1

Wiata - lekka konstrukcje kryta dachem, zupełnie lub częściowo pozbawiona ścian (zazwyczaj dwie lub trzy). Ewentualne ściany nie muszą spełniać norm dotyczących izolacji termicznej. Powierzchnia terenu znajdującego się pod wiatą może być nieutwardzona i całkowicie przepuszczalna. Powszechnie stosuje się wiaty: przystankowe, magazynowe, wiaty samochodowe jako alternatywa dla garażu, magazynowe i handlowe.

Budynek - obiekt budowlany trwale związany z gruntem, wydzielony z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych, posiadający fundamenty i dach.

Budowla - każdy obiekt budowlany niebędący budynkiem lub obiektem małej architektury np: lotnisko, droga, linia kolejowa, most, wiadukt, estakada, tunel.

Loggia - wnęka w zewnętrznej płaszczyźnie budynku, otwarta na zewnątrz, oddzielona drzwiami i oknem od pomieszczeń wewnętrznych. Loggia może być jedno lub wielokondygnacyjna, otwarta lub zamknięta (przeszklona). Występowała w renesansie w budownictwie pałacowym np. zamek na Wawelu.

Stropodach - jest to strop nad ostatnią kondygnacją budynku, który spełnia jednocześnie rolę dachu; jest to dach płaski. Cechą charakterystyczną takiego rozwiązania jest brak poddasza. Ze względów konstrukcyjnych i fizycznych (czyli układ warstw) stropodachy dzielimy na:

stropodachy wentylowane, uważane za poprawne rozwiązanie dla budownictwa mieszkaniowego

stropodachy pełne, stosowane częściej w budownictwie przemysłowym.

Fundament - element konstrukcyjny przekazujący na podłoże gruntowe całość obciążeń budowli lub maszyn (w przypadku fundamentu pod maszynę, urządzenie) wykonany z betonu, żelbetu, murowany z cegieł lub kamieni, rzadziej z drewna (budowle lekkie). Pod wpływem przekazywanych obciążeń dochodzi do odkształceń gruntu, co z kolei powoduje osiadanie budowli.

Konstrukcja budowlana - sposób powiązania elementów budowli w sposób poprawny pod względem zasad fizyki i ekonomii. Najważniejsze elementy konstrukcyjne budynku to: fundamenty, ściany nośne, filary, (także słupy, kolumny), belkowania, belki i stropy lub sklepienia, wiązary lub więźby dachowe. Podstawowe układy konstrukcyjne budynków to:

budynki w których układem nośnym są ściany, budynki o konstrukcji szkieletowej, budynki o konstrukcji modułowej, budynki w układzie mieszanym (np. układ nośny tworzą ściany zewnętrzne i słupy wewnątrz budynku).

Budownictwo uprzemysłowione - Istota budownictwa uprzemysłowionego - bo tak nazywa się budowanie z prefabrykatów - polega na znacznym zmechanizowaniu procesu wykonywania stanu surowego budynku. Elementy prefabrykowane są wykonywane w stałych wytwórniach działających według zasad i organizacji stosowanych w przemyśle, tzn. opartych na powtarzalności i zmechanizowaniu, a nawet zautomatyzowaniu.

Budownictwo murowe- tradycyjna technika stawiania budowli polegająca na wznoszeniu jej na miejscu budowy z elementów nieprefabrykowanych, czyli np. wylewany betonu, przy użyciu bloczków, pustaków, cegieł łączonych na zaprawie lub kleju.

5. Schematy podstawowych układów konstrukcyjnych budynków murowanych i monolitycznych: poprzeczny, podłużny, mieszany, krzyżowy.

1. układ podłużny- o ścianach nośnych równoległych do podłużnej osi budynku i stropach rozpiętych prostopadle do tej osi

2. układ poprzeczny- o ścianach nośnych prostopadłych do podłużnej osi budynku i stropach rozpiętych równolegle do tej osi

3. układ krzyżowy- o ścianach nośnych usytuowanych zarówno równolegle, jak i prostopadle do podłużnej osi budynku i stropach opartych na obwodzie, czyli zbrojonych krzyżowo

4. układ mieszany- poprzeczny i podłużny

5. układ mieszany- ze ścianami i słupami

6. układ mieszany- z trzonem i słupami

6.Wyjaśnić ilustrując schematami, w jaki sposób zapewnia się sztywność przestrzenną (nieodkształcalność geometryczną) ustrojom monolitycznym, murowanym i szkieletowym o różnych układach konstrukcyjnych.

1. sztywność przestrzenna zapewniona konstrukcjom ścianowym dzięki współpracy ścian podłużnych i poprzecznych połączonych stropami.

2. Sztywność przestrzenna zapewniona konstrukcjom szkieletowym dzięki pionowym ścianom usztywniającym

3. Ramy o węzłach sztywnych

4. Stężenia typu kratowego

Fundament - element konstrukcyjny przekazujący na podłoże gruntowe całość obciążeń budowli lub maszyn (w przypadku fundamentu pod maszynę, urządzenie) wykonany z betonu, żelbetu, murowany z cegieł lub kamieni, rzadziej z drewna (budowle lekkie). Pod wpływem przekazywanych obciążeń dochodzi do odkształceń gruntu, co z kolei powoduje osiadanie budowli. W związku z tym, dobór odpowiedniego rozwiązania fundamentu (sposobu posadowienia budynku) ma zapewnić:

• minimalne i równomierne osiadanie budowli oraz jej stateczność

• właściwą głębokość posadowienia (na warstwie gruntu o odpowiedniej nośności i poniżej głębokości przemarzania gruntu)

