego i innych zobowiązań

*to są przepływy pieniężne inwestorom, wynikające z likwidacji aktywów projektu oraz spłaty zobowiązań. Właściciele są zainteresowani wartościami końcowymi projektu gdyż do nich należy wszystko to co pozostaje po spłacie zobowiązań

Przepływy pieniężne z perspektywy całkowitego finansowania (wszystkich kapitałów)

Inwestycje początkowe (inicjujące)	Wszystkie fundusze (źródła finansowania) zaangażowane w projekt Całkowite nakłady na projekt obejmujące + aktywa trwałe + kapitał obrotowy
Operacyjne przepływy pieniężne	Zysk operacyjny po opodatkowaniu (+) amortyzacji (+)inne obciążenia niepieniężne (+) oprocentowanie kredytów długoterminowych Stopa podatku dochodowego)
Przepływy pieniężne końcowe

Wykład 7. 03.01.2012r.

KRYTERIA FINANSOWEJ OCENY PROJEKTÓW INWESTYCYJNYCH

1. Metody dyskontowe

1. WARTOŚC BIEŻĄCA NETTO

Spr czy śą przepływy dodatnie.

• Dyskontujemy (prowadzamy do porównywalności) a później sumujemy

Dyskontujemy na pierwszy rok realizacji inwestycji

Tempo wzrostu zależy od roku i stopy zwrotu, asymptotycznie zmierza do „0”.

Maleje szybciej gdy jest większa stopadyskontowa

Dyskonto nie wynika z inflacji, tylko ze zmiany wartości pieniądza w czasie (nawet gdy inflacja = 0 to też dyskontujemy)

Gdzie

NPV - wartość bieżąca netto projektu

NCFt - przepływy pieniezne netto w kolejnych latach okresu obliczeniowego

1/(1+i)^t - współczynnik dyskontowy

t = 0,1,2,3….,n - kolejny rok okresu obliczeniowego

Metoda NPV (wartości zaktualizowanej netto)

NPV > 0 -> projek inwestycyjny generuje stopę zwrotu

Np. i=7% NPV+ (projekt nam daje wiecej niżi)

NPV = 0 NPV daje nam tyle co i

NPV- = daje nam mniej niż i

Przedsiębiorstwo realizujące projekty inwestycyjne o dodatnim NPV zwiększa swoją …

wskaźniki bazujące na NPV ->

1. Indeks rentowności (PI)

PV eks - suma zdyskontowanych wartości przepływów pieniężnych netto w okresie eksploatacji

PVI - suma zdyskontowanych wartości nakładów kapitałowych

PI to pewna miara zestandaryzowana - wartość w postaci ilorazu, pozwala porównywać projekty, dokonywać rankingu. (projekt może być lepszy z mniejszą stopą zwrotu gdy jest większy)

PI ma być większy od 1

Występuje w literaturze w dwóch formach

Suma korzyści do nakładów -> licznik musii być większy od mianownika

2. Wskaźnik wartości bieżącej netto

(ma być większy od 0)

PVeks - PVI = NPVt

PVR = (PVeks - PVI)/PVI

NPVR = PI - 1

Jeżeli PI >= 1 oraz NPVR > 0 -> projekt jest opłacalny

Wartość NPV można liczyć do całkowitego kapitału wtedy w przepływach pien nie uwzględnia się wpływów i wydatków związanych z pozyskaniem oraz obsługą kapitału obcego finansowanie projektu.

Podstawą do ustalenia stopy dyskontowej jest koszt kapitału

Jeżeli mamy tylko kapitał własny -> Podstawą do stopy dysk jest koszt kapitału własnego

Jeżeli jest mamy kapitał własny i obcy -> Podstawą do stopy dysk jest WACC

2. Wewnętrzna stopa zwrotu

Jeżeli stopa dyskontowa rośnie to NPV maleje

Tam gdzie się łączą jest IRR

Kiedyś liczenie IRR nie było takie łatwe, liczono metoda prób i błędów

Problemy ze stosowaniem IRR: nie można stosować gdy:

• CF ma charakter niekonwencjonalny - gdy CF kilkakrotnie zmienia znak z dodatniego na ujemny

3. Metoda PP (okres zwrotu)

Jest wiele metod obliczania stopy zwrotu.

Jeżeli nie znamy metodyki obliczania to nie

OKRES ZWROTU - to czas niezbędny do odzyskania nakładów na realizacje projekty z nadwyżek finansowych generowanych przez ten projekt.

