ABC

Pożar - niekontrolowany proces palenia w miejscu do tego nie przeznaczonym.

Podział pożarów ze względu na wielkość:

1. Pożar mały - jest to pożar w wyniku którego zostały spalone budynki, urządzenia, lub surowce znajdujące się na powierzchni 70m² lub o kubaturze 350m³, oraz pożary lasów i upraw, łąk, torfowisk o powierzchni do 1ha.

2. Pożar średni - w wyniku którego zostały spalone lub zniszczone obiekty lub ich części, ruchomości, składowiska materiałów o powierzchni 71 - 300m², lub kubaturze 351 - 1500m³, lasy, uprawy, torfowiska 1 - 10ha.

3. Pożar duży - o powierzchni od 301 - 1000m², o kubaturze od 1501 - 5000m³, lasy, uprawy, torfowiska od 10 - 100ha

4. Pożar bardzo duży - powierzchnia ponad 1001m², kubatura ponad 5000m³, lasy, uprawy, torfowiska ponad 100ha.

Podział pożarów pod względem taktycznym:

1. pożar wewnętrzny

1. ukryty

2. odkryty

2. pożar zewnętrzny

1. pojedynczy

2. blokowy

3. przestrzenny

Podział pożarów w zależności od palącego się materiału i sposobu w jaki ten materiał się pali:

1. Grupa A

• pożary ciał stałych pochodzenia organicznego przy spalaniu których występuje zjawisko żarzenia (drewno, papier, węgiel, słoma, siano, torf, itp.)

Grupa B

• pożary cieczy palnych i substancji stałych topiących się w skutek ciepła powstałego podczas pożaru (benzyna, parafina, smoła, tłuszcze, oleje, naftalen)

• Grupa B_s - Pożary cieczy palnych polarnych (spirytus, siarczek węgla, aceton, estry)

• Grupa C - Pożary gazów palnych (metan, etan, wodór, gaz miejski, itp.)

• Grupa D - Pożary metali (magnez, potas, sód, itp.)

Rozwój i przebieg pożaru

Spalanie - jest to złożony proces fizykochemiczny podczas którego zachodzi gwałtowne utlenienie materiału palnego połączone z wydzielaniem się ciepła, gazów i dymów, powstawanie ewentualnie efektów świetlnych.

Rodzaje spalania:

1. Spalanie płomieniowe (homogeniczne) - proces spalania palnej fazy lotnej, ma miejsce podczas spalania gazów cieczy i materiałów stałych, które podczas ogrzewania przechodzą w stan lotny. Aby zaistniał proces spalania płomieniowego muszą być spełnione ściśle określone warunki:

1. obecność paliwa ( w odpowiedniej ilości)

2. obecność utleniania ( w odpowiednim stężeniu )

3. obecność źródła ciepła ( odpowiednia moc, temperatura )

4. obecność w płomieniu pośrednich produktów ( rodników ) warunkujących ciągłość spalania

2. Żarzenie się (spalanie heterogeniczne) - jest to typ spalania niektórych paliw stałych charakteryzujących się tym że w czasie spalania nie występuje płomień, tzn. nie tworzy się palna faza lotna.

3. Spalanie dyfuzyjne (np. kuchenka gazowa)

4. Spalanie wybuchowe ( kinetyczne)

Dolna i górna granica wybuchowości:










zbyt dużo O₂ zbyt mało O₂






D.G.W. G.G.W.

1. Dolna granica wybuchowości - jest to najniższe stężenie składu palnego w mieszaninie palnej przy której możliwe jest już możliwe rozprzestrzenianie się płomienia po całej mieszaninie

2. Górna granica wybuchowości - Największe stężenie składu palnego w mieszaninie palnej przy którym jeszcze jest możliwe rozprzestrzenianie się płomienia po całej objętości mieszaniny.

Dla gazów i par DGW i GGW podajemy w %, dla pyłów w g/m³.

Charakterystyka palenia się ciał stałych:

Palą się płomieniem, żarząc się jednocześnie. Płomieniem spalają się substancje lotne czyli gazowe wydzielające się podczas rozkładu materiału pod wpływem ciepła. Podczas wzrostu ciepła wyparowuje woda i uwalniają się substancje lotne które zapalają się płomieniem.

Niektóre ciała stałe rozdrobnione, są zawieszone w powietrzu w postaci chmury pyłu. Przy pewnej koncentracji pyłu w powietrzu powstaje mieszanina mająca właściwości wybuchowe.

Ciała pozbawione gazów palą się bez płomienia.

Ciała o niskiej temperaturze topnienia najpierw topią się, a potem przechodzą w stan gazowy i tak się palą.

Ciecze palne:

Ciecz paruje przy stosunkowo niskich temperaturach, gazy te łączą się z tlenem i spalają się. Ciecze palne początkowo palą się wolno, na skutek ogrzewania wzrasta intensywność parowania i proces spalania przyspiesza aż do szczytu. Niektóre ciecze mogą się palić wybuchowo. Paleniu się ciecz towarzyszy wysoka temperatura, duży płomień oraz dym.

Gazy palne:

Nagrzewają i zapalają się łatwiej niż ciecze i ciała stałe. Łączenie się gazu z tlenem przebiega gwałtownie i wydziela się dużo ciepła. Gazy palą się płomieniem którego płomień i temperatura zależy od składu chemicznego i objętości gazu oraz stopnia zmieszania z tlenem. W przypadku odpowiedniego zmieszania proces ten przebiega wybuchowo.

Parametry rozwoju pożaru:

1. Rozwój pożaru - jest to intensyfikacja procesów spalania , wyrażająca się wzrostem temperatury, wzrostem masowej szybkości spalania , liniowej szybkości spalania i wymianie gazów w strefie spalania.

2. Masowa szybkość spalania - jest to ilość materiału palnego spalonego w jednostce czasu na jednostkę powierzchni.

3. Liniowa szybkość spalania - odnosi się do cieczy i dotyczy spalania cieczy w zbiornikach.

Fazy rozwoju pożaru:

I Faza II Faza III Faza IV Faza














temp.

Rozgorzenie







Czas

I Faza - od momentu powstania płomienia otwartego następuje ogrzewanie materiału palnego zarówno już zapalonego jak i materiałów sąsiednich. Strefa spalania stopniowo się powiększa. Ogrzane powietrze unosi się ku górze powodując wzrost intensywności promieniowania cieplnego. Nasila się wydzielanie produktów termicznego rozkładu. Czas od zainicjowania procesów palenia do przygotowania gazowych mieszanin zależy od czynników takich jak:

• rodzaj i ilość materiałów palnych, ich temperatury początkowej i stopnia wilgotności

• ilości tlenu w powietrzu

• temperatury czynnika inicjującego proces zapalania

• stopnia rozdrobnienia materiałów

Faza I pożaru jest przygotowaniem do dalszego spalania.

II Faza pożaru - obserwuje się wzrost temperatury pożaru, powiększa się strefa spalania, wzrasta liniowa i masowa szybkość spalania. W tej fazie następuje wzrost dynamiki pożaru.

II Faza charakteryzuje się rozgorzeniem.

III Faza pożaru ( porozgorzeniowa ) - następuje stabilizacja parametrów pożaru. Spalanie przyjmuje w tej fazie postać żarzenia, temperatura pożaru charakteryzuje się gwałtownym spadkiem.

IV Faza pożaru - temperatura i moc pożaru a także wymiana gazowa ulegają stopniowemu zmniejszeniu, natomiast rośnie natężenie optyczne dymu.

Mechanizmy rozgorzenia:

1. Rozgorzenie na skutek wzrostu temperatury pożaru





















t







T_z1 T_z2 T_z3

T_z1=T_z2=T_z3

T_z - temperatura zapalenia się materiału

W czasie pożaru gdy gaz dobrze miesza się w pomieszczeniu, jego temperatura rośnie, rośnie też temperatura materiałów palnych nagromadzonych w pomieszczeniu. Jeśli temperatura materiałów wzrośnie do temperatury zapalenia się ich, następuje rozgorzenie.

2. Rozgorzenie w wyniku dotlenienia nie spalonych produktów










1. 2.










O₂ O₂








Y y

Przy pożarach o dużej dynamice na początku I Fazy gaz wypływa na zewnątrz rys.1. Powstaje deficyt tlenu, spalanie ma charakter niecałkowity. Stężenie nie spalonych produktów rozkładu rośnie, równocześnie maleje moc pożaru. Tak się dzieje dopóki strefa neutralna osiągnie położenie równe dolnej krawędzi otworu. Następnie do pomieszczenie zaczyna napływać powietrze, tworzy się mieszanina nie spalonych produktów rozkładu i tlenu. Następuje rozgorzenie.

3. Rozgorzenie na skutek promieniowania cieplnego.

W rezultacie spalania tworzy się warstwa podsufitowa , gorące gazy. Warstwa ta promieniuje w dół. Jeżeli strumień promieniowania jest dostatecznie duży tzn. bliski strumieniowi krytycznemu dla danego materiału, wówczas cała powierzchnia materiału poddana temu promieniowaniu ulega zapaleniu i następuje rozgorzenie.

Pojęcia z taktyki pożarniczej

I Teren akcji gaśniczej:










1 2 3














1 - pozycja wodna - jest to teren na którym rozmieszczone są punkty czerpania wody przy pomocy pompy lub za pomocą hydrantów

2 - pozycja wężowa - jest to teren przez który przebiega linia główna i znajduje się rozdzielacz

3 - pozycja ogniowa - jest to teren od rozdzielacz do pożaru gdzie rozwinięte są linie gaśnicze ( znajdują się stanowiska gaśnicze )

II Teren pożaru

Prawe skrzydło Front poż.





kierunek wiatru
































Granica terenu pożaru






Oś pożaru




Lewe skrzydło




Tył pożaru

Elementy terenu pożaru:

• front pożaru (czoło pożaru ) - linia ograniczająca teren pożaru od kierunku zasadniczego w którym się on rozprzestrzenia

• tył pożaru - linia ograniczająca teren pożaru od strony przeciwnej do frontu

• oś pożaru - linia w zasadzie prostopadła do frontu pożaru przechodząca przez teren pożaru

• lewe i prawe skrzydło pożaru - linie ograniczające teren pożaru z prawej i lewej strony

III Stanowiska bojowe

Stanowiska bojowe - są to miejsca zajmowane przez członków załogi podczas akcji wykonujących podstawowe zadania bojowe.

1. Stanowisko kierowania - miejsce pracy kierownika akcji ratowniczej (KAR) oraz ewentualnie sztab akcji. Stanowisko kierowania powinno znajdować się jak najbliżej miejsca pożaru lub na odcinku najbardziej zagrożonym.

2. Stanowisko gaśnicze - miejsce pracy prądowników wyposażonych w linię gaśniczą lub inny sprzęt do wykonywania określonych zadań bojowych.

3. Stanowisko rozdzielacza - miejsce ustawienia rozdzielacza

4. Stanowisko wodne - miejsce ustawienia pompy (moto, auto) pożarniczej w celu pobierania wody do miejsca pożaru

IV Linie wężowe

Linie wężowe są to linie za pomocą których woda podawana jest do miejsca pożaru.

Wyróżnia się linie takie jak:

1. Zasilająca - linia ssawna od zbiornika wodnego do nasady ssawnej pompy, lub linia wężowa od nasady tłocznej pompy do nasady zasilającej zbiornika na innym wozie bojowym, lub od nasady hydrantu do nasady zasilającej zbiornik na samochodzie lub zbiornik składany. Może być też linia wężowa od nasady tłocznej pompy do nasady ssawnej drugiej pompy, lub od nasady tłocznej samochodu do nasady zasilającej zbiornik drugiego samochodu.

2. Linia główna - linia wężowa od nasady tłocznej do rozdzielacza

3. Linie gaśnicze

1. linia wężowa os nasady tłocznej pompy lub autopompy zakończona prądownicą

2. linia wężowa od nasady rozdzielacza zakończona prądownicą

3. linia wężowa od nasady hydrantu zakończona prądownicą

Podstawowe rodzaje działań taktycznych








1





2












3

1. natarcie (10m powierzchnia skuteczna)

2. obrona bliższa (20m)

3. obrona dalsza (30m)

4. działania połączone

1. Natarcie - bezpośrednie atakowanie prądami gaśniczymi palących się obiektów lub jego części i innych materiałów składowanych. Jest to metoda walki z pożarem aktywna ( najważniejsza ma ona pierwszeństwo przed innymi ), ze względu na stanowisko prądowników dzielimy je na zewnętrzne i wewnętrzne.

1. natarcie frontalne















2. natarcie oskrzydlające

















3. natarcie oskrzydlające


















4. natarcie klinem


























Natarcia wewnętrzne dzielimy na:

1. frontalne

2. oskrzydlające

3. okrążające

Układ prądowników jak przy natarciach zewnętrznych.

Obrona bliższa - obrona skierowana na obiekty zagrożone bezpośrednio, a zadaniem jest niedopuszczenie do zapalenia się tych obiektów, 1 prąd wody efektywny na 20 m

Obrona dalsza (osłona) - obrona polega na bronieniu obiektów zagrożonych pośrednio. Jej zadaniem jest niedopuszczenie do wytworzenia nowych ognisk pożarów. Może być prowadzona w pasie przyległym do frontu pożaru i na tyłach. 1 prąd wody na 30m.

Działania połączone - są to działania prowadzone jednocześnie czyli natarcie i obrona bliższa lub natarcie i obrona dalsza lub 3 działania jednocześnie.

Stanowiska gaśnicze

Stanowisko gaśnicze - jest to miejsce pracy prądowników wykonujących zadania bojowe za pomocą odpowiedniego sprzętu i przy pomocy odpowiednich środków gaśniczych

Podział stanowisk gaśniczych:

1. Stanowisko zewnętrzne i wewnętrzne

1. stanowisko zewnętrzne - ratownik na zewnątrz budynku

2. stanowisko wewnętrzne - ratownik wewnątrz budynku

2. Stanowisko stałe i ruchome

1. stanowisko stałe - bez możliwości przemieszczania się prądowników

2. stanowisko ruchome - z możliwością przemieszczania się prądowników (kosz drabiny, działko na jadącym samochodzie)

3. Stanowisko niższe, równe, wyższe

1. niższe - stanowisko niżej od pożaru

2. równe - stanowisko na poziomie pożaru

3. wyższe - stanowisko wyżej niż pożar

4. Stanowisko odkryte i osłonięte

1. odkryte - bez żadnych osłon

2. osłonięte - prądownicy mają możliwość korzystania z osłon chroniących przed promieniowaniem cieplnym

Podział i oznaczenia pojazdów pożarniczych

Samochód gaśniczy - jest to samochód pożarniczy przystosowany wożenia ludzi, sprzętu pożarniczego i środków gaśniczych przeznaczonych do prowadzenia akcji gaśniczych.

