3134


Opracowane pytania z finansów

stan prawny luty 2013

praca zbiorowa pod redakcją kancelarii MMS

opracowywali:

Marcin, Łukasz, Klaudia, Patrycja, Robert, TLM, Staszek, Paulina, Grzegorz, Robert, Agnieszka, Kinga, Bartek, Jerry, Wojtek, Ewa

koordynatorzy akcji „3 z finansów bez konwenansów” :

Łukasz i Staszek

program współfinansowany z funduszu spójności UE

*prawem właściwym dla niniejszego opracowania jest statut personalny prof. M. Z

___________________________________________________________________________________________

PODATEK AKCYZOWY:

- pośredni,

- ze względu na przedmiot : konsumpcyjny,

- obrotowy,

- cenotwórczy,

- jednofazowy,

- selektywny,

- rzeczowy

- obligatoryjny

- państwowy

- bierny - osoba fizyczna, prawna, jedn. org. niemająca osobowości prawnej, która dokonuje czynności podlegających opodatkowaniu akcyzą, albo wobec której zaistniał stan faktyczny podlegający opodatkowaniu; jest nim również podmiot nie będący importerem, jeżeli ciąży na nim obowiązek uiszczenia cła

- czynny - naczelnik urzędu celnego i dyrektor izby celnej

- produkcja wyrobów akcyzowych

- wprowadzanie wyrobów akcyzowych do składu podatkowego

- import wyrobów akcyzowych , z wyłączeniem wskazanym w ustawie

- nabycie wewnątrzwspólnotowe wyrobów akcyzowych, z wyłączeniem dokonywanego do składu podatkowego

- wyprowadzanie ze składu podatkowego, poza procedurą zawieszenia, wyrobów akcyzowych niebędących własnością podmiotu prowadzącego ten skład

- wysłanie z zastosowaniem procedury zawieszenia poboru akcyzy importowanych wyrobów akcyzowych z miejsca importu przez wysyłającego niebędącego importerem

- użycie wyrobów akcyzowych objętych zwolnieniem od akcyzy ze względu na ich przeznaczenie albo określoną stawką akcyzy związaną z ich przeznaczeniem, jeżeli ich użycie:

a) było niezgodne z przeznaczeniem uprawniającym do zwolnienia od akcyzy albo zastosowania tej stawki akcyzy lub

b) nastąpiło bez zachowania warunków uprawniających do zwolnienia od akcyzy albo zastosowania tej stawki akcyzy;

- dostarczenie wyrobów akcyzowych objętych zwolnieniem od akcyzy ze względu na ich przeznaczenie, jeżeli odbyło się ono bez zachowania warunków uprawniających do zastosowania zwolnienia od akcyzy;

- sprzedaż wyrobów akcyzowych znajdujących się poza procedurą zawieszenia poboru akcyzy, objętych określoną stawką akcyzy związaną z ich przeznaczeniem, jeżeli ich sprzedaż odbyła się bez zachowania warunków uprawniających do zastosowania tej stawki akcyzy;

- nabycie lub posiadanie wyrobów akcyzowych znajdujących się poza procedurą zawieszenia poboru akcyzy, jeżeli od tych wyrobów nie została zapłacona akcyza w należnej wysokości a w wyniku kontroli podatkowej, postępowania kontrolnego albo postępowania podatkowego nie ustalono, że podatek został zapłacony.

- przedmiotem opodatkowania akcyzą są również ubytki wyrobów akcyzowych lub całkowite zniszczenie wyrobów akcyzowych

- przedmiotem akcyzy są również wskazane w ustawie czynności dotyczące energii elektrycznej, np. nabycie wewnątrzwspólnotowe energii przez nabywcę końcowego

- czynności prawne , np. sprzedaż wyrobów akcyzowych

- czynności faktyczne, np. produkcja wyrobów akcyzowych

- zdarzenia sensu stricto, np. wystąpienie ubytków wyrobów akcyzowych

- towary luksusowe - samochody osobowe, perfumy

- towary zagrażające zdrowiu - wyroby tytoniowe

- towary mogące wywoływać patologie społeczne - alkoholowe

- towary zagrażające środowisku naturalnemu - paliwa

- podstawą opodatkowanie energii elektrycznej jest jej ilość, wyrażona w MWh

- podstawą opodatkowania wyrobów energetycznych jest ich ilość, wyrażona w zależności od rodzaju wyrobów

- podstawą opodatkowania alkoholu etylowego jest liczba hektolitrów alkoholu 100 % vol. temp. 20 ° C zawartego w gotowym wyrobie

- w przypadku wina i napoi fermentowanych to liczba hektolitrów gotowego wyrobu

- w przypadku samochodu osobowego to m.in. wartość celna samochodu osobowego powiększona o należne cło

- kwocie na jednostkę wyrobu

- procencie podstawy opodatkowania

- procencie maksymalnej ceny detalicznej

- kwocie na jednostkę wyrobu i w procencie maksymalnej ceny detalicznej

zwolnienia od akcyzy mogą być :

- całkowite lub częściowe

- realizowane przez zwrot zapłaconej kwoty akcyzy

- wprowadzane ze względu na przeznaczenie, ilość lub sposób produkcji

Przykłady :

- zwalnia się od akcyzy energię elektryczną wytwarzaną z odnawialnych źródeł energii

- zwalnia się od akcyzy import wyrobów tytoniowych lub napojów alkoholowych, przywożonych w bagażu osobistym podróżnego, który ukończył 17 lat w ramach norm wskazanych w ustawie

- także wyroby tytoniowe lub napoje alkoholowe umieszczone w przesyłce wysłanej przez osobę fizyczną i przeznaczonej dla osoby fizycznej gdy spełnią określone ustawą warunki, m.in. są przeznaczone do użytku osobistego, przesyłka ma charakter okazjonalny

Ustawa nie posługuje się pojęciem ulgi .

za miesięczne okresy rozliczeniowe, w terminie do 25 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstał obowiązek podatkowy, chyba że przepisy szczególne stanowią inaczej

def ustawowa - procedura stosowana podczas produkcji, magazynowania, przeładowywania i przemieszczania wyrobów akcyzowych, w trakcie której, gdy są spełnione warunki określone w ustawie lub aktach wykonawczych, z obowiązku podatkowego nie powstaje zobowiązanie podatkowe, nie ma zastosowania do wyrobów akcyzowych oznaczonych znakami akcyzy przemieszczanych :

- w ramach dostawy wewnątrzwspólnotowej

- w celu dokonania eksportu

- między składami podatkowymi na terytorium kraju, z wyjątkiem składów tego samego podmiotu

W przypadku jej zastosowania zobowiązanie podatkowe powstaje z dniem zakończenia tej procedury , chyba że przepisy ustawy stanowią inaczej .

Jej przeciwieństwem jest procedura przemieszczania wyrobów akcyzowych z zapłaconą akcyzą.

Skład podatkowy - miejsce, w którym określone wyroby akcyzowe są produkowane, magazynowane, przeładowywane lub do którego wyroby są te wprowadzane, lub z którego są wyprowadzane - z zastosowanie procedury zawieszenia poboru akcyzy ; zezwolenie a jego prowadzenie wydaje właściwy naczelnik urzędu celnego na pisemny wniosek podmiotu, który spełnia określone przepisami warunki, m.in. jest podatnikiem VAT, złoży zabezpieczenie akcyzowe, posiada tytuł prawny do korzystania z miejsca, w którym ma być prowadzony skład

- prowadzące skład podatkowy - ale są wyłączenia w art. 64

- zarejestrowany odbiorca

- zarejestrowany wysyłający

- podatnik o którym mowa w art. 13 ust. 3

- podatnik, o którym mowa w art. 78 ust. 1

- podmiot pośredniczący

- przedstawiciel podatkowy

Może być złożone na czas oznaczony lub nieoznaczony . Może zostać złożone w formie :

- depozytu w gotówce

- gwarancji bankowej lub ubezpieczeniowej

- czeku potwierdzonego przez osobę prawną z siedzibą w UE lub EFTA

- weksla własnego

- innego dokumentu mającego wartość płatnicza

Nie może być zwrócone, dopóki zobowiązanie podatkowe nie wygaśnie lub nie będzie mogło już powstać .

PODATEK OD CZYNNOŚCI CYWILNOPRAWNYCH

- bezpośredni

- samorządowy

-obrotowy

- zwyczajny

- obligatoryjny

- bezpośredni

- rzeczowy

- bierny - obejmuje on wszystkie podmioty dokonujące podlegających opodatkowaniu czynności cywilnoprawnych - osób fizycznych, osób prawnych, jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej. Obowiązek uiszczenia daniny ciąży solidarnie na stronach czynności cywilnoprawnej, jeżeli jedna ze stron jest zwolniona od podatku, obowiązek zapłaty spoczywa solidarnie wyłącznie na pozostałych stronach tej czynności. W przypadku podwyższenia kapitału zakładowego lub akcyjnego spółki obowiązek spoczywa na spółce.

- czynny - właściwy naczelnik urzędu skarbowego

1) następujące czynności cywilnoprawne:

a) umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,

b) umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,

c) (uchylona),

d) umowy darowizny - w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego

długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,

e) umowy dożywocia,

f) umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności - w części

dotyczącej spłat lub dopłat,

g) (uchylona),

h) ustanowienie hipoteki,

i) ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej

służebności,

j) umowy depozytu nieprawidłowego,

k) umowy spółki;

2) zmiany umów wymienionych w pkt 1, jeżeli powodują one podwyższenie

podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych, z zastrzeżeniem

ust. 3 pkt 4;

3) orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują

one takie same skutki prawne, jak czynności cywilnoprawne wymienione w

pkt 1 lub 2.

Czynności cywilnoprawne podlegają podatkowi, jeżeli ich przedmiotem są :

- rzeczy znajdujące się na terytorium RP lub prawa majątkowe wykonywane na terytorium RP

- rzeczy znajdujące się za granicą lub prawa majątkowe wykonywane za granicą, gdy nabywca ma miejsce zamieszkania lub siedzibę w RP kub czynność została dokonana w RP

1) czynności cywilnoprawne w sprawach:

a) alimentacyjnych, opieki, kurateli i przysposobienia,

b) ubezpieczenia społecznego, ubezpieczenia zdrowotnego, opieki społecznej, ulg określonych w przepisach szczególnych dla żołnierzy niezawodowych i osób odbywających służbę zastępczą oraz ich rodzin, a także uprawnień dla osób niepełnosprawnych i osób objętych przepisami o szczególnych uprawnieniach dla kombatantów,

c) wyboru Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, wyborów do Sejmu, Senatu i organów samorządu terytorialnego oraz referendum,

d) powszechnego obowiązku obrony,

e) zatrudnienia, świadczeń socjalnych i wynagrodzeń za pracę,

f) nauki, szkolnictwa i oświaty pozaszkolnej oraz zdrowia,

g) podlegających przepisom o gospodarce nieruchomościami lub przepisom o autostradach płatnych,

h) podlegających przepisom o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg krajowych,

j) podlegających przepisom o szczególnych zasadach odbudowy, remontów i rozbiórek obiektów budowlanych zniszczonych lub uszkodzonych w wyniku działania żywiołu;

2) umowy sprzedaży nieruchomości lub prawa użytkowania wieczystego zawieranej w związku z realizacją roszczeń wynikających z ograniczenia sposobu korzystania z nieruchomości na podstawie przepisów o ochronie środowiska;

2a) umowy sprzedaży lokali mieszkalnych, których stroną jest Wojskowa Agencja Mieszkaniowa;

3) umowy sprzedaży rzeczy w postępowaniu egzekucyjnym lub upadłościowym;

4) czynności cywilnoprawne, inne niż umowa spółki i jej zmiany, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest:

a) opodatkowana podatkiem od towarów i usług,

b) zwolniona z podatku od towarów i usług, z wyjątkiem:

- umów sprzedaży i zamiany, których przedmiotem jest nieruchomość lub jej część, albo prawo użytkowania wieczystego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub prawo do miejsca postojowego w garażu wielostanowiskowym lub udział w tych prawach,

- umowy sprzedaży udziałów i akcji w spółkach handlowych;

5) umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy, które w rozumieniu przepisów prawa celnego stanowią towary:

a) wprowadzone do wolnego obszaru celnego lub składu wolnocłowego,

b) objęte procedurą składu celnego;

6) umowy spółki i ich zmiany związane z:

a) łączeniem spółek kapitałowych,

b) przekształceniem spółki kapitałowej w inną spółkę kapitałową,

c) wniesieniem do spółki kapitałowej, w zamian za jej udziały lub akcje:

- przedsiębiorstwa spółki kapitałowej lub jego zorganizowanej części,

- udziałów lub akcji innej spółki kapitałowej dających w niej większość głosów albo kolejnych udziałów lub akcji, w przypadku gdy spółka, do której są wnoszone te udziały lub akcje, posiada już większość głosów

- przy umowie sprzedaży - na kupującym,

- przy umowie zamiany - na stronach czynności

- przy umowie darowizny - na obdarowanym

- przy umowie dożywocia - na nabywcy nieruchomości

- przy umowie pożyczki - na biorącym pożyczkę

- przy ustanowieniu hipoteki - na składającym oświadczenie woli o ustanowieniu

- przy ustanowieniu hipoteki - kwota zabezpieczonej wierzytelności

- przy umowie pożyczki - kwota pożyczki

- przy umowie sprzedaży - wartość rynkowa rzeczy lub prawa majątkowego

- od umowy sprzedaży nieruchomości, rzeczy ruchomych, spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego - 2%

- od ustanowienia hipoteki na zabezpieczenie wierzytelności o wysokości nieustalonej - 19zł

- od umowy spółki - 0,5 %

do zwolnień podmiotowych należą te dla :

- państw obcych, ich przedstawicielstw dyplomatycznych i konsularnych - pod warunkiem wzajemności

- jst

- SP

- Agencja Rezerw Materiałowych

Do zwolnień przedmiotowych należą :

- sprzedaż walut obcych

- sprzedaż bonów i obligacji skarbowych

- sprzedaż rzeczy ruchomych, jeżeli podstawa opodatkowania nie przekracza 1 000 zł

PODATEK VAT

- państwowy - dochód budżetu SP

- powszechny

- zwyczajny , konsumpcyjny

- pośredni

- cenotwórczy

- obligatoryjny

- wielofazowy

- obrotowy

- bierny : osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą bez względu na cel lub rezultat takiej działalności, a także inne wymienione szczegółowo w ustawie podmioty

Płatnicy - organy egzekucyjne i komornicy sądowi od dostawy, dokonywanej w trybie egzekucji, towarów będących własnością dłużnika

- czynny : naczelnik urzędu skarbowego

1) odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju - przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel oraz każde świadczenie, które nie stanowi dostawy towarów

2) eksport towarów;

3) import towarów;

4) wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;

5) wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów

Te czynności podlegają opodatkowaniu niezależnie od tego, czy zostały wykonane z zachowaniem warunków oraz form określonych przepisami prawa. Ten katalog ma charakter zamknięty .

Podstawę zmniejsza się o kwoty udokumentowanych, prawnie dopuszczalnych i obowiązkowych rabatów i o wartość zwróconych towarów, kwot nienależnych oraz zwróconych kwot dotacji, subwencji i innych dopłat. Podstawą w imporcie towarów jest wartość celna powiększona o należne cło

  1. Zwolnienie podmiotowe:

  1. Zwolnienia przedmiotowe np.:

- suma kwot podatku określonych w fakturach otrzymanych przez podatnika :

> z tytułu nabycia towarów i usług

> potwierdzających dokonanie przedpłaty

> od komitenta z tytułu dostawy towarów będącej przedmiotem umowy komisu

- suma kwot podatku wynikająca z dokumentu celnego i deklaracji importowej

- zryczałtowany zwrot podatku

Prawo do obniżenia kwoty podatku należnego co do zasady powstaje w rozliczeniu za okres, w którym podatnik otrzymał fakturę albo dokument celny . W przypadku gdy kwota podatku naliczonego jest w okresie rozliczeniowym wyższa od kwoty podatku należnego, podatnik ma prawo do obniżenia o tę różnicę kwoty podatku należnego za następne okresy lub do zwrotu różnicy na rachunek bankowy. Istnieją wyłączenia od możliwości obniżenia lub zwrotu m.in. : usługi noclegowe i gastronomiczne ( z wyjątkami wskazanymi w ustawie)

PODATEK PIT

- państwowy - ale w niepełnym zakresie

- zwyczajny

- obligatoryjny

- powszechny

- bezpośredni

- osobisty

1) przychodów z działalności rolniczej, z wyjątkiem przychodów z działów specjalnych produkcji rolnej;

2) przychodów z gospodarki leśnej w rozumieniu ustawy o lasach oraz ustawy o przeznaczeniu gruntów rolnych do zalesienia;

3) przychodów podlegających przepisom o podatku od spadków i darowizn;

4) przychodów wynikających z czynności, które nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy

- czynny - Naczelnik Urzędu Skarbowego i Dyrektor Izby Skarbowej

- bierny - podatnik - osoby fizyczne osiągające dochody podlegające opodatkowaniu

- małżonkowie, którzy podlegają nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu, przez cały rok podatkowy pozostają w związku małżeńskim ( odstępstwo na rzecz wdów), gdy istnieje między nimi ustrój majątkowej wspólności małżeńskiej i złożyli oni zgodne oświadczenie, że chcą się wspólnie rozliczyć

- samotnie wychowujący dziecko wraz z dzieckiem - dla panny, kawalera, wdowca, rozwodnika, gdy małżeństwo trwa ale drugi małżonek został pozbawiony władzy rodzicielskiej, lub odbywa karę pozbawienia wolności lub gdy orzeczono separację ; a dziecko musi być małoletnie, lub do 25 lat, ale się uczy i nie osiąga dochodów podlegających opodatkowaniu oraz dzieci bez względu na wiek ( renta lub zasiłek pielęgnacyjny)

Przesłankami negatywnymi tej kumulacji są :

- gdy ktokolwiek prowadzi pozarolniczą działalność gospodarczą i odprowadza podatek liniowy

- gdy korzysta się z uproszczonych form wymiaru opodatkowania - ryczałtowego lub karty podatkowej

gdy przychód jest niższy od kosztów jego uzyskania to wtedy jest strata podatkowa, można ją odliczyć od podatku w ciągu 5 lat , ale tylko z źródeł, z których wcześniej uzyskano stratę, nie można odliczyć więcej niż połowę

Źródła przychodu wyliczono przykładowo w art. 10 ustawy, są to m.in. :

1) stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta;

2) działalność wykonywana osobiście;

3) pozarolnicza działalność gospodarcza;

4) działy specjalne produkcji rolnej;

5) najem, podnajem, dzierżawa, poddzierżawa oraz inne umowy o podobnym charakterze, w tym również dzierżawa, poddzierżawa działów specjalnych produkcji rolnej oraz gospodarstwa rolnego lub jego składników na cele nierolnicze albo na prowadzenie działów specjalnych produkcji rolnej, z wyjątkiem składników majątku związanych z działalnością gospodarczą;

Przychodami są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym

pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Koszty uzyskania przychodu - to koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodu i w celu zachowania źródeł przychodu . W art. 23 ustawy zostały wymienione sytuacje, kiedy nie uznaje się czegoś za kosztu uzyskania przychodu

Stawki w omawianym podatku mogą także mieć charakter proporcjonalny ( tzn. liniowy) . Wtedy wzrost podstawy opodatkowania nie wpłynie na wysokość tej stawki, np. przy dochodach z pozarolniczej działalności gospodarczej czy od dochodów uzyskanych w drodze odpłatnego zbycia papierów wartościowych

zwolnienia:

- podmiotowe - immunitet podatkowy, zwolnienie dochodu uzyskanego ze źródeł przychodów położonych za granicą przez członków przedstawicielstw dyplomatycznych i urzędów konsularnych

- przedmiotowe - określone szczegółowo w ustawie , katalog zamknięty, ustawodawca kierował się różnymi kryteriami, wśród których na pierwszy plan wysuwają się :

> względy socjalne i społeczne - np. renty dla inwalidów wojennych, odprawy pośmiertne i zasiłki pogrzebowe, dodatki do rent rodzinnych dla sierot zupełnych

> charakter odszkodowawczy dochodu - np. odszkodowania

> incydentalność - wygrane w kasynach gry, wideoloteriach konkursach

Lista zwolnień obejmuje także wiele innych dochodów, związanych m.in. z dietami służbowymi, stypendiami. Katalog tych zwolnień podlega regularnym zmianom.

Ulgi:

Ulgi można podzielić na:

- uwzględniające poniesione przez podatnika koszty związane z uzyskaniem przychodu (np. ulgi z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne);

- stanowiące zwrot kosztów związanych z egzystencją podatnika (np. ulgi z tytułu rehabilitacji podatnika będącego osobą niepełnosprawną i ulgi związane z zaspokajaniem potrzeb mieszkaniowych);

- ulgi o charakterze rodzinnym, takie np. jak związane z rehabilitacją niepełnosprawnych członków rodziny;

- ulgi o charakterze stymulacyjnym (np. darowizny na cele społecznie użyteczne);

- ulgi mające charakter zabiegu technicznego (np. zwrot nienależnie pobranych rent, przez co zapobiega się opodatkowaniu nieistniejącego dochodu).

PODATEK CIT

- państwowy, ale z zastrzeżeniem udziału we wpływach dla jst

- dochodowy

- bezpośredni

- zwyczajny

- obligatoryjny

- powszechny

1) przychodów z działalności rolniczej, z wyjątkiem dochodów z działów specjalnych produkcji rolnej,

2) przychodów z gospodarki leśnej w rozumieniu ustawy o lasach;

3) przychodów wynikających z czynności, które nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy;

4) przychodów (dochodów) armatora opodatkowanych na zasadach wynikających z ustawy o podatku tonażowym

- bierny : osoby prawe i spółki kapitałowe w organizacji , jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, z wyjątkiem spółek niemających osobowości prawnej, także podatkowe grupy kapitałowe ( grupy co najmniej dwóch spółek prawa handlowego mających osobowość prawną, które pozostają w związkach kapitałowych, musi spełnić określone ustawą wymagania m.in. dotyczące rodzaju spółek należących do grupy, kapitału zakładowego każdej z tych spółek, istnienia umowy o utworzeniu grupy, braku korzystania ze zwolnień od CIT na podstawie odrębnych ustaw)

- czynny : Naczelnik Urzędu Skarbowego

1) przychodów ze źródeł przychodów położonych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub za granicą, jeżeli dochody z tych źródeł nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym albo są wolne od podatku;

2) strat przedsiębiorców przekształcanych, łączonych, przejmowanych lub dzielonych - w razie przekształcenia formy prawnej, łączenia lub podziału przedsiębiorców, z wyjątkiem przekształcenia spółki kapitałowej w inną spółkę kapitałową;

3) strat przedsiębiorstw państwowych przejmowanych lub nabywanych na podstawie przepisów o komercjalizacji i prywatyzacji;

4) strat instytucji kredytowej związanych z działalnością oddziału tej instytucji, którego składniki majątkowe zostały wniesione do spółki tytułem wkładu niepieniężnego na utworzenie banku

Katalog przychodów określa ustawa , są to m.in. :

- otrzymane pieniądze, wartości pieniężne

- wartość umorzonych lub przedawnionych zobowiązań i środków na rachunkach bankowych w bankach

Według ustawy kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zabezpieczenia źródeł przychodów, z wyłączeniami wskazanymi w ustawie, m.in. :

- wierzytelności odpisanych jako nieściągalne

- darowizn i wszelkiego rodzaju ofiar

- podatku dochodowego

- kosztów egzekucyjnych związanych z niewykonaniem zobowiązań

  1. darowizn przekazanych na cele określone w ustawie o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, organizacjom, o którym mowa w tej ustawie, lub równoważnym organizacjom, łącznie do wysokości 10 % dochodu

  2. w bankach - 20% kwoty kredytów (pożyczek) umorzonych w związku z realizacją programu restrukturyzacji na podstawie odrębnych ustaw, zakwalifikowanych do straconych kredytów (pożyczek) i zaliczonych do kosztów uzyskania przychodów;

  3. darowizn na cele kultu religijnego - łącznie do wysokości nieprzekraczającej 10% dochodu

Od podstawy opodatkowania odlicza się wydatki poniesione przez podatnika na nabycie nowych technologii.

zwolnienia :

- podmiotowe - określone szczegółowo w ustawie, zwalnia się od podatku m.in. :

1) Skarb Państwa;

2) Narodowy Bank Polski;

3) jednostki budżetowe;

4) państwowe fundusze celowe,

4a) Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej;

4b) wojewódzkie fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej;

- przedmiotowe : w ustawie znajduje się szeroki katalog zwolnień przedmiotowych, najważniejsze to te dotyczące specjalnych stref ekonomicznych , poza tym to m.in. :

1) dochody z tytułu sprzedaży całości lub części nieruchomości wchodzącej w skład gospodarstwa rolnego;

2) dochody osiągane poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez podatników określonych w art. 3 ust. 1, jeżeli umowa międzynarodowa, której Rzeczpospolita Polska jest stroną, tak stanowi;

3) dochody podatników, których celem statutowym jest działalność naukowa, naukowo-techniczna, oświatowa, w tym również polegająca na kształceniu studentów, kulturalna, w zakresie kultury fizycznej i sportu, ochrony środowiska, wspierania inicjatyw społecznych na rzecz budowy dróg i sieci telekomunikacyjnej na wsi oraz zaopatrzenia wsi w wodę, dobroczynności, ochrony zdrowia i pomocy społecznej, rehabilitacji zawodowej i społecznej inwalidów oraz kultu religijnego - w części przeznaczonej na te cele;

4) dochody kościelnych osób prawnych:

a) z niegospodarczej działalności statutowej; w tym zakresie kościelne osoby prawne nie mają obowiązku prowadzenia dokumentacji wymaganej przez przepisy Ordynacji podatkowej,

b) z pozostałej działalności - w części przeznaczonej na cele: kultu religijnego, oświatowo-wychowawcze, naukowe, kulturalne, charytatywno-opiekuńcze oraz na konserwację zabytków, prowadzenie punktów katechetycznych, inwestycje sakralne w zakresie: budowy, rozbudowy i od-budowy kościołów oraz kaplic, adaptację innych budynków na cele sakralne, a także innych inwestycji przeznaczonych na punkty katechetyczne i zakłady charytatywno-opiekuńcze;

5) dochody NFZ w części przeznaczonej na cele statutowe

Ulgi : to na przykład ta na nowe technologie

Podatnicy, z wyjątkiem zwolnionych od są obowiązani składać urzędom skarbowym zeznanie, według ustalonego wzoru, o wysokości dochodu (straty) osiągniętego w roku podatkowym - do końca trzeciego miesiąca roku następnego i w tym terminie wpłacić podatek należny albo różnicę między podatkiem należnym od dochodu wykazanego w zeznaniu a sumą należnych zaliczek za okres od początku roku.

Podatnicy posiadający zakłady (oddziały) położone na obszarze jednostki samo-rządu terytorialnego innej niż właściwa dla ich siedziby są obowiązani składać do urzędu skarbowego w terminie wpłat zaliczek miesięcznych lub kwartalnych oraz załączać do zeznania o wysokości dochodu (straty) informacje, sporządzone zgodnie z odrębnymi przepisami, w celu ustalenia dochodów z tytułu udziału jednostek samorządu terytorialnego we wpływach z podatku dochodowego od osób prawnych.

PODATEK LEŚNY

- zwyczajny

- obligatoryjny

- rzeczowy

- samorządowy

- bezpośredni

- czynny - gmina reprezentowana przez wójta, a w II instancji RIO

- bierny : osoby fizyczne, osoby prawne, jednostki organizacyjne, w tym spółki, nieposiadające osobowości prawnej, będące :

> właścicielami lub posiadaczami samoistnymi lasów

> użytkownikami wieczystymi lasów

> posiadaczami lasów stanowiących własność SP lub jst

> jednostki organizacyjne Agencji Własności Nieruchomości Skarbu Państwa i Lasów Państwowych

Lasem w rozumieniu ustawy są grunty leśne sklasyfikowane w ewidencji gruntów i budynków jako lasy

Dla lasów ochronnych oraz wchodzących w skład rezerwatów przyrody i parków narodowych stawka ulega obniżeniu o 50 % .