Nadwyżki finansowe których oczekujemy w przyszłych latach i naprzyjmowane do kalkulacji PP obejmują

(są 2 możliwości:

• zysk netto + amortyzacji

- Kiedy liczymy okres zwrotu tylko kapitału własnego

• Zysk netto + amortyzacja + odsetki od długu zaciągniętego na sfinansowanie projektu

- dla okresu zwrotu kapitału własnego i obcego

Rożnie mogą być traktowane nakłady inwestycyjne :

• jako nakłady całkowite

• bez nakładów na zakup ziemi oraz bez początkowego kapitału obrotowego netto

(w momencie kiedy likwidujemy obiekt to te wielkości odzyskujemy).

Nie uwzględnia się okresu realizacji inwestycji

Obejmuje więc tylko czas od rozpoczęcia eksploatacji do zrównoważenia nakładów przez sumę nadwyżek finansowych.

Zależność miedzy okresem zwrotu a wewnętrzną stopą zwrotu.

Przykład - dwa projekty A i B

W przypadku gdy roczne przychody gotówkowe generowane przez projekt są stałe i będą występować w nieograniczonym okresie można przyjąć iż odwrotność okresu zwrotu odpowiada wewnętrznej stopie zwrotu tego projektu.

PB = 1/IRR

A: -10, 2, 3, 3, 3, 4, 9, -> w całości ten jest lepszy

B: -10, 6, 6, 6, 0, 0, 0, 0 do kreski ten jest lepszy

Należy patrzeć ”długo-perspektywicznie”

2. prosta stopa zwrotu - SRR

• prosta stopa zwrotu całkowitego kapitału (własnego i długu) - SRRc

Gdzie:

Zn - roczny zysk netto

O - roczne odsetki od długu

Kw - kapitał własny

D - dług

• prosta stopa zwrotu kapitału własnego (zakładowego) SRRw

• księgowa stopa zwrotu kapitału własnego (zakładowego - ARR)

W finansowaniu korporacji mamy sytuację jak w rodzinie, jak wydamy za dużo i braknie nam pieniędzy to „rodzice pomogą”

Gdy inwestycja się nie spłaca to z zysku całego przedsiębiorstwa można dołożyć (tj rodzice )

PROJECT FINANCE

W Project finance - służy finansowaniu duzych projektów kapitałochłonnych i infrastrukturalnych. Powołuje się dodatkową spółkę celową tylko do przeprowadzenia konkretnego projektu, nie wykonuje ona żadnego innego działania.

Te spółkę powołują sponsorzy / inwestorzy (wnoszą kapitał zakładowy)

Ta spółka pozyskuje cały kapitał na sfinansowanie dużego drogiego projektu z zewnątrz, głównie z kredytu bankowego (z konsorcjów bankowych)

Aby uzyskać taki kredyt - ta spółka musi prowadzić analizę projektu i wykazać, że ten projekt będzie generował taki CF który pozwoli na obsłużenie długu (spłata kredytu + odsetki ) i pozwoli zarobić inwestorom.

Kalkulacja finansowa ma tutaj trochę inne współczynniki:

Mierniki finansowej efektywności projektu

• stopy zwrotu uzyskiwane przez inwestorów

1. Wewnętrzna stopa zwrotu całkowitego kapitału

gdzie:

IRR - Wewnętrzna stopa zwrotu całkowitego zaangażowanego kapitału w projekt

P_i - przychody operacyjne w roku t

I_ci - wartość całkowitego zainwestowanego kapitału w roku t

K_i - koszty operacyjne w roku t

2. Wewnętrzna stopa zwrotu kapitału zakładowego (własnego)

gdzie:

IRR - Wewnętrzna stopa zwrotu kapitału zakładowego (własnego) zaangażowanego w projekt

I_zi - wartość zainwestowanego kapitału przez inwestorów (udziałowców) w roku t

D_i - dywidenda w roku t

D - inwestorzy zyją z dywidendy

Kaskada gotówkowa -> to tak jak na rzece, ale zamiast wody jest CF

1 próg = kredyt 2 = zobowiązania wobec państwa 3 = ochrona środowiska itp., a na końcu inwestorzy, ale ci inwestorzy jeżeli projektowi dobrze idzie to maja dużo pieniędzy, bo ponoszą ryzyko (dostaje premię za ryzyko)

Mierniki finansowej efektywności projektu

• Wskaźnik pokrycia obsługi zadłużenia

Roczny wskaźnik pokrycia obsługi zadłużenia (ang. Annual debt service cover ratio ADSCR)

gdzie :

CBDS - operacyjne przepływy pieniężne dostępne do obsługi zadłużenia

DSt - obsługa zadłużenia w roku i

Licznik musi być > mianownika

Są pewne normy dla tego wskaźnika (1,2 lub 1,3)

Jeżeli współczynnik jest mniejszy niż norma to nie możemy wypłacać dywidend

0

---