BUDOWA I ZASADY DZIAŁANIA BRONI

W rozdziale tym omówione zostaną : działanie, przeznaczenie i charakterystyki techniczne pistoletu, rewolweru, pistoletu maszynowego oraz strzelby gładkolufowej na wybranych przykładach.

Broń krótka.

Broń krótka, z racji swoich właściwości taktyczno - technicznych, nie jest bronią zbytnio ofensywną. Służy raczej do obrony osobistej i do wymuszania posłuszeństwa, aż do jej użycia włącznie. Skuteczny ( celny ) ogień można prowadzić na odległościach do 50 - 70 metrów, a najlepsze wyniki osiąga się na odległościach nie przekraczających 15 - 25 metrów.

Pistolety.

P - 64.

Pistolet wzór 64 jest oryginalną konstrukcją polską. Opracowany został pod koniec lat pięćdziesiątych w Zakładzie Broni Strzeleckiej Centralnego Poligonu Artyleryjskiego w Zielonce przez zespół w składzie : W. Czepukajtis, R. Zimny, M. Adamczyk, S. Kaczmarski.

Potoczna nazwa broni - CZAK wzięła się od pierwszych liter nazwisk konstruktorów. Pistolet ten wygrał rozpisany w 1961 roku konkurs na nowy pistolet służbowy i został wprowadzony na uzbrojenie pod nazwą 9 mm PW ( pistolet wojskowy ) P - 64. Był ( a w wielu jednostkach jeszcze jest ) przepisową bronią w LWP ( WP ) oraz w MO i Policji. Czak charakteryzuje się typowym dla większości pistoletów wojskowych kalibrem 9 mm. Niestety, ze względu na przymus standaryzacji amunicji w obrębie Układu Warszawskiego musiał być to nabój 9 x 18 mm, czyli tzw. Makarowa, a nie powszechnie stosowany na świecie również w przedwojennej Polsce 9 x 19 mm nabój Parabellum. Nawiasem mówiąc, naboju tego nie opracował Makarow, tylko Siemin ( współtwórca 7,62 mm naboju wz. 43 stosowanego między innymi w karabinku Kałasznikowa. Makarow zastosował ten nabój w swoim pistolecie PM ( Pistolet Makarowa , bardzo rozpowszechnionym później na świecie ( głównie w bloku socjalistycznym ). Opisywany pistolet wyróżnia się bardzo małą masą i niewielkimi wymiarami, prostotą rozkładania i wygodą skrytego przenoszenia np. pod ubraniem lub w kieszeni.

Pistolet ten składa się z czterech zespołów :

• szkieletu z lufą,

• zamka,

• sprężyny powrotnej,

• wymiennego zamka o pojemności sześciu naboi.

Rys. 1 . Pistolet P - 64.

1 - bezpiecznik, 2 - wskaźnik naboju, 3 - kurek, 4 - zatrzask magazynka, 5 - spust, 6 - kabłąk języka spustowego.

Lufa połączona jest w sposób trwały ze szkieletem broni, nie może się przemieszczać względem szkieletu i nie można jej odłączyć jej odłączyć. W pistolecie zastosowano mechanizm spustowo - uderzeniowy, kurkowy z przerywaczem, umożliwiający strzelanie tylko ogniem pojedynczy oraz z tzw. samonapinaniem, pozwalającym ( w razie potrzeby ) napiąć kurek przez naciśnięcie na język spustowy. Samonapinanie zwiększa gotowość pistoletu do szybkiego oddania pierwszego strzału ( szybciej niż np. w 7,62 mm PW wz. 33 TT ), należy jednak pamiętać, że strzał oddany z samonapinania kurka nie jest tak celny, jak strzał oddany przy napiętym kurku. Jest to związane ze znacznie większą siłą, jakiej należy użyć do ściągnięcia języka spustowego przy kurku zwolnionym. Po wystrzeleniu ostatniego naboju z magazynka zamek zostaje w tylnym położeniu, zatrzymany przez podniesione do góry ramię wyrzutnika. Aby oddać następny strzał należy wyjąć najpierw pusty magazynek z nabojami, zwolnić zamek odciągając go nieco do tyłu.

Przed strzałem przedwczesnym - czyli przy zamku nie domkniętym - zabezpiecza wyłącznik. Umożliwia on zazębienie się szyny spustowej z zaczepem kurka, jeżeli zamek nie znajduje się w skrajnym położeniu - czyli nie zamknięta została komora nabojowa. Pistolet ma pomysłowo rozwiązane i bardzo skuteczne zabezpieczenia przed strzałem przypadkowym, czyli niezamierzonym. Funkcję tę spełnia nastawny bezpiecznik skrzydełkowy, umieszczony w tylnej części zamka z jego lewej strony. Ustawienie skrzydełka bezpiecznika w położeniu „zabezpieczone” ( nie widać czerwonej plamki ) powoduje zablokowanie iglicy, osłonięcie jej przed uderzeniem kurka oraz obniżenie wyłącznika, który z kolei rozłącza szynę spustową z zaczepem kurka i zaczep kurka z kurkiem. Jeżeli przed zabezpieczeniem broni kurek był napięty, to zostanie on zwolniony. Wskutek tego broń może być bezpiecznie przenoszona zabezpieczona, z nabojem w komorze nabojowej. Elementem pomocniczym, zwiększającym bezpieczeństwo przy posługiwaniu się CZAK - iem jest wskaźnik naboju. Umożliwia on szybkie stwierdzenie, czy w komorze nabojowej jest nabój. Zewnętrzna, widoczna część wskaźnika znajduje si e w tylnej części zamka, centralnie pod szczerbiną celownika.

Jeżeli wystaje, to w komorze nabojowej znajduje się nabój.

Rys. 2 . Przekrój pistoletu P - 64.

1 - wyłącznik, 2 - bezpiecznik, 3 - szyna spustowa, 4 - zaczep kurka, 5 - kurek,

6 - spust, 7 - iglica, 8 - zamek, 9 - wskaźnik naboju.

Żeby częściowo rozłożyć broń np. do czyszczenia, należy :

• upewnić się, czy broń nie jest załadowana - w tym celu należy : zabezpieczyć broń,

wyjąć magazynek, odciągnąć zamek i zajrzeć do komory nabojowej,

• odbezpieczyć broń,

• odłączyć zamek od szkieletu - w tym celu należy : odciągnąć kabłąk języka spustowego do przodu i przytrzymać go w tym położeniu ( można przesunąć go nieco w bok i oprzeć o szkielet ), a następnie trzymając zamek za wycięcia w tylnej jego części odciągnąć go w skrajne, tylne położenie, lekko pociągnąć do góry i zsunąć do przodu z lufy,

• zsunąć sprężynę powrotną z lufy.

W razie potrzeby np. po oddaniu znacznej liczby strzałów, można odkręcić okładki - robi się to za pomocą śrubokrętu. Dalsze rozkładanie nie jest celowe - powinno być przeprowadzone przez rusznikarza. Jeżeli rozkładanych jest jednocześnie kilka pistoletów, należy uważać, aby nie pomieszać części. Składanie broni po czyszczeniu lub przeglądzie przeprowadzamy w odwrotnej kolejności.

Dane taktyczno - techniczne :

kaliber : 9 mm,

nabój : 9 x 18 mm Makarow,

masa : 0,62 kg,

długość : 160 mm,

pojemność magazynka : 6 naboi,

prędkość początkowa pocisku : 310 m / sek.,

zasada działania broni : odrzut zamka swobodnego.

P - 83.

