Województwo podlaskie, Dokumenty Textowe, Nauka


Województwo podlaskie

[edytuj]

Z Wikipedii

Skocz do: nawigacji, szukaj

Ten artykuł dotyczy współczesnego województwa. Zobacz też: województwo podlaskie.

zobacz: szczegółowy podział administracyjny

powiaty

grodzkie

3

ziemskie

14

gminy

miejskie

13

miejsko-wiejskie

25

wiejskie

80

województwo podlaskie

Siedziba wojewody
Siedziba sejmiku

Urząd Wojewódzki

Białystok,
ul. Mickiewicza 3

Urząd Marszałkowski

Białystok,
ul. Wyszyńskiego 1

20 187,01 km²

1 192 660[1] mieszk.
(2008)

59[1] mieszk./km²

59,5%

B

20

PL-PD

ul. Mickiewicza 3
15-213 Białystok
tel.: , fax

Pieczęć woj. podlaskiego

Województwo podlaskie (biał. Padlaskaje vajavodstva, lit. Palenkės vaivadija) - jednostka podziału administracyjnego Polski, jedno z 16 województw. Położone jest w północno-wschodniej części kraju, w geograficznym środku Europy. Przez jego środek przepływa Narew. Stolicą jest Białystok.

Utworzone w 1999 roku z województw poprzedniego podziału administracyjnego:

Atutami tego województwa jest nieskażone środowisko, z fragmentami pierwotnej puszczy oraz unikalnymi rozlewiskami Biebrzy. Województwo ma charakter rolniczy, lecz coraz większą rolę zaczyna odgrywać turystyka.

Spis treści

[pokaż]

0x01 graphic
Geografia [edytuj]

Dane szczegółowe

Wsie

3272

Sołectwa

3307

Gminy

118

Miasta

38

Powiaty

17

Użytki rolne

1 200 600 ha

Gęstość dróg

52,4 km/100 km²

Dochód na
mieszkańca

1106 zł

9,6% (czerwiec 2008)

Położenie [edytuj]

Województwo podlaskie znajduje się na terenie Niziny Podlaskiej, Pojezierza Suwalskiego i Niziny Mazowieckiej.

Województwo podlaskie graniczy z:

Geografia historyczna [edytuj]

Obszar województwa podlaskiego nie pokrywa się z Podlasiem. Tworzy je:

(większość powiatu białostockiego, powiat bielski, powiat hajnowski, powiat moniecki, część powiatu siemiatyckiego, część powiatu sokólskiego, wschodnia część powiatu wysokomazowieckiego)

(powiat augustowski, północna część powiatu grajewskiego, część powiatu sokólskiego, powiat sejneński, powiat suwalski)

(większość powiatu grajewskiego, powiat kolneński, powiat łomżyński, powiat zambrowski, zachodnia część powiatu wysokomazowieckiego, zachodnia część powiatu białostockiego)

(część powiatu siemiatyckiego)

(część powiatu siemiatyckiego)

Ponadto nie zawiera ono 42% Podlasia - części na południe od Bugu (są to ziemie od Węgrowa po Międzyrzec Podlaski

Miasta [edytuj]

W województwie podlaskim jest 38 miast, w tym 3 miasta na prawach powiatów. Miasta zostały uszeregowane według liczby mieszkańców. Liczba ludności i powierzchnia wg GUS z 31 grudnia 2005 r.

  1. Białystok - 294.830 (102 km²)

  2. Suwałki - 69.268 (65,50 km²)

  3. Łomża - 63.819 (32,71 km²)

  4. Augustów - 29.971 (80,93 km²)

  5. Bielsk Podlaski - 27.787 (26,88 km²)

  6. Zambrów - 22.782 (19,02 km²)

  7. Grajewo - 22.718 (18,93 km²)

  8. Hajnówka - 22.159 (21,29 km²)

  9. Sokółka - 18.945 (18,61 km²)

  10. Łapy - 16.611 (11,90 km²)

