WSTĘP

Przepisy bhp stanowią bardzo obszerny i zróżnicowany dział prawa pracy. Ich specyficzną cechą jest wkraczanie w problematykę techniczną i organizacyjną, a więc nadawanie zasadą technicznym i organizacji pracy rangi prawa, którego przestrzeganie może być egzekwowane środkami przymusu państwowego.

Obiekty budowlane, w których znajdują się pomieszczenia pracy, powinny spełniać wymagania dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy. P5rzebudowa obiektu budowlanego, w którym znajdują się pomieszczenia pracy powinna uwzględniać poprawę warunków bhp.

W szczególności budynki i pomieszczenia pracy które się w nich znajdują powinny być tak projektowane i budowane aby zapewniały ;

• Bezpieczeństwo budowy i użytkowania, bezpieczeństwo pożarowe oraz niezbędne warunki zdrowotne

• Układ funkcjonalny dostosowany do przeznaczenia budynku

• Ochronę środowiska

• Ochronę pomieszczeń i otaczającej przestrzeni przed czynnikami uciążliwymi

• Ochronę sąsiedztwa budynku

III. POMIESZCZENIA PRACY

3.1. POMIESZCZENIA PRACY - POJĘCIE, PODZIAŁ

• Pomieszczenia pracy - są to pomieszczenia przeznaczone na pobyt pracowników w których wykonywana jest praca.

• Pomieszczenia pracy stałej -jeżeli łączny czas przebywania tego samego pracownika w pomieszczeniu w ciągu jednej doby trwa dłużej niż 4 godziny.

• Pomieszczenia pracy czasowej -jeżeli łączny czas przebywania tego samego pracownika w pomieszczeniu w ciągu jednej doby trwa od 2 do 4 godzin.

• Stanowisko pracy - rozumie się przez to przestrzeń pracy, wraz z wyposażeniem w środki i przedmioty pracy, w której pracownik łub zespól pracowników wykonuje prace.

• Środowisko pracy - rozumie się przez to warunki środowiska materialnego (określonymi czynnikami fizycznymi, chemicznymi i biologicznymi), w których odbywa się proces pracy.

3.2. OŚWIETLENIE POMIESZCZEŃ PRACY

Oświetlenie występujące na stanowisku pracy dzieli się na oświetlenie:

• naturalne ( dzienne )

• sztuczne (elektryczne)

Najlepszym oświetleniem dla człowieka jest oświetlenie naturalne, jednak zawsze musi być ono wspomagane przez oświetlenie sztuczne ( w ciągu dnia, o zmierzchu, w nocy).

W pomieszczeniach pracy stałej należy zapewnić oświetlenie dzienne. Możliwe jest również oświetlenie pomieszczeń przeznaczonych na pobyt ludzi wyłącznie światłem sztucznym, ieżeli:

• oświetlenie światłem dziennym jest niemożliwe, lub nie wskazane z< względu na technologię produkcji

• jest ono uzasadnione celowością funkcjonalną, zlokalizowaniem teg( pomieszczenia w obiekcie podziemnym, lub części budynku pozbawione oświetlenia naturalnego

• pracodawca uzyskał zgodę właściwego państwowego inspektora sanitarneg< wydaną w porozumieniu z okręgowym inspektem pacy

3.2.1. OŚWIETLENIE NATUALNE

Pomieszczenia pracy mogą być oświetlone światłem dziennym przez :

• świetliki dachowe (oświetlenie górne)

• okna umieszczone w ścianach bocznych pomieszczeń (oświetlenie boczne)

• świetliki dachowe i okna ( oświetlenie mieszane )

Najlepszym oświetleniem naturalnym jest oświetlenie górne, gdyż zapewnij równomierne oświetlenie całej powierzchni pomieszczenia.

W pomieszczeniach przeznaczonych na pobyt ludzi stosunek powierzchni okien, liczonej w świetle ościeżnic, do powierzchni podłogi powinien wynosić co najmniej 1:8. Natomiast w innym pomieszczeniu, w którym oświetlenie naturalne jest wymagane ze względu na przeznaczenie - powinien on wynosić co najmniej 1:12. Okna lub świetliki powinny być przystosowane do całkowitego łub częściowego otwierania. Należy wówczas zapewnić łatwość ich otwierania z poziomu podłogi oraz ustawienia { zablokowania) części otwieranych w pożądanym położeniu. Okna w budynku powyżej drugiej kondygnacji, a także okna na niższych kondygnacjach wychodzące na chodniki lub przejścia dla pieszych, nie mogą mieć skrzydeł otwieranych na zewnątrz. Przeszklenie okien połaciowych, których krawędź jest usytuowana na wysokości ponad 3 m nad poziomem podłogi, a także świetlików, powinno być wykonane za szkła lub innego materiału o podwyższonej wytrzymałości na uderzenie. Okna w budynku na kondygnacjach powyżej 55 m nad terenem powinny mieć zabezpieczenia uniemożliwiające ich otwarcie przez osoby do tego niepowołane (np. przez zainstalowanie w nich zamków otwieranych specjalnymi kluczami). Okna i świetliki powinny być wyposażone w odpowiednie urządzenia eliminujące nadmierne operowanie promieni słonecznych padających na stanowiska pracy ( np. zasłony, żaluzje, rolety). W pomieszczeniach pracy gdzie występuje duża wilgotność powietrza świetliki i okna powinny być wykonane w sposób zabezpieczający przed skraplaniem się w nich pary wodnej. Do mycia okien i świetlików powinien być zapewniony

dogodny i bezpieczny dostęp. Szyby w oknach powinny być utrzymane w czystości i powinny przepuszczać dostateczną ilość światła.

Natężenie oświetlenia dziennego na poszczególnych stanowiskach pracy powinno być dostosowane do rodzaju wykonywanej pracy oraz wymaganej przy nich dokładności. Średnie wartości natężenia oświetlenia na sąsiaduj ącycł płaszczyznach roboczych o różnych funkcjach łub na płaszczyźnie roboczej, w stosunku do pozostałej, nieroboczej części pomieszczenia albo w sąsiadującycł pomieszczeniach nie powinny przekraczać stosunku 5 do i i.

3.2.2. OŚWIETLENIE SZTUCZNE

Niezależnie od oświetlenia dziennego w pomieszczeniach pracy należy zapewnić oświetlenie elektryczne. Prawidłowe oświetlenie sztuczne wymaga w szczególności właściwego doboru lamp i opraw oraz odpowiedniej ich liczby, mocy, rozmieszczenia i wysokości zawieszania tak aby :

• uzyskać dostateczne natężenie oświetlenia

• zachować równomierność oświetlenia w różnych miejscach i czasie

• źródła światła nie oślepiały ( należy ograniczyć olśnienie)

• cienie nie utrudniały widoczności

« barwa światła i stopień zniekształcenia barw był odpowiedni

• uzyskać pożądany rozkład luminacji

• uzyskać odpowiedni stopień zabezpieczenia opraw przed oddziaływaniem środowiska

Rodzaje oświetlenia sztucznego:

W zależności od przeznaczenia oświetlenie sztuczne dziel się na: 1) oświetlenie podstawowe:

* ogólne -jest to oświetlenie przestrzeni bez uwzględniania szczególnych
wymagań dotyczących niektórych jej części ( zalecane jest stosowanie
oświetlenia ogólnego poniżej 200 lx )

• miejscowe - jest to oświetlenie niektórych części przestrzeni (np. miejsc
prac z uwzględnieniem szczególnych potrzeb oświetleniowych w celu
zwiększenia natężenia oświetlenia ^

• złożone -jest to oświetlenie składające się z oświetlenia ogólnego i
oświetlenia miejscowego

W pomieszczeniach pracy stosuje się w zasadzie oświetlenie ogólne i złożone. Zalecane jest stosowanie oświetlenia ogólnego łub złożonego w zakresie od 200 lx do 750 lx, a samego złożonego powyżej 750 lx

2) oświetlenie awaryjne:

• bezpieczeństwa -jest to rodzaj oświetlenia awaryjnego umożliwiający bezpieczne dokończenie, a w niektórych przypadkach kontynuację wykonywanych czynności

• ewakuacyjne -jest to rodzaj oświetlenia awaryjnego umożliwiający łatwe i pewne wyjście z budynku w czasie zaniku oświetlenia podstawowego

Oświetlenie awaryjne stosowane jest w pomieszczeniach i miejscach pacy, w których w razie awarii oświetlenia podstawowego mogą wystąpić zagrożenia dk zdrowia lub życia pracowników.

Ograniczenie olśnienia

Olśnienie to uczucie niewygody widzenia lub zmniejszenia zdolności rozpoznawania przedmiotów, w skutek niesprzyjającego rozkładu luminacji, jej zbyt dużej wartości czy nadmiernego kontrastu w przestrzeni lub czasie. Ograniczenie olśnienia jest jednym z warunków prawidłowego oświetlenia.

Z punktu widzenia występujących skutków wyróżnia się olśnienie:

• przykre - wywołujące uczucie przykrości

• przeszkadzające - zmniejsza zdolność widzenia

• oślepiające- uniemożliwiające widzenie

Z punktu widzenia warunków powstawania wyróżnia się olśnienie:

• bezpośrednie - olśniewające źródło występuje w tym samym lub prawie tym samym kierunku co przedmiot obserwowany

• pośrednie - olśniewające źródło występuje poza kierunkiem obserwacji

• odbiciowe - nadmiernie jaskrawe, odbite obrazy źródła występują w tym samym kierunku co przedmiot obserwowany.

Ograniczenie olśnienia bezpośredniego łub pośredniego następuje poprzez ograniczenia luminacji źródeł światła (opraw oświetleniowych). Ograniczenie luminacji można uzyskać przez osłonięcie źródeł światła materiałem przeświecalnym (kloszem mlecznym), lub materiałem nie przeświecalnym (odbłyśnikiem).

3.3. OGRZEWANIE POMIESZCZEŃ PRACY

Budynek, który ze względu na swoje przeznaczenie wymaga ogrzewania, powinien być wyposażony w instalację centralnego ogrzewania lub inne rodzaje instalacji albo urządzeń ogrzewczych, nie będących piecami lub trzonami kuchennymi.

Dopuszcza się stosowanie pieców i trzonów kuchennych na paliwo stałe w budynkach o wysokości do 3 kondygnacji włącznie, jeżeli nie jest to sprzeczne i ustaleniami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, przy czym vs budynkach zakładów opieki zdrowotnej, opieki społecznej, przeznaczonych dla dzieci i młodzieży, lokalach gastronomicznych oraz pomieszczeniach przeznaczonych do produkcji żywności i środków farmaceutycznych - pod warunkiem uzyskania zgody państwowego wojewódzkiego inspektora sanitarnego.

Urządzenia do ogrzewania instalowane w budynkach powinny mieć wysoką sprawność energetyczną potwierdzoną atestem przyznanym na podstawie przepisów szczególnych.

Instalacje i urządzenia do ogrzewania budynku powinny umożliwiać dotrzymywanie w poszczególnych pomieszczeniach temperatury obliczeniowej, przy obliczeniowych warunkach zapotrzebowania ciepła.

Instalacje i urządzenia powinny być zaopatrzone w urządzenia do regulacji dopływu ciepła do poszczególnych pomieszczeń.

W budynku zasilanym z sieci scentralizowanego zaopatrzenia w ciepło oraz v budynku z własnymi (indywidualnymi) źródłami ciepła na paliwo płynne,

gazowe lub energię elektryczną urządzenia do regulacji, powinny być sterowani automatycznie.

W budynku użyteczności publicznej, zasilanym z sieci centralnego zaopatrzenia w ciepło, urządzenia do regulacji dopływu ciepła do instalacji budynku powinny działać odpowiednio do zmian zewnętrznych warunków klimatycznych. Regulacja dopływu ciepła do poszczególnych pomieszczeń powinna działać w zależności od zmian temperatury wewnętrznej w pomieszczeniach.

Urządzenia, powinny umożliwiać użytkownikom uzyskanie w pomieszczeniach temperatury niższej od obliczeniowej. W budynku, którego przeznaczenie wiąże się z okresowymi przerwami w jego użytkowaniu w sezonie grzewczym, instalacje ogrzewcze powinny być zaopatrzone w urządzenia pozwalające na ograniczenie dopływu ciepła w czasie tych przerw.

Poszczególne części instalacji centralnego ogrzewania powinny być wyposażone w zawory umożliwiające zamknięcie dopływu ciepła do nich i opróżnienie z czynnika grzejnego bez konieczności przerywania działania pozostałej części instalacji.

Instalacje centralnego ogrzewania powinny być zaopatrzone w odpowiednią aparaturę kontrolną i pomiarową zapewniającą sprawne i bezpieczne ich użytkowanie.

Instalacje centralnego ogrzewania w budynku przyłączonym do sieci scentralizowanego zaopatrzenia w ciepło powinny być wyposażone w liczniki do pomiaru ilości ciepła dostarczanego do instalacji odbiorczej budynku .

Jeżeli zapotrzebowanie na ciepło lub sposób użytkowania poszczególnych części budynku są wyraźnie zróżnicowane, instalacja centralnego ogrzewania powinna być odpowiednio podzielona na niezależne gałęzie (obiegi).

Obudowa pionów instalacji centralnego ogrzewania powinna umożliwiać wymianę instalacji, bez naruszania konstrukcji budynku.

Urządzenia wodnych instalacji grzewczych, narażonych na intensywny dopływ powietrza zewnętrznego w zimie, powinny być chronione przed zamarzaniem i mieć, w miejscach tego wymagających, izolację termiczną zabezpieczającą przed nadmiernymi stratami ciepła.

3.4. WENTYLACJA POMIESZCZEŃ PRACY

Wszystkie pomieszczenia pracy i ich wyposażenie musza zapewniać pracownikom bezpieczne i higieniczne warunki pracy. Powinny być one miedza innymi zabezpieczone przed niekontrolowana emisja ciepła oraz przed napływem chłodnego powietrza z zewnątrz. W pomieszczeniach zakładów pacy powinna być zapewniona wymiana powietrza wynikająca z ich potrzeb

funkcjonalnych i użytkowych, dostosowana do bilansu ciepła, wilgotności oraz występujących w nich zanieczyszczeniach stałych i gazowych.

3L4.Ł WENTYLACJA NATURALNA

Wentylacja pomieszczeń może następować w sposób naturalny. Dzięki różnicy temperatury, a wiec i gęstości powietrza wewnątrz i na zewnątrz budynku oraz dzięki działaniu wiatru powietrze dostaje się do budynku przez nieszczelności w oknach i drzwiach lub przez specjalne nawiewniki a wydostaje się przez kratki i kanały wentylacyjne. Skuteczność wentylacji naturalnej zależy od warunków atmosferycznych (głównie temperatury zewnętrznej powietrza oraz od kierunku wiatru )i w związku z tym zmienia się w ciągu roku.

Podział wentylacji naturalnej:

• wentylacja grawitacyjna - czyli wymiana powietrza spowodowana różnicą temperatur wewnątrz i na zewnątrz pomieszczenia.

• aeracja - czyli wymiana powietrza spowodowana różnicą ciśnień powietrza (wywołana działaniem wiatru) wewnątrz i na zewnątrz pomieszczenia.

3.42. WENTYLACJA MECHANICZNA

Wentylacja może także działać w sposób mechaniczny. Wymiana powietrza jest wtedy niezależna od jakichkolwiek wpływów atmosferycznych. Wymuszony przepływ powietrza wynika z zastosowania wentylatora lub innegc urządzenia mechanicznego.

Podział wentylacji mechanicznej:

• ogólna - czyli zapewniająca równomierną wymianę powietrza w całym pomieszczeniu

• miejscowa - przeciwdziałająca zanieczyszczeniu powietrza w miejscu i ego wydzielania.

4.3. WENTYLACJA NAWIEWNA

Wentylacja nawiewna powinna być skonstruowana w taki sposób aby :

• powietrze doprowadzane za jej pomocą do pomieszczeń pracy z zewnątrz było oczyszczone z pyłów i substancji szkodliwych dla zdrowia

• strumień powietrza pochodzący z jej urządzeń nie był bezpośrednio skierowany na dane stanowiska pracy

• maksymalna temperatura nawiewanego powietrza przy jego nawiewie na wysokości nie mniejszej niż 3,5 m od poziomu podłogi stanowiska pracy, nie przekroczyła 70°C i 45°C w pozostałych przypadkach

WYMAGANIA ELEMENTÓW KONSTUKCYJNYCH W

POMIESZCZENIACH PRACY

4.1. ŚCIANY, STROPY I DACHY POMIESZCZEŃ PRACY

Ściany, stropy i dachy budynków powinny szczelnie ochraniać pracowników od chłodu, gorąca, wiatru i opadów atmosferycznych, chyba że rodzaj produkcji na to nie pozwala. Powinny być również zabezpieczone przed niszczącym działaniem czynników związanych z wykonywanymi pracami (np. przed działaniem substancji chemicznych stosowanych w pomieszczeniach).

Ściany powinny spełniać wymagana w zakresie izolacyjności cieplnej i akustycznej, a także (w razie potrzeby gazoszczelności oaz powinny być dostosowane do warunków otoczenia i użytkowania budynku (np. jeśli budyneŁ zakładu znajduje się w sąsiedztwie budynków mieszkalnych)

W budynkach, w których ze względu na rodzaj wykonywanych prac lub znajdujących się tam urządzeń może grozić niebezpieczeństwo pożaru lub wybuchu, stropy, ściany i dachy należy wykonywać zgodnie z wymaganiami określonymi dla tego rodzaju zagrożeń w przepisach techniczno - budowlanych.

Obciążenie stropów nie może przekraczać ich wytrzymałości. W pomieszczeniach magazynowych oraz na dogach znajdujących się w obiektach budowlanych należy umieścić informację o dopuszczalnym obciążeniu stropów.

Na dachy o spadku ponad 25 % oraz na dachu pokrytym materiałami łamliwymi ( kruchymi) powinny być wykonane stałe dojścia z nawierzchnią zapobiegającą poślizgowi do kominów i innych podobnych miejsc. Na dachu o spadku ponad 100 % powinny być zamocowane stałe uchwyty do mocowania linek bezpieczeństwa lub bariery ochronne nad dolną krawędzią dachu.

4.2. PODŁOGI W POMIESZCZENIACH PRACY

Podłogi w pomieszczeniach pracy powinny być stabilne (nie mogą się ruszać) równe, wykonane z materiału nie wytwarzającego pyłu, odporne na ścieranie oraz nacisk, a także powinny być przystosowane do łatwego utrzymania czystości. Podłogi nie mogą być śliskie, a materiał, z jakiego są wykonane, powinien być złym przewodnikiem ciepła (np. tworzywo sztuczne).

W przypadku podłogi z materiału nie będącego złym przewodnikiem ciepła albo gdy przy pracy występuje zamoczenie podłogi należy w przejściach oraz w miejscach do stania i siedzenia ułożyć podesty izolujące od zimna i wilgoci lub zastosować inne środki izolujące (np. odpowiednie obuwie).

Podesty powinny być stabilne, wytrzymałe na przewidywane obciążenia, zabezpieczające przed poślizgiem i potknięciem oraz łatwe do utrzymania w czystości.