• łatwość wykonania

• zabezpieczenie budowli przed zawilgoceniem

Podział fundamentów z uwagi na sposób posadowienia

• Bezpośrednie - przekazujące obciążenia bezpośrednio na grunt:

• ławy fundamentowe (pod murami lub szeregiem słupów) ;

• stopy fundamentowe (pod słupami, filarami);

• płyty fundamentowe;

• ruszty fundamentowe (stosowane na gruntach słabonośnych w celu zwiększenia sztywności);

• skrzynie fundamentowe (stosowane na terenach szkód górniczych);

• bloki fundamentowe (najczęściej przyczółki mostowe)

• Pośrednie - przekazujące obciążenie pośrednio:

• pale fundamentowe

Podział pali ze względu na sposób pracy

• pale normalne - przekazują obciążenie na grunt przez tarcie na pobocznicy i opór pod stopą pala

• pale zawieszone - przekazują obciążenie na grunt przez tarcie na pobocznicy pala

• pale stojące - przekazują obciążenie na grunt przez stopę pala (np. pale oparte stopą na skale)

• studnie fundamentowe

• kesony (wykonywane poniżej poziomu wody)

• ściany szczelinowe/barety

• kolumny

• słupy

Podział fundamentów ze względu na materiał :

-drewno

-kamienie naturalne i łamane stosowane dawniej

-cegła pełna

-beton (bloczki o odpowiedniej wytrzymałości ) lub beton lity( na mokro)

-żelbet

-stal

Ruszt fundamentowy

Płyta fundamentowa

Keson

Rozmieszczenie pali pod budynkiem

11. Przyczyny stosowania izolacji przeciwwilgociowej i przeciwwodnej budynków; rodzaje ze względu na sposób działania wody i głębokości posadowienia budowli, rozwiązania materiałowe hydroizolacji.

Źródła wilgoci w budynku:

- opady atmosferyczne

- woda technologiczna

- wilgoć sorpcyjna

- kondensacja pary wodnej

- woda gruntowa

- wody powodziowe

Jak wiadomo wszystkie obiekty budowlane są posadowione w gruncie, który prawie zawsze zawiera w mniejszym lub większym stopniu wodę. Woda znajdująca się w gruncie może przenikać do przegród budynku, zawilgacając je i przedostawać się do wnętrza pomieszczeń w postaci wilgoci występującej na ścianach i posadzce. Jeżeli poziom wody w gruncie znajduje się powyżej poziomu posadzki najniżej położonego pomieszczenia, zalewa je do tego poziomu, przy którym występuje wyrównanie ciśnienia.

Wilgoć w gruncie może występować w różnych postaciach, co wpływa na rodzaj koniecznej hydroizolacji. I tak rozróżniamy:

- wody włoskowate - jest to woda podciągana kapilarnie przez grunt ku górze, gdzie utrzymuje się między jego cząsteczkami dzięki napięciu powierzchniowemu; może ona wypełniać częściowo lub całkowicie pory w gruncie; zjawisko podciągania wody ku górze zależy od rodzaju gruntu, a przede wszystkim od wielkości ziaren gruntu (największe podciąganie wykazują iły-ponad 50m); wilgoć włoskowata nie wywiera parcia hydrostatycznego na budynek.

- wody przesiąkające - woda przesiąkająca w dół w kierunku wody gruntowej poprzez warstwy zawierające powietrze nie wywiera ciśnienia hydrostatycznego; część tej wody utrzymuje się w gruncie dzięki siłom lepkości.

- wody zaskórne - woda z opadów atmosferycznych, zbierająca się w gruncie, najczęściej nad pokładami o małej przepuszczalności, jak np. glina czy ił; nie ma jednak połączenia z wodą gruntową, znajdującą się na większych głębokościach w warstwach wodonośnych; poziom wody zaskórnej najczęściej ulega wahaniom zależnie od intensywności opadów deszczowych (w okresie długo trwającej suszy może ona w ogóle zniknąć); wody zaskórne wywierają na obiekt parcie hydrostatyczne stając się wodami naporowymi.

- wody gruntowe - woda ta wypełnia stale przestrzenie między cząsteczkami w gruntach wodonośnych, jak piaski, żwiry, spękane skały; woda gruntowa może występować w spoczynku lub w ruchu, z czym wiąże się spadek jej poziomu; w przypadku gdy wody gruntowe zamknięte są od góry warstwą nieprzepuszczalną, występują wówczas pod ciśnieniem, są to tzw. wody artezyjskie. Woda gruntowa, podobnie jak i zaskórna, jest wodą wywołującą ciśnienie hydrostatyczne, a więc wodą naporową.

- wody powierzchniowe - wody powierzchniowe tworzą naturalne zbiorniki (morza, jeziora, rzeki); obiekty wznoszone w ich obrębie, jak np. studnia stanowiąca ujęcie wody, syfony pod kanałem żeglugi, podlegają ciśnieniu hydrostatycznemu. Przy projektowaniu takich obiektów należy ustalić najwyższy poziom wody, np. podczas powodzi.

- wody opadowe - woda opadowa spływająca po zewnętrznej powierzchni obiektów, np. dachów, tarasów itp. wywołuje niewielkie parcie hydrostatyczne w przypadku deszczu lub zatkania rynien.

- wody użytkowe (woda lub ciecze wypełniające obiekt) - należą tu takie obiekty, jak zbiorniki na wodę i inne ciecze, baseny kąpielowe, akwedukty, kanały. Najczęściej woda lub inna ciecz ma wolne zwierciadło, którego poziom decyduje o zasięgu izolacji ochraniającej przed parciem hydrostatycznym. W przypadku gdy woda lub inna ciecz zalewa np. posadzki, nie wywołuje wówczas ciśnienia hydrostatycznego, a izolacja winna zabezpieczać pomieszczenie przed przeciekami bez ciśnienia; ma to miejsce np. w pralniach, łaźniach, czy łazienkach.