Samochód specjalny - jest to samochód pożarniczy przystosowany do przewozu ludzi i sprzętu potrzebnego do wykonywania zadań specjalnych przy akcji gaśniczej lub ratowniczej.

Oznaczenie zawiera

1. rodzaj typu

• G - gaśniczy

• S - specjalny

• symbol rodzaju

• L - samochód lekki do 3500 kg

• C - ciężki > 1200 kg

• Bez oznaczenia średni od 3500 - 1200 kg

• symbol odmiany

1. Dla gaśniczych:

• A - autopompa

• M - z motopompą

• B - ze zbiornikiem wodnym

• Pr - ze zbiornikiem z proszkiem gaśniczym

• Sm - z butlami z CO₂ (śniegowy)

• dla specjalnych

• W - wężowy

• D - drabina

• H - podnośnik hydrauliczny

• Dz - dźwig

• Dł - dowodzenia i łączności

• Op - operacyjny

• Pgaz - przeciw-gazowo dymowy

• On - świetleniowy

• Rt - ratownictwa technicznego

• Rw - ratownictwa wodnego

• Rch - ratownictwa chemicznego

• Kn - kontenerowy

• Z - ze zbiornikiem przystosowanym do przewozu środków gaśniczych

Charakterystyka zastępów gaśniczych

Zastęp - najmniejsza jednostka organizacyjna straży pożarnych

Definicja zastępu - zastęp gaśniczy lub ratowniczy jest to pododdział wyposażony w samochód gaśniczy lub specjalny dysponujący środkami i łączności i ochrony osobistej mogący wykonywać samodzielnie zadania gaśnicze lub ratownicze.

Skład osobowy i oznaczenia





Dowódca -








Przodownik roty I







Pomocnik roty I






Przodownik roty II



Pomocnik roty II




Kierowca

Rota - zespół 2 ratowników (przodownik i pomocnik ) wykonujący podstawowe zadania bojowe w ramach zastępu.

Sposoby dostarczania wody na duże odległości.

1. Przetłaczanie (pompa-pompa-pompa)

2. przepompowywanie (pompa-zbiornik-pompa)

3. dowożenie

4. sposób mieszany

Ewakuacja

Ewakuacja są to wszystkie czynności i przedsięwzięcia zmierzające do usunięcia ludzi, mienia, zwierząt ze strefy zagrożenia w miejsce bezpieczne.

Podział ewakuacji

1. Ewakuacja prewencyjna

Są to wszystkie czynności i przedsięwzięcia zmierzające do usunięcia ludzi, zwierząt i mienia ze strefy zagrożonej nie objętej bezpośrednio pożarem lub innym zdarzeniem destrukcyjnym (ale zagrożonej pośrednio) do strefy bezpiecznej.

2. Ewakuacja interwencyjna

Są to wszystkie czynności zmierzające do usunięcia ludzi, zwierząt i mienia ze strefy bezpośrednio zagrożonej.

Środki gaśnicze

Środki gaśnicze mają na celu przerwanie procesu palenia. Aby przerwać ten proces należy odciąć jeden z 4 (paliwo, reakcje łańcuchowe, ciepło, utleniacz) niezbędnych czynników, bez których proces ten nie może istnieć. Tradycyjne środki gaśnicze to woda i piasek, bardziej nowoczesne to tzw. Środki chemiczne do których zaliczamy piany gaśnicze, proszki i halony. Podstawowe czynniki występujące podczas gaszenia pożarów to

• chłodzenie

• tłumienie

• reakcje antykatalityczne

• rozrzedzanie.

Woda i roztwory wodne

Woda wciąż jest najczęściej stosowanym środkiem gaśniczym, wynika to z wielu powodów:

• wielowiekowa tradycja

• dostępność

• niska cena

• właściwości gaśnicze

Gaśnicza właściwość wody jest ściśle związana z jej działaniem chłodzącym. Woda obniża temperaturę palących się materiałów a także temperaturę w strefie spalania. Ponadto powstająca para wodna rozcieńcza strefę spalania, hamując częstotliwość zderzeń rodników z palnymi gazami w pewien sposób działa również izolójąco. Do pożarów materiałów porowatych stosuje się substancje zwilżające które mają na celu zmniejszenie napięcia powierzchniowego przez co woda dostaje się w głębsze partie materiału porowatego dając lepszy efekt gaśniczy. Najczęściej jednak do celów gaśniczych stosuje się podawanie wody w postaci prądów gaśniczych (zwartych i rozproszonych).

Zaletą prądów zwartych najczęściej stosowanych w pożarach są:

• zasięg rzutu

• wysoka energia kinetyczna

• duża możliwość sterowania strumieniem

• możliwość schładzania obszaru na którym nam szczególnie zależy

• możliwość „omiatania” wodą dużych powierzchni

• podawanie wody przez otwory okienne

• możliwość podawania wody do strefy bezpośredniego spalania

Wady prądów zwartych:

• małe działanie chłodzące

• małe odparowywanie wody

• działanie na niewielką powierzchnię materiału palnego

Prądy rozproszone są bardzo zróżnicowane pod względem stopnia rozdrobnienia :

• prądy mgłowe - średnica kropli od 0,1 - 1 mm

• prądy kropliste - średnica kropli od 1 - 3 mm

Prądy mgłowe stosuje się do gaszenia cieczy palnych, prądy kropliste do gaszenia materiałów stałych. Przyjmuje się że prądy gaśnicze osiągają optymalne właściwości przy średnicy kropel 0,35mm. Wadą prądów rozproszonych jest niewielka odległość na jakie można je podawać. Zasięg ten jest tym krótszy im bardziej rozdrobniony jest prąd wodny.

Piany

Piana jest to niestabilny układ dyspersyjny w którym środkiem dyspersyjnym jest ciecz, a fazą rozproszoną jest gaz. Ze względu na sposób wytwarzania pianę dzielimy na:

1. pianę mechaniczną - powstaje przez energiczne mieszanie WRŚpian. Od 1,5% - 7% z powietrzem. Piana mechaniczna zawiera od 83 - 96,5% powietrza

2. pianę chemiczną otrzymujemy poprzez zmieszanie roztworu alkaicznego i kwasu. Roztwór alkaiczny zawiera kwaśny węglan sodu

2NaHCO₃ + H₂SO₄ ~ Na₂SO₄ + 2CO₂ + 2H₂O

Piana chemiczna zawiera około 80% CO₂, 19,7% WRŚPian. I soli mineralnych.

Ogólnie pianę definiujemy jako zbiór pęcherzyków gazu niepalnego oddzielonych od siebie błonkami zwanymi filmem, o grubości rzędu mikrometrów. Aby zwiększyć stabilność piany stosuje się dodatki i substancje powierzchniowo czynne. Minimalna grubość poduszki piany potrzebna aby ugasić ciecz palną o temp. powyżej 120 st.C musi wynosić 10 cm.

Pianę ze względu na struktórę przestrzenną dzielimy na pianę o budowie kulistej i wielościennej.

Właściwości pian określają następujące parametry:

• Liczba spienienia (L_s)

• Dyspersyjność

• Trwałość

• Płynność

Liczba spienienia jest to stosunek objętości piany do wodnego roztworu środka pian.

L_s=V_p/V_r

Dyspersyjność - parametr określający stopień rozdrobnienia pęcherzyków piany

D_p = 1/L_pp

L_pp - średnica pęcherzyków piany

Trwałość - zdolność zachowania właściwości takich jak w momencie powstania

Pianę ze względu na liczbę spienienia dzielimy na:

1. ciężką - do 20

2. średnią - 20 - 200

3. lekką >200

Armatura służąca do wytwarzania pian to:

1. piana ciężka - prądownice pianowe (PP-2, PP-4, PP-8)

2. piana średnia - wytwornice pianowe (WP-2/75, WP-2/150, WP-4/75)

3. piana lekka - agregaty pianotwórcze

Gazy gaśnicze

Gazem gaśniczy nazywamy gazy obojętne tzn. nie biorące udziału w procesie palenia, zaliczamy na przykład do nich: CO₂, N, para wodna, gazy spalinowe, SO₂. działanie ich polega na obniżeniu stężenia tlenu w powietrzu do takiego aby przerwać proces palenia.

Proszki gaśnicze

Są to produkty chemiczne o dużym rozdrobnieniu . Nowoczesne proszki gaśnicze posiadają cząsteczki o średnicy 0,05mm, cząstek o średnicy 0,1mm nie powinno być więcej jak 2%.

Proszki odporne są na wilgoć przez tzw. Polerowanie proszku. W skład polskich proszków wchodzą:

• kwaśny węglan sodu 98%

• stearynian wapnia 1,5 - 2%

• talk 1%

Proszki dzielimy na: węglanowe, fosforowe, specjalne.

Proszki mają działanie antykatalityczne łączą się z rodnikami odbierając im energię, dodatkowo tworzą powłokę izolującą na powierzchni palącego się materiału.

Halony gaśnicze

Halony to organiczne związki węgla w których atomy wodoru całkowicie lub częściowo zostały zastąpione atomami chlorowców. Halony są bezbarwnymi gazami lub cieczmi o niskiej temperaturze wrzenia. W zależności od składu chemicznego są bardziej lub mniej toksyczne. Duży ciężar właściwy umożliwia przebywanie par w środowisku i otoczeniu płomieni przez stosunkowo długi czas. Istotą działania halonów jest inchibicja (działanie antykatalityczne).

Podział budynków ze względu na zagrożenie dla ludzi:

1. ZL I - budynki ich części, lub poszczególne pomieszczenia w których mogą przebywać ludzie w grupach powyżej 50 osób

2. ZL II - budynki ich część lub pomieszczenia dla osób o ograniczonej możliwości poruszania się (szpital, dom starców, żłobek)

3. ZL III - obiekty o różnorodnym przeznaczeniu które należą do obiektów użyteczności publicznej np. szkoły, hotele, zakłady karne, puby, koszary.

4. ZL IV - budynki mieszkalne

5. ZL V - obiekty w których przechowywane są dobra artystyczne, archiwalne

Strefy zagrożenia wybuchem

• Z0

• Z1

• Z2

• Z10

• Z11

• Z0 - obejmuje obszar w którym niebezpieczna atmosfera wybuchowa stale lub długotrwale w normalnych warunkach pracy (zagrożenie stałe) np. wnęka zbiorników na ciecze palne, nie wentylowane kanały, studzienki.

• Z1 - obejmuje obszary w których mieszaniny wybuchowe z powietrzem mogą prawdopodobnie wystąpić w normalnych warunkach pracy np. nalewanie, przelewanie zbiorników cystern.

• Z2 - obejmuje obszary w których występuje niewielkie prawdopodobieństwo wystąpienia mieszaniny wybuchowej z powietrzem, przy czym mieszanina może wystąpić krótkotrwale.

• Z10 - Obejmuje obszary w których mieszanina wybuchowa pyłów występuje często lub długotrwale w normalnych warunkach pracy (młyny, silosy)

• Z11 - Obejmuje obszary w których zalegające pyły mogą krótkotrwale stwarzać mieszaninę wybuchową w skutek przypadkowych zawirowań powietrza np. osiadłe pyły, przesypowe

Ratownictwo chemiczne

Podział sprzętu ratownictwa chemicznego:

1. sprzęt ochrony osobistej strażaka

• ubrania ochronne

• sprzęt ODO

• sygnalizator bezruchu

• sprzęt do wykrywania i oznakowania

• materiały wskaźnikowe

• przyrządy rurkowe

• przyrządy elektroniczne (eksplozymetry, toksymetry, oxymetry)

• Sprzęt do uszczelniania wycieków

• poduszki uszczelniające

• tuleje uszczelniające

• pasty uszczelniające

• sprzęt do przechwytywania wyciekającej substancji

• zbiorniki

• zbieraki

• wiadra

• sprzęt do przepompowywania substancji niebezpiecznych

• pompy

• armatura

• węże

Pompy wykorzystywane przy akcjach ratownictwa chemicznego

• wężowe (perystaltyczne)

• beczkowe (zbiornikowe)

• zanurzeniowe

• membranowe

• wirnikowe

Pompa Depa Elro GP 20/10 EX

Jest to pompa wężowa, samozasysająca, przeciwwybuchowa EX, ale nie dopuszczone do pracy w strefie 0. Wydajność pompy : stopień 1 - 150 l/min (kwasy, ługi, farby, kleje, mydło, melasa), stopień 2 - 300 l/min (rzadkie oleje min. brudna woda). Dopuszczalna średnica zanieczyszczeń w ciecz 8mm. Pompa może przepompować minimalnie 50 m³ cieczy każdego rodzaju przy nowym wężu.

Oznakowanie węża w liście odporności chemicznej:

• *** - wąż absolutnie odporny

• ** - wąż normalnie odporny

• ** - wąż starczająco odporny ( do 50m³ cieczy)

czas zasysania pompy 5 sek, wysokość ssania 2,5m, w pompie znajduje się 1litr silikonu który co 3 lata należy wymienić.

Sorbent

Sorbent jest to materiał porowaty pochodzenia organicznego lub nie mający właściwości pochłaniania substancji chemicznych. Przykładem sorbentu naturalnego jest:

• piasek

• trociny

• słoma w balach

Przykłady sorbentu sztucznego:

• diatomit

• Eko - perl

• Uni - safe

Dekontaminacja

Dekontaminacją nazywamy zespół czynności wykonywanych przez służby ratownicze na terenie akcji ratownictwa chemicznego lub ekologicznego zmierzających do zneutralizowania szkodliwego oddziaływania substancji chemicznych. Przykładowe substancje i sposoby dekontaminacji:

1. HCL - neutralizacja poprzez zraszanie chmury HCL wodą , następnie posypanie wapnem

2. fosfor - neutralizacja poprzez użycie NH₃ lub rozpylonej wody

3. Acetylen - neutralizacja poprzez kontrolowane spalanie

4. SO₂ - neutralizacja przy pomocy Ca(OH)₂ i Na₂OH

Neutralizator

Substancja która cechuje się właściwościami zobojętniającymi w przypadku substancji którą chcemy zneutralizować.

Do zatrzymywania substancji ropopochodnych na ciekach wodnych stosujemy zapory:

• zapory pływające (pneumatyczne)

• zapory sztywne (pomostowe)

• zapory sorpcyjne z wkładem syntetycznym

• zapory sorpcyjne z wkładem naturalnym

do neutralizacji nie zebranych resztek substancji ropopochodnych stosujemy dyspergenty - są to środki chemiczne które rozbijają cząsteczki przez co ulega ona szybciej biodegradacji.