Rada gminy może obniżyć tą kwotę .

zwolnienia przedmiotowe :

1) lasy z drzewostanem w wieku do 40 lat;

2) lasy wpisane indywidualnie do rejestru zabytków;

3) użytki ekologiczne.

zwolnienia podmiotowe :

1) uczelnie;

2) publiczne i niepubliczne jednostki organizacyjne objęte systemem oświaty oraz prowadzące je organy, w zakresie lasów zajętych na działalność oświatową;

3) instytuty naukowe i pomocnicze jednostki naukowe Polskiej Akademii Nauk;

4) prowadzących zakłady pracy chronionej lub zakłady aktywności zawodowej w zakresie lasów wymienionych w decyzji w sprawie przyznania statusu zakładu pracy chronionej lub zakładu aktywności zawodowej lub zgłoszonych wojewodzie - zajętych na prowadzenie

tego zakładu, z wyłączeniem lasów, które znajdują się w posiadaniu zależnym podmiotów niebędących prowadzącymi zakłady pracy chronionej

5) instytuty badawcze;

6) przedsiębiorców o statusie centrum badawczo-rozwojowego uzyskanym na zasadach określonych w przepisach o niektórych formach wspierania działalności innowacyjnej, w odniesieniu do przedmiotów opodatkowania zajętych na cele prowadzonych badań i prac rozwojowych

Rada Gminy w drodze uchwały może wprowadzić inne zwolnienia przedmiotowe

dla osób fizycznych - są obowiązane złożyć organowi podatkowemu informacje o lasach, a podatek leśny ustala w drodze decyzji organ podatkowy, płatne w ratach

dla osób prawnych - są one obowiązane składać organowi podatkowemu deklaracje na podatek leśny na dany rok podatkowy i wpłacać w ratach proporcjonalnych do czasu trwania obowiązku obliczony w deklaracji podatek leśny na rachunek budżetu właściwej gminy

PODATEK ROLNY

- samorządowy - zasila budżet gminy

- rzeczowy

- zwyczajny

- bezpośredni

- obligatoryjny

- czynny - gmina reprezentowana przez wójta, a w II instancji SKO

- bierny - osoby fizyczne, osoby prawne, jednostki organizacyjne, w tym spółki, nieposiadające osobowości prawnej, będące:

1) właścicielami gruntów,

2) posiadaczami samoistnymi gruntów;

3) użytkownikami wieczystymi gruntów;

4) posiadaczami gruntów, stanowiących własność Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego, jeżeli posiadanie zależne :

a) wynika z umowy zawartej z właścicielem, z Agencją Nieruchomości Rolnych

lub z innego tytułu prawnego albo

b) jest bez tytułu prawnego, z wyjątkiem gruntów wchodzących w skład Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa lub będących w zarządzie Lasów Państwowych; w tym przypadku podatnikami są odpowiednio jednostki organizacyjne Agencji Nieruchomości Rolnych i Lasów Państwowych.

def. gospodarstwa rolnego - obszar gruntów, o których mowa wyżej , o łącznej powierzchni przekraczającej 1 ha lub 1 ha przeliczeniowy, stanowiących własność lub znajdujących się w posiadaniu osoby fizycznej, osoby prawnej albo jednostki organizacyjnej, w tym spółki, nieposiadającej osobowości prawnej

1) dla gruntów gospodarstw rolnych - liczba hektarów przeliczeniowych ustalana na podstawie powierzchni, rodzajów i klas użytków rolnych wynikających z ewidencji gruntów i budynków oraz zaliczenia do okręgu podatkowego;

2) dla pozostałych gruntów - liczba hektarów wynikająca z ewidencji gruntów i budynków

Ustala się 4 okręgi podatkowe, do których zalicza się gminy oraz miasta w zależności od warunków ekonomicznych i produkcyjno-klimatycznych. Minister właściwy do spraw finansów publicznych w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw rolnictwa i ministrem właściwym do spraw rozwoju wsi oraz po zasięgnięciu opinii Krajowej Rady Izb Rolniczych, w drodze rozporządzenia, zalicza każdą gminę, miasto oraz dzielnicę miasta do jednego z czterech okręgów podatkowych .

- od 1 ha przeliczeniowego gruntów gospodarstw rolnych - równowartość pieniężną 2,5 q żyta,

- od 1 ha gruntów pozostałych - równowartość pieniężną 5 q żyta

- obliczone według średniej ceny skupu żyta za pierwsze trzy kwartały roku poprzedzającego rok podatkowy.

Rady gmin są uprawnione do obniżenia cen skupu przyjmowanych jako podstawa obliczania stawki.

zwolnienia :

podmiotowe :

  1. obowiązek podatkowy nie dotyczy SP i gmin

  2. dodatkowo od podatku zwolnione są też m.in. :

- uczelnie;

- publiczne i niepubliczne jednostki organizacyjne objęte systemem oświaty

oraz prowadzące je organy, w zakresie gruntów zajętych na działalność

oświatową;

- instytuty naukowe i pomocnicze jednostki naukowe Polskiej Akademii Nauk,

w odniesieniu do gruntów, które są niezbędne do realizacji zadań,

- instytuty badawcze

- Polski Związek Działkowców z tytułu użytkowania i użytkowania wieczystego

gruntu rodzinnych ogrodów działkowych

przedmiotowe - ich zakres może być rozszerzony przez Radę gminy w formie uchwały, to m.in. :

- grunty położone w pasie drogi granicznej;

- grunty orne, łąki i pastwiska objęte melioracją - w roku, w którym uprawy

zostały zniszczone wskutek robót drenarskich;

- użytki ekologiczne;

- grunty zajęte przez zbiorniki wody służące do zaopatrzenia ludności w wodę;

- grunty pod wałami przeciwpowodziowymi i grunty położone w międzywałach;

Ulgi - dzieli się na :

- udzielane z urzędu - ulga dla terenów górskich

- ulgi udzielane na wniosek - żołnierska, inwestycyjna , w razie wystąpienia klęski żywiołowej

- osoby fizyczne - są obowiązane złożyć do organu podatkowego informację o gruntach, podatek rolny na rok podatkowy ustala, w drodze decyzji, organ podatkowy właściwy ze względu na miejsce położenia gruntów. Podatek jest płatny w ratach proporcjonalnych do czasu trwania obowiązku podatkowego

- osoby prawne - są obowiązane składać, w terminie do dnia 15 stycznia, organowi podatkowemu właściwemu ze względu na miejsce położenia gruntów deklaracje na podatek rolny na dany rok podatkowy wpłacać w ratach proporcjonalnych do czasu trwania obowiązku podatkowego obliczony w deklaracji podatek rolny na rachunek budżetu właściwej gminy

Kiedy osoba fizyczna jest współwłaścicielem razem z osobą prawną, rozlicza się tak jak osoba prawna

PODATEK OD SPADKÓW I DAROWIZN

- bezpośredni

- nadzwyczajny

- majątkowy

- rzeczowy

- obligatoryjny

- samorządowy

- bierny : osoby fizyczne, które nabyły własność rzeczy i prawa majątkowe w sposób wskazany w ustawie

- czynny : naczelnik urzędu skarbowego

1) dziedziczenia, zapisu zwykłego, dalszego zapisu, zapisu windykacyjnego, polecenia testamentowego;

2) darowizny, polecenia darczyńcy;

3) zasiedzenia;

4) nieodpłatnego zniesienia współwłasności;

5) zachowku, jeżeli uprawniony nie uzyskał go w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny lub w drodze dziedziczenia albo w postaci zapisu;

6) nieodpłatnej: renty, użytkowania oraz służebności.

Podatkowi podlega również nabycie praw do wkładu oszczędnościowego na podstawie dyspozycji wkładem na wypadek śmierci oraz nabycie jednostek uczestnictwa na podstawie dyspozycji uczestnika funduszu inwestycyjnego otwartego albo specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego na wypadek jego śmierci.

1) nabycie w drodze spadku, zapisu windykacyjnego lub darowizny praw autorskich i praw pokrewnych, praw do projektów wynalazczych, znaków towarowych i wzorów zdobniczych oraz wierzytelności wynikających z nabycia tych praw;

2) nabycie w drodze dziedziczenia środków z pracowniczego programu emerytalnego;

3) nabycie w drodze spadku środków zgromadzonych na rachunku zmarłego członka otwartego funduszu emerytalnego;

4) nabycie w drodze spadku środków zgromadzonych na indywidualnym koncie emerytalnym oraz na indywidualnym koncie zabezpieczenia emerytalnego

Przy nabyciu w drodze zasiedzenia wyłącza się z podstawy wartość nakładów dokonanych na rzecz przez nabywcę podczas biegu zasiedzenia.

Opodatkowaniu podlega nabycie przez nabywcę, od jednej osoby, własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej :

1) 9 637 zł - jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej;

2) 7 276 zł - jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do II grupy podatkowej;

3) 4 902 zł - jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do III grupy podatkowej.

1) do grupy I - małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów;

2) do grupy II - zstępnych rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępnych i małżonków

pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków, małżonków innych zstępnych;

3) do grupy III - innych nabywców

Podatek oblicza się od nadwyżki podstawy opodatkowania ponad kwotę wolną od podatku, według skal odpowiadającym poszczególnym grupom podatkowym. Zastosowano progresję podatkową . Najniższe stawki obowiązują w I grupie podatkowej ( 3,5,7 % ), a najwyższe w III grupie podatkowej ( 12, 16, 20 %) . W podatku poza skalą progresywną przewidziano również stawki proporcjonalne ( liniowe) - 7 % przy zasiedzeniu i 20 % wobec nabycia darowizny wcześniej nieopodatkowanej.

zwolnienia :

podmiotowe - zwolnione z podatku od spadków i darowizn jest nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i ( I grupa podatkowa) jeżeli zostanie ono zgłoszone właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego

przedmiotowe - wyliczone szczegółowo w ustawie , to m.in. :

- nabycie w drodze darowizny pieniędzy lub innych rzeczy przez osobę zaliczoną do I grupy podatkowej w wysokości nieprzekraczającej 9 637 zł od jednego darczyńcy, a od wielu darczyńców łącznie nie więcej niż 19 274 zł w okresie 5 lat od daty pierwszej darowizny, jeżeli pieniądze te lub rzeczy obdarowany przeznaczy w okresie 12 miesięcy od dnia ich otrzymania na wkład budowlany lub mieszkaniowy do spółdzielni, budowę domu jednorodzinnego, nabycie lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość albo spłatę zabezpieczonego hipoteką kredytu mieszkaniowego wraz z odsetkami;

- nabycie w drodze darowizny praw do rachunku oszczędnościowo-kredytowego przez osobę pozostającą faktycznie we wspólnym pożyciu małżeńskim z posiadaczem rachunku oszczędnościowo-kredytowego w kasie mieszkaniowej, pod warunkiem przeznaczenia środków zgromadzonych na tym rachunku na cele mieszkaniowe;

- nabycie w drodze spadku:

1. przez osoby zaliczone do I i II grupy podatkowej przedmiotów wyposażenia mieszkania, pościeli, odzieży, bielizny oraz narzędzi pracy przeznaczonych do użytku w gospodarstwie domowym; jeżeli w skład wyposażenia mieszkania wchodzą meble zabytkowe, przepis lit. c niniejszego punktu stosuje się odpowiednio,

2. dzieł sztuki i rękopisów będących przedmiotem twórczości spadkodawcy oraz materiałów bibliotecznych, jeżeli spadkodawca zajmował się twórczością lub działalnością naukową, oświatową, artystyczną, literacką lub publicystyczną,

Ulgi - ustawa przewiduję ulgę preferencyjną dla nabycia własności budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego przy spełnieniu szeregu warunków wskazanych w ustawie

ZRYCZAŁTOWANY PODATEK DOCHODOWY OD NIEKTÓRYCH PRZYCHODÓW UZYSKIWANYCH PRZEZ OSOBY FIZYCZNE

- ryczałt od przychodów ewidencjonowanych

- karta podatkowa

- zryczałtowany podatek dochodowy od przychodów osób duchownych

1. Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych

- czynny : naczelnik urzędu skarbowego

- bierny: osoby fizyczne osiągające przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej, w tym również, gdy działalność ta jest prowadzona w formie spółki cywilnej osób fizycznych oraz w formie spółki jawnej osób fizycznych, także osoby fizyczne osiągające przychody z tytułu umowy najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy lub innych umów o podobnym charakterze, jeżeli umowy te nie są zawierane w ramach prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej

ulgi : ulega obniżeniu o kwotę składki na ubezpieczenie zdrowotne opłaconej przez podatnika, o której mowa ustawie o podatku dochodowym, jeżeli nie została odliczona od podatku dochodowego.

Zwolnienie : przedmiotowe dotyczące obowiązku wpłacania kwoty podatku, gdy zostaną spełnione w ustawie przesłanki, m.in. dotyczące bycia małym podatnikiem i dotyczące uzyskiwania określonej wysokości przychodów

2. Karta podatkowa

1) usługową lub wytwórczo-usługową,
2) usługową w zakresie handlu detalicznego żywnością, napojami, wyrobami tytoniowymi oraz kwiatami, z wyjątkiem napojów o zawartości alkoholu powyżej 1,5 %
3) usługową w zakresie handlu detalicznego artykułami nieżywnościowymi - z wyjątkiem handlu paliwami silnikowymi, środkami transportu samochodowego, częściami i akcesoriami do pojazdów mechanicznych, ciągnikami rolniczymi i motocyklami oraz z wyjątkiem handlu artykułami nieżywnościowymi objętego koncesjonowaniem,
4) gastronomiczną - jeżeli nie jest prowadzona sprzedaż napojów o zawartości alkoholu powyżej 1,5%
5) w zakresie usług transportowych wykonywanych przy użyciu jednego pojazdu
6) w zakresie usług rozrywkowych

Aby podatnik mógł korzystać z tej formy opodatkowania musi spełnić warunki :

1) złożą wniosek o zastosowanie opodatkowania w tej formie,
2) we wniosku, zgłoszą prowadzenie działalności wymienionej w jednej z części tabeli,
3) przy prowadzeniu działalności nie korzystają z usług osób nie zatrudnionych przez siebie na podstawie umowy o pracę oraz z usług z innych przedsiębiorstw i zakładów, chyba że chodzi o usługi specjalistyczne,
4) nie prowadzą, poza jednym z rodzajów działalności wymienionej w ustawie, innej pozarolniczej działalności gospodarczej,
5) małżonek podatnika nie prowadzi działalności w tym samym zakresie,
6) nie wytwarzają wyrobów opodatkowanych, na podstawie odrębnych przepisów, podatkiem akcyzowym,
7) pozarolnicza działalność gospodarcza zgłoszona we wniosku, nie jest prowadzona poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

1. Stawki karty podatkowej:
1) określone w części I tabeli obniża się o 20% dla podatników, którzy ukończyli do dnia 1 stycznia roku podatkowego 60 lat życia lub są osobami, w stosunku do których, na podstawie odrębnych przepisów, orzeczono co najmniej lekki stopień niepełnosprawności, jeżeli przy prowadzeniu działalności, z wyjątkiem prowadzenia parkingów, nie zatrudniają pracowników, nie licząc małżonka,
2) określone w części V tabeli obniża się o 20% dla podatników, którzy ukończyli do dnia 1 stycznia roku podatkowego 60 lat życia lub są osobami, w stosunku do których, na podstawie odrębnych przepisów, orzeczono co najmniej umiarkowany lub lekki stopień niepełnosprawności, jeżeli przy prowadzeniu działalności w zakresie usług transportowych nie zatrudniają pracowników i członków rodziny,
3) określone w części I tabeli obniża się dla podatników, którzy zatrudniają pracowników będących osobami, w stosunku do których, na podstawie odrębnych przepisów, orzeczono co najmniej lekki stopień niepełnosprawności, o 10% na każdą osobę;
2. Na wniosek podatnika naczelnik urzędu skarbowego może dodatkowo obniżyć stawkę karty podatkowej określoną w części I tabeli w przypadkach szczególnie uzasadnionych - w stosunku do podatników, o których mowa w ust. 1.
3. Na wniosek podatnika naczelnik urzędu skarbowego może obniżyć stawkę karty podatkowej określoną w części I tabeli, jeżeli rozmiar działalności podatnika, przy zatrudnieniu nie przekraczającym jednego pracownika, wskazuje na to, że określona w tabeli stawka byłaby oczywiście za wysoka.

Podatnikom, którzy przy równoczesnym zatrudnieniu na podstawie umowy o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy wykonują usługi i nie zatrudniają pracowników oraz osób, o których mowa w art. 25 ust. 6, stawki karty podatkowej określone w części I tabeli obniża się o 80%; podatnicy ci nie mogą równocześnie korzystać z obniżek przewidzianych wyżej.

Podatnik może zrzec się zastosowania opodatkowania w formie karty podatkowej w terminie 14 dni od dnia doręczenia decyzji ustalającej wysokość podatku dochodowego w formie karty podatkowej.

3. Zryczałtowany podatek dochodowy od przychodów osób duchownych

- funkcji duszpasterskiej

- liczby mieszkańców danej parafii

- wielkości gminy lub miasta, na terenie którego położona jest parafia

- bierny - osoby duchowne uznanych wyznań pełniące funkcje o charakterze duszpasterskim

- czynny- naczelnik urzędu skarbowego

Osoby duchowne opłacają ryczałt, pomniejszony o zapłaconą w kwartale składkę na ubezpieczenie zdrowotne kwartalnie, w terminach określonych w ustawie.

PODATKI I OPŁATY LOKALNE

1. Podatek od nieruchomości

- samorządowy

- majątkowy nominalny

- obligatoryjny

- bezpośredni

- zwyczajny

1) właścicielami nieruchomości lub obiektów budowlanych,

2) posiadaczami samoistnymi nieruchomości lub obiektów budowlanych;

3) użytkownikami wieczystymi gruntów;

4) posiadaczami nieruchomości lub ich części albo obiektów budowlanych lub ich części, stanowiących własność Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego, jeżeli posiadanie:

a) wynika z umowy zawartej z właścicielem, Agencją Nieruchomości Rolnych

lub z innego tytułu prawnego, z wyjątkiem posiadania przez osoby fizyczne lokali mieszkalnych niestanowiących odrębnych nieruchomości,

  1. jest bez tytułu prawnego

Obowiązek podatkowy dotyczący przedmiotów opodatkowania wchodzących w skład Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa lub będących w zarządzie Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe - ciąży odpowiednio na jednostkach organizacyjnych ANR i jednostkach organizacyjnych Lasów Państwowych, faktycznie władających nieruchomościami

lub obiektami budowlanymi.

1) grunty;

2) budynki lub ich części;

3) budowle lub ich części związane z prowadzeniem działalności gospodarczej

- użytki rolne,

- grunty zadrzewione i zakrzewione na użytkach rolnych

- lasy, z wyjątkiem zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej.

- pod warunkiem wzajemności - nieruchomości będące własnością państw obcych lub organizacji międzynarodowych albo przekazane im w użytkowanie wieczyste, przeznaczone na siedziby przedstawicielstw dyplomatycznych, urzędów konsularnych i innych misji korzystających z przywilejów i immunitetów na mocy ustaw, umów lub zwyczajów międzynarodowych;

- grunty pod wodami powierzchniowymi płynącymi i kanałami żeglownymi, z wyjątkiem jezior oraz gruntów zajętych na zbiorniki wodne retencyjne lub elektrowni wodnych;

- grunty pod morskimi wodami wewnętrznymi;

- nieruchomości lub ich części zajęte na potrzeby organów jednostek samorządu terytorialnego, w tym urzędów gmin, starostw powiatowych i urzędów marszałkowskich;

- grunty zajęte pod pasy drogowe dróg publicznych w rozumieniu przepisów o

drogach publicznych oraz zlokalizowane w nich budowle - z wyjątkiem

związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej innej niż eksploatacja autostrad płatnych.

1) dla gruntów - powierzchnia;

2) dla budynków lub ich części - powierzchnia użytkowa;

3) dla budowli lub ich części związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej,

- wartość, o której mowa w przepisach o podatkach dochodowych, ustalona na dzień 1 stycznia roku podatkowego, stanowiąca podstawę obliczania amortyzacji w tym roku, niepomniejszona o odpisy amortyzacyjne, a w przypadku budowli całkowicie zamortyzowanych

- ich wartość z dnia 1 stycznia roku, w którym dokonano ostatniego odpisu amortyzacyjnego

- przykładowe zwolnienia przedmiotowe :

1. budowle infrastruktury portowej, budowle infrastruktury zapewniającej dostęp

do portów i przystani morskich oraz zajęte pod nie grunty;

2. budynki, budowle i zajęte pod nie grunty na obszarze części lotniczych lotnisk

użytku publicznego

3. grunty i budynki we władaniu muzeów rejestrowanych

4. grunty stanowiące nieużytki, użytki ekologiczne, grunty zadrzewione i zakrzewione, z wyjątkiem zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej;

- przykładowe zwolnienia podmiotowe :

1) uczelnie, zwolnienie nie dotyczy przedmiotów opodatkowania zajętych na działalność gospodarczą;

2) publiczne i niepubliczne jednostki organizacyjne objęte systemem oświaty oraz prowadzące je organy, w zakresie nieruchomości zajętych na działalność oświatową;

- dla osoby fizycznej : są zobowiązane złożyć właściwemu organowi podatkowemu informację o nieruchomościach i obiektach budowlanych, podatek na rok podatkowy ustala w drodze decyzji organ podatkowy, podatek jest płatny w ratach proporcjonalnych do czasu trwania obowiązku podatkowego

- dla osoby prawnej : muszą składać organowi podatkowemu deklarację na podatek od nieruchomości na dany rok podatkowy i wpłacać obliczony podatek bez wezwania na rachunek właściwej gminy, w ratach proporcjonalnych do czasu trwania obowiązku podatkowego

2. Podatek od środków transportowych

- majątkowy

- samorządowy

- obligatoryjny

- bezpośredni

- zwyczajny

1) samochody ciężarowe o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3,5 tony i poniżej 12 ton;

2) samochody ciężarowe o dopuszczalnej masie całkowitej równej lub wyższej niż 12 ton;

3) ciągniki siodłowe i balastowe przystosowane do używania łącznie z naczepą lub przyczepą o dopuszczalnej masie całkowitej zespołu pojazdów od 3,5 tony i poniżej 12 ton;

4) ciągniki siodłowe i balastowe przystosowane do używania łącznie z naczepą lub przyczepą o dopuszczalnej masie całkowitej zespołu pojazdów równej lub wyższej niż 12 ton;

5) przyczepy i naczepy, które łącznie z pojazdem silnikowym posiadają dopuszczalną masę całkowitą od 7 ton i poniżej 12 ton, z wyjątkiem związanych wyłącznie z działalnością rolniczą prowadzoną przez podatnika podatku rolnego;

6) przyczepy i naczepy, które łącznie z pojazdem silnikowym posiadają dopuszczalną masę całkowitą równą lub wyższą niż 12 ton, z wyjątkiem związanych wyłącznie z działalnością rolniczą prowadzoną przez podatnika podatku rolnego;

7) autobusy

zwolnienia przedmiotowe są szczegółowo określone w ustawie :

1) pod warunkiem wzajemności - środki transportowe będące w posiadaniu przedstawicielstw dyplomatycznych, urzędów konsularnych i innych misji zagranicznych, korzystających z przywilejów i immunitetów na podstawie ustaw, umów lub zwyczajów międzynarodowych, oraz członków ich personelu, jak również innych osób zrównanych z nimi, jeżeli nie są obywatelami polskimi i nie mają miejsca pobytu stałego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;

2) środki transportowe stanowiące zapasy mobilizacyjne, pojazdy specjalne oraz pojazdy używane do celów specjalnych w rozumieniu przepisów o ruchu drogowym;

3) pojazdy zabytkowe, w rozumieniu przepisów o ruchu drogowym.

3. Opłata targowa

4. Oplata miejscowa

1) w miejscowościach posiadających korzystne właściwości klimatyczne, walory krajobrazowe oraz warunki umożliwiające pobyt osób w tych celach,

2) w miejscowościach znajdujących się na obszarach, którym nadano status obszaru ochrony uzdrowiskowej

- za każdy dzień pobytu w takich miejscowościach

1) pod warunkiem wzajemności - od członków personelu przedstawicielstw dyplomatycznych i urzędów konsularnych oraz innych osób zrównanych z nimi na podstawie ustaw, umów lub zwyczajów międzynarodowych, jeżeli nie są obywatelami polskimi i nie mają miejsca pobytu stałego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;

2) od osób przebywających w szpitalach;

3) od osób niewidomych i ich przewodników;

4) od podatników podatku od nieruchomości z tytułu posiadania domów letniskowych położonych w miejscowości, w której pobiera się opłatę miejscową albo uzdrowiskową;

5) od zorganizowanych grup dzieci i młodzieży szkolnej

6) gdy została pobrana opłata uzdrowiskowa

5. Opłata uzdrowiskowa

6. Opłata od posiadania psa

1) członków personelu przedstawicielstw dyplomatycznych i urzędów konsularnych oraz innych osób zrównanych z nimi na podstawie ustaw, umów lub zwyczajów międzynarodowych, jeżeli nie są obywatelami polskimi i nie mają miejsca stałego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej - pod warunkiem wzajemności;

2) osób zaliczonych do znacznego stopnia niepełnosprawności z tytułu posiadania jednego psa;

2a) osób niepełnosprawnych z tytułu posiadania psa asystującego;

3) osób w wieku powyżej 65 lat prowadzących samodzielnie gospodarstwo domowe - z tytułu posiadania jednego psa;

4) podatników podatku rolnego od gospodarstw rolnych - z tytułu posiadania nie więcej niż dwóch psów

OPŁATA SKARBOWA

1) w sprawach indywidualnych z zakresu administracji publicznej:

a) dokonanie czynności urzędowej na podstawie zgłoszenia lub na wniosek,

b) wydanie zaświadczenia na wniosek,

c) wydanie zezwolenia (pozwolenia, koncesji);

2) złożenie dokumentu stwierdzającego udzielenie pełnomocnictwa lub prokury albo jego odpisu, wypisu lub kopii - w sprawie z zakresu administracji publicznej lub w postępowaniu sądowym.

Podlega jej również dokonanie czynności urzędowej, wydanie zaświadczenia oraz zezwolenia (pozwolenia) przez podmiot inny niż organ administracji rządowej i samorządowej, w związku z wykonywaniem zadań z zakresu administracji publicznej, a także złożenie w takim podmiocie dokumentu stwierdzającego udzielenie pełnomocnictwa lub prokury albo jego odpisu, wypisu lub kopii.

1) dokonanie czynności urzędowej, wydanie zaświadczenia i zezwolenia (pozwolenia,

koncesji) albo złożenie dokumentu stwierdzającego udzielenie pełnomocnictwa lub prokury albo jego odpisu, wypisu lub kopii w sprawach:

a) alimentacyjnych, opieki, kurateli i przysposobienia,

b) ubezpieczenia społecznego, ubezpieczenia zdrowotnego, rent strukturalnych, ulg określonych w przepisach szczególnych dla żołnierzy niezawodowych i osób odbywających służbę zastępczą oraz ich rodzin, a także uprawnień dla osób niepełnosprawnych i osób objętych przepisami o szczególnych uprawnieniach dla kombatantów,

2)dokonanie czynności urzędowej, wydanie zaświadczenia oraz zezwolenia w sprawach budownictwa mieszkaniowego;

3) wydanie zezwolenia przez ministra właściwego do spraw środowiska lub wojewodę na działania związane z czynną ochroną przyrody

1) pod warunkiem wzajemności, państwa obce, ich przedstawicielstwa dyplomatyczne, urzędy konsularne i siły zbrojne, międzynarodowe organizacje i instytucje oraz ich oddziały i przedstawicielstwa, korzystające na podstawie ustaw, umów lub powszechnie uznanych zwyczajów międzynarodowych z przywilejów i immunitetów, a także członków ich personelu i inne osoby zrównane z nimi, jeżeli nie są one obywatelami polskimi i nie mają miejsca stałego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;

2) jednostki budżetowe;

3) jednostki samorządu terytorialnego;

4) organizacje pożytku publicznego, jeżeli dokonują zgłoszenia lub składają wniosek o dokonanie czynności urzędowej albo wniosek o wydanie zaświadczenia lub zezwolenia - wyłącznie w związku z nieodpłatną działalnością pożytku publicznego w rozumieniu przepisów o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie;

5) osoby, które dokonując zgłoszenia lub składając wniosek o dokonanie czynności urzędowej albo wniosek o wydanie zaświadczenia lub zezwolenia (pozwolenia, koncesji) albo składając dokument stwierdzający udzielenie pełnomocnictwa lub prokury albo jego odpis, wypis lub kopię przedstawią zaświadczenie o korzystaniu ze świadczeń pomocy społecznej z powodu ubóstwa;

6) osoby fizyczne prowadzące czynną ochronę gatunkową oraz osoby fizyczne, których gospodarstwo rolne, leśne lub rybackie narażone jest na szkody wyrządzane przez gatunki zwierząt chronionych nieobjęte odszkodowaniem Skarbu Państwa - wyłącznie w zakresie przedmiotów opłaty skarbowej związanych z ochroną przyrody

1) od dokonania czynności urzędowej - jeżeli mimo zapłacenia opłaty nie dokonano czynności urzędowej;

2) od wydania zaświadczenia lub zezwolenia (pozwolenia, koncesji) - jeżeli mimo zapłacenia opłaty nie wydano zaświadczenia lub zezwolenia (pozwolenia, koncesji).