- wilgoć w postaci pary wodnej - w niektórych pomieszczeniach, jak łaźnie, pralnie, nadmierna ilość pary wodnej przenika do przegrody i z chwilą, gdy temperatura przegrody na jej powierzchni wewnętrznej lub w jej wnętrzu jest niższa od temperatury punktu rosy przy danym nasyceniu powietrza parą następuje skraplanie się pary wodnej, co powoduje zawilgocenie materiałów przegród.

Rodzaje izolacji wodochronnych ze względu na sposób działania wody:

1. Wody nie wywierające parcie hydrostatyczne

Może tu występować nieznaczne zawilgocenie na skutek przenikania opadów

atmosferycznych lub podciągania wody kapilarnej, gdy nie ma ona połączenia z wodą gruntową. Stosuje się wówczas izolację przeciwwilgociową, tzw. lekką. Natomiast gdy strefa wody kapilarnej połączona jest ze strefą wody gruntowej, stosuje się izolację lekką, ale wzmocnioną (np. z kilku warstw masy powłokowej asfaltowej lub powłoki z tworzyw sztucznych) względnie tzw. izolację średnią przy ewentualnych użyciu materiałów rolowych.

2. Wody wywierające parcie hydrostatyczne

Zjawisko to może występować okresowo (podniesienie się poziomu wód zaskórnych

bądź gruntowych) lub stale (woda w obrębie obiektu, zapory wodne, zbiorniki na ciecze). Stosuje się wtedy izolacje średnie lub ciężkie.

Izolacje wodoszczelne ciężkie wykorzystujemy wówczas, gdy spodziewamy się, że woda zaskórna będzie stale wywierać ciśnienie hydrostatyczne w przypadku istnienia w obrębie obiektu wody gruntowej lub gdy izolacja ma zapewnić wodoszczelność obiektów napełnianych wodą lub cieczą.

3. Zawilgocenie powstające na skutek kondensacji pary wodnej

Dla ochrony przegród przed tym zawilgoceniem należy stosować tzw. paroizolację,

charakteryzującą się właściwym jej współczynnikiem paroprzepuszczalności, a stosunek grubości materiału paroizolacji do jej współczynnika paro przepuszczalności stanowi tzw. opór dyfuzyjny paroizolacji. Największy opór dyfuzyjny mają papy powlekane, mniejszy powłoki np. asfaltowe, a jeszcze mniejszy powłoki z farb i lakierów.

Rodzaj potrzebnej paroizolacji wynikać będzie z różnicy ciśnień po obu stronach przegrody oraz wymagań w zakresie ochrony cieplnej, co jest przedmiotem fizyki budowli.

Rodzaje izolacji wodochronnych:

- w zależności od przeznaczenia

* izolacje parochronne

* izolacje przeciwwilgociowe

* izolacje przeciwwodne

- zależności od oddziaływania wody na budynek

* izolacja typu lekkiego

* izolacja typu średniego (H_max=0,2 m)

* izolacja typu ciężkiego (H_max>0,2 m)

MATERIAŁY HYDROIZOLACYJNE

Izolacje przeciwwilgociowe:

- bezwkładkowe powłoki bitumiczne zwykłe

- powłoki bitumiczne modyfikowane kauczukami termoplast. i żywicami syntez.

- materiały rolowe-papy asfaltowe (zwykłe, termozgrzewalne) i folie

- wyprawy uszczelniające (polimerowo-cementowe)

Izolacje przeciwwodne:

- papy asfaltowe wielowarstwowe (zwykłe, zgrzewalne)

- folie hydroizolacyjne, min. 1mm

- laminaty-powłoki asfaltowe zwykłe lub modyfikowane polimerami, zbrojone tkaninami i matami z włókien szklanych

- laminaty polimerożywiczne-powłoki żywiczne zbrojone włóknami szklanymi

- zaprawy wodoszczelne

- membrany profilowane-kubełkowe

- blachy płaskie stalowe i ołowiane

Materiały specjalne:

- powłoki malarskie na bazie żywic: sylikonowej, akrylowej, epoksydowej

- dyspersyjne masy asfaltowe i żywiczne

- zaprawy uszczelniające i wodoszczelne

- mambrany płaskie z tworzyw sztucznych modyfikowanych polimerami

- membrany bentonitowe

- membrany elastomerowe EPDM

- membrany warstwowe z płyt styropianowych

- membrany izolacyjno-drenażowe z pianki poliuretanowej

13. Dylatacje w budownictwie, pojęcie dylatacji, rodzaje. Wyjaśnić i uzasadnić przyczyny stosowania dylatacji: uzasadnienie zilustrować rysunkami.

Dylatacja (przerwa dylatacyjna) szczelina celowo utworzona w konstrukcji architektonicznej. Wydzielone elementy, ich fragmenty samodzielnie przenoszą przewidywane obciążenia, odkształcenia i przesunięcia.

Dylatacje ogólny podział :

• konstrukcyjne - wydzielają fragmenty budynku stanowiące jednolitą całość pod względem statyki. Stosowane są przy zmianie sposobu posadowienia, zmianie układu konstrukcyjnego budynku, dużych różnic w obciążeniach, przy znacznych wymiarach budowli w rzucie poziomym itp.