Podłoga narażona - w związku z wykonywaną pracą- na zamoczenie, powinna być wykonana z materiału nie nasiąkliwego, z odpowiednim spadkiem w kierunku kanałów odpływowych.

W pomieszczeniach, w których ze względu na rodzaj wykonywanych prac może zachodzić niebezpieczeństwo zapalenia się podłogi, należy ją wykonać z materiału niepalnego lub ognioodpornego. Natomiast tam, gdzie w wyniku uderzenia w podłogę może zachodzić niebezpieczeństwo wybuchu od powstających iskier - należy ją wykonać z materiału nie powodującego iskrzenia i nie gromadzącego ładunków elektrostatycznych (np. aluminium, żeliwo).

4.3. POWIERZCHNIA I WYSOKOŚĆ POMIESZCZEŃ PRACY

Powierzchnia i wysokość pomieszczeń pracy powinny spełniać wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy, z uwzględnieniem rodzaju wykonywanej pracy, stosowanych technologii oraz czasu przebywania pracowników w tych pomieszczeniach, wymiary wolnej powierzchni (tzn. nie zajętej przez żadne urządzenia) stanowiska pracy, powinny zapewniać pracownikom pełną swobodę ruchu, wystarczającą do wykonania powierzchniowej pracy w sposób bezpieczny oraz możliwie najbardziej efektowny. Na stanowisku pracy - w zależności od rodzaju, czy też technologii na nim wykonywanej - muszą znajdować się urządzenia pomocnicze przeznaczone na składowanie materiałów, wyrobów, przyrządów, narzędzi i odpadów.

Dla stworzenia warunków do bezpiecznego wykonywania pracy, niejednokrotnie nie wystarczy zapewnienie wymaganej wolnej powierzchni podłogi czy objętości pomieszczenia. Istotne są tu ich wymiary i kształt. Ustalając je, trzeba brać pod uwagę możliwe zagrożenia i uciążliwości pochodzące nie tylko ze stanowiska, na którym pracownik jest zatrudniony, ale również z otoczenia tego stanowiska, którymi mogą być przykładowo stanowiska sąsiednie.

Na każdego spośród pracowników jednocześnie zatrudnionych w pomieszczeniu pracy stałej powinno przypadać, co najmniej 13 m³ wolnej objętości pomieszczenia oraz 2 m² wolnej powierzchni podłogi (niezajętej prze; urządzenia techniczne, sprzęt)

Wysokość pomieszczeń pracy stałej, w których nie występują czynniki szkodliwe dla zdrowia, nie powinna być mniejsza niż :

• 3 m

-jeżeli przebywają w nich więcej niż 4 osoby

• 2,5 m :

-jeżeli przebywa w nich nie więcej niż 4 pracowników i na każdego z nich przypada co najmniej 15 m³ wolnej objętości pomieszczenia

- w pomieszczeniu usługowym lub produkcyjnym drobnej wytwórczości mieszczącym się w budynku mieszkalnym, jeżeli przy wykonywanych pracach nie występują pyły lub substancje szkodliwe dla zdrowia, hałas nie przekracza dopuszczalnych wartości poziomu dźwięku w budynkach mieszkalnych, a na każdego pracownika przypada co najmniej 15 m wolnej objętości pomieszczenia

• 2,2 m - w dyżurkach, portierniach, kantorach, koskach ulicznych,
usytuowanych w halach dworcowych, fabrycznych, wystawowych i
handlowych, a także w pomieszczeniu usytuowanym na antresoli otwartej
do większego pomieszczenia.

W pomieszczeniach pracy stałej, w których występują czynniki szkodliwe dla zdrowia, powinny mieć wysokość nie mniejszą niż 3,3 m. Wysokość pomieszczeń, w których występują czynniki szkodliwe dla zdrowia, oraz pomieszczeń, w których nie występują takie czynniki, może być obniżona w stosunku do wymaganej wysokości w przypadku zastosowania klimatyzacji ora; po uzyskaniu zgody właściwego terytorialnie państwowego wojewódzkiego inspektora sanitarnego.

Wysokość pomieszczeń pracy czasowej nie może być mniejsza niż :

• 2,2 m w świetle Jeżeli w pomieszczeniu nie występują czynniki szkodliwe dla zdrowia

• 2,5 m w świetle, jeżeli w pomieszczeniu prowadzone są prace mogące powodować występowanie czynników szkodliwych dla zdrowia.

4.4. DRZWI W POMIESZCZENIACH PRACY

Wymiary otworów drzwiowych z każdym pomieszczeniu pracy powinny być odpowiednie do liczby pracowników korzystających z nich oraz do rodzaju wielkości stosowanych urządzeń transportowych i orzemieszczanych ładunków.

Drzwi powinny przede wszystkim spełniać następujące wymagania :

• sposób otwierana drzwi z pomieszczeń pracy i z pomieszczeń higieniczne sanitarnych powinien być zgodny z wymaganiami przepisów techniczno -budowlanych oraz dotyczących ochrony przeciwpożarowej

• drzwi rozsuwane powinny być wyposażone w urządzenia zapobiegające ich wypadnięciu z prowadnic

• wahadłowe drzwi i bramy powinny być przezroczyste lub mieć przezroczyste panele

• drzwi bramy otwierające się od góry powinny być wyposażone w urządzenia zapobiegające ich przypadkowemu opadaniu

• drzwi i bramy zamykane mechanicznie powinny tak funkcjonować aby nie stwarzały zagrożenia urazu (np. na skutek przygniecenia 0

• skrzydła drzwiowe wykonane z przezroczystych tafli powinny być oznakowane w sposób widoczny i wykonane z materiału zapewniającego bezpieczeństwo użytkowników w razie stłuczenia

• wrota bram powinny być wyposażone w urządzenia zapobiegające ich przypadkowemu zamknięciu

• drzwi w strefie zagrożenia wybuchem przy ich otwieraniu i zamykaniu, nie mogą wytwarzać iskier

Pomiędzy pomieszczeniami nie powinno być progów, chyba ze warunki techniczne wymagają ich zastosowania. W takim przypadku progi powinny być oznaczone w widoczny sposób barwami bezpieczeństwa

W pomieszczeniach, w których ze względu na rodzaj wykonywanych prac może grozić niebezpieczeństwo wybuchu lub pożaru, drzwi powinny otwierać się na zewnątrz i prowadzić bezpośrednio - w pomieszczeniach znajdujących się na parterze - na otwartą przestrzeń, a w pomieszczeniach znajdujących się na piętrze - na podesty ogniotrwałych klatek schodowych. Wyjście z pomieszczeń, w których ze względu na rodzaj prowadzonych prac panuje wysoka temperatura nie powinno prowadzić bezpośrednio na wolne powietrze, lecz do pomieszczenia o temperaturze pośredniej (np. korytarza)

4.5. SCHODY I POCHYLNIE

W celu zapewnienia dostępu do pomieszczeń położonych na różnych poziomach należy stosować schody stałe, a w zależności od przeznaczenia budynku - również pochylnie.

Zainstalowanie w budynku schodów lub pochylni ruchomych nie zwalnia z obowiązku zastosowania schodów lub pochylni starych. Szerokość użytkowa schodów^r zewnętrznych powinna wynosić co najmniej 1,2 m. Szerokość użytkową schodów stałych mierzy się między wewnętrznymi krawędziami poręczy, a w wypadku balustrady jednostronnej - między wykończoną powierzchnią ściany a wewnętrzną krawędzią poręczy tej balustrady. Szerokość: te nie mogą być ograniczane przez zainstalowane urządzenia oraz elementy budynku.

Liczba stopni w jednym biegu schodów stałych, łączących kondygnacje nadziemne, nie powinna wynosić więcej niż:

• w budynku zakładu opieki zdrowotnej -14 stopni,

• w innych budynkach -17 stopni.

Liczba stopni w jednym biegu schodów zewnętrznych nie powinna wynosić więcej niż 10.

Szerokość stopni schodów zewnętrznych przy głównych wejściach do budynku powinna wynosić w budynkach użyteczności publicznej co najmniej 0,35 m, w innych budynkach - co najmniej 0,3 m. Szerokość stopnia zabiegowego oraz stopnia schodów wachlarzowych w odległości 0,4 m od poręczy balustrady powinna wynosić co najmniej 0,25 m.

Schody i pochylnie powinny mieć wykończenie powierzchni odróżniające je od poziomych płaszczyzn ruchu. Nawierzchnia pochylni powinna być szorstka, a pochylni zewnętrznych o nachyleniu większym niż 15% - ponadto karbowana Długość poziomej płaszczyzny ruchu na początku i na końcu pochylni powinna wynosić co naimniei 1,5 m.

V. POMIESZCZENIA I URZĄDZENIA

HIGIENICZNO - SANITARNE

5.1. SZATNIE

Szatnie powinny być urządzone w oddzielnych lub wydzielonych pomieszczeniach. Pomieszczenia przeznaczone na szatnie powinny być suche i w miarę możliwości oświetlone światłem dziennym. Szatnie mogą być urządzone w suterenach lub w piwnicach pod warunkiem zastosowania odpowiedniej izolacji ścian zewnętrznych i podłóg zabezpieczającej pomieszczenia przed wilgocią i nadmiernymi stratami ciepła oraz zapewnienia warunków ewakuacji ludzi z tych pomieszczeń. W szatniach należy zapewnić przynajmniej czterokrotną wymianę powietrza na godzinę, a w szatniach wyposażonych w okna otwierane przeznaczonych dla nie więcej niż dziesięciu pracowników wymiana powietrza nie może być mniejsza niż dwukrotna na godzinę. Szatnie przeznaczone dla ponad dwudziestu pięciu pracowników powinny być dodatkowo wyposażone w wentylację mechaniczną. W szatni powinny być zapewnione miejsca siedzące dla co najmniej dla 50 % zatrudnionych na najliczniejszej zmianie. Jako miejsca siedzące nie mogą być stosowane ławki wolnostojące. Szerokość przejść między dwom rzędami szaf oraz głównych przejść komunikacyjnych powinna być nie mniejsza niż 1,5 m. Szerokość przejść miedzy rzędami szaf a ścianą powinna być nie mniejsza niż 1,1 m. Szatnie powinny być dostosowane do rodzaju prac, stopnia narażenia pracownika na zabrudzenia ciała i zanieczyszczenia jego odzieży substancjami szkodliwymi, trującymi lub materiałami zakaźnymi.

5.1.1. PODZIAŁ SZATNI

Szatnie dzieli się na :

• szatnie odzieży własnej pracowników - przeznaczone do przechowywania odzieży należącej do pracowników (domowej ) jeżeli ze względów higienicznych odzież ta nie powinna się stykać z odzieżą roboczą i środkam ochrony indywidualnej

• szatnie odzieży roboczej i ochronnej - przeznaczone do przechowywania odzieży i obuwia roboczego oraz środków ochrony indywidualnej




• szatnie podstawowe - przeznaczone do przechowywania odzieży własnej pracowników oraz odzieży roboczej i środków ochrony indywidualnej

• szatnie przepustowe - składające się z części przeznaczonej na odzież własną pracowników, części przeznaczonej na odzież roboczą i środki ochrony indywidualnej oraz przepustowego zespołu sanitarnego z natryskami, łączącego obie te części

W zespole szatni przeznaczonych dla pracowników zatrudnionych prz> pracach powodujących znaczne zabrudzenie odzieży ( stwarzające możliwość zanieczyszczenia wnętrza szaty ) lub jej zamoczenie, oraz dla pracowników, których odzież robocza, z uwagi na rodzaj wykonywanej pracy, musi spełniać szczególne wymagania higieniczno - sanitarne, powinny znajdować się pomieszczenia wyposażone w urządzenia do odkażania, odpylania i suszenie odzieży oraz czyszczenia obuwia odpowiednio do potrzeb. W przypadki zainstalowania jednocześnie kilku urządzeń, każde z nich powinno być umieszczone w oddzielnym pomieszczeniu. Na każdego pracownika korzystającego z suszarni powinno przypadać co najmniej 0,2 m² powierzchni podłogi. Wydajność i ilość urządzeń, powinny zapewniać oczyszczanie : wysuszanie odzieży i obuwia w czasie jednej zmiany

5.1.2. SZATNIE ODZIEŻY WŁASNEJ PRACOWNIKÓW

Szatnie odzieży własnej pracowników powinna być wyposażona w szary przeznaczone dla indywidualnego użytku każdego pracownika. W pomieszczeniu szatni, powinno przypadać co najmniej 0,3 m² wolnej powierzchni podłogi na każdego pracownika korzystającego z tej szatni. Szatnia odzieży własnej pracowników może być urządzona w formie szatni wieszakowej, jeżeli nie ma do tego przeciwwskazań ze względu na rodzaj pracy, warunki jej wykonywania rodzaje występujących zanieczyszczeń oraz jeżeli jest zapewniona szybka obsługa.

Szatnia taka powinna odpowiadać następującym wymaganiom:

• powinna być urządzona osobna szatnia dla mężczyzn i osobna dla kobiet, w przypadku zatrudnienia mniej niż pięciu pracowników na jednej zmianie szatnie mogą być wspólne dla mężczyzn i kobiet, z tym że powinny być urządzone kabiny do przebierania się.

• przyjmowanie odzieży do szatni i wydawanie odzieży powinno być wykonywane przez specjalnie do tego wyznaczony personel

• powinna być wyposażona w stojaki wieszakowe na odzież własną pracowników, odzież ta powinna być przechowywana na indywidualnych wieszakach

• stojaki wieszakowe powinny być jednopoziomowe i mieć w dolnej części siatkowe półki na obuwie, w górnej zaś półki na nakrycia głowy.

• szerokość przejścia dla obsługi szatni powinna wynosić co najmniej l,lm między rzędami wieszaków na dwóch sąsiednich stojakach, zaś co najmniej 0,95m między ścianą a zewnętrznym rzędem wieszaków

• powinna w niej znajdować się przebieralnia wyposażona w miejsca do siedzenia i wieszaki na odzież, liczb miejsc do siedzenia powinna wynosić cc najmniej 30% liczby zatrudnionych na najliczniejszej zmianie

5.1.3. SZATNIE ODZIEŻY ROBOCZEJ I OCHRONNEJ

Szatnia odzieży roboczej i ochronnej powinna być urządzona - niezależnie od szatni odzieży własnej pracowników⁷ - dla pracowników zatrudnionych przy pracach powodujących znaczne zabrudzenie odzieży ( stwarzające możliwość zanieczyszczenia wnętrz szafy do przechowywania odzieży ) lub jej zmoczenie oraz dła pracowników, których odzież robocza, z uwagi na rodzaj wykonywanej pracy, musi spełniać szczególne wymagania higieniczno - sanitarne. Szatnia powinna być wyposażona w szaty przeznaczone do indywidualnego użytku każdego pracownika. W pomieszczeniu szatni powinno przypadać co najmniej 0,3 m wolnej powierzchni podłogi na każdego pracownika korzystającego z tej szatni. Szatnia odzieży roboczej i ochronnej powinna mieć bezpośrednie połączenie z umyw^rałnią, z natryskami i szatnią odzieży własnej pracowników

5.1.4. SZATNIE PODSTAWOWE

Szatnia podstawowa może być urządzona zamiast osobnych szatni odzieży własnej pracowników oraz szatni odzieży roboczej i ochronnej dla zatrudnianych przy pracach, podczas których zabrudzenie odzieży roboczej i środków ochrony indywidualnej występuje w tak małym stopniu, że nie stwarza ryzyka zanieczyszczenia odzieży własnej pracowników^ Szatnia ta powinna mieć bezpośrednie połączenie z umywalnią. W szatni powinni przypadać co

najmniej 05 m² wolnej powierzchni podłogi na każdego pracownika korzystającego z tej szatni. Szatnia powinna być wyposażona w dwie szafy pojedyncze łub jedną szafę podwójną dla każdego pracownika korzystającego z tej szatni. Jedna szafa pojedyncza lub jedna część szafy podwójnej powinna być przeznaczona na odzież roboczą i środki ochrony indywidualnej, zaś druga na odzież własną pracowników.

5.1.5. SZATNIE PRZEPUSTOWE

Szatnia przepustowa powinna być urządzona dla pracowników zatrudnionych przy pracach związanych ze stosowaniem lub wydzielaniem się substancji trujących, zakaźnych, promieniotwórczych, drażniących lub uczulających oraz innych substancji o nieprzyjemnym zapachu, a także przy pracach pylących, w wilgotnym i gorącym mikroklimacie łub powodujących intensywne brudzenie. Szatnia przepustowa powinna spełniać następujące wymagania:

• część szatni przeznaczona na odzież roboczą i środki ochrony indywidualnej powinna odpowiadać wymaganiom jak szatnie odzieży roboczej i ochronne

• cześć szatni przeznaczona na odzież własną pracowników powinna być wyposażona w szafy przeznaczone do indywidualnego użytku każdego pracownika.

» ruch użytkowników szatni przepustowej pomiędzy obu jej częściami powinien odbywać się wyłącznie przez zespół sanitarny z natryskami.

Dla pracowników mających kontakt z substancjami trującymi lub zakaźnymi powinna być przeznaczona odrębna szatnia przepustowa

5.2. UMYWALNIE I POMIESZCZENIA Z NATRYSKAMI

W skład zespołu szatni powinny wchodzić umywalnie łatwo dostępne dla pracowników i zapewniające bezkolizyjny ruch pracowników już umytych i przebranych w odzież własną. Umywalnia powinna być wyposażona w umywalki emaliowane lub wykonane z materiały odpornego na korozję. Do umywalek powinna być doprowadzona woda bieżąca. W przypadku zatrudnienia pracowników przy pracach brudzących i kontakcie z substancjami szkodliwymi łub zakaźnymi należy zapewnić urny walki z bieżącą ciepłą wodą.