W 1978 roku rozpisano konkurs na nowy pistolet służbowy. Miał on zamek i szkielet lutowane z wytłoczek blaszanych, magazynek o większej pojemności niż P - 64, dłuższą lufę i wygodniejszy chwyt. Konkurs wygrał WANAD - konstrukcja z Ośrodka Badawczo - Rozwojowego Zakładów Metalowych „Łucznik” w Radomiu. Broń została przyjęta na uzbrojenie pod oznaczeniem 9 mm PW - 83.

Jest to pistolet lepszy od P - 64. Magazynek, umieszczony jak w CZAK - u, w chwycie broni mieści się 8 naboi. Sam chwyt jest dłuższy i lepiej wyprofilowany. Dzięki dłuższej lufie jest to broń celniejsza. Nowocześniejsza technologia wytwarzania pozwoliła znacznie zmniejszyć cenę jednostkową broni. Jednak nadal jest to pistolet działający na zasadzie odrzutu zamka swobodnego, strzelający nabojem 9 x 18 mm Makarowa.

Zasada działania i współdziałanie podstawowych części oraz podzespołów są takie same jak w P - 64.

WANAD podobnie jak CZAK, składa się z czterech głównych zespołów :

• szkieletu z lufą,

• zamka,

• sprężyny powrotnej,

• wymiennego zamka o pojemności 8 naboi.

W P - 83 zastosowano mechanizm spustowy z przerywaczem, umożliwiający strzelanie tylko ogniem pojedynczym. Podobnie jak w P - 64 zastosowano samonapinacz, ale z pewnymi ulepszeniami, dzięki którym siła nacisku na język spustowy potrzebna do oddania strzału z samonapinaczem jest o połowę mniejsza i tym samym pierwszy „szybki” strzał jest celniejszy. W WANAD - zie zastosowano mechanizm zabezpieczający przed strzałem przedwczesnym, podobny jak w CZAK - u. Przed strzałem przypadkowym zabezpiecza w P-83 skrzydełkowy bezpiecznik nastawny, umieszczony analogicznie jak w P-64. Ustawienie skrzydełka bezpiecznika w położenie „zabezpieczony” (skrzydełko w położeniu równoległym do osi lufy, czerwona plamka nie jest widoczna), blokuje iglicę (uniemożliwia jej ruch do przodu), zazębiając iglicę jej brodą o kadłub zamka. Następuje to w wyniku opuszczenia tylnej części iglicy, ponadto iglica schodzi z linii uderzenia kurka (staje na wprost otworu znajdującego się w kurku). Dodatkowo podobnie jak w P-64, następuje zwolnienie napiętego kurka (jeżeli był napięty). W odróżnieniu od P-64, w P-83 przy zabezpieczeniu unieruchamiany jest zaczep kurka, a tym samym i spust.

Po wystrzeleniu ostatniego naboju z magazynka zamek pozostaje w tylnym położeniu, zatrzymany przez dźwignię zwalniania zamka. Znajduje się ona z lewej strony szkieletu broni nad językiem spustowym.

Żeby przygotować broń do dalszego strzelania, należy wymienić magazynek na pełny, oraz nacisnąć na dźwignię zwalniania zamka (w dół, w kierunku języka spustowego).

Zamek przesunie się w skrajne przednie położenie, dosyłając po drodze nabój do komory nabojowej. O ile broń jest odbezpieczona, to kurek pozostanie napięty i można dalej strzelać.

P-83 jest wyposażony również we wskaźnik naboju w lufie. Znajduje się on tylnej części zamka z lewej strony broni. Wykonany jest w postaci srebrnego bolca. Jeżeli wystaje on poza obrys zamka, to oznacza, że w komorze nabojowej znajduje się nabój. Wskaźnik jest tak umieszczany, że aby przekonać się o stanie załadowania broni, nie trzeba na nią patrzeć, wystarczy dotknąć palcem zamka w okolicy wskaźnika naboju.

Rys. 3 . Pistolet P-83

1 - wskaźnik naboju, 2 - bezpiecznik, 3 - kurek, 4 - zatrzask magazynka, 5 - dźwignia zwalniania zamka, 6 - spust, 7 - zderzak

Aby rozłożyć P-83 należy :

- upewnić się czy broń nie jest załadowana, w tym celu należy : zabezpieczyć broń, wyjąć magazynek, odciągnąć zamek i zajrzeć do komory nabojowej,

1. odbezpieczyć broń :

2. odłączyć zamek od szkieletu, w tym celu należy :

• pociągnąć w dół zderzak umieszczony przed językiem spustowym,

• trzymając zamek za wycięcia w tylnej jego części, odciągnąć go w skrajne tylne położenie, lekko pociągnąć do góry i zsunąć do przodu z lufy,

3. zsunąć sprężynę powrotną z lufy.

W razie potrzeby, np. gdy broń jest bardzo brudna, można odkręcić okładki, robi się to za pomocą śrubokręta. Dalsze rozkładanie jest niecelowe, powinno być przeprowadzone przez rusznikarza. Jeżeli rozkładanych jest jednocześnie kilka pistoletów, należy zwrócić uwagę, aby nie pomieszać części. Składanie broni po czyszczeniu lub przeglądzie przeprowadzamy w odwrotnej kolejności. Należy pamiętać jednak o tym, że sprężyna powrotna nie jest symetryczna (z jednej strony ma większą średnicę), przy zakładaniu na lufę musi wchodzić „ciasno”. Jeżeli założymy ją odwrotnie, to przy strzelaniu broń będzie się zacinać.

Dane taktyczno-techniczne :

Kaliber: 9mm

Nabój: 9x18 mm Makarow

Masa: 0,73 kg

Długość: 165 mm

Pojemność magazynka: 8 naboi

Prędkość początkowa pocisku: 312 m/s

Zasada działania broni: odrzut zamka swobodnego.

Rys. 4 . Przekrój pistoletu P-83

1 - zamek, 2 - iglica, 3 - wskaźnik naboju, 4 - bezpiecznik, 5 - kurek, 6 - dźwignia zwalniania kurka, 7 - zapadka, 8 - dźwignia zabezpieczająca, 9 - szyna spustowa, 10 - zaczep kurka, 11 - żerdź, 12 - zatrzask magazynka, 13 - zatrzask zderzaka, 14 - zderzak,

15 - spust, 16 - szkielet, 17 - nakładka, 18 - magazynek, 19 - kabłąk spustu

Rewolwery

Rewolwer jest krótką bronią powtarzalną, charakteryzująca się zwłaszcza tym, że rolę magazynka (pojemnika na naboje) spełnia w konstrukcji obrotowy bęben rewolwerowy, z kilkoma (najczęściej sześcioma) gniazdami - komorami nabojowymi. Oś obrotu bębna jest równoległa do osi obrotu przewodu lufy. Obrót bębna rewolwerowego o odpowiedni kąt powoduje ustalenie kolejnego gniazda z nabojem w położeniu „gotowy” do strzału w osi przewodu lufy. Obrót bębna rewolwerowego następuje albo przy samo napinaniu kurka, albo przy napinaniu kurka kciukiem. Rewolwery strzelają nabojami o mocy [porównywalnej z mocą porównywalnej z mocą naboi pistoletowych. Są to najczęściej naboje 0,38 Special (9 x 29,5 mm R) i 0,357 Magnum ( 9 x 32 mm R). najczęściej znanymi producentami rewolwerów są amerykańskie firmy Smith & Weson, Colt i brazylijski Taurus oraz europejskie : Manurhin (Francja) i Astra (Hiszpania).