• termiczne - mają za zadanie wyeliminowanie wpływu dużych naprężeń, które mogłyby powodować odkształcenia termiczne (na skutek rozszerzalności cieplnej) poszczególnych fragmentów konstrukcji, np. w celu wyeliminowania odkształceń szyn kolejowych (tramwajowych) na skutek rozszerzalności cieplnej

• technologiczne - eliminują wpływ skurczu lub pęcznienia materiałów użytych do wykonania elementu budowli

• przeciwdrganiowe - mają zadanie eliminacji lub zmniejszenia wpływu drgań, wstrząsów itp. jednego elementu na drugi. Stosowane np. pomiędzy maszyną a jej fundamentem, posadzką a fundamentem maszyny wytwarzającej drgania (np. młot), w rejonach trzęsień ziemi lub szkód górniczych.

Przerwy dylatacyjne są to celowo wykonane przerwy w:

- konstrukcji budynku

- konstrukcji stropodachu

- podkładach tarasów

- podłogach w mieszkaniach, w posadzkach wykonywanych na mokro

- warstwach wyrównawczych w stropodachach pełnych i wentylowanych

Dylatacje wykonuje się również wtedy, gdy:

• obok siebie są posadowione budynki lub dwie części budynku o różnej wysokości lub różnym obciążeniu podłoża,

• obok siebie są posadowione dwa budynki lub dwie części budynku o różnej konstrukcji, np. budynek szkieletowy hali przemysłowej obok budynku administracyjnego o ścianach konstrukcyjnych nośnych wykonanych z cegły budowlanej,

• obok siebie są posadowione dwa budynki o różnych fundamentach, np. ławy ceglane i lawy żelbetowe,

• dwa budynki lub dwie części budynku posadowione obok siebie są wykonywane w różnym czasie, czyli gdy wykonuje się nowy fundament obok fundamentów już istniejących,

• budynki są posadowione na terenach szkód górniczych, gdzie jest konieczne uzyskanie dokładnych danych o ruchach podłoża.

14.  Wymagania stawiane przegrodom zewnętrznym budynków ogrzewanych, ścianom, stropodachom, dachom.

Wymagania stawiane ścianom zewnętrznym budynku

• wyznaczenie współczynników przenikania ciepła U [W/(m² K)] dla wszystkich przegród zewnętrznych (ścian, stropów, podłóg, okien), które nie mogą być wyższe niż określone w przepisach,

• wskaźnik sezonowego zapotrzebowania na ciepło E, który określa jednostkowe zużycie energii na ogrzewanie w ciągu sezonu z uwzględnieniem strat i zysków ciepła. 
  Dla domów jednorodzinnych ciepłochronność praktycznie określa się wyłącznie na podstawie współczynników przenikania ciepła, gdyż wyznaczenie wskaźnika sezonowego zapotrzebowania na ciepło wymaga posłużenia się specjalistycznym programem komputerowym, a teoretyczne wyliczenia często znacznie odbiegają od rzeczywistości. Można jednak przyjąć, że sezonowe zużycie energii na poziomie 100 kWh/m² powierzchni ogrzewanej świadczy o zadowalającej ciepłochronności domu, (przy założeniu, że stale utrzymywana jest temperatura pomieszczeń ok. 20^oC).

• straty ciepła - wynikające z przenikania ciepła przez przegrody zewnętrzne (powierzchnia ścian zewnętrznych, powierzchnia i jakość okien) oraz z podgrzewania napływającego z zewnątrz powietrza wentylacyjnego,

• zyski ciepła: 
  

• słoneczne są wynikiem efektu szklarniowego w każdym pomieszczeniu (promieniowanie - słoneczne przenikające przez szyby zamienia się wewnątrz na ciepło),

• bytowe wynikające z istnienia dodatkowych źródeł ciepła związanych z użytkowaniem budynku (ilość zamieszkałych osób, moc i rodzaj oświetlenia, ilość i rodzaj urządzeń elektrycznych i gazowych).

ŚCIANY ZEWNĘTRZNE (stykające się z powietrzem zewnętrznym):

a) przy obliczeniowej temperaturze pomieszczeń > 16 ˚C:
- Uk(max) = 0,3 W/(m2K) - o budowie warstwowej, z izolacją cieplną z materiału o współczynniku przewodzenia ciepła niewiększym od 0,05 W/(mK)
- Uk(max) = 0,5 W/(m2K) - pozostałe

b) przy obliczeniowej temperaturze pomieszczeń niewiększej od 16 ˚C:
- Uk(max) = 0,5 W/(m2K) - pozostałe

STROPODACHY I STROPY pod nieogrzewanymi poddaszami lub nad przejazdami:

a) przy obliczeniowej temperaturze pomieszczeń > 16 ˚C:
- Uk(max) = 0,3 W/(m2K)

b) przy obliczeniowej temperaturze pomieszczeń niewiększej od 16 ˚C:
- Uk(max) = 0,5 W/(m2K)

ŚCIANY WEWNĘTRZNE oddzielające pomieszczenie ogrzewane od nieogrzewanego:- Uk(max) = 1,0 W/(m2K)

OKNA (z wyjątkiem połaciowych), drzwi balkonowe i powierzchnie przezroczyste nieotwieralne, przy obliczeniowej temperaturze pomieszczeń > 16 ˚C :

a) w I, II, i III strefie klimatycznej:
- Uk(max) = 2,6 W/(m2K)

b) w IV i V strefie klimatycznej:
- Uk(max) = 2,0 W/(m2K)

OKNA POŁACIOWE we wszystkich strefach klimatycznych, przy obliczeniowej temperaturze pomieszczeń > 16 ˚C :- Uk(max) = 2,0 W/(m2K)

DRZWI zewnętrzne wejściowe:- Uk(max) = 2,6 W/(m2K).

15.

Izolacyjność termiczna przegród - zdolność przegrody do ochrony pomieszczeń przed przenikaniem ciepła na zewnątrz.