Pojazdy kołowe przewożące substancje niebezpieczne posiadają karty przewozów materiałów niebezpiecznych, oznaczone są tablicami identyfikacyjnymi. Tablica ma wymiary 30x40 cm, kolor pomarańczowy, podzielona czarną linią, cyfry w liczniku oznaczają numer rozpoznawczy niebezpieczeństwa - mówi on o stanie skupienia i właściwościach fizykochemicznych substancji np.: ciecz, ciało stałe, substancja palna, żrąca, trująca itp., powtórzenie cyfry oznacz nasilenie niebezpieczeństwa głównego. Dodatkowo znak X oznacza niebezpieczeństwo podczas kontaktu z wodą. Mianownik oznacz kod ONZ konkretnej substancji.

Przykładowa akcja ratownictwa chemicznego.

1. Założenie:

Samochód przewożący HCL uderzył w drzewo, nastąpił wyciek, kierowca opuścił pojazd i powiadomi PSK PSP.

2. PSK zadysponowało siły i środki

• GBA - osób 6

• SRT - osób 6

• SRCh - osó 3

• Przebieg akcji

Po przyjeździe na miejsce akcji dowodzenie obejmuje dowódca SRCh, do akcji przygotowuje przodownik roty I SRt i ratownik z SRCh, asekurację stanowią rota II SRT, kierowcy SRt i SRCh i ratownik z SRt przygotowują sprzęt który będzie potrzebny podczas akcji, dowódca SRt obejmuje rolę meldunkowego - jego zadaniem jest kontrola czasu pracy ratowników w strefie zagrożenia. Dowódca GBA wyznacza strefę ZII, rota I przygotowuje bramkę wyjścia (tj. punkt dekontaminacyjny ), rota II blokuje ruch. Ratownicy wchodzą w strefę zagrożenia, wyznaczają strefę ZI, dokonują rozpoznania i przekazują informację dowódcy akcji, postawiona zostaje kurtyna wodna , blokuje się studzienki kanalizacyjne, uwodniony HCL zostaje zneutralizowany wapnem. Sprzęt użyty podczas akcji zostaje wyniesiony do bramki wyjścia gdzie przeprowadzony zostaje proces dekontaminacji.










Kierunek wiatru







Z II Z I













SRt



















SRCh






















GBA




Podstawowe sposoby likwidacji zagrożeń chemicznych:

• uszczelnienie uszkodzonego zbiornika

• zebranie substancji

• rozcieńczenie

• neutralizacja

• sorbcja

Ratownictwo przedlekarskie

Zatrzymanie krążenia

Termin zatrzymanie krążenia i oddychania oznacza zaburzenia czynności serca i oddychania. Zatrzymanie krążenia prowadzi do śmierci. W wyniku zatrzymania krążenia tlen przestaje być dostarczany do narządów i tkanek. Najmniej odporny na brak tlenu jest mózg. Po 3 - 5 min. dochodzi do obumierania komórek mózgu, potem kolejno innych narządów. W razie zatrzymania krążenia ratujący musi jak najszybciej rozpocząć reanimację, czyli masarz serca i sztuczne oddychanie. Reanimację czyli ożywianie stosuję się po to, by organizm ratowanego sam mógł podjąć czynności serca i oddychania.

Objawy zatrzymania krążenia

• utrata przytomności

• brak wyczuwalnego tętna na dużych tętnicach

• zatrzymanie oddechu

Metoda postępowania:

1. Ułóż ratowanego na wznak na twardym podłożu




Sprawdź czy ratowany ma wyczuwalne tętno. Najlepiej robić to na tętnicy szyjnej lub na tętnicy udowej. Tętno można mierzyć dwoma palcami lub trzema (wskazującym, środkowym, serdecznym).

2. Sprawdź czy ratowany oddycha.




Aby sprawdzić czy ratowany oddycha, klękamy przy głowie ratowanego, odginamy ją do tyłu i przykładamy ucho do twarzy ratowanego jednocześnie obserwując ruchy klatki piersiowej ratowanego.

3. Jeśli okaże się że u ratowanego nie stwierdziliśmy oddechu i tętna rozpoczynamy reanimację. Zanim jednak rozpoczniemy reanimację musimy udrożnić drogi oddechowe poszkodowanego.




Usuń palcem zabezpieczonym rękawiczką z jego ust sztuczną szczękę, resztki jedzenia, wymiociny, ciało obce.

Odegnij głowę do tyłu tak aby broda była skierowana ku górze. Zapobiegniesz zapadnięciu się języka i zatkaniu dróg oddechowych.

Reanimację zacznij od sztucznego oddychania metodą usta-usta.




Nabierz powietrza i wdmuchaj je do ust, zaciskając palcami jego nos. Po dwóch wdmuchnięciach powietrza rozpocznij masarz serca.





Ułóż lewą dłoń na dolnej części mostka, prawą na lewej i uciśnij mostek, nie zginając rąk w łokciach. Reanimację przy jednym i dwu ratownikach prowadzimy w takim samym stosunku częstości uciśnięć i ilości wdmuchiwanego powietrza 30 uciśnięć / 2 wdmuchnięcia. Uciskaj mostek 100 - 120 razy na minutę. Po około minucie reanimacji sprawdź czy ratowany ma wyczuwalne tętno i czy oddycha, jeśli nie, prowadź reanimację aż do skutku lub do przejęcia poszkodowanego przez zespół pogotowia. Jeśli sztuczne oddychanie prowadzone jest skutecznie, to klatka piersiowa powinna po każdym wdechu unosić się a następnie opadać. Jeśli ruchy klatki piersiowej są niewidoczne, popraw ułożenie głowy i sprawdź czy drogi oddechowe są drożne.

Zadławienie

Zadławienie jest następstwem zablokowania przepływu powietrza w drogach oddechowych. Jest to spowodowane drobnymi przedmiotami lub pokarmem. Całkowite zablokowanie przepływu powietrza powoduje śmierć mózgu w ciągu 3 - 5 min.

Objawy

• gest rękami w kierunku szyi

• krztuszenie się

• słabe nie skuteczne wykrztuszanie

• sine zabarwienie skóry

• drgawki

• utrata przytomności

Jeśli widzisz charakterystyczny gest natychmiast oceń sytuację.




Inaczej będziesz ratował osobę przytomną, a inaczej nieprzytomną, małe dziecko, osobę dorosłą, kobietę w ciąży.

Przytomnemu ratowanemu zwięźle powiedz, w jaki sposób chcesz mu pomóc.

Stań za ratowanym, obejmij go rękami. Jedną dłoń zwiń w pięść połóż ją tak aby kciuk przylegał do brzucha nieco powyżej pępka.




Następnie obejmij pięść drugą dłonią.




Najskuteczniejsze jest gwałtowne uciśnięcie brzucha ratowanej osoby.

Jeśli ratujesz kobietę w ciąży




ucisk brzucha zastąp uciskiem mostka. Uderz w mostek jeśli ucisk okaże się nie skuteczny.

Jeśli zadławiło się dziecko poniżej roku życia a jest przytomne, połóż je na swojej twarzą w dół, tak aby głowa znajdowała się niżej.




Uderz kilkakrotnie w plecy pomiędzy łopatkami.. Jeśli ciało obce nie zostało wypchnięte, odwróć dziecko na plecy, trzymając je nadal głową w dół.




Przyłóż palec wskazujący i środkowy do mostka poniżej sutków. Kilkakrotnie gwałtownie uciśnij mostek w dół, uciśnij mostek na głębokość 2 - 2,5 cm. Jeśli i to okaże się nieskuteczne, próbuj na przemian uciskać mostek i uderzać w plecy.

Jeśli dziecko poniżej roku straci przytomność, połóż je na plecach. Udrożnij drogi oddechowe, odchylając głowę dziecka, podciągając jego brodę do góry. Sprawdź czy dziecko oddycha, jeśli nie rozpocznij sztuczne oddychanie.

Zadławienie (ratowany nieprzytomny)

Jeśli dorosły straci przytomność, ułóż go na plecach. Udrożnij drogi oddechowe, odchylając głowę ratowanego do tyłu,




podciągnij jego brodę do góry, aby nie dopuścić do zapadnięcia się języka i zatkania dróg oddechowych. Sprawdź czy ratowany oddycha. Jeśli nie, natychmiast rozpocznij sztuczne oddychanie. Jeśli nie możesz wdmuchnąć powietrza do ust ratowanego gwałtownie uciśnij jego brzuch.




Klęknij nad udami ratowanego i przyłóż dłonie do jego brzucha nieco powyżej pępka. Gwałtownym ruchem od siebie i w kierunku głowy ratowanego wepchnij dłonie w brzuch. Jeśli za pierwszym razem ciało obce nie zostanie wypchnięte z dróg oddechowych ratowanego próbuj kilka razy.

Pozycja bezpieczna

Największym niebezpieczeństwem dla osoby nieprzytomnej jest możliwość zachłyśnięcia. Ułożenie na brzuchu z głową w bok powoduje, że ewentualne wymiociny, krew czy ślina będą wypływały na zewnątrz i tym samym nie dostaną się do dróg oddechowych. Stąd nazwa - pozycja bezpieczna. W pozycji tej powinien być ułożony każdy, kto prawidłowo oddycha, ma wyczuwalne tętno i nie doznał urazu kręgosłupa.

Odegnij głowę ratowanego do tyłu.




Oczyść jamę ustną z resztek pokarmu, śliny, wymiocin, wyjmij ciała obce oraz sztuczną szczękę.

Delikatnie przekręć głowę ratowanego na bok.




Następnie połóż prawą rękę ratowanego jak najbliżej tułowia lub nad głowę.

Zdecydowanym ruchem przewróć ratowanego na swoją stronę.




Zegnij nogę ratowanego.




Następnie zegnij w łokciu rękę ratowanego.




Jeśli trzeba sprawdź ułożenie ratowanego. Sprawdzaj co 1 - 2 minuty tętno i oddech. Jeśli nastąpi zatrzymanie krążenia rozpocznij reanimację.

Utrata przytomności

Na skutek zaburzeń świadomości człowiek może stracić orientację. Świadomość może być zaburzona w różnym stopniu: powierzchownie i na krótko (omdlenie) lub głęboko i przez dłuższy czas (śpiączka). Z ratowanym , który ma zaburzenia świadomości, na ogół nie można nawiązać logicznego kontaktu słownego, nie reaguje na bodźce zewnętrzne np. uciśnięcie ręki, im głębsza jest utrata przytomności, tym sytuacja jest groźniejsza i wymaga szybszego działania.

Objawy utraty przytomności:

• zaburzenia orientacji

• brak reakcji na ból

• brak reakcji na bodźce zewnętrzne

• brak logicznego kontaktu słownego z ratowanym

• śpiączka

Postaraj się ustalić przyczynę zaburzeń i ich nasilenie. Sprawdź czy ratowany orientuje się w otoczeniu, logicznie odpowiada na pytania, spełnia proste polecenia np. otwórz oczy, reaguje na ból.




Sprawdź czy ratowany oddycha. Jeśli nie, rozpocznij sztuczne oddychanie.




Sprawdź czy ma wyczuwalne tętno. Jeśli nie, rozpocznij reanimację.

Jeśli ratowany jest nieprzytomny , ale ma wyczuwalne tętno i oddycha ułóż go w pozycji bocznej ustalonej. Sprawdź czy ratowany doznał urazów. Jeśli ratowany ma drgawki chroń go przed urazem. Sprawdź czy u ratowanego pojawiły się następujące objawy mogące sugerować że nastąpiło:

1. Udar mózgu

• nierówność źrenic

• opadnięcie kącika ust po jednej stronie

jeśli ratowany stracił przytomność, czy było to poprzedzone zaburzeniami mowy, równowagi, osłabieniem siły mięśniowej po prawej lub lewej części ciała

2. Cukrzyca

• sprawdź czy z ust czuć zapach owoców

• Zatrucie

• sprawdź czy z ust ratowanego czuć alkohol

• sprawdzić czy przyczyną zatrucia mógł być tlenek węgla, leki, grzyby

• sprawdzić czy w dokumentach ratowanego niema informacji o chorobie

Omdlenie

Jest to nagła, krótkotrwała utrata przytomności wywołana niedostatecznym przepływem krwi przez mózg. Mogą ją poprzedzać zawroty głowy, zaburzenia widzenia, kołatanie serca, nudności i wymioty. Najczęstsze przyczyny przyczyny omdlenia to:

• emocje

• długie przebywanie w dusznym pomieszczeniu

• długie przebywanie w dusznym pomieszczeniu w pozycji stojąc

• zbyt niski poziom cukru we krwi

• urazy i krwawienia

Sposoby postępowania.

Ułóż ratowanego na wznak.




unieś jego nogi na wysokość 20 - 30 cm, pod nogi możesz podłożyć koc. Poprawi to dopływ krwi do mózgu. Postaraj się ustalić przyczynę omdlenia. Jeśli objawy ustępują po kilku minutach pomóż poszkodowanemu wstać. Pozostań przy nim - omdlenie może się powtórzyć.

Drgawki

Napad drgawek najczęściej spowodowany jest padaczką (epilepsją), gorączką (szczególnie u dzieci), chorobą serca, gwałtownym wzrostem ciśnienia tętniczego krwi, udarem mózgu (wylew, zator), niskim poziomem cukru we krwi. Drgawki mogą się także pojawić po urazach np. głowy, zatruciach np. alkoholem, lub po porażeniu prądem. Drgawki nie zawsze dotyczą całego ciała, niekiedy obejmują jedynie pewną grupę mięśni np. nóg, rąk.

Objawy

• pojawienie się (niezależnych od woli ) skurczów mięśni

• bezwiedne oddawanie moczu, stolca

• zaburzenia oddychania

• zaburzenia świadomości

• utrata przytomności

Sposoby postępowania

Ułóż ratowanego w bezpiecznym miejscu. Twarde podłoże i ostre kanty mogą spowodować zranienie. Rozluźnij ubranie wokół szyi ratowanego. Jeśli w czasie drgawek ratowany wymiotuje ułóż go w pozycji bezpiecznej. Jeśli drgawki spowodowane są wzrostem temperatury (gorączka) spróbuj ją obniżyć. Sprawdź czy ratowany nie doznał urazów. Po ustąpieniu drgawek pomóż ratowanemu, który jest przewlekle chory przyjąć lek. Napad drgawek mógł być wywołany tym iż chory nie zdążył przyjąć leku.

Nie należy wkładać przedmiotów między szczęki ratowanego.