  11. Siemiatycze - 15.178 (36,25 km²)

  12. Kolno - 10.772 (25,08 km²)

  13. Mońki - 10.461 (7,66 km²)

  14. Czarna Białostocka - 9.611 (14,28 km²)

  15. Wysokie Mazowieckie - 9.279 (15,24 km²)

  16. Wasilków - 8.872 (28,15 km²)

  17. Dąbrowa Białostocka - 6.165 (22,64 km²)

  18. Sejny - 5.971 (4,49 km²)

  19. Choroszcz - 5.424 (16,79 km²)

  20. Ciechanowiec - 4.923 (26,01 km²)

  21. Supraśl - 4.554 (5,68 km²)

  22. Brańsk - 3.800 (32,43 km²)

  23. Michałowo - 3.621 (2,15 km²)

  24. Szczuczyn - 3.576 (13,23 km²)

  25. Knyszyn - 2.851 (23,68 km²)

  26. Krynki - 2.709 (3,85 km²)

  27. Lipsk - 2.500 (4,97 km²)

  28. Stawiski - 2.455 (13,28 km²)

  29. Zabłudów - 2.396 (14,30 km²)

  30. Suchowola - 2.255 (25,95 km²)

  31. Drohiczyn - 2.092 (15,68 km²)

  32. Nowogród - 2.014 (20,55 km²)

  33. Jedwabne - 1.908 (11,47 km²)

  34. Tykocin - 1.906 (28,96 km²)

  35. Goniądz - 1.903 (4,28 km²)

  36. Rajgród - 1.677 (35,18 km²)

  37. Kleszczele - 1.438 (46,71 km²)

  38. Suraż - 980 (33,86 km²)

 Zobacz też: Miasta w Polsce (statystyki).

Podział administracyjny [edytuj]

 Osobny artykuł: Podział administracyjny województwa podlaskiego.

Podział administracyjny

Powierzchnia
(km²)

Ludność
(2006)[2]

Siedziba

Miasta

grodzkie

102

295,210

 

1

65

69,234

 

1

33

63,572

 

1

ziemskie

2,985

136,797

15

2,054

72,424

10

1,385

60,047

8

1,288

59,719

10

1,658

58,966

7

1,354

50,887

9

967

50,120

6

1,460

48,603

9

1,624

48,130

9

733

44,798

 

5

1,382

42,960

7

940

39,676

6

1,307

35,136

 

9

856

21,331

 

5

* nie zalicza się powiatu ziemskiego

Demografia [edytuj]

piramida płci i wieku - dane z 30 czerwca 2007[3]

Dane z 30 czerwca 2008 r.29:

Opis

Ogółem

Kobiety

Mężczyźni

jednostka

osób

%

osób

%

osób

%

populacja

1 191 925

100

611 131

51,3

580 794

48,7

powierzchnia

20 187,01 km²

gęstość zaludnienia
(mieszk./km²)

59,04

30,27

28,77

Warunki naturalne [edytuj]

W rozległych lasach i puszczach (Puszcza Białowieska, Augustowska, Knyszyńska, Zielona), z których niektóre jako jedyne w Europie zachowały swój pierwotny charakter, można spotkać bogactwo unikatowej fauny i flory. Szata roślinna regionu jest niezwykle bogata i urozmaicona, co sprzyja bogactwu świata zwierząt. Spotkać tu można łosie, wilki, rysie i żubry żyjące w Puszczy Białowieskiej i Knyszyńskiej.

Krajobraz urozmaicony, ukształtowany na północy podczas zlodowacenia bałtyckiego, na pozostałym obszarze podczas zlodowacenia środkowopolskiego. Najwyższe wzniesienia występują na północy (Rowelska Góra - 298 m n.p.m.), gdzie dominuje krajobraz pagórkowaty pojezierny. Pojezierza: Zachodniosuwalskie, Wschodniosuwalskie, Ełckie) oraz sandrowy pojezierny (Równina Augustowska); w środkowej i południowej części przeważają równiny peryglacjalne (wysoczyzny: Kolneńska, Białostocka, Wysokomazowiecka, Drohiczyńska, Wzgórza Sokólskie, Międzyrzecze Łomżyńskie, Równina Bielska), urozmaicone wcinającymi się w nie kotlinami i dolinami rzek, na zachodzie leży skraj sandrowej Równiny Kurpiowskiej. Na powierzchni przeważają piaski, żwiry, gliny morenowe, a w dolinach i kotlinach rzek iły, piaski i torfy rzeczne.