Zaletą rewolwerów jest zdecydowanie ich wysoka niezawodność, wadami natomiast niezbyt wygodny kształt (spowodowany dużą średnicą bębna), niewielka pojemność bębna i jego stosunkowo powolne ładowania. Spowodowało to, że rewolwery zostały praktycznie zupełnie wyparte z uzbrojenia wojsk przez pistolety samopowtarzalne. Bardzo wysoka niezawodność rewolweru nie zależy w ogóle od stosowanej amunicji - można z niego wystrzelić wszystko, co nie spowoduje jego zamieszczenia, moc naboju nie ma tu większego znaczenia. Broń automatyczne jest natomiast bardzo wrażliwa na stosowaną amunicję - jeżeli została zaprojektowana do konkretnego naboju, to przy innym może nie działać.

Kolejną wielką zaletą rewolweru jest prostota użycia - rewolwer nie posiada bezpiecznika nastawnego, tylko samoczynny. Jeżeli jego bęben napełnimy nabojami, a kurek jest zwolniony, to jest on zabezpieczony, ale w natychmiastowej gotowości do użycia.

Aby rozpocząć strzelanie, należy tylko nacisnąć na język spustowy. Jeżeli w bębnie znajdują się naboje, jest to bez problemów widoczne z zewnątrz - trudno jest wyobrazić sobie broń bezpieczniejszą i prostszą w użyciu niż rewolwer. Nie trzeba pamiętać o przeładowaniu broni, jej odbezpieczeniu i zabezpieczeniu, widać czy broń jest załadowana oraz czy kurek jest napięty. Najpoważniejsza wada rewolweru - powolne jego ładowanie, może być eliminowana przez zastosowanie tzw. ładowników. Są one napełniane nabojami tak jak magazynki, służą do szybkiego, jednoczesnego załadowania wszystkich komór bębna. Wpływa to na to, że rewolwer jest ciągle podstawową bronią sił bezpieczeństwa i użytkowników cywilnych w wielu krajach. W Polsce międzywojennej etatową bronią Policji Państwowej był 7,62 mm rewolwer wz. 30 ( Nagant ).

TAURUS mod. 689.

Jest to broń przeznaczona dla sił bezpieczeństwa i na rynek cywilny. Broń w klasycznym już dziś układzie konstrukcyjnym, wzorowana na konstrukcjach firmy Smith & Wesson. Różni się od nich w zasadzie szeregiem szczegółów konstrukcyjnych, nie zmieniających jednak jej działania i sposobu posługiwania się nią.

Jest broń krótka, powtarzalna, z bębnowym magazynkiem rewolwerowym, mieszczącym 6 naboi 0,357 Magnum lub 0,38 Special. Nabój 0,357 powstał w wyniku wydłużenia i znacznego zwiększenia mocy naboju 0,38, dlatego te ostatnie można stosować w broni kalibru 0,357 Magnum ( ale nie odwrotnie ). W typowy sposób dla współczesnych rewolwerów bęben jest wychylany na bok do ładowania i rozładowania, na lewą stronę szkieletu broni na ramieniu bębna. Mechanizm uderzeniowy kurkowy, mechanizm spustowy podwójnego działania. Umożliwia to szybkie prowadzenie ognia z samonapinania ( za każdym razem kurek jest napinany i zwalniany przez stosunkowo silne naciśnięcie na spust )

Lub też wolniejsze - przez napinanie za każdym razem kurka kciukiem. Mechanizm spustowy dodatkowo wymusza obrót bębna, w wyniku działania zapadki spustu na na zębatkę bębna oraz ustala pewnie położenie kątowe bębna zatrzaskiem bębna. Do wyrzucania strzelonych łusek ( rozładowania ) służy gwiazdkowy wyrzutnik, uruchamiany po naciśnięciu palcem na główkę żerdzi wyrzutnika. Bęben utrzymywany jest w szkielecie przez ustawiacz bębna, którego przycisk umieszczono z lewej strony szkieletu broni. Wysunięcie bębna jest możliwe tylko przy zwolnionym kurku, gdy bęben jest wysunięty - niemożliwe jest napięcie kurka. Broń posiada wyłącznie samoczynny bezpiecznik - umożliwia on zbicie spłonki naboju ( uderzenie w iglicę ), gdy kurek znajduje się w przednim położeniu. Zabezpieczenie jest zdejmowane pod koniec napinania kurka. Dodatkowo na bezpieczeństwo wpływa dość długa droga kurka i znaczna siła, niezbędna do spowodowania strzału przy samonapinaniu.

Broń posiada przyrządy celownicze z regulowaną w obu płaszczyznach szczerbinką.

Rys. 5 . Rewolwer Taurus mod. 689

1 - bęben, 2 - kurek, 3 - przycisk ustalacza bębna, 4 - główka żerdzi wyrzutnika.

Działanie broni jest bardzo proste. Jeśli strzelamy z samonapinania, nacisk na język spustowy powoduje zwolnienie bębna zatrzasku, jego obrót, napięcie kurka i odbezpieczenie broni, ustalenie położenia bębna zatrzaskiem i zwolnienie kurka - czyli strzał. Aby oddać kolejny strzał, należy zwolnić nacisk na język spustowy i ponownie go nacisnąć. W ten sposób można prowadzić ogień aż do wyczerpania się amunicji. Przy napinaniu kurka kciukiem wykonywane są oczywiście wszystkie powyższe czynności, z wyjątkiem zwolnienia kurka - aby go zwolnić, należy nacisnąć na spust.

Charakterystyczne dla rewolwerów jest to, że do czyszczenia nie rozkłada się ich. Czyszczenia dokonuje się przy wysuniętym bębnie; jeżeli broń jest silnie zanieczyszczona, można przy użyciu śrubokręta zdjąć okładki.

Ładowanie odbywa się w następującej kolejności :

• przytrzymując kciukiem za kurek, zwolnić go naciskając na język spustowy ( jeżeli kurek był napięty ),

• wysunąć bęben przesuwając do przodu przycisk ustalacza bębna,

• sprawdzić stan załadowania bębna - jeżeli w komorach bębna są łuski lub naboje, należy usunąć je, naciskając na główkę żerdzi wyrzutnika,

• załadować komory bębna nabojami,

• wsunąć bęben w szkielet.

Broń jest gotowa do strzelania.

Dane taktyczno - techniczne :

kaliber : 9 mm,

nabój : 0,357 Magnum lub 0,38 Special,

masa : 1,035 kg,

długość : 240 mm,

pojemność bębna : 6 naboi,

prędkość początkowa pocisku : 280 - 420 m / sek. ( zależnie od stosowanego naboju ),

zasada działania broni : powtarzalne, rewolwerowa.

Rys. 6. Rozkładanie rewolweru.

Pistolety maszynowe.

Pistolety maszynowe są bronią wysoce uniwersalną. Mogą się nimi posługiwać komandosi, jak i obrona cywilna. Ze względu na niewielkie rozmiary i poręczność są idealną bronią do walki w terenie zabudowanym, gdzie bardziej liczy się czas reakcji niż zasięg celnego strzału.

Z racji niewielkiej prędkości początkowej używanej amunicji ( pistoletowej ), łatwo je także wyciszyć. Te cechy powodują, że pistolety maszynowe stały się ulubioną bronią zarówno przez terrorystów, jak i Policji.

PM - 63.

PM - 63 RAK jest konstrukcją charakteryzującą się wieloma pionierskimi rozwiązaniami konstrukcyjnymi. Jest on dziełem Piotra Wilniewczyca, twórcy Visa i Morsa. Od klasycznych pistoletów maszynowych różni go zainstalowanie zamka. Zamek ten bowiem jest zbudowany na podobieństwo zamka pistoletu samopowtarzalnego - tzn. nie jest zamknięty wewnątrz komory zamkowej, ale porusza się po szynach wyciętych w szkielecie. Wewnątrz zamka umieszczony jest dwuczęściowy opóźniacz, opatentowany przez konstruktora, znacznie obniżający szybkostrzelność. Mechanizm spustowy zaopatrzony jest w spust dwuchodowy tj. taki, który w razie krótkiego ściągnięcia daje ogień pojedynczy, a głębokiego ogień ciągły.