Zwrot opłaty skarbowej następuje na wniosek. Nie podlega zwrotowi po upływie pięciu lat licząc od końca roku, w którym dokonano zapłaty opłaty.

prezydent miasta)

  1. podatnik (art. 7 OP) - osoba fizyczna, prawna i jednostka organizacyjna, niemająca osobowości prawnej, podlegająca na mocy ustaw podatkowych obowiązkowi podatkowemu. Ekonomiczny skutek - jeżeli ktoś, wedle obowiązujących przepisów, jest traktowany jako podatnik, to znaczy, że z założenia ponosi on ekonomiczny ciężar tego świadczenia podatkowego. Z jego majątku następuje realizacja zobowiązania podatkowego (płatność uszczupla jego majątek).

  2. płatnik (art. 8 OP)- osoba fizyczna, prawna i jednostka organizacyjna, niemająca osobowości prawnej, zobowiązana do zrealizowania 3 obowiązków by zostać zwolniona z zobowiązania podatkowego: naliczenie, pobranie i odprowadzenie należności podatkowej np. notariusz przy okazji darowizny. Płatnik i inkasent odpowiadają całym swoim majątkiem za obowiązki na nich nałożone. Opowiadają, co najmniej za zaległość podatkową, może odpowiadać też karnie. W przypadku, kiedy udowodniono, że płatnik naliczył, pobrał, ale nie odprowadził, to podatnik zostaje zwolniony ze swojego zobowiązania podatkowego.

  3. inkasent - inkasent należności o charakterze podatkowym. Odpowiada całym swoim majątkiem osobistym. Odpowiada za realizację dwóch obowiązków: pobrania i odprowadzenia należności. Dziś bardzo często wykorzystywany do poboru opłat. Ma jeden dzień więcej niż pozostali (podatnik, płatnik) do uregulowania zobowiązania (najpóźniej dzień po terminie bez popadania w zwłokę) np. sołtys może być inkasentem.

  4. przedmiot podatku

- element świadczenia podatkowego.

- element o charakterze jakościowym, czyli charytatywnym.

- element konieczny.

- ustawa podatkowa tylko może nakładać podatki.

- immanentnie związany z podmiotem podatku.

Podmiot podatku i przedmiot tworzą razem pole obowiązku podatkowego. Te dwa elementy pozwalają nam określić, od czego podmiot płaci podatek.

Przedmiot podatku identyfikuje się jako swego rodzaju element pośredni między podmiotem, a podstawą opodatkowania.

Przedmiot podatku - stan faktyczny lub prawny, z którym ustawa łączy skutek w postaci powstania obowiązku podatkowego. Związek przedmiotu z podmiotem - określone sytuacje faktyczne (np. osiąganie dochodu) lub prawne (np. bycie właścicielem rzeczy, nabycie spadku) z zaistnieniem, których ustawa łączy obowiązek zapłaty podatku przez podmioty, które znalazły się w tej sytuacji prawnej lub faktycznej.

W celu określenie przedmiotu podatku ustawodawca używa w przepisach zwrotu np. „opodatkowaniu podlegają”. Ponadto nazewnictwo ustaw może być mylące w tym sensie, że nie w pełni oddaje przedmiot opodatkowania (zbyt wąskie określenie przedmiotu opodatkowania w tytule) np. ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych czy od osób prawnych przewiduje również przychody jako przedmiot opodatkowania, ustawa o podatku od spadków i darowizn reguluje opodatkowanie innych nabywanych tytułów prawnych np. zasiedzenie, zniesienie współwłasności, ustawa o podatku od nieruchomości.

Ustawodawca określa przedmiot podatku za pomocą dwóch możliwych stylizacji, tj.:

  1. określa pewną czynność (osiąganie dochodu) lub

  2. przedmiot pewnej działalności (po prostu dochód) - rzeczowe ujęcie podatku - tzw. urzeczawianie, niektórzy przedstawiciele doktryny twierdzą, że jest to błąd.

Klasyfikacja przedmiotów opodatkowania:

  1. Zjawiska związane uzyskaniem przychodu (dochód na etapie jego powstawania).

  2. Zjawiska związane uzyskaniem dochodu (postać ostateczna dochodu).

  3. Zjawiska związana z konsumpcją (wydatkowanie dochodu, zaspakajanie potrzeb).

  4. Zjawiska związane z majątkiem (nabywania, posiadanie, zbywania - opodatkowanie dochodów przyszłych).

Wszystkie powyższe łączy jakiś rodzaj dochodu. Przedmioty opodatkowania sformułowane są najczęściej w sposób pozytywny. Ustawodawca stosuje również ujęcie negatywne, wtedy mamy do czynienia z wyłączeniami.

  1. podstawa opodatkowania

- element struktury świadczenia podatkowego;

- element zmienny o charakterze ilościowym (poprzednie elementy miały charakter jakościowy);

- podstawa opodatkowania jest najbardziej elastycznym elementem konstrukcyjnym świadczenia podatkowego;

Dwa aspekty pojęcia podstawy opodatkowania:

- konstrukcyjny - najbardziej rozpowszechniony; ujmowana jako jeden z elementów konstrukcji świadczenia podatkowego, a jego istota wyraża się w tym, że stanowi on ilościowe lub wartościowe określenie przedmiotu podatku (ilościowo tzn. określone w konkretnych jednostkach miary; w ustawie o podatku rolnym ustawodawca ustanawia specyficzny hektar przeliczeniowy - sztuczna jednostka stworzona na potrzeby tego podatku). Może być konkretyzacją wartościową wyrażoną w jednostkach pieniężnych. Podstawę opodatkowania, którą można skonkretyzować wartościowo możemy określić jako wartość rzeczywistą (tzn. gdy możliwe jest określenie względnie dokładne uzyskiwanego dochodu) lub szacunkową (gdy ustalenie wartości rzeczywistej jest niemożliwe albo bardzo skomplikowane).

- normatywny - podstawa opodatkowania jawi się jako następstwo, prawna konsekwencja przedmiotu podatku.

Trzy instytucje prawno-podatkowe:

  1. Minimum podatkowe - powszechnie stosowane w różnych systemach podatkowych. Ujmowany na dwa sposoby:

a) Minimum podatkowe to określona graniczna wielkość podstawy opodatkowania, której przekroczenie aktywizuje obowiązek podatkowy.

b) Minimum podatkowe jest określone jako stała wielkość, o którą pomniejsza się podstawę opodatkowania. Względy socjalne decydują o wykorzystaniu z tego instrumentu. Redukcja obciążenia podatkowego.

  1. Kumulacja podatkowa - sumowanie podstaw opodatkowania w celu ustalenia kwoty należnego podatku. Może mieć charakter kumulacji:

a) przedmiotowej - polega na łączeniu elementów przedmiotu opodatkowania pochodzących z różnych tytułów prawnych, źródeł w stosunku do jednego podmiotu;

b) podmiotowej - polega na łączeniu elementów przedmiotów opodatkowania, które należą do różnych podmiotów (ale tych między, którymi występują określonego typu powiązania np. międzyrodzinne czyli małżeństwo; w celu realizacji polityki prorodzinnej);

c) czasowej - polega na łączeniu podstaw opodatkowania w określonym czasie lub w określonych przedziałach czasowych. Najważniejsze jest określenie przedziału czasowego;

d) terytorialnej - określa zasady łącznego traktowania dochodów uzyskanych podatnika w kraju jak i za granicą. W związku z terytorialnym rozmieszczeniem źródeł dochodu., który jest osiągany przez podatnika rozróżniamy dwie instytucje:

  1. Ulgi - obliczane na podstawie opodatkowania. Istotą ulgi jest to, że ustawodawca dąży do redukcji ciężaru podatkowego. Możliwości w tym zakresie to:

a) obniżenie stawki podatkowej,

b) pomniejszenie podstawy opodatkowania,

c) pomniejszenia kwoty podatku na przykład tzw. ulga rehabilitacyjna.

Podstawa opodatkowania to skonkretyzowana przez przepisy ustawy wielkość, którą za pomocą omówionych instytucji prawno-podatkowych możemy modyfikować w większym lub mniejszym zakresie, jeśli przepisy danego podatku przewidują taką możliwość. Po dokonaniu modyfikacji określona wartość będzie identyfikowana jako podstawa obliczenia podatku i do niej będziemy stosować stawki podatkowe w celu obliczenia kwoty należnego podatku. Podstawa obliczenia może być mniejsza lub większa niż podstawa opodatkowania, a czasem wartości te się pokrywają.

  1. ulgi i zwolnienia podatkowe

Kolejny element konstrukcji świadczenia podatkowego. Ulgi mają na celu zmniejszenie ciężaru podatkowego, którym obarczony jest podatnik. Zwolnienie z kolei to rezygnacja ustawodawcy z opodatkowania albo określonej kategorii podatników (podmiotowe) lub przedmiotu opodatkowania (przedmiotowe).

Warunki trybu płatności

Są klasyfikowane do elementów konstrukcji świadczenia podatkowego ze względu na potrzeby dydaktyczne. Należy zaznaczyć jednak, że warunki trybu płatności są umieszczone w ordynacji podatkowej i stosuje się je tak samo względem wszystkich podatków (brak specyficznych regulacji w ustawach podatkowych szczegółowych), więc coraz rzadziej wyodrębnia się je jako element świadczenia podatkowego.

Istotą są określone reguły, które obowiązują podatnika przy płaceniu świadczenia podatkowego. Są to reguły, które będą dotyczyć:

        1. miejsca zapłaty świadczenia podatkowego - według właściwości organu podatkowego (miejscowej i rzeczowej) wskazanej w szczegółowych ustawach podatkowych;

        2. sposobu świadczenia podatkowego - jednorazowo (uiszczany w całej kwocie należności od razu) lub częściami (zaliczkowo, gdy nie jest możliwa do oceny lub oszacowania ostateczna wysokość kwoty podatku lub ratalnie wówczas, gdy jesteśmy w stanie ustalić wysokość podatku na początku roku podatkowego, a w wyniku decyzji organu lub przepisów prawa podatnik może płacić go ratami);

        3. formy zapłaty - podstawowe (gotówką w kasie urzędu lub na rachunek urzędu, a także w formie rozliczenia bezgotówkowego przez polecenie przelewu - dot. na przykład przedsiębiorców zobowiązanych do prowadzenia księgi rachunkowej - patrz również art. 61 OrdPodat; rzadko za pomocą karty płatniczej - opłaty lokalne, organ stanowiący jednostki samorządu lokalnego o tym decyduje), forma pomocnicza (znakami akcyzy; charakter antycypacyjny) oraz forma szczególna (art. 61 § 4 - zapłata podatku papierami wartościowymi, decyduje o niej minister finansów w drodze rozporządzenia, określa on które podatki mogą nią być objęte);

        4. terminu zapłaty - art. 47 OrdPod., termin zależy od sposobu powstania obowiązku podatkowego. Istotne uregulowania również odnośnie płatnika i inkasenta.

  1. zasady podatkowe Smith'a:

zasada sprawiedliwości - sprowadza się do tego, że podatnik powinien ponosić ciężar podatku, który odpowiada jego możliwościom. Ideowo słuszna. Smith dopuszczał jednak wyjątki od tej zasady, zarówno pod względem podmiotowy jak przedmiotowym. Przyjmował jednak zbyt wiele odstępstw od tej reguły.

zasada dogodności - koresponduje z instytucjami ulg i zwolnień. Polega na zrównoważeniu interesu fiskusa z interesem podatnika, aby ten drugi mógł wykonać zobowiązanie podatkowe w takiej kwocie i w takim terminie by był w stanie realizować je bez większego uszczerbku z obiektywnego punktu widzenia. W naszym systemie jest ona respektowana np. dzięki ratalnej formie płatności, odroczeniu płatności itp.

zasada taniości podatku - wpływy podatkowe to wpływy pieniężne zasilające odpowiednio Skarb Państwa jak i budżety jednostek samorządu państwowego. Pobieranie świadczenia podatkowego powinno być w wysokości odpowiedniej do kosztów ponoszonych przez państwo i samorządy w związku z pobieraniem tego świadczenia. Wydatkowanie jak najmniejszych środków w celu pozyskania podatków.

zasada pewności - dobry system podatkowy musi opierać się na tej zasadzie. Podatnik musi mieć pewność jakie ciężary podatkowe mogą na niego spaść bowiem od tego zależy jakie podejmie przedsięwzięcia. Nie powinien być w tym względzie zaskakiwany. Podatki powinny być jasne i przejrzyste.

  1. zasady podatkowe Wagnera - Adolf Wagner przedkładał interes państwa nad interesem jednostkowym.

Wyróżniał zasady, które grupował na:

Zasady fiskalne - zasada sprawiedliwości podatkowej (podatek powinien być pobierany w większej wysokości od tych, którzy mają większe możliwości finansowe, a w mniejszym stopniu od uboższych, ale w odróżnieniu od Smith'a szedł w stronę większej powszechności podatków bez generowania zbyt wielu ustępstw - każdy ma płacić podatek, minimum ulg podatkowych).

Zasady gospodarcze - są to pewne uwagi i zalecenia zgłaszane przez niego względem prawodawcy. Pierwsza dotyczy proporcji między podatkami pośrednimi a bezpośrednimi. Powinno się dążyć do zwiększania podatków bezpośrednich. Twierdził, że wtedy system jest bardziej przejrzysty i sprawiedliwy. Niewątpliwie podatki pośrednie są o wiele atrakcyjniejsze dla fiskusa niż podatki bezpośrednie. Druga sugestia związana jest z minimalizacją ciężarów podatkowych realnych. Jak długo nieruchomość pozostaje we władaniu tak długo gmina może liczyć na wpływ z tytułu podatku. Między innymi stąd pomysł wprowadzenia podatku katastralnego - podstawą wymiaru świadczenia podatkowego jest wartość nieruchomości. Rozwiązanie niepopularne, ale wykorzystywane w innych państwach. Wagner zwracał uwagę na to, że choć początkowo tego typu obciążenia będą opłacalne to z czasem wpływy z tytułu takich podatków ulegną gwałtownemu zmniejszeniu ze względu na niewydolność finansową podatników.

Zasady techniki podatkowej - dogodność, taniość, pewność świadczenia podatkowego.

  1. Koncepcja Leffera - (krzywa Leffera podatku progresywnego, progresja szczeblowa). Odzwierciedla możliwości podatkowe podatnika. Jeśli ustawodawca nie wyliczy dobrze możliwości podatnika to nie będzie on realizował zobowiązania podatkowego. Ustawodawca powinien stosować stawki progresywne tylko na pewnym poziomie, bo po jego przekroczeniu przestanie uzyskiwać wpływy z podatków. Stawka progresywna po osiągnięciu odpowiedniego pułapu przekształci się w stawkę degresywną.

  2. klasyfikacja podatków.

Kryteria klasyfikacyjne:

  1. Ze względu na to, do kogo są skierowane i czego dotyczą, wiążą się z przedmiotem opodatkowania:

- o charakterze osobowym (osobistym) - kierowane pod adresem konkretnych osób np. fizycznych, prawnych, j. organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej, np. podatki dochodowe

- o charakterze rzeczowym, wiążą się z faktem posiadania mienia np. podatek od nieruchomości, środków transportowych

- czasem charakter mieszany

  1. Ze względu na przedmiot opodatkowania - dlaczego nałożono na podatnika ciężar podatkowy, co jest zdarzeniem rodzącym obowiązek podatkowy. W ramach przedmiotu opodatkowania - dokładne oznaczenie przedmiotu opodatkowania:

- przychodowe(fakt podjęcia czynności, w wyniku których przychód powinien być osiągnięty),

- dochodowe(wiążą się z faktem osiągnięcia dochodu, czyli nadwyżki przychodów nad kosztami ich uzyskania; w przypadku osób fizycznych - dochód, czysty zysk, nadwyżka finansowa w przypadku spółdzielni; kiedyś istniał podatek wyrównawczy, czyli nadbudowa nad podatkiem dochodowym),

- majątkowe( typowy podatek - w przyszłości katastralny)

- konsumpcyjne(podatki od wydatków np. od towarów i usług oraz akcyzowy, niektórzy uważają, że także od czynności cywilno - prawnych). Są to podatki, które przynoszą największe wpływy.

  1. częstotliwość występowania przedmiotu opodatkowania - charakter jednorazowy np. podatek od wzbogacenia wojennego, wpłaty z zysku po opodatkowaniu przedsiębiorstw państwowych, powtarzalny lub stały.

  2. Podatki pośrednie - charakteryzują się przerzuceniem ciężaru podatkowego, podatnikiem jest określony podmiot np. sprzedawca, a w rzeczywistości ciężar tego świadczenia zostaje przesunięty na inny podmiot, najczęściej konsumenta, finalnego nabywcę dobra. (np. akcyzowy i od towarów i usług). Poprzednik podatku od towarów i usług - podatek obrotowy, w ustawie o opodatkowaniu jednostek gospodarki uspołecznionej, ustawodawca stwierdził, że jest to podatek cenotwórczy, tzn. wlicza się go do ceny towaru, więc nabywca dobra ponosi ciężar tego świadczenia podatkowego.

  3. Podatki bezpośrednie - ciężar podatkowy spoczywa na tym podmiocie, który realizuje przedmiot opodatkowania, jest elementem zdarzenia rodzącego obowiązek podatkowy, np. podatek od nieruchomości, od czynności cywilno-prawnych, bo obciąża strony czynności.

  4. Podatki zwyczajne - wiążą się z wystąpieniem zdarzeń, mających charakter zwyczajny, powtarzalny. Np. pracownik najemny otrzymuje wynagrodzenie, osiąga dochody, co rodzi obowiązek podatkowy.

  5. Podatki nadzwyczajne - zdarzenie ma charakter występujący rzadko, nie dający się przewidzieć np. podatek od spadków i darowizn.

  6. Podatki centralne i lokalne - w zależności od tego, gdzie sumy uzyskiwane z tytułu tego świadczenia podatkowego trafiają - czy zasilają skarb państwa czy też są traktowane jako dochód jednostki samorządu terytorialnego. (podatek dochodowy od osób fizycznych i prawnych jest dzielony pomiędzy skarb państwa i jst. wszystkich szczebli, natomiast podatek od towarów i usług, gier, akcyzowy jest przypisany skarbowi państwa, pozostałe podatki wiążą się z budżetem gminy).

  7. Podatki o charakterze przymusowym i fakultatywnym - chociaż art.6 ord. pod. mówi, że podatek jest świadczeniem o charakterze przymusowym, podział ten jest uzasadniony, chodzi o to czy podatek ma obowiązywać bez ograniczeń na całym obszarze kraju, jeżeli w tym zakresie ustawodawca dopuszcza pewną swobodę, to można mówić o fakultatywności świadczenia podatkowego. Podatek od posiadania psa był podatkiem fakultatywnym.

  8. Podatki o charakterze celowym i uniwersalne - zasadą jest, że ustawodawca wprowadzając obowiązek podatkowy nie określa celu, dla realizacji którego ten podatek został wprowadzony ani też przeznaczenia wpływu z tytułu tego podatku. Generalnie podatki maja charakter świadczeń uniwersalnych, w tym sensie, że wpływy z tytułu tych podatków nie są kierowane dla osiągnięcia konkretnego celu. (podobnie - zasada jedności materialnej budżetu).

  9. Podatki celowe - z góry wiadomo na jakie cele będzie przeznaczone świadczenie podatkowe, kiedyś funkcjonował podatek drogowy - (teraz podatek od środków transportowych) pobierano go od właścicieli i podmiotów, na rzecz których były zaewidencjonowane środki transportu. To świadczenie podatkowe miało być przeznaczone na finansowanie nakładów na potrzeby gminy w zakresie budowy, konserwacji, utrzymania dróg. Odstąpiono od tego rozwiązania - wpływy były za niskie, żeby mogły stanowić samodzielną podstawę do wykonywania tych czynności.

  10. W przyszłości: podział na zobowiązania podatkowe o charakterze krajowym i międzynarodowym. Wiąże się z uczestnictwem Polski w UE.

  1. Zabezpieczenie wykonania zobowiązań podatkowych

Art.33 Ord. pod.

Określone podmioty, najczęściej organy zostały wyposażone w prawo dokonywania działań zmierzających do zabezpieczenia interesów państwa, innych podmiotów lub określonych związków publicznoprawnych w określonych sytuacjach. Art. 33.1 - w razie jeżeli organ podatkowy żywi uzasadnioną obawę, że podatnik nie wywiąże się ze swojego zobowiązania podatkowego,(przesłanka ogólna) wtedy może podjąć czy czynności o charakterze zabezpieczającym, zapobiegawczym jeszcze przed nadejściem terminu płatności, wymagalności tego świadczenia podatkowego. Podatnik trwale nie wywiązuje się z zobowiązań o charakterze publicznoprawnym, (nie tylko podatki, nie uiszcza opłat, składek, długu celnego) lub dokonuje czynności polegających na zbywaniu majątku, które mogą utrudnić lub udaremnić egzekucję(przesłanki szczegółowe). Jego działalność ma charakter aktywny - nie tylko zbywanie, ale też rozporządzanie mieniem w taki sposób, że ogranicza prawa do tego mienia np. ustanawia hipoteki na nieruchomości.

Przepis ten stosuje się również m.in. do płatników, inkasentów, spadkobierców, osób trzecich, w toku postępowania podatkowego, kontrolnego (zawsze, gdy organ uzna, że istnieje uzasadniona obawa). Kiedy można ustanowić zabezpieczenie? Decyzją określającą bądź ustalającą wysokość zobowiązania, ale także zgodnie z art. 33.2 przed wydaniem tych decyzji. Zabezpieczenie nie może być utrzymywane w nieskończoność, nie może mieć charakteru bezterminowego.

Kiedy zabezpieczenie wygasa? Art. 33a - kiedy upływa termin 14 dniowy od doręczenia decyzji ustalającej, określającej wysokość świadczenia podatkowego lub dotyczącej zwrotu podatku.

Wykonanie tego zabezpieczenia - zabezpieczenie odbywa się w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji co do zasady, istnieje szczególna sytuacja: sposoby zabezpieczenia są zróżnicowane, ustawodawca najwięcej uwagi poświęca zastawowi skarbowemu i hipotece przymusowej (tradycyjne formy zabezpieczenia), gdy następuje przedawnienie zobowiązania podatkowego, które z mocy art. 57 rodzi skutek taki, że zobowiązanie wygasa to oznacza to, że nie można wobec zobowiązanego wystąpić z roszczeniem o zaspokojenie wierzytelności przedawnionej; w prawie podatkowym, inaczej niż w prawie cywilnym, jeżeli dłużnik chciałby zapłacić, organ podatkowy powinien zwrócić świadczenie. Istnieje jeden wyjątek - nie dotyczy to przypadku, gdy nastąpiło zabezpieczenie wykonania zobowiązania przy pomocy ustanowienia hipoteki przymusowej bądź zastawu skarbowego.

Inne formy zabezpieczenia art. 33 d .2 , organ podatkowy może przyjąć tytułem zabezpieczenia określone formy zabezpieczenia, tę decyzję podejmuje w formie postanowienia, na które służy zażalenie. Formę proponuje dłużnik: gwarancja bankowa albo ubezpieczeniowa, poręczenie banku, weksel poręczony przez bank, czek potwierdzony przez krajowy bank wystawcy czeku, zastaw rejestrowy na papierach wartościowych emitowanych przez skarb państwa lub NBP, uznanie kwoty na rachunku depozytowym organu podatkowego, pisemne i nieodwołalne upoważnienie organu podatkowego potwierdzone przez bank lub SKOK do wyłącznego dysponowania środkami pieniężnymi zgromadzonymi na rachunku lokaty terminowej. W ostatnim przypadku istnieje pewna wątpliwość, mamy tu do czynienia z decyzją o charakterze zabezpieczającym, stosuje się w tym zakresie przepisy o postępowaniu egzekucyjnym, ale egzekucja ma charakter zabezpieczenia. W świetle obowiązujących przepisów, jeżeli dochodzi do zbiegu egzekucji zabezpieczającej i egzekucji, która jest prowadzona w celu wyegzekwowania wierzytelności to zasadą jest, że realizuje się tę egzekucję niezabezpieczającą. Jeżeli przyjmuje się taką formę zabezpieczenia to nie zawsze organ podatkowy będzie zabezpieczony - jeżeli komornik skieruje wobec rachunku post. egz. to wtedy organ komorniczy ma pierwszeństwo w zabezpieczeniu. W praktyce, niektóre formy są rzadko stosowane np. poręczenie weksla przez bank, bo nie chce ryzykować. Przy potwierdzeniu czeku istnieją rygory czasowe - termin ważności czeku wynosi 10 dni od daty wystawienia czeku. Nie każdy podmiot może być gwarantem - art.33e - wykaz poręczycieli określa rozporządzenie.

Hipoteka przymusowa

20 lutego 2011 - zmiana ustawy o księgach wieczystych i hipotece. Dłużnik rzeczowy (najczęściej właściciel albo wieczysty użytkownik) może dysponować nieruchomością np. z chwilą ustanowienia hipoteki może zastrzec, że w razie jej wygaśnięcia nastąpi podstawienie, w miejsce tej hipoteki zostanie wpisana inna. Co do hipoteki przymusowej mamy dualizm - hipoteka przymusowa wpisywana do ksiąg wieczystych na podstawie tytułów wykonawczych, które nie muszą pochodzić od organów podatkowych oraz hipoteka przymusowa, która zabezpiecza wykonanie zobowiązań podatkowych. Ten rodzaj hipoteki jest przedmiotem regulacji ordynacji pod.

[Wcześniej pierwszeństwo miało zaspokojenie wierzytelności publicznej, w 2005r. TK orzekł, że ta zasada jest niezgodna konstytucją. ]

Art. 34.3 - zakres przedmiotowy hipoteki przymusowej - również można ją ustanowić na wierzytelności zabezpieczonej hipoteką.

Z wnioskiem o dokonanie wpisu występuje naczelnik urzędu skarbowego, czyli organ podatkowy pierwszego stopnia Art. 35.2 - podstawą wpisu są doręczone decyzje ustalające np. wysokość zobowiązania podatkowego. Hipoteka przymusowa jest wpisywana do księgi wieczystej prowadzonej przez sąd rejonowy.

[Hipoteka morska przymusowa - ustanawiana na jednostkach morskich, wtedy organ podatkowy występuje do izby morskiej. Hipoteka istnieje dopiero w momencie jej ujawnienia, musi być ona wpisana do księgi wieczystej.]

Art.39 - w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej jeżeli zachodzi uzasadniona obawa, że zobowiązanie nie zostanie wykonane, wtedy organ podatkowy może zwrócić się do kontrolowanego z żądaniem złożenia oświadczenia o nieruchomościach, prawach maj., które mogą być przedmiotem hipoteki przymusowej oraz o rzeczach ruchomych, zbywalnych prawach maj., które mogą być przedmiotem zastawu skarbowego. Strona lub kontrolowany mogą odmówić złożenia oświadczenia, jeśli je złożą, musi ono odpowiadać prawdzie (jeżeli złożą oświadczenie nieprawdziwe, grozi im odpowiedzialność prawna).