Szerokość przejścia między umywalkami a ścianą przeciwległą powinna wynosić nie mniej niż 1,3 m a między dwoma rzędami umywalek nie mniej niż 2 m. Na każdych dziesięciu pracowników najliczniejszej zmiany powinna w umywalni przypadać co najmniej jedna umywalka indywidualna, a przy pracach brudzących i w kontakcie z substancjami szkodliwymi lub zakaźnymi co najmniej jedna umywalka na każdych pięciu pracowników lecz nie mniej niż jedna przy mniejszej liczbie zatrudnionych. W przypadku zastosowania umywalek szeregowych do mycia zbiorowego powinno przypadać co najmniej jedno stanowisko do mycia na każdych pięciu pracowników jednocześnie zatrudnionych. Na każdych trzydziestu mężczyzn lub na każde dwadzieścia kobiet jednocześnie zatrudnionych przy pracach biurowych lub w warunkach zbliżonych do tych prac powinna przypadać co najmniej jedna umywalka, lecz nie mniej niż jedna umywalka przy mniejszej liczbie zatrudnionych. Umywalki powinny być instalowane w pomieszczeniach ustępów lub w ich przedsionkach izolacyjnych. Dla pracowników narażonych na zabrudzenie nóg przy pracy powinny być instalowane w umywalniach brodziki do mycia nóg z doprowadzeniem ciepłej wody, w ilości co najmniej jeden brodzik na każdych dziesięciu użytkowników. Brodziki nie są wymagane dla pracowników zatrudnionych przy pracach na otwartej przestrzeni poza terenem zakładu pracy. W zespole szatni powinny znajdować się pomieszczenia z natryskami, jeśli wymagają tego warunki pracy lub ochrona zdrowia pracowników. Pomieszczenia z natryskami powinny być łatwo dostępne dla pracowników i zapewniać bezkolizyjny ruch pracowników już umytych i ubranych w odzież własną. Na każdych ośmiu pracowników najliczniejszej zmiany wykonujących pracę powodującą zabrudzenie ich ciała powinna przypadać co najmniej jedna kabina natryskowa, a przy pracach związanych ze stosowaniem lub wydzielaniem substancji trujących, drażniących, uczulających co najmniej jedna kabina natryskowa na każdych pięciu pracowników lecz nie mniej niż jedna przy mniejszej liczbie zatrudnionych. Szerokość przejścia między dwoma rzędami kabin, przy zastosowaniu zasłon zasuwanych lub ścianek osłaniających powinna wynosić co najmniej 1,30 m, a miedzy kabinami a ścianą co najmniej 0,90 m. W pomieszczeniu z natryskami poszczególne sitka powinny być zainstalowane w oddzielnych kabinach i umieszczone w taki sposób, aby strumień wody spływał na ramiona a nie na głowę. Pomieszczenie z natryskami w których znajduje się więcej niż sześć sitek powinno być oddzielone od szatni pomieszczeniem izolującym. Do natrysków powinna być doprowadzona woda bieżąca zimna i ciepła. Woda zużyta powinna być odprowadzona do kanalizacji. Przy pomieszczeniach z natryskami powinna znajdować się wydzielona kabina 3 jedną miską ustępową na każde dziesięć natrysków lecz nie mniej niż jedną. Temperatura wody ciepłej doprowadzanej do umywalek, natrysków i brodzików przy stosowaniu centralnej regulacji łub zbiorowego mieszania wody powinna wynosić od 35° C do 40° C a w przypadku indywidualnego mieszania wody od

50° C do 60° C. W pomieszczeniach umywalni należy zapewnić co najmniej dwukrotną wymianę powietrza w ciągu godziny, natomiast w pomieszczeniach 3 natryskami wymiana ta nie powinna być mniejsza niż pięciokrotna w ciągu godziny.

5.3. USTĘPY

Ustępy powinny być zlokalizowane w odległości nie większej niż 75 m od stanowiska pracy. Odległość ta może być większa jedynie dla pracowników pracujących stale na otwartej przestrzeni, lecz nie powinna przekraczać 125 m oc najdalszego stanowiska pracy. W budynkach ustępy powinny być urządzone na każdej kondygnacji. Jeżeli na kondygnacji pracuje mniej niż dziesięć osób, ustępy mogą znajdować się nie dalej niż na sąsiedniej kondygnacji. Wejścia do ustępów powinny prowadzić bezpośrednio do pomieszczeń, korytarzy lub dróg służących do komunikacji ogólnej. Ustęp powinien mieć wejściowe pomieszczenie izolujące wyposażone w umywalki z dopływem ciepłej i zimnej wody w ilości jedna umywalka na trzy miski ustępowe lub pisuary, lecz nie mniej niż jedna umywalka. Drzwi prowadzące do pomieszczenia izolującego oraz drzwi łączące je z dalszą częścią ustępu powinny zamykać się samoczynnie. Zainstalowane w ustępach miski ustępowe i pisuary powinny być spłukiwane bieżącą wodą oraz podłączone do kanalizacji. Ustępy powinny być wyposażone i instalację i urządzenia przeznaczone do utrzymania wymagań higieniczno-sanitarnych. W pomieszczeniach ustępów należy zapewnić wymianę powietrza nie mniejszą niż 50 m³ na godzinę na miskę ustępową i 25 m na jeden pisuar. Dla pracowników zatrudnionych na otwartej przestrzeni poza terenem zakładu pracy przez okres nie dłuższy niż trzy miesiące oraz zatrudnionych w budynkach nie wyposażonych w instalację wodociągową i kanalizacyjną mogą być urządzone ustępy wyposażone w szczelne zbiorniki nieczystości. Szerokość przejść wzdłuż kabin ustępowych powinna wynosić co najmniej 1,3 m. Jeżeli naprzeciwko kabin są umieszczone pisuary, odległość między ścianą na której są zainstalowane, a kabinami nie powinna być mniejsze niż 2 m. Przejście między rzędami kabin powinno mieć szerokość co najmniej 2 m. Na każdych trzydziestu mężczyzn zatrudnionych na jednej zmianie powinna przypadać co najmniej jedna miska i jeden pisuar przy mniejszej liczbie zatrudnionych. Na każde dwadzieścia kobiet zatrudnionych na jednej zmianie powinna przypadać jedna miska ustępowa, lecz nie mniej niż jedna miska przy mniejszej liczbie zatrudnionych.

5.4. JADALNIE

Pracodawca zatrudniający powyżej dwudziestu pracowników na jednej zmianie powinien zapewnić pracownikom pomieszczenie do spożywania posiłków. Obowiązek ten dotyczy również pracodawców zatrudniających dwudziestu i mniej pracowników, jeżeli narażeni sana kontakt ze środkami chemicznymi lub promieniotwórczymi, materiałami biologicznie zakaźnymi albo przy pracach szczególnie brudzących. W jadalni należy umieścić w widocznych miejscach napisy lub znaki informujące o zakazie palenia tytoniu. Nie dotyczy to zakładów pracy w których wykonywane są prace wyłącznie o charakterze biurowym.

Ustala się następujące typy jadalni:

• jadalnia przeznaczona do spożywania posiłków własnych (typ I)

• jadalnia przeznaczona do spożywania posiłków własnych i wydawania napojów (typ II)

• jadalnia z zapleczem - przeznaczona do spożywania posiłków profilaktycznych (typ III)

Dopuszcza się łączenie jadalni typu II i III.

W pomieszczeniu jadalni typu I powinno przypadać co najmniej 1,1 m powierzchni na każdego z pracowników jednocześnie spożywających posiłek. Powierzchnia jadalni nie powinna być mniejsza niż 8 m².

Jadalnia typu II powinna składać się z dwóch części:

• jadalnia właściwej odpowiadającym wymaganiom jadalni typu I oraz
pomieszczeń do przygotowywania, wydawania napojów i zmywania naczyń
stołowych.

Jadalnia typu III powinna odpowiadać wymaganiom określonym dla jadalni typu II oraz powinna posiadać węzeł sanitarny dla konsumentów i węzeł sanitarny z szatnią dla pracowników obsługi.

Dla każdego pracownika spożywającego posiłek w jadalni należy zapewnić indywidualne miejsce siedzące przy stole. Ustawianie ławek w jadalni jest niedopuszczalne. Jadalnia powinna być wyposażona w umywalki w ilości nie mniejszej niż jedna umywalka na dwadzieścia miejsc siedzących w jadalni, lecz

nie mniej niż jedna umywalka. Przy każdej umywalce powinny znajdować się ręczniki jednorazowe lub powinna być zainstalowana suszarka do rak. W jadalń powinny być zainstalowane urządzenia do podgrzewania przez pracownika posiłku własnego oraz zlewozmywaki dwukomorowe w ilości jeden zlewozmywak na dwadzieścia miejsc w jadalni, ale nie mniej niż jeden zlewozmywak. W jadalniach typu III lub przy nich powinny znajdować się indywidualne zamykane szafki przeznaczone do przechowywania w higienicznych warunkach własnego posiłku pracownika. W pomieszczeniu jadalni należy zapewnić przynajmniej dwukrotną wymianę powietrza w ciągu godziny. Dla pracowników zatrudnionych przy wykonywaniu prac w kontakcie ze szkodliwymi substancjami albo materiałami zakaźnym lub trującymi powinny być urządzone oddzielne jadalnie niedostępne dla innych pracowników. Jadalnia powinna być oddzielona od pomieszczeń pracy pomieszczeniem izolującym, w którym należy urządzić miejsca do pozostawiania odzieży ochronnej oraz zainstalować umywalki z ciepłą bieżącą wodą.

5.5. POMIESZCZENIA HIGIENY OSOBISTEJ DLA KOBIET

W zakładzie pracy zatrudniającym od dwudziestu do dwustu kobiet w jednyn: budynku powinna być urządzona umywalnia dla kobiet kabina higieny osobistej wyposażona w bidet, umywalkę z ciepłą bieżącą wodą i miską ustępową. Na każde następne dwieście kobiet należy urządzić dodatkową kabinę. Powierzchnia kabiny, nie może być mniejsza niż 2,4 m². W zakładzie pracy zatrudniającym na jedną zmianę więcej niż dwadzieścia kobiet w jednym budynku należy urządzić pomieszczenie z miejscami do wypoczynku w pozycji leżącej dia kobiet w ciąży i karmiących matek, przyjmując co najmniej jedno miejsce na każdych trzysta kobiet zatrudnionych na jednej zmianie, lecz nie mniej niż jedno miejsce. Powierzchnia pomieszczenia, nie może być mniejsza niż 8 m². W pomieszczeniach higieny osobistej kobiet należy zapewnić przynajmniej dwukrotną wymianę powietrza w ciągu godziny.

5.6. PALARNIE

Palenie tytoniu w zakładach pracy jest dozwolone wyłącznie w odpowiednio przystosowanych pomieszczeniach lub w innych wyodrębnionych miejscach wyposażonych w dostateczną ilość popielniczek. Palarnie lub miejsca przeznaczone do palenia tytoniu powinny być usytuowane w sposób nie

narażający osób nie palących na wdychanie dymu tytoniowego. W palarni powinno przypadać co najmniej 0,1 m² powierzchni podłogi na każdego pracownika najliczniejszej zmiany, z tym jednak, że powierzchnia poszczególnych pomieszczeń przeznaczonych na palarnie nie powinna być mniejsza niż 8 m². W palarni należy zapewnić przynajmniej dziesięciokrotną wymianę powietrza w ciągu godziny.

5.7. POMIESZCZENIA DO PRANIA, ODKAŻANIA, SUSZENIA I ODPYLANIA ODZIEŻY ROBOCZEJ I OCHRONNEJ

Jeżeli przeznaczona do prania odzież robocza łub ochronna może stać się powodem skażenia innej odzieży pranej jednocześnie lub jeżeli jest ona szczególnie zabrudzona, a także gdy wymagają tego specjalne względy higieny produkcji, w zakładzie pracy powinna być urządzona specjalna pralnia odzieży wyposażona w urządzenia mechaniczne do prania. Przy pralni należy zapewnić możliwość odpylania, degazacji, dezynfekcji, suszenia oraz naprawy odzieży roboczej i ochronnej. W zakładzie pracy, w którym odzież pracowników jest narażona na zanieczyszczenia substancjami trującymi, należy stosować urządzenia służące do neutralizacji tych substancji.

5.8. POMIESZCZENIA DO OGRZEWANIA SIĘ PRACOWNIKÓW

Przy pracach wykonywanych na otwartej przestrzeni lub w nie ogrzewanych pomieszczeniach należy zapewnić pracownikom w pobliżu miejsca pracy pomieszczeni umożliwiające im schronienie się przed opadami atmosferycznymi, ogrzanie się oraz zmianę odzieży. Pomieszczenia te powinny być zaopatrzone w urządzenie do podgrzewania posiłków. W pomieszczeniach do ogrzewania się pracowników powinna być zapewniona temperatura co najmniej 16° C, a na każdego pracownika najliczniejszej zmiany powinno przypadać co najmniej 0,1 m² powierzchni, przy czym całkowita powierzchnia pomieszczenia nie może być mniejsza niż $ m². W razie gdy ze względu na rodzaje prac wykonywanych na otwartej przestrzeni w okresie zimowym nie jes możliwe zapewnienie pomieszczeń, należy zapewnić pracownikom w pobliżu miejsca ich pracy odpowiednio urządzone źródła ciepłą przy zachowaniu wymagań ochrony przeciwpożarowej

VI. WARUNKI TECHNICZNE BUDYNKÓW

6.1. USYTUOWANIE BUDYNKU

Przeznaczenie budynku oraz sposób zabudowy i zagospodarowania działki budowlanej powinny być zgodne z ustaleniami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, z decyzją o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu oraz warunkami obrony cywilnej.

Budynek z pomieszczeniami przeznaczonymi na pobyt ludzi powinien być wznoszony poza zasięgiem uciążliwości określonych w przepisach o ochronie i kształtowaniu środowiska lub w ich zasięgu pod warunkiem zastosowania środków technicznych zmniejszających uciążliwości do poziomu określonego w tych przepisach.

Do uciążliwości, o których mowa zalicza się w szczególności:

• szkodliwe promieniowane oddziaływanie pól elektromagnetycznych

• hałas drgania

• zanieczyszczenie powietrza

• zanieczyszczenie gruntu i wód

• powodzie i zalewanie wodami opadowymi

• osuwiska gruntu, lawiny skalne i śnieżne

• szkody spowodowane działalnością górniczą

Usytuowanie budynku na działce budowlanej powinno być dostosowane do linii i gabarytów zabudowy, określonych w planie miejscowym lub w decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, zapewniać zachowanie odległości między budynkami i urządzeniami terenowymi oraz odległości budynku i urządzeń terenowych od granic działki i od zabudowy na działkach sąsiednich. Budynek z pomieszczeniami przeznaczonymi na pobyt ludzi oraz do produkcji i przechowywania produktów żywnościowych powinien być wznoszony i użytkowany z zachowaniem odległości od źródeł zagrożeń i uciążliwości określonych w rozporządzeniu i w przepisach szczególnych, w tym dotyczących wymagań higieniczno - sanitarnych, oraz w decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu.

Odległości zabudowy od granicy działki budowlanej powinny wynosić co najmniej :

1) przy równoległym do granicy sytuowaniu ściany budynku:

• z otworami okiennymi lub drzwiowymi - 4 m

• bez otworów okiennych lub drzwiowych - 3 m

2) przy nierównoległym do granicy sytuowaniu ściany budynku - 4 m do
najbliższej krawędzi zewnętrznej otworu drzwiowego lub okiennego w
ścianach zwróconych w stronę tej granicy oraz 3 m do najbliższego
narożnika, ryzalitu lub wykuszu budynku

Odległość mierzona w poziomie, od najbliższej krawędzi otworu okiennego umieszczonego na dachu lub w połaci dachowej od granicy działki budowlanej nie może być mniejsza niż 4 m.

Okapy i gzymsy nie mogą pomniejszać odległości od granicy działki budowlanej o więcej niż 0,5 m, natomiast balkony lub loggie o więcej niż 1 m. Dopuszcza się sytuowanie budynku, bezpośrednio przy granicy działki budowlanej bądź w odległości mniejszej niż 4 m lecz nie mniejszej niż 1,5 m oc tej granicy, jeżeli w projekcie zabudowy i zagospodarowania terenu (działki budowlanej) zostanie wykazana możliwość zachowania odległości między projektowaną zabudową a istniejącymi lub zaprojektowanymi elementami zagospodarowania działki sąsiedniej i uzyskana pisemna zgoda jej właściciela.

W razie braku zgody właściciela, właściwy organ może rozstrzygnąć, w drodze postanowienia, o dopuszczalności usytuowania budynku w odległościach, o których mowa, jeżeli nie spowoduje to istotnego utrudnienia w zagospodarowaniu działki sąsiedniej.

Budynek produkcyjny, usługowy i magazynowy uznany za uciążliwy dla otoczenia przez organ właściwy w zakresie ochrony środowiska lub przez właściwego państwowego terenowego inspektora sanitarnego, a także stodoła i budynek inwentarski nie mogą być sytuowane przy granicy działki budowlanej jako sąsiadujące bezpośrednio z budynkiem mieszkalnym, zamieszkania zbiorowego oraz użyteczności publicznej.

Odległość budynku mającego pomieszczenia przeznaczone na pobyt ludzi od innych obiektów powinna umożliwiać naturalne oświetlenie tych pomieszczeń. Warunek ten uznaje się za spełniony, jeżeli odległość od obiektu przesłaniającego jest:

• nie mniejsza niż jego wysokość - dla obiektów przesłaniających o wysokości do 55 m włącznie.

• nie mniejsza niż 55 m - dla obiektów przesłaniających wyższych niż 55 m.

Wysokość obiektu przesłaniającego, liczy się od poziomu dolnej krawędzi najniżej położonych okien budynku przesłanianego do poziomu najwyższej zacieniającej krawędzi obiektu przesłaniającego.

Odległości, mogą być mniejsze, jeżeli będzie zapewnione, z okna budynku przesłanianego, pole widzenia o kącie 60° w płaszczyźnie poziomej, a obiekt przesłaniający, znajdujący się w tym polu, jest usytuowany w odległości nie mniejszej niż jego wysokość.

6.2. DOJŚCIA I DOJAZDY DO OBIEKTÓW BUDOWLANYCH

Do działki budowlanej oraz do budynku i urządzeń z nimi związanych należy zapewnić dojście i dojazd od drogi publicznej, odpowiednie do przeznaczenia i sposobu jego użytkowania oraz wymagań ochrony przeciwpożarowej, określonych w przepisach szczególnych. Szerokość jezdni nie może być mniejsza niż 3 m.

W zespole budynków jednorodzinnych dopuszcza się zastosowanie dojścia i dojazdu do działek budowlanych w postaci ciągu pieszo-jezdnego, pod warunkiem że ma on szerokość nie mniejszą niż 5 m.

W zespole niskich budynków wielorodzinnych dojście do każdej klatki schodowej powinno być przystosowane do awaryjnego ruchu pojazdów uprzywilejowanych o masie całkowitej do 2,5 tony.

Do budynku i urządzeń z nimi związanych, wymagających dojazdów, funkcję tę mogą spełniać dojścia, pod warunkiem że ich szerokość nie będzie mniejsza niż 4,5 m.

Szerokość, promienie łuków dojazdów oraz wytrzymałość nawierzchni należ) dostosować do wymiarów gabarytowych, ciężaru całkowitego i warunków ruchu pojazdów, których dojazd do działki budowlanej i budynku jest konieczny.

Dojścia służące równocześnie do ruchu pojazdów gospodarczych i uprzywilejowanych o masie do 2,5 tony powinny mieć nawierzchnię o nośności co najmniej dostosowanej do masy tych pojazdów.

Do wejść do budynku mieszkalnego wielorodzinnego, zamieszkania zbiorowego i użyteczności publicznej powinny być doprowadzone utwardzone dojścia o szerokości minimalnej 1,5 m, przy czym co najmniej jedno dojście powinno zapewniać osobom niepełnosprawnym dostęp do całego budynku lub tych jego części, z których osoby te mogą korzystać.

Nachyłenie podłużne dojść (chodników) nie powinno przekraczać 5%, a poprzeczne - 2%. Dopuszcza się zastosowanie większego nachylenia podłużnego, jeżeli będzie ono odpowiadało wymaganiom dotyczącym pochylni zewnętrznych.

Wysokość ogólnodostępnych przejść i prześwitów do ruchu pieszego nie może być niniejsza niż 2,2 m, jeżeli przepisy dotyczące ochrony przeciwpożarowej nie stanowią inaczej.

Miejsca postojowe dla samochodów

W zagospodarowaniu działki budowlanej należy zapewnić, stosownie do jej przeznaczenia i sposobu zabudowy, odpowiednią liczbę miejsc postojowych dla samochodów użytkowników stałych i przebywających okresowo, w tym również miejsc postojowych dla samochodów, z których korzystają osoby niepełnosprawne.

