Kształtowanie siły mięśni posturalnych

I. Kompetencje

1. Kompetencje aksjologiczne

Kształtowanie wiadomości ucznia w celu utrwalenia nawyku prawidłowej postawy ciała szczególnie podczas siedzenia w ławce.

2. Kompetencje komunikatywne

Uczeń zna zestaw ćwiczeń wzmacniających mięśnie antygrawitacyjne

II. Część teoretyczna

1. Mięśnie antygrawitacyjne - grupa mięśni odpowiedzialnych za utrzymanie pozycji ciała, stabilizują kręgosłup.

Do mięśni antygrawitacyjnych kończyny dolnej należą głównie:

- mięsień czworogłowy uda. Spełnia podstawową rolę w utrzymaniu postawy stojącej i przy chodzie. Jest prostownikiem stawu kolanowego. Jego napięcie jest niezbędne do utrzymania pionowej postawy ciała

- mięsień trójgłowy łydki - jeden z najsilniejszych mięśni antygrawitacyjnych. Mięśnie podudzia i stopy przystosowały się do pracy statycznej podczas utrzymywania postawy stojącej i do pracy dynamicznej w chodzie. Mięsień trójgłowy łydki (tylna grupa) należy do najważniejszych mięśni antygrawitacyjnych podudzia - jest bardzo silnym zginaczem podeszwowym stopy (stanie na palcach, unoszenie pięty) i zgina staw kolanowy. Jego czynność w czasie chodu przejawia się w fazie odbicia stopy od podłoża

Mięśnie antygrawitacyjne tułowia i ich znaczenie

Z przodu:

-Mięśnie szyi

-Mięśnie brzucha

Z tyłu :

-Prostownik grzbietu

2. Ćwiczenia antygrawitacyjne polegają na utrzymaniu skorygowanego kręgosłupa i głowy w warunkach zastosowania bezpośrednio lub pośrednio dodatkowego obciążenia (antygrawitacyjny korektor postawy)

3. Prawidłowa postawa ciała - taki układ poszczególnych odcinków ciała nie dotkniętych zmianami, który zapewnia optymalne zrównoważenie i stabilność ciała, wymaga minimalnego wysiłku mięśniowego, zapewnia dużą wydolność statyczno-dynamiczną oraz stwarza warunki właściwego ułożenia i działania narządów wewnętrznych.

Poprawna postawa ciała jest warunkiem prawidłowego rozwoju fizycznego i psychicznego.

Prawidłowa postawa ciała jest różna w zależności od wieku:

Prawidłowa postawa ciała małego dziecka charakteryzuje się:

- niewystawaniem barków do przodu,

- ustawieniem tyłu głowy i pleców w jednej linii,

- wypukłym brzuchem,

- nieznaczną lordozą lędźwiową,

- całym tułowiem pochylonym do przodu,

- lekkim zgięciem stawów biodrowych i kolanowych,

- płaskostopiem do 4-5 roku życia,

- do około 3 roku życia szpotawością kolan, która około 4 roku życia przechodzi w fizjologiczną koślawość

Prawidłowa postawa dziecka w wieku szkolnym charakteryzuje się:

- nieco spłaszczoną klatką piersiową, przez co wyraźniejsze staje się zaokrąglenie barków,

- nieco mniej wypukłym brzuchem,

- wyraźniejszą lordozą lędźwiową,

- prostymi kończynami dolnymi,

- nieco mniejszym zgięciem stawów biodrowych i kolanowych,

- zanikiem płaskostopia.

Prawidłowa postawa ciała w wieku dorastania charakteryzuje się:

- wyprostowaną postawą ciała,

- zmniejszeniem wystawania brzucha,

- zanikiem zgięcia stawów biodrowych i kolanowych.

Prawidłowa postawa ciała osoby dorosłej charakteryzuje się:

- nieznacznie wysuniętą do przodu głową,

- płaskim brzuchem, cofniętym w stosunku do klatki piersiowej,

- wygięciem kręgosłupa w kształcie litery S w płaszczyźnie strzałkowej.

.