Nie należy przeciwdziałać drgawką siłą przytrzymując ratowanego.

Wstrząs

Jest to groźny dla życia stan spowodowany zmniejszeniem przepływu krwi. Przyczyną wstrząsu może być zakłócenie pracy serca lub reakcja na ciężkie urazy (masywny krwotok, uraz głowy, kręgosłupa), operacje, oparzenia, zakażenia, zatrucia. Wstrząs może wystąpić również po przegrzaniu, obniżeniu temperatury ciała, obniżeniu poziomu cukru we krwi, u osób uczulonych po ukąszeniu. Łatwiej jest zapobiegać wstrząsowi niż go leczyć.

Objawy wstrząsu

• osłabienie, niepokój

• zimna, wilgotna skóra

• przyspieszone, nieregularne tętno

• przyspieszony, płytki oddech

• nudności, wymioty

• wzmożone pragnienie

• zaburzenie świadomości

Sposób postępowania

• postaraj się ustalić przyczynę wstrząsu

• sprawdź czy przyczyną wstrząsu jest uraz kręgosłupa

• jeśli ratowany nie doznał urazu kręgosłupa ułóż go na płaskim podłożu z uniesionymi nogami (20 - 30 cm)

• sprawdź czy ratowany oddycha . Jeśli nie rozpocznij sztuczne oddychanie

• sprawdź czy ma wyczuwalne tętno

• jeśli ratowany wymiotuje ułóż go w pozycji bocznej

• jeśli ratowany ma pragnienie zwilż tylko jego usta wodą

Wstrząs uczuleniowy

Uczulenie czyli alergia, jest to swoista reakcja organizmu na pewne związki chemiczne znajdujące się między innymi w powietrzu i pokarmach. Człowiek może być uczulony na niektóre składniki pokarmowe, na leki, kosmetyki, proszki do prania, a także na jad wstrzyknięty w wyniku użądlenia lub ukąszenia. Reakcja na związki chemiczne może być bardzo różna - od niewielkiego swędzenia skóry i wysypki, aż po wystąpienie wstrząsu uczuleniowego (anafilaktycznego). Wstrząs uczuleniowy jest bardzo silną reakcją organizmu, do której dochodzi w ciągu kilku sekund, lub minut od wstrzyknięcia.

Objawy

• zmiana zabarwienia skóry

• czasami wysypka, obrzęk powiek, języka, kończyn

• nudności, wymioty, bule brzucha

• duszności, przyspieszony świszczący oddech

• przyspieszone tętno

• utrata przytomności

Sposób postępowania

• ustalić bezpośrednią przyczynę uczulenia

• usunąć przyczynę

• dowiedzieć się od ratowanego czy ma tabletki przeciw uczuleniowe. Jeśli ma podać mu je

• uspokoić ratowanego, niepokój nasila reakcję uczuleniową

Zaburzenia oddychania

Niezbędny dla życia tlen wdychany jest nos, usta, a następnie drogami oddechowymi czyli przez krtań, tchawicę, oskrzela, dociera do płuc, skąd przedostaje się do krwi.

W oddychaniu biorą udział także mięśnie klatki piersiowej i żebra. Oddychanie jest kontrolowane przez centralny układ nerwowy. Uraz lub niewydolność któregokolwiek z elementów biorących udział w oddychaniu prowadzi do zaburzeń.

Objawy

• przyspieszony płytki oddech

• kaszel niekiedy z wyksztuszeniem

• świst, rzężenie słyszalne podczas wydychania, wdychania

• sinica warg, paznokci

• zaburzenia świadomości

• zatrzymanie oddechu

• utrata przytomności

Sposób postępowania

Sprawdzić czy zaburzenia oddychania nie polegają jedynie na przyspieszonym oddechu, czyli hiperwentylacji. Przyczyną może być zdenerwowanie. Uspokój ratowanego i postaraj się aby zwolnił tempo oddychania. Każ mu aby oddychał z taką częstotliwością jak ty.

Sprawdź czy przyczyną zaburzeń jest ciało obce (patrz zadławienie). Patrz czy oprócz zaburzeń oddychania ratowany ma objawy wstrząsu. Dowiedz się od ratowanego czy zaburzeniom oddychania towarzyszy ból w klatce piersiowej (piekący, gniotący, zlokalizowany za mostkiem) może to być spowodowane zawałem serca.

Udar mózgu

Udar mózgu jest następstwem nagłego przerwania dopływu krwi tętniczej do pewnego obszaru mózgu w skutek pęknięcia lub zakrzepu w naczyniach krwionośnych.

Objawy

• nagły silny ból głowy

• nudności

• zaburzenia równowagi, zawroty głowy

• nagłe osłabienie siły mięśni

• drgawki

• opadnięcie kącika ust po jednej stronie

• zaburzenia mowy

• nagłe zaburzenie widzenia

• nierówność źrenic

• utrata przytomności

Uraz głowy

Do urazu głowy dochodzi najczęściej w wyniku uderzenia lub upadku. Obrażenia mogą być zewnętrzne, wewnętrzne. Na podstawie obrażeń i okoliczności, w jakich doszło do urazu można wstępnie ocenić stan ratowanego.

Objawy

• uszkodzenie skóry lub kości czaszki

• przezroczysta i (lub) krwawa wydzielina z nosa i (lub) ucha może świadczyć o pęknięciu podstawy czaszki

• zaburzenia świadomości, mowy i widzenia

• nudności, wymioty

• drgawki

• nierówność źrenic

Doraźnym sposobem działania jest założenie opatrunku jałowego. W przypadku wydzieliny z ucha i nosa nie należy tamować wypływu płynu rdzeniowo-mózgowego.







Uraz kręgosłupa

Kręgosłup składa się z kilu odcinków:

• szyjny 7 kręgów

• piersiowy 12 kręgów

• lędźwiowy 5 kręgów

• krzyżowy 5 kręgów

• guziczny (ogonowy) 3 - 4 kręgi

Odcinek szyjny, lędźwiowy i piersiowy zbudowany jest z kręgów które połączone są ze sobą stawowo. Odcinek krzyżowy nazywany jest kością krzyżową gdyż kręgi się zrastają stanowiąc element miednicy. Podczas złamań najczęściej uszkodzeniu ulega odcinek szyjny i lędźwiowy.

Objawy

• ból głowy, szyi, pleców

• zaburzenia oddychania

• niedowład, porażenie siły mięśni

• bezwiedne oddawanie moczu, stolca

• zaburzenia czucia rąk i nóg

• utrata przytomności

Sposób postępowania

• postaraj się ustalić przyczynę urazu i okoliczności wypadku

• sprawdzić tętno i oddech

• opatrzyć rany

jeśli poszkodowany leży na boku należy ułożyć go na plecach, należy podczas tej czynności zadbać o to aby kręgosłup, szyja i głowa były jak najmniej narażone na ruch. Dodatkowo zabezpieczamy kręgosłup szyjny kołnierzem ortopedycznym.




W momencie przenoszenia poszkodowanego należy zadbać o to aby była większa grupa ratowników w celu bezpiecznego przemieszczenia poszkodowanego.




Jeden ratownik podczas przemieszczania cały czas musi podtrzymywać głowę. Przed transportem należy przypiąć poszkodowanego pasami.

Jeśli ratowany z urazem kręgosłupa ma na sobie kask nie należy zdejmować go bez wyraźnej potrzeby.




W sytuacji gdy zdjęcie kasku jest absolutnie konieczne muszą to zrobić dwie osoby. Podczas gdy jedna osoba będzie powoli zdejmować kask druga podtrzymuję szyję z tyłu i brodę.

Urazy klatki piersiowej

W wyniku urazu klatki piersiowej może nastąpić uszkodzenie płuc, serca i dużych naczyń krwionośnych.

Objawy

• uszkodzenie skóry

• krwawienie

• ból

• zaburzenia oddychania

• utrata przytomności

Sposób postępowania

• sprawdzić oddech i tętno

• sprawdzić czy ratowany oprócz urazu klatki ma inne obrażenia

• założyć opatrunek




Nie wolno

• wyjmować tkwiącego w ranie klatki piersiowej ciała obcego

• podawać niczego doustnie

• podkładać poduszki pod głowę

Uraz brzucha

Uraz brzucha jest bardzo niebezpieczny. Obrażeniom może towarzyszyć krwotok wewnętrzny. Pęknięcia narządów wewnętrznych np. śledziony, wątroby.

Objawy

• uszkodzenie powłok brzusznych

• krwawienie

• ból początkowo niewielki a następnie narastający

• nudności wymioty

• utrata przytomności

Sposób postępowania

• ustalić przyczynę urazu, jego wielkość, uraz zewnętrzny, wewnętrzny

• sprawdzić czy poszkodowany nie doznał innych obrażeń

• ułożyć poszkodowanego jeśli niema przeciwskazań z nogami uniesionymi do góry




• założyć opatrunek jeśli rana krwawi

• jeśli widoczne są narządy wewnętrzne założyć opatrunek (nie wolno stosować waty ani ligniny)




Złamania

Złamania kości najczęściej spowodowane są urazem mechanicznym. Jeśli złamana kość przebije skórę mamy do czynienia ze złamaniem otwartym, jeśli nie ze złamaniem zamkniętym.

Objawy

• ból, obrzęk, krwawienie

• zmiana zabarwienia skóry

• zmiana kształtu

• trudności w poruszaniu

• widoczne w ranie odłamy kostne

Sposoby postępowania

• unieruchomienie - jeśli mamy do czynienia ze złamaniem otwartym należy opatrzyć ranę. Złamane kończyny unieruchmiamy poprzez unieruchomienie sąsiednich stawów

• Unieruchomienie stawu skokowego





2. Unieruchomienie kolana








c) Unieruchomienie kości udowej




d) Unieruchomienie nadgarstka





e) Unieruchomienie łokcia





Krwotok

Dorosły człowiek ma około 5 - 6 litrów krwi. Krew płynie naczyniami krwionośnymi: tętnicami (bogata w tlen) i żyłami (odtlenowana). Z uszkodzonej tętnicy krew wypływa pod dużym ciśnieniem i jest jasno czerwona. Podczas krwotoku z żył krew jest ciemniejsza i wypływa pod mniejszym ciśnieniem. Krwotok w wyniku którego krew wydostaje się na zewnątrz, nazywamy zewnętrznym, krwotok do jam ciała nazywamy wewnętrznym. W organiźmie zdrowego człowieka działają mechanizmy, które powodują krzepnięcie krwi i powstanie skrzepu. Im wolniej krew wypływa tym łatwiej powstaje skrzep i naczynia zasklepiają się. Obfity krwotok może stanowić zagrożenie dla życia, powodować wstrząs.

Miejsca na ciele człowieka gdzie można sprawdzać puls





Krwotoki żylne należy opatrywać kładąc opatrunek, a następnie bandażować, bądź ucisnąć. Krwotoki tętnicze tamujemy poprzez założenie opaski uciskowej powyżej krwawienia, a następnie zranioną kończynę unosimy powyżej poziomu serca.

Budowa sprzętu i podstawowe pojęcia.

Drabiny pożarnicze

Drabiny pożarnicze dzielimy na:

1. autodrabiny

2. drabiny przenośne

1. przystawne

• DN-2,7

• D-5

• D-10W

• D-3,8

• wolnostojące

• D-10W

Bosaki

• ciężki

• lekki

• sufitowy

• podręczny

• strzechowy

Wytwornice pianowe

• WP 2/75

• WP 2/150

• WP 4/75

Zasysacze liniowe

• Z-2

• Z-4

• Z-8

Prądownice pianowe

• PP -2

• PP -4

• PP -8

Agregaty piany lekkiej

• APL 2/1000

Prądownice wodne

• zwykłe

• zamykane

• uniwersalne

Strefa bezpieczna przy pożarze butli

• strefa bezpieczna przy pożarze butli z acetylenem wynosi 150m

• czas chłodzenia 60 min.

Podział sprzętu ratowniczego

1. tnący

1. piły mechaniczne do betonu i stali, piły mechaniczne do drewna

2. piły ręczne

2. burzący

• łomy

• bosaki

• siekiery

• podnoszący

1. poduszki wysokiego ciśnienia

2. poduszki niskiego ciśnienia

• rozpierający

• specjalny

• ewakuacyjny

Definicja wypadku

Wypadek jest to nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powstałe w służbie lub w związku z nią.

Rodzaje wypadków

• śmiertelne

• ciężkie

• lekkie

• zbiorowe

Podstawowe obowiązki strażaka w zakresie BHP

• znać regulamin i instrukcję BHP

• brać udział w szkoleniu

• dbać o należyty stan techniczny sprzętu i maszyn

• używać odzieży ochronnej

• podawać się badaniom lekarskim

Rodzaje szkoleń w zakresie BHP

• wstępne

• podstawowe

• okresowe

Zasady korzystania z ześlizgów

• z ześlizgu korzystamy tylko w czasie alarmu lub ćwiczeń

• przed zjazdem należy opuścić i pozapinać rękawy

• nie wolno używać ześlizgu będąc w uzbrojeniu osobistym

• na ześlizg można wejść gdy poprzednia osoba go opuści

Definicja BHP

BHP jest to zbiór nakazów i zakazów określających organizacyjne i techniczne warunki dla zapewnienia bezpieczeństwa i higieny osobistej podczas czynności związanych ze służbą.

Węże tłoczne

• W-25 - 50 l/min

• W-52 - 200 l/min

• W-75 - 800 l/min

• W- 110 - 1600 l/min

Uzbrojenie osobiste

• jest to sprzęt pożarniczy stanowiący wyposażenie osobiste strażaka, lub służące do ochrony osobistej w czasie akcji rat-gaś

Sekcja

• jest to najmniejszy pododdział taktyczny straży pożarnej, wyszkolony oraz wyposażony w sprzęt techniczny oraz ochrony osobistej zdolny do wykonywania zadań ratowniczych

Zastęp

• jest to czteroosobowy zespół, w tym dowódca stanowiący obsadę samochodu pożarniczego i wykonujący zadania ratownicze

Rozkaz

• jest to polecenie określonego działania lub jego zaniechania wydane przez przełożonego lub uprawnionego starszego

Intensywność podawania środka gaśniczego

• jest to ilość środka gaśniczego podawana w jednostce czasu na jednostkę powierzchni palącego się materiału. Wyróżniamy intensywność liniową l/m/s, intensywność powierzchniową l/m²/s, intensywność objętościową l/m³/s.