Klimat w porównaniu z innymi regionami Polski jest bardziej surowy, a Suwałki, są nazywane "polskim biegunem zimna". Jest on pod silnym wpływem mas powietrza kontynentalnego; średnia roczna temperatura powietrza poniżej 7°C, w części północno-wschodniej poniżej 6,5°C. Jest to jeden z chłodniejszych obszarów w kraju (zimy najchłodniejsze w Polsce, poza górami, o temp. poniżej 5,5°C); amplitudy temperatur powyżej 23°C, większe niż przeciętne w kraju. Opady wynoszą średnio 550 mm na południu województwa, do 700 na północy. Z warunków klimatycznych wynika długi okres zalegania pokrywy śnieżnej (ponad 3 miesiące) oraz skrócony okres wegetacyjny roślin 190-205 dni.

Województwo podlaskie należy do najczystszych ekologicznie regionów Polski - najniższa emisja (poza województwem warmińsko-mazurskim) zanieczyszczeń pyłowych (5,4 tys. ton) i gazowych (23 tys. ton).

Bardzo niska gęstość zaludnienia 61 os./km², największe zaludnienie (poza miastami) w zachodniej i środkowej części województwa podlaskiego; w Białymstoku i okolicach mieszka 1/3 ludności; niższy od średniej krajowej stopień urbanizacji 57,8%; wyższy przyrost naturalny 1,2, ujemne saldo migracji (0,6);

Podlaskie jest województwem najbardziej zróżnicowanym w Polsce pod względem etnicznym i kulturowym. Od stuleci sąsiadują tu różne narodowości i wyznania. Poza ludnością polską mieszkają tu:

Występuje tu najliczniejsze w Polsce skupisko ludności prawosławnej (ok. 300 tys.), w Grabarce znajduje się ośrodek pielgrzymek prawosławnych (dane z 1999 roku).

Województwo podlaskie jest regionem o ogromnym, nie w pełni wykorzystanym, potencjale turystycznym (niska ilość miejsc noclegowych, brak infrastruktury). Małe miasteczka, ciekawe budowle, miejsca kultu religijnego oraz wspaniała przyroda tworzą klimat i niepowtarzalny urok województwa.

Ochrona przyrody [edytuj]

Ochroną prawną objęto blisko 40% powierzchni województwa. Szczególnym uznaniem cieszą się 4 podlaskie parki narodowe - najstarszy w Polsce Białowieski Park Narodowy, a także o największej powierzchni czyli Biebrzański Park Narodowy. Dwa pozostałe parki narodowe to wigierski i narwiański.
Ochrona przyrody i środowiska naturalnego w województwie podlaskim obejmuje także 3 parki krajobrazowe, 85 rezerwatów przyrody oraz 2051 pomników przyrody.

Parki narodowe:

  1. Białowieski Park Narodowy

  2. Biebrzański Park Narodowy

  3. Narwiański Park Narodowy

  4. Wigierski Park Narodowy

Parki krajobrazowe:

  1. Suwalski Park Krajobrazowy

  2. Park Krajobrazowy Puszczy Knyszyńskiej

  3. Łomżyński Park Krajobrazowy Doliny Narwi

87 rezerwatów przyrody oraz liczne obszary chronionego krajobrazu.

Transport [edytuj]

Drogowy [edytuj]

Drogi ekspresowe:

Drogi krajowe:

Drogi wojewódzkie:

Zabytki [edytuj]

Katedra św. Michała Archanioła w Łomży

Monaster Zwiastowania Najświętszej Marii Panny w Supraślu

Synagoga w Orli

Barokowy Pałac Branickich

Konkatedra św. Aleksandra w Suwałkach

Ważniejsze zabytki województwa (do uzupełnienia).

Średniowiecze

Renesans

Barok

Klasycyzm

Wiek XIX

Wiek XX

Nauka i oświata [edytuj]

Państwowe uczelnie wyższe [edytuj]

Niepubliczne uczelnie wyższe [edytuj]

Seminaria duchowne [edytuj]

Historia [edytuj]

Województwo podlaskie, jakkolwiek w niewielkim stopniu pokrywało się z aktualnym obszarem, istniało pod tą nazwą także w latach 1513-1795 (Województwo podlaskie (I Rzeczpospolita)) i 1816-1837. Poniżej jednostki administracyjne istniejące dawniej na obszarze aktualnego województwa podlaskiego.