Opór cieplny - jest to stosunek grubości warstwy materiału do współczynnika przewodnictwa cieplnego rozpatrywanej warstwy materiału.

Współczynnik przenikania ciepła „U” - jednostka fizyczna wyrażana w W/(m²K). To gęstość strumienia cieplnego przepływającego przez przegrodę pomiędzy dwoma obszarami powietrznymi, przy różnicy temperatury tych obszarów równej 1 K.

Opór cieplny warstwy materiału „R”- jednostka fizyczna wyrażana w m²K/W.

Współczynnik przewodzenia ciepła „lambda” - określa zdolność substancji do przewodzenia ciepła. W tych samych warunkach więcej ciepła przepłynie przez substancję o większym współczynniku przewodności cieplnej. Wyrażamy w W/(m·K).

16

17.

Współczynnik przenikania ciepła jest określony wzorem:

W którym przez R_T oznaczono całkowity opór cieplny przegrody.

W przypadku przegród składających się z warstw niejednorodnych wartość oporu R_t oblicza się dość skomplikowanie. Jeżeli jednak poszczególne warstwy przegrody są jednorodne i ustawione prostopadle do kierunku przepływu ciepła, to wartość oporu cieplnego można obliczyć ze wzoru:

W którym Rsi, Rse to tzw. Opory przyjmowania ciepła, określające zdolność przegrody do pobierania ciepła od strony wewnętrznej i oddawania ciepła na zewnątrz. Składnik ∑ (di/��i) to wartość oporu cieplnego samej przegrody, stanowiąca sumę ilorazów grubości i przewodności cieplnej poszczególnych jej warstw.

36 tynki

Tynk - powłoka ze stwardniałej masy tynkarskiej przygotowanej na budowie lub fabrycznie, pełniąca funkcje dekoracyjne, ochronne, a także specjalne.
Wyprawa ? stwardniała warstwa masy tynkarskiej ułożona na podłożu. Wyprawa jest najczęściej synonimem tynku.
Masa tynkarska - masa otrzymana przez zarobienie wodą lub specjalną substancją suchej mieszanki tynkarskiej. Masą tynkarską może być odpowiednia zaprawa budowlana (zaprawa tynkarska).
Sucha mieszanka tynkarska - mieszanina spoiw mineralnych, wypełniaczy, domieszek lub dodatków modyfikujących, ewentualnie pigmentów, przygotowana fabrycznie lub na placu budowy.

 

Gotowa masa tynkarska - przygotowana fabrycznie mieszanina środków wiążących, wypełniaczy, pigmentów i dodatków modyfikujących, w stanie plastycznym, gotowa do użycia na budowie.
Zaprawa tynkarska - zaprawa budowlana przeznaczona
do wykonywania tynków.
Zaprawa budowlana - mieszanina spoiwa (lub spoiw, względnie spoiwa i lepiszcza), kruszywa i wody oraz ewentualnie domieszek (np. uszczelniających) albo dodatków (np. rozjaśniających, barwiących, dekoracyjnych). Czasem pod pojęciem zaprawy rozumie się suchą
mieszankę składników.

Podziały tynków

Ogólny podział wypraw tynkarskich i krótką charakterystykę podano w tabeli 1.W odniesieniu do różnych rodzajów tynków można dokonać podziału ze względu na:

         miejsce zastosowania - tynki zewnętrzne, wewnętrzne,

         sposób przygotowania masy tynkarskiej - przygotowywane w całości na budowie, przygotowywane z suchych mieszanek zarabianych wodą na budowie, gotowe masy tynkarskie,

         sposób nanoszenia - nakładane ręcznie, mechanicznie (maszynowe).

Ponadto tynki zwykłe dzieli się ze względu na:

         rodzaj zaprawy,

         liczbę warstw zaprawy,

         technikę wykonania (podział na kategorie),

         materiał podłoża.

Tynki szlachetne dzieli się w zależności od:

         sposobu wykonania (obrobienia powierzchni),

         struktury (ziarnistości),

         zastosowanych dodatków.

Z kolei wyprawy pocienione dzieli się z uwagi na:

         rodzaj spoiwa,

         rodzaj wypełniacza,

         przyczepność do podłoża,

         podciąganie kapilarne,

         rodzaj faktury.

Oddzielne klasyfikacje istnieją w odniesieniu do suchych mieszanek tynkarskich. Dzieli się je w zależności od:

         przeznaczenia,

         ilości warstw tynku,

         rodzaju wypełniacza,

         gęstości objętościowej tynku,

         wytrzymałości wyprawy na ściskanie,

         wartości współczynnika przewodzenia ciepła zapraw ciepłochronnych.

Tradycyjne zwykłe

ze spoiwami mineralnymi, wykonywane tradycyjnymi sposobami
wykonywane z zapraw budowlanych zwykłych, bez dodatków
dekoracyjnych, środków wodoszczelnych, kwasoodpornych itp., jedno-
lub wielowarstwowe; w przypadku zastosowania na wierzchnią warstwę
tynku zaprawy barwionej pigmentami i nakładanej tak, aby uzyskać
dekoracyjną fakturę, otrzymuje się tynki ozdobne, np. nakrapiane
(tradycyjny baranek), odciskane, boniowane itp.