Elementy pożaru piwnicznego

• duże zadymienie, temperatura, składowiska różnorodnych materiałów palnych, łatwość rozprzestrzeniania się pożaru, ognie żrące

Geometryczna wysokość podnoszenia

• geometryczną wysokość podnoszenia mierzymy od lustra wody do prądownicy

Geometryczna wysokość tłoczenia

• jest to wysokość mierzona od osi nasady ssawnej do prądownicy

Geometryczna wysokość ssania

• jest mierzona od lustra wody do osi nasady ssawnej

Miejscowe zagrożenie

• zdarzenie inne niż pożar wynikające z rozwoju cywilizacyjnego i naturalnych praw przyrody a stwarzające zagrożenie dla ludzi i mienia.

Napięcie krokowe

• Napięcie krokowe występuje podczas przemieszczania się po terenie na którym występuje nierównomierny rozkład pola elektrycznego np. wtedy gdy zerwany przewód linii energetycznej dotyka ziemi. Różnica potencjałów pola elektrycznego w punktach wyznaczonych przez kolejny krok może wywoływać przepływ prądu elektrycznego przez ciało człowieka.

Budowa i zasada działania lokomotyw

Wiadomości o budowie i zasadzie działania lokomotyw są niezbędne podczas akcji rat-gaś. Zagrożenia wynikają stąd iż pojazdy te podłączone są pantografem do linii elektrycznej z prądem stałym o napięciu 3000 V, bądź też wytwarzają takie napięcie co powoduje specyficzny sposób postępowania podczas akcji rat-gaś. Każda lokomotywa składa się z 2 zasadniczych elementów: podwozia i nadwozia. Głównym elementem podwozia jest wózek czyli część jezdna. Środkiem napędowym lokomotywy są silniki elektryczne, zasilane prądem stałym z trakcji elektrycznej w przypadku lokomotywy elektrycznej, lub z prądnicy w przypadku lokomotyw spalinowych. Prądnica z kolei zasilana jest silnikiem spalinowym. Nadwozie lokomotywy spalinowej to miejsce w którym znajduje się: kabina motorniczego, silnik spalinowy, zbiorniki paliwa. Kabina motorniczego wyposażona jest w: przyrządy sterownicze, przyrządy kontrolne (SCHP, czuwak aktywny). Oznakowanie dwuliterowe lokomotywy mówi nam o przeznaczeniu: T - towarowa, P - pasażerska, U - uniwersalna, a druga litera mówi o zasilaniu: E - elektryczna (zasilanie z trakcji), S - spalinowa.

W przypadku akcji ratowniczej z lokomotywą elektryczną na leży w pierwszej kolejności powiadomić dyżurnego ruchu aby wyłączył prąd na danym odcinku trakcji, następnie należy uszynowić trakcję za i przed lokomotywą, pantograf powinien być opuszczony.

W przypadku lokomotyw spalinowych dodatkowym zagrożeniem w czasie katastrof jest możliwość zapalenia się paliwa.

Instalacje zasilania samochodów ciekłym gzem

Dane techniczne paliwa gazowego

Ciekły gaz używany jako paliwo silnikowe należy do grup skroplonych gazów węglowych pozostających w zamkniętych zbiornikach pod ciśnieniem własnych par. Ponieważ propan jak i butan posiadają niską prężność par w temperaturach otoczenia ciśnienie powstałe w zbiornikach kształtuje się w granicach kilku atmosfer. Podstawowymi składnikami gazu są:

• propan, propylen

• butan, butylen oraz butadieny

• metan

• etan

• pentany

Prężność par gazu płynnego uzależniona jest nie tylko od temperatury, uzależniona jest także od procentowego udziału poszczególnych składników. W miarę opróżniania zbiornika następuje zmiana składu procentowego poszczególnych gazów. Z tego względu skład procentowy mieszaniny propan-butan dobiera się uwzględniając pory roku. W okresie letnim stosuje się mieszaninę po około 50%, w okresie zimowym propan 70%, a butan 30%.

Dane pożarowe paliwa gazowego

Zarówno propan jak i butan są gazami tworzącymi mieszaniny wybuchowe z powietrzem. Z uwagi na niską wartość DGW oraz szybki odparowywanie skroplonego gazu w zamkniętych pomieszczeniach powoduje że stężenie szybko spada poniżej DGW. Dodatkowym zabezpieczeniem są substancje zapachowe które są dodawane do gazu, a pozwalają dzięki intensywnemu aromatowi wyczuć gaz w małych ilościach. Zagrożenie sprawia to iż gazy te są cięższe od powietrza a więc zalegają w dolnych partiach pomieszczenia i wszelakich zagłębieniach. Do zainicjowania wybuchu mieszaniny gazu z powietrzem potrzebna jest stosunkowo mała energia, wystarczająca jest energia powstała w czasie zaiskrzenia instalacji elektrycznej w samochodzie.

Zachowanie się butli w warunkach pożaru

W instalacji gazowej w samochodzie największe zagrożenie stwarza zbiornik z ciekłym propanem-butanem. Oczywiście dotyczy to głównie warunków ekstremalnych takich jak wypadek lub pożar, a więc sytuacja z jaką najczęściej spotyka się ratownik PSP. W normalnych warunkach eksploatacji może wystąpić rozszczelnienie instalacji powodujące w miejscu garażowania samochodu strefy zagrożenia wybuchem. Badania zbiorników na wytrzymałość prowadzone są głównie w tak zwanej próbie hydraulicznej. W czasie jej przeprowadzania badane jest jakie ciśnienie jest rozrywającym, jakie następują zmiany kształtu, wymiarów, oraz jakie nastąpiły pęknięcia. Dla zbiorników klasy B nie wyposażonych w zawór bezpieczeństwa ciśnienie rozrywające nie powinno być mniejsze niż 9/4 ciśnienia próbnego tzn. 101,25 at. Dla zbiorników klasy A odpowiednio 67,5 at. Występują jednak pewne obostrzenia które np. zakazują garażowania pojazdów wyposażonych w instalację gazową w garażach podziemnych i parkingach. Zbiorniki zdają się być bezpieczne gdyż obliczobe zostały na wytrzymanie ciśnień 100 at, oraz na przeciążenie do 20g. Mankamentem jest fakt iż wiele pojazdów wyposażonych jest w instalację nie posiadającą homologacji. Ta sytuacja stwarza szczególne zagrożenie dla służb ratowniczych, gdyż w czasie wypadku lub pożaru takiego samochodu nie możemy oczekiwać określonego zachowania się poszczególnych elementów instalacji gazowej. Największym zagrożeniem są tak zwane zbiorniki przepełnione i sytuacje w których pożar powstaje w tylnych częściach pojazdu. Rozerwanie i ewentualny wybuch może nastąpić przed przybyciem jednostek straży, w pozostałych przypadkach może to nastąpić w trakcie działań. Stąd konieczne jest po stwierdzeniu w czasie rozpoznania że mamy do czynienia z pojazdem wyposażonym w instalację gazową podjęcie odpowiednik kroków i środków bezpieczeństwa. Baczne obserwowanie zachowania się pożaru pozwoli podjąć właściwe decyzje co może uratować życie ratowników. Jeśli pożar powstał w przedniej części pojazdu należy jak najszybciej dostać się do przedziału bagażnika i odciąć dopływ gazu poprzez zakręcenie zaworów. Jeśli cały samochód objęty jest pożarem należy obserwować intensywność pożaru i zachować bezpieczną odległość. W przypadku wypadku samochodu wyposażonego w instalację gazową nie należy zdejmować przewodów elektrycznych z akumulatora, iskra elektryczna powstała podczas zdejmowania mogła by spowodować zapłon mieszaniny gazów (które mogły się wydostać z uszkodzonej instalacji) z powietrzem w komorze silnika.




Sprzęt hydrauliczny i pneumatyczny

Nożyce typ CU 3020

1. maksymalna siła cięcia

• w wykroju - 34,7 t

• w środku ostrza - 19 t

• maksymalne rozwarcie - 13,8 cm

• waga - 12,5 kg

• profil okrągły pełny 28 mm

• płaskownik - 60 x 5 mm

• rura 48 x 3 mm

• kątownik - 60 x 30 x 3

Rozpieracz typ SP 3240

Maksymalna siła rozpierania (przy otwartych ramionach) - 14,3 t


Maksymalna siła rozpierania (przy zamkniętych ramionach, 25 mm od końcówek - 4,3 t

Maksymalna siła ściskania - 6,4 t

Maksymalna siła ciągnięcia - 6,7 t

Maksymalne rozparcie - 686 mm

Maksymalna długość ciągnięcia - 450 mm

Waga - 19 kg




Rozpieracz kolumnowy typ RA 3331

Maksymalna siła rozpierania - 16,5 t

Maksymalna siła ciągnięcia 5 t

Długość zsuniętego rozpieracza - 640 mm

Skok roboczy tłoka - 350 mm

Maksymalna długość - 990 mm

Waga - 15,5 kg


Wspornik progowy

Wspornik progowy umieszczamy na nadprożu, zabezpiecz przed suwaniem się końcówki rozpieracza kolumnowego, jaki i przed wciskaniem się końcówki rozpieracza w nadproże, zwłaszcza w starszych skorodowanych modelach samochodów.

Zestaw klinów, podkładów i podpór

Zestaw ten może być wykorzystywany w wypadkach komunikacyjnych (do stabilizacji pojazdu, wydobycia poszkodowanego z pod pojazdu itp.), w katastrofach budowlanych itp.










Pokrowiec na poduszkę powietrzną SECUNET

Pokrowiec ten chroni ratownika jak i osobę poszkodowaną przed niekontrolowanym wystrzeleniem poduszki powietrznej. Pokrowiec zakładamy na koło kierownicy (paski powinny znajdować się na górze) a następnie mocno zaciągamy paski.





Pompa hydrauliczna nożna typ FTQ 1800 BU

Maksymalne ciśnienie robocze 720 atm.

Możliwość podłączenia jednego narzędzia


Rozpieracz do drzwi typ HDO 100

Maksymalne ciśnienie robocze - 720 atm.

Siła rozpierania - 10 t, (100 kN)

Skok - 130 mm

Masa - 6,6 kg

Pompa hydrauliczna z napędem spalinowym typ TPU 20

Maksymalne ciśnienie robocze - 720 atm.

Możliwość podłączenia 2 narzędzi (praca jednym)

Pompa tłokowa, 2-stopniowa

Silnik 2-suwowy, benzynowy - 1,47 kW, (2KM)

Pojemność zbiornika paliwa - 1,1 l

Pojemność zbiornika oleju hydraulicznego - 1,5 l

Nożyce typ 2001U

Maksymalna siła cięcia w wykroju - 28 t

Maksymalna siła cięcia w środku ostrza - 18 t

Maksymalne rozwarcie - 125 mm

Waga - 12 kg

Profil okrągły pełny średnica maksymalnie 25 mm

Nożyco-rozpieracz kombi typ 2002U

Maksymalna sił rozpierania - 4,4 t

Maksymalna sił ciągnięcia - 7,2 t

Zakres ciągnięcia - 23 cm

Maksymalna siła ciągnięcia z adaptorami - 2,2 t

Zakres ciągnięcia z adaptorami - 37,5 cm

Maksymalna siła tnąca - 28,5 t

Siła tnąca w środku ramion - 12,4 t

Siła ściskająca między końcówkami - 4,4 t

Waga - 15 kg

Zestaw adaptorów

• haki skracające

• łańcuchy ciągnące o długości - 4,5 m

Rozpieracz kolumnowy typ 2004 U

Maksymalna siła rozpierania - 16 t

Maksymalna siła ciągnięcia - 4,4 t

Skok tłoka - 25 cm

Minimalna długość - 54 cm

Maksymalna długość - 79 cm

Waga - 12 kg

Pompa hydrauliczna spalinowa typ 2030 U

Maksymalna ciśnienie robocze - 720 atm

Możliwość podłączenia jednego urządzenia

Pompa tłokowa, 2-stopniowa

Silnik 2-suwowy, benzynowy

Mininożyce typ HMC 8 U

Maksymalne ciśnienie robocze - 720 atm


Cylinder (powrót sprężynowy) pojedyncze działanie

Maksymalna siła cięcia - 8 t

Maksymalna głębokość szczęk - 40 mm

Maksymalna szerokość szczęk - 40 mm

Zakres temperatury pracy - (-20 st.C - +60 st.C)

Waga - 3 kg

Poduszka pneumatyczna wysokociśnieniowa typ HKB 20

Maksymalny ciężar podnoszenia - 20 t

Maksymalna wysokość podnoszenia - 28,5 cm

Ciśnienie robocze - 8 atm

Wymiary - 51 x 51 cm

Grubość - 2,2 cm

Poduszka pneumatyczna wysokociśnieniowa typ HKB 67

Maksymalny ciężar podnoszenia - 67 t

Maksymalna wysokość podnoszenia - 51 cm

Ciśnienie robocze - 8 atm

Wymiary - 92 x 92 cm

Grubość - 2,5 cm

System uszczelniania wycieków typ HVSP 250 U


Maksymalne ciśnienie robocze - 8 atm

Zużycie powietrza - 300 l/min

Wymiary nakładki uszczelniającej - 600x390 mm

Wymiary części uszczelniającej - 250x50 mm

Długość węża odpływowego - 3 m

Waga - 5,3

Zestaw do uszczelniania małych wycieków

a) Poduszka w kształcie klina

• wymiary - 23 x 8x 5,5 mm

• ciśnienie robocze - 1,5 atm

• pojemność nominalna - 1,4 l

• zapotrzebowanie powietrza - 3,5 l

• waga - 0,28 kg

• dla otworów o przecieku 1,5 -4,5 x 8-11

b) Poduszka w kształcie klina

• wymiary - 23 x 11 x 7

• ciśnienie robocze - 1,5 atm

• pojemność nominalna - 3,1 l

• zapotrzebowanie powietrza - 7,8 l

• waga - 0,42 kg

• dla otworów o przecieku 3-6 x 11-17

• Poduszka w kształcie stożka

• wymiary - 23 x 7∅

• ciśnienie robocze - 1,5 atm

• pojemność nominalna - 1,2 l

• zapotrzebowanie powietrza - 3 l

• waga - 0,16 kg

• dla otworów o przecieku - 3 x 9

• Pompka nożna do pompowania z zaworem bezpieczeństwa

• Lanca składająca się:

• 1x lancy o długości 35 cm, z łańcuchem i króćcem odpowietrzającym

• 3x lancy o długości 35 cm

• Kołnierz chroniący przed chlapaniem mediów




Przykład zastosowania zestawu




Poduszki uszczelniające

1. Poduszka uszczelniająca typ RDK 30/60

• długość cylindra - 73,5 cm

• długość całkowita - 78 cm

• średnica - 29,5 cm

• pojemność nominalna 156 l

• zapotrzebowanie powietrza 315 l

• średnica rury jaką można uszczelnić - 30 - 60 cm

• waga - 7 kg

• poduszka uszczelniająca typ RDK 60/120

• długość cylindra - 132 cm

• długość całkowita - 137 cm

• średnica - 58 cm

• pojemność nominalna - 990 l

• zapotrzebowanie powietrza - 2475 l

• średnica rury jaką można uszczelnić - 59 - 120 cm

• waga - 25 kg

Poduszki i przykładowe zastosowanie podczas akcji




Uszczelnianie studzienki kanalizacyjnej




Uszczelnianie rur




Zagadnienia z ratownictwa technicznego

Czynniki wpływające na ustawienie samochodu ratownictwa drogowego podczas wypadku

Wybierając miejsce na ustawienie samochodu ratownictwa drogowego i rozlokowanie sprzętu należy wziąć pod uwagę:

1. Ruch drogowy

Samochód należy ustawić tak aby zabezpieczał ratowników przed nadjeżdżającymi samochodami, bezpieczeństwo ratowników odgrywa role pierwszoplanową.