Liczbę i sposób urządzenia miejsc postojowych lub budowy garaży należy dostosować do ustalonych przez właściwy organ warunków zabudowy i zagospodarowania terenu, z uwzględnieniem potrzebnej liczby miejsc, z który cl korzystają osoby niepełnosprawne, przy zachowaniu warunków technicznych

Odległość wydzielonego, odkrytego zgrupowania miejsc postojowych lub otwartego garażu wielopoziomowego dla samochodów osobowych od okien budynku mieszkalnego, zamieszkania zbiorowego (z wyjątkiem hoteli), zakładu opieki zdrowotnej, oświaty i wychowania, a także od placu zabaw dziecięcych nie może być mniejsza niż:

• dla zgrupowania od 4 stanowisk włącznie - 7 m

• dla zgrupowania od 5 do 60 stanowisk włącznie - 10 m

• dla większych zgrupowań - 20 m

Zachowanie odległości nie jest wymagane w stosunku do miejsc postojowych, znajdujących się między liniami rozgraniczającymi ulicy, na obszarze zwartej zabudowy miejskiej.

Miejsca postojowe dla samochodów, z których korzystają osoby niepełnosprawne, mogą być usytuowane w odległości 5 m od okien budynku mieszkalnego wielorodzinnego i zamieszkania zbiorowego oraz zbliżone bez żadnych ograniczeń do innych budynków. Miejsca te wymagają odpowiedniego oznakowania.

Stanowiska postojowe dla samochodów osobowych powinny mieć co najmniej szerokość 2,3 m i długość 5 m, przy czym dla samochodów użytkowanych przez osoby niepełnosprawne szerokość stanowiska powinna wynosić co najmniej 3,6 m i długość 5 m, a w wypadku usytuowania wzdłuż jezdni - długość co najmniej 6 m.

Stanowiska postojowe i dojazdy manewrowe dla samochodów osobowych powinny mieć nawierzchnię utwardzoną lub co najmniej gruntową stabilizowaną ze spadkiem zapewniającym spływ wody.

Stanowiska przeznaczone do mycia i niezawodowego przeglądu samochodów w zgrupowaniach miejsc postojowych powinny mieć doprowadzenie wody oraz twardą nawierzchnię ze spadkami zapewniającymi spływ wody do wpustów kanalizacyjnych z osadnikami błota i łapaczami oleju.

6.3. DOJŚCIA DO URZĄDZEŃ TECHNICZNYCH W BUDYNKACH

Dojściami i przejściami do dźwignic i innych urządzeń technicznych mogą być korytarze, pomosty, podesty, galerie, schody, drabiny i klamry, wykonane z materiałów niepalnych.

Wymagania dotyczące dojść i przejść do dźwignic należy stosować również w razie wykonania dojść roboczych do pomieszczeń i części budynku nie przeznaczonych na pobyt ludzi, związanych z okresową obsługą maszyn i urządzeń oraz przeglądem i utrzymaniem stanu technicznego budynku.

Dojścia i przejścia, powinny mieć wysokość w świetle co najmniej 1,9 m i mogą być usytuowane nad stanowiskiem pracy na wysokości co najmniej 2,5 m. licząc od poziomu podłogi tego stanowiska. Nawierzchnia podłogi w dojściach i przejściach nie może być śliska. Podłogi ażurowe nie mogą mieć otworów o powierzchni większej niż 1700 mm² i wymiarów umożliwiających przejście przez nie kuli o średnicy większej niż 36 mm.

Poziome dojścia i przejścia od strony przestrzeni otwartej powinny być zabezpieczone balustradą o wysokości 1,1 m z poprzeczką umieszczoną w połowie jej wysokości i krawężnikiem o wysokości co najmniej 0,15 m.

W wyjątkowych wypadkach, uzasadnionych względami użytkowymi, jako przejście między różnymi poziomami mogą służyć drabiny lub klamry, trwale zamocowane do konstrukcji.

Szerokość drabin lub klamer, powinna wynosić co najmniej 0,5 m, a odstępy między szczeblami nie mogą być większe niż 0,3 m. Poczynając od wysokości 3 m nad poziomem podłogi, drabiny lub klamry powinny być zaopatrzone w urządzenia zabezpieczające przed upadkiem. Warunek ten spełniają obręcze ochronne, rozmieszczone w rozstawie nie większym niż 0,8 m, z pionowymi prętami w rozstawie nie większym niż 0,3 m.

Odległość drabiny lub klamry od ściany bądź innej konstrukcji, do której są umocowane, nie może być mniejsza niż 0,15 m, a odległość obręczy ochronnej od drabiny, w miejscu najbardziej od niej oddalonym, nie może być mniejsza niż 0.7 m i większa niż 0.8 m.

Spoczniki z balustradą powinny być umieszczone co 8-10 m wysokości drabiny lub ciągu klamer. Górne końce podłużnie (bocznic) drabin powinny być wyprowadzone co najmniej 0,75 m nad poziom wejścia (pomostu), jeżeli nie zostały zastosowane inne zabezpieczenia przed upadkiem.

6.4. BEZPIECZEŃSTWO UŻYTKOWANIA BUDYNKÓW

Budynek i urządzenia z nim związane powinny być projektowane i wykonane w sposób nie stwarzający niemożliwego do zaakceptowania ryzyka wypadków w trakcie użytkowania.

Wejścia do budynku o wysokości powyżej dwóch kondygnacji, mającego pomieszczenia przeznaczone na pobyt ludzi, należy ochraniać podcieniem lub daszkiem ochronnym o głębokości (wysięgu) co najmniej 1 m w stosunku do płaszczyzny drzwi wejściowych. Wymaganie to nie dotyczy zakładów karnych i zakładów dla nieletnich.

Elementy elewacji budynku, tablice informacyjne, dekoracje i reklamy nie mogą stanowić uciążliwości oraz zagrożenia bezpieczeństwa dla użytkowników budynku i osób trzecich.

Daszki, balkony oraz stałe i ruchome osłony przeciwsłoneczne (markizy) mogą być umieszczane na wysokości co najmniej 2,4 m nad poziomem chodnika, z pozostawieniem nie osłoniętego pasma ruchu od strony jezdni o szerokości co najmniej 1 m.

Wystawy sklepowe i gabloty reklamowe mogą być wysunięte poza płaszczyznę ściany zewnętrznej budynku nie więcej niż 0,5 m - pod warunkiem zachowania użytkowej szerokości chodnika nie mniejszej niż 2 m oraz zapewnienia bezpieczeństwa ruchu dla osób z dysfunkcją narządu wzroku.

Oświetlenie wystaw i reklamy świetlne nie powinny być uciążliwe dla użytkowników budynku oraz powodować olśnienia przechodniów i użytkowników jezdni.

Wpusty kanalizacyjne, pokrywy urządzeń sieci uzbrojenia terenu i instalacji podziemnych oraz inne osłony otworów, usytuowane na trasie przejścia lub przejazdu, powinny znajdować się w płaszczyźnie chodnika lub jezdni. Wpusty kanalizacyjne oraz ażurowe osłony otworów w płaszczyźnie chodnika łub przejścia przez jezdnię powinny mieć odstępy między prętami lub średnice otworów nie większe niż 20 mm.

Skrzydła drzwiowe, wykonane z przezroczystych tafli, powinny być wykonane z materiału zapewniającego bezpieczeństwo użytkowników w wypadku stłuczenia oraz oznakowane w sposób widoczny.

Schody zewnętrzne i wewnętrzne o wysokości przekraczającej 0,5 m powinm być zaopatrzone w balustrady lub inne zabezpieczenia od strony przestrzeni

otwartej. Schody zewnętrzne i wewnętrzne w budynku użyteczności publicznej powinny mieć balustrady lub poręcze przyścienne, umożliwiające lewo i prawostronne ich użytkowanie. Przy szerokości biegu schodów większej niż 4 m należy zastosować dodatkową balustradę.

Konstrukcja schodów, pochylni, pomostów i galerii, służących komunikacji ogólnej w budynku mieszkalnym, zamieszkania zbiorowego i użyteczności publicznej, nie może być podatna na wywoływane przez użytkowników drgania.

Balustrady przy schodach, pochylniach, balkonach i loggiach powinny mieć konstrukcję przenoszącą siły poziome, oraz wysokość i wypełnienie płaszczyzn pionowych zapewniające skuteczną ochronę przed wypadnięciem osób.

Przy balustradach lub ścianach przyległych do pochylni, przeznaczonych do ruchu osób niepełnosprawnych należy zastosować obustronne poręcze, umieszczone na wysokości 0,75 i 0,9 m od płaszczyzny ruchu.

Poręcze przy schodach zewnętrznych i pochylniach należy przedłużyć o 0,3 m przed początkiem i końcem biegu oraz zakończyć w sposób zapewniający bezpieczne użytkowanie.

Okna w budynku powyżej drugiej kondygnacji, a także okna na niższych kondygnacjach, wychodzące na chodniki lub inne przejścia dla pieszych, powinny mieć skrzydła otwierane do wewnątrz. Dopuszcza się stosowanie okien otwieranych na zewnątrz, o poziomej osi obrotu (uchylnych) i maksymalnym wychyleniu skrzydła do 0,6 m, mierząc od lica ściany zewnętrznej, pod warunkiem zastosowania w nich szyb zapewniających bezpieczeństwo użytkowania oraz umożliwienia ich mycia, konserwacji i naprawy od wewnątrz pomieszczeń lub z urządzeń technicznych instalowanych na zewnątrz budynku.

Okna w budynku wysokościowym, na kondygnacjach położonych powyżej 55 m nad terenem, powinny mieć zabezpieczenia uniemożliwiające ich otwarcie przez osoby do tego nie powołane.

W budynku o kondygnacjach położonych poniżej 25 m nad terenem odległość między górną krawędzią wewnętrznego podokiennika a podłogą powinna wynosić co najmniej 0,85 m, z wyjątkiem przyziemia, wysokiego parteru oraz ścianek podokiennych w loggii, na tarasie łub galerii, gdzie nie podlega ona ograniczeniom.

W budynku na kondygnacjach położonych powyżej 25 m nad terenem miedz} górną krawędzią podokiennika a podłogą należy zachować odległość co najmniej 1,1 m, z wyjątkiem okien wychodzących na loggie, tarasy lub galerie

Wysokość położenia podokiennika, może być pomniejszoną pod warunkiem zastosowania zabezpieczenia okna balustradą do wymaganej wysokości lub zastosowania w tej części okna skrzydła nie otwieranego i szkła o podwyższonej wytrzymałości.

W budynku z pomieszczeniami przeznaczonymi na pobyt ludzi temperatura na powierzchni elementów centralnego ogrzewania, nie zabezpieczonych przed dotknięciem przez użytkowników, nie może przekraczać 90°C oraz przy

ogrzewaniu powietrznym 70°C w odległości 1 cm od wylotu strumienia powietrza ogrzewającego.

W budynku na kondygnacjach położonych powyżej 25 m nad terenem nie należy stosować balkonów. Nie dotyczy to balkonów o przeznaczeniu technologicznym.

W budynku na kondygnacjach położonych powyżej 25 m nad terenem możm stosować loggie wyłącznie z balustradami pełnymi. Stosowanie loggii powyżej 55 m nad terenem jest zabronione.

Przeszklenie okien połaciowych, których krawędź jest usytuowana na wysokości ponad 3 m nad poziomem podłogi, świetlików oraz dachów w budynkach użyteczności publicznej i zakładów pracy, powinno być wykonane ze szkła lub innego materiału o podwyższonej wytrzymałości na uderzenie.

Nawierzchnia schodów i pochylni zewnętrznych i wewnętrznych, a także podłóg w pomieszczeniu przeznaczonym do ruchu ogólnego, powinna być wykonana z materiałów nie powodujących niebezpieczeństwa poślizgu.

W budynku użyteczności publicznej, produkcyjnym i magazynowym, w miejscach, w których następuje zmiana poziomu podłogi, należy zastosować rozwiązania techniczne, plastyczne łub inne sygnalizujące tę różnicę.

W budynku produkcyjnym i magazynowym, w których mogą wystąpić zmienne obciążenia użytkowe stropów, schodów lub pomostów roboczych, należy w widocznym miejscu umieścić tablicę informacyjną określającą dopuszczalną wielkość obciążenia tych elementów.

Na dachu o spadku ponad 25% oraz na dachu pokrytym materiałami łamliwymi (tłukącymi) należy wykonać stałe dojścia do kominów oraz anten radiowych i telewizyjnych.

6.4. BEZPIECZEŃSTWO KONSTRUKCJI BUDYNKÓW

Budynki i urządzenia z nimi związane powinny być projektowane i wykonywane w taki sposób, aby obciążenia mogące na nie działać w trakcie budowy i użytkowania nie prowadziły do:

• zniszczenia całości lub części obiektu,

• przemieszczeń i odkształceń o niedopuszczalnej wielkości,

• uszkodzenia części obiektów, połączeń lub zainstalowanego wyposażenia w wyniku znacznych przemieszczeń elementów konstrukcji,

• zniszczenia na skutek wypadku, w stopniu nieproporcjonalnym do jego przyczyny.

Konstrukcja budynku powinna spełniać warunki zapewniające nie przekroczenie stanów granicznych nośności oraz stanów granicznych przydatności do użytkowania w żadnych z jego elementów i w całej konstrukcji Stany graniczne nośności uważa się za przekroczone, jeżeli konstrukcja powoduje zagrożenie bezpieczeństwa ludzi znajdujących się w budynku oraz w jego pobliżu, a także zniszczenie wyposażenia lub przechowywanego mienia. Stany graniczne przydatności do użytkowania uważa się za przekroczone, jeżeli wymagania użytkowe dotyczące konstrukcji nie są dotrzymywane. Oznacza to, że w konstrukcji budynku nie mogą wystąpić:

• lokalne uszkodzenia, w tym również rysy, które mogą ujemnie wpływać na przydatność użytkową trwałość i wygląd konstrukcji, jej części, a także przyległych do niej nie konstrukcyjnych części budynku,

• odkształcenia ujemne wpływające na wygląd konstrukcji i jej przydatność użytkową (włączając w to również funkcjonowanie maszyn i urządzeń) oraz uszkodzenia części nie konstrukcyjnych budynku i elementów wykończenia,

• drgania dokuczliwe dla ludzi lub powodujące uszkodzenia budynku, jego wyposażenia oraz przechowywanych przedmiotów, a także ograniczające jego użytkowanie zgodnie z przeznaczeniem.

Na terenach podziemnej eksploatacji górniczej powinny być stosowane zabezpieczenia konstrukcji budynków, odpowiednie do kategorii szkód górniczych.

Rozbudowa, przebudowa oraz zmiana przeznaczenia budynku powinny być poprzedzone oceną stanu technicznego konstrukcji i elementów budynku, z uwzględnieniem stanu podłoża gruntowego.

VII BEZPIECZEŃSTWO POŻAROWE BUDYNKÓW

7.1. ODPORNOŚĆ POŻAROWA BUDYNKÓW

Ustanawia się pięć klas odporności pożarowej budynków, podanych w kolejności od najwyższej do najniższej i oznaczonych literami: A, B, C, D i E. Klasę odporności pożarowej podziemnej części budynku ustala się odrębnie w zależności od występującego w tej części budynku obciążenia ogniowego lub kategorii zagrożenia ludzi, przy czym nie może być ona niższa niż C. Jeżeli część podziemna budynku jest zaliczona do kategorii zagrożenia ludzi, przy ustalaniu klasy odporności pożarowej budynku liczbę jego kondygnacji określa suma kondygnacji podziemnych i nadziemnych.

W budynku wielokondygnacyjnym, którego kondygnacje są zaliczone do różnych kategorii zagrożenia ludzi albo przeznaczone na cele produkcyjne lub magazynowe, klasy odporności pożarowej określa się dla poszczególnych kondygnacji odrębnie. Klasa odporności pożarowej części niższej budynku nie może być niższa od klasy odporności pożarowej części budynku położonej nad nią.

Pomieszczenie produkcyjne, magazynowe lub inne pomieszczenie technologiczne, usytuowane w budynku zaliczonym do kategorii zagrożenia ludzi, powinno być wydzielone ścianami i stropami oddzieleń przeciwpożarowych o odporności ogniowej, wynikającej z obciążenia ogniowego, występującego w tym pomieszczeniu.

Pomieszczenie, w którym są umieszczone przeciwpożarowe zbiorniki wodn< i pompy wodnych instalacji przeciwpożarowych oraz maszynownia wentylacji do celów przeciwpożarowych, powinno być obudowane ścianami i stropami o odporności ogniowej przewidzianej dla ścian i stropów oddzieleń przeciwpożarowych.

Wymagania dotyczące klasy odporności pożarowej, nie dotyczą budynków:

1) do trzech kondygnacji:

1. mieszkalnych w zabudowie jednorodzinnej i zagrodowej,

2. mieszkalnych i administracyjnych w gospodarstwach leśnych,

2) wolno stojących do dwóch kondygnacji:

1. przeznaczonych do celów turystyki i wypoczynku o kubaturze do 1500 m ,

2. gospodarczych w budownictwie zagrodowym i w gospodarstwach leśnych, z zachowaniem wymagań dotyczących stref pożarowych,

3. przeznaczonych do wykonywania zawodu lub działalności usługowej i handlowej o kubaturze do 1000 m³.

Jeżeli budynek wielokondygnacyjny jest chroniony samoczynnymi, stałymi urządzeniami gaśniczymi, można obniżyć klasę odporności pożarowej o jedną, a w budynkach jednokondygnacyjnych przyjąć klasę E odporności pożarowej budynku.

Obniżenie klasy odporności pożarowej nie dotyczy budynków wysokościowych oraz budynków zaliczonych do kategorii ZL II, niezależnie od ich wysokości.

Dopuszcza się budowę, w klasie E odporności pożarowej, jednokondygnacyjnych budynków produkcyjnych i magazynowych o obciążeniu ogniowym przekraczającym 500 MJ/m² pod warunkiem zastosowania:

1. wszystkich elementów budynku nie rozprzestrzeniających ognia,

2. samoczynnych urządzeń oddymiających, jeżeli powierzchnia użytkowa budynku przekracza 1000 m².

Elementy budynku zaliczonego do odpowiedniej klasy odporności pożarowej powinny spełniać wymagania w zakresie odporności ogniowej i rozprzestrzeniania ognia określone w poniższej tabeli:

Klasa odporności pożarowej budynku	Elementy budynku
		główna konstrukcja nośna (ściany, słupy, podciągi, ramy)		" stropy	ścianki działowe i ściany osłonowe		dachy*', tarasy, konstrukcja nośna dachu
		minimalna odporność ogniowa w min	rozprzestrzenianie ognia	minimalna II odporność 1 rozprzestrzenianie ogniowa w 1 ognia min	minimalna odporność ogniowa w min	rozprzestrzenianie ognia	minimalna odporność ogniowa w min	rozprzestrzenianie ognia
1	2	3	15 !	6	7	8	9
A	240	NRO	120 ||nRO	60	NRO	30	NRO |
B	120	NRO	60 II NRO	30"'	NRO	30	NRO
C	60	NRO	60 j NRO	15"'	NRO	15	NRO
D	30	NRO	30 J NRO	(-)	SRO***'	(-)	SRO*™' j
E	(-)	SRO	(-) II SRO	(-)	SRO	(-)	SRO
odporność ogniową i klasyfikację w zakresie rozprzestrzeniania ognia określa się zgodnie z Polskimi Normami

Oznaczenia w tabeli:

min - minuty,

NRO - nie rozprzestrzeniające ognia,

SRO - słabo rozprzestrzeniające ogień,

(-) - nie stawia się wymagań,

^J - wymagania odporności ogniowej nie dotyczą naświetli dachowych, świetlików i okien połaciowych, jeżeli zastosowano je na powierzchni nie większej niż 20% powierzchni połaci dachowych, ⁾ - dla komór zsypów na odpadki - 60 min, drzwi - 30 min, *^ł) - dla budynku kategorii ZLII jest wymagane NRO.