Dużą rolę gra również ustawienie miednicy, ponieważ na niej opiera się kręgosłup i zmiany jej ustawienia powodują zaburzenia w ustawieniu kręgosłupa. Zwiększenie przodopochylenia miednicy powoduje zwiększenie nachylenia kości krzyżowej i pogłębienie lordozy lędźwiowej. Zmniejszenie pochylenia miednicy do przodu powoduje natomiast bardziej pionowe ustawienie kości krzyżowej i zmniejszenie lordozy lędźwiowej. Przodopochylenie miednicy można mierzyć dwoma sposobami:

mierząc kąt między linią poziomą, a płaszczyzną wchodu miednicy mniejszej (linia łącząca górny brzeg spojenia łonowego i przednią krawędź krążka międzykręgowego, pomiędzy trzonem L5 a kością krzyżową) - powinien wynosić 50-55° u mężczyzn, a u kobiet 55-60°;

mierząc kąt za pomocą specjalnego cyrkla (inkliniometr), biorąc pod uwagę płaszczyznę przechodzącą przez kolec biodrowy tylny górny i górny brzeg spojenia łonowego w stosunku do poziomu - kąt ten powinien wynosić około 31° u mężczyzn i 28° u kobiet (u dzieci jest mniejszy).

Stopień przodopochylenia miednicy zależy przede wszystkim od ustawienia w stawach biodrowych, które stabilizowane jest przez układ więzadłowo-torebkowy i mięśniowy. Przykurcze w stawach biodrowych powodują zwiększenie pochylenia miednicy do przodu.

. 