Wiek XX [edytuj]

Polska Rzeczpospolita Ludowa / III Rzeczpospolita

II wojna światowa

II Rzeczpospolita

I wojna światowa

Wiek XIX [edytuj]

Imperium rosyjskiego

Królestwo Polskie (kongresowe)

Królestwo Prus

Wiek XII - Wiek XV [edytuj]

Wielkiego Księstwa Litewskiego

Królestwa Polskiego

Księstwo Halicko-Wołyńskie

Wiek X [edytuj]

Przypisy

  1. 1,0 1,1 Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2008 r.. Informacje i opracowania statystyczne (2008). Ireneusz Budzyński - kierujący. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny. ISSN 1505-5507 . [dostęp 2008-08-13]. 

  2. Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym.. Informacje i opracowania statystyczne (2008). Lucyna Nowak - kierujący. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny. ISSN 1734-6118 . [dostęp 2008-10-29]. 

  3.  : GUS, Rocznik demograficzny 2008, s. 545.

Linki zewnętrzne [edytuj]

Herb województwa podlaskiego

Z Wikipedii

Brak wersji przejrzanej

Skocz do: nawigacji, szukaj

Obecny herb województwa podlaskiego

Tarcza herbowa województwa podlaskiego jest podzielona w pas na dwie części. U góry herbu przedstawione jest godło Polski - Orzeł Biały, a na dole - herb Litwy, czyli Pogoń, co ma symbolizować, że Podlasie należało do Polski i Litwy.

Herb został ustanowiony uchwałą Nr XXXIII/251/01 Sejmiku Województwa Podlaskiego z dnia 19 lutego 2001 roku.

"Herb Województwa Podlaskiego przedstawia na tarczy czerwonej dwudzielnej w pas w polu górnym Orła srebrnego z dziobem złotym, takimiż łapami oraz złotą koroną na głowie, w polu dolnym rycerza na koniu białym, w zbroi srebrnej i w takimż szyszaku, z mieczem srebrnym o złotej rękojeści wzniesionym w prawej ręce, na lewym ramieniu trzymającego tarczę błękitną z podwójnym krzyżem złotym na błękitnym polu. Ostroga rycerza i uprząż końską złote, siodło i czaprak koński błękitne."

Herb województwa w I Rzeczypospolitej

I Rzeczpospolita [edytuj]

W latach 1513-1795 herbem województwa podlaskiego były połączone na tarczy dwudzielnej w słup 2 herby: polski i litewski - orzeł bez korony w polu czerwonym i Pogoń litewska.

Flaga województwa podlaskiego została przyjęta uchwałą Nr LIV/448/02 sejmiku województwa podlaskiego z dnia 30 sierpnia 2002 r. Płat flagi województwa podlaskiego ma kształt prostokąta o proporcjach 5:8 (stosunek szerokości do długości), składa się z czterech pasów poziomych, równej szerokościw następujących barwach, kolejno od góry: biały, czerwony, żółty, i błękitny. Pas górny biały odnosi się do godeł herbu Orła i Pogoni; czerwony do barwy tarczy herbowej; pas żółty do złotej korony, dzioba i łap Orła, krzyża na tarczy rycerza, rękojeści miecza, ostrogi rycerza, i uprzęży końskiej; dolny błękitny do tarczy jeźdźca, siodła i czapraka końskiego.



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Województwo opolskie, Dokumenty Textowe, Nauka
Województwo pomorskie, Dokumenty Textowe, Nauka
Park Narodowy Bory Tucholskie, Dokumenty Textowe, Nauka
Rzeki wg kontynentów, Dokumenty Textowe, Nauka
Największe jeziora wg kontynentów, Dokumenty Textowe, Nauka
Układ Słoneczny, Dokumenty Textowe, Nauka
Poczet Królów Polskich, Dokumenty Textowe, Nauka
Alfabet Morse'a, Dokumenty Textowe, Nauka
Karkonoski Park Narodowy, Dokumenty Textowe, Nauka
Parki krajobrazowe w Polsce, Dokumenty Textowe, Nauka
Skala Beauforta, Dokumenty Textowe, Nauka
Park Narodowy Ujście Warty, Dokumenty Textowe, Nauka
Kampinoski Park Narodowy, Dokumenty Textowe, Nauka
NagrodaNobla w dziedzinie ekonomii, Dokumenty Textowe, Nauka
Drawieński Park Narodowy, Dokumenty Textowe, Nauka
uklad okresowy pierwiastkow, Dokumenty Textowe, Nauka
Najwyższe szczyty świata, Dokumenty Textowe, Nauka
Mini-słowniczek śląsko-polski, Dokumenty Textowe, Nauka

więcej podobnych podstron