W budynku niskim kategorii ZL IV można stosować od strony zewnętrznej izolacje termiczne i okładziny ścian słabo rozprzestrzeniające ogień.

Warunki w zakresie rozprzestrzeniania ognia nie dotyczą ścianek działowych w obrębie jednego mieszkania w niskich i średnio wysokich budynkach kategorii ZL IV.

Obudowa poziomych dróg ewakuacyjnych w budynkach klasy E i D odporności pożarowej powinna mieć odporność ogniową co najmniej 15 min

W ścianach zewnętrznych budynku kategorii ZL II, mogą być stosowane materiały izolacyjne palne, jeżeli osłaniająca je od wewnątrz okładzina ścian jes wykonana z materiału niepalnego.

Odporność ogniowa okładziny powinna wynosić co najmniej:

1. w budynku klasy B - 60 min,

2. w budynku klasy C i D - 30 min.

Klapy dymowe w dachach i stropodachach mogą być wykonane z materiałów łatwo zapalnych.

Okładzina zewnętrzna i jej zamocowanie mechaniczne, a także izolacja termiczna ściany zewnętrznej budynku na wysokości powyżej 25 m od poziomu terenu muszą być wykonane z materiałów niepalnych.

W budynku kategorii ZL IV zagrożenia ludzi i w hotelu odporność ogniwa ścian oddzielających mieszkania lub pokoje hotelowe od dróg komunikacji ogólnej oraz innych mieszkań lub pokoi hotelowych powinna wynosić nie mnie niż:

1. w budynku niskim i średniowysokim - 30 min,

2. w budynku wysokim i wysokościowym oraz między budynkami jednorodzinnymi bliźniaczymi, szeregowymi lub atrialnymi - 60 min.

Dach lub stropodach budynku niższego, przylegającego do ściany z otworami budynku wyższego, powinien być wykonany jako nie rozprzestrzeniający ognia na szerokości co najmniej 8 m, licząc od ściany budynku wyższego. Odporność ogniwa części dachu lub stropodachu, powinna wynosić co najmniej 30 min.

W części połaci dachu lub stropodachu, mogą znajdować się tylko wyloty kanałów wentylacyjnych i spalinowych od aparatów gazowych oraz rury wentylujące piony kanalizacyjne.

W budynkach zaliczonych do kategorii ZL III i ZL IV dopuszcza się adaptację poddasza o konstrukcji drewnianej na cele mieszkalne, biurowe itp., pod warunkiem oddzielenia konstrukcji poddasza od pomieszczeń użytkowych przegrodami:

1. w budynku niskim - o odporności ogniowej co najmniej 30 min,

2. w budynku średniowysokim i wysokim - o odporności ogniowej co najmniej 60 min.

Ściany i stropy wydzielające kotłownie o wydajności powyżej 58 kW (50 000 kcal/h), opalane olejem lub gazem, zlokalizowane w budynkach mieszkalnych, zamieszkania zbiorowego i użyteczności publicznej, powinny mieć odporność ogniową co najmniej 60 min, a zamknięcia otworów w ścianach i stropach co najmniej 30 min, natomiast w budynkach wysokościowych odpowiednio 120 i 60 min.

Nad pomieszczeniem zagrożonym wybuchem należy stosować lekki dach, wykonany z materiałów niepalnych lub trudno zapalnych, o masie nie przekraczającej 75 kg/m² rzutu, licząc bez obciążeń od elementów konstrukcji nośnej dachu, takich jak podciągi, wiązary i belki.

Ściany oddzielające pomieszczenie zagrożone wybuchem od innych pomieszczeń powinny być odporne na parcie o wartości 15 kN/m² (15 kPa). Pomieszczenie zagrożone wybuchem należy sytuować na najwyższej kondygnacji budynku.

W wypadkach uzasadnionych względami technologicznymi dopuszcza się inne usytuowanie pomieszczeń, pod warunkiem zapewnienia odpowiednich instalacji i urządzeń przeciwwybuchowych, jeżeli wyrazi na to zgodę właściwy organ państwowego nadzoru budowlanego.

W ścianach zewnętrznych budynku, odległość między otworami w pionie powinna wynosić co najmniej 0,8 m.

2. Jako równorzędne rozwiązania można stosować oddzielenie poziome w formie daszków, gzymsów i balkonów o wysięgu co najmniej 0,5 m lub też inne oddzielenie poziome i pionowe o łącznej długości co najmniej 0,8 m.

Elementy poziome, powinny mieć odporność ogniową wymaganą w stosunku do ścian osłonowych budynku i być wykonane z materiałów niepalnych.

W budynku powyżej dwóch kondygnacji, w pomieszczeniach przeznaczonych na magazyny o obciążeniu ogniowym większym od 500 MJ/m" wysokość pasa między oknami na sąsiednich kondygnacjach nie może być mniejsza niż 1,2 m.

Okładzina szklana ścian zewnętrznych budynku wysokiego i wysokościowego powinna być wykonana ze szkła o podwyższonej wytrzymałości na uderzenia, tłukącego się na drobne, nieostre odłamki.

7.2. STREFY POŻAROWE I ODDZIELENIA PRZECIWPOŻAROWE

Strefę pożarową może stanowić:

1. budynek albo jego cześć oddzielona od innych budynków lub innych części budynku elementami oddzieleń przeciwpożarowych bądź też pasami wolnego terenu o szerokości nie mniejszej niż dopuszczalne odległości od innych obiektów budowlanych, określonych w § 270-272,

2. powierzchnia składowiska oddzielonego od innych obiektów budowlanych ścianami o odporności ogniowej co najmniej 240 min i wysokości co najmniej 0,5 m powyżej poziomu składowania lub wolnymi pasami terenu o szerokości nie mniejszej niż dopuszczalna odległość tego składowiska od innych obiektów budowlanych,

Strefy pożarowe w podziemnej części budynków, nie mogą przekroczyć 50% powierzchni określonych w tabeli, (patrz foliogram)

W budynku produkcyjnym i magazynowym strefy pożarowe mogą być powiększone o 100% przy zastosowaniu stałych wodnych urządzeń gaśniczych, a o 50% - przy zastosowaniu samoczynnych urządzeń oddymiających.

W jednokondygnacyjnym budynku produkcyjnym i magazynowym, bez pomieszczenia zagrożonego wybuchem, oraz na ostatniej kondygnacji takiego budynku wielokondygnacyjnego wielkości stref pożarowych można powiększyć o 100%, jeżeli:

1. budynek jest wykonany z elementów nie rozprzestrzeniających ognia,

2. zastosowano samoczynne urządzenia oddymiające.

W jednokondygnacyjnym budynku produkcyjnym i magazynowym wielkość: stref pożarowych nie ogranicza się, pod warunkiem zastosowania stałych urządzeń tryskaczowych i samoczynnych urządzeń oddymiających.

W budynkach kategorii zagrożenia ludzi (ZL) wielkości stref pożarowych określa poniższa tabela:
■■ — Kategoria zagrożenia ludzi	Dopuszczalna powierzchnia stref pożarowych dla budynków w m
		jednokondygnacyjnych bez ograniczenia wysokości		o wysokości do 12 m włącznie		o wysokości do 25 m włącznie	o wysokości powyżej 25 m
1	2		3		4	5
ZL I, ZL V	15 000		10 000		5 000	2 500
ZLII	8 000		5 000		3 500	2 000
ZLTTI	10 000		8 000		5 000	2 500 i
ZL IV	10 000		8 000		6 000	2 500
W wypadku zastosowania stałych urządzeń tryskaczowych, powierzchnie stref pożarowych w budynkach, mogą być powiększone o 100%, a przy zastosowaniu samoczynnych urządzeń oddymiających - o 50%. Nie dotyczy to budynków wysokich i wysokościowych. Przy określaniu wielkości stref pożarowych powierzchnie kondygnacji połączonych ze sobą nie zamykanymi otworami należy sumować. Dopuszczalne powierzchnie stref pożarowych można przyjmować dla każdej części budynku oddzielnie, odpowiednio do podziału budynków pod warunkiem wydzielenia poszczególnych części ścianami łub stropami oddzielenia przeciwpożarowego. W budynkach inwentarskich wielkości stref pożarowych określa poniższa tabela:
Liczba kondygnacji		Dopuszczalna powierzchnia strefy pożarowej w m
				przy hodowli ściółkowej		przy hodowli bezściółkowej
■» i		2		3
jedna		5 000		nip* ncrranir^yą ci/*
dwie		2 500		5 000
powyżej dwóch		1 000		2 500

W wypadku stosowania w budynku ścian silnie rozprzestrzeniających ogień, strefę pożarową należy zmniejszyć do 25% wartości, a w wypadku jednokondygnacyjnego budynku przeznaczonego do hodowli bezściółkowej, strefę pożarową ogranicza się do 5000 m .

Ściany i stropy oddzielenia przeciwpożarowego powinny być wykonane z materiałów niepalnych i odpowiadać wymaganiom określonym w tabeli:

Przy zastosowaniu pary drzwi naieży wykonać przedsionek o najmniejszym wymiarze rzutu poziomego 1,4 m z materiałów niepalnych, wentylowany (co najmniej wentylacja grawitacyjna), o odporności ogniowej ścian i stropu co najmniej 60 min. Drzwi powinny być zaopatrzone w samozamykaeze łub urządzenia zamykające je samoczynnie w razie pożaru.

Ścianę oddzielenia przeciwpożarowego należy wznosić na własnym

luiiuiłiu^n^ic mu na auuuit, iu.OitgO uupOfrivsv/ ugmOwa mv jwat niz^a^a uu nHTłnrnfwri naninwpi tpj śpianv Dr»r»ii<;7r*73 «ip wvnełnif^łnie otWOf" W <śf innif»

Ouuztelenia przeciwpożarowego ruKSieranii, cegią szKianą mu iiinyiu materiaieni

ściany, przy czym ogólna powierzchnia otworów wypełnionych tym materiałem i innych otworów zamykanych nie może przekraczać łącznie 25% powierzchni ściany.

W stropie oddzielenia przeciwpożarowego dopuszcza się stosowanie otworów o łącznej powierzchni do 0,5% powierzchni stropu, z zamknięciem o odporności ogniowej równej połowie odporności ogniowej stropu.

Przepusty instalacyjne przez zewnętrzne ściany budynku, znajdujące się poniżej poziomu terenu, powinny być zabezpieczone przed możliwością

tYryenitrania ^CTJł7" d<"» wnętrza hurkmlni Tfżpli 7f> w7o1f»rłńw tpr-hnn\noir7n\rrh luli

użytkowych jest niezbędne zastosowanie nie zamykanego otworu w ścianie oddzielenia przeciwpożarowego, pomieszczenia po jej obu stronach powinny być połączone korytarzem (tunelem) o długości co najmniej 4 m, obudowanym ścianami i stropem z materiałów niepalnych, o odporności ogniowej co najmniej uu min. xvorytafz (tiffiel; powinien uyć ud caicj uiugości ciuomony urząuzenicm tn^skaczow^Tn lub zraszaczow^m uruchsrnian^vrn samocz^tinie.

W budynku z dachem rozprzestrzeniającym ogień ściany oddzielenia przeciwpożarowego należy wyprowadzić ponad pokrycie dachu na wysokość cc iiairnnic) 0,3 rn łub zastosować inne, równorzędne rozwiązanie.

7.3. DROGI EWAKUACYJNE

Z pomieszczenia, w którym mogą przebywać ludzie, należy zapewnić bezpieczne wyjście, prowadzące bezpośrednio lub pośrednio na przestrzeń otwartą, do innej strefy pożarowej bądź na poziome lub pionowe drogi komunikacji ogólnej, zwane dalej "drogami ewakuacyjnymi".

Wyjścia z pomieszczeń na drogi ewakuacyjne powinny być zamykane drzwiami. Drzwi ewakuacyjne z budynku przeznaczonego dla więcej niż 50 osób powinny otwierać się na zewnątrz. Wymaganie to nie dotyczy budynku wpisanego do rejestru zabytków.

Długość przejścia w pomieszczeniu, mierzona od najdalszego miejsca, w którym może przebywać człowiek, do wyjścia na drogę ewakuacyjną nie powinna przekraczać w pomieszczeniach:

1. zagrożonych wybuchem - 40 m,

2. produkcyjnych i magazynowych o obciążeniu ogniowym przekraczającym 500 MJ/m w budynkach wielokondygnacyjnych - 75 m,

3. produkcyjnych i magazynowych o obciążeniu ogniowym przekraczającym 500 MJ/m² w budynkach jednokondygnacyjnych - 100 m,

4. zaliczanych do kategorii ZL I, ZL II, ZL III i ZL V - 40 m.

Nie ogranicza się długości przejść, w pomieszczeniach produkcyjnych i magazynowych o obciążeniu ogniowym do 500 MJ/m , w pomieszczeniach ZL IV oraz w pomieszczeniach nie przeznaczonych na pobyt ludzi.

W pomieszczeniach o wysokości przekraczającej 5 m długość przejść, może być powiększona o 25%. Przy zastosowaniu urządzeń tryskaczowych długość przejść, może być powiększona o 100%, a przy zastosowaniu samoczynnych urządzeń oddymiających - o 50%. Przejścia do drogi ewakuacyjnej nie mogą prowadzić przez sąsiednie pomieszczenia, jeżeli są one zagrożone wybuchem i nie oddzielone od siebie przedsionkiem.

Z pomieszczenia należy zapewnić co najmniej dwa wyjścia ewakuacyjne, jeżeli:

1. powierzchnia pomieszczenia zagrożonego wybuchem przekracza 100 m ,

2. powierzchnia pomieszczenia produkcyjnego łub magazynowego, o obciążeniu ogniowym powyżej 500 MJ/m² lub kategorii ZL I, ZL II, ZL III i ZL V, przekracza 300 m",

3. powierzchnia pomieszczenia produkcyjnego lub magazynowego o obciążeniu ogniowym do 500 MJ/m² przekracza 1000 m bądź gdy długość przejścia w nici jest większa niż. 50 m, bez względu na to, na której kondygnacji pomieszczenie

jest usytuowane,

4) liczba osób mogących przebywać jednocześnie w pomieszczeniu przekracza

50, a w pomieszczeniu zaliczonym do kategorii ZLII - 30.

Wyjścia ewakuacyjne z pomieszczenia zagrożonego wybuchem, prowadzące na drogę ewakuacyjną, powinny być zamknięte przedsionkami. Szerokość wyjścia ewakuacyjnego (drzwi) należy dostosować do liczby osób mogących przebywać jednocześnie w pomieszczeniu, przyjmując 0,6 m szerokości wyjścia na 100 osób, lecz nie mniej niż 0,9 m w świetle.

Drzwi stanowiące wyjście ewakuacyjne powinny otwierać sie na zewnątrz pomieszczeń:

1. zagrożonych wybuchem,

2. do których jest możliwe niespodziewane przedostanie się mieszanin wybuchowych lub substancji trujących, duszących bądź innych mogących utrudnić ewakuację,

3. w których może przebywać jednocześnie więcej niż 50 osób,

4. magazynowych o powierzchni ponad 200 m ,

5. przeznaczonych dla więcej niż 6 osób o ograniczonej zdolności poruszania się.

Stosowanie drzwi obrotowych i podnoszonych na drogach ewakuacyjnych jest zabronione. Stosowanie na drogach ewakuacyjnych drzwi rozsuwanych, jeżeli służą one wyłącznie do ewakuacji, jest zabronione.

Na drogach ewakuacyjnych drzwi rozsuwane, które nie służą wyłącznie do ewakuacji, powinny spełniać następujące warunki:

1. konstrukcja drzwi - zapewniać otwieranie automatyczne i ręczne oraz wykluczać możliwość ich zablokowania,

2. w razie pożaru lub awarii drzwi - zapewniać ich samoczynne rozsunięcie i pozostanie w pozycji otwartej.

W bramach i ścianach przesuwanych na drogach ewakuacyjnych powinny znajdować się drzwi otwierane ręcznie albo w bezpośrednim sąsiedztwie bram i ścian powinny być umieszczone i wyraźnie oznakowane drzwi. Drzwi, bramy i inne zamknięcia otworów, w stosunku do których jest wymagana odporność ogniwa łub dymoszczelność, powinny być zaopatrzone w urządzenia zapewniające zamknięcie otworu w razie pożaru. Należy też zapewnić możliwość ręcznego otwierania drzwi służących do ewakuacji.

Jako wyjścia ewakuacyjne z sal widowiskowych i innych o podobnym przeznaczeniu, w których następuje jednoczesna wymiana publiczności (użytkowników), nie mogą służyć wejścia do tych sał, a drogi ewakuacyjne dla wychodzących nie mogą stykać się ani krzyżować z drogami dla wchodzących.

W ścianach stanowiących wewnętrzną obudowę dróg ewakuacyjnych w budynkach szkolnych, biurowych, produkcyjnych i magazynowych dopuszcza się umieszczenie nieotwieranych naświetli powyżej 2 m od poziomu posadzki, jeżeli przylegające pomieszczenia nie są zagrożone wybuchem i jeżeli obciążenie ogniowe w tych pomieszczeniach nie przekracza 1000 MJ/m².

Szerokość poziomych dróg ewakuacyjnych oblicza się przyjmując 0,6 m na 100 osób mogących przebywać na danej kondygnacji budynku, jednak szerokość ta nie może być mniejsza niż 1,4 m. Szerokość poziomej drogi ewakuacyjnej może być zmniejszona do 1,2 m, jeżeli jest ona przeznaczona do ewakuacji nie więcej niż 20 osób.

Wysokość dróg ewakuacyjnych nie może być mniejsza niż 2,2 m, natomiast wysokość przejścia, drzwi lub lokalnego obniżenia - 2 m.

Korytarze w budynku zaliczonym do kategorii zagrożenia ludzi należy dzielić na odcinki nie dłuższe niż 50 m za pomocą drzwi dymoszczełnych lub innych urządzeń technicznych, zapobiegających rozprzestrzenianiu się dymu. Przestrzeń nad sufitami podwieszonymi należy przedzielić w płaszczyźnie drzwi, za pomocą przegrody z materiałów niepalnych.

Na drogach ewakuacyjnych jest zabronione stosowanie:

1. spoczników ze stopniami,

2. schodów ze stopniami zabiegowymi, jeżeli schody te są jedyną drogą ewakuacyjną.

Klatki schodowe obudowane i zamykane drzwiami należy stosować w budynkach:

1) niskich:

1. produkcyjnych i magazynowych o obciążeniu ogniowym co najmniej w jednej strefie pożarowej powyżej 500 MJ/m² lub w których znajduje się pomieszczenie zagrożone wybuchem,

2. kategorii ZLII,

2) średniowysokich:

1. produkcyjnych i magazynowych,

2. kategorii ZL I, ZL II, ZL III i ZL V.

Klatki schodowe, powinny mieć urządzenia zapobiegające zadymieniu lub służące do usuwania dymu. W budynku wysokim i wysokościowym powinny być co najmniej dwie obudowane klatki schodowe, oddzielone od poziomych dróg komunikacji ogólnej przedsionkiem, zamykanym obustronnie drzwiami o odporności ogniowej co najmniej 30 min. Klatki schodowe i przedsionki w budynku wysokim kategorii ZL II oraz w budynku wysokościowym, z wyjątkiem kategorii ZL IV, należy wyposażyć w urządzenia zapobiegające ich zadymieniu. Klatki schodowe i przedsionki w budynku wysokim kategorii ZL I ZL III i ZL V oraz w budynku wysokościowym kategorii ZL IV powinny mieć urządzenia zapobiegające zadymieniu lub służące do usuwania dymu. W budynku wysokim dopuszcza się stosowanie tylko jednej klatki schodowej, jeżeli powierzchnia rzutu poziomego budynku nie przekracza 750 m².

W budynku wysokim i wysokościowym kategorii ZL IV i produkcyjnym dopuszcza się wykonywanie klatek schodowych bez przedsionków, jeżeli:

1. każde mieszkanie i pomieszczenie będzie oddzielone od klatki schodowej drzwiami o odporności ogniowej co najmniej 30 min,

2. klatki schodowe będą wyposażone w samoczynne urządzenia oddymiające,

3. klatki schodowe będą zamykane drzwiami dymoszczelnymi.

W budynku wysokim i wysokościowym drzwi z pokoi hotelowych i zamieszkania zbiorowego, prowadzące na drogi komunikacji ogólnej, powinny mieć odporność ogniową co najmniej 30 min.

Obudowa schodów i pochylni służących celom ewakuacji powinna mieć odporność ogniową wymaganą w stosunku do ścian nośnych i stropów danego budynku.

Odporność ogniowa biegów, spoczników i pochylni, służących celom ewakuacji, powinna wynosić co najmniej:

1. w budynkach klasy A-C odporności pożarowej - 60 min,

2. w budynkach klasy D i E odporności pożarowej - 30 min.

Elementy klatek schodowych powinny być wykonane z materiałów niepalnych. Dopuszcza sie ich wykonanie z drewna i innych materiałów palnych:

1. w budynku niskim klasy D i E odporności pożarowej z klatkami schodowymi wydzielonymi drzwiami o odporności ogniowej co najmniej 30 min,

2. w budynku tymczasowym,

3. w mieszkaniu dwukondygnacyjnym.

Piwnice powinny być oddzielone niepalnymi ścianami i stropami o odporności ogniowej co najmniej 60 min i zamknięte drzwiami o odporności ogniowej co najmniej 30 min. Jeżeli drzwi do piwnic znajdują się poniżej poziomu parteru, schody z tego poziomu powinny być zabezpieczone w sposób uniemożliwiając) omyłkowe zejścia ludzi do piwnic w wypadku ewakuacji (np. ruchomą barierą).

W budynku o dwóch lub więcej kondygnacjach należy zapewnić możliwość wyjścia na dach od wewnątrz budynku, przynajmniej z jednej klatki schodowej. W budynku wysokim i wysokościowym wyjścia na dach powinny prowadzić z każdej klatki schodowej.

Wyjście z klatki schodowej na strych lub poddasze powinno być zamykane drzwiami o odporności ogniowej co najmniej:

1. w budynkach do trzech kondygnacji włącznie, z wyjątkiem budynków mieszkalnych -15 min,

2. w budynkach powyżej trzech kondygnacji - 30 min.

W budynku wysokim i wysokościowym, zaliczonym do kategorii zagrożenia ludzi ZL I, ZLII, ZL III i ZL V, oraz w innych budynkach wysokościowych przynajmniej jeden dźwig w każdej strefie pożarowej powinien być przystosowany do potrzeb ekip ratowniczych.

Wyjścia ewakuacyjne mogą prowadzić na podwórze (dziedziniec), do sąsiedniej strefy pożarowej lub na galerię pod warunkiem połączenia ich z przestrzenią otwartą bezpośrednio łub za pośrednictwem przejść bądź przejazdów, obudowanych jak poziome drogi komunikacji ogólnej służące celom ewakuacyjnym.

Odległość od wyjścia z pomieszczeń na drogę ewakuacyjną do wyjścia na zewnątrz budynku albo do drzwi klatki schodowej lub pochylni, zwaną dalej dojściem ewakuacyjnym, mierzy się wzdłuż osi dojścia.

Dopuszczalne długości dojść ewakuacyjnych określa tabela:

Rodzaj strefy pożarowej/kategoria zagrożenia ludzi	Długość dojścia w m przy
	Jednym dojściu	Wielu dojściach
1	2	3
Strefa pożarowa z pomieszczeniem zagrożonym wybuchem	10	40
Strefa pożarowa o obciążeniu ogniowym powyżej 500 MJ/m bez pomieszczenia zagrożonego wybuchem w budynku produkcyjnym lub magazynowym	20	75
Strefa pożarowa o obciążeniu ogniowym do 500 MJ/m bez pomieszczenia zagrożonego wybuchem w budynku produkcyjnym lub magazynowym	40	Nie okresla się
Kategoria ZLII	10	30
Kategoria ZL I, ZL III, ZL V	20	45
Kategoria ZL IV	20	60

W budynku produkcyjnym i magazynowym jako dodatkową drogę ewakuacyjną dla ludzi z wyższej kondygnacji można stosować drabiny ewakuacyjne, prowadzące na dach niższej kondygnacji lub na poziom terenu, jeżeli liczba osób przebywających jednocześnie na wyższej kondygnacji nie przekracza 50, a w budynku z pomieszczeniem zagrożonym wybuchem -15. Drabiny ewakuacyjne należy umieszczać w miejscach łatwo dostępnych. Sytuowanie drabin naprzeciw świetlików i okien jest zabronione. Dopuszcza się wykonywanie drabin ewakuacyjnych bez obręczy ochronnych, gdy różnica wysokości nie przekracza 3 m.

7.4. ODLEGŁOŚCI MIĘDZY BUDYNKAMI ZE WZGLĘDU NA OCHRONĘ PRZECIWPOŻAROWĄ

Budynek usytuowany bezpośrednio przy granicy działki powinien mieć ścianę oddzielenia przeciwpożarowego od strony sąsiedniej działki, o odporności ogniowej 60 min. W wolno stojących budynkach, oraz w budynkach inwentarskich, stodołach lub suszarniach dopuszcza się stosowanie dachów rozprzestrzeniających ogień, pod warunkiem, że odległość:

1. budynku od granicy działki wynosi więcej niż 12 m,

2. od innych budynków z dachami nie rozprzestrzeniającymi ognia wynosi wiecei niż 15 m.

3. od innych budynków z dachami rozprzestrzeniającymi ogień wynosi więcej niż 24 m,

4. od małych budynków pomocniczych o powierzchni rzutu poziomego do 20 m², bez własnego paleniska, wynosi więcej niż 5 m.

Stosowanie dachów rozprzestrzeniających ogień w budynkach usytuowanych w odległości mniejszej niż 24 m od granicy lasu jest zabronione.

Odległość miedzy budynkami, z wyjątkiem zabudowy jednorodzinnej i zagrodowej, nie może być mniejsza niż:

1. między budynkiem produkcyjnym lub magazynowym, z pomieszczeniem zagrożonym wybuchem, a innym budynkiem oraz między budynkiem produkcyjnym lub magazynowym zawierającym strefę pożarową o obciążeniu ogniowym 1000 MJ/m a budynkiem zaliczonym do kategorii zagrożenia ludzi (ZL) - 20 m,

2. między budynkiem produkcyjnym lub magazynowym, bez pomieszczeń zagrożonych wybuchem i stref pożarowych o obciążeniu ogniowym powyżej 1000 MJ/m², a budynkiem zaliczonym do kategorii zagrożenia ludzi (ZL) -10 m,

3. między budynkami zaliczonymi do kategorii zagrożenia ludzi (ZL) -10 m.

Najmniejsze odległości między budynkami produkcyjnymi lub magazynowymi bez pomieszczeń zagrożonych wybuchem oraz między

składowiskami otwartymi określa tabela:

Budynki przeznaczone do celów produkcyjnych i magazynowych o maksymalnym obciążeniu ogniowym strefy pożarowej w MJ/m²

Niemniejsze odległości w m od innego budynku lub składowiska otwartego o maksymalnym obciążeniu ogniowym strefy pożarowej w MJ/m

do 500

powyżej 4000

powyżej 500 do 4000

1

do 500

10

15

20

powyżej 500 do 4000

15

15

20

powyżej 4000

20

20

20

Odległości w zależności od klasy odporności ogniowej i wielkości powierzchni oszklenia ściany od strony sąsiedniego budynku:

1) mogą być pomniejszone o 50% -jeżeli ściana ma odporność ogniową co

najmniej 60 min i znajdują się w niej tylko jedne drzwi o odporności ogniowej

co najmniej 30 min,

2) powinny być powiększone o 50% - ieżeli ściana ma oszklenie szkłem

zwykłym na 35-70% jej powierzchni, a ściana sąsiedniego budynku nie spełnia

warunków,

3) powinny być powiększone o 100% -jeżeli ściana ma oszklenie szkłem

zwykłym na ponad 70% powierzchni, a ściana sąsiedniego budynku nie spełni*

warunków,

Odległości między budynkami, a granicą sąsiedniej nie zabudowanej działki powinny wynosić co najmniej połowę wielkości w nich określonych, przyjmując, że może być na niej usytuowany budynek zaliczany do kategorii zagrożenia ludzi, ze ścianą mającą oszklenie szkłem zwykłym na powierzchni poniżej 35%.

Odległości między budynkami lub częściami budynku a innymi budynkami można pomniejszyć pod warunkiem zastosowania stałych, samoczynnych urządzeń gaśniczych:

1. przy zastosowaniu tych urządzeń w jednym z budynków - o 25%,

2. przy zastosowaniu tych urządzeń w obydwu budynkach - o 50%.

Najmniejszą odległość budynku produkcyjnego i magazynowego oraz budynku zaliczonego do kategorii zagrożenia ludzi (ZL) od granicy lasu należ> przyjmować jak odległość od budynku zaliczonego do kategorii zagrożenia ludzi.

Odległości między budynkami położonymi na jednej działce budowlanej nk normuje się, jeżeli ich łączna powierzchnia nie przekracza dopuszczalnej powierzchni strefy pożarowej.

TEKST ŹRÓDŁOWY DLA UCZNIA

OGÓLNE WIADOMOŚCI DOTYCZĄCE POMIESZCZEŃ PRACY

Pracodawca jest zobowiązany utrzymać pomieszczenia pracy w czystości i porządku oraz zapewnić ich okresowe remonty i konserwacje w celu zachowania wymagań bezpieczeństwa i higieny pracy.

Pomieszczenia pracy i ich wyposażenie powinny zapewnić pracownikom bezpieczne i higieniczne warunki pracy. W szczególności w pomieszczeniach pracy należy zapewnić oświetlenie naturalne i sztuczne, odpowiednią temperaturę, wymianę powietrza oraz zabezpieczenie przed wilgocią, niekorzystnymi warunkami cieplnymi i nasłonecznieniem, drganiami oraz innymi czynnikami szkodliwymi dla zdrowia i uciążliwymi.

W pomieszczeniach pracy, w których występują czynniki szkodliwe dla zdrowia (wysoka temperatura, hałas, drgania,, promieniowanie, gazy, pyły) Powinny być zastosowane rozwiązania techniczne umożliwiające przedostanie się tych czynników do innych pomieszczeń pracy oraz do pomieszczeń higieniczno-sanitarnych.

Ściany, sufity w pomieszczeniach pracy, w których wydzielają się substancje szkodliwe dla zdrowia powinny mieć pokrycie ochronne, zabezpieczające przeć adsorpcja oraz powinny być przystosowane do łatwego czyszczenia lub zmywania.

Jeżeli ze względu na rodzaj wykonywanych robut lub rodzaj stosowanych urządzeń może zachodzie niebezpieczeństwo wybuchu, stropy, dachy i ściany pomieszczeń pracy powinny być wykonane zgodnie z wymaganiami bezpieczeństwa dla tego rodzaju robot lub znajdujących się tam urządzeń oraz zgodne z przepisami techniczno - budowlanymi.

W pomieszczeniach pracy podłogi powinny być równe, nie śliskie, nie pyląca i odporne na ścieranie i nacisk, a także powinny być wykonane z materiału nie powodującego iskrzenia mechanicznego oraz powinny być przystosowane do łatwego utrzymania czystości.

Powierzchnia i wysokość pomieszczeń pracy powinny zapewniać spełnienie wymagań bezpieczeństwa i higieny pracy z uwzględnieniem rodzaju wykonywanej pracy, stosowanych technologii oraz czasu przebywania pracowników w tych pomieszczeniach.

Na każdego z pracowników jednocześnie zatrudnionych w pomieszczeniach stałej pracy powinno przypadać co najmniej 13 m² wolnej objętości pomieszczenia oraz 2 m wolnej powierzchni podłogi (nie zajętej przez urządzenia techniczne)

Wysokość pomieszczenia stałej pracy nie może być niższa niż :

1. 3 m w świetle - jeżeli w pomieszczeniu nie występują czynniki szkodliwe dla zdrowia

2. 3,3 m w świetle -jeżeli w pomieszczeniu prowadzone są prace mogące powodować występowanie substancji szkodliwych dla zdrowia. Wysokości pomieszczeń pracy czasowej nie może być mniejsza niż :

1. 2,2 m w świetle -jeżeli w pomieszczeniu nie występują czynniki szkodliwe dla zdrowia

2. 2,5 m w świetle -jeżeli w pomieszczeniu prowadzone są prace mogące powodować występowanie substancji szkodliwych dla zdrowia.

Do pomieszczeń i stanowisk pracy położonych na równych poziomach powinny prowadzić bezpieczne dojścia stałymi schodami lub pochylniami.

Nawierzchnie schodów, pomostów i pochylni nie powinny być śliskie, a w miejscach gdzie może następować zaleganie pyłów - powinny być ażurowane.

Wymiary otworów drzwiowych w każdym pomieszczeniu powinny być odpowiednie do liczby pracowników z nich korzystających oraz do rodzaju i wielkości używanych urządzeń transportowych i przemieszczanych ładunków.

Sposób otwierania drzwi z pomieszczeń pracy i z pomieszczeń higieniczno - sanitarnych powinny odpowiadać wymaganiom przepisów techniczno - budowlanych i dotyczących ochrony przeciwpożarowej.

Drzwi rozsuwane musza być wyposażone w urządzenia zabezpieczające ich wypadnięciu z prowadnic.

Pomiędzy pomieszczeniami nie należy wykonywać progów chyba ze warank technice wymagają ich zastosowania. W takich przypadkach należy je oznakować w sposób widoczny.

Szyby w oknach oraz inne przedmioty i powierzchnie szklane, znajdujące się w pomieszczeniach pracy, narażone na uszkodzenie w związku z rodzajem prowadzonych prac, powinny być od strony, po której mogą znajdować się ludzie, osłonięte siatka zabezpieczałącą przed odłamkami szkła.

OGÓLNE WIADOMOŚCI DOTYCZĄCE OBIEKTÓW

BUDOWLANYCH

Budynki i inne obiekty budowlane w których znajdują się pomieszczenia pracy powinny być zbudowane i utrzymane zgodnie z wymaganiami określonymi w przepisach techniczno - budowlanych.

Pracodawca jest zobowiązany zapewnić na terenie zakładu pracy wykonane i oznakowane drogi komunikacyjne i transportowe. Drogi i przejścia oraz dojazdy pożarowe nie moga prowadzić przez miejsca, w którvch wvstenuia zaerożema

dla ich użytkowników

Drogi i przejścia powinny posiadać wymiary odpowiednie do liczby potencjalnych użytkowników oraz rodzajów i wielkości stosowanych urządzeń transportowych i przemieszczanych ładunków.

Pracodawca jest zobowiązany zapewnić drogi ewakuacyjne ze wszystkich pomieszczeń obiektu budowlanego, umożliwiające szybkie wydostanie się pracowników na otwarta przestrzeń.

We wszystkich miejscach na terenie zakładu pracy, w których mogą przebywać pracownicy, pracodawca jest zobowiązany zapewnić oświetlenie elektryczne w porze nocnej lub jeżeli oświetlenie dzienne jest nie wystarczające

Instalacje i urządzenia elektryczne powinny być tak wykonane, aby nie narażały pracowników na porażenie prądem elektrycznym, szkodliwe oddziaływanie pól elektromagnetycznych oraz nie stanowiły zagrożenia pożarowego.

Pracodawca jest zobowiązany zapewnić ochronę obiektu budowlanego i urządzeń technicznych przed gromadzeniem się ładunków i wyładowaniami elektryczności statycznej - stwarzającymi zagrożenia w środowisku pracy.

III. POMIESZCZENIA PRACY

3.1. POMIESZCZENIA PRACY - POJĘCIE, PODZIAŁ

• Pomieszczenia pracy - są to pomieszczenia przeznaczone na pobyt pracowników w których wykonywana jest praca.

• Pomieszczenia pracy stałej -jeżeli łączny czas przebywania tego samego pracownika w pomieszczeniu w ciągu jednej doby trwa dłużej niż 4 godziny.

• Pomieszczenia pracy czasowej -jeżeli łączny czas

przebywania tego samego pracownika w pomieszczeniu w ciągu jednej doby trwa od 2 do 4 godzin.

• Stanowisko pracy - rozumie się przez to przestrzeń pracy, wra z wyposażeniem w środki i przedmioty pracy, w której pracownik lub zespól pracowników wykonuje prace.

• Środowisko pracy - rozumie się przez to warunki środowiska materialnego (określonymi czynnikami fizycznymi, chemicznymi i biologicznymi), w których odbywa się proces

pracy.

3.1.1. OŚWIETLENIE NATURALNE

Pomieszczenia pracy mogą być oświetlone światłem dziennym przez:

• świetliki dachowe (oświetlenie górne)

• okna umieszczone w ścianach bocznych pomieszczeń

(oświetlenie boczne )

• świetliki dachowe i okna ( oświetlenie mieszane)

Najlepszym oświetleniem naturalnym jest oświetlenie górne, gdyś zapewnia równomierne oświetlenie całej powierzchni pomieszczenia.

W pomieszczeniach przeznaczonych na pobyt ludzi stosunek powierzchni okien, liczonej w świetle ościeżnic, do powierzchni podłogi powinien wynosić co najmniej 1:8. Natomiast w innym pomieszczeniu, w którym oświetlenie naturalne jest wymagane ze względu na przeznaczenie - powinien on wynosić co najmniej 1:12. Okna lub świetliki powinny być przystosowane do całkowitego lub częściowego otwierania. Okna i świetliki powinny być wyposażone w odpowiednie urządzenia eliminujące nadmierne operowanie promieni słonecznych padających na stanowiska pracy (np. zasłony, żaluzje, rolety ). W pomieszczeniach pracy gdzie występuje duża wilgotność powietrza świetliki i okna powinny być wykonane w sposób zabezpieczający przed skraplaniem się w nich pary wodnej. Do mycia okien i świetlików powinien być zapewniony dogodny i bezpieczny dostęp. Szyby w oknach powinny być utrzymane w czystości i powinny przepuszczać dostateczną ilość światła.

Natężenie oświetlenia dziennego na poszczególnych stanowiskach pracy powinno być dostosowane do rodzaju wykonywanej pracy oraz Wymaganej przy nich dokładności. Średnie wartości natężenia ośw ietlenia na sąsiadujących płaszczyznach roboczych o różnych funkcjach lub na płaszczyźnie roboczej, w stosunku do pozostałej, nieroboczej części pomieszczenia albo w sąsiadujących pomieszczeniach nie powinny przekraczać stosunku 5 do 1 1.

3.1.1. OŚWIETLENIE SZTUCZNE

Niezależnie od oświetlenia dziennego w pomieszczeniach pracy należy zapewnić oświetlenie elektryczne. Prawidłowe oświetlenie sztuczne wymaga w szczególności właściwego doboru lamp i opraw oraz odpowiedniej ich liczby, mocy, rozmieszczenia i wysokości zawieszania tak aby :

• uzyskać dostateczne natężenie oświetlenia

• zachować równomierność oświetlenia w różnych miejscach i czasie

• źródła światła nie oślepiały (należy ograniczyć olśnienie)

• cienie nie utrudniały widoczności

• barwa światła i stopień zniekształcenia barw był odpowiedni

• uzyskać pożądany rozkład luminacji

• uzyskać odpowiedni stopień zabezpieczenia opraw przed oddziaływaniem środowiska

Rodzaje oświetlenia sztucznego :

W zależności od przeznaczenia oświetlenie sztuczne dziel się na: 1) oświetlenie podstawowe :

• ogólne -jest to oświetlenie przestrzeni bez uwzględniania szczególnych wymagań dotyczących niektórych jej części ( zalecane jest stosowanie oświetlenia ogólnego poniżej 200 lx)

• miejscowe - jest to oświetlenie niektórych części przestrzeni (np. miejsc prac z uwzględnieniem szczególnych potrzeb oświetleniowych w celu zwiększenia natężenia oświetlenia)

• złożone -jest to oświetlenie składające się z oświetlenia ogólnego i oświetlenia miejscowego

W pomieszczeniach pracy stosuje się w zasadzie oświetlenie ogólne i złożone. Zalecane jest stosowanie oświetlenia ogólnego lub złożonego w zakresie od 200 lx do 750 lx, a samego złożonego powyżej 750 lx

2) oświetlenie awaryjne:

• bezpieczeństwa -jest to rodzaj oświetlenia awaryjnego umożliwiający bezpieczne dokończenie, a w niektórych przypadkach kontynuację wykonywanych czynności

• ewakuacyjne - jest to rodzaj oświetlenia awaryjnego umożliwiający łatwe i pewne wyjście z budynku w czasie zaniki oświetlenia podstawowego

Oświetlenie awaryjne stosowane jest w pomieszczeniach i miejscach pacy, w których w razie awarii oświetlenia podstawowego mogą wystąpić zagrożenia dla zdrowia lub życia pracowników.

Ograniczenie olśnienia

Olśnienie - to uczucie niewygody widzenia lub zmniejszenia zdolności rozpoznawania przedmiotów, w skutek niesprzyjającego rozkładu luminacji, jej zbyt dużej wartości czy nadmiernego kontrastu w przestrzeni lub czasie. Ograniczenie olśnienia jest jednym z warunków prawidłowego oświetlenia.

Z punktu widzenia występujących skutków wyróżnia się

olśnienie:

• przykre - wywołujące uczucie przykrości

• przeszkadzające - zmniejsza zdolność widzenia

• oślepiające - uniemożliwiające widzenie

Z punktu widzenia warunków powstawania wyróżnia się olśnienie:

• bezpośrednie - olśniewające źródło występuje w tym samym lub prawie tym samym kierunku co przedmiot obserwowany

• pośrednie - olśniewające źródło występuje poza kierunkiem obserwacji

• odbiciowe - nadmiernie jaskrawe, odbite obrazy źródła występują w tym samym kierunku co przedmiot obserwowany.

Ograniczenie olśnienia bezpośredniego lub pośredniego następuje poprzez ograniczenia luminacji źródeł światła ( opraw oświetleniowych). Ograniczenie luminacji można uzyskać przez osłonięcie źródeł światła materiałem przeświecalnym (kloszem mlecznym), lub materiałem nie przeświecalnym (odbłyśnikiem).

3.4. WENTYLACJA POMIESZCZEŃ PRACY

Wszystkie pomieszczenia pracy i ich wyposażenie musza zapewniać pracownikom bezpieczne i higieniczne warunki pracy. Powinny być one miedzy innymi zabezpieczone przed niekontrolowana emisja ciepła oraz przed napływem chłodnego powietrza z zewnątrz. W pomieszczeniach zakładów pacy powinna być zapewniona wymiana powietrza wynikająca z ich potrzeb funkcjonalnych i użytkowych, dostosowana do bilansu ciepła, wilgotności oraz występujących w nich zanieczyszczeniach stałych i gazowych.

3.4.1. WENTYLACJA NATURALNA

Wentylacja pomieszczeń może następować w sposób naturalny. Dzięki różnicy temperatury, a wiec i gęstości powietrza wewnątrz i na zewnątrz budynku oraz dzięki działaniu wiatru powietrze dostaje się do budynku przez nieszczelności w oknach i drzwiach lub przez specjalne nawiewniki a wydostaje się przez kratki i kanały wentylacyjne. Skuteczność wentylacji naturalnej zależy od warunków atmosferycznych (głównie temperatury zewnętrznej powietrza oraz oc kierunku wiatru )i w związku z tym zmienia się w ciągu roku.

Podział wentylacji naturalnej:

• wentylacja grawitacyjna - czyli wymiana powietrza spowodowana różnicą temperatur wewnątrz i na zewnątrz pomieszczenia.

• aeracja - czyli wymiana powietrza spowodowana różnicą ciśnień powietrza (wywołana działaniem wiatru) wewnątrz i na zewnątrz pomieszczenia.

3.4.2. WENTYLACJA MECHANICZNA

Wentylacja może także działać w sposób mechaniczny. Wymiana powietrza jest wtedy niezależna od jakichkolwiek wpływów atmosferycznych. Wymuszony przepływ powietrza wynika z zastosowania wentylatora lub innego urządzenia mechanicznego.

Podział wentylacji mechanicznej :

• ogólna - czyli zapewniająca równomierną wymianę powietrza w całym pomieszczeniu

• miejscowa - przeciwdziałająca zanieczyszczeniu powietrza w miejscu jego wydzielania.

3.4.3. WENTYLACJA NAWIEWNA

Wentylacja nawiewna powinna być skonstruowana w taki sposób aby :

• powietrze doprowadzane za jej pomocą do pomieszczeń pracy z zewnątrz było oczyszczone z pyłów i substancji szkodliwych dla zdrowia

• strumień powietrza pochodzący z jej urządzeń nie był bezpośrednie skierowany na dane stanowiska pracy

• maksymalna temperatura nawiewanego powietrza, przy jego nawiewie na wysokości nie niniejszej niż 3,5 m od poziomu podłogi stanowiska pracy, nie przekroczyła 70°C i 45°C w pozostałych przypadkach

IV. WYMAGANIA ELEMENTÓW KONSTUKCYJNYCH W

POMIESZCZENIACH PRACY

4.1. ŚCIANY, STROPY I DACHY POMIESZCZEŃ PRACY

Ściany, stropy i dachy budynków powinny szczelnie ochraniać pracowników od chłodu, gorąca, wiatru i opadów atmosferycznych, chyba że rodzaj produkcji na to nie pozwala. Powinny być również zabezpieczone przed niszczącym działaniem czynników związanych i w\ konywanymi pracami (np. przed działaniem substancji chemicznych stosowanych w pomieszczeniach).

Ściany powinny spełniać wymagana w zakresie izolacyjności cieplnej i akustycznej, a także (w razie potrzeby gazoszczelności oaz powinny być dostosowane do warunków otoczenia i użytkowania budynku (np. jeśli budynek zakładu znajduje się w sąsiedztwie budynków mieszkalnych)

W budynkach, w których ze względu na rodzaj wykonywanych prac lub znajdujących się tam urządzeń może grozić niebezpieczeństwo pożaru lub wybuchu, stropy, ściany i dachy należ} wykonywać zgodnie z wymaganiami określonymi dla tego rodzaju zagrożeń w przepisach techniczno - budowlanych.

Obciążenie stropów nie może przekraczać ich wytrzymałości. W pomieszczeniach magazynowych oraz na dogach znajdujących się w obiektach budowlanych należy umieścić informację o dopuszczalnym obciążeniu stropów.

Na dachy o spadku ponad 25 % oraz na dachu pokrytym materiałami łamliwymi (kruchymi) powinny być wykonane stałe dojścia z nawierzchnią zapobiegającą poślizgowi do kominów i innych podobnych miejsc. Na dachu o spadku ponad 100 % powinny być zamocowane stałe uchwyty do mocowania linek bezpieczeństwa lub bariery ochronne nad dolną krawędzią dachu.

4.1. PODŁOGI W POMIESZCZENIACH PRACY

Podłogi w pomieszczeniach pracy powinny być stabilne (nie mogą się ruszać) równe, wykonane z materiału nie wytwarzającego pyłu, odporne na ścieranie oraz nacisk, a także powinny być przystosowane do łatwego utrzymania czystości. Podłogi nie mogą być śliskie, a materiał, z jakiego są wykonane, powinien być złym przewodnikiem ciepła (np. tworzywo sztuczne ).

W przypadku podłogi z materiału nie będącego złym przewodnikiem ciepła albo gdy przy pracy występuje zamoczenie podłogi należy w przejściach oraz w miejscach do stania i siedzenia ułożyć podesty izolujące od zimna i wilgoci lub zastosować inne środki izolujące (np. odpowiednie obuwie).

Podesty powinny być stabilne, wytrzymałe na przewidywane obciążenia, zabezpieczające przed poślizgiem i potknięciem oraz łatwe do utrzymania w czystości.

Podłoga narażona - w związku z wykonywaną pracą- na zamoczenie, powinna być wykonana z materiału nie nasiąkliwego, z odpowiednim spadkiem w kierunku kanałów odpływowych.

W pomieszczeniach, w których ze względu na rodzaj wykonywanych prac może zachodzić niebezpieczeństwo zapalenia się podłogi, należy ją wykonać z materiału niepalnego lub ognioodpornego. Natomiast tam, gdzie w wyniku uderzenia w podłogę może zachodzić niebezpieczeństwo wybuchu od powstających iskier - należy ją wykonać z materiału nie powodującego iskrzenia i nie gromadzącego ładunków elektrostatycznych ( np. aluminium, żeliwo ).

4.1. POWIERZCHNIA I WYSOKOŚĆ POMIESZCZEŃ PRACY

Powierzchnia i wysokość pomieszczeń pracy powinny spełniać wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy, z uwzględnieniem rodzaju wykonywanej pracy, stosowanych technologii oraz czasu przebywania pracowników w tych pomieszczeniach, wymiary wolnej powierzchni (tzn. nie zajętej przez żadne urządzenia) stanowiska pracy, powinny zapewniać pracownikom pełną swobodę ruchu, wystarczającą do wykonania powierzchniowej pracy w sposób bezpieczny oraz możliwie najbardziej efektowny. Na stanowisku pracy - w zależności od rodzaju, czy też technologii na nim wykonywanej - muszą znajdować się urządzenia pomocnicze przeznaczone na składowanie materiałów, wyrobów, przyrządów, narzędzi i odpadów.

Dla stworzenia warunków do bezpiecznego wykonywania pracy, niejednokrotnie nie wystarczy zapewnienie wymaganej wolnej powierzchni podłogi czy objętości pomieszczenia. Istotne są tu ich wymiary i kształt. Ustalając je, trzeba brać pod uwagę możliwe zagrożenia i uciążliwości pochodzące nie tylko ze stanowiska, na którym pracownik jest zatrudniony, ale również z otoczenia tego stanowiska, którymi mogą być przykładowo stanowiska sąsiednie.

Na każdego spośród pracowników jednocześnie zatrudnionych w pomieszczeniu pracy stałej powinno przypadać, co najmniej 13 m³ wolnej objętości pomieszczenia oraz 2 m wolnej powierzchni podłogi ( niezajętej przez urządzenia techniczne, sprzęt)

Wysokość pomieszczeń pracy stałej, w których nie występują czynniki szkodliwe dla zdrowia, nie powinna być mniejsza niż :

• 3 m

-jeżeli przebywają w nich więcej niż 4 osoby

• 2,5 m :

jeżeli przebywa w nich nie więcej niż 4 pracowników i na każdego z nich przypada co najmniej 15 m wolnej objętości nomieszczenia

w pomieszczeniu usługowym lub produkcyjnym drobnej wytwórczości mieszczącym się w budynku mieszkalnym, jeżeli przy wykonywanych pracach nie występują pyły lub substancje szkodliwe dla zdrowia, hałas nie przekracza dopuszczalnych wartości poziomu dźwięku w budynkach mieszkalnych, a na każdego pracownika przypada co najmniej 15 m³ wolnej objętości pomieszczenia

• 2,2 m - w dyżurkach, portierniach, kantorach, koskach
ulicznych, usytuowanych w halach dworcowych, fabrycznych,
wystawowych i handlowych, a także w pomieszczeniu
usytuowanym na antresoli otwartej do większego
pomieszczenia.

W pomieszczeniach pracy stałej, w których występują czynniki szkodliwe dla zdrowia, powinny mieć wysokość nie mniejszą niż 3,3 m. Wysokość pomieszczeń, w których występują czynniki szkodliwe dla zdrowia, oraz pomieszczeń, w których nie występują takie czynniki, może być obniżona w stosunku do wymaganej wysokości v przypadku zastosowania klimatyzacji oraz po uzyskaniu zgody właściwego terytorialnie państwowego wojewódzkiego inspektora sanitarnego.

Wysokość pomieszczeń pracy czasowej nie może być mniejsza niż

• 2,2 m w świetle jeżeli w pomieszczeniu nie występują czynnik szkodliwe dla zdrowia

• 2,5 m w świetle, jeżeli w pomieszczeniu prowadzone są prace mogące powodować występowanie czynników szkodliwych dla zdrowia.




Wysokość pomieszczeń przeznaczonych na pobyt ludzi powinna odpowiadać wymaganiom określonym w poniższej tabeli:
Rodzaj pomieszczenia (sposób użytkowania)	Minimalna wysokość w świetle (m)
1	2
Pomieszczenia mieszkalne w budynkach jednorodzinnych i wielorodzinnych oraz sypialnie 1-4-osobowe w budynkach zamieszkania zbiorowego	2,5*>
Pomieszczenia mieszkalne w budynkach jednorodzinnych na poddaszu oraz pomieszczenia w indywidualnych domach rekreacyjnych	2,2*>
Pomieszczenia do pracy, nauki i innych celów, w których nie występują czynniki uciążliwe lub szkodliwe dla zdrowia:
a) jeżeli przebywają w nich nie więcej niż 4 osoby	2,5
b) jeżeli przebywają w nich więcej niż 4 osoby	3,0
Pomieszczenia jak wyżej, lecz usytuowane na antresoli otwartej do większego pomieszczenia, jeżeli nie występują czynniki szkodliwe dla zdrowia	2,2
Pomieszczenia do pracy i innych celów, w których występują czynniki uciążliwe lub szkodliwe dla zdrowia	3,3
Pomieszczenia przeznaczone na stały pobyt ludzi, jak dyżurki, portiernie, kantory, kioski uliczne, a także kioski usytuowane w halach dworcowych, fabrycznych, wystawowych, handlowych, jeżeli nie występują czynniki szkodliwe dla zdrowia	2,2^ł)
Pomieszczenia przeznaczone na czasowy pobyt ludzi:
a) jeżeli nie występują czynniki szkodliwe dla zdrowia	2,2^ł)
b) jeżeli występują czynniki szkodliwe dla zdrowia	2,5

Przy stopach pochyłych jest to wysokość średnia, natomiast wysokość najniższa powinna wynosić co najmniej 1,9 m. Przestrzeń o wysokości poniżej 1,9 m uznaje się za pomocniczą.




4.4. DRZWI W POMIESZCZENIACH PRACY

Wymiary otworów drzwiowych z każdym pomieszczeniu pracy powinny być odpowiednie do liczby pracowników korzystających z nich oraz do rodzaju wielkości stosowanych urządzeń transportowych i przemieszczanych ładunków.

Drzwi powinny przede wszystkim spełniać następujące wymagania :

• sposób otwierana drzwi z pomieszczeń pracy i z pomieszczeń higieniczno sanitarnych powinien być zgodny z wymaganiami przepisów techniczno - budowlanych oraz dotyczących ochrony przeciwpożarowej

• drzwi rozsuwane powinny być wyposażone w urządzenia zapobiegające ich wypadnięciu z prowadnic

• wahadłowe drzwi i bramy powinny być przezroczyste lub mieć przezroczyste panele

• drzwi bramy otwierające się od góry powinny być wyposażone w urządzenia zapobiegające ich przypadkowemu opadaniu

• drzwi i bramy zamykane mechanicznie powinny tak funkcjonować aby nie stwarzały zagrożenia urazu (np. na skutek przygniecenia 0

• skrzydła drzwiowe wykonane z przezroczystych tafli powinny być oznakowane w sposób widoczny i wykonane z materiału zapewniającego bezpieczeństwo użytkowników w razie stłuczenia

• wrota bram powinny być wyposażone w urządzenia zapobiegające ich przypadkowemu zamknięciu

• drzwi w strefie zagrożenia wybuchem przy ich otwieraniu i zamykaniu, nie mogą wytwarzać iskier

Pomiędzy pomieszczeniami nie powinno być progów, chyba ze warunki techniczne wymagają ich zastosowania. W takim przypadku progi powinny być oznaczone w widoczny sposób barwami bezpieczeństwa.




W pomieszczeniach, w których ze względu na rodzaj wykonywanych prac może grozić niebezpieczeństwo wybuchu lub pożaru, drzwi powinny otwierać się na zewnątrz i prowadzić bezpośrednio - w pomieszczeniach znajdujących się na parterze - m otwartą przestrzeń, a w pomieszczeniach znajdujących się na piętrze na podesty ogniotrwałych klatek schodowych. Wyjście z pomieszczeń, w których ze względu na rodzaj prowadzonych prac panuje wysoka temperatura nie powinno prowadzić bezpośrednio na wolne powietrze, lecz do pomieszczenia o temperaturze pośredniej (np. korytarza)




4.5. SCHODY I POCHYLNIE

W celu zapewnienia dostępu do pomieszczeń położonych na różnych poziomach należy stosować schody stałe, a w zależności od przeznaczenia budynku - również pochylnie.

Zainstalowanie w budynku schodów lub pochylni ruchomych nie zwalnia z obowiązku zastosowania schodów lub pochylni stałych. Szerokość użytkowa schodów zewnętrznych powinna wynosić co najmniej 1,2 m. Szerokość użytkową schodów stałych mierzy się między wewnętrznymi krawędziami poręczy, a w wypadku balustrady jednostronnej - między wykończoną powierzchnią ściany a wewnętrzną krawędzią poręczy tej balustrady. Szerokości te nie mogą być ograniczane przez zainstalowane urządzenia oraz elementy budynku.

Liczba stopni w jednym biegu schodów stałych, łączących kondygnacje nadziemne, nie powinna wynosić więcej niż:

• w budynku zakładu opieki zdrowotnej -14 stopni,

• w innych budynkach - 17 stopni.

Liczba stopni w jednym biegu schodów zewnętrznych nie powinna wynosić więcej niż 10.

Szerokość stopni schodów zewnętrznych przy głównych wejściach do budynku powinna wynosić w budynkach użyteczności publicznej co najmniej 0,35 m, w innych budynkach - co najmniej 0,3 m. Szerokość stopnia zabiegowego oraz stopnia schodów wachlarzowych w odległości 0,4 m od poręczy balustrady powinna wynosić co najmniej 0,25 m.

Schody i pochylnie powinny mieć wykończenie powierzchni od różniające je od poziomych płaszczyzn ruchu. Nawierzchnia pochylni powinna być szorstka, a pochylni zewnętrznych o nachyleniu większym niż 15% - ponadto karbowana. Długość poziomej płaszczyzny ruchu na początku i na końcu pochylni powinna wynosić co najmniej 1,5 m.




Maksymalne nachylenie pochylni związanych z budynkiem nie może przekraczać wielkości określonych w poniższej tabeli:

Przeznaczenie pochylni	Usytuowanie pochylni
		na zewnątrz, bez przekrycia % nachylenia	wewnątrz budynku lub pod dachem % nachylenia
1 •	2	3
Do ruchu pieszego i dla osób niepełnosprawnych poruszających się przy użyciu wózka inwalidzkiego, przy wysokości pochylni:
a) do 0,15 m	15	15
b) do 0,5 m	8	10
c) ponad 0,5 m ^}	6	8
Di a samochodów w garażach wielostanowiskowych:
a) j edno- i dwupoziomowych 115		25
b) wielopoziomowych 115		15
D1 a samochodów w garażach 9 s indywidualnych		25 •




(Iraniczne wymiary schodów stałych w budynkach o różnym przeznaczeniu określa tabela:

Przeznaczenie budynków •	Minimalna szerokość użytkowa (m)		Maksymalna wysokość stopni (m)
		biegu		spocznika
1	2	3	4
Budynki jednorodzinne i zagrodowe oraz mieszkania dwupoziomowe	0,8	0,8	0,19
Budynki mieszkalne wielorodzinne, budynki zamieszkania zbiorowego oraz użyteczności publicznej , a także budynki produkcyjne ^; oraz m agazynowo-składowe	1,2	1,5	0,175
Przedszkola i żłobki	1,2	1,3	0,15
Budynki zakładów opieki zdrowotnej ^)	1,4	1,5	0,15
Garaże wbudowane i wolno stojące (wielostanowiskowe)	0,9	0,9	0,19
Wszelkie budynki - schody do piwnic oraz poddaszy nieużytkowych i służących do przechowywania pasz słomiastych w budynkach inwentarskich	0,8	0,8	0,2




5.1.1. PODZIAŁ SZATNI

Szatnie dzieli się na :

• szatnie odzieży własnej pracowników - przeznaczone do przechowywania odzieży należącej do pracowników (domowej ] jeżeli ze względów higienicznych odzież ta nie powinna się stykać z odzieżą roboczą i środkami ochrony indywidualnej

• szatnie odzieży roboczej i ochronnej - przeznaczone do przechowywania odzieży i obuwia roboczego oraz środków ochrony indywidualnej

• szatnie podstawowe - przeznaczone do przechowywania odzieży własnej pracowników oraz odzieży roboczej i środków ochrony indywidualnej

• szatnie przepustowe - składające się z części przeznaczonej na odzież własną pracowników, części przeznaczonej na odzież roboczą i środki ochrony indywidualnej oraz przepustowego zespołu sanitarnego z natryskami, łączącego obie te części




5.4. JADALNIE

Pracodawca zatrudniający powyżej dwudziestu pracowników na jednej zmianie powinien zapewnić pracownikom pomieszczenie do spożywania posiłków. Obowiązek ten dotyczy również pracodawców zatrudniających dwudziestu i mniej pracowników, jeżeli narażeni są na kontakt ze środkami chemicznymi lub promieniotwórczymi, materiałami biologicznie zakaźnymi albo przy pracach szczególnie brudzących. W jadalni należy umieścić w widocznych miejscach napisy lub znaki informujące o zakazie palenia tytoniu. Nie dotyczy to zakładów pracy w których wykonywane są prace wyłącznie o charakterze biurowym.

Ustala się następujące typy jadalni:

• jadalnia przeznaczona do spożywania posiłków własnych (typ I)

• jadalnia przeznaczona do spożywania posiłków własnych i wydawania napojów (typ II)

• jadalnia z zapleczem - przeznaczona do spożywania posiłków profilaktycznych (typ III)

Dopuszcza się łączenie jadalni typu II i III.

W pomieszczeniu jadalni typu I powinno przypadać co najmniej 1,1 nr powierzchni na każdego z pracowników jednocześnie spożywających posiłek. Powierzchnia jadalni nie powinna być mniejsza niż 8 m².

Jadalnia typu II powinna składać się z dwóch części:

• jadalnia właściwej odpowiadającym wymaganiom jadalni typu I
oraz pomieszczeń do przygotowywania, wydawania napojów i
zmywania naczyń stołowych.




Jadalnia typu III powinna odpowiadać wymaganiom określonym dla jadalni typu II oraz powinna posiadać węzeł sanitarny dla konsumentów i węzeł sanitarny z szatnią dla pracowników obsługi.

D1 a każdego pracownika spożywającego posiłek w jadalni należy zapewnić indywidualne miejsce siedzące przy stole. Ustawianie ławek w jadalni jest niedopuszczalne. Jadalnia powinna być wyposażona w umywalki w ilości nie mniejszej niż jedna umywalka na dwadzieścia miejsc siedzących w jadalni, lecz nie mniej niż jedna umywalka. Przy każdej umywalce powinny znajdować się ręczniki jednorazowe lub powinna być zainstalowana suszarka do raje. W jadalni powinny być zainstalowane urządzenia do podgrzewania przez pracownika posiłku własnego oraz zlewozmywaki dwukomorowe w ilości jeden zlewozmywak na dwadzieścia miejsc w jadalni, ale nie mniej niż jeden zlewozmywak. W jadalniach typu III lub przy nich powinny znajdować się indywidualne zamykane szafki przeznaczone do przechowywania w higienicznych warunkach własnego posiłku pracownika. W pomieszczeniu jadalni należy zapewnić przynajmniej dwukrotną wymianę powietrza w ciągu godziny. Dla pracowników zatrudnionych przy wykonywaniu prac w kontakcie ze szkodliwymi substancjami albo materiałami zakaźnym lub trującymi powinny być urządzone oddzielne jadalnie niedostępne dla innych pracowników. Jadalnia powinna być oddzielona od pomieszczeń pracy pomieszczeniem izolującym, w którym należy urządzić miejsca do pozostawiania odzieży ochronnej oraz zainstalować umywalki z ciepłą bieżącą wodą.




5.5. POMIESZCZENIA HIGIENY OSOBISTEJ DLA KOBIET

W zakładzie pracy zatrudniającym od dwudziestu do dwustu kobiet w jednym budynku powinna być urządzona umywalnia dla kobiet kabina higieny osobistej wyposażona w bidet, umywalkę z ciepłą bieżącą wodą i miską ustępową. Na każde następne dwieście kobiet należy urządzić dodatkową kabinę. Powierzchnia kabiny, nie może być mniejsza niż 2,4 m². W zakładzie pracy zatrudniającym na jedną zmianę więcej niż dwadzieścia kobiet w jednym budynku należy urządzić pomieszczenie z miejscami do wypoczynku w pozycji leżącej dla kobiet w ciąży i karmiących matek, przyjmując co najmniej jedno miejsce na każdych trzysta kobiet zatrudnionych na jednej zmianie, lecz nie mniej niż jedno miejsce. Powierzchnia pomieszczenia, nie może być mniejsza niż 8 m². W pomieszczeniach higieny osobistej kobiet należy zapewnić przynajmniej dwukrotną wymianę powietrza w ciągu godziny.

5.6. PALARNIE

Palenie tytoniu w zakładach pracy jest dozwolone wyłącznie w odpowiednio przystosowanych pomieszczeniach lub w innych wyodrębnionych miejscach wyposażonych w dostateczną ilość popielniczek. Palarnie lub miejsca przeznaczone do palenia tytoniu powinny być usytuowane w sposób nie narażający osób nie palących na wdychanie dymu tytoniowego. W palarni powinno przypadać co najmniej 0,1 m powierzchni podłogi na każdego pracownika najliczniejszej zmiany, z tym jednak, że powierzchnia poszczególnych pomieszczeń przeznaczonych na palarnie nie powinna być mniejsza niż 8 m². W palarni należy zapewnić przynajmniej dziesięciokrotną wvmiane powietrza w ciągu godziny.




5.7. POMIESZCZENIA DO PRANIA, ODKAŻANIA, SUSZENIA, ODPYLANIA ODZIEŻY RBOCZEJI OCHRONNEJ

Jeżeli przeznaczona do prania odzież robocza lub ochronna może stać się powodem skażenia innej odzieży pranej jednocześnie lub jeżeli jest ona szczególnie zabrudzona, a także gdy wymagają tego specjalne względy higieny produkcji, w zakładzie pracy powinna być urządzona specjalna pralnia odzieży wyposażona w urządzenia mechaniczne do prania. Przy pralni należy zapewnić możliwość odpylania, degazacji, dezynfekcji, suszenia oraz naprawy odzieży roboczej i ochronnej. W zakładzie pracy, w którym odzież pracowników jest narażona na zanieczyszczenia substancjami trującymi, należy stosować urządzenia służące do neutralizacji tych substancji.

5.8. POMIESZCZENIA DO OGRZEWANIA SIĘ PRACOWNIKÓW

Przy pracach wykonywanych na otwartej przestrzeni lub w nie ogrzewanych pomieszczeniach należy zapewnić pracownikom w pobliżu miejsca pracy pomieszczeni umożliwiające im schronienie się przed opadami atmosferycznymi, ogrzanie się oraz zmianę odzieży. Pomieszczenia te powinny być zaopatrzone w urządzenie do podgrzewania posiłków. W pomieszczeniach do ogrzewania się pracowników powinna być zapewniona temperatura co najmniej 16° C, a na każdego pracownika najliczniejszej zmiany powinno przypadać co najmniej 0,1 m powierzchni, przy czym całkowita powierzchnia pomieszczenia nie może być mniejsza niż 8 m². W razie gdy ze względu na rodzaje prac wykonywanych na otwartej przestrzeni w okresie zimowym nie jest możliwe zapewnienie pomieszczeń, należy zapewnić pracownikom w pobliżu miejsca ich pracy odpowiednio urządzone źródła ciepła, przy zachowaniu w\magań ochrony przeciwpożarowej




Klasę odporności pożarowej budynku lub jego części należy ustalać wediug poniższej tabeli:

Klasa odporności pożarowej	Budynki produkcyjne i magazynowe	Budynki zaliczane do kategorii zagrożenia ludzi ZL*^}
1	2	3
A	Budynki o maksymalnym obciążeniu ogniowym strefy pożarowej ponad 4000 MJ/m^2	-
B	Budynki o maksymalnym obciążeniu ogniowym strefy pożarowej ponad 2000 do 4000 MJ/m^2 oraz budynki wysokie i wysokościowe o maksymalnym obciążeniu ogniowym strefy pożarowej do 2000 MJ/m^2 *^}	a) liczące powyżej 2 kondygnacji kategorii: ZL I, ZL II, ZL V
				b) wysokie i wysokościowe kategorii ZLIII
				c) wysokościowe kategorii ZL IV
		C.	Budynki średnio wysokie o maksymalnym obciążeniu ogniowym strefy pożarowej do 2000 MJ/m^2 oraz budynki niskie o maksymalnym obciążeniu ogniowym strefy pożarowej ponad 1000 do 2000 MJ/m^2**^}	a) dwukondygnacyjne kategorii: ZL I, ZL II, ZLV
				b) powyżej 2 kondygnacji niskie i średnio wysokie kategorii ZL III
				c) powyżej 3 kondygnacji niskie, średnio wysokie i wysokie kategorii ZL IV




D .	Budynki niskie o maksymalnym obciążeniu ogniowym strefy pożarowej dolOOOMJ/m^2*)	a) jednokondygnacyjne kategorii ZLII
				b) do 2 kondygnacji kategorii ZL III
				c) trzykondygnacyjne kategorii ZL IV
		E .	Budynki jednokondygnacyjne o maksymalnym obciążeniu ogniowym strefy pożarowej do 500 MJ/m^2	a) jednokondygnacyjne z elementów nie rozprzestrzeniaj ący eh ognia kategorii: ZL I i ZLV
				b) do 2 kondygnacji kategorii ZL IV

Kategorie zagrożenia ludzi określają przepisy o ochronie

przeciwpożarowej. . Z wyłączeniem budynków wymienionych dla klasy E.




Dopuszczalne wielkości stref pożarowych w budynkach produkcyjnych i magazynowych określa poniższa tabela:
Rodzaj stref pożarowych	Obciążenie ogniowe w MJ/m^2	Dopuszczalne powierzchnie stref pożarowych w budynkach, w m^2
				jednokondygnacyjnych	wielokondygnacyjnych
						niskich i średnio wysokich	wysokich i wysokościowych
1	2	3	4	5
Strefy pożarowe z pomieszczeniem zagrożonym wybuchem	ponad 4 000	1 000	"	-
		ponad 2 000 do 4 000	2 000		-
		ponad 1 000 do 2 000	4 000	1000	-
		ponad 500 do 1 000	6 000	2 000	-
		do 500	8 000	3 000	500
	Strefy pożarowe pozostałe	ponad 4 000	2 000	1000	-
		ponad 2 000 do 4 000	4 000	2 000	.
		ponad 1 000 do 2 000	8 000	4 000
		ponad 500 do 1 000	15 000	8 000	1000
		do 500	20 000	10 000	2 500




W budynkach kategorii zagrożenia ludzi (ZL) wielkości stref pożarowych określa poniższa tabela:

Kategoria zagrożenia ludzi	Dopuszczalna powierzchnia stref pożarowych dla budynków w m
		j ednokondygnacyjnych bez ograniczenia wysokości	0 wysokości do 12 m włącznie	0 wysokości do 25 m włącznie	0 wysokości powyżej 25 m
1	2	3	4	5
ZLI.ZŁ V	15 000	10 000	5 000	2 500
ZLII	8 000	5 000	3 500	2 000
ZL III	10 000	8 000	5 000	2 500
ZLIV	10 000	8 000	6 000	2 500

Ściany i stropy oddzielenia przeciwpożarowego powinny być wykonane z materiałów niepalnych i odpowiadać wymaganiom określonym w tabeli:

Klasa odporności pożarowej budynku	Minimalna odporność ogniowa oddzielenia przeciwpożarowego w min	Minimalna odporność ogniowa drzwi^} w min
1	2	3
A	240	120 lub 2x60
BiC	120	60 lub 2x30
DiE	60	30 lub 2x15

Przy zastosowaniu pary drzwi należy wykonać przedsionek o najmniejszym wymiarze rzutu poziomego 1,4 m z materiałów niepalnych, wentylowany (co najmniej wentylacja grawitacyjna), o odporności ogniowej ścian i stropu co najmniej 60 min. Drzwi powinny być zaopatrzone w samozamykacze lub urządzenia zamykające je samoczynnie w razie pożaru.




Dopuszczalne długości dojść ewakuacyjnych określa tabela:

Rodzaj strefy pożarowej/kategoria zagrożenia ludzi	Długość dojścia w m przy
		jednym dojściu	wielu dojściach
1	2	3
Strefa pożarowa z pomieszczeniem zagrożonym wybuchem	10	40
Strefa pożarowa o obciążeniu ogniowym powyżej 500 MJ/m^z bez pomieszczenia zagrożonego wybuchem w budynku produkcyjnym lub magazynowym	20	75
Strefa pożarowa o obciążeniu ogniowym do 500 MJ/m^2 bez pomieszczenia zagrożonego wybuchem w budynku produkcyjnym lub magazynowym	40	nie określa się
Kategoria ZL II	10	30
Kategoria ZL I, ZL III, ZL V	20	45
Kategoria ZL IV	20	60




Najmniejsze odległości między budynkami produkcyjnymi lub magazynowymi bez pomieszczeń zagrożonych wybuchem oraz między składowiskami otwartymi określa tabela:

Budynki przeznaczone do celów produkcyjnych i magazynowych o maksymalnym obciążeniu ogniowym strefy pożarowej w MJ/m^2	Niemniej sze odległości w m od innego budynku lub składowiska otwartego o maksymalnym obciążeniu ogniowym strefy pożarowej w MJ/m
		do 500	powyżej 500 do 4000	powyżej 4000
1	2	3	4
do 500	10	15	20
powyżej 500 do 4000	15	15	20
powyżej 4000	20	20	20




TEST SPRAWDZAJĄCY

1. W pomieszczeniach pracy stałej łączny czas przebywania pracowników
wynosi:

A. powyżej 4 godzin

B. od 2 do 4 godzin

C. od 1 do 3 godzin

2. W pomieszczeniach na pobyt ludzi stosunek okien do powierzchni podłogi
powinien wynosić :

A. 1:10

B. 1:8

C. 1:14

3. Olśniewające źródło występujące w tym samym kierunku co przedmiot
obserwowany to:

A. olśnienie pośrednie

B. olśnienie odbiciowe

C. olśnienie bezpośrednie

4. Wentylacja zapewniająca równomierną wymianę powietrza w całym
pomieszczeniu to :

A. wentylacja miejscowa

B. wentylacja ogólna

C. wentylacja grawitacyjna

5. W pomieszczeniu w którym jest wykonywana praca fizyczna temperatura
powinna wynosić co najmniej:

A. 18° C

B.22°C C.20°C

6. Wysokość pomieszczeń pracy, w których nie występują czynniki szkodliwe
powinna wynosić

A. 2,2 m B.3m C. 2,7 m




7. Szatnia przeznaczona do przechowywania odzieży własnej i roboczej ora;
środków ochrony indywidualnej to :

A. szatnia odzieży własnej

B. szatnia przepustowa

C. szatnia podstawowa

8. Jadalnia przeznaczona do spożywania posiłków własnych to :

A. jadalnia typu II

B. jadalnia typu I

C. jadalnia typu III

9. Odporność ogniowa wykładzin w budynkach klasy B powinna wynosić
co najmniej:

A. 30 min

B. 60 min

C. 90 min

10. W pomieszczeniu należy zapewnić :

A. jedno wyjście ewakuacyjne

B. dwa wyjścia ewakuacyjne

C. trzy wyjścia ewakuacyjne

---