III. Część praktyczna

Rodzaje zadań	Treść - opis ćwiczeń	Czas, liczba powtórzeń	Uwagi organizacyjno - metodyczne
1. Część wstępna 11`
Przygotowanie do zajęć	Zbiórka, powianie, podanie tematu lekcji	1'	Ustawienie w szeregu
Zabawa ożywiająca	Zoo Ćwiczący maszerują po sali w rozsypce. Na hasło prowadzącego muszą przyjąć określoną pozycję: Foka - leżenie przodem, kkg wyprostowane w st. łokciowych, dłonie oparte o podłoże, głowa patrzy przed siebie, kkd wyprostowane Ważka - leżenie tyłem, kkg odwiedzione pod kątem 90 st, w pł. czołowej i zgięte w st. łokciowych, dłonie zwrócone do góry, kkd zgięte w st. biodrowych i kolanowych, stopy oparte o podłoże Pies - klęk podparty, kkg zgięte w st. łokciowych pod kątem 90 st., dłonie oparte o podłoże, palce zwrócone do siebie, głowa w pozycji pośredniej Paw - pozycja stojąca, dłonie złączone na pośladkach, głowa patrzy przed siebie, stopy złączone.	3'	Utrwalenie pozycji skorygowanej. W pozycji „pies” zwrócić uwagę, aby łopatki nie były złączone
		„Spłoszone wróbelki”, Na sali w wyznaczonym miejscu - "gnieździe" - uczestnicy zabawy jako "wróbelki" siedzą w siadzie klęcznym w pozycji skorygowanej ze "skrzydełkami", trzymają szarfę za plecami. Na hasło prowadzącego - "wróbelki fruwają" - dzieci w wstają, wychodzą z "gniazda" i biegają po sali we wspięciu na palcach, wykonując rękoma odrzuty "skrzydełek" w tył, jak wróbelki machające skrzydełkami. Na hasło - "uwaga jastrząb"- "wróbelki" wracają do "gniazda", gdzie siadają w siadzie klęcznym w pozycji skorygowanej ze "skrzydełkami".	3'	Utrwalenie nawyku pozycji skorygowanej w siadzie, wzmocnienie mięśni ściągających łopatki, rozciąganie mm. piersiowych.
		„Zdmuchnij świeczkę”. Siad klęczny ze „skrzydełkami”, dłonie zaciśnięte, jeden palec wyprostowany i skierowany do góry jest „zapaloną świeczką”. Na sygnał dzieci obracają głowę w lewo i „zdmuchują” lewą „świeczkę”. następnie skręcają głowę w prawo i zdmuchują prawą „świeczkę”. Na hasło „zapal świeczkę” dzieci prostują po jednym palcu każdej dłoni.	2'	Utrwalenie prawidłowej postawy. Wdech nosem, wydech ustami.
		„Kot jest-kota nie ma” - uczestnicy zabawy swobodnie biegają na czworakach. Na zapowiedź prowadzącego „kot jest” - dzieci naśladują myszki, chowając się przed kotem do norki, przyjmując pozycję niską Klappa. Na zapowiedź „kota nie ma” - dzieci wychodzą biegać dalej.	2'	Zwrócenie uwagi na bezpieczne poruszanie się biegających myszek.
2. Część główna (2 część)
Utrwalenie nawyku pozycji	Zabawa „Wyścig w ślizgach na kocykach” - grupa podzielona na dwie drużyny. Zawodnicy ustawieni w siadzie klęcznym na kocykach (pozycja niska Klappa) z dłońmi ułożonymi do środka. Na sygnał startera pierwsza osoba z grupy wykonuje ślizgi na kocyku do stojaka, omija go i wraca ślizgiem do swojej grupy. Po powrocie zajmuje miejsce w siadzie klęcznym na końcu rzędu i trzyma laskę gimnastyczną za szczycie kifozy piersiowej (z łokciami rozstawionymi szeroko)	1x	Drużyny ustawione w określonej pozycji w rzędzie przed linią startu - mety. Z boku przy każdej drużynie leżą laski gimnastyczne.
Utrwalenie nawyku pozycji skorygowanej w siadzie. Rozciąganie mm piersiowych. Wzmacnianie mm prostownika grzbietu odcinka piersiowego.	Zabawa „Kto dalej rzuci” - grupa podzielona na dwie drużyny. W Sali wyznacza się linię rzutów, od której w odległości 2-3m wyznacza się 5 linii punktowych oddalonych od siebie co 0,5m. Na liniach za zaznaczone punkty od 1 do 5 (począwszy od linii rzutów). Zawodnicy zajmują miejsca w drużynach przed linią rzutów w siadzie skrzyżnym, w pozycji skorygowanej. Pierwsi zawodnicy drużyn z miłkami siadają w siadzie ugiętym, tyłem do linii rzutów. Na sygnał prowadzącego zawodnicy wykonują rzut piłką do tyłu nad głową tak aby piłka upadła jak najdalej. Zawodnik zdobywa tyle punktów, ile jest zaznaczonych na polu, którym upadła piłka. Kolejno na sygnał prowadzącego zadanie wykonują pozostali zawodnicy. Wygrywa drużyna, której zawodnicy zdobędą więcej punktów.	1x	Do każdej z drużyn przydzieleni są sędziowie (po jednym dla każdej), którzy zaliczają poprawne rzuty i sumują uzyskane punkty. Rzut wykonany bez wyprostu T jest nieważny. Zwrócenie uwagi na ścisłe przestrzeganie przebiegu zabawy ze względu na bezpieczeństwo.
3. Część końcowa 3'
Ćwiczenie oddechowe.	PW: siad prosty z ugiętymi kkd w stawach kolanowych tyłem do drabinek, RR wzdłuż T. Ruch: wznos RR bokiem w górę w skos z uwypukleniem klatki piersiowej - wdech, opust RR bokiem w dół - wydech.	2'	Zwrócenie uwagi na prawidłowy rytm wdechu i wydechu
Czynności organizacyjno - porządkowe.	Podsumowanie zajęć. Przypomnienie o utrwalaniu pozycji skorygowanej w siadzie po zajęciach (na innych lekcjach, w domu podczas odrabiania lekcji, oglądania telewizji, spożywania posiłków itd.). Pożegnanie	1'	Luźna rozmowa. Zalecenia domowe

IV Literatura:

1. Stanisław Tuzinek: Zarys metodyki postępowania korekcyjnego. Radom: Politechnika Radomska im. Kazimierza Pułaskiego, 2000. ISSN 0860-9241

2. J. Czandera-Miedziejko Program gimnastyki korekcyjno - kompensacyjnej dla I etapu edukacji, klasy I-III wyd. Korepetytor, Płock 2002
   

3. A. Romanowska Gimnastyka korekcyjno - kompensacyjna. Konspekty zajęć, wyd. Korepetytor, Płock 2002
   

4. Program gimnastyki korekcyjno - kompensacyjnej, klasy I-III. Cwicz razem z nami, wyd. BK, Wrocław 2005

1

---