2. dojazd karetek pogotowia

3. możliwość użycia wyciągarki

4. wymagania sprzętu oświetleniowego

5. ruch drogowy

6. występowanie palnych cieczy, gazów, chemikaliów

7. kierunek wiatru

Kolejność punktów jest zmienna w zależności od sytuacji.

Podział katastrof komunikacyjnych

• powietrzne

• wodne

• szynowe

• drogowe

Rodzaje działań prowadzonych przez PSP podczas katastrof

• uwalnianie rannych i poszkodowanych z pojazdów

• podnoszenie, przesuwanie pojazdów

• zabezpieczenie trasy przed dalszymi uszkodzeniami wynikającymi z katastrof

• odgruzowywanie budowli

• ewakuacja osób, zwierząt, mienia z zagrożonych miejsc na trasie komunikacyjnej

• oświetlenie terenu działań

• udzielanie pomocy przedlekarskiej

• usuwanie, zmywanie jezdni z pozostałości powypadkowych

• rozcinanie, rozginanie elementów konstrukcji, maszyn

Pojęcie ratownictwa technicznego

Ratownictwo techniczne są to działania podczas klęsk żywiołowych, katastrof, awarii lub przy usuwaniu ich skutków. Ich celem jest ratowanie życia ludzkiego, zwierząt, mienia za pomocą sprzętu będącego na wyposażeniu PSP.

Rozpoznanie wstępne

Rozpoznanie wstępne należy przeprowadzić p dwóch okręgach: większym - dowódca ma obraz całościowy zdarzenia, może się zdarzyć że podczas wypadku poszkodowany wypadnie z pojazdu i podczas takiego rozpoznania można ustalić takie fakty, po mniejszym okręgu - dowódca akcji ma obraz szczegółowy. Podczas rozpoznania dowódca akcji powinien zebrać następujące informacje:

• wielkość zdarzenia (który pojazd został najbardziej uszkodzony, czy są uwięzieni pasażerowie itp. )

• czy istnieje zagrożenie dla ludzi

• ilość osób poszkodowanych i ich stan

• czy istnieje zagrożenie pożarem lub wybuchem

• możliwość wydostania rannych

• inne zagrożenia

Pojęcie katastrofy budowlanej

Pod pojęciem katastrofy budowlanej rozumiemy zawalenie się całego, części lub kilku budynków, rusztowań budowlanych i dźwigów oraz zasypanie lub nagłe zalanie wykopów pod zamierzoną budowę, które pociągają zagrożenie dla ludzi.





Teren akcji ratowniczej










PSP

1


PSP

2

W przypadku kiedy do wypadku dysponowane są dwa samochody ratownicze, a co za tym idzie większa liczba ratowników teren akcji ratowniczej powinien być podzielony na dwie części:

1. miejsce prowadzenia bezpośrednich działań ratowniczych

W miejscu prowadzenia bezpośrednich działań ratowniczych powinna przebywać niezbędna ilość, ratowników w tym dowódca akcji, oraz sprzętu. Dowódca akcji powinien kierować działaniami, kierować polecenia określonego działania lub jego zaniechania do konkretnych ratowników w sposób zwięzły i zrozumiały dla nich. Zbyt duża liczba ratowników i sprzętu w strefie 1 może powodować niepotrzebne zamieszanie i chaos podczas akcji.

2. miejsce koncentracji ratowników i sprzętu

W miejscu tym powinni znajdować się ratownicy i sprzęt nie biorący w danej chwili udziału w akcji. Powinni oni wchodzić do strefy 1 na polecenie dowódcy akcji aby np. zastąpić ratownika który zmęczył się pracując sprzętem hydraulicznym.

Uwaga !!!!

Najważniejsze z ROZPORZĄDZENIA

MINISTRA SPRAW WEWNĘTRZNYCH I ADMINISTRACJI

z dnia 29 grudnia 1999 r.

w sprawie szczegółowych zasad organizacji krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego.*

(Dz. U. z dnia 31 grudnia 1999 r.)

Sposoby kierowania działaniem ratowniczym

1) interwencyjny - realizowany w strefie zagrożenia lub bezpośrednich działań ratowniczych, w której istnieje zagrożenie dla zdrowia i życia ludzi oraz mienia i środowiska lub prawdopodobieństwo jego wystąpienia, w celu likwidacji lub usunięcia skutków zdarzenia oraz zapewnienia bezpieczeństwa ratownikom; kierowaniu interwencyjnemu podlegają siły nie przekraczające wielkością jednej kompanii,

2) taktyczny - realizowany na granicy strefy zagrożenia lub poza nią w celu wykonania przyjętej taktyki lub określonej strategii oraz nadzoru nad kierowaniem interwencyjnym; kierowaniu taktycznemu podlegają siły nie przekraczające wielkością jednego batalionu,

3) strategiczny - realizowany w celu określenia i przyjęcia niezbędnej strategii w likwidowaniu zagrożenia oraz nadzoru nad kierowaniem taktycznym; kierowaniu strategicznemu podlegają siły wojewódzkich brygad odwodowych albo siły przekraczające wielkością jeden batalion

Kierowanie interwencyjne, o którym mowa w § 22 ust. 1 pkt 1, polega w szczególności na:

1) ustaleniu rodzaju zagrożenia,

2) przydzielaniu zadań dla rot, pododdziałów lub specjalistycznych grup ratowniczych,

3) ustaleniu sposobów i metod poszukiwania poszkodowanych i zagrożonych oraz niesienia im pomocy medycznej,

4) ustaleniu sposobów i metod ewakuacji poszkodowanych lub zagrożonych,

5) wyznaczeniu i wydzieleniu strefy bezpośrednich działań ratowniczych,

6) planowaniu rozmieszczenia sprzętu ratowniczego na terenie działań ratowniczych,

7) analizowaniu czasu pracy poszczególnych zespołów w strefie bezpośrednich działań ratowniczych, w szczególności czasu pracy w ubraniach ochronnych i sprzęcie izolującym drogi oddechowe ratowników,

8) nadzorowaniu skuteczności działania ratowniczego oraz zachowania bezpiecznych warunków jego prowadzenia,

9) organizowaniu łączności na potrzeby kierowania interwencyjnego i współdziałania podmiotów biorących udział w działaniu ratowniczym,

10) analizowaniu zużycia sprzętu i środków gaśniczych, neutralizujących lub sorbentów,

11) organizowaniu kierowania sekcjami i plutonami w strefie bezpośrednich działań ratowniczych,

12) współdziałaniu z lekarzem - koordynatorem medycznych działań ratowniczych do czasu uruchomienia kierowania taktycznego,

13) wzywaniu niezbędnych sił i środków,

14) zorganizowaniu wsparcia logistycznego do czasu uruchomienia kierowania taktycznego,

15) wydzieleniu strefy zagrożenia do czasu uruchomienia kierowania taktycznego.

2. Kierowanie taktyczne, o którym mowa w § 22 ust. 1 pkt 2, polega w szczególności na:

1) ocenie zagrożenia poprzez ustalenie jego charakteru i prognozowanie rozwoju,

2) podziale terenu działania ratowniczego na odcinki bojowe i wyznaczeniu zadań dla osób prowadzących kierowanie interwencyjne,

3) zorganizowaniu ewakuacji zagrożonej ludności poza strefę zagrożenia,

4) współdziałaniu z lekarzem - koordynatorem medycznych działań ratowniczych,

5) ocenie wielkości sił i środków oraz wzywaniu ich według potrzeb,

6) ewentualnym wprowadzeniu na teren działania ratowniczego innych podmiotów i służb ratowniczych,

7) wyznaczeniu punktu kierowania i jego oznakowania,

8) tworzeniu systemu wspomagania decyzji kierowania taktycznego,

9) tworzeniu, w miarę możliwości, odwodu taktycznego lub wezwaniu odwodów operacyjnych,

10) wydzieleniu strefy zagrożenia,

11) koordynowaniu zmian sił ratowniczych, w tym ich wprowadzania i wyprowadzania z rejonu działania ratowniczego,

12) zorganizowaniu niezbędnego wsparcia logistycznego,

13) nadzorowaniu skuteczności działania ratowniczego oraz zachowaniu bezpiecznych warunków jego prowadzenia,

14) analizowaniu i korygowaniu wydzielonej strefy bezpośrednich działań ratowniczych,

15) organizowaniu punktu przyjęcia sił i środków,

16) współdziałaniu ze sztabem kierowania taktycznego i strategicznego,

17) współdziałaniu ze środkami masowego przekazu,

18) zorganizowaniu łączności kierowania strategicznego oraz współdziałania podmiotów uczestniczących w działaniu ratowniczym,

19) współdziałaniu z organami administracji samorządowej oraz z organizacjami pozarządowymi,

20) eliminowaniu lub minimalizowaniu wśród ratowników stresu pourazowego powstałego podczas zdarzenia.

3. Kierowanie strategiczne, o którym mowa w § 22 ust. 1 pkt 3, polega w szczególności na:

1) ocenie zagrożenia poprzez ustalenie jego charakteru i prognozowanie rozwoju,

2) określeniu strategii działania ratowniczego,

3) podziale terenu działania ratowniczego na odcinki bojowe oraz wyznaczeniu zadań dla osób prowadzących kierowanie taktyczne,

4) nadzorowaniu zadań prowadzonych przez podległe siły,

5) wyznaczeniu punktu kierowania i jego oznakowania,

6) informowaniu ewakuowanej ludności o miejscach organizowanej pomocy humanitarnej,

7) wzywaniu sił centralnego lub wojewódzkiego odwodu operacyjnego oraz ich wprowadzaniu na wyznaczone odcinki bojowe,

8) eliminowaniu lub minimalizowaniu wśród ratowników stresu pourazowego powstałego podczas zdarzenia,

9) koordynowaniu łączności na potrzeby sztabu, kierowania taktycznego oraz podmiotów uczestniczących w działaniu ratowniczym,

10) koordynowaniu działań zaplecza logistycznego, medycznego, technicznego oraz podmiotów wspomagających działanie ratownicze,

11) współdziałaniu ze środkami masowego przekazu,

12) współdziałaniu z organami administracji rządowej,

13) współdziałaniu z organami administracji samorządowej oraz z organizacjami pozarządowymi.

§ 25. 1. Uprawnionymi do kierowania interwencyjnego są w kolejności:

1) dowódca zastępu,

2) dowódca sekcji,

3) dowódca zmiany,

4) strażak wyznaczony przez komendanta, kierownika lub szefa jednostki ochrony przeciwpożarowej włączonej do systemu.

Na potrzeby działania ratowniczego jednostki ochrony przeciwpożarowej włączone do systemu tworzą następującą strukturę:

1) rota - dwuosobowy zespół ratowników, wchodzący w skład tego samego zastępu lub specjalistycznej grupy ratowniczej, wykonujący zadania ratownicze lub zabezpieczające, wyposażony w sprzęt ochrony osobistej,

2) zastęp - pododdział liczący od trzech do sześciu ratowników, w tym dowódca, wyposażony w pojazd przystosowany do realizacji zadania ratowniczego,

3) sekcja - pododdział w sile dwóch zastępów, liczący od dziewięciu do 12 ratowników, w tym dowódca,

4) pluton - pododdział w sile od trzech do czterech zastępów lub dwóch sekcji, liczący od 15 do 21 ratowników, w tym dowódca,

5) kompania - pododdział w sile trzech plutonów lub czterech sekcji oraz dowódca,

6) batalion - oddział w sile od trzech do pięciu kompanii oraz dowódca,

7) brygada - związek pododdziałów i oddziałów realizujący w granicach administracyjnych województwa wielkoobszarowe działanie ratownicze,

8) specjalistyczna grupa ratownicza - pododdział ratowników posiadających specjalistyczne przeszkolenie i uprawnienia, wyposażony w sprzęt dostosowany do wykonania specjalistycznego zadania ratowniczego, w sile uzależnionej od specyfiki danej specjalności.

Na potrzeby sporządzania dokumentacji zdarzeń ustala się, co następuje:

1) przez interwencję podmiotów systemu i innych jednostek ochrony przeciwpożarowej należy rozumieć przyjęcie informacji o zdarzeniu, zadysponowanie i dojazd do zdarzenia sił i środków, prowadzenie niezbędnych działań ratowniczych, a także powrót sił i środków do miejsc stacjonowania,

2) zdarzenia, przy których podjęły interwencję podmioty systemu lub inne jednostki ochrony przeciwpożarowej, dzieli się na:

a) pożary - są to niekontrolowane procesy palenia, w miejscu do tego nie przeznaczonym,

b) miejscowe zagrożenia - są to inne niż pożar zdarzenia wynikające z rozwoju cywilizacyjnego i naturalnych praw przyrody, a stwarzające zagrożenie dla życia, środowiska lub mienia,

c) alarmy fałszywe - są to wezwania podmiotów systemu lub innych jednostek ochrony przeciwpożarowej do zdarzeń, które faktycznie nie miały miejsca lub zaistniały, lecz nie wymagały podjęcia działań ratowniczych.

§ 2. 1. Na potrzeby sporządzania dokumentacji zdarzeń ustala się podział pożarów według ich wielkości:

1) pożar mały - występuje, jeśli w jego wyniku zostały spalone lub zniszczone:

a) obiekty lub ich części, ruchomości, składowiska materiałów, maszyny, urządzenia, surowce, paliwa itp., o powierzchni do 70 m2 lub objętości do 350 m3,

b) lasy, uprawy, trawy, torfowiska i nieużytki, o powierzchni nie większej niż 1 ha,

2) pożar średni - występuje, jeśli w jego wyniku zostały spalone lub zniszczone:

a) obiekty lub ich części, ruchomości, składowiska materiałów, maszyny, urządzenia, surowce, paliwa itp., o powierzchni od 71 do 300 m2 lub objętości od 351 do 1.500 m3,

b) lasy, uprawy, trawy, torfowiska i nieużytki, o powierzchni powyżej 1 ha i nie większej niż 10 ha,

3) pożar duży - występuje, jeśli w jego wyniku zostały spalone lub zniszczone:

a) obiekty lub ich części, ruchomości, składowiska materiałów, maszyny, urządzenia, surowce, paliwa itp., o powierzchni od 301 do 1.000 m2 lub objętości od 1.501 do 5.000 m3,

b) lasy, uprawy, trawy, torfowiska i nieużytki, o powierzchni powyżej 10 ha i nie większej niż 100 ha,

4) pożar bardzo duży - występuje, jeśli w jego wyniku spalone lub zniszczone powierzchnie lub objętości przekraczają wartości podane w ust. 1 pkt 3.

2. Przy określaniu wielkości pożaru, zgodnie z ust. 1, należy zaliczać pożar do większych zdarzeń po przekroczeniu wielkości granicznej tylko jednego z dwóch parametrów, tzn. powierzchni lub kubatury.

3. Przy ustaleniu wielkości pożarów, w stosunku do których nie można zastosować kryteriów określonych w ust. 1, w szczególności w przypadku pożarów odwiertów naftowych, rurociągów gazowych, paliwowych, urządzeń technologicznych poza budynkami, przyjmuje się następujące kryteria wielkości pożarów:

1) pożar mały - jeżeli podano do 4 prądów gaśniczych,

2) pożar średni - jeżeli podano 5- 12 prądów gaśniczych,

3) pożar duży - jeżeli podano 13-36 prądów gaśniczych,

4) pożar bardzo duży - jeżeli podano powyżej 36 prądów gaśniczych, bez względu na ich rodzaj i wielkość.

4. W przypadku spalenia się budynku lub jego części wraz z ruchomościami znajdującymi się poza budynkiem przyjmuje się łączną ich powierzchnię lub objętość i zalicza się do odpowiedniej wielkości pożaru, o której mowa w ust. 1.

§ 3. 1. Na potrzeby sporządzania dokumentacji zdarzeń ustala się podział miejscowych zagrożeń według ich wielkości:

1) małe - jako nagłe, uszkodzenia elementów urządzeń, maszyn, pojazdów, obiektów, które mogą powodować zagrożenie dla życia, zdrowia lub mienia, wymagające interwencji podmiotów systemu lub innych jednostek ochrony przeciwpożarowej, a także gdy jednostki ochrony przeciwpożarowej wspomagają inne służby ratownicze, porządkowe, mogące także występować jako prawdopodobne, wymagające jednak rozpoznania tego zagrożenia,

2) lokalne - jako nagłe, uszkodzenia części obiektu, w szczególności budynku lub urządzenia technicznego powodujące przerwę w jego użytkowaniu lub utratę jego właściwości funkcjonalnych, stwarzające zagrożenie dla życia, zdrowia lub mienia,

3) średnie - jako nagłe zdarzenie, którego następstwem jest jednostkowe zagrożenie dla życia, zdrowia, mienia lub skażenie środowiska, występujące na niewielkim obszarze, powierzchni lub ograniczone do jednego obiektu,

4) duże - jako nagłe, nieprzewidziane zdarzenie, podczas którego wystąpiło zbiorowe zagrożenie dla życia, zdrowia, mienia dużej wartości lub środowiska naturalnego, występujące na znacznym obszarze,

5) gigantyczne lub klęski żywiołowe - jako zdarzenie losowe spowodowane siłami natury lub wynikające z działań człowieka, których następstwem jest powszechne zagrożenie dla życia, zdrowia lub mienia; może występować w szczególności w wyniku huraganów, powodzi, intensywnych opadów śniegu lub deszczu, trzęsień ziemi lub tąpnięć, dużych skażeń chemicznych, ekologicznych lub radiacyjnych, obejmujące duże obszary kraju, np. obszar gminy, dzielnicy miasta

§ 4. Na potrzeby sporządzania dokumentacji zdarzeń ustala się następujący podział alarmów fałszywych:

1) złośliwe - zgłaszając zdarzenie sprawca miał na celu wprowadzenie podmiotów systemu lub innych jednostek ochrony przeciwpożarowej w błąd,

2) w dobrej wierze - zgłaszający zdarzenie zaobserwował symptomy zagrożenia, np.: dymy, pary, zapachy, lecz po przybyciu na miejsce zagrożenie samoistnie zakończyło się bez możliwości stwierdzenia miejsca lub przyczyny, nie stwarzało zagrożenia, np. para z urządzeń wentylacyjnych lub klimatyzacyjnych, dymy lub ognie technologiczne, wypalanie materiałów pod nadzorem w miejscach do tego celu przeznaczonych, inne zdarzenia, które nie wymagały podjęcia działań ratowniczych,

3) z instalacji wykrywania - zgłaszane przez instalacje wykrywania pożaru lub innych zagrożeń, spowodowane zadziałaniem czujników z takich przyczyn, jak w szczególności: odbłyski światła, dostanie się chwilowe dymu do czujek, wada techniczna czujki, zbyt niski próg alarmu czujki, prowadzone prace powodujące powstanie dymów lub oparów lub z ręcznych ostrzegaczy pożaru nie wymagające podjęcia działań ratowniczych przez podmioty systemu lub inne jednostki ochrony przeciwpożarowej.

działania ratownicze, o których mowa w art. 2 pkt 2 ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej (Dz. U. Nr 81, poz. 351 z późniejszymi zmianami). Działania te realizowane są w poniższych formach, przez które rozumie się:

- działania gaśnicze - jest to zespół czynności podjętych w celu likwidacji pożaru,

- ratownictwo techniczne - jest to zespół czynności podjętych w celu ratowania, poszukiwania lub ewakuacji ludzi i zwierząt oraz ratowania mienia i środowiska z wykorzystaniem środków technicznych,

- ratownictwo chemiczne - jest to zespół czynności podjętych w celu ratowania życia i zdrowia ludzi oraz środowiska podczas likwidacji bezpośrednich zagrożeń stwarzanych przez toksyczne środki przemysłowe lub inne niebezpieczne materiały chemiczne,

- ratownictwo ekologiczne - jest to zespół czynności podjętych w celu ratowania środowiska poprzez ograniczenie lub likwidację skażeń przy zastosowaniu skutecznych zabezpieczeń lub środków neutralizujących,

- ratownictwo radiologiczne (stanowiące część ratownictwa chemicznego i ekologicznego) - jest to zespół czynności podjętych w celu likwidacji zagrożeń związanych z promieniowaniem i promieniotwórczym skażeniem środowiska,

- ratownictwo ludzi - jest to zespół czynności podjętych w celu poszukiwania i uwalniania zaginionych, uwięzionych lub zagrożonych osób,

- ratownictwo zwierząt - jest to zespół czynności podjętych w celu uwolnienia uwięzionych lub zagrożonych zwierząt,

- ratownictwo na obszarach wodnych - jest to zespół czynności podjętych w celu ratowania ludzi, zwierząt, mienia i środowiska na wodzie i pod wodą,

- ratownictwo medyczne - jest to zespół czynności podjętych w celu ratowania życia i zdrowia ludzi podczas zdarzeń prowadzących do nagłej groźby utraty życia lub pogorszenia się stanu zdrowia,

- ratownictwo wysokościowe - jest to zespół czynności podjętych w celu ratowania ludzi i zwierząt przy wykorzystaniu technik alpinistycznych i sprzętu specjalistycznego, w tym także z użyciem statków powietrznych (śmigłowców),

- pomocnicze czynności ratownicze - jest to zespół przedsięwzięć podjętych w ramach udzielania pomocy innym służbom ratowniczym z wyłączeniem działań porządkowo-ochronnych,

b) inne działania - są to działania nie wymienione w lit. a), podjęte w celu niedopuszczenia do powstania pożaru, klęski żywiołowej i innych miejscowych zagrożeń, wymagające użycia sił i środków jednostek ochrony przeciwpożarowej.

Rodzaj budynku:

- wolno stojący - budynek nie połączony z innymi budynkami,

- kompleksy budynków,

- jednokondygnacyjny,

- niski - do 12 m wysokości,

- średniowysoki - od 12 do 25 m wysokości,

- wysoki - od 25 do 55 m wysokości,

- wysokościowy - powyżej 55 m wysokości.

ZNAKI GESTOWE DO WSPÓŁPRACY RATOWNIKA ZE ŚMIGŁOWCEM RATOWNICZYM

TU LĄDOWAĆ Lekko rozwarte ramiona uniesione w górę, tworzące kształt litery Y (Y - yes = tak)

NIE LĄDOWAĆ

Jedna ręka uniesiona do góry, druga opuszczona, odchylona nieco od tułowia,

symbolizująca literę N (N - no = nie)

WYKONAĆ ZAWIS Ramiona rozłożone nieruchomo, poziomo na boki

ZNIŻAĆ SIĘ

Ramiona rozłożone poziomo na boki z wewnętrzną stroną dłoni skierowaną ku

dołowi. Rytmiczne wahania ramion od poziomu w dół. Prędkość ruchów wskazuje

pożądaną prędkość zniżania

WZNOSIĆ SIĘ

Ramiona rozłożone poziomo na boki z wewnętrzną stroną dłoni skierowaną ku

górze. Rytmiczne wahania ramion od poziomu w górę. Prędkość ruchów wskazuje

pożądaną prędkość wznoszenia

PRZEMIESZCZAĆ

SIĘ W LEWO

Prawe ramię wyprężone nieruchomo w poziomie, lewe przedramię wykonuje

rytmiczne wahania z prędkością proporcjonalną do pożądanej prędkości

przemieszczania

PRZEMIESZCZAĆ

SIĘ W PRAWO

Lewe ramię wyprężone nieruchomo w poziomie, prawe przedramię wykonuje

rytmiczne wahania z prędkością proporcjonalną do pożądanej prędkości

przemieszczania

PRZEMIESZCZAĆ

SIĘ DO TYŁU

Wzniesione ramiona lekko rozwarte wykonują rytmiczne wahania od pionu do

śmigłowca i z powrotem - ruch odpychający. Kierunek przemieszczania wskazują

dłonie

PRZEMIESZCZAĆ

SIĘ DO PRZODU

Wzniesione ramiona lekko rozwarte wykonują rytmiczne wahania od pionu do

śmigłowca i z powrotem - ruch przyciągający. Kierunek przemieszczania wskazują

dłonie

PRZERWAĆ

MANEWR

PODEJŚCIA

(ZAWISU) - ODEJŚĆ

Ustawienie ciała bokiem ręce unosząc się w górę

OBRÓCIĆ

ŚMIGŁOWIEC

WOKÓŁ WŁASNEJ

OSI (W TYM

PRZYPADKU

W LEWO)

Wyraźny ruch obrotowy całego ciała w lewą stronę (ręce uwydatniają kierunek)

Forma sygnałów optycznychna podanie wody i sygnałó ostrzegawczych:

- (UWAGA, ZROZUMIANO, GOTOWE ) - prawa ręka podniesiona w górę

- (WYKONAĆ, SPRAW, ODJAZD, WODA NAPRZÓD) - podniesioną w górę prawą ręke opuścić szybko w dół przed sobą

- ( WODA STÓJ ) - podniesioną w góre prawą ręką wykonać parokrotnie ruchy poprzeczne

- (PRĘDZEJ, ZWIĘKSZ OBROTY, ZWIĘKSZ CIŚNIENIE, PODAJ WODĘ ) - zgiętą w łokciu i podniesioną w bok, w górę prawą ręką wykonac parokrotnie ruch pionowy

- ( WOLNIEJ, ZMNIEJSZ OBROTY, ZMNIEJSZ CIŚNIENIE ) - zgiętą w łokciu i podniesioną w bok, w górę prawą ręką wykonac parokrotnie ruch poprzeczny-przeczący

- ( NIEBEZPIECZEŃSTWO, ROTY WRÓĆ, WYCOFAĆ SIĘ, NA POMOC)

- dłońmi obu podniesionych rąk wykonywać szybkie ruchy poprzeczne

1. Rodzaje węży.

1. Węże ssawne.

Węże ssawne dzielimy na:

1. wąż ssawny W75:

• długość -2400 mm,

• natężenie przepływu - 400 l/min,

• ciężar węża - 7 kg,

• wąż ssawny W110 - gumowo - przekładkowy ze spiralą:

• długość 1600 i 2400 mm,

• natężenie przepływu - 1600 l/min,

• ciężar - 9 kg,

• podciśnienie robocze - 0.063 Mpa,

• wąż ssawny W 150-gumowo-przekładkowy ze spiralą:

• długość 1600 i 2400 mm,

• natężenie przepływu - 3200 l/min,

• ciężar - 15 kg,

• podciśnienie robocze - 0.063 Mpa,

Węże te zapewniają szczelność przy ciśnieniu hydraulicznym do 4 atm. oraz wytrzymałość na podciśnienie do -8 +(-) 0.5 metra słupa wody bez zniekształceń wewnętrznej okładziny gumowej. Odporne są na działania niskich temperatur do -30 C oraz nie ulegają odkształceniom przy obciążeniu miejscowym do 100 kg

1.2. Węże tłoczne.

Służą do podawania wody oraz wodnych roztworów środka pianotwórczego. Wykonane są najczęściej z torlenu z wkładką PCV, występują także węże stylonowe
z wewnętrzną okładziną gumową.

Parametry wytrzymałościowe:

1. wąż tłoczny W 25:

• ciśnienie robocze 9 kg/cm²,

• ciśnienie próbne 15 kg/cm²,

• ciśnienie rozrywające 30 kg/cm²,

• węże tłoczne W 52 ; W 75 ; W 110:

• ciśnienie robocze 12 kg/cm²,

• ciśnienie próbne 18 kg/cm²,

• ciśnienie rozrywające 40 kg/cm²,

Długości odcinków :

• W 25 - 15 m,

• W 52 , W 75 , W 110 - 20 m

Nominalne natężenie przepływu :

• W 25 - 50 l/min,

• W 52 - 200 l/min,

• W 75 - 800 l/min,

• W 110 - 1600 l/min.

Czarny pasek znajdujący się na wężu oznacza wąż przystosowany do pracy
z autopompami lub motopompami, natomiast czerwony lub niebieski oznacza wąż hydrantowy długości 15 m.

SPRZĘT I ARMATURA DO PODAWANIA WODY

1. Podział sprzętu i armatury wodnej

• sprzęt i armatura ssawna

• sprzęt i armatura tłoczna

• sprzęt do pobierania wody z hydrantu

• sprzęt pomocniczy do budowy linii wężowych

2. sprzęt i armatura ssąca:

• węże ssawne: służą do budowy linii ssawnej, od nasady ssawnej pompy do otwartego zbiornika wody

budowa:

• wewnętrzna warstwa ruchoma, wzmocnienie tekstylne oraz spirala z drutu stalowego lub z polichlorku winylu oraz z spirali z twardego PVC

• zakończenia odpowiednimi łącznikami (110 lub 150)

• długość 1600mm. lub 2400mm.

• podział Ø 150mm motopompy o dużych wydajnościach

• Ø 110 mm najczęściej stosowane

• Ø 75 mm motopompy o małych wydajnościach

• Ø 52 i 25 mm wężyki do zasysania środków pianotwórczych

Smoki ssawne ( z koszem): stanowią zakończenie linii ssawnej w celu ochrony pompy przed zanieczyszczeniami, a także przed zerwaniem słupa zassanej wody.

Rodzaje: skośny i prosty.

Budowa:

• korpus

• lej napływu wody z sitem

• zawór zwrotny z dzwignią

• nasada ssawna

Pływak: przeznaczony do utrzymania smoka ssawnego na żądanej głębokości

Budowa:

• kształt cylindryczny

• wykonany z tworzywa sztucznego lub blachy cynkowej

• wypełniony tworzywem typu korek, styropian

• posiada kółko do umocowania zatrzaśnika

Linka do smoka ssawnego -przeznaczona do zabezpieczenia linii ssawnej przed rozłączeniem i zatopieniem. Wykonana z konopi 00lub tworzywa sztucznego. Dlugość 15 m.

Klucze do łączników: - służą do szczelnego łączenia nasad węży.

Masa - ok. 09 kg

Możemy nimi łączyć węże 110, 75, 52, oraz niektóre hydranty nadziemne.

Łącznik ssawny, tłoczny - stanowi zakończenie odcinków węży pożarniczych umożliwiając ich łączenie

Budowa:

• korona

• tuleja

• pierścień oporowy

• uszczelka (gumowa lub silikonowa)

Nasada tłoczna, ssawna - nakręcana jest na króciec kolektora ssawnego lub tłocznego w celu połączenia z innym sprzętem pożarniczym

Budowa:

• korpus

• uszczelka

3. Sprzęt i armatura tłoczna

węże tłoczne - przeznaczone do przesyłania wody oraz wodnego roztworu środka pianotwórczego do pożaru.

Budowa:

• oplot polistyrenowy

• wkładka gumowa

• powłoka zewnętrzna poliuretanowa

• długość 20 metrów

Rodzaje:

• W - 52 przeznaczony do tłoczenia wody od rozdzielacza do stanowiska gaśniczego

• W - 75 do przetłaczania wody od źródła wody do rozdzielacza

• W - 110 do tłoczenia wody na znaczne odległości

Rozdzielacz - rozdziela strumień wody na trzy nasady zasilające linie gaśnicze

Budowa:

• Korpus

• Nasada wlotowa 75

• Dwie nasady wylotowe 52

• Nasada wylotowa 75

• Trzy zawory odcinające (grzybkowe lub kulkowe)

Zbieracz - przeznaczony do łączenia dwóch linii zasilających W - 75 nasadą ssawną 110 pompy i podstawy działek wodno pianowych (GWP) lub linii wężowej W - 110 (tłocznej)

Budowa:

• Korpus

• Nasady wejściowe 2x75

• Nasada wyjściowa 110

• Zawór zamykający (klapowy)

Przełącznik - przeznaczonym do łączenia linii wężowych z różnymi średnicami

Rodzaje:

• 25/52

• 52/75

• 75/110

• 110/150

Wsysacz głębinowy - przeznaczony do usuwania wody z zalanych piwnic, studzienek oraz pobierania wody ze zbiorników (wysokość ssania do 25 metrów)

Rodzaje: - pionowy, - poziomy

Prondownice wodne - służą do zakończenia linii wężowych w celu wytworzenia prądu wodnego.

Rodzaje:

• zwykła 52, 75

• krótka 25, 52

• zamykana 25,52, 75

• uniwersalne 52,75

Głowice mgłowe: 16, 32, GM 50, GM 100

4. Sprzęt do pobierania wody z hydrantów

stojak hydrantowy - do pobierania wody z hydrantów podziemnych stosujemy stojak hdrantowy, przeznaczony do łączenia węży hydrantowych z hydrantem podziemnym.\

Budowa:

• korpus

• dwie nasady 75

• dwa zawory grzybkowe lub kulowe

• zaczep mocujący w gnieździe hydrantu

masa ok. 7,5 kg

Klucz do hydrantu podziemnego - służy do otwarcia pokrywy oraz zaworu podziemnego

5. Sprzęt pomocniczy do budowy linii gaśniczych

mostek przejazdowy - zabezpiecza węże tłoczne ułożone w poprzek drogi przed zmiażdżeniem

Budowa:

• klepki drewniane odpowiednio ukształtowane

• dwie taśmy parciane

• blaszane wzmocnienia

siodełko wężowe - przeznaczone do ochrony węży tłocznych przed uszkodzeniem o ostre krawędzie druty kolczaste itp.

Torba mechanika - zawiera doraźne nżędzia do naprawy motopompy na miejscu akcij.

Torba wężowego - zawiera sprzęt do przeprowadzenia doraźnych napraw nieszczelności w liniach wężowych

Zawartość:

• bandaże gorsetowe 2 szt.

• Bandaże guzikowe 2 szt.

• Komplet uszczelek

• Klucz do łączników 2 szt.

Zbiorniki przenośne - służą do magazynowania wody podczas akcji oraz do jej przepompowywania

Rodzaje:

• Z - 2500

• 
  Z - 3000

• ZK - 1600

• ZK - 5000 o kształcie kulistym

• 
  ZK - 3000 z nasadą tłoczną 75 i zaworem zwrotnym

Budowa:

• konstrukcja szkieletowa składana

• materiał brezent

5. konserwacja węży pożarniczych.

Węże pożarnicze muszą być utrzymane w stanie czystym i suchym

Po każdym użyciu myję się je w specjalnych myjkach. Węże pożarnicze zmagazynowane, raz na kwartał rozwija się je w celu przewietrzenia i przekantowania. Raz do roku podaje się je próbą wytrzymałości ciśnieniowej.

SPRZĘT DO PODAWANIA PIANY

Sprzęt pianowy przeznaczony jest do wytwarzania gaśniczej piany powstałej w wyniku zmieszania wodnego roztworu pianotwórczego z powietrzem, oraz do podawania piany.

Piana wytwarzana jest mechanicznie, o liczbie spienienia (Ls) charakteryzującą pianę lekką, średnią, ciężką.

1. Prondownice pianowe - przeznaczone są do wytwarzania piany ciężkiej

Rodzaje:- PP 2;- PP 4;- PP 8;- PP 200;- PP 600.

2;4;8: - wydajność w hektolitrach na minutę

200; 600: - wydajność w litrach na minutę

Budowa:

• Płaszcz prądownicy z otworami powietrznymi

• Nasada wlotowa

• Dysza

• Zawór kulowy

Zasada działania:

• Uruchomienie prądownicy pianowej następuje poprzez otwarcie zaworu kulowego. Wodny roztwór środka pianotwórczego linią wężową poprzez nasadę przedostaję się do dyszy wewnątrz prądownicy. Przepływając przez dyszę wokół powstaje podciśnienie, dzięki któremu zasysane jest powietrze poprzez otwory w płaszczu prądownicy. Za dyszą następuję gwałtowne zmieszanie się WRŚP wytwarzając pianę ciężką

2. Wytwornice pianowe: - przeznaczone są do wytwarzania piany średniej

Rodzaje:

• WP 2 - 75

• WP 2 - 150

• WP 4 - 75

Budowa:

• Płaszcz wytwornicy z otworami powietrznymi

• Manometr

• Kierownica

• Dysza

• Siatki zapieniające

• Nasada 52

• Przyłącze

Zasada działania:

- zasada działania jest podobna jak w prondownicy pianowej z wyjątkiem kierownicy, która ma za zadanie wytworzyć więcej piany, oraz siatek, które rozdrabniają pianę.

TAKTYKA DZIAŁAŃ GAŚNICZYCH

Zagadnienia:

1. POJĘCIE POŻARU

2. PODZIAŁ POŻARÓW Z TAKTYCZNEGO PUNKTU WIDZENIA

3. STREFY ODZIAŁYWANIA POŻARU

4. OGNIE LOTNE

Pożar jest to nie kontrolowany proces spalania dóbr materialnych w miejscu do tego nie przewidzianym

PODZIAŁ POŻARÓW ZE WZGLĘDÓW NA MIEJSE POWSTANIA
























KLASYFIKACJA POŻARÓW ZE WZGLĘDU NA RODZAJ PALĄCEGO SIĘ MATERIAŁU

A - materiały stałe pochodzenia organicznego ( drewno węgiel itp.)

B - ciecze palne i ciała łatwo topiące się pod wpływem temperatury i ognia (benzyny i tworzywa sztuczne)

C - gazy palne ( acetylen i propan butan )

D - metale lekkie ( sód i magnez ) oraz materiały reagujące z wodą (karbid)

E - pożary grup od Ado D w pobliżu urządzeń elektrycznych

PODZIAŁ POŻARÓW ZE WZGLĘDÓW NA WIELKOŚĆ

Rodzaj pożaru	Powierzchnia w m2	Kubatura w m3	Powierzchnia w ha	Ilość prądów gaśniczych
MAŁY	Do 70	Do 350	Do 1	1 -4
ŚREDNI	71 - 300	351 - 1500	1,01 - 10	5 - 12
DUŻY	301 - 1000	1501 - 5000	10,01 - 100	13 - 36
BARDZO DUŻY	Pow. 1000	Pow. 5000	Pow. 100	Pow. 36

Strefa spalania to przestrzeń w której następuje przygotowanie materiałów do spalania oraz ich spalenie

W strefie spalania wyróżniamy ognisko pożaru czyli przestrzeń w której spalanie jest najintensywniejsze.

Ochrony strażaka w strefie spalania może stanowić ubranie żaro odporne typu ciężkiego oraz prądy rozproszone wody.

Strefa oddziaływania cieplnego to część przestrzeni wokół strefy spalania w której wydalające się ciepło stwarza niebezpieczeństwo zmian w sytuacji pożarowej np.: zawalenia się konstrukcji itp., oraz zagrożenia dla ludzi.

Za temperaturę graniczną określającą wielkość strefy oddziaływania cieplnego przyjęto temperaturę 60 stopni Celsjusza.

Ochrony strażaka w strefie oddziaływania cieplnego może stanowić ubranie żaro odporne typu średniego lub lekkiego raz prądy rozproszone wody.

Strefa zadymienia to przestrzeń wypełniona dymem w stopniu utrudniającym prowadzenie działań i stwarza zagrożenie dla zdrowia i życia ludzi

Ochrony strażaka w strefie zadymienia

Ognie lotne są to palące się fragmęty materiału palnego unoszone prądami konwekcyjnymi i rozprzestrzeniające się na znaczne odległości . czynnikiem sprzyjającym powstaniu ogni lotnych jest wiatr.

















Kryptonimy okólnikowe stosowane w PSP

OMEGA - wywołanie okólnikowe dla wszystkich stacji pracujących w

Danej sieci radiowej

GRANIT - okólnikowe wywołanie KSWA

RATUNEK - okólnikowe wywołanie wzywające pomocy

GEJZER - okólnikowe wywołanie wzywające do natychmiastowego

opuszczenia terenu akcji przez wszystkie jednostki

biorące w niej udział

KARAT - kierownik akcji ratowniczej

REDUTA - punkt koncentracji sił i środków

NIAGARA - punkt zaopatrzenia wodnego

DARIA - d-ca zastępu lub sekcji

STOPER - stanowisko ratownicze zastępu lub sekcji

Podstawowe zasady dla ratownika na miejscu wypadku oraz zasady szybkiej oceny stanu poszkodowanego

1. Bezpieczeństwo własne - (izolacja od płynów ustrojowych)

2. Bezpieczeństwo miejsca zdarzenia

3. Mechanizm powstania urazu

4. Wstępna selekcja poszkodowanych i ich liczba

5. Niezbędny sprzęt i ewentualna potrzeba dodatkowych środków

Dalsze postępowanie opiera się na następującym schemacie

A-(airways) ocena przytomności ,drożności dróg oddechowych i stabilizacja szyjnego

odcinka kręgosłupa

B-(breathing) ocena układu oddechowego

C-(circulation) ocena układu krążenia

D-(dysfunction of CNS) ocena stopnia uszkodzenia układu nerwowego

E-(exposure) badanie pacjenta urazowego

A

Ocena przytmoności

Zadanie ptania „Co się stało?”

Ocena przytoności zgodnie ze skalą AVPU

A Przytomny zorientowany (Alert)

V Reakcja na bodziec słowny (Verbal)

P Reakcja na bodziec bólowy (Pain)

U Brak reakcji (Unresposive)

Ochrona szyjnego odcinka kręgosłupa

Ręczna stabilizacja głowy

Utrzymanie drożności dróg oddechowych

Udrożnienie

Odsysanie

Rurka U-G

B

Układ Oddechowy

Ocena częstości oddechu

Ocena ruchów klatki piersiowej

Ocena wysiłkowego charakteru oddechu

Decyzja o sztucznej wentylacji lub tlenoterapii

C

Układ krążenia

Opanowanie krwotoków

Pomiar tętna

Poszukiwanie objawów wstrząsu

D

Układ nerwowy

Ponowna ocena świadomości

Ocena obwodowego układu nerwowego (polecić poruszanie obwodowymi odcinkami

kończyn)

Ocena symetryczności źrenic

E

Badanie pacjenta urazowego

Oglądnięcie okolic bolesnych z zachowaniem godności osobistej pacjenta

Rozcinanie odzieży

Ochrona przed utratą ciepła

Opatrunki

Dopiero po usunięciu zaburzeń oddechowo-krążeniowych przystępujemy do dokładnej oceny

rozległości obrażeń pacjenta!

68

WEWNĘTRZNY

POŻAR

ZEWNĘTRZNY

POJEDYŃCZY

UKRYTE

PRZESTRZENNY

BLOKOWY

OTWARTE

STREFA ODZIAŁYWANIA CIEPLNEGO

OGNISKO POŻARU

STREFA SPALANIA

STREFA ZADYMIENIA

---