Tradycyjne szlachetne

wykonywane tak jak tynki ozdobne, lecz z zapraw szlachetnych, w skład
których wchodzą: biały cement, pigmenty oraz kruszywa szlachetne,
np. marmurowe

Konserwatorskie

przeznaczone do wykonywania nowych wypraw tynkarskich obiektów zabytkowych, wykonywane głównie na bazie wapna powietrznego, mogą zawierać tras lub inne dodatki i domieszki, takie jak: mączka ceglana, boraks, węgiel drzewny, kwasy owocowe, dekstryna, soda, żywica naturalna, potaż, proteiny, talk, cukier, sierść borsucza

Renowacyjne kompresowe jedno lub wielowarstwowe WTA

Zaporowe przeznaczone do zawilgoconych albo zasolonych murów stosowane na murach o szczególnie dużym stopniu zasolenia tworzące powłokę gromadzącą sole i równocześnie odnawiającą elewację nieprzepuszczające wilgoci i soli

Lekkie

wykonywane z zapraw z dodatkiem mineralnych kruszyw lekkich
(głównie perlitu), szczególnie zalecane do ścian murowanych
z materiałów lekkich

Podział tynków zwykłych ze względu na technikę wykonania, na podstawie normy PN-70/B-10100 (wyd. 3) Roboty tynkowe. Tynki zwykłe. Wymagania i badania przy odbiorze

Odmiana tynku	Kategoria tynków	Wygląd powierzchni
Tynki surowe rapowane	0	Nierówna, z widocznymi poszczególnymi rzutami kielni i możliwymi niewielkimi prześwitami podłoża
Tynki surowe wyrównane kielnią	I	Bez prześwitów podłoża, większe zgrubienia wyrównane
Tynki surowe ściągane pacą	Ia	Z grubsza wyrównana
Tynki surowe pędzlowane 3)	-	Z grubsza wyrównana rzadką zaprawą
Tynki pospolite dwuwarstwowe	II 1)	Równa, ale szorstka
Tynki pospolite trójwarstwowe	III 1) 2)	Równa i gładka
Tynki doborowe	IV	Równa i bardzo gładka
Tynki doborowe filcowane	IVf	Równa bardzo gładka matowa bez widocznych ziarenek piasku
Tynki wypalane	IVw	Równa, bardzo gładka z połyskiem, o ciemnym zabarwieniu

35

Drzwi - ruchoma przegroda (zazwyczaj pionowa), element zamykający otwór w ścianie budynku, mebli, wraz z konstrukcją niezbędną do umocowania tego elementu.

Drzwi stosowane w budynkach zamykają otwory, służące do przechodzenia pomiędzy pomieszczeniami. Tego rodzaju drzwi występują w wielu odmianach, różniących się kształtem, konstrukcją i sposobem otwierania.

Budowa drzwi

Element ruchomy drzwi to skrzydło, a nieruchome obramowanie otworu to ościeżnica. Uchwyt, który służy do otwierania i zamykania drzwi to klamka. Elementy te są typowe dla tradycyjnych, najczęściej spotykanych drzwi. Jednak wiele nowoczesnych rozwiązań nie posiada w ogóle klamki i ościeżnicy, a nawet nie ma typowego skrzydła tylko tzw. płaty drzwiowe.

Typy drzwi ze względu na ilość skrzydeł i sposób ich mocowania:

• wejściowe wewnętrzne (klatka schodowa)

• wejściowe zewnętrzne (domek jednorodzinny)

• zawiasowe (prawe lub lewe)

• jednoskrzydłowe

• dwuskrzydłowe

• wahadłowe

• obrotowe

• przesuwne

• składane

• harmonijkowe

• odstawiane na zewnątrz (za pomocą wideł, na których zawieszone są płaty)

• odstawiane do wewnątrz (za pomocą wideł, na których zawieszone są płaty)

• odskokowo-przesuwne

• rolowane

• odchylane

Funkcja

Ze względu na położenie w budynku, drzwi dzielą się na

• wewnętrzne - umieszczone w ścianach pomiędzy pomieszczeniami

• zewnętrzne - znajdujące się w ścianie zewnętrznej i będące wejściem do budynku.

Ze względu na położenie zawiasów/kierunek otwierania:

• prawe - gdy patrząc od strony w którą się otwierają, zawiasy znajdują się po prawej stronie

• lewe - gdy patrząc od strony w którą się otwierają, zawiasy znajdują się po lewej stronie

Drzwi w budynkach mogą pełnić wiele różnych funkcji:

• zamknięcie pomieszczenia, w tym zabezpieczenie przed włamaniem (drzwi antywłamaniowe)

• ochrona przed wpływem warunków atmosferycznych i hałasem

• przegroda przeciwpożarowa (drzwi oddzielenia pożarowego)

• funkcja reprezentacyjna, dekoracja elewacji budynku

• nasłonecznienie pomieszczenia, w przypadku drzwi przeszklonych

• zapewnienie warunków ewakuacji, zwłaszcza w budynkach przeznaczonych do przebywania wielu osób

37. Ściany działowe - wymagania, połączenia z innymi ścianami i stropami.

Ściany działowe mogą być wykonywane jako:

murowane z cegieł, pustaków, bloczków i płyt, jako konstrukcje drewniane lub metalowe obłożone obustronnie płytami. Ściany murowane wykonuje się z cegły ceramicznej pełnej, dziurawki, kratówki, trocinówki, pustaków ceramicznych i betonowych, elementów gipso­wych. Zależnie od przeznaczenia pomieszczeń, grubość ścianek wynosi 1/4 lub 1/2 cegły, wraz z obustronnym tynkiem 9-^15 cm.W obrębie tego samego mieszkania działowe ścianki murowane wykonuje się o grubości 1/4 cegły. Gdy powierzchnia ścianki przekracza 10 m² lub jej długość przekracza 4,5 m, wówczas wzmacnia się ją zbrojąc prętami o średnicy 6 mm lub bednarką. Zbrojenie to układa się w co 3 lub 4 spoinie poziomej i kotwi w pionowych bruzdach ściany prostopadłej. Ścianka murowana z cegły o grubości 1/2 cegły jest stosowana w tych wypadkach, gdy wymagana jest jej sztywność. Ze względu na większy ciężar do murowania ścianek o grubości 1/4 cegły używa się zaprawy cemento­wej, natomiast do ścianek grubości 1/2 cegły można używać zaprawy wapien­nej, cementowo-wapiennej lub cementowej. Ścianki działowe wykonuje się również z płyt gipsowych typu ProMonta o wymiarach 66,7 x 50 x 8 cm. Najpierw trasuje się ustawienie ścianki na stro­pie i ścianach prostopadłych. Następnie mocuje się odpowiednio do stropu dolnego i ewentualnie górnego ościeżnice drzwiowe lub zastrzałami stabili­zuje się ich pionowość — do czasu wymurowania ścianki. W ściany wbija się 4 trzpienie stalowe na wysokości kondygnacji. Pierwszą warstwę płyt układa się wyżłobieniami od dołu na stropie, na warstwie zaprawy gipsowej. Następ­ne warstwy płyt montuje się z przewiązaniem na sucho, łącząc je na wpust pióro. Po ustawieniu i wypionowaniu całej ścianki, szpachluje się złącza po­zostawiając u góry otwory wlotowe. W otwory te, w miejsca styku płyt, wtła­cza się za pomocą pompki rzadką zaprawę z czystego gipsu, która wypełnia kanaliki i wiąże płyty ściany.

38.Sucha zabudowa - pojęcie suchej zabudowy, sufity podwieszane, okładziny ścienne i boazerie.

Ozdobne okładziny drewniane są wykonywane w mieszkaniach, a także w róż­nych pomieszczeniach użyteczności publicznej: w pokojach biurowych, salach restauracyjnych itp. Okładziny z drewna potęgują poczucie przytulności poko­ju, zwłaszcza, jeżeli są w naturalnym kolorze drewna. Są też łatwe do wykona­nia i montażu. Ich wadą jest łatwopalność i możliwość trwałych odkształceń pod wpływem wilgoci.Ze względu na rodzaj zastosowanego materiału okładziny dzielimy na wy­konane z drewna i materiałów drewnopochodnych. Do pierwszego rodzaju rozwiązań zaliczamy okładziny:

• klepkowe — wykonane z ostruganych deszczułek o szerokości 5-i-7 mm
  i grubości około 2 cm, łączonych ze sobą przeważnie na wpust, na obce
  pióro lub zakład (rys. 9-44); deszczułki są mocowane do listew drewnia­
  nych, które na kołki przytwierdzane są do ścian;

• deskowe — wykonane z desek o szerokości około 12 cm, mocowanych do
  poprzeczek z łat drewnianych, przytwierdzanych na kołki do ścian.

Okładziny mogą być wykonane także z twardych płyt pilśniowych lakiero­wanych lub jednostronnie pokrytych laminatem, bądź ze sklejki fornirowanej z ozdobnymi płycinami.Boazerie są wykonywane również z ozdobnych paneli z płyt wiórowych, pokrytych z zewnątrz folią dekoracyjną. Panele takie wykończone są na po­dobieństwo różnych rodzajów drewna: brzozy, jesionu, buku, dębu, wiśni, czy świerku.W budynkach zabytkowych często można spotkać okładziny drewniane wykonywane na sufitach.Sufit podwieszany - sufit o lekkiej konstrukcji, umieszczony poniżej stropu, aby utworzyć np. specjalną przestrzeń (tzw. przestrzeń technologiczna) na instalacje. Bywa też montowany z innych powodów (np. obniżenie wysokości pomieszczenia). Najczęściej stosowany w obiektach użyteczności publicznej. Sufit podwieszany często wykonywany jest z płyt gipsowo-kartonowych, na specjalnej lekkiej konstrukcji (aluminiowej), mocowanej do stropu wieszakami, lub w przypadku gdy nie ma stropu, bezpośrednio do konstrukcji więźby dachowej

43. Ściany (rodzaje, funkcje)

Ściana - przegroda (najczęściej pionowa), oddzielająca środowisko zewnętrzne od wewnętrznego lub dzieląca przestrzeń wewnątrz budynku. Może być elementem konstrukcyjnym.

Zadania ścian

• przeniesienie obciążeń pionowych i poziomych

• izolacja pomieszczeń od wpływu środowiska (wpływy atmosferyczne, hałas)

• przegrody przeciwpożarowe

Podział ścian

W zależności na rodzaj

Ściany szkieletowe

wykonuje je się z dwóch lub więcej rodzajów materiałów, przy czym najwytrzymalszy stanowi szkielet ściany, a pozostałe rodzaje jej obudowę z zewnątrz i wewnątrz;

Ściany masywne

wykonuje się je z jednolitego materiału o grubości nie mniejszej niż pół cegły Spełniają one zarówno funkcje konstrukcyjne jak również obwodowe;

Ściany warstwowe

składają się z pionowo ułożonych warstw różnych materiałów, przy czym każda warstwa spełnia inne funkcje;

Ściany szczelinowe

charakteryzują się występowaniem w ich wnętrzu przestrzeni powietrznych w układzie pionowym, poziomym, a nawet ukośnym. Te puste przestrzenie poprawiają izolacyjność termiczną i akustyczną ścian, ponieważ powietrze umieszczone między dwoma warstwami ścian jest bardzo dobrym izolatorem dla przepływu ciepła i hałasu.

W zależności od konstrukcji i przeznaczenia

• konstrukcyjne (nośne) - przenoszą wszystkie obciążenia własne i przejęte z innych elementów konstrukcji budynku

• samonośne - przenoszą tylko ciężar własny

• osłonowe - przenoszą ciężar własny i obciążenie wywołane parciem wiatru

• konstrukcyjno osłonowe - przenoszą ciężar własny, obciążenia od innych elementów budowli i obciążenie wywołane parciem wiatru

• działowe - oddzielają pomieszczenia wewnątrz budynku

W zależności od rodzaju zastosowanych materiałów

• drewniane o konstrukcji pełnej (ściany wieńcowe, szkieletowe i płytowe)

• betonowe (monolityczne, prefabrykowane lub murowane z elementów betonowych)

• ceramiczne ( murowane z cegieł, pustaków, keramzytobetonu)

• żelbetowe

• metalowe

• gipsowe

• szklane (na konstrukcji szkieletowej lub mocowane bezpośrednio do konstrukcji budynku).

• inne (np. z płyt warstwowych z blach stalowych z rdzeniem ze styropianu, pianki poliuretanowej, wełny mineralnej)

W zależności od wielkości użytych materiałów

• ściany z elementów drobnowymiarowych (murowane z lekkich elementów - np. cegieł, bloczków, pustaków)

• ściany z elementów średniowymiarowych (składane z elementów o wysokości kondygnacji i szerokości 60 - 100 cm)

śc

43. Moduł projektowy i budowlany.

W budownictwie współczesnym obowiązuje tzw. moduł budowlany do określenia wymiarów materiałów i elementów budowlanych. W Polsce wymiar ten wynosi 10 cm. Dla żelbetowych elementów prefabrykowanych przyjęto 30 cm. Dostosowanie poszczególnych elementów do obowiązującego modułu jest szczególnie istotne przy zastosowaniu średnio- i wielkowymiarowych elementów prefabrykowanych, umożliwia bowiem ich połączenie. Wprowadzenie na szeroką skalę modułu budowlanego pozwoliło na opracowanie nowych systemów budownictwa mieszkaniowego i przemysłowego z gotowych elementów. Obecnie nadal stosuje się siatkę opartą na module 30 cm w budownictwie szkieletowym, zwłaszcza przemysłowym. Gotowe elementy obudowy są produkowane o wymiarach dostosowanych do tego modułu.

Moduły projektowe obowiązujące w budownictwie:

- mieszkaniowym MP=30cm

- przemysłowym MP=6(9,12)x10cm

- okna, drzwi MP=1cm

44. Rysunek budowlany.

Rysunek techniczny przedstawiający budynek lub jego detal i służący jako podstawa wykonania prac budowlanych. Rysunek taki wykonywany jest najczęściej przez kreślarza pod nadzorem architekta lub technika architektury lub inżyniera budownictwa i wchodzi w skład projektu budowlanego.

Rysunek architektoniczno-budowlany przedstawia najczęściej rzut, przekrój lub elewacjębudynku, albo też szczegół tych rysunków. Sposób rysowania, ilość szczegółów i skala rysunku zależna jest od etapu projektu i jego stanu zaawansowania. Z reguły podstawową skalą stosowaną do przedstawiania przekrojów, rzutów kondygnacji i widoków elewacji jest 1:50 lub 1:100, zaś w projekcie wykonawczym dla przedstawienia detali wykorzystywane są większe skale.

Typowy rysunek architektoniczno-budowlany operuje trzema grubościami linii:

• grubą, przekrojową - ukazującą płaszczyzny przekroju ścian

• zwykłą - do przedstawiania krawędzi elementów budowlanych

• pomocniczą - do przedstawiania detali wnętrza, mebli, do linii wymiarowych itp.

Elementy objęte przekrojem niekiedy są szrafowane lub oznaczane przy pomocy koloru. Oznaczenia używane w poszczególnych krajach europejskich różnią się znacznie między sobą. W Polsce w rysunkach architektoniczno-budowlanych wymiary są opisywanie w centymetrach.

Wymiarowanie.

Linie wymiarowe zaleca się ograniczać kreskami ukośnymi o tej samej grubości, przy czym podstawę wymiarową (bazę) można w celu odróżnienia oznaczać kropką.

Jeżeli dokładne określenie wielkości wymaga zastosowania kilku ciągów wymiarowych, o należy je rozmieszczać, licząc od wymiarowanego przedmiotu w następującej kolejności:

• wymiary szczegółowe

• wymiary poszczególnych części lub rozstawienia osi (jeżeli występują)

• wymiary modularne (jeżeli występują)

• wymiary całego obiektu lub jego części

Jako pierwszy ciąg wymiarowy należy przyjmować ciąg najbliższy wymiarowanego przedmiotu.

23. Stropodachy - rodzaje/ pojecja: praca fizyczna, zjawisko termiczno - wilgotnościowe, przyklady rozwiazan materiałowo konstrukcyjnych.

Rodzaje stropodachów:

• Stropodach pełny tradycyjny o warstwach przylegających do siebie,

• Stropodach pełny o warstwach odwróconych,

• Stropodach pełny odpowietrzany,

• Stropodach pełny kanalikowy,

• Stropodach pełny szczelinowy.

Zjawisko termiczno -wigotnosciowe:

Rozwiązania z zakresu fizyki budowli są związane z ochroną przegród przed działaniem pary wodnej znajdującej się w powietrzu i temperatur po obydwu stronach przegrody. Analizuje się w tym celu przebieg zjawisk cieplno-wilgotnościowych w różnych warunkach środowiskowych

oraz dobiera tak układ warstw w przegrodach, aby uniknąć lub ograniczyć kondensację wilgoci w ich wnętrzu i na powierzchni.

Przekrój poprzeczny typowego stropodachu pełnego.

Na samym dole jest zakładka detale.

Tych rozwiazan stropodachów jest wiele, i radze przejrzec w ksiażkach np. marcinkiewicza

4

---