Zastaw zwykły jest bardzo rzadko stosowany, ponieważ przerzuca na zastawnika szczególne obowiązki - jeżeli zastawnik przejmuje przedmiot zastawu, to znaczy, że w pełni uzyskuje kontrolę nad przedmiotem zastawu, pozbawia możliwości korzystania z rzeczy zastawcę i przejmuje wszelkie ryzyka i koszty utrzymania rzeczy. W przeszłości istniał zastaw bankowy i został zastąpiony zastawem rejestrowym.

Zastaw na prawach - wadą jest, że nie jest ujawniany w rejestrze, wymaga daty pewnej.

Zastaw finansowy - na instrumentach finansowych, stosowany, gdy chodzi o wykorzystanie papierów wartościowych.

Zastaw skarbowy - wykorzystywany do zabezpieczenia wyłącznie wierzytelności o charakterze podatkowym. Dla ujawnienia go stosuje się odrębne rejestry prowadzone przez naczelników urzędów skarbowych, istnieje także centralny rejestr zastawów skarbowych, który prowadzi minister finansów. Przysługuje Skarbowi państwa i jst z tytułu zobowiązań podatkowych, kiedy podatnikowi doręcza się decyzję ustalającą wysokość zob. podatkowego (art.21.1). W dniu ustanowienia zastawu wartość przedmiotu - przynajmniej 11900zł. Przedmiotem zastawu skarbowego nie mogą być rzeczy wyłączone spod egzekucji, określone w ustawie o post. egz. w administracji. są to np. rzeczy służące do zaspokajania bieżących potrzeb. Zastaw powstaje w momencie dokonania wpisu, a wygasa przede wszystkim w przypadku wygaśnięcia wierzytelności, w przypadku wykreślenia itp. Możliwe są spisy rzeczy ruchomych, które mogą być przedmiotem zastawu, dokonuje ich organ podatkowy.

Z rejestru sporządza się wypisy, np. na żądanie uprawnionego. Kolejność zaspokojenia: art. 42.2, zastaw skarbowy wpisany wcześniej ma pierwszeństwo przed zastawem wpisanym później. Art. 42.4 - w przypadku, gdy rzecz ruchoma lub prawa majątkowe zostają obciążone zastawem ujawnionym w innym rejestrze, prowadzonym na podstawie odrębnych ustaw zastaw wpisany wcześniej ma pierwszeństwo przed zastawem wpisanym później. Zastaw skarbowy jest skuteczny wobec każdoczesnego właściciela przedmiotu zastawu.

  1. Wygaśnięcie zobowiązań podatkowych

Art. 59 i następne. Wygaśniecie zobowiązania podatkowego wywołuje ten skutek, że w stosunku do zobowiązanego nie ma już podstaw prawnych dochodzenia zapłaty wierzytelności podatkowej (chyba że ustanowiono zabezpieczenie w postaci hipoteki i zastawu skarbowego). Zdarzenia, które wywołują efektywne (wygasło, gdyż zostało wykonane, wierzyciel został zaspokojony w całości) i nieefektywne (nie następuje zaspokojenie wierzytelności podatkowej choćby w części ) wygaśnięcie zobowiązania podatkowego.

Efektywne:

  1. Zapłata

  2. Pobranie podatku przez płatnika lub inkasenta

  3. Potrącenie

  4. Zaliczenie nadpłaty lub zwrotu podatku

  5. Przeniesienie własności rzeczy lub praw majątkowych

  6. Przejęcie własności nieruchomości lub prawa majątkowego w post. egz.

  7. Zwolnienie z obowiązku zapłaty na podstawie art. 14e.

Nieefektywne

  1. Zaniechanie poboru

  2. Umorzenie zaległości

  3. Przedawnienie

  1. Przedawnienie - Zobowiązany nie może w nieskończoność być utrzymywany w niepewności. Art. 70.8; jeżeli następuje zabezpieczenie wykonania zobowiązania (oprócz zastawu skarbowego i hipoteki przymusowej), upływa termin przedawnienia, organ może zaspokajać się tylko z tych rzeczy, które stanowiły zabezpieczenie.

Terminy przedawnienia art. 68. W związku z art. 21, który mówi o 2 rodzajach zdarzeń:

  1. Zobowiązanie podatkowe rodzi się w momencie wystąpienia zdarzenia określonego przepisami ustawy podatkowej

  2. Gdy zobowiązanemu jest doręczona decyzja ustalająca wysokość zobowiązania podatkowego; zgodnie z art.68 w tym przypadku zobowiązanie podatkowe nie powstaje, jeżeli decyzja ustalająca zobowiązanie została doręczona po upływie 3 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym powstał obowiązek podatkowy. Bieg terminu przedawnienia rozpoczyna się zawsze z końcem roku, w którym to zobowiązanie powstało. Wyjątki: art. 68.4, zobowiązanie z tytułu opodatkowania dochodu nie znajdującego pokrycia w ujawnionych źródłach przychodu, lub pochodzącego ze źródeł nieujawnionych nie powstaje, jeżeli decyzja ustalająca to zobowiązanie została doręczona po upływie 5 lat licząc od końca roku, dla którego minął termin złożenia zeznania rocznego dla tego podatku dochodowego od osób fizycznych. Art. 70: zobowiązanie podatkowe przedawnia się z upływem 5 lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku.

Zawieszenie (termin biegnie dalej) i przerwa (termin biegnie na nowo) biegu terminu przedawnienia.

Art. 70.2 zawieszenie - od momentu wydania decyzji, dotyczącej zastosowania ulg płatności świadczenia podatkowego, odroczenia płatności.

Art. 70.3 przerwa - ogłoszenie upadłości.

Art.70.4 przerwa - zastosowanie środka egzekucyjnego, o którym podatnik został zawiadomiony.

Art.70.7 postępowanie o przestępstwo lub wykroczenie skarbowe - zawieszenie.

[Art.71 - odpowiednie stosowanie powyższych regulacji wobec płatników i inkasentów.]

  1. Nadpłata w podatku

Instytucja nadpłaty

Art. 72 i n. jest to swoistego rodzaju przeciwieństwo zaległości podatkowej. Zaległość podatkowa wiąże się z niewypełnieniem zobowiązania podatkowego wobec organu podatkowego, przy czym może ona przybierać różny kształt: zapłata nie następuje w terminie, co rodzi obowiązek zapłaty tylko odsetek zwłoki, ale też przyjmuje postać braku realizacji zobowiązania w ogóle, bądź części należnego zobowiązania.

Natomiast gdy nastąpiło uposażenie fiskusa w środki, które mu się w ogóle nie należały - mamy podstawę do zwrotu lub nie należały mu się w części, wtedy mamy do czynienia z nadpłatą.

Brak definicji nadpłaty, ale w art. 72 ustawodawca wskazuje, że za nadpłatę uważa się kwotę. (jedni uważają, że jest to definicja przez wymienienie). Są to takie sytuacje, w których nastąpiła zapłata zobowiązania podatkowego w pieniądzu (nie przewłaszczenia na skarb państwa lub jst).

Jakiego typu tytuły prawne powodują, że uiszczone kwoty są traktowane jako nadpłaty:

  1. Nadpłacone świadczenie (świadczenie było należne, ale w rzeczywistości kwota zapłaconego podatku była wyższa niż należna) lub nienależnie zapłacone przez podatnika

  2. Pobranie podatku przez płatnika lub inkasenta w wysokości nienależnej albo też nienależnie - bez tytułu prawnego.

  3. Wystąpienie decyzji ustalającej wysokość zobowiązania podatkowego i zapłata tego podatku przez płatnika lub inkasenta w oparciu o tę decyzję, w której określono w sposób nienależny zobowiązanie podatkowe albo w wysokości wyższej niż należna

  4. Osoby, które posiłkowo mogą odpowiadać za zobowiązania podatkowe (osoby 3 bądź spadkobiercy), jeżeli w decyzji określającej odpowiedzialność tych podmiotów za zobowiązania podatkowe albo ustalającej wysokość zobowiązania podatkowego nałożono nienależnie na nich zobowiązanie podatkowe lub w wysokości wyższej niż wysokość należna.

Art. 73 - moment powstania nadpłaty

Art. 74 - wiąże się ze szczególnym tytułem prawnym; nadpłata, która powstała w wyniku orzeczenia TK lub orzeczenia ETS, a podatnik wykonał to zobowiązanie.

Art. 73 - typowe sytuacje, w których powstaje nadpłata; np. z dniem zapłaty przez podatnika podatku nienależnego lub w wysokości większej od należnej,(zapłata systemem zaliczkowym) w dniu złożenia zeznania rocznego dla podatnika podatku dochodowego, deklaracji podatku akcyzowego dla podatnika podatku akcyzowego, deklaracji kwartalnej dla podatku od towarów i usług dla podatników podatku od towarów i usług, ale tych, którzy rozliczają się w okresach kwartalnych, tzw. mali podatnicy.

Art.73.2 - moment powstania nadpłaty to data złożenia zeznania rocznego:

Rozwiązania związane z płatnością o charakterze zaliczkowym, składanie zeznania rocznego, moment powstania nadpłaty to data złożenia zeznania rocznego. Od tego momentu biegnie termin zwrotu nadpłaty. Deklaracja podatku akcyzowego, deklaracja wpłat z zysku za rok obrotowy, wpłaty z zysku po opodatkowaniu.

Art. 73.2, 74 (wydanie orzeczenia ETS) - w przypadkach niewymienionych w tych przepisach wysokość nadpłaty określa organ podatkowy

Art.75 - jeżeli podatnik kwestionuje zasadność pobrania przez płatnika podatku może złożyć wniosek o stwierdzenie nadpłaty podatku.

Zaliczenie nadpłaty - jeżeli stwierdzono nadpłatę, czy też prawo podatnika do zwrotu świadczenia podatkowego, ale jednocześnie jest on zobowiązany z innych tytułów, a te zobowiązania są objęte zaległością podatkową albo mają charakter zobowiązań bieżących to z mocy prawa zarachowuje się nadpłatę bądź podatek który ma podlegać zwrotowi na rzecz tych zobowiązań (najpierw tych najwcześniej wymagalnych np. najpierw na rzecz zaległości podatkowej, a następnie zobowiązania bieżące w sposób proporcjonalny) Jeżeli takich zobowiązań nie ma to należy zwrócić podatnikowi kwotę nadpłaconego podatku albo świadczenia podatkowego podlegającego zwrotowi w całości, chyba że podatnik zwróci się z wnioskiem o zarachowanie mu nadpłaty na poczet przyszłych zobowiązań podatkowych. Art. 76a- podatnikowi przysługuje prawo zaskarżenia decyzji, może się nie zgadzać, że organ podatkowy zaliczył nadpłatę bądź zwrot na poczet innego zobowiązania.

Nadpłata podlega zwrotowi. Mamy różne terminy zwrotu. Dotyczą one:

Sposobu płatności zobowiązania podatkowego

Różnych typów zobowiązań podatkowych

Art. 77 określa terminy zwrotu

- zwrot z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych - 3 miesiące od dnia złożenia zeznania podatkowego (organ płaci oprocentowanie, jeśli przekroczy termin, oprocentowanie odpowiada odsetkom zwłoki)

Art. 77a - organ podatkowy może na wniosek podatnika, w przypadkach uzasadnionych jego ważnym interesem, dokonać zwrotu nadwyżki wpłaconych kwot zaliczek na podatek dochodowy. Zasada jest taka, że organ podatkowy rozlicza się z podatnikiem po upływie roku podatkowego, czyli po złożeniu zeznania i wpływie zaliczek na poczet podatku dochodowego, natomiast w tym wypadku organ na wniosek podatnika może dokonać wcześniej zwrotu części kwot zaliczek.

Zwrot następuje na rachunek podatnika, może także być w gotówce, podatnik wypłaca środki w kasie urzędu skarbowego. Data zapłaty - obciążenie rachunku organu, jeśli gotówką - data w której wypłaca się środki w kasie, ewentualnie przekazu pocztowego.

Art. 78 - oprocentowanie od kwoty nadpłaty

Rozliczenie nadpłaty - art. 78 a - zasada, że zwróconą kwotę zalicza się proporcjonalnie na poczet kwoty nadpłaty oraz kwoty jej oprocentowania w takim stosunku, w jakim w dniu zwrotu pozostaje kwota nadpłaty do kwoty oprocentowania.

Prawo do zwrotu nadpłaty jest poddane instytucji przedawnienia - wygasa z upływem 5 lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin jej zwrotu.

To samo dotyczy możliwości domagania się przez podatnika zarachowania nadpłaty czy zwrotu na poczet innych zobowiązań podatkowych - też 5 letni termin.

Jeżeli przed upływem terminu został złożony wniosek o zwrot, stwierdzenie świadczenia lub zarachowania - przedawnienie biegnie od nowa.

  1. Zaległości podatkowe

Art.51.1, definicja legalna: definicja nie obejmuje wszystkich zdarzeń, które rodzą zaległość podatkową. Art.52 - ustawodawca mówi o innych zaległościach.

Zaległością podatkową jest podatek niezapłacony w terminie płatności, a także sytuacja, gdy podatnik zmieści się w terminie płatności, ale nie zapłaci podatku w wymaganej wysokości, również niezapłacenie w terminie zaliczki na podatek lub raty podatku jest zaległością podatkową.

Art. 51.6 - także płatnicy i inkasenci mogą mieć zaległości podatkowe.

Art. 52 - inne sytuacje, które rodzą zaległość podatkową np.

- zwłoka z tytułu niezapłacenia odsetek

- nadpłata, jeżeli w deklaracji, o której mowa w art. 72.2 wykazano nienależnie lub w wysokości wyższej od należnej, organ podatkowy dokonał jej zwrotu lub zaliczenia na poczet zaległości podatkowej bądź bieżących lub przyszłych zobowiązań podatkowych. Podobny mechanizm występuje w przypadku zwrotu.

- oprocentowanie nienależnej nadpłaty lub zwrotu, w wysokości odsetek za zwłokę. Mamy do czynienia z nadpłatą lub zwrotem, który został oprocentowany i bez tytułu prawnego podatnik otrzymał tą nadpłatę lub zwrot, ewentualnie zarachowano mu je na poczet zaległych lub bieżących zobowiązań, a nie było tytułu prawnego, wiec traktuje się to jako zaległość podatkową.

[Mamy również kilka nowych przepisów dot. ciężarów podatkowych ciążących na wspólnikach spółek osobowych czy tez innych spółek handlowych o charakterze osobowym, kwestie rozliczenia podatkowego przez wspólników oraz zobowiązań podatkowych spółki, której byli wspólnikami.]

Zaległość podatkowa rodzi określone skutki prawne. Podstawowy skutek: obowiązek zapłaty odsetek zwłoki. Kc - odsetki za opóźnienie, jeżeli zapłata nie następuje w określonym umową terminie albo gdy dłużnik ze swojej winy nie realizuje zobowiązania - odsetki zwłoki. W prawie podatkowym odsetki za opóźnienie - zasada, zwłoki stanowią wyjątek. (bo wierzyciel musiałby wykazać winę dłużnika).

Ciężar naliczenia tych odsetek spoczywa na zobowiązanym. Często jednak organ podatkowy wylicza odsetki.

Art. 55.2 jeżeli dokonana wpłata nie pokrywa kwoty zaległości podatkowej wraz z odsetkami, wpłatę tę zalicza się proporcjonalnie na poczet kwoty zaległości podatkowej oraz kwoty odsetek za zwłokę, w stosunku w jakim w dniu wpłaty pozostaje kwota zaległości podatkowej do kwoty odsetek za zwłokę.

Kiedy w art. 56 ustawodawca określa wysokość odsetek - ustawodawca odwołuje się do stawki oprocentowania kredytów lombardowych.

Art. 57 - opłata prolongacyjna, która pojawia się przy 2 typach ulg płatności świadczenia podatkowego, czyli rozłożenia płatności na raty i odroczenia płatności zobowiązania podatkowego. Ustawodawca odnosi się do stawki odsetek zwłoki, czyli 100% wartości oprocentowania kredytu lombardowego. W niektórych przypadkach organ może odstąpić od wymierzenia opłaty prolongacyjnej.

  1. Pieniądz elektroniczny - brak ustawowej definicji, w prawie bankowym słowniczek odsyła do ustawy o elektronicznych instrumentach płatniczych, która definiuje go poprzez wyliczenie jego cech charakterystycznych, mianowicie:

a) jest przechowywana elektronicznie, w tym magnetycznie,

b) jest wydawana do dyspozycji na podstawie umowy w zamian za środki pieniężne o nominalnej wartości nie mniejszej niż ta wartość,

c) jest przyjmowana jako środek płatniczy przez przedsiębiorców innych niż wydający ją do dyspozycji,

  1. jest wyrażona w jednostkach pieniężnych

w/w przesłanki muszą być spełnione w koniunkcji aby środek płatniczy mógł być uznany za pieniądz elektroniczny i został wprowadzony do obrotu.

Uznawany za surogat pieniądza gotówkowego (spory w doktrynie).

  1. Karta płatnicza - w prawie bankowym słowniczek odsyła do ustawy o elektronicznych instrumentach płatniczych, która definiuje go jako:

kartę identyfikującą wydawcę i upoważnionego posiadacza, uprawniającą do wypłaty gotówki lub dokonywania zapłaty, a w przypadku karty wydanej przez bank lub instytucję ustawowo upoważnioną do udzielania kredytu - także do dokonywania wypłaty gotówki lub zapłaty z wykorzystaniem kredytu

Występuje podział na kartę debetowa i kredytową w obu przypadkach użytkownik karty, nie dysponujący gotówką zaciąga zobowiązanie. Praktycznego punktu widzenia żadnych róznic.

  1. Instytucja kredytowa Prawo Bankowe definiuje instytucję kredytową jako „podmiot mający swoją siedzibę za granicą Rzeczypospolitej Polskiej na terytorium jednego z państw członkowskich Unii Europejskiej, prowadzący we własnym imieniu i na własny rachunek, na podstawie zezwolenia właściwych władz nadzorczych, działalność polegającą na przyjmowaniu depozytów lub innych środków powierzonych pod jakimkolwiek tytułem zwrotnym i udzielaniu kredytów lub na wydawaniu pieniądza elektronicznego” Definicja tego pojęcia znajduję się również w dyrektywie Parlamentu Europejskiego „przedsiębiorstwo, którego działalność polega na przyjmowaniu od ludności depozytów lub innych środków podlegających zwrotowi oraz na udzielaniu kredytów na własny rachunek. Do celów sprawowania skonsolidowanego nadzoru "instytucja kredytowa" oznacza również instytucję określoną w zdaniu poprzednim oraz każde inne przedsiębiorstwo prywatne lub państwowe, które odpowiada definicji zawartej w zdaniu poprzednim i posiada zezwolenie udzielone w państwie trzecim„ Państwa Unii nie posługują się pojęciem banku więc ta definicja pod kątem przepisów UE. Instytucja kredytowa to pojęcie szersze od pojęcia banku ponieważ w niej miesić się będą również pojęcia uprawnione do udzielania kredytów typu „SKOK Stefczyka”

  1. Tajemnica bankowa- instytucja o szerokim odbiorze społecznym dająca poczucie bezpieczeństwa, budująca zaufanie w stosunku do instytucji banku, charakter zbliżony do tajemnicy zawodowej. Zakres czasowy ad infinium- bez ograniczenia, obwiązuje przez czas nieokreślony

zakres podmiotowy Bank, pracownicy, doradcy, eksperci oraz osoby za pośrednictwem których wykonuje czynności bankowe.

zakres przedmiotowy wszystkie informacje dotyczące czynności bankowej oraz osób które są stronami czynności, informacje pozyskane w czasie negocjacji oraz te uzyskane w trakcie zawierania umowy na podstawie której bank wykonuje daną czynność.

Za niedotrzymanie obowiązku grozi podlega grzywnie do 1 000 000 złotych i karze pozbawienia wolności do lat 3.

Obowiązek zostaje wyłączony gdy:

ujawnienie jest niezbędne do zawarcia i wykonania umów sprzedaży wierzytelności

ujawnienie jest niezbędne do zawarcia i wykonania umów z towarzystwem funduszy inwestycyjnych i funduszem sekurytyzacyjnym, bądź umowy przeniesienia ryzyka związanego z wierzytelnością banku

ujawnienie następuje na rzecz przedsiębiorców którym bank powierzył wykonanie stałe bądź okresowe czynności związanych z działalnością banku ( w zakresie niezbędnym)

udzielenie informacji na rzecz adwokatów i r pr w związku z pomocą prawna na rzecz banku

udzielenie informacji innym bankom lub inst kredytowym i finansowym należącym do tego samego holdingu, jest niezbędne do przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz finansowania terroryzmu

Podmioty zatrudnione lub za pośrednictwem których wykonuje się czynności ( w tym r pr i adw) mogą w/w informacje wykorzystać wyłącznie celem zawarcia w/w umów lub ich wykonania

Obligatoryjne udzielenie informacji stanowiących tajemnice bankowa

Na zasadach wzajemności innym instytucjom upoważnionym do udzielania kredytów (o wierzytelnościach i stanach rachunkowych niezbędnych do udzielania pożyczek)

Na żądanie:

sądu lub prokuratora w związku z: a) postępowaniu przeciwko o. f. będącej strona umowy z bankiem lub o. p. w zakresie informacji dotyczących tej osoby b) wykonaniem wniosku państwa obcego o udzielenie pomocy prawnej c) w związku z prowadzonym postępowaniem spadkowym lub o podział majątku

Generalnego Inspektora Kontroli Skarbowej w związku ze sprawa karną toczącą się przeciwko o.f. lub o.p.

Prezes NIK w zakresie postępowania kontrolnego

Policji jeżeli jest to konieczne do ustalenia i wykrycia sprawców

komornika sądowego zakresie prawidłowego prowadzenia postępowania egzekucyjnego

właściwej władzy nadzorczej celem wykonania nadzoru

NBP w związku z wykonywaną kontrolą

poza w/w też

Bankowego Funduszu Gwarancyjnego

Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych

Prezes UOKiK

organy służby celnej

wydawców elektronicznych instrumentów płatniczych

Na zasadach określonych dla właściwych dla nich ustaw.

Przetwarzanie informacji stanowiące tajemnice bankową przez banki i inne instytucje może się odbywać celem oceny zdolności kredytowej, instytucje te mogą przetwarzać informacje stanowiące tajemnice bankową po wygaśnięciu umowy, pod warunkiem uzyskanie zgody osoby, której te informacje dotyczą, bez zgody można gdy osoba ta nie wykonała zobowiązania lub dopuściła się zwłoki ponad 60 dni, a dodatkowo upłynęło 30 dni od poinformowania jej o o zamiarze przetworzenia tej informacji. Informacja ta może zostać przetwarzana prze okres 5 lat od dnia wygaśnięcia zobowiązania lub 12 lat jeżeli ma na celu badania statystyczne

Poza przypadkami w/w możliwe jest również udostępnienie tajemnicy bankowej na żądania prokuratora który prowadzi postępowanie celem zwalczania prania brudnych pieniędzy, ale jedynie na podstawie postanowienie sądu okręgowego wydanego na wniosek prokuratora.

Banki i inne instytucje mogą przetwarzać informacje w przypadkach podejrzeń działań mających na celu pranie pieniędzy lub przestępstw dokonywanych na szkodę banków.

  1. Rachunki bankowe
    KC: Przez umowę rachunku bankowego bank zobowiązuje się względem posiadacza rachunku, na czas oznaczony lub nieoznaczony, do przechowywania jego środków pieniężnych oraz, jeżeli umowa tak stanowi, do przeprowadzania na jego zlecenie rozliczeń pieniężnych. Bank może obracać czasowo wolne środki pieniężne zgromadzone na rachunku bankowym z obowiązkiem ich zwrotu w całości lub w części na każde żądanie, chyba że umowa uzależnia obowiązek zwrotu od wypowiedzenia. Bank może odmówić wykonania zlecenia posiadacza rachunku bankowego tylko w wypadkach przewidzianych w przepisach szczególnych.
    Przy umowie na czas nieoznaczony bank ma obowiązek informowania o stanie rachunku w każdym czasie, ma obowiązek comiesięcznego bezpłatnego dostarczania wyciągu z rachunku, wraz z informacją o zmianach stanu rachunku i stanem salda ŕ chyba, że klient pisemnie zgodził się na inny sposób informowania.
    Posiadacz rachunku bankowego jest obowiązany zgłosić bankowi niezgodność zmian stanu rachunku lub salda w ciągu czternastu dni od dnia otrzymania wyciągu z rachunku. Posiadacz imiennego rachunku bankowego obowiązany jest zawiadamiać bank o każdej zmianie swego zamieszkania lub siedziby.
    Rozwiązanie umowy rachunku bankowego zawartej na czas nie oznaczony może nastąpić w każdym czasie wskutek wypowiedzenia przez którąkolwiek ze stron; jednakże bank może wypowiedzieć taką umowę tylko z ważnych powodów. Roszczenia wynikające ze stosunku rachunku bankowego przedawniają się z upływem lat dwóch. Nie dotyczy to roszczeń o zwrot wkładów oszczędnościowych.
    Prawo bankowe: wprowadza katalog rachunków, który jest katalogiem otwartym:   
    1)  rachunki rozliczeniowe

2)  rachunki lokat terminowych,

3)  rachunki oszczędnościowe, rachunki oszczędnościowo-rozliczeniowe oraz rachunki terminowych lokat oszczędnościowych,

4)  rachunki powiernicze.
Ograniczenia w dysponowaniu posiadacza rachunkiem dzielą się na ustawowe (związane głównie z postępowaniem egzekucyjnym) oraz umowne. Dopuszczalne jest tworzenie rachunków wspólnych dla kilku osób fizycznych albo kilku jednostek samorządu terytorialnego.
Umowa rachunku bankowego jest zawierana na piśmie.

Umowa rachunku bankowego powinna określać w szczególności (essentialia negoti):

1)  strony umowy,

2)  rodzaj otwieranego rachunku,

3)  walutę rachunku,

4)  czas trwania umowy,

5)  o ile strony zastrzegają oprocentowanie środków pieniężnych zgromadzonych na rachunku - wysokość tego oprocentowania i przesłanki dopuszczalności jego zmiany przez bank, a także terminy wypłaty, postawienia do dyspozycji lub kapitalizacji należnych odsetek,

6)  wysokość prowizji i opłat za czynności związane z wykonywaniem umowy oraz przesłanki i tryb ich zmiany przez bank,

7)  formy i zakres rozliczeń pieniężnych dokonywanych na polecenie posiadacza rachunku oraz terminy ich realizacji,

8)  przesłanki i tryb dokonywania zmian umowy,

9)  przesłanki i tryb rozwiązania umowy rachunku bankowego,

10) zakres odpowiedzialności banku za terminowe i prawidłowe przeprowadzenie rozliczeń pieniężnych oraz wysokość odszkodowania za przekroczenie terminu realizacji dyspozycji posiadacza rachunku.

Bank może wydać posiadaczowi rachunku oszczędnościowego oraz posiadaczowi rachunku terminowej lokaty oszczędnościowej imienną książeczkę oszczędnościową lub inny imienny dokument potwierdzający zawarcie umowy. W nazwie dokumentu należy użyć w odpowiednim przypadku wyrazu "oszczędnościowy". Art. 54 , 55 i 56 stwarzają szczególne uprawnienia dla najbliższych posiadacza, wiążące się z maksymalną wysokością zajęcia egzekucyjnego, zapewnieniem kosztów pogrzebu oraz z tzw. dyspozycją na wypadek śmierci (możliwość zlecenia wypłaty z rachunku wskazanym przez siebie osobom: małżonkowi, wstępnym, zstępnym lub rodzeństwu określonej kwoty pieniężnej  nie muszą być one spadkobiercami)

  1. Akredytywa - w praktyce bankowej wykształciło się wiele odmian akredytywy. Ustawa przewiduje:
    - akredytywę dokumentową
    - akredytywę pieniężną

Akredytywa dokumentowa Bank, działając na zlecenie klienta, ale we własnym imieniu (bank otwierający akredytywę), może zobowiązać się pisemnie wobec osoby trzeciej (beneficjenta), że dokona zapłaty beneficjentowi akredytywy ustalonej kwoty pieniężnej, po spełnieniu przez beneficjenta wszystkich warunków określonych w akredytywie. Akredytywa mus i zawierać adres i nazwę beneficjanta zleceniodawcy kwotę walutę termin ważności oraz opis dokumentów po przedstawieniu których uprawniony będzie do żądania wypłaty. Zobowiązanie staje się wymagalne z chwila przedstawienia dokumentów zgodnie z warunkami akredytywy.

Akredytywa pieniężna Bank, działając na zlecenie klienta, ale we własnym imieniu (bank otwierający), może zobowiązać się pisemnie wobec innego banku, że dokona zwrotu kwot wypłaconych beneficjentowi lub skupi weksle trasowane ciągnione przez beneficjenta na wskazany bank. Ten rodzaj akredytywy musi zawierać nazwę i adres osoby upoważnionej do dokonania wypłat kwotę walutę oraz termin ważności.. Zobowiązanie wymagalne z chwilą wypłaty dokonanej beneficjentowi, pod warunkiem przedstawienia dokumentu tożsamości

Przedawnienie 6 lat od momentu przedłożenia skutecznego żądania zapłaty.

Charakterystyczne cechy akredytywy:

niezależność od istniejącej między eksporterem a importerem umowy kupna-sprzedaży (kontraktu) lub innej umowy, w związku z którą akredytywa została otwarta (banki działają wyłącznie na podstawie zleceń),

  1. Gwarancja bankowa jest to pisemne zobowiązanie Banku do zapłacenia określonej sumy pieniężnej w przypadku, gdy zleceniodawca nie wypełni określonych w gwarancji zobowiązań. Z treści gwarancji wynika rodzaj i zakres zobowiązania oraz warunki, które muszą być spełnione, aby mogła nastąpić wypłata z gwarancji.

Prawo bankowe definiuje gwarancję bankową jako jednostronne zobowiązanie banku - gwaranta, że po spełnieniu przez podmiot uprawniony (beneficjenta gwarancji) określonych warunków zapłaty, które mogą być stwierdzone określonymi w tym zapewnieniu dokumentami, jakie beneficjent załączy do sporządzonego we wskazanej formie żądania zapłaty, bank ten wykona świadczenie pieniężne na rzecz beneficjenta gwarancji - bezpośrednio albo za pośrednictwem innego banku.

3 rodzaje podmiotów:

1. Gwarant (bank).

2. Wierzyciel (beneficjent gwarancji).

3. Dłużnik (wobec gwarancji osoba trzecia).

Między tymi podmiotami zachodzą określone stosunki prawne:

a) między A i B jest to stosunek gwarancji,

b) między B i C jest to podstawowy stosunek wyrażający dług 3 wobec 2,

c) między A i C jest to stosunek zlecenia gwarancji.

Można sobie wyobrazić sytuację, że podmiot nr C kupuje od B dany przedmiot, ale na warunkach kredytu. C nie ma jednak zaufania do B i żąda zabezpieczenia swojej wierzytelności. Podmiot nrC uzyskuje więc gwarancję od podmiotu nr A. W umowie sprzedaży zawarta będzie klauzula gwarancyjna. Stosunek podmiotów B i C będzie uzależniony od udzielenia gwarancji przez A. Dzięki temu B ma pewność, że C zapłaci cenę. W tym stanie faktycznym powstanie także stosunek między A i B, nazwany stosunkiem gwarancji, a wynikający z umowy zawartej przez te podmioty. W umowie tej bank zobowiązuje się, że jeśli dłużnik nie spełni świadczenia, wykona gwarantowane świadczenie pieniężne na rzecz beneficjenta gwarancji.

  1. Poręczenie- prawo bankowe odsyła do kodeksu cywilnego. Poręczenie w prawie cywilnym to umowa zawierająca zobowiązanie poręczyciela wobec wierzyciela do wykonania zobowiązania dłużnika, w razie gdyby ten go nie wykonał. Celem poręczenia jest zabezpieczenie spłaty cudzego długu. Dzięki zawarciu umowy poręczenia wierzyciel zyskuje dodatkową osobę, która zapewnia, że wypełni zobowiązanie za dłużnika. Poręczyciel, jako drugi dłużnik, odpowiada wobec wierzyciela osobiście, a więc całym swoim majątkiem, zarówno teraźniejszym, jak i przyszłym. Poręczenie może chronić każdą wierzytelność. Jest ono umową odrębną od długu głównego. Może być odpłatne lub nieodpłatne, tzn. udzielając poręczenia, poręczyciel może żądać wynagrodzenia, ale może to zrobić zupełnie bezinteresownie. Poręczenie jest zawsze zależne od wierzytelności, którą zabezpiecza, i ma z nią bezpośredni związek. Istnieje tak długo, jak dług główny.

Z chwilą gdy dług stanie się wymagalny, wierzyciel może żądać jego spłaty łącznie od dłużnika i poręczyciela (w takim stosunku, który uzna za najbardziej mu odpowiadający) albo też od każdego z nich osobno. Wierzyciel nie musi w tym przypadku wykazywać, że nie udało mu się ściągnąć długu z majątku dłużnika. Zatem, co do zasady, poręczyciel jest odpowiedzialny jak współdłużnik solidarny. Zobowiązanie, za które poręcza poręczyciel, powinno być oznaczone, ze wskazaniem osób wierzyciela i dłużnika. Przedmiotem poręczenia może być każde zobowiązanie dłużnika, bez względu na jego źródło (umowa, jednostronna czynność prawna, inne zdarzenie, np. czyn niedozwolony, bezpodstawne wzbogacenie, prowadzenie cudzych spraw bez zlecenia) oraz to, czy jest wynikiem działania czy zaniechania, i czy jest to zobowiązanie pieniężne czy niepieniężne, a w szczególności zobowiązanie obligujące dłużnika do świadczenia osobistego. Poręczenia można udzielić zarówno za dług już istniejący, jak i przyszły (np. za nieudzielony jeszcze kredyt).

  1. Czynności Bankowe
    Brak definicji legalnej, mimo iż na gruncie okresu 20-lecia istniała. Inne ustawodawstwa nie znają pojęcia odpowiedniego polskim czynnościom bankowym, z tego też względu trudno szukać definicji. Polski ustawodawca definiuje przez wymienienie czynności bankowych w art. 5. Banki wykonują usługi finansowe, w ramach tych usług zawiera się pojęcie węższe  czynności bankowe. Trzeba też zwrócić uwagę na to, że podmioty dokonujące czynności bankowych korzystają ze szczególnego uprawnienia do egzekwowania (tzw. bankowy tytuł egzekucyjny).
    Na gruncie art. 5 wyróżniamy dwa rodzaje czynności bankowych:
    a) sensu stricto
    b) sensu largo (względne)  stają się czynnościami bankowymi, przez fakt dokonywania ich przez bank (udzielanie pożyczek, obrót wekslowy, dewizowy)
    ad a) dostrzega się ewolucję katalogu tych czynności, ich zestawienie różni się od pierwotnie założonego w ustawie, dzieje się tak dlatego, że prawo bankowe w Polsce jest wciąż dziedziną rozwojową, doganiamy ciągle Zachód. Czynności te to

-przyjmowanie wkładów pieniężnych płatnych na żądanie oraz prowadzenie rachunków tych wpłat
- prowadzenie innych rachunków bankowych
- kredyt
- udzielanie gwarancji bankowych
- otwieranie i prowadzenie akredytywy (obecnie traktuje się ją jako szczególną instytucję finansową banku, ale także jako bezgotówkową formę rozliczania, jej funkcjonowanie w obrocie międzynarodowym opiera się na zwyczaju, a nie na prawie pozytywnym)
- emisja papierów wartościowych
- wydawanie instrumentu pieniądza elektronicznego
- wykonywanie innych czynności, które odrębne ustawy powierzają bankom (fundusze emerytalne - depozytariusz)
ad b) czynności bankowe sensu largo to: udzielanie pożytek pieniężnych, operacje wekslowe i czekowe,wydawanie kart płatniczych, nabywanie i zbywanie wierzytelności pieniężnych, wykonywanie czynności związanych z emisją papierów wartościowych, obrót dewizowy, depozyt udzielanie poręczeń, pośrednictwo w dokonywaniu przekazów pieniężnych)
Banki mogą także dokonywać czynności i świadczyć usługi nie będące czynnościami bankowymi  art. 6 wymienia ich katalog (np. usługi finansowe usługi certyfikacyjne, usługi konsultacyjno - doradcze, obrót nieruchomościami, obrót papierami wartościowymi, obejmować i nabywać udziały innej osoby prawnej, zaciągać zobowiązania związane z emisją pap. Wart. )

Bank może w drodze umowy powierzyć przedsiębiorcy lub przedsiębiorcy zagranicznemu wykonywanie w imieniu i na rzecz banku pośrednictwa w zakresie czynności polegających na m.in.

umów kredytów i pożyczek

zawierania ugód w sprawie spłaty kredytów i pożyczek

ustanowienia zabezpieczenia kredytów

przyjmowania dyspozycji przeprowadzenia bankowych rozliczeń pienieżnych i pożyczek

  1. Nadzór bankowy (cel przedmiot i instrumenty) prowadzi nadzór nad całym rynkiem finansowym (system nadzoru zintegrowanego. Czuwa nad przestrzeganie przepisów prawa przez podmioty poddane nadzorowi, w przypadku ich naruszenia, stosuje środki nadzoru (nadzór legalny)

Celem nadzoru jest bezpieczeństwo środków pieniężnych zgromadzonych na rachunkach bankowych, zapewnienie zgodności działalności sektora bankowego x prawem statutem oraz decyzją zezwalająca na utworzenie i prowadzenie banku

Zakres podmiotowy nadzoru bankowego to banki krajowe, oddziały i przedstawicielstwa banków zagranicznych, oddziały i przedstawicielstwa instytucji kredytowych, instytucje pieniądza elektronicznego, towarzystwami i funduszami emerytalnymi, zakładami ubezpieczeń, Giełdą Papierów Wartościowych, Krajowym Depozytem Papierów Wartościowych

zakres przedmiotowy to działalność w/w podmiotów (całą)

Cel nadzoru zapewnienie:

bezpieczeństwa środków pieniężnych

Instrumenty:

badanie jakości systemu zarządzania bankiem

badanie zgodności udzielanych kredytów pożyczek

badanie zabezpieczeń i terminowości spłaty

ustala wiążące bank normy płynności oraz inne normy dopuszczalnego ryzyka

szczególne zasady zarządzania ryzykiem

W ramach nadzoru może zlecić bankowi m.in.

zwiększenia funduszy własnych

zaniechanie określonych form reklam

ograniczenie określonego ryzyka występującego w działalności banku

nakazać wstrzymanie wypłat z zysku lub tworzenia nowych jednostek organizacyjnych

wystąpić do organu banku o odwołanie prezesa wice lub innego członka zarządu

zawiesić w czynnościach członków zarządu do czasu uchwalenia ich odwołania

ograniczyć zakres działalności banku lub jego jednostek

uchylić zezwolenie na utworzenie banku i podjąć decyzje o jego likwidacji

Członka zarządu można zawiesić w przypadku prowadzeni przeciwko niemu po tepowania karnego lub spowodowania przez niego znacznych strat majątkowych. Obligatoryjnie odwołuje się go w przypadku skazania za przestępstwo umyślne lub przestępstwo skarbowe ścigane z oskarżenia publicznego

KNF może ograniczyć zakres działalności lub uchylić zezwolenie na utworzenie w przypadkach gdy bank:

uzyskał zezwolenie na podstawie fałszywych dokumentów

przez okres 6 miesięcy nie prowadzi działalności

stał się podmiotem zależnym od osób wobec których KNF nie może wykonywać nadzoru.

  1. podaj i scharakteryzuj dochody samorządu wojewódzkiego

Dochody budżetu województwa opierają się - podobnie jak dochody budżetów powiatów i gmin - na dwóch podstawowych rodzajów dochodów - trwałych i potencjalnych.

Dochodami trwałymi są :

1) Udziały w dochodach stanowiących dochód budżetu państwa w wysokości :

a) 1,5% wpływów z podatku dochodowego od osób fizycznych zamieszkałych na terenie województwa.

b) 0,5% wpływów z podatku dochodowego od osób prawnych i jednostek organizacyjnych nie posiadających osobowości prawnej, mających siedzibę na terenie województwa ( z wyjątkiem opisanych przy obliczaniu udziału gmin w tym podatku ).

2) Subwencja ogólna.

3) Dochody wojewódzkich jednostek budżetowych oraz zakładów budżetowych i gospodarstw pomocniczych.

4) Dotacje celowe z budżetu państwa na zadania z zakresu administracji rządowej, wykonywane przez województwo na podstawie odrębnych przepisów.

5) Dotacje celowe z budżetu państwa na finansowanie zadań własnych województwa zwłaszcza z zakresu pomocy społecznej.

6) Odsetki od środków finansowych województwa gromadzonych na rachunku bankowym.

7) Dochody z majątku województwa.

Dochodami potencjalnymi mogą być:

a) Dotacje celowe na dofinansowanie zadań własnych województwa ( samorząd województwa może otrzymać z budżetu państwa dotacje celowe na dofinansowanie inwestycji realizowanych w ramach wieloletniego programu województwa ).

b) Dotacje celowe na zadania realizowane przez województwo na podstawie porozumień z organami administracji rządowej lub innymi jednostkami samorządu terytorialnego.

c) Dotacje celowe do państwowych uczelni zawodowych utworzonych na wniosek sejmiku wojewódzkiego.

d) Dotacje z funduszy celowych.

e) Spadki , zapisy i darowizny.

f) Odsetki od pożyczek udzielonych przez województwo.

g) Odsetki od nieterminowo przekazanych należności, stanowiących dochody województwa.

h) Odsetki i dywidendy od kapitału wniesionego do spółki.

i) Dochód z kar pieniężnych i grzywien określonych odrębnymi przepisami.

j) Inne dochody należne województwom na podstawie odrębnych przepisów.

Sejmik wojewódzki decyduje o przeznaczeniu środków otrzymanych w formie subwencji ogólnej. Część wyrównawczą subwencji ogólnej otrzymują województwa, w których wskaźnik podstawowych dochodów podatkowych na jednego mieszkańca W - jest mniejszy od wskaźnika Wn. Wskaźnik W oblicza się dzieląc kwotę planowanych dochodów województwa przez liczbę mieszkańców tego województwa.

Kwotę planowanych na rok budżetowy dochodów województwa z tytułu udziału we wpływach z PIT ustala się w podany poniżej sposób. Planowaną kwotę wpływów z tego podatku, przyjętą w ustawie budżetowej na rok budżetowy, dzieli się przez wskaźnik 0,015 i wskaźnik udziału podatku dochodowego od osób fizycznych zamieszkałych na terenie gmin wchodzących w skład województwa w ogólnej kwocie należnego podatku w roku poprzedzającym rok bazowy . Wskaźnik ten ustala się na podstawie złożonych do 30 czerwca roku bazowego zeznań o wysokości osiągniętego dochodu oraz rocznego obliczenia podatku dochodowego przez płatników .

Kwotę planowanych na rok budżetowy dochodów województwa z tytułu udziału we wpłatach CIT ustala się mnożąc ogólną planowaną kwotę wpływów z tego podatku przyjętą w ustawie budżetowej na dany rok budżetowy przez wskaźnik 0,005 i wskaźnik równy udziałowi wpływów z podatku dochodowego od osób prawnych w roku poprzedzającym rok bazowy z terenu województwa w ogólnej kwocie wpływów z tego podatku w tym samym roku.

Wskaźnik Wn będący podstawą wyliczenia części wyrównawczej subwencji ogólnej jest najwyższym wskaźnikiem W dla roku 1999. Wskaźnik Wn jest waloryzowany w odniesieniu zarówno dochodów z CIT jak i PIT, jako iloraz planowanej ogólnej kwoty wpływów z PIT przyjętej w ustawie budżetowej na rok budżetowy i planowanej kwoty wpływów z tego podatku przyjętej w ustawie budżetowej na rok bazowy. Dla CIT natomiast jako iloraz ogólnej planowanej kwoty wpływów z CIT, przyjętej w ustawie budżetowej na rok budżetowy i planowanej kwoty wpływów z tego podatku przyjętej w ustawie budżetowej na rok bazowy.

Wysokość należnej województwu części wyrównawczej subwencji ogólnej oblicza się mnożąc liczbę stanowiącą 70% różnicy między wskaźnikiem Wn i wskaźnikiem W dla danego województwa przez liczbę mieszkańców województwa.

Podstawą obliczeń udziału poszczególnych województw w łącznej kwocie dochodów województwa z tytułu udziału we wpływach z CIT w roku poprzedzającym rok bazowy są dochody wykazane w sprawozdaniach.

Regulacje dotyczące budżetu jednostek samorządu terytorialnego zostały potraktowane jako element ustawy o finansach publicznych i dotyczą wszystkich szczebli samorządów gmin, powiatów, województw. Zasady budowy i wykonywania budżetu nie różnią się istotnie od zasad obowiązujących w przypadku budżetu państwa.

  1. charakterystyka podatku akcyzowego

    2. PRZEDMIOT opodatkowania

    PODMIOT opodatkowania

    PODSTAWA opodatkowania

    Czynności wykonywane w stosunku do wyrobów akcyzowych:

    1. produkcja wyrobów akcyzowych zharmonizowanych

    2. wprowadzenie wyrobów akcyzowych zharmonizowanych ze składu podatkowego

    3. sprzedaż wyrobów akcyzowych na terytorium kraju

    4. export i import wyrobów akcyzowych

    5. nabycie wewnątrzwspólnotowe i dostawa wewnątrzwspólnotowa wyrobów akcyzowych

    6. nabycie lub posiadanie przez podatnika wyrobów akcyzowych jeżeli od tych wyrobów nie została opłacona akcyza w należnej wysokości

    7. ubytki lub niedobory wyrobów akcyzowych zharmonizowanych powstałe w czasie produkcji, magazynowania, przerobu, zużycia lub przewozu.

    - osoby fizyczne

    - osoby prawne

    - jednostki organizacyjne …

    które dokonują czynności podlegających opodatkowaniu akcyzą (producenci, importerzy, sprzedawcy)

    - w pewnych sytuacjach prawie każdy może zostać podatnikiem podatku akcyzowego

    - obowiązek podatkowy powstaje z dniem wykonania czynności podlegających opodatkowaniu.

    - ujęta jest WARTOŚCIOWO lub ILOŚCIOWO

    - uzależniona od sposobu wyrażenia stawki akcyzy

    - STAWKA W PROCENCIE PODSTAWY OPODATKOWANIA:

    1. kwota należna z tytułu sprzedaży na terytorium kraju wyrobów akcyzowych pomniejszona o kwotę podatku VAT oraz o kwotę akcyzy należne od tych wyrobów lub

    2. kwota jaka nabywca jest obowiązany zapłacić za wyroby akcyzowe w przypadku nabycia wewnątrzwspólnotowego

    3. kwota należna z tytułu dostawy wyrobów akcyzowych z terytorium państwa członkowskiego

    4. wartość celna wyrobów akcyzowych powiększona o należne cło, w przypadku importu

    - STAWKA W KWOCIE NA JEDNOSTKĘ WYROBU: ilość wyrobów akcyzowych

    - STAWKA W PROCENCIE MAX CENY DET: cena det wyznaczona i wydrukowana na opakowaniu jednostkowym

    - STAWKA W KWOCIE NA JEDNOSTKĘ WYBORU I W PROCENCIE MAX CENY DET: ilość wyrobów akcyzowych oraz cena det wyznaczona i wydrukowana na opakowaniu jednostkowym.

    ZWOLNIENIA

    STAWKI PODATKOWE

    ULGI

    UWAGI

    - eksport wyrobów akcyzowych

    - piwo, wino i napoje fermentowane wytworzone domowym sposobem przez osoby fizyczne na wlasny użytek i nieprzeznaczone do sprzedaży 

    - energię elektryczną wytwarzaną z odnawialnych źródeł

    - zwolnienia związane z prawem wspólnotowym i traktatami

    - dyplomacja i urzędy konsularne

    Wyrażane są w:

    - procencie podstawy opodatkowania

    - kwocie na jednostkę wyrobu

    - procencie maxymalnej ceny detalicznej

    - kwocie na jednostkę wyrobu i w procencie max ceny detalicznej

    Określone w ustawie dla poszczególnych wyrobów akcyzowych.

    - oznaczanie wyrobów znakami akcyzy

    - rejestracja podatników

    - pobór akcyzy

    - składy podatkowe

    - zawieszenie poboru akcyzy

    - zarejestrowany handlowiec

    - zabezpieczenie akcyzowe

    1. bankowy tytuł egzekucyjny

    Bankowy tytuł egzekucyjny - dokument (w formie oświadczenia) stwierdzający istnienie wymagalnej wierzytelności banku wobec osoby, która dokonała z nim czynności bankowej lub która ustanowiła na rzecz banku zabezpieczenie takiej wierzytelności. Po nadaniu przez sąd klauzuli wykonalności b.t.e. staje się tytułem wykonawczym i jest podstawą wszczęcia egzekucji sądowej przez komornika. Bankowy tytuł egzekucyjny stanowi wyraz szczególnego uprzywilejowania banków wobec innych kategorii wierzycieli przez ustawodawcę co jest niekiedy uzasadniane tym, że są one instytucjami zaufania publicznego.

    Uprawnienie do wystawiania bankowego tytułu egzekucyjnego (b.t.e.) przysługuje tylko bankom (syndykowi masy upadłości banku);

    Aby b.t.e. mógł zostać wydany muszą zostać spełnione następujące warunki:

    1. Roszczenie objęte b.t.e. wynika bezpośrednio z czynności bankowej i jest wymagalne.

    2. dłużnikiem jest osoba, która bezpośrednio z bankiem dokonała czynności bankowej (art. 97 ust. 1 pr. bank.)

    3. Dłużnik złożył pisemne oświadczenie o poddaniu się egzekucji.

    Inne przesłanki wystawienia b.t.e istnieją w przypadku osób, które ustanowiły zabezpieczenie na rzecz banku(a więc nie dokonały czynności bankowej w rozumieniu art.5 prawa bankowego), muszą tu zostać spełnione następujące warunki:

    1. Zabezpieczona wierzytelność wynika bezpośrednio z czynności bankowej i dłużnik nie spłacił jej w terminie;

    2. Roszczenie objęte b.t.e. wynika bezpośrednio z umowy o ustanowienie zabezpieczenia;

    3. Osoba ustanawiająca zabezpieczenie złożyła pisemne oświadczenie o poddaniu się egzekucji.

    Wierzytelność banku objęta b.t.e. musi mieć charakter pieniężny lub dotyczyć wydania rzeczy ruchomej, na której ustanowiony został zastaw rejestrowy lub której własność została przeniesiona na bank w celu zabezpieczenia wierzytelności. Bank może wystawić b.t.e. jedynie przeciwko osobie, która bezpośrednio dokonała z nim czynności bankowej.

    Sąd nadaje b.t.e. klauzulę wykonalności jeżeli:

    a. B.t.e. został wystawiony w terminie określonym w oświadczeniu dłużnika o poddaniu się egzekucji oraz na kwotę nie przewyższającą kwoty podanej w tym oświadczeniu;

    b. B.t.e. odpowiada wymogom formalnym określonym w art. 96 ust. 2 prawa bankowego

    c. Bank dołączył do wniosku o nadanie klauzuli wykonalności wymagane prawem dokumenty.

    Właściwym do nadania klauzuli wykonalności jest sąd rejonowy ogólnej właściwości dłużnika. Wniosek banku o nadanie b.t.e. klauzuli wykonalności powinien czynić zadość wymogom pisma procesowego[10]. Powinien być do niego dołączony oryginał b.t.e. oraz pismo zawierające oświadczenie dłużnika o poddaniu się egzekucji. Ponieważ postępowanie o nadanie klauzuli wykonalności ma charakter formalny, sąd nie może w jego trakcie badać podstawy prawnej, z której wynika roszczenie objęte b.t.e. Dlatego sąd nie jest raczej uprawniony do żądania od banku przedstawienia umowy, z której wynika dochodzone przez niego roszczenie. Sąd sprawdza natomiast czy wskazana w treści b.t.e. czynność prawna, z której wynika roszczenie dochodzone przez bank, należy do czynności bankowych w rozumieniu prawa bankowego.

    Postanowienie o nadaniu klauzuli wykonalności b.t.e. powinno zostać wydane w terminie 3 dni od dnia złożenia wniosku. Na postanowienie sądu o nadaniu klauzuli wykonalności i na odmowę nadania klauzuli wykonalności b.t.e. przysługuje zażalenie. Samo wystawienie b.t.e. nie przerywa biegu przedawnienia. Skutek taki następuje dopiero wraz ze złożeniem wniosku o nadanie mu klauzuli wykonalności.

    1. pojęcie polityki finansowej, planowania finansowego i prawa finansowego

    Polityka finansowa - Według wielu autorów polityka finansowa posiada strukturę zbliżoną do innych typów polityki jak np. gospodarcza, karna, socjalna. Każda polityka składa się z 2 elementów:

    1. Musi zakładać pewien cel.

    2. Musi określać środki (instrumenty) do realizacji tego celu.

    Planowanie finansowe - Definicja planowania finansowego według Kosikowskiego:

    Autor zakłada, że prawidłowo skonstruowany plan finansowy musi posiadać moc wiążącą. W przeszłości trudno było tej mocy się doszukać!

    Kosikowski w ramach planowania finansowego wyodrębnia:

    0x08 graphic

    1. Programy finansowe

    2. Projekty finansowe Nie można między nimi stawiać znaku równości

    3. Prognozy finansowe

    Plany:

    Krótkookresowe - do 1 roku

    Średniookresowe - 1-3lat

    Długookresowe - powyżej 4 lat

    Prawo finansowe - zespół norm regulujących procesy związane z gromadzeniem, wydatkowaniem, dysponowaniem finansami publicznymi.

    Prawo finansowe (wykład):

    Można wyodrębnić trzy sposoby definiowania prawa finansowego:

    1) sensu largo - gałąź prawa, która reguluje wszystkie zagadnienia związane z funkcjonowaniem systemu finansowego;

    2) sensu stricto - prawo finansowe narodziło się z prawa skarbowości w okresie międzywojennym. Od 1951 r. nie ma ministra skarbu i od tego czasu powstaje prawo finansowe. Dotyczy norm, które dotyczą budżetu państwa i jednostek samorządu terytorialnego oraz sposobu ich funkcjonowania.

    3) prawo finansowe to odrębna gałąź prawa charakteryzująca się odrębnym przedmiotem regulacji, jakim jest stosunek prawnofinansowy.

    Istniał też pogląd negujący pojęcie „prawa finansowego”, jako jednej gałęzi prawa. Autorzy tych poglądów wypowiadają się za odrębnym traktowaniem poszczególnych dziedzin prawa, uznawanych w warunkach gospodarki centralnie sterowanej za elementy składowe prawa finansowego (prawo budżetowe, podatkowe, celne, dewizowe i bankowe).

    Definicje (z wykładu):

    1) prof. Ostrowski - normy prawa składające się na instytucje prawa przeznaczone wyłącznie do obsługi finansów państwa

    2) prof. Harasymowicz - ogół norm regulujących działalność finansową, strukturę odpowiadającą rodzajowi stosunków finansowych

    3) prof. Wójtowicz - gałąź prawa publicznego, która reguluje prowadzenie przez podmioty prawa publicznego działalności finansowej. Prawo ma charakter publiczny, gdyż oparte jest na władztwie

    finansowym podmiotów prawa publicznego.

    4) prof. Brzeziński - zespół norm prawnych regulujących funkcjonowanie finansów publicznych w danym państwie - w ten sposób pozwala odróżnić finanse publiczne od prywatnych

    5) prof. Szyrocki - pomiędzy pojęciami prawa finansowego i finansów publicznych jest więź przedmiotowa (wydatkowanie i gromadzenie środków) ; prawo finansowe to zespół norm prawnych regulujących stosunki społeczne związane z gromadzeniem, wydatkowaniem i rozdzielaniem środków pieniężnych.

    1. zasady postępowania podatkowego

    Naczelna zasada postępowania podatkowego - zasada praworządności - została

    wyrażona expressis verbis w art. 120 OP, zgodnie z którym organy podatkowe muszą działać na podstawie prawa. Przepis ten koreluje z wyrażającym konstytucyjną zasadę praworządności art. 7 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. stwierdzającym, że organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach prawa. Każda ingerencja organów administracji podatkowej w sferę praw i obowiązków publicznoprawnych podatnika dokonywana za pomocą władczych aktów administracyjnych, której głównym celem jest realizacja interesu fiskalnego państwa, musi być oparta na konkretnym przepisie prawa. W postępowaniu podatkowym nie działa zasada, że dozwolone jest wszystko to, co nie jest przez prawo zakazane.

    Organy administracji podatkowej bezwzględnie działają na podstawie przepisów prawa powszechnie obowiązującego, którymi w myśl art. 87 Konstytucji są: Konstytucja, ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe oraz rozporządzenia, a także akty prawa miejscowego. W związku z art. 217 Konstytucji nakładanie podatków, innych danin publicznych, określanie podmiotów, przedmiotów opodatkowania i stawek podatkowych, a także zasad przyznawania ulg i umorzeń oraz kategorii podmiotów zwolnionych od podatków następuje w drodze ustawy. Jeśli w procesie podejmowania decyzji administracyjnej organy administracji podatkowej mają zastrzeżenia co do konstytucyjności przepisów aktu wykonawczego i jego zgodności z ustawą podatkową, powinny podjąć stosowne działanie, aby zapobiec sytuacji, w której po wydaniu decyzji ustalającej wysokość zobowiązania podatkowego podatnik odsyłany jest na drogę postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym. Podatnicy w relacjach z organami administracji podatkowej z reguły powołują się na zasadę praworządności w związku z innymi zasadami ogólnymi postępowania podatkowego na podstawie wcześniej już zapadłych rozstrzygnięć wobec innych podatników, ale, niestety, nie wpływa to na poprawność kolejnych podjętych decyzji

    Postulat przestrzegania przez organy administracji podatkowej zasady praworządności ujmowany jest wąsko i zazwyczaj odnosi się go tylko i wyłącznie do działań administracji podatkowej. Powinien jednak obejmować także podatników, co mogłoby skutkować pogłębieniem zaufania do organów podatkowych

    Organy administracji podatkowej prowadzące postępowanie podatkowe powinny je prowadzić w taki sposób, aby wzbudzić i pogłębić zaufanie podatników (art. 121 § 1 OP). Ponadto organy administracji podatkowej obowiązane są, na podstawie art. 121 § 2 OP, do udzielania niezbędnych informacji i wyjaśnień o przepisach prawa podatkowego

    pozostających w związku z przedmiotem tego postępowania

    zasady prawdy obiektywnej z art. 122 OP, która nakazuje, aby w toku postępowania organy podatkowe podejmowały wszelkie niezbędne działania w celu dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz załatwienia sprawy w postępowaniu podatkowym.

    Po stronie organów podatkowych leży wynikający z art. 124 OP obowiązek wyjaśniania stronom zasadności przesłanek, którymi kierują się przy załatwianiu sprawy, aby w miarę możliwości doprowadzić do wykonania przez strony decyzji bez stosowania środków przymusu.

    Kardynalną zasadą postępowania podatkowego jest wyrażona w art. 125 OP zasada szybkości i prostoty, zgodnie z którą organy podatkowe powinny działać w sprawie wnikliwie i szybko, posługując się możliwie najprostszymi środkami prowadzącymi do jej załatwienia.

    Zgodnie z art. 128 OP wszelkie sprawy podatkowe są załatwiane w formie pisemnej, chyba że przepisy szczególne stanowią inaczej.

    Postępowanie podatkowe jest dwuinstancyjne

    Zaprzeczeniem prawa podatnika do dwuinstancyjnego postępowania jest zasada trwałości decyzji ostatecznych zawarta w art. 128 OP, zgodnie z którą decyzje, od których nie służy odwołanie w postępowaniu podatkowym, są ostateczne.

    Ostatnim obowiązkiem nałożonym przez ustawodawcę na organy administracji

    podatkowej jest przestrzeganie wyrażonej w art. 128 OP zasady jawności wyłącznie dla stron postępowania podatkowego.

    1. podział zysku przedsiębiorstw państwowych

    Podział zysku uruchamia bodźce eko­nomiczne pobudzające zainteresowanie pracowników finansowymi wynikami działalności przedsiębiorstwa. Ponadto podział zysku, jest dodatkowym narzędziem przesuwania akumulacji pieniężnej przedsiębiorstw na rzecz funduszów scentralizowanych. Aby zainteresować materialnie pracowników wielkością wygospodarowanego zysku, z części zysku przedsiębiorstwa tworzy się fundusz zakła­dowy przeznaczony dla załogi. Z funduszu zakładowego wypła­cane są pracownikom indywidualne nagrody, a także finansowane są różne zbiorowe potrzeby załogi. Druga część zysku pozostaje w przedsiębiorstwie dla finanso­wania jego niektórych potrzeb rozwojowych. Samodzielności w podejmowaniu decyzji gospodarczych powinna towarzyszyć swo­boda w dysponowaniu częścią zysku. Możność przeznaczania części zysku na sfinansowanie zamierzeń, wynikających z decyzji przed­siębiorstwa, jest istotną cechą jego samodzielności. Finansowanie rozwoju przedsiębiorstwa z wypracowanych przez nie środków (przede wszystkim zysków) nazywa się samofinansowaniem. Trzecim uczestnikiem podziału zysku jest więc budżet. Ze względów technicznych wpłaty zysku przedsiębiorstw na rzecz budżetu przekazywane są za pośrednictwem zjednoczeń. Zjednoczenia dokonują podziału i redystrybucji zysku, tworzą potrzebne fundusze (rezerwowy, inwestycyjny itp.), udzielają do­tacji przedsiębiorstwom deficytowym oraz na rzecz budżetu do­konują łącznej wpłaty zysku za przedsiębiorstwa zgrupowane w zjednoczeniu. Wpłaty zysku przedsiębiorstw obejmują więc zarówno część przeznaczoną na tworzenie różnych funduszów ce­lowych, jak i zysk należny budżetowi. Przedsiębiorstwa dokonują wpłat z zysku na wyżej wymienio­ne cele w dwóch etapach: na podstawie miesięcznych lub kwar­talnych sprawozdań finansowych dokonują wpłat zaliczkowych, a ostateczny podział zysku następuje w oparciu o bilans roczny. Podział ten poprzedza analiza rocznych sprawozdań finansowych przedsiębiorstw w celu ustalenia, czy wykazywane w nich zyski wygospodarowano w sposób prawidłowy- Zgodnie z ogólnymi za­sadami, podziałowi podlega tylko zysk prawidłowy, tj. osiągnięty w wyniku wysiłku załogi, skierowanego na zwiększenie produkcji i wzbogacenie asortymentu, podniesienie jakości produkcji oraz obniżenie kosztów własnych. Natomiast zysk niezależny od dzia­łalności przedsiębiorstwa lub uzyskany w wyniku działalności nieprawidłowej podlega wpłacie do budżetu lub na rzecz zjed­noczenia. Zysk niezależny od wysiłków załogi może powstać wskutek zmian cen sprzedawanych wyrobów, zmian cen materiałów zuży­tych do produkcji, zmian stawek płac, norm, składek na ubezpie­czenia społeczne, stawek podatkowych, stopy procentowej itp-Jako nieprawidłowy uważa się zysk osiągnięty w sposób narusza­jący interes społeczny lub obowiązujące przepisy. Analizy sprawozdań finansowych dokonują tzw. komisje bilan­sowe, w skład których wchodzą, między innymi, rzeczoznawcy, czyli tzw. biegli księgowi, a także przedstawiciele wydziału finan­sowego i finansującego przedsiębiorstwo banku. Komisja wyłącza z zysku ewentualne zyski niezależne i nieprawidłowe, czyli doko­nuje jego weryfikacji. Pozostały po weryfikacji zysk prawidłowy podlega podziałowi. Mechanizm podziału zysku jest nastawiony na uruchamianie' możliwie najskuteczniejszych bodźców ekonomicznych do podwyższania rentowności przedsiębiorstw. Skuteczność oddziaływa­nia trzeba, oczywiście, rozpatrywać z punktu widzenia całości systemu finansowego, którego bodźcowe działanie, nastawione na uzyskiwanie różnych efektów, sprowadza się w ostatecznej kon­sekwencji do poprawiania gospodarności, obniżania kosztów, zwiększania produkcji i uzyskiwania na tej drodze wyższej ren­towności.

    1. udział Rio w procedurze budżetowej

    Projekt uchwały budżetowej wraz z uzasadnieniem i innymi wymaganymi materiałami informacyjnymi organ wykonawczy przedkłada organowi stanowiącemu i RIO (celem zaopiniowania) najpóźniej do 15 listopada roku poprzedzającego rok budżetowy. Opinię RIO organ wykonawczy musi przedstawić organowi stanowiącemu przed uchwaleniem budżetu.

    Samo uchwalenie uchwały budżetowej nie może nastąpić później niż do dnia 31 stycznia roku budżetowego. Oczywiście, jak w przypadku budżetu państwa, może to być uchwała o prowizorium budżetowym. Do czasu uchwalenia budżetu, nie później niż do 31 stycznia, podstawą gospodarki finansowej j.s.t. jest projekt organu wykonawczego. W przypadku nieuchwalenia uchwały budżetowej do dnia 31 stycznia roku budżetowego, uprawnienia w przedmiotowym zakresie przechodzą na RIO, która w terminie do końca lutego roku budżetowego ustala budżet j.s.t. z uwzględnieniem zadań własnych i zleconych j.s.t. (do tego czasu wciąż funkcjonuje projekt!).

    1. zaległość podatkowa

    Zaległość podatkowa - sytuacja, w której należny podatek nie został zapłacony w wyznaczonym terminie. Przyczyna uchybienia terminu pozostaje przy tym bez znaczenia. Zgodnie z art. 51§1 Ordynacji podatkowej zaległością podatkową jest podatek niezapłacony w terminie (... a także) niezapłacona zaliczka lub rata podatku. Na równi z zaległością podatkową, traktuje się także: nadpłatę, oprocentowanie nienależnej nadpłaty, zwrot podatku jeżeli podatnik otrzymał go nienależnie oraz wynagrodzenie płatników, inkasentów pobrane nienależnie.

    Powstanie zaległości podatkowej rodzi dla podatnika skutek prawny w postaci obowiązku uiszczenia oprócz kwoty zaległości także odsetek za zwłokę (i opłaty prolongacyjnej)

    1. środki nadzoru nad bankami

    Środki nadzoru

    A) nadzór prewencyjny

    związany ze stosowaniem środków o generalnym charakterze w oparciu o generalne akty administracyjne

    w Polsce:

    -uchwały KNF, które określają np. reguły rozważnego zarządzania ryzykiem związanym z działalności banków (np. normy płynności)

    -zarządzenia KNF dotyczące obliczania współczynnika wypłacalności

    ww. kierowane do wszystkich banków, które muszą się one do nich dostosować

    C) nadzór weryfikacyjny

    zalecenia, upomnienia, nakazy, decyzje

    - upomnienie na piśmie - gdy bank naruszy przepisy statutu lub prawa bankowego. Jeśli nie przyniesie

    stosownych owoców KNF będzie musiała podjąd dalej idące środki:

    AD PERSONAM - w stosunku do członków zarządu

    a) KNF może wystąpid do właściwego organu banku (rady banku) z wnioskiem o odwołanie prezesa'

    lub członka zarządu;

    b) KNF może zawiesid członka zarządu do czasu rozpoznania jej wniosku. o odwołanie

    c) KNF może wprost odwoład członka zarządu - możliwośd i obowiązek, gdy ta osoba

    została skazana prawomocnym wyrokiem sądu za umyślne przeciwko mieniu i dokumentom lub

    karnoskarbowe

    d) ustawa prawo bankowe pozwala KNF na stosowanie kar pieniężnych wobec członków zarządu -

    gdy członek ten nie wykonuje zaleceo lub nie składa wyjaśnieo (odmawia udzielenia, przekazania

    wyjaśnieo, których żąda KNF)

    - kara max 3 x miesięczne wynagrodzenie brutto

    - ta kara stanowi dochód Bankowego Funduszu Gwarancyjnego

    AD REM - wobec banku

    a) zalecenia - KNF może zalecid bankowi:

    -podjęcie środków do przywrócenia płynności

    -zwiększenie funduszy własnych

    -zaniechanie określonych form reklamy jeśli wprowadza w błąd

    b) nakazy:

    - nakaz wstrzymania wypłat z zysku

    -nakaz wstrzymania tworzenia nowych jednostek organizacyjnych

    c) ograniczenie zakresu działalności banku*- jeśli nakazy nie zostały zrealizowane i upomnienie na

    piśmie nie przyniosło rezultatu.

    przesłanki ograniczenia działalności:

    -zwiększone ryzyko związane z zachwianiem płynności

    -mały kapitał własny

    - przejmowanie przez podmioty, niepodlegające kontroli KNF (np. zagraniczne, z krajów, gdzie nie ma

    skutecznego nadzoru bankowego)

    * nadzór komisaryczny, kurator - omawiane na poprzednich wykładach

    d) nałożenie kary finansowej - do 1 mln zł

    e) uchylenie zezwolenia na utworzenie działalności bankowej - likwidacja

    1. potrzeby pożyczkowe państwa i ich zaspokajanie

    Definicja formalno-prawna: 
    Potrzeby pożyczkowe budżetu państwa to zapotrzebowanie na środki finansowe niezbędne do sfinansowania:

    1. deficytu:

    a) budżetu państwa,
    b) budżetu środków europejskich;
    2. rozchodów budżetu państwa.
    Minister Finansów w celu sfinansowania potrzeb pożyczkowych budżetu państwa oraz w związku z zarządzaniem długiem Skarbu Państwa jest upoważniony do:

    1. zaciągania zobowiązań finansowych w imieniu Skarbu Państwa, w szczególności w drodze emisji papierów wartościowych oraz zaciągania pożyczek i kredytów na rynku krajowym i zagranicznym;

    2. spłaty zaciągniętych zobowiązań, o których mowa w pkt 1;

    3. przeprowadzania innych operacji finansowych związanych z zarządzaniem długiem, w tym operacji związanych z finansowymi instrumentami pochodnymi;

    4. zarządzania nadwyżką budżetu środków europejskich.

    Źródła pokrycia deficytu budżetowego i wielkość poszczególnych źródeł są corocznie określane w ustawie budżetowej. Podmiotem zarządzającym długiem publicznym i długiem skarbu państwa jest minister finansów. Ustala on tzw. .strategię zarządzania tymi długami. Ustala również 3-letnią strategię oddziaływania na dług publiczny. Oba te dokumenty są przedkładane przez RM sejmowi wraz z projektem ustawy budżetowej.

    Minister fin. dokonuje czynności faktycznych i prawnych zmierzających do pozyskania środków na potrzeby pożyczkowe państwa oraz wykonuje czynności związane z obsługą zobowiązań skarbu państwa. Operacje związane z zaspokajaniem potrzeb pożyczkowych państwa mogą być dokonywane na tzw. rynku finansowym. Przedmiotem obrotu na tym rynku jest pieniądz w formie prawa do jego czasowego wykorzystania. Rynek fin. dzieli się na tzw. rynek pieniężny, na którym realizowane są transakcje krótkoterminowe i rynek kapitałów gdzie dokonuje się operacji długoterminowych. Potrzeby pożyczkowe skarbu państwa mogą być zaspokajane w szczególności poprzez zaciąganie kredytów i pożyczek oraz emisję skarbowych papierów wartościowych.

    Istotną cechą kredytu jest wskazanie celu, na który zostaje udzielony. Może go udzielić tylko bank. W pożyczce nie musi być określony cel, na który została udzielona i może jej udzielić praktycznie każdy podmiot. Skarb państwa może zaciągać kredyty i pożyczki wyłącznie na finansowanie potrzeb budżetu państwa imiennie wymienionych w ustawie o finansach publicznych. W art.8 są wymienione te cele. Obecnie jednak oprócz celów wskazanych w art.8 ustawy o fin. publ. Możliwe jest zaciągnięcie średnioterminowej pożyczki lub kredytu na wsparcie bilansu płatniczego innego państwa członkowskiego UE. Następuje to na wniosek Rady UE. W imieniu skarbu państwa pożyczki i kredyty mogą być zaciągane wyłącznie przez ministra finansów, z tym że w przypadku zaciągania zobowiązania międzynarodowej drodze umowy międzynarodowej, w której wymagane jest aby organem działającym w imieniu pożyczkobiorcy (kredytobiorcy) był rząd, wtedy RM upoważnia ministra finansów do podpisania takiej umowy i określa warunki jej wykonania. Kwota zaciągniętych pożyczek i kredytów nie może przekroczyć limitu przyrostu zadłużenia określonego w ustawie budżetowej.

    Skarbowe papiery wartościowe:

    Papier wartościowy to dokument stwierdzający istnienie określonego prawa majątkowego polegającego na żądaniu spełnienia określonego świadczenia na rzecz osoby legitymowanej tym papierem. Jedną z grup papierów wartościowych są skarbowe papiery wartościowe (skrót : SPW) SPW jest papierem wartościowym, w którym skarb państwa stwierdza, że jest dłużnikiem właściciela takiego papieru i zobowiązuje się wobec niego do spełnienia określonego świadczenia, które może mieć charakter pieniężny lub niepieniężny.

    SPW mogą być emitowane lub wystawiane w granicach limitu zadłużenia określonego w ustawie budżetowej. SPW opiewające na świadczenia pieniężne mogą być wystawiane lub emitowane wyłącznie przez ministra finansów. SPW opiewające na świadczenia niepieniężne emituje minister skarbu państwa w porozumieniu z ministrem finansów. Skarb państwa odpowiada całym swoim majątkiem za zobowiązania wynikające z wyemitowanych lub wystawionych SPW. SPW mogą być emitowane lub wystawiane jako papiery wartościowe o pierwotnym terminie wykupu:

    1/ krótszym niż 1 rok(do 364 dni włącznie),do których zalicza się w szczególności bony

    skarbowe (są to krótkoterminowe SPW)

    2/ nie krótszym niż 1 rok (365 dni),do których zalicza się w szczególności obligacje

    skarbowe (są to długoterminowe SPW.

    Minister finansów określa w drodze rozporządzenia warunki emitowania danego rodzaju SPW, w szczególności limit kwoty emisji, jednostkową wartość nominalną, walutę w której następuje emisja, zasady i tryb sprzedaży, podmioty którym SPW są oferowane na rynku pierwotnym itp.

    Minister finansów określa poprzez wydanie listu emisyjnego szczegółowe warunki emisji.

    Bon skarbowy jest krótkoterminowym papierem wartościowym oferowanym do sprzedaży w kraju na rynku pierwotnym z dyskontem i wykupywany wg wartości nominalnej po upływie okresu na jaki został wyemitowany. Obligacja skarbowa jest papierem wartościowym oferowanym do sprzedaży w kraju lub za granicą oprocentowanym w postaci dyskonta lub odsetek.

    Obligacja sprzedawana jest na rynku pierwotnym z dyskontem bądź wg wartości nominalnej, bądź powyżej wartości nominalnej i wykupywana po upływie określonego terminu nie krótszego niż 1 rok. Skarbowy papier oszczędnościowy jest skarbowym papierem wartościowym oferowanym do sprzedaży wyłącznie osobom fizycznym. Może być on wyłączony z obrotu na rynku wtórnym albo może być przedmiotem obrotu tylko między osobami fizycznymi o ile ogólne warunki emitowania tak stanowią. SPW zbywane są na rynku pierwotnym odpłatnie. Istnieją sytuacje, w których potencjalne zobowiązania przekształcają się w zob. realne a w ich wyniku dochodzi do powiększenia długu publicznego. Mogą to być zobowiązania powstałe z tytułu skarbowych poręczeń i gwarancji. Instytucja poręczenia wywodzi się z prawa cywilnego, na mocy którego umowa poręczenia jest umową akcesoryjną.

    Przez umowę poręczenia poręczyciel zobowiązuje się wobec wierzyciela wykonać zobowiązanie na wypadek gdyby dłużnik tego zobowiązania nie wykonał. Gwarancja to umowa, na mocy której gwarant zobowiązuje się naprawić ewentualną szkodę. Zasady udzielania poręczeń i gwarancji przez skarb państwa reguluje ustawa o poręczeniach i gwarancjach udzielanych przez skarb państwa oraz niektóre osoby prawne. W imieniu skarbu państwa poręczeń i gwarancji może udzielać RM na wniosek ministra finansów lub ministra finansów samodzielnie a w niektórych przypadkach Bank Gospodarstwa Krajowego.

    1. klasyfikacja podatku

    2. szczególne uprawnienia banków

    3. zabezpieczenie wykonania zobowiązań podatkowych

    4. przywileje bankowe

    5. zasady gospodarowania środkami publicznymi

    6. wieloletni program finansowy

    7. ulgi w płatności podatku

    8. cel oraz środki nadzoru bankowego

    9. Formy organizacyjno-prawne jednostek sektora publicznego

    10. formy i rodzaje wygaśnięcia zobowiązań podatkowych

    1. Organy NBP

    Zgodnie z art. 227 Konstytucji RP oraz art. 6 NBPU, organami NBP są:
    1) Prezes NBP
    2) Rada Polityki Pieniężnej (Piniężnęj)
    3) Zarząd NBP

    1) Prezes NBP
    - powoływany przez Sejm na wiosek Prezydenta
    - 6 letnia kadencja
    - nie można być dłużej niż 2 kolejne kadencje
    - nie może: należeć do partii politycznej, związku zawodowego, prowadzić działalności gospodarczej nie dającej się pogodzić z godnością urzędu
    - kadencja wygasa:
    → po upływie okresu 6 letniego
    → w razie śmierci
    → złożenia rezygnacji
    → w razie odwołania

    - odwołanie może nastąpić:
    → nie wypełnia swoich obowiązków z powodu długotrwałej choroby
    → został skazany prawomocnym wyrokiem za przestępstwo
    → niezgodne z prawem oświadczenie lustracyjne, stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu
    → TS orzekła zakaz zajmowania kierowniczych stanowisk/ pełnienia funkcji związanych ze szczególną odpowiedzialnością w ograniach państwa

    Katalog zamknięty przyczyn odwołania i wygaśnięcia kadencji → gwarancja niezależności banku centralnego

    - przewodniczy RPP
    - przewodniczy zarządowi NBP
    - reprezentuje NBP na zewnątrz
    - przełożony wszystkich pracowników NBP
    - ponosi odpowiedzialność za organizacje i funkcjonowanie NBP
    - reprezentuje NBP w międzynarodowych instytucjach bankowych
    - zasady przechowywania wartości pieniężnych w bankach i przedsiębiorstwach produkujących znaki pieniężne oraz transportowania tych wartości przez banki i te przedsiębiorstwa

    - zadania wynikające z przepisów o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej

    - zastępowany jest Wiceprezesa NBP

    Rada Polityki Pieniężnej

    - organ kolegialny
    - skład:
    → Prezes NBP → Przewodniczący
    → 9 członków:
    → w równej liczbie powoływani przez: Prezydenta RP, Sejm i Senat
    - kadencja członka → 6 lat
    - możliwa1 kadencja członka
    - organy uprawnione do powołania odwołują członka w przypadku:
    → zrzeczenia się
    → długotrwałej choroby uniemożliwiającej sprawowanie funkcji
    - skazanie prawomocnym wyrokiem za przestępstwo
    - złożenie nieprawdziwego orzeczenia lustracyjnego, orzeczone prawomocnym wyrokiem
    - śmierć członka → organ uprawniony do powołania stwierdza wygaśnięcie
    - uzupełnienie składu Rady nie powinno nastąpić nie później niż po 3 miesiącach po wygaśnięciu lud odwołaniu

    - ustala coroczne założenia polityki pieniężnej i przedkłada je wiadomości Sejmowi (jak RM projekt budżetu)
    - sprawozdania z wykonania rady polityki pieniężnej nie później niż po 5 miesiącach od zakończenia roku budżetowego
    - kierując się założeniami polityki pieniężnej:
    1) ustala wysokość stóp procentowych NBP;
    2) ustala stopy rezerwy obowiązkowej banków i wysokość jej oprocentowania;
    3) określa górne granice zobowiązań wynikających z zaciągania przez NBP pożyczek i kredytów w zagranicznych instytucjach bankowych i finansowych;
    4) zatwierdza plan finansowy NBP oraz sprawozdanie z działalności NBP;
    5) przyjmuje roczne sprawozdanie finansowe NBP;
    6) ustala zasady operacji otwartego rynku.

    - ocenia działania zarządu NBP w zakresie realizacji założeń polityki pieniężnej
    - członek nie może w okresie kadencji:
    → żadnych innych stanowisk i podejmować działalności zarobkowej lub publicznej poza pracą naukową, dydaktyczną lub twórczością autorską, a za zgodą Rady wyrażoną w drodze uchwały
    (bez udziału zainteresowanego) - dopuszczalna jest działalność w organizacjach międzynarodowych

    - wiceprezesi NBP → uczestniczą w posiedzeniach bez prawa głosowania
    - posiedzenie Rady → raz na miesiąc/ pisemny wniosek 3 członków Rady
    → zwołuje Prezes NBP
    - nie ma Prezesa → zastępuje jeden z CZŁONKÓW
    - ustalenia Rady → uchwał, większość głosów, obecność przynajmniej 5 członków (w tym Przewodniczący)
    - stanowisko ogłoszone w Monitorze Sądowym i Gospodarczym → po 6 tygodniach, nie później niż po 3 miesiącach
    - tryb pracy określa regulamin uchwalany przez RPP
    - Powołanie nowych członków Rady powinno nastąpić najpóźniej do dnia wygaśnięcia kadencji poprzednich.


    Zarząd NBP

    - kieruje działalnością NBP
    - skład:
    → Prezes NBP
    → 6-8 członków, w tym 2 wiceprezesów
    → powołuje i odwołuje Prezydent RP na wniosek Prezesa NBP
    - kadencja 6 lat
    - nie można być dłużej niż przez 2 kadencje

    - Powołanie nowych członków Rady powinno nastąpić najpóźniej do dnia wygaśnięcia kadencji poprzednich.

    - odwołanie i wygaśnięcie jak w RPP
    - realizuje uchwały Rady
    - podejmuje uchwały w sprawach niezastrzeżonych dla innych organów
    - zakres działań (katalog nie zamknięty)
    1) realizowanie zadań z zakresu polityki kursowej;
    2) okresowa ocena obiegu pieniężnego i rozliczeń pieniężnych oraz obrotu dewizowego;
    3) nadzorowanie operacji otwartego rynku;
    4) ocena funkcjonowania systemu bankowego;
    5) (7) analiza stabilności krajowego systemu finansowego;
    6) uchwalanie planu działalności i planu finansowego NBP;
    7) uchwalanie prowizji i opłat bankowych stosowanych przez NBP oraz ustalanie ich wysokości;
    8) określanie zasad gospodarowania funduszami NBP;
    9) określanie zasad organizacji i podziału zadań w NBP;
    10) określanie zasad polityki kadrowej i płacowej w NBP;
    11) uchwalanie rocznego sprawozdania z działalności NBP;
    12) sporządzanie rocznego sprawozdania finansowego NBP;
    13) opracowywanie bilansów obrotów płatniczych państwa z zagranicą;
    14) przygotowywanie i rozpatrywanie projektów uchwał i innych materiałów kierowanych do Rady.

    - członek Zarządu NBP nie może zajmować żadnych innych stanowisk i podejmować działalności zarobkowej lub publicznej poza pracą naukową, dydaktyczną lub twórczością autorską

    - uchwały Zarządu NBP zapadają większością bezwzględną głosów, a w przypadku równej liczby głosów rozstrzyga głos Prezesa NBP

    - szczegółowy tryb określa regulamin

    1. Dochód samorządu województwa (z uwzględnieniem subwencji)

    Dochody budżetu j.s.t. dzielę się na podstawie art. 167 ust. 2 K na: dochody własne, subwencje ogólne i dotacje celowe z budżetu państwa. Konstytucja nie przewiduje powszechnego dochodu, czyli możliwości dotowania budżetu z innego niż budżet państwa zasobu środków publicznych, np. budżet innych j.s.t. lub fundusze celowe. Ustawa, która normuje tę problematykę to ustawa o dochodach jednostek samorządu terytorialnego, ale zostały także uregulowane w innych aktach prawnych.
    Art. 3 ustawy o dochodach j.s.t. wymienia:
    1) dochody własne;
    2) subwencja ogólna;
    3) dotacje celowe z budżetu państwa

    Udziały we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych oraz z podatku dochodowego od osób prawnych.

    Dochodami jednostek samorządu terytorialnego mogą być:
    1) środki pochodzące ze źródeł zagranicznych niepodlegające zwrotowi;
    2) środki pochodzące z budżetu Unii Europejskiej;
    3) inne środki określone w odrębnych przepisach.


    Źródłami dochodów własnych województwa są:
    1) dochody uzyskiwane przez wojewódzkie jednostki budżetowe oraz wpłaty od wojewódzkich zakładów budżetowych;
    2) dochody z majątku województwa;
    3) spadki, zapisy i darowizny na rzecz województwa;
    4) dochody z kar pieniężnych i grzywien określonych w odrębnych przepisach;
    5) 5,0 % dochodów uzyskiwanych na rzecz budżetu państwa w związku z realizacją zadań z zakresu administracji rządowej oraz innych zadań zleconych ustawami, o ile odrębne przepisy nie stanowią inaczej;
    6) odsetki od pożyczek udzielanych przez województwo, o ile odrębne przepisy nie stanowią inaczej;
    7) odsetki od nieterminowo przekazywanych należności stanowiących dochody województwa;
    8) odsetki od środków finansowych gromadzonych na rachunkach bankowych województwa, o ile odrębne przepisy nie stanowią inaczej;
    9) dotacje z budżetów innych jednostek samorządu terytorialnego;
    10) inne dochody należne województwu na podstawie odrębnych przepisów.
    Wysokość udziału we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych(zamieszkałych na danym obszarze) → 1,60 %

    Wysokość udziału we wpływach z podatku dochodowego od osób prawnych (siedziba na terenie) → 14,75 %

    Subwencja ogólna w części dla województw składa się z części:
    a) wyrównawczej
    b) regionalnej

    a także oświatowej dla województw → określa co rocznie ustawa budżetowa

    O przeznaczeniu tych środków decyduje organ stanowiący.

    Kwotę subwencji określa ustawa budżetowa
    Część wyrównawcza subwencji dla województw → kwota podstawowa + uzupełniająca
    Kwota podstawowa → otrzymuje województwo, w którym wskaźnik dochodowy na jednego mieszkańca na jednego mieszkańca jest mniejszy, niż wskaźnik podatkowy dla wszystkich województw
    Kwota uzupełniająca → dla województw, których liczka mieszkańców nie przekracza 3 milionów
    Część regionalna
    → z wpłat dokonanych przez województwa
    → 20 % części regionalnej dzieli się między województwa, w których stopa bezrobocia jest wyższa niż 110 % średniej stopy bezrobocia w kraju. 3. Wysokość należnej województwu kwoty, o której

    → 40 % części regionalnej dzieli się między województwa, w których powierzchnia dróg wojewódzkich, w przeliczeniu na jednego mieszkańca województwa, jest wyższa od powierzchni dróg wojewódzkich w kraju, w przeliczeniu na jednego mieszkańca kraju.

    → 10 % części regionalnej, dzieli się między województwa, w których PKB w województwie, w przeliczeniu na jednego mieszkańca województwa, jest niższy od 75 % PKB w kraju, w przeliczeniu na jednego mieszkańca kraju.

    → 15 % części regionalnej,dzieli się między województwa z uwzględnieniem wydatków bieżących na regionalne kolejowe przewozy pasażerskie, wykonanych w roku poprzedzającym rok bazowy.

    → 12. Kwotę stanowiącą 15 % części regionalnej, dzieli się między województwa, w których kwota planowanych dochodów na rok budżetowy z tytułu części wyrównawczej i kwot wchodzących w skład części regionalnej subwencji ogólnej, pomniejszona o planowaną wpłatę do budżetu państwa, jest niższa od kwoty planowanych na rok bazowy dochodów z tytułu części wyrównawczej i regionalnej subwencji ogólnej, pomniejszonych o planowaną wpłatę do budżetu państwa.


    Dochodami jednostek samorządu terytorialnego mogą być dotacje celowe z budżetu państwa na:
    1) zadania z zakresu administracji rządowej oraz na inne zadania zlecone ustawami;
    2) zadania realizowane przez jednostki samorządu terytorialnego na mocy porozumień zawartych z organami administracji rządowej;
    3) usuwanie bezpośrednich zagrożeń dla bezpieczeństwa i porządku publicznego, skutków powodzi i osuwisk ziemnych oraz skutków innych klęsk żywiołowych;
    4) finansowanie lub dofinansowanie zadań własnych;
    5) realizację zadań wynikających z umów międzynarodowych.


    Dotacje → transfer środków publicznych o charakterze nieodpłatnym i bezzwrotnym o ściśle określonym przeznaczeniu. Jeśli zostaną wykorzystane niezgodnie z przeznaczeniem rodzi to obowiązek ich zwrotu.

    Dotacje z budżetu państwa na dofinansowanie zadań własnych objętych kontraktem wojewódzkim.

    dotacje celowe z budżetu państwa na dofinansowanie zadań własnych:
    2) z zakresu zadań inwestycyjnych szkół i placówek oświatowych;
    3) związanych z inicjatywami wspierania edukacji na obszarach wiejskich, w tym na stypendia i pomoc materialną dla młodzieży wiejskiej;
    4) związanych z wdrażaniem reformy systemu oświaty, wyrównywaniem szans edukacyjnych oraz zapewnianiem kształcenia praktycznego;
    5) realizowanych w celu zagospodarowania nieruchomości Skarbu Państwa przejętych od wojsk Federacji Rosyjskiej i przekazanych jednostce samorządu terytorialnego
    5a) związanych z budową i remontami obiektów sportowych oraz rozwijaniem sportu, w szczególności wśród dzieci i młodzieży a także sportu osób niepełnosprawnych;
    5b) w zakresie przebudowy, budowy lub remontów dróg powiatowych i gminnych;
    6) o których mowa w odrębnych przepisach - na zasadach w nich określonych.

    1. Zaległości podatkowe (istota i odpowiedzialność)

    art. 51 ordynacja podatkowa

    Podatek nie zapłacony w terminie.
    Niezapłaconą w terminie płatności zaliczkę na podatek lub ratę podatku

    Na równi z zaległością podatkową traktuje się także:

    1)   nadpłatę, jeżeli w zeznaniu lub w deklaracji, o została wykazana nienależnie lub w wysokości wyższej od należnej, a organ podatkowy dokonał jej zwrotu lub zaliczenia na poczet zaległości podatkowych bądź bieżących lub przyszłych zobowiązań podatkowych;

    2)   zwrot podatku, jeżeli podatnik otrzymał go nienależnie lub w wysokości wyższej od należnej lub został on zaliczony na poczet zaległości podatkowej albo bieżących lub przyszłych zobowiązań podatkowych, chyba że podatnik wykaże, że nie nastąpiło to z jego winy;

    3)   wynagrodzenie płatników lub inkasentów pobrane nienależnie lub w wysokości wyższej od należnej;

    4)   oprocentowanie nienależnej nadpłaty bądź zwrotu podatku zwrócone lub zaliczone na poczet zaległych, bieżących lub przyszłych zobowiązań podatkowych.


    Od zaległości podatkowych nalicza się co do zasady odsetki za zwłokę.

    Za zaległości podatkowe podatnika odpowiadają całym swoim majątkiem solidarnie z podatnikiem również osoby trzecie. Osoby trzecie odpowiadają całym swoim majątkiem solidarnie z następcą prawnym podatnika za przejęte przez niego zaległości podatkowe.

    O odpowiedzialności podatkowej osoby trzeciej organ podatkowy orzeka w drodze decyzji.


    Rozwiedziony małżonek podatnika odpowiada całym swoim majątkiem solidarnie z byłym małżonkiem za zaległości podatkowe z tytułu zobowiązań podatkowych powstałych w czasie trwania wspólności majątkowej, jednakże tylko do wysokości wartości przypadającego mu udziału w majątku wspólnym.
    Członek rodziny podatnika odpowiada całym swoim majątkiem solidarnie z podatnikiem prowadzącym działalność gospodarczą za zaległości podatkowe wynikające z tej działalności i powstałe w okresie, w którym stale współdziałał z podatnikiem w jej wykonywaniu, osiągając korzyści z prowadzonej przez niego działalności.
    Chyba, że na podatku ciążył obowiązek alimentacyjny wobec członka rodziny.

    Za członków rodziny podatnika uważa się zstępnych, wstępnych, rodzeństwo, małżonków zstępnych, osobę pozostającą w stosunku przysposobienia oraz pozostającą z podatnikiem w faktycznym pożyciu.

    Nabywca przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa odpowiada całym swoim majątkiem solidarnie z podatnikiem za powstałe do dnia nabycia zaległości podatkowe związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, chyba że przy zachowaniu należytej staranności nie mógł wiedzieć o tych zaległościach.

    Odpowiedzialność nabywcy jest ograniczony do wartości nabytego przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części.

    Jednoosobowa spółka kapitałowa powstała w wyniku przekształcenia przedsiębiorcy będącego osobą fizyczną odpowiada całym swoim majątkiem solidarnie z tą osobą fizyczną za powstałe do dnia przekształcenia zaległości podatkowe przedsiębiorcy związane z prowadzoną działalnością gospodarczą.

    Jeżeli podatnik, za zgodą innej osoby, w celu zatajenia prowadzenia działalności gospodarczej lub rzeczywistych rozmiarów tej działalności, posługuje się lub posługiwał się imieniem i nazwiskiem, nazwą lub firmą tej osoby, osoba ta ponosi solidarną odpowiedzialność z podatnikiem całym swoim majątkiem za zaległości podatkowe powstałe podczas prowadzenia tej działalności.

    Właściciel, samoistny posiadacz lub użytkownik wieczysty rzeczy lub prawa majątkowego pozostający z użytkownikiem danej rzeczy lub prawa majątkowego w związku, (istnieją powiązania o charakterze rodzinnym, kapitałowym lub majątkowym albo wynikające ze stosunku pracy) odpowiada za zaległości podatkowe użytkownika powstałe w związku z działalnością gospodarczą prowadzoną przez użytkownika, jeżeli dana rzecz lub prawo są związane z działalnością gospodarczą lub służą do jej prowadzenia.

    Dzierżawca lub użytkownik nieruchomości odpowiada całym swoim majątkiem solidarnie z podatnikiem będącym właścicielem, użytkownikiem wieczystym lub posiadaczem samoistnym nieruchomości za zaległości podatkowe z tytułu zobowiązań podatkowych wynikających z opodatkowania nieruchomości, powstałych podczas trwania dzierżawy lub użytkowania.


    Wspólnik spółki cywilnej, jawnej, partnerskiej oraz komplementariusz spółki komandytowej albo komandytowo-akcyjnej, a także były wspólnik (powstałe gdy był wspólnikiem) odpowiada całym swoim majątkiem solidarnie ze spółką i z pozostałymi wspólnikami za zaległości podatkowe spółki. Za zobowiązania podatkowe powstałe, po rozwiązaniu spółki odpowiadają osoby będące wspólnikami w momencie rozwiązania spółki.


    Za zaległości podatkowe spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji, spółki akcyjnej lub spółki akcyjnej w organizacji odpowiadają solidarnie całym swoim majątkiem członkowie jej zarządu, jeżeli egzekucja z majątku spółki okazała się w całości lub w części bezskuteczna,

    Chyba, że członek zarządu wykazał, że:

    a)  we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub wszczęto postępowanie zapobiegające ogłoszeniu upadłości (postępowanie układowe) albo

    b)  niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości lub niewszczęcie postępowania zapobiegającego ogłoszeniu upadłości (postępowania układowego) nastąpiło bez jego winy

     Za zaległości podatkowe innych osób prawnych odpowiadają solidarnie całym swoim majątkiem członkowie organów zarządzających tymi osobami

    Osoby prawne przejmujące lub osoby prawne powstałe w wyniku podziału odpowiadają solidarnie całym swoim majątkiem za zaległości podatkowe osoby prawnej dzielonej, jeżeli majątek przejmowany na skutek podziału, nie stanowi zorganizowanej części przedsiębiorstwa.

    Gwarant lub poręczyciel, którego zabezpieczenie zostało przyjęte przez organ podatkowy, odpowiada całym swoim majątkiem, solidarnie z podatnikiem, płatnikiem, inkasentem, ich następcą prawnym lub osobą trzecią, za zobowiązanie wynikające z decyzji, która jest przedmiotem zabezpieczenia, wraz z odsetkami za zwłokę, oraz kosztami postępowania egzekucyjnego powstałymi w związku z wykonaniem tej decyzji - do wysokości kwoty gwarancji lub poręczenia

    1. Zrzeszanie się banków spółdzielczych

    Określa ustawa z dnia 7 grudnia 2000 o funkcjonowaniu banków spółdzielczych, ich zrzeszaniu się i bankach zrzeszających.

    Banku zrzeszającym -ustawa rozumie przez to Gospodarczy Bank Wielkopolski Spółka Akcyjna w Poznaniu, Bank Polskiej Spółdzielczości Spółka Akcyjna w Warszawie, Mazowiecki Bank Regionalny Spółka Akcyjna w Warszawie (obecnie SGB Bank S.A.), bank powstały w wyniku połączenia się co najmniej dwóch z tych banków, pod warunkiem że zrzesza co najmniej jeden bank spółdzielczy.

    Zrzeszenie → utworzone przez bank lub banki spółdzielcze i bank zrzeszający

    Na podstawie umowy zrzeszenia z jednym bankiem zrzeszającym.
    Bank spółdzielczy jest zobowiązany do nabycia przynajmniej jednej akcji banku zrzeszającego.
    Bank spółdzielczy może wypowiedzieć umowę (6 miesięcy wypowiedzenia) i zawszeć umowę z innym bankie
    m zrzeszającym. → o takim zamiarze należy poinformować KNF (który może zalecić podjęcie środków zmierzających do usunięcia nieprawidłowości)
    Bank spółdzielczy zbywa akcje banku zrzeszającego, w przypadku niemożności zbycia bank zrzeszający umorzy akcje po zakończeniu roku obrotowego.
    Prezesi zarządów banków spółdzielczych zrzeszonych z bankiem zrzeszającym oraz prezes zarządu banku zrzeszającego wybierają spośród siebie radę zrzeszenia (organ opinio-doradczy)

    1. Zabezpieczenie wykonania zobowiązań podatkowych

    Podstawa art. 33 ordynacji podatkowej

    Zobowiązanie podatkowe może być zabezpieczone przed terminem płatności
    Na majątku płatnika lub majątku wspólnym małżonków
    Jeśli zachodzi uzasadniona obawa, że nie zostanie ono wykonane, szczególnie gdy:
    → podatnik trwale nie uiszcza wymagalnych zobowiązań o charakterze publicznoprawnym
    → dokonuje czynności polegających na zbywaniu majątku, które mogą utrudnić lub udaremnić egzekucję

    Zabezpieczenie może być również stosowane w toku postępowania podatkowego lub kontroli podatkowej, przed wydaniem decyzji:

    1) ustalającej wysokość zobowiązania podatkowego;
    2) określającej wysokość zobowiązania podatkowego;
    3) określającej wysokość zwrotu podatku.

    Organ podatkowy na podstawie posiadanych danych co do wysokości podstawy opodatkowania określa w decyzji o zabezpieczeniu:
    1) przybliżoną kwotę zobowiązania podatkowego, jeżeli zabezpieczenie następuje przed wydaniem decyzji,
    2) przybliżoną kwotę zobowiązania podatkowego oraz kwotę odsetek za zwłokę należnych od tego zobowiązania na dzień wydania decyzji o zabezpieczeniu, jeżeli zabezpieczenie następuje przed wydaniem decyzji, (podlega również kwota odsetek za zwłokę należnych od zobowiązania na dzień wydania decyzji o zabezpieczeniu)

    Decyzja o zabezpieczeniu wygasa:
    1) po upływie 14 dni od dnia doręczenia decyzji ustalającej wysokość zobowiązania podatkowego; 2) z dniem doręczenia decyzji określającej wysokość zobowiązania podatkowego;
    3) z dniem doręczenia decyzji określającej wysokość zwrotu podatku.


    stosuje się odpowiednio do zabezpieczenia na majątku:
    1) płatnika lub inkasenta; decyzja o zabezpieczeniu wygasa z dniem doręczenia decyzji o odpowiedzialności podatkowej;
    2) osób, o których mowa w art. 115, 116 i 116a (w przypadku spółek), po doręczeniu im decyzji orzekającej o odpowiedzialności podatkowej za zaległości podatkowe spółki lub innej osoby prawnej, jeżeli zachodzi uzasadniona obawa, że zobowiązanie nie zostanie przez spółkę lub inną osobę prawną wykonane, a w szczególności gdy spółka lub inna osoba prawna trwale nie uiszcza wymagalnych zobowiązań o charakterze publicznoprawnym lub dokonuje czynności polegających na zbywaniu majątku, które mogą utrudnić lub udaremnić egzekucję; decyzja o zabezpieczeniu wygasa, gdy egzekucja z majątku podatnika okazała się w całości albo w części bezskuteczna.


    Zabezpieczenie następuje:
    - przez przyjęcie przez organ podatkowy

    - na wniosek strony
    - zabezpieczenia wykonania zobowiązania wynikającego z tej decyzji wraz z odsetkami za zwłokę

    - forma:
    1) gwarancji bankowej lub ubezpieczeniowej;
    2) poręczenia banku;
    3) weksla z poręczeniem wekslowym banku;
    4) czeku potwierdzonego przez krajowy bank wystawcy czeku;
    5) zastawu rejestrowego na prawach z papierów wartościowych emitowanych przez Skarb Państwa lub Narodowy Bank Polski - według ich wartości nominalnej;
    6) uznania kwoty na rachunku depozytowym organu podatkowego; 7) pisemnego, nieodwołalnego upoważnienia organu podatkowego, potwierdzonego przez bank lub spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową, do wyłącznego dysponowania środkami pieniężnymi zgromadzonymi na rachunku lokaty terminowej


    - podlega wykonaniu w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji

    - Strona może dowolnie wybrać formę lub formy zabezpieczenia

    - strona może wystąpić o przedłużenie terminu przyjętego zabezpieczenia (wydaje się postanowienie, na które przysługuje zażalenie)



    Skarbowi Państwa i jednostce samorządu terytorialnego przysługuje:

    hipoteka na wszystkich nieruchomościach podatnika, płatnika, inkasenta, następcy prawnego lub osób trzecich z tytułu zobowiązań podatkowych, a także z tytułu zaległości podatkowych, odsetek za zwłokę od tych zaległości.→ Hipoteka przymusowa


    zastaw skarbowy na wszystkich będących własnością podatnika oraz stanowiących współwłasność łączną podatnika i jego małżonka rzeczach ruchomych oraz zbywalnych prawach majątkowych, jeżeli wartość poszczególnych rzeczy lub praw wynosi w dniu ustanowienia zastawu co najmniej 10.000 zł (nie mogą: niepodlegające egzekucji oraz mogące być przedmiotem hipoteki)

    1. Szczególne prawa banków

      Zawarte w rozdziale 8 ustawy prawo bankowe

    Mają zróżnicowany charakter, wszystkie w określony sposób są związane z czynnościami wykonywanymi przez banki, zarówno z czynnościami sensu srticto jaki sensu largo.

    Można do nich zaliczyć:
    - prawo do żądania i możliwości wyboru określonego sposobu zabezpieczenia wierzytelności wynikającej z czynności bankowych

    - prawo do stosowania potrącenia

    - prawo do stosowania sekuratyzacji

    - prawo do wystawiania bankowych tytułów egzekucyjnych

    - prawo do wydawania ogólnych warunków umowy i regulaminów bankowych

    - prawo do pobierania prowizji i opłat

    - prawo do określania wysokości skonsolidowanego oprocentowania

    Ogół tych uprawnień powoduje, że banki mają szczególny status prawny, co jest uzasadnione określonymi wymaganiami, jakie są stawiane podmiotom prowadzącym działalność bankową.

    1. Zasady gospodarowania środkami publicznymi

    Określone w rozdziale 5 ustawy o finansach publicznych.

    Sposób gromadzenia środków publicznych z poszczególnych tytułów określają odrębne ustawy.

    Środki publiczne pochodzące z poszczególnych tytułów co do zasady nie mogą być przeznaczane na finansowanie imiennie wymienionych wydatków.

    Jednostki sektora finansów publicznych są obowiązane do ustalania przypadających im należności pieniężnych, w tym mających charakter cywilnoprawny, oraz terminowego podejmowania w stosunku do zobowiązanych czynności zmierzających do wykonania zobowiązania.

    Wydatki publiczne mogą być ponoszone na cele i w wysokościach ustalonych w:

    1)   ustawie budżetowej;

    2)   uchwale budżetowej jednostki samorządu terytorialnego;

    3)   planie finansowym jednostki sektora finansów publicznych.

    Wydatki publiczne powinny być dokonywane:

    1)   w sposób celowy i oszczędny, z zachowaniem zasad:

    a)  uzyskiwania najlepszych efektów z danych nakładów,

    b)  optymalnego doboru metod i środków służących osiągnięciu założonych celów;

    2)   w sposób umożliwiający terminową realizację zadań;

    3)   w wysokości i terminach wynikających z wcześniej zaciągniętych zobowiązań.

    Ze środków publicznych nie można tworzyć fundacji

    Ustalanie, pobieranie i odprowadzanie dochodów budżetu państwa następuje na zasadach i w terminach wynikających z obowiązujących przepisów (podobnie j.s.t.)


    Prawo realizacji zadań finansowanych ze środków publicznych przysługuje ogółowi podmiotów. Podmiot wnioskujący o przyznanie środków publicznych na realizację wyodrębnionego zadania powinien przedstawić ofertę wykonania zadania zgodnie z zasadami uczciwej konkurencji, gwarantującą wykonanie zadania w sposób efektywny, oszczędny i terminowy.

    Jednostki sektora finansów publicznych, (z wyłączeniem jednostek samorządu terytorialnego oraz ich związków), nie mogą posiadać, obejmować lub nabywać udziałów lub akcji w spółkach ani nabywać obligacji emitowanych przez podmioty inne niż Skarb Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego, a także udziałów w spółdzielniach, chyba że odrębna ustawa stanowi inaczej

    Jednostki sektora finansów publicznych mogą zaciągać zobowiązania do sfinansowania w danym roku do wysokości wynikającej z planu wydatków lub kosztów jednostki,

     Zamieszczenie w budżecie państwa dochodów z określonych źródeł lub wydatków na określone cele nie stanowi podstawy roszczeń ani zobowiązań państwa wobec osób trzecich, ani roszczeń tych osób wobec państwa.

    Ujęte w budżecie państwa, budżetach jednostek samorządu terytorialnego i planach finansowych jednostek budżetowych:

    1)   dochody oraz przychody - stanowią prognozy ich wielkości;

    2)   wydatki oraz łączne rozchody - stanowią nieprzekraczalny limit.

    Ujęte w rocznych planach finansowych jednostek sektora finansów publicznych:

    1)   przychody - stanowią prognozy ich wielkości;

    2)   koszty - mogą ulec zwiększeniu, jeżeli:

    a)  zrealizowano przychody wyższe od prognozowanych,

    b)  zwiększenie kosztów nie spowoduje zwiększenia dotacji z budżetu lub zwiększenia planowanego stanu zobowiązań.

     Kierownik jednostki sektora finansów publicznych, jest odpowiedzialny za całość gospodarki finansowej tej jednostki.

    Należności pieniężne mające charakter cywilnoprawny, przypadające organom administracji rządowej, państwowym jednostkom budżetowym i państwowym funduszom celowym, mogą być umarzane w całości albo w części lub ich spłata może być odraczana lub rozkładana na raty.

    Środkami publicznymi stanowiącymi niepodatkowe należności budżetowe o charakterze publiczno-prawnym są w szczególności następujące dochody budżetu państwa albo budżetu jednostki samorządu terytorialnego:

    1)   kwoty dotacji podlegające zwrotowi

    2)   należności z tytułu gwarancji i poręczeń udzielonych przez Skarb Państwa i jednostki samorządu terytorialnego;

    3)   wpłaty nadwyżek środków obrotowych samorządowych zakładów budżetowych;

    4)   wpłaty nadwyżek środków finansowych agencji wykonawczych;

    5)   wpłaty środków z tytułu rozliczeń realizacji programów przedakcesyjnych;

    6)   należności z tytułu zwrotu płatności dokonanych w ramach programów finansowanych z udziałem środków europejskich;

    7)   dochody pobierane przez państwowe i samorządowe jednostki budżetowe na podstawie odrębnych ustaw;

    8)   pobrane przez jednostkę samorządu terytorialnego dochody związane z realizacją zadań z zakresu administracji rządowej oraz innych zadań zleconych jednostkom samorządu terytorialnego odrębnymi ustawami i nieodprowadzone na rachunek dochodów budżetu państwa.

    1. Wieloletni program finansowy (szczerze mówiąc nie wiem czy o to chodzi)

    Wieloletnie planowanie finansowe ma na celu stworzenie realnych podstaw określenia polityki finansowej państwa i j.s.t. w odpowiednio długim horyzoncie czasowym.
    Sprzyja racjonalnemu gospodarowaniu środkami publicznymi, wzrost efektywności ich wydatkowania, średnio i długookresowe priorytety, skoncentrowanie się na stabilności finansów publicznych i absorpcji środków unijnych.
    Dopasowanie się do wieloletniego planowania na szczeblu unijnym.

    Wieloletni Plan Finansowy Państwa

    - plan dochodów i wydatków oraz przychodów i rozchodów budżetu państwa
    - sporządzany na 4 lata budżetowe

    Wieloletni Plan Finansowy Państwa, w podziale na poszczególne lata budżetowe, określa:

    1)   podstawowe wielkości makroekonomiczne;

    2)   kierunki polityki fiskalnej;

    3) prognozy dochodów oraz wydatków budżetu państwa;

    4)   kwotę deficytu i potrzeb pożyczkowych budżetu państwa oraz źródła ich sfinansowania;

    5)   kwoty wyniku i potrzeb pożyczkowych budżetu państwa oraz źródła ich sfinansowania;

    6) prognozy dochodów i wydatków budżetu środków europejskich;

    7) wynik budżetu środków europejskich;

    8) skonsolidowaną prognozę bilansu sektora finansów publicznych;

    9) prognozę wyniku sektora finansów publicznych;

    10) kwotę państwowego długu publicznego.

    11) prognozę kwoty państwowego długu publicznego.

     Wieloletni Plan Finansowy Państwa stanowi podstawę przygotowywania projektu ustawy budżetowej na kolejny rok budżetowy.

    Plan jest aktualizowany przez Radę Ministrów, w drodze uchwały, corocznie raz w roku, w terminie dwóch miesięcy od dnia ogłoszenia ustawy budżetowej do dnia 30 kwietnia, i uwzględnia prognozę na kolejne trzy obejmującą dany rok budżetowy i trzy kolejne lata.

    Wieloletnia Prognoza Finansowa j.s.t.

    WPF jest realizacją zapisów art. 226 i 227 ustawy o finansach publicznych z 2009 roku tj. stanowi wieloletnią prognozę dochodów, wydatków, przychodów i rozchodów w perspektywie co najmniej 1 roku budżetowego i 3 kolejnych lat budżetowych ( w sumie 4 )

    Wieloletnia prognoza finansowa powinna być realistyczna i określać dla każdego roku objętego prognozą co najmniej:

    1)   dochody bieżące oraz wydatki bieżące budżetu jednostki samorządu terytorialnego, w tym na obsługę długu, gwarancje i poręczenia;

    2)   dochody majątkowe, w tym dochody ze sprzedaży majątku, oraz wydatki majątkowe budżetu jednostki samorządu terytorialnego;

    3)   wynik budżetu jednostki samorządu terytorialnego;

    4)   przeznaczenie nadwyżki albo sposób sfinansowania deficytu;

    5)   przychody i rozchody budżetu jednostki samorządu terytorialnego, z uwzględnieniem długu zaciągniętego oraz planowanego do zaciągnięcia;

    6)   kwotę długu jednostki samorządu terytorialnego, w tym relację, o której mowa w art. 243, oraz sposób sfinansowania spłaty długu;

    7)   kwoty wydatków bieżących i majątkowych wynikających z limitów wydatków na planowane i realizowane przedsięwzięcia, o których mowa w ust. 3.

    1. Ulgi w płatności podatku

     Ulgi podatkowe - rozumie się przez to przewidziane w przepisach prawa podatkowego zwolnienia, odliczenia, obniżki albo zmniejszenia, których zastosowanie powoduje obniżenie podstawy opodatkowania lub wysokości podatku, z wyjątkiem obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i usług, oraz innych odliczeń stanowiących element konstrukcji tego podatku

    Ulgi polegają na zmniejszeniu kwantytatywnych elementów konstrukcji podatków, czyli podstawy opodatkowania lub stawek podatkowych lub samej kwoty podatku.

    Ulgi jedynie zmniejszają rozmiar uiszczonego podatku. Cele ustawodawcy w przypadku ulg jest nie rezygnacja, a redukcja zobowiązania.

    Jest niesamoistnym elementem konstrukcji podatku. Pozostaje w ścisłym związku z elementami podstawowymi.

    Poza ulgą polegająca na bezpośrednim obniżeniu podatku, są w stosunku do innych elementów wtórne.

    Ulgi gospodarcze wprowadzenie ma spowodować określonego stanu rzeczy w gospodarce, np. poprawa sytuacji finansowej przedsiębiorców, pobudzania inwestycji.

    Ulgi społeczne wprowadzenie ma realizować cele społeczne np. uwzględnienie sytuacji rodzinnej podatnika, ułatwienie kształcenia,
    można adresować ulgi bezpośrednio np. zmniejszenie podstawy opodatkowania do wspieranych podmiotów
    lub pośrednio ulgi będące zachętą dla tych, którzy przez swoje świadczenia wspierają rozmaitego rodzaju cele społeczne dodatnio oceniane.
    Ulgi mogą mieć także charakter techniczny lub mieszany.

    Organ podatkowy, na wniosek podatnika, z zastrzeżeniem w przypadkach uzasadnionych ważnym interesem podatnika lub interesem publicznym, może:

    1)   odroczyć termin płatności podatku lub rozłożyć zapłatę podatku na raty;

    2)   odroczyć lub rozłożyć na raty zapłatę zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę lub odsetki określone w decyzji,;

    3)   umorzyć w całości lub w części zaległości podatkowe, odsetki za zwłokę lub opłatę prolongacyjną.

    Ulgi mogą być udzielane jako pomoc indywidualna albo w ramach programów pomocowych określonych w odrębnych przepisach, pomoc indywidualna zgodna z programami rządowymi lub samorządowymi albo udzielane w ramach programów pomocowych określonych w odrębnych przepisach


    Organ podatkowy na wniosek podatnika prowadzącego działalność gospodarczą może udzielać ulg w spłacie zobowiązań podatkowych, określonych w art. 67a:

    1)   które nie stanowią pomocy publicznej;

    2)   które stanowią pomoc de minimis - w zakresie i na zasadach określonych w bezpośrednio obowiązujących aktach prawa wspólnotowego dotyczących pomocy w ramach zasady de minimis;

    3)   które stanowią pomoc publiczną:

    a)  udzielaną w celu naprawienia szkód wyrządzonych przez klęski żywiołowe lub inne nadzwyczajne zdarzenia,

    b)  udzielaną w celu zapobieżenia lub likwidacji poważnych zakłóceń w gospodarce o charakterze ponadsektorowym,

    c)  udzielaną w celu wsparcia krajowych przedsiębiorców działających w ramach przedsięwzięcia gospodarczego podejmowanego w interesie europejskim,

    d)  udzielaną w celu promowania i wspierania kultury, dziedzictwa narodowego, nauki i oświaty,

    e)  będącą rekompensatą za realizację usług świadczonych w ogólnym interesie gospodarczym powierzonych na podstawie odrębnych przepisów,

    f)  na szkolenia,

    g)  na zatrudnienie,

    h)  na rozwój małych i średnich przedsiębiorstw,

    i)  na restrukturyzację,

    j)  na ochronę środowiska,

    k)  na prace badawczo-rozwojowe,

    l)  regionalną,

    m)  udzielaną na inne przeznaczenia określone na podstawie § 6 przez Radę Ministrów.

    Organ podatkowy może z urzędu udzielać ulg w spłacie zobowiązań podatkowych, jeżeli:

    1)   zachodzi uzasadnione przypuszczenie, że w postępowaniu egzekucyjnym nie uzyska się kwoty przewyższającej wydatki egzekucyjne;

    2)   kwota zaległości podatkowej nie przekracza pięciokrotnej wartości kosztów upomnienia w postępowaniu egzekucyjnym;

    3)   kwota zaległości podatkowej nie została zaspokojona w zakończonym postępowaniu likwidacyjnym lub upadłościowym;

    4)   podatnik zmarł, nie pozostawiając żadnego majątku lub pozostawił ruchomości niepodlegające egzekucji na podstawie odrębnych przepisów albo pozostawił przedmioty codziennego użytku domowego, których łączna wartość nie przekracza kwoty 5.000 zł, i jednocześnie brak jest spadkobierców innych niż Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego oraz nie ma możliwości orzeczenia odpowiedzialności podatkowej osoby trzeciej

    1. Nadzór bankowy

    Uprawienie do ingerencji przez organ nadzoru w sferę działalności banków na mocy przepisów prawnych, mających na celu zapewnienie ich legalnego i bezpiecznego funkcjonowania.

    Prawidłowe działania banków ma szczególne znaczenie dla gospodarki narodowej. Umożliwia niezakłócone finansowanie zachodzących w niej procesów gospodarczych.

    Warunki, które powinien spełniać nadzór bankowy:
    1. organy wykonujące nadzór oraz podmioty poddane nadzorowi określone przepisami prawa.

    2. Należy sformułować cele, kryteria i sytuacje ,w których dopuszczona jest ingerencja nadzorcza oraz środki naprawy nieprawidłowości.

    3. Stosowane środki muszą dopuszczać środki ochrony prawnej podmiotu nadzorowanego.

    4. Organizacja i tryb wykonywania nadzoru powinny być uregulowane przepisami prawa takiej rangi, by nie mogło być zmieniane przez instytucje sprawujące nadzór.

    Nadzór bankowy jest częścią skonsolidowanego nadzoru finansowego, niezależnego od banku centralnego. Analogiczny system jest popularny w UE.

    Komisja Nadzoru Finansowego -> tworzona na podstawie ustawy o nadzorze nad rynkiem finansowym.

    Nadzór nad działalnością Komisji sprawuje Prezes Rady Ministrów.

    Skład komisji:
    - Przewodniczący

    - 2 Zastępców Przewodniczącego

    - 4 członków:

    Członkami Komisji są:

    1)   minister właściwy do spraw instytucji finansowych albo jego przedstawiciel;

    2)   minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego albo jego przedstawiciel;

    3)   Prezes Narodowego Banku Polskiego albo delegowany przez niego Wiceprezes Narodowego Banku Polskiego;

    4)   przedstawiciel Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej.

    Cele nadzoru

    Art. 2 u.n.r.f. zapewnienie prawidłowego funkcjonowania tego rynku, jego stabilności, bezpieczeństwa oraz przejrzystości, zaufania do rynku finansowego, a także zapewnienie ochrony interesów uczestników tego rynku

    Do zadań Komisji należy:

    1)   sprawowanie nadzoru nad rynkiem finansowym określonego w art. 1 ust. 2;

    2)   podejmowanie działań służących prawidłowemu funkcjonowaniu rynku finansowego;

    3)   podejmowanie działań mających na celu rozwój rynku finansowego i jego konkurencyjności;

    4)   podejmowanie działań edukacyjnych i informacyjnych w zakresie funkcjonowania rynku finansowego;

    5)   udział w przygotowywaniu projektów aktów prawnych w zakresie nadzoru nad rynkiem finansowym;

    6)   stwarzanie możliwości polubownego i pojednawczego rozstrzygania sporów między uczestnikami rynku finansowego, w szczególności sporów wynikających ze stosunków umownych między podmiotami podlegającymi nadzorowi Komisji a odbiorcami usług świadczonych przez te podmioty;

    7)   wykonywanie innych zadań określonych ustawami.

    Celem nadzoru jest zapewnienie:

    1)   bezpieczeństwa środków pieniężnych gromadzonych na rachunkach bankowych;

    2)   zgodności działalności banków z przepisami niniejszej ustawy, ustawy o Narodowym Banku Polskim, statutem oraz decyzją o wydaniu zezwolenia na utworzenie banku;

    3)   zgodności działalności prowadzonej przez banki zgodnie z art. 70 ust. 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi z przepisami tej ustawy, niniejszej ustawy oraz statutem.

    Czynności podejmowane w ramach nadzoru bankowego polegają w szczególności na:

    1)   dokonywaniu oceny sytuacji finansowej banków, w tym badaniu wypłacalności, jakości aktywów, płynności płatniczej, wyniku finansowego banków;

    2)   badaniu jakości systemu zarządzania bankiem, w szczególności systemu zarządzania ryzykiem oraz systemu kontroli wewnętrznej;

    3)   badaniu zgodności udzielanych kredytów, pożyczek pieniężnych, akredytyw, gwarancji bankowych i poręczeń oraz emitowanych bankowych papierów wartościowych z obowiązującymi w tym zakresie przepisami;

    4)   badaniu zabezpieczenia i terminowości spłaty kredytów i pożyczek pieniężnych;

    5)   badaniu przestrzegania limitów, o których mowa w art. 71 i art. 79a, oraz ocenie procesu identyfikacji, monitorowania i kontroli koncentracji zaangażowań, w tym dużych zaangażowań;

    6)   badaniu przestrzegania przez bank, określonych przez Komisję Nadzoru Finansowego norm dopuszczalnego ryzyka w działalności banków, zarządzania ryzykiem prowadzonej działalności, w tym dostosowania do rodzaju i skali działalności banku procesu identyfikacji i monitorowania ryzyka oraz sprawozdawania o ryzyku;

    7)   dokonywaniu oceny szacowania, utrzymywania i przeglądu kapitału wewnętrznego.

    Funkcje Komisji Nadzoru Bankowego

    1. Funkcja licencyjna
    Proces licencjonowania działalności bankowej jest podstawą w budowie efektywnego systemu bankowego. Pozwala na wyeliminowanie niewłaściwych osób i podmiotów planujących prowadzenie działalności bankowej i podejrzanych kapitałów.

    Przepisy regulujące licencjonowanie służą zapobieganiu upadłości i potencjalnym stratom deponentów utrzymać zaufanie do systemu bankowego.

    Polska działalność licencyjna polega na rozpatrywania wniosków i wydawaniu zgody na utworzenie i podjęcie działalności, ale także wykonywania głosu na walnym zgromadzeniu akcjonariuszy, połączeniu banków oraz powołanie członków zarządu.

    Zagwarantowanie obecności w sektorze tylko takich inwestorów, którzy daliby gwarancję ostrożnego i stabilnego zarządzania bankami.

    2. Funkcja nadzorcza

    Obejmuje postępowania naprawcze w bankach, nadzór inspekcyjny i nadzór analityczny.

    Nadzór inspekcyjny przygotowanie i przeprowadzenie czynności kontrolnych w bankach, oddziałach i przedstawicielstwach banków zagranicznych.


    Na podstawie nadzoru inspekcyjnego i analityczneg, może zlecić bankowi:
    1)   podjęcie środków koniecznych do przywrócenia płynności płatniczej lub osiągnięcia i przestrzegania norm, o których mowa w art. 137;

    2)   zwiększenie funduszy własnych;

    3)   zaniechanie określonych form reklamy;

    4)   opracowanie i stosowanie procedur, które zapewnią utrzymywanie, bieżące szacowanie i przegląd kapitału wewnętrznego oraz funkcjonowanie systemu zarządzania bankiem;

    5)   zastosowanie szczególnych zasad tworzenia rezerw na ryzyko związane z działalnością banków lub odpisów z tytułu utraty wartości aktywów, lub szczególnego traktowania aktywów przy obliczaniu wymogów kapitałowych;

    6)   ograniczenie ryzyka występującego w działalności banku.

    Nakazać bankowi wstrzymanie wypłat z zysku lub wstrzymanie tworzenia nowych jednostek organizacyjnych do czasu przywrócenia płynności płatniczej lub osiągnięcia norm

    W razie stwierdzenia, że bank nie realizuje zaleceń określonych w ust. 1 lub nakazów określonych w ust. 2, a także gdy działalność banku jest wykonywana z naruszeniem prawa lub statutu albo stwarza zagrożenie dla interesów posiadaczy rachunków bankowych lub uczestników obrotu instrumentami finansowymi, Komisja Nadzoru Finansowego, po uprzednim upomnieniu na piśmie, może:

    1)   wystąpić do właściwego organu banku z wnioskiem o odwołanie prezesa, wiceprezesa lub innego członka zarządu banku bezpośrednio odpowiedzialnego za stwierdzone nieprawidłowości;

    2)   zawiesić w czynnościach członków zarządu, o których mowa w pkt 1, do czasu podjęcia uchwały w sprawie wniosku o ich odwołanie przez radę nadzorczą na najbliższym posiedzeniu; zawieszenie w czynnościach polega na wyłączeniu z podejmowania decyzji za bank w zakresie jego praw i obowiązków majątkowych;

    3)   ograniczyć zakres działalności banku lub jego jednostek organizacyjnych;

    3a)  nałożyć na bank karę finansową w wysokości do 10% przychodu wykazanego w ostatnim zbadanym sprawozdaniu finansowym, a w przypadku braku takiego sprawozdania - karę finansową w wysokości do 10% prognozowanego przychodu określonego na podstawie sytuacji ekonomiczno-finansowej banku, nie większą jednak niż 10.000.000 zł; przepisy art. 141 ust. 4 i 5 stosuje się odpowiednio;

    4)   uchylić zezwolenie na utworzenie banku i podjąć decyzję o likwidacji banku; art. 147 ust. 3 i art. 153-156 stosuje się odpowiednio

    Komisja Nadzoru Finansowego może wyznaczyć bankowi termin na opracowanie programu postępowania naprawczego, o którym mowa w ust. 1, oraz zlecić jego uzupełnienie lub ponowne opracowanie.

    W razie zaniechania działań określonych w ust. 1, Komisja Nadzoru Finansowego może zobowiązać bank do wszczęcia postępowania naprawczego

    3.Funkcja regulacyjna

    Wiąże się z opracowywaniem i uchwalaniem aktów prawnych dotyczących prawidłowego i bezpiecznego funkcjonowania systemu bankowego.

    1. Struktura organizacyjna i ekonomiczna budżetu

    Budżet to plan gromadzenia i wydatkowania środków pieniężnych przeznaczonych na finansowanie określonych zadań uchwalonych przez kompetentny organ władzy. Budżety publiczne obejmują:

    • budżet państwa uwzględniający sektor publiczny,

    • budżety gmin, powiatów wojewódzctw - sektor samorządów terytorialnych

    Budżet państwa jest uchwalany w formie ustawy budżetowej na okres roku kalendarzowego zwanego rokiem budżetowym. Budżet składa się z części odpowiadających organom władzy państwowej (sejm, senat, prezydent, sądy trybunału, ministrowie) oraz subwencji dla samorządów terytorialnych i obsługi długu skarbu państwa. W budżecie państwa obowiązuje trzystopniowa struktura organizacyjna:

    • 1 stopień to rozdysponowanie środków przez ministrów i wojewodów,

    • 2 stopień dysponentami są urzędy miasta gminy,

    • 3 stopień dysponentami są szkoły szpitale.

    W budżecie funkcjonują:

    • dochody czyli wpływy do budżetu,

    • przychody powstają np.: z emisji papierów wartościowych oraz zaciągniętych kredytów pożyczek,

    • wydatki są przeznaczone na realizację zadań publicznych,

    • rozchody publiczne to wykup papierów wartościowych oraz spłata kredytów i pożyczek.

    Klasyfikacja budżetowa. Z finansami budżetowymi powiązane są sektory funkcjonujące w gospodarce poprzez odprowadzane dochody lub otrzymane subwencja zasiłki dotacje. W sektorze finansów publicznych funkcjonują:

    • jednostki budżetowe pokrywają swe wydatki z budżetu a ewentualne dochody odprowadzają do budżetu. System sprzyja nie efektywności ekonomicznej dlatego od niedawna umożliwiono prowadzenie dochodowej działalności ubocznej. Przykładem jednostek są szkoły, urzędy, sądy, jednostki wojskowe, biblioteki, posterunki policji.

    • zakłady budżetowe odpłatnie wykonują swe zadania i pokrywają część kosztów z własnych dochodów ale otrzymują również dotacje np.: przedszkola, żłobki, domy kultury,

    • gospodarstwa pomocnicze to część jednostki budżetowej która pokrywa swe koszty z własnych przychodów np.: stołówki pracownicze, internaty, bursy, warsztaty szkół zawodowych,

    • środki specjalne to wyodrębniona organizacyjnie działalność uboczna finansowana z przychodów tej działalności, • państwowe osoby prawne działają na podstawie specjalnych ustaw np.: szkoły wyższe, zus, krus, NFZ itd.

    Klasyfikacja budżetowa pozwala:

    • określić uprawnienia organów publicznych do gromadzenia i wydatkowania dochodów,

    • regulować podział dochodów i wydatków między różne działy gospodarki narodowej,

    • planować dochody i wydatki,

    • ujednolicić procedury budżetowe,

    • kontrolować gospodarkę budżetową.

    1. zaległość podatkowa

    Opóźnienie w terminowym świadczeniu rodzi zaległość podatkową., czyli niedotrzymanie terminu realizacji zobowiązania podatkowego. Zgodnie z OrdPU, zaległością podatkową jest podatek niezapłacony w terminie płatności. Przyczyna uchybienia terminu pozostaje przy tym bez znaczenia. Przekroczenie terminu zapłaty podatku, powoduje naliczanie odsetek za zwłokę (ex lege - 200% podstawowej stopy oprocentowania kredytu lombardowego, udzielanego przez NBP bankom komercyjnym). Ustala się przez jaką część roku kalendarzowego istnieje zaległość podatkowa, a następnie wielkość tą mnoży się przez kwotę zaległości i obowiązującą stawkę odsetek. Zaokrągla się do pełnych złotych. Wierzycielowi podatkowemu przysługuje również możliwość przymusowego zaspokojenia roszczeń, poprzez wykorzystanie instrumentów przewidzianych w trybie postępowania egzekucyjnego w administracji.

    1. Subwencje dla jst

    Subwencja ogólna jest formą zasilania polskich jednostek samorządu terytorialnego z budżetu państwa.

    Subwencja ogólna składa się z pięciu części:

    Część podstawowa przysługuje jedynie gminom, część rekompensująca przysługuje jedynie tym gminom, które utraciły dochody z tytułu ustawowych ulg i zwolnień określonych w ustawach o podatku rolnym i o lasach, części oświatowa i wyrównawcza przysługują wszystkim jednostkom samorządu terytorialnego, zaś część drogowa przysługuje powiatom i województwom.

    Wielkość części oświatowej dla wszystkich jednostek samorządu terytorialnego ustala corocznie ustawa budżetowa. Kwota ta nie może być mniejsza niż przyjęta w ustawie budżetowej, ustala się w wysokości kwoty łącznej, skorygowanej o kwotę innych wydatków z tytułu zmiany realizowanych zadań oświatowych. Od kwoty tej odlicza się 0.25% na rezerwę części oświatowej subwencji rządowej, którą dysponuje Minister właściwy do spraw finansów publicznych, po zasięgnięciu opinii ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania oraz reprezentacji samorządu terytorialnego. Następnie dzieli się ją między poszczególne jednostki samorządu terytorialnego, biorąc pod uwagę zakres realizowanych przez te jednostki zadań oświatowych, z wyłączeniem zadań związanych z dowozem uczniów oraz zadań związanych z prowadzeniem przedszkoli ogólnodostępnych, oddziałów ogólnodostępnych w przedszkolach z oddziałami integracyjnymi oraz zadań związanych z prowadzeniem innych form wychowania przedszkolnego.

    1. instrumenty polityki pieniężnej NBP

    Instrumenty polityki pieniężnej można podzielić na 3 grupy:

    1. instrumenty kontroli ogólnej - oddziałują jednocześnie z jednakowym natężeniem na wszystkie banki komercyjne. Umożliwiają regulację zasobów pieniądza, które pozostają do dyspozycji banków komercyjnych. Do tego rodzaju instrumentów zaliczamy:

    - politykę rezerw obowiązkowych

    - transakcje depozytowo-kredytowe

    - operacje otwartego rynku

    2. instrumenty kontroli selektywnej - kontrola rozmiarów udzielonych pożyczek, kontrola stóp procentowych a także system rezerw obowiązkowych

    3. oddziaływanie przez perswazję - polega na przekazywaniu sugestii w sprawie pożądanych kierunków polityki banków prywatnych. Bank centralny (nieoficjalnie) formułuje zalecenia i naciski, które są kierowane do banków na rzecz zaniechania lub podjęcia określonych działań.

    Rezerwa obowiązkowa -

    jest częścią aktywów (kredytów) lub pasywów (depozytów) banku komercyjnego, którą bank jest zobowiązany utrzymywać na rachunku w banku centralnym. Z mocy prawa część rezerw całkowitych, która znajduje się w dyspozycji banków, na mocy prawa nie może być wykorzystana do tworzenia pieniądza poprzez udzielanie pożyczek. Oznacza to, że rezerwy banku, które obejmują jego depozyty w banku centralnym oraz gotówkę, która znajduje się we własnym skarbcu, nie może spaść poniżej określonego poziomu.

    Rezerwa obowiązkowa wyrażana jest w procentach depozytów płatnych na żądanie złożonych w banku.

    Funkcje rezerwy obowiązkowej

    *Ochrona deponentów - jest to zapewnienie bezpieczeństwa gromadzonych przez banki

    środków.

    Banki odprowadzają pewną część przyjętych depozytów do banku centralnego, albo

    utrzymują ją w gotówce jako źródło płynności. Zapewnia to bankom środki na wypłaty dla klientów nie tylko w typowych sytuacjach, ale również w sytuacjach szczególnych (w razie niespodziewanego wzrostu wypłat, który spowodowany na przykład poprzez plotkę o bankructwie jednego z banków)

    *Regulacja podaży pieniądza - bank centralny posługuje się kilkoma metodami wywierania wpływu na podaż pieniądza. Jeśli chce zwiększyć podaż pieniądza, to może:

    - obniżyć stopę dyskontową w celu zwiększenia rozmiarów pożyczek, które są

    udzielana bankom komercyjnym

    - zakupić wyemitowane przez rząd papiery wartościowe na otwartym rynku

    - obniżyć poziom wskaźnika rezerw obowiązkowych

    Jeśli natomiast chce zmniejszyć podaż pieniądza, to może:

    - ograniczyć ogólną sumę pożyczek udzielanych bankom komercyjnym poprzez podwyższenie stopy dyskontowej

    - sprzedawać wyemitowane przez rząd papiery wartościowe, które są w posiadaniu banku centralnego

    - podwyższyć poziom wskaźnika rezerw obowiązkowych

    Bank centralny oddziałuje na podaż pieniądza w celu stabilizowania cen oraz wspierania ogólnej polityki gospodarczej.

    Regulacja stóp procentowych

    - stopa procentowa jest ceną płaconą przez pożyczkobiorcę posiadaczowi kapitału pożyczkowego lub oszczędzającemu, który zdeponował w banku swój pieniądz. Cena ta jest wyrażana w procencie kapitału pożyczkowegooraz skalkulowana w odniesieniu do pewnego okresu.

    Wpływ stopy procentowej na procesy gospodarcze jest ograniczony, ponieważ:

    1. poszczególne sektory gospodarki reagują w zróżnicowany sposób na zmiany (podwyższenie lub obniżenie) stopy procentowej

    2. pewna grupa inwestycji ma podstawowe znaczenie dla przetrwania przedsiębiorstwa

    3. rentowność przedsięwzięć, inwestycji musi być oceniana długookresowo. Przedsiębiorstwo zadłużając się w momencie, gdy stopa procentowa jest wysoka, może spodziewać się obniżki kosztu kredytu

    4. przedsiębiorstwo może akceptować płacenie wysokiej stopy procentowej, gdy ma możliwość przeniesienia wzrostu kosztów na cenę, bez ryzyka utraty rynku zbytu

    5. restrykcyjne oddziaływania stopy procentowej zależy od stopy inflacji

    6. na skuteczność oddziaływania stopy procentowej ma wpływ system

    fiskalny (podatkowy)

    7. na możliwość oddziaływania stopy procentowej wpływa międzynarodowy rynek finansowy oraz łatwość przepływu kapitału między krajami.

    STRUKTURA TRANSAKCJI DEPOZYTOWO-KREDYTOWYCH

    KREDYT REFINANSOWY

    Podstawowym zadaniem kredytów refinansowych jest to, aby zapewnić płynność bankom komercyjnym w razie sytuacji niespodziewanego jej zachwiania. Mają służyć na pokrycie przejściowych niedoborów płynności, są więc instrumentami krótkoterminowymi.

    Dostęp do kredytu refinansowego jest ograniczony poprzez:

    - limity jego wykorzystania. Są to tzw. kontyngenty kredytu, mogą być one ustalane dla wszystkich banków jednolicie lub indywidualnie dla każdego z osobna. Stanowią one górną granicę możliwości refinansowania w banku centralnym (bank komercyjny musi się liczyć z możliwością

    wyczerpania tego źródła zasobów płynności, będzie wtedy wykorzystywał kredyt refinansowy w wyjątkowych sytuacjach)

    - oprocentowanie. Ustalając jego wysokość na poziomie powyżej rynkowych stóp procentowych, bank centralny zachęca banki komercyjne do wykorzystania tańszych źródeł płynności (Np.

    pożyczki na rynku międzybankowym).

    KREDYT LOMBARDOWY I REDYSKONTOWY

    Kredytu lombardowego banki udzielają go pod zastaw lub zabezpieczenie papierów, towarów i przedmiotów wartościowych. Cechą tego kredytu jest posiadanie przez bank przedmiotu zastawu, choć właścicielem jego jest nadal kredytobiorca. Maksymalna wielkość tego kredytu nie przekracza wartości zastawu. Bank, przyjmując zastaw, nabywa prawo jego sprzedaży w przypadku niespłacenie kredytu. Kredyt redyskontowy związany jest z obiegiem weksla w gospodarce. Bank centralny, przyjmując przedstawione mu do wykupu przez banki komercyjne weksle handlowe, udziela im kredytu pod zastaw tych weksli. Bank komercyjny odzyskuje środki, które zainwestował w weksel w momencie ich wykupu od klienta przedstawiającego je do dyskonta.

    OPERACJE OTWARTEGO RYNKU

    To działania polegające na kupowaniu i sprzedawaniu przez bank centralny papierów wartościowych. Transakcje te wywierają wpływ na wielkość rezerw banków komercyjnych oraz na ilość pieniądza w obiegu. Jeżeli bank centralny skupuje papiery wartościowe emitowane przez rząd, to na skutek tego zwiększają się rezerwy gotówkowe banków komercyjnych (zwiększenie podaży pieniądza). W przypadku sprzedaży przez bank centralny papierów wartościowych, następuje spadek rezerwy w bankach komercyjnych (a co za tym idzie spada podaż pieniądza).

    Celami operacji otwartego rynku są:

    - wpływanie na płynność systemu bankowego oraz jego zdolność do kreacji pieniądza

    - pośrednie lub bezpośrednie wpływanie na poziom stóp procentowych - zwiększenie efektywności działania rynku pieniężnego

    Najprostszą formą operacji otwartego rynku jest operacja bezwarunkowa.