Osobliwością tej konstrukcji jest także umieszczenie wyrzutnika nie na szkielecie, ale na szczęce magazynka, co upraszcza konstrukcję, ale powoduje, że wyjęcie magazynka uniemożliwia wyrzucenie łuski ( niewypału ) z komory nabojowej. Lufa nie jest połączona na stałe ze szkieletem, do jej wymiany konieczne jest częściowe rozłożenie broni ( co przy pewnej wprawie nie jest czynnością zbyt uciążliwą ). Broń strzela z zamka otwartego, zasilana jest z magazynków o pojemności 15 naboi ( krótki ) i 25 naboi ( długi ), wkładanych do chwytu pistoletowego.

Rys. 7. Pistolet maszynowy PM - 63 ( kolba rozłożona )

1 - zatrzask zamka, 2 - dźwignia opóźniacza, 3 - opóźniacz, 4 - sprężyna opóźniacza, 5 - zaczep zamka, 6 - żerdź sprężyny powrotnej, 7 - sprężyna powrotna, 8 - magazynek,

9 - spust, 10 - zatrzask magazynka, 11 - zatrzask kolby, 12 - trzewik kolby, 13 - lufa,

14 - oś kolby, 15 - zderzak opóźniacza, 16 - celownik, 17 - zamek, 18 - kabłąk, 19 - iglica,

20 - rękojeść , 21 - nabój, 22 - kolba.

Do trzymania broni służy chwyt tylny stały ( pistoletowy ) i przedni rozkładany. Kolba metalowa wysuwana z obrotową stopką blaszaną jest dość krótka, ale wystarczająca. Opowieści o oczach powybijanych zamkiem należy włożyć raczej między bajki, ale strzelanie z broni, której zamek zatrzymuje się o kilka centymetrów od twarzy nie należy do najprzyjemniejszych i jest przeżyciem nieco stresującym, szczególnie dla nowicjuszy. Przyrządy celownicze typu otwartego, szczerbina nastawna ( przerzutowa ) na odległości 75 i 150 metrów. Ciekawie został rozwiązany osłabiacz podrzutu. Jest on integralną częścią zamka, wykonano go z tego samego kawałka stali. Służy on również do szybkiego ( jednoręcznego ) przeładowania broni o twardą powierzchnię. Po wystrzeleniu ostatniego naboju , zamek zostaje w tylnym położeniu, co przyśpiesza przygotowanie broni do dalszego strzelenia.

Aby rozłożyć PM - 63, należy :

• odłączyć magazynek; po wyjęciu magazynka upewnić się czy w komorze nabojowej nie

ma naboju - w tym celu należy : odbezpieczyć broń, odciągnąć zamek i zajrzeć do komory nabojowej, zwolnić zamek,

• odłączyć zamek - w tym celu należy : przesunąć zamek do położenia, w którym rysa

ustawcza na szkielecie broni znajduje się między rysami na zamku, zabezpieczyć broń, obrócić lufę lewą ręką do siebie, do oporu, odbezpieczyć broń, przytrzymując jednocześnie ręką zamek, przesunąć go do przodu, a następnie do góry, odłączając go od chwytu,

• odłączyć lufę od zamka.

Składania broni dokonuje się w następującej kolejności :

• połączyć lufę z zamkiem - należy ją wsunąć wylotem do otworu zamka, przesunąć ją do

przodu, włożyć w płaszcz zamka, przesunąć do tyłu na wysokość wycięcia na ryglu w płaszczu zamka, obrócić lufę w prawo,

• włożyć wystający na ryglu w płaszczu szkieletu koniec sprężyny powrotnej do gniazda

zamka, przesunąć zamek do tyłu, do położenia, w którym rysa ustawcza na szkielecie broni znajduje się między rysami na zamku, zabezpieczyć broń,

• obrócić lufę w lewo do oporu,

• zwolnić zamek do przedniego położenia odbezpieczając broń.

Dane taktyczno - techniczne :

kaliber : 9 mm,

nabój : 9 x 18 mm Makarow,

masa : 1,6 kg,

długość : 333 mm; 583 mm ( z kolbą rozłożoną ),

pojemność magazynka : 15 i 25 naboi,

prędkość początkowa pocisku : 320 m / sek.,

szybkostrzelność teoretyczna : 650 strz. / min.,

zasada działania broni : odrzut zamka swobodnego.

PM - 84 P.

Następcą RAK - a jest PM - 84 P GLAUBERYT. Po kilkudziesięciu latach przymusowego flirtu z nabojem 9 x 18 mm Makarow, nasz przemysł zbrojeniowy wrócił na łono amunicji 9 x 18 mm Parabellum. GLAUBERYT jest bardziej zbliżony do klasycznego pistoletu maszynowego niż RAK. Strzela on z zamka zamkniętego, mechanizm uderzeniowy kurkowy, mechanizm spustowy z trójpołożeniowym przełącznikiem ognia, bezpiecznikiem ( C - ogień ciągły, P - pojedynczy, Z - zabezpieczony ). Broń ta jest zasilana z magazynków pudełkowych o pojemnościach takich samych jak w PM - 63. Ma kolbę wysuwaną z obrotową blaszaną stopką. Lufa nie jest połączona na stałe ze szkieletem. Można ją wymienić ( podobnie jak w UZI ) bez konieczności rozkładania broni. Przyrządy celownicze w dwóch wariantach ( w zależności od upodobań strzelca ), otwarte lub przeziernikowe. Szczerbina przestawna przerzutowa o nastawach 75 i 150 m. Po wystrzeleniu ostatniego naboju z z magazynka zamek zostanie zatrzymany w tylnym położeniu. Funkcja ta, podobnie jak w przypadku RAK - a przyśpiesza ponowne załadowanie broni. W tym celu należy włożyć do rękojeści pełny magazynek, nacisnąć znajdującą się z lewej strony dźwignię zwalniania zamka i o ile jest taka konieczność, strzelać dalej. Jak już wspomniano wcześniej, GLAUBERYT strzela z zamka zamkniętego . Jest to niewątpliwy atut tej broni. Polega to na tym, że strzelec może umieścić pierwszy pocisk serii ( a przy ogniu pojedynczym praktycznie każdy ) w miejscu, które sobie zaplanował ( dokładnie w celu ). Zostało tu wyeliminowane zjawisko przemieszczania się stosunkowo dużej masy zamka i dosyć mocne uderzenie w komorę nabojową, tuż przed opuszczeniem lufy przez pocisk, co trochę utrudnia precyzyjne celowanie.

Rys. 8. Pistolet maszynowy PM - 84 P ( kolba złożona ).

1 - lufa, 2 - nakrętka lufy, 3 - muszka, 4 - pokrywa komory zamkowej, 5 - iglica,

6 - zamek, 7 - sprężyna iglicy, 8 - spust samoczynny, 9 - ząb kurka, 10 - kurek,

11 - sprężyna powrotna, 12 - celownik przerzutowy, 13 - zatrzask kolby, 14 - stopka kolby,

15 - komora zamkowa, 16 - dźwignia bezwładnika, 17 - sprężyna uderzeniowa, 18 - bezpiecznik nastawny, 19 - przełącznik rodzaju ognia, 20 - bezwładnik, 21 - magazynek,

22 - szyna spustowa, 23 - spust, 24 - chwyt przedni ( składany ).

Aby rozłożyć PM - 84 P, należy :

• upewnić się czy broń nie jest załadowana - w tym celu należy : wyjąć magazynek,

odbezpieczyć broń, odciągnąć zamek i zajrzeć do komory nabojowej,

• odłączyć pokrywę komory zamkowej - w tym celu należy : przesunąć zatrzask

pokrywy do przodu, odchylić pokrywę tylną do góry, przedni zaczep pokrywy wyzębić

z komory nabojowej,

• wyjąć zespół sprężyn powrotnych,

• wyjąć zamek z komory zamkowej, przesuwając go do tyłu komory zamkowej i

unosząc do góry,

• odłączyć lufę : odkręcić nakrętkę lufy po naciśnięciu zatrzasku lufy, wysunąć lufę do

przodu.

Składanie broni odbywa się w odwrotnej kolejności.

Dane taktyczno - techniczne :

kaliber : 9 mm,

nabój : 9 x 19 mm Parabellum,

masa : 2,17 kg,

długość : 354 mm; 555 mm ( z kolbą rozłożoną ),

pojemność magazynka : 15 i 25 naboi,

prędkość początkowa pocisku : 360 m / sek.,

szybkostrzelność teoretyczna : 640 strz. / min.,

zasada działania broni : odrzut zamka swobodnego.

Strzelby.

Strzelba jest bronią długą, wyspecjalizowaną, stosowaną prze siły bezpieczeństwa, wojsko i oddziały specjalne wielu państw do zwalczania, obezwładniania celów żywych oraz niszczenia różnego rodzaju osłon np. drzwi, na odległościach do 50 m.

Lufy strzelb są gładkie ( ich przewód nie jest gwintowany ). Najczęściej spotykane są strzelby kalibru 12 x 70 x i 12 x 76 mm. W przypadku broni śrutowej, jaką są strzelby, stosuje się wagomiarową miarę kalibru - 12, co nie oznacza wcale 12 mm. Kaliber takiej lufy wynosi 18,2 - 18,5 mm.

Do strzelania stosuje się następujące typy naboi :

• śrutowy z grubym śrutem tzw. loftki,

• z pociskiem typu Breneke,

• ze śrutem i pociskami gumowymi,

• z innymi pociskami specjalnymi np. łzawiącymi, hukowymi.

Ze względu na niezawodność działania i szybkość użycia najbardziej rozpowszechnione są strzelby powtarzalne ( nieautomatyczne ) z systemem przeładowania „pump action”, umożliwiającym szybkie oddawanie kolejnych strzałów bez odejmowania broni od ramienia.

W broni systemu „pump action”, zwanej potocznie w Polsce „pompką”, mechanizmy broni uruchamiane są przez energiczne przesunięcie do tyłu i przodu ruchomego łoża broni.

Łoże połączone jest listwami z suwadłem z przodu ( nie tą, którą palec naciska na spust ).

Szybkostrzelność zależy w zasadzie tylko od sprawności strzelca, jest wysoka dla wszystkich typów naboi. Strzelby automatyczne są szybsze przy strzelaniu normalną amunicją ( pełnej mocy o działaniu śmiertelnym ), ale znacznie wolniejsze przy strzealaniu amunicją np. niepenetrującą ( obezwładniającą z pociskami gumowymi ). Naboje takie są za słabe, aby napędzić automatykę broni, przeładowuje się ją wtedy pociągając za rękojeść przeładowania zamka. Ze względu na kształt i wymiary naboju do zasilania wykorzystywane są prawie wyłącznie stałe, podlufowe magazynki rurowe. Naboje ułożone są w nich jeden za drugim, pociskami do przodu. Broń zasilana w ten sposób pojawiła się w latach 60 - tych XIX wieku w Stanach Zjednoczonych np. karabinek Henry' ego, Winchester.

Strzelby Mossberg wyróżniają się trwałością, niezawodnością działania oraz przystępną ceną.

O ich walorach świadczy fakt, że wojskowa wersja modelu 500 jest standardowym uzbrojeniem wojsk USA.

MOSSBERG mod. 500.

Strzelba Mossberg 500 jest bronią powtarzalną, z przeładowaniem dwutaktowym, typu „pump action”. Zastosowany typowy dla strzelb zamek ryglowany ryglem odchylnym, mechanizm uderzeniowy typu kurkowego, mechanizm spustowy umożliwia prowadzenie tylko ognia pojedynczego. Ruchome łoże połączone jest z suwadłem napędzającym mechanizmy broni dwoma listwami. Broń zasilana jest z podlufowego magazynka pudełkowego, mieszczącego 5 naboi. Naboje wysuwane są z rury magazynka do tyłu, przrz napędzany sprężyną donośnik, na wahliwy podajnik. Podnoszony przez suwadło podajnik unosi nabój do pozycji gotowej - dosłania do komory nabojowej lufy. W zamku umieszczono dwa wyciągi łusek, nieruchomy wyrzutnik umieszczona na ściance komory zamkowej.

Przed strzałami przypadkowymi chroni bezpiecznik nastawny, jego suwak umieszczono w górnej, tylnej części komory zamkowej. Po przesunięciu suwaka w położenie „zabezpieczony” ( niewidoczna jest wtedy czerwona plamka ) uruchamiany jest mechanizm spustowy/ Przed strzałem przedwczesnym ( przy nie zaryglowanym zamku ) zabezpiecza bezpiecznik samoczynny oraz zatrzask suwadła. Ten ostatni uruchamia zespół ruchomy tzn. suwadło z zamkiem, w przednim położeniu, przy kurku napiętym. Uniemożliwia to przypadkowe odryglowanie i otwarcie zamka np. od wstrząsu.

Rys. 9 . Strzelba Mossberg 500.

1 - bezpiecznik, 2 - okno wyrzutowe łusek, 3 - łoże ( ruchome ), 4 - rura magazynka,

5 - śruba lufy, 6 - okno ładowania, 7 - spust.

Strzelba wyposażona jest zwykle w proste przyrządy celownicze, składające się tylko z kulkowej muszki. Może być wyposażona w znacznie lepsze przyrządy celownicze, składające się z kontrastowej muszki i regulowanego celownika przeziernikowego, szczególnie przydatnych w warunkach złego oświetlenia. Działanie broni w czasie strzelania odbywa się w następujący sposób : po naciśnięciu na język spustowy kurek pod działaniem sprężyny uderzeniowej ( napiętej przy przeładowaniu broni ) uderza w iglicę. Pocisk pod wpływem ciśnienia gazów prochowych zostaje wyrzucony z lufy. W celu oddania kolejnego strzału należy przeładować broń. W wyniku przemieszczenia łoża do tyłu następuje odryglowanie zamka, wyciągnięcie i wyrzucenie wystrzelonej łuski, napięcie kurka. W końcowym odcinku ruchu suwadła do tyłu opuszczany jest podajnik, po czym nabój uwalniany jest z magazynka, a podajnik podnosi się - nabój jest gotowy do dosłania. Przesuwając łoże w przednie położenie, zamek dosyła nabój do komory nabojowej, następnie następuje zaryglowanie zamka. Broń jest gotowa do strzału - wyłączony jest bezpiecznik samoczynny, suwadło jest unieruchomione przez dźwignię zaczepu suwadła. Aby oddać kolejny strzał, należy pociągnąć za język spustowy. W ten sposób strzelanie można prowadzić aż do wystrzelenia wszystkich naboi z magazynka.

Żeby częściowo rozłożyć broń np. do czyszczenia, należy :

• upewnić się czy broń nie jest załadowana - należy ją rozładować w sposób opisany

poniżej,

• oddzielić lufę od komory zamkowej - w tym celu należy : odkręcić śrubę przy łączniku

rury magazynka, wysunąć lufę do przodu,

• oddzielić mechanizm uderzeniowo - spustowy od komory zamkowej - w tym celu

należy : wybić sworzeń łączący mechanizm uderzeniowo - spustowy, odłączyć mechanizm uderzeniowo - spustowy,

• wyjąć z komory zamkowej ustalacz, rozdzielacz i suwadło,

• wyjąć zamek,

• odłączyć łoże z listwami oraz podajnik,

• w razie potrzeby rozłożyć zamek.

Składanie nie odbywa się w odwrotnej kolejności - należy :

• złożyć zamek ( jeżeli został rozłożony ),

• włożyć zamek do komory zamkowej,

• zamontować podajnik, wsunąć łoże na rurę magazynka,

• przymocować lufę do komory zamkowej tzn. wsunąć lufę w komorę zamkową, skręcić śrubą rurę magazynka z łącznikiem rury magazynka,

• włożyć suwadło do komory zamkowej, zwracając uwagę na jego poprawne połączenie z zamkiem i listwami łoża,

• włożyć w odpowiednie gniazda komory zamkowej rozdzielacz i ustalacz,

• zamontować mechanizm spustowy.

Ładowanie broni odbywa się w następującej kolejności :

• sprawdzić czy broń jest rozładowana - jeśli nie, rozładować ją w sposób opisany poniżej,

• przesunąć łoże w przednie położenie, nacisnąć na spust ( zwolnić kurek ), po czym zabezpieczyć broń,

• obrócić broń oknem wyrzutowym łusek do góry ( dla strzelców praworęcznych,

• wsunąć nabój do rury magazynka ( trzymając go za kryzę łuski ) przez okno do ładowania broni, za ustalacz położenia naboju, czynność tę powtarzać aż do zapełnienia magazynka.

W czasie ładowania broni naboje układają się jeden za drugim w kolumnie, ściśnięta sprężyna magazynka poprzez donośnik przesuwa je do tyłu, aż do oparcia pierwszego o ustalacz. Po przeładowaniu broni, energicznym przesunięciu łoża do tyłu i przodu, pierwszy nabój zostanie umieszczony w komorze nabojowej. Po odbezpieczeniu broni jest ona gotowa do strzelenia.

Rozładowanie broni odbywa się w następującej kolejności :

• zabezpieczyć broń, skierować wylot lufy w bezpiecznym kierunku,

• naciskając na przycisk dźwigni zaczepu suwadła energicznie przesuwać zespół ruchomy do tyłu i do przodu („pompować”), aż do wyrzucenia wszystkich naboi przez okno wyrzutowe łusek,

• sprawdzić, czy w rurze magazynka i w komorze nabojowej nie ma pozostałych naboi,

• przesunąć do przodu zespół ruchomy, nacisnąć na spust,

• zabezpieczyć broń

w trakcie rozładowania naboje są wysuwane z magazynka na podajnik, dosyłane do komory nabojowej, po czym są z niej wyrzucane przez okno wyrzutowe łusek.

Dane taktyczno - techniczne :

Kaliber: 12

Nabój: 12x76 i 12x70 mm

Masa: 2,9 kg

Długość 960 mm

Pojemność magazynka: 5 naboi

Prędkość początkowa pocisku: zależy od typu naboju

Zasada działania: „pump action”

4. Zacięcia broni

podstawową przyczyną zacięć są brud i nadmierne zużycie broni. Aby tego uniknąć, broń należy po każdym strzelaniu, zabrudzeniu czy zamoczeniu, a jeżeli nic takiego nie miało miejsca, to przynajmniej raz na siedem dni. Częste czyszczenie, a przy tym rozkładanie broni, powoduje, że użytkownik poznaje dokładnie jej budowę, nabiera do broni zaufania i nie wpada w panikę przy niesprawności.

Przyczyny powstawania zacięć, a tym samym same zacięcia można podzielić na trzy grupy :

• zacięcia z winy strzelającego,

• zacięcia z winy amunicji,

• zacięcia z winy broni.

Zacięcia z winy użytkownika mają następujące przyczyny:

• źle złożona lub bardzo zabrudzona broń,

• broń nie odbezpieczona,

• nabój nie wprowadzony do komory nabojowej.

Zacięcia z winy amunicji mają następujące przyczyny:

• niewypały spowodowane starą (przeterminowaną) amunicją lub amunicją uszkodzoną,

• nabój z pociągniętą łuską nie może wejść do komory nabojowej,

• pęknięta (rozdęta) łuska zablokowała komorę nabojową,

• do magazynka załadowano amunicję innego typu niż przewidziana do danej broni.

Najprostszym sposobem zapobiegania zacięciom tego typu jest używanie amunicji tylko typowej i nowej, tzn. nie należy przechowywać naboi dłużej niż sześć miesięcy od daty pobrania z magazynu lub daty zakupu (amunicję należy kupować tylko w koncesjonowanych sklepach). Poza tym należy dokładnie oglądać, co się ładuje do magazynków. Jeżeli zacięcie już zaistniało, to należy je próbować usunąć przez powtórne przeładowanie i strzelać dalej. Jeżeli to nie skutkuje, to należy przerwać strzelanie, rozładować broń i zgłosić się z nią do rusznikarza.

5. zasady bezpiecznego obchodzenia się z bronią

Podstawową przyczyną powstawania wypadków przy manipulowaniu bronią i podczas zajęć na strzelnicy jest nieprzestrzeganie zasad bezpieczeństwa.

Najważniejsze z nich to :

• nie kierować broni w stronę ludzi, nawet gdy była już uprzednio przejrzana, sprawdzona i rozładowana (to samo dotyczy broni częściowo rozłożonej),

• nie wykonywać żadnych czynności związanych ze strzelaniem (otwieranie ognia, zmianę stanowiska, odchodzenie z rubieży) bez komendy lub zgody kierownika strzelania. Przeważnie jest on wyznaczony przez organizatora strzelania.

Jeżeli strzela więcej, niż jedna osoba, to musi być wyznaczony kierownik strzelania. Kierownikiem strzelania może być wyznaczony najbardziej doświadczony strzelec. Odpowiada on za przestrzeganie zasad bezpieczeństwa, w związku z tym strzelający muszą bezwzględnie stosować się do jego poleceń.

Zabrania się strzelać z niesprawnej broni, tzn. broni, która ma uszkodzony bezpiecznik, przy celownicze, lub są na niej wyraźne wżery lub wykwity rdzy.

Zabrania się strzelać niesprawną amunicją lub amunicją, której używanie jest zabronione np. w instrukcji strzelnicy. Pod określeniem niesprawna amunicja należy rozumieć : naboje przeterminowane lub w pogiętych łuskach, np. z obluzowanym pociskiem, z wyraźnymi wykwitami korozji na łusce, obwódce spłonki lub uszczelnieniu pocisku z łuską. Pod określeniem amunicja zabroniona należy rozumieć np. naboje smugowe, przeciwpancerno-zapalające i podobne, szczególnie na strzelnicach krytych.

Zabranie się strzelać do urządzeń strzelnicy, np. schronów obsługi niezależnie od tego, czy przebywają w nich ludzie, czy nie; do podnośników, oznaczeń stanowisk. Należy tu zaznaczyć, że objawy najzwyklejszego chamstwa jest strzelanie do szklanych butelek, słoików oraz nie sprzątanie po sobie.

Zabrania się strzelać po usłyszeniu komendy „Przerwij ogień”. Jest to jedyna komenda, którą może podać każdy ze strzelających, a nawet któraś z osób postronnych, a wszyscy uczestnicy strzelania muszą się do niej zastosować.

Nakazuje się przerwać ogień po zauważeniu na polu tarczowym ludzi lub zwierząt hodowlanych. Po ich zauważeniu należy przestać strzelać, zabezpieczyć broń i podać komendę „Przerwij ogień”.

Nakazuje się przerwać ogień po zauważeniu na równoległym kulochwycie białej chorągwi. Osoba, która pierwsza zauważy ten sygnał, postępuje tak samo, jak w przypadku zauważenia ludzi na przedpolu.

Zabrania się odwracać z załadowaną bronią. W przypadku zacięcia starać się usunąć je przez powtórne przeładowanie, a o ile nie odnosi to pożądanego skutku meldować o tym kierownikowi strzelania słowem „Zacięcie” i przez podniesienie ręki ( nie tej, w której trzyma się broń).

Nakazuje się, by przy ładowaniu i rozładowaniu broni wylot lufy był zawsze skierowany w stronę własnej tarczy.

Zabrania się ładowania broni w innym miejscu niż na rubieży otwarcia ognia.

Zabrania się pić napoje alkoholowe bezpośrednio przed treningiem, czy zawodami strzeleckimi, jak również podczas ich trwania.

Zabrania się pozostawiania broni bez dozoru. Musi być wyznaczony człowiek, który będzie pilnował, żeby nikt nie dotykał odłożonej broni (np. w czasie gdy strzelcy sprawdzają swoje wyniki przy tarczy).

Zabrania się pozostawiania amunicji bez dozoru, powinna być przechowywana w zamykanej skrzynce, do której klucz przechowuje amunicyjny lub kierownik strzelania.

Nie należy palić pudełek po wystrzelonych nabojach. O ile zaistnieje już taka potrzeba, to należy oddalić się od paleniska na odległość minimum 10 m ( zawsze należy się liczyć z ewentualnością, że w którymś z pudełek mogły pozostać naboje).

Przekazując broń innej osobie należy poinformować ją o stanie, w jakim broń się znajduje, broń taką traktuje się zawsze jako załadowaną !

1. ZAWSZE przechowuj broń w stanie rozładowanym, w sposób uniemożliwiający dostęp do niej osobom nieupoważnionym.

2. NIGDY nie wolno przekazywać posiadanej broni innym osobom.

3. ZAWSZE po wzięciu broni do ręki należy sprawdzić, czy w magazynku jest amunicja oraz czy w komorze nabojowej nie ma naboju.

4. NIGDY nie kładź palca na spuście, jeżeli nie masz zamiaru strzelać - broń należy przenosić i przewozić bez wprowadzonego naboju do komory nabojowej.

5. MOŻLIWE jest ( w sytuacjach szczegółowych, np. konwojowanie ) przenoszenie naboju w komorze nabojowej w pistoletach nowej generacji, przystosowanych konstrukcyjnie do przenoszenia z nabojem wprowadzonym do komory nabojowej - w takim przypadku broń powinna być zabezpieczona.

6. NIGDY nie odkładać - w czasie przerw w strzelaniu - broni załadowanej, nawet jeżeli zamek jest otwarty.

7. NIGDY nie pozostawiać broni bez nadzoru.

8. NIGDY nie kierować wylotu lufy w kierunku ludzi, nie będących napastnikami w świetle prawa, nawet gdy ma się pewność, że broń jest rozładowana.

9. NIGDY nie posługuj się bronią ani też nie przenoś jej będąc pod wpływem alkoholu.

10. ŁADUJĄC broń na strzelnicy, lufę kieruj w stronę kulochwytu, jej przednia część musi znajdować się za linią ognia.

11. TYLKO w miejscach wyznaczonych przeprowadzaj naprawy,

regulacje i czyszczenie broni wymagające jej rozłożenia.

12. TRENINGI na sucho ( wyjęcie broni, przeładowanie, wymiana magazynka ) przeprowadzaj w bezpiecznym miejscu przy użyciu specjalnej amunicji szkoleniowej.

13. ZAWSZE traktuj broń jak naładowaną - przed rozpoczęciem każdej czynności obsługowej upewnij się, że broń jest rozładowana.

14. NIGDY nie używaj do strzelania amunicji ze śladami korozji, z uszkodzonymi łuskami lub pociskami, brudnej, lub starszej niż 20 lat od daty produkcji (jeżeli na łusce jest rok produkcji).

15. BROŃ przewożona w środkach komunikacji publicznej powinna być rozładowana (bez naboju w komorze nabojowej, bęben rewolweru rozładowany całkowicie).

W sytuacjach szczególnych takich jak : transport wartości pieniężnych, napad z użyciem niebezpiecznych przedmiotów oraz w innych przypadkach, w których użycie broni jest przewidziane normami prawa, można odstąpić od niektórych z wyżej wymienionych zasad bezpieczeństwa, jeśli ich przestrzeganie mogłoby stanowić zagrożenie dla zdrowia i życia osób lub zagrażać ochranianemu mieniu. Niezależnie od stopnia zagrożenia, należy zachować minimum ostrożności, aby uniknąć postrzelenia samego siebie lub osób postronnych.

Zalecenie to dotyczy m.in. przeszukiwania pomieszczeń z bronią, które zaliczyć należy do trudniejszych czynności ochronnych.

W trakcie przeszukiwania pomieszczeń NIE WOLNO :

• trzymać palca na spuście,

• przeszukiwać pomieszczenia z bronią trzymaną w wyprostowanych rękach,

• kierować broni i wzroku w różnych kierunkach,

• otwierać bronią drzwi, odchylać zasłony, przesuwać przedmioty itp.,

• przechodzić blisko otworów ściennych, wnęk, załamań, narożników i innych przeszkód z wyjętą bronią - w uzasadnionych przypadkach po wyjęciu broni należy trzymać ją blisko przy sobie,

• trzymać lufy skierowanej w stronę towarzyszących nam osób (pracowników ochrony), jak również stać na linii strzału lub też przechodzić przez nią.

Należy pamiętać, by broń w pomieszczeniach i wśród ludzi trzymać krótko, przy korpusie (druga ręka przykładowo utrzymuje dystans, trzyma latarkę, przetrzymuje lub prowadzi sprawcę, otwiera drzwi itp.).

Ustawienie się w sytuacjach interwencyjnych powinni m.in. zabezpieczać broń przed jej odebraniem lub chwyceniem przez przeciwnika. Broń należy mieć zawsze skierowaną do przeciwnika. W przypadku przenoszenia broni w kaburze zewnętrznej, podczas przemieszczania się w grupie ( tłumie ), należy broń przykryć kładąc rękę na chwycie.

Kiedy broń jest w kaburze ukrytej pod ubraniem, powinna być lekko przyciskana łokciem (stała kontrola).

2. Zasady bezpiecznego zachowania się na strzelnicy.

Osoby przebywające na strzelnicy obowiązane są ściśle przestrzegać poleceń prowadzącego strzelanie. W wypadku naruszenia zasad bezpieczeństwa przez uczestników strzelania, prowadzący przerywa zajęcia, po czym informuje o tym kierownika jednostki organizacyjnej prowadzącej strzelanie oraz właściwą terytorialnie komendę wojewódzką Policji.

1. Składanie się do strzału, celowanie i strzelanie „na sucho” dozwolone jest tylko w wyznaczonym miejscu. Broń powinna być rozładowana i mieć odłączony magazynek. Ćwiczenie zmiany magazynka przeprowadza się pod nadzorem prowadzącego strzelanie.

2. Z wyjątkiem linii ognia i miejsca przeznaczonego do treningu „na sucho”, przebywający na strzelnicy noszą broń z odłączonym magazynkiem - krótką w kaburze, długą w pozycji „na pas”.

3. Ze względu na bezpieczeństwo podczas strzelania należy przestrzegać następujących zasad :

● strzelać tylko z broni przygotowanej i przestrzelonej (stan techniczny broni powinien

wykluczyć możliwość spowodowania nieszczęśliwego wypadku),

● po załadowaniu broni nie odkładać jej i nie przekazywać innym osobom,

● na linii ognia lufę kierować w stronę kulochwytu, nawet gdy broń nie jest załadowana.

4. Podczas szkolenia strzeleckiego zabrania się :

● dopuszczania do strzelania osób nienależycie przeszkolonych lub znajdujących się w

stanie silnego napięcia psychicznego ( stresu ), których zachowanie może mieć wpływ

na bezpieczeństwo uczestników zajęć,

● strzelania z broni niesprawnej technicznie,

● strzelania niesprawną amunicją lub amunicją, której użycie jest zabronione,

● strzelania do innych obiektów i urządzeń niż tarcza,

● strzelania do zwierząt,

● kierowania broni w stronę osób,

● wydawania większej ilości naboi niż przewiduje rodzaj strzelania,

● ładowania broni bez polecenia prowadzącego strzelanie,

● samowolnej zmiany odległości strzelania.

5. Strzelanie przerywa się na komendę prowadzącego „PRZERWIJ OGIEŃ” w sytuacjach :

● pojawienia się przed strzelającym w obrębie kulochwytu i wałów bocznych, ludzi lub

zwierząt,

● padania pocisków poza obrębem kulochwytu i wałów bocznych,

● rykoszetowania pocisków w kierunku strzelających,

● otrzymania meldunku z posterunku obserwacyjnego o naruszeniu zasad

bezpieczeństwa.

6. Do obowiązków strzelającego należy :

● kierowanie broni jedynie w stronę kulochwytu,

● rozpoczęcie strzelania na komendę strzelającego,

● zgłoszenie zacięcia się broni,

● natychmiastowe przerwanie strzelania po komendzie „ PRZERWIJ OGIEŃ”, a także w

przypadku pojawienia się przed strzelającym, w obrębie kulochwytu i wałów bocznych

ludzi i zwierząt, zdjęcie palca z języka spustowego, zabezpieczenie broni, opuszczenie

broni po postawy „GOTÓW”,

● okazanie broni do przeglądu,

● oddanie strzału kontrolnego w kierunku kulochwytu po zakończeniu strzelania,

● bezwzględne wykonywanie poleceń i rozkazów prowadzącego strzelanie.

W wypadku zacięcia się broni strzelający przyjmuje postawę stojącą i sygnalizuje zacięcie przez podniesienie wolnej ręki na wysokość głowy oraz okrzyk „ZACIĘCIE”. Broń trzymana jest w postawie: „GOTÓW”, palec zdjęty z języka spustowego.

PYTANIA KONTROLNE :

1. Jakich zasad bezpieczeństwa należy bezwzględnie przestrzegać posługując się bronią ?.

2. Omów zachowanie się z bronią w czasie przeszukiwania pomieszczeń.

3. Kto ma prawo wydawać poleceń na strzelnicy ?

4. Omów zachowanie się na strzelnicy w czasie zajęć praktycznych z wyszkolenia strzeleckiego.

Ważniejsze akty prawne dotyczące ochrony osób i mienia.

1. Ustawa z dnia 22 sierpnia 1997 roku o ochronie osób i mienia - Dz.U. Nr 114, poz. 740.

2. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 27 maja 1998 roku w sprawie rodzajów dokumentów wymaganych przy składaniu wniosku o udzielenie koncesji na prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie usług ochrony osób i mienia - Dz. U. Nr 69, poz. 467.

3. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 27 maja 1998 roku w sprawie dokumentacji wymaganej przy prowadzeniu działalności gospodarczej w zakresie usług ochrony osób i mienia oraz czasu jej przechowywania - Dz. U. Nr 69, poz. 458.

4. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 4 czerwca 1998 roku w sprawie wzoru i trybu wydawania licencji pracownika ochrony fizycznej i licencji pracownika zabezpieczenia technicznego oraz trybu i częstotliwości wydawania przez organy Policji opinii o pracownikach ochrony - Dz. U. Nr 78, poz. 511.

5. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 6 sierpnia 1998 roku w sprawie zasad uzbrojenia specjalistycznych uzbrojonych formacji ochronnych i warunków przechowywania oraz ewidencjonowania broni i amunicji - Dz. U. Nr 113, poz. 730.

6. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 14 października 1998 roku w sprawie szczegółowych zasad i wymagań, jakim powinna odpowiadać ochrona wartości pieniężnych przechowywanych i transportowanych przez przedsię­biorców i inne jednostki organizacyjne - Dz. U. Nr 129, poz. 858.

7. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 11 sierpnia 1998 roku w sprawie szczegółowych zasad wydawania upoważnień do kontroli oraz trybu wykonywania czynności nadzoru Komendanta Głównego Policji nad działalnością specjalistycznych uzbrojonych formacji ochronnych - Dz. U. Nr 116, poz. 752.

8. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 30 czerwca 1998 roku w sprawie szczegółowych warunków i sposobu postępowania pracowników ochrony przy użyciu broni palnej - Dz. U. Nr 86, poz. 543.

9. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 10 czerwca 1998 roku w sprawie szczegółowych warunków i sposobów działania służb porządkowych organizatora imprezy masowej ­Dz. U. Nr 32, poz. 169.

10. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 sierpnia 1998 roku w sprawie rodzajów dyplomów i świadectw wydawanych przez szkoły i inne placówki oświatowe, które potwierdzają uzyskanie specjalistycznych kwalifikacji w zakresie ochrony osób i mienia, minimalnego zakresu programów kursów pracowników ochrony fizycznej pierwszego i drugiego stopnia oraz zakresu obowiązujących tematów egzaminacyjnych i trybu ich składania, składu komisji egzaminacyjnej i sposobu przepro­wadzania egzaminu - Dz. U. Nr 113, poz. 731 .

11. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 sierpnia 1998 roku w sprawie zakresu wiadomości obowiązujących na egzaminie dla pracowników specjalistycznych uzbrojonych formacji ochronnych, którzy uzyskali świadectwa potwier­dzające zdanie egzaminu z zakresu znajomości pełnienia służby strażniczej z bronią­ Dz. U. Nr 113, poz. 732.

12. Zarządzenie Nr 7/96 Komendanta Głównego Policji z dnia 13 marca 1996 roku w sprawie wprowadzenia na uzbrojenie Policji pałki wielofunkcyjnej typu „Tonfa".

13. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 9 września 1998 roku w sprawie określenia rodzajów obiektów, w których mogą być stosowane paralizatory elektryczne - Dz. U. Nr 120, poz. 780.

14. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 18 grudnia 1998 roku w sprawie określenia szczegółowych zasad współpracy specjalistycznych uzbrojonych formacji ochronnych z Policją, jednostkami ochrony przeciwpożarowej, obrony cywilnej i strażami gminnymi (miejskimi) - Dz. U. Nr 161, poz. 1108.

15. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 17 listopada 1998 roku w sprawie wewnętrznych służb ochronnych - Dz. U. Nr 4, poz. 31

16. Opracowanie Biura Prewencji Komendy Głównej Policji - Algorytm postępowania w przypadkach nadzwyczajnych w trakcie konwoju wartości pieniężnych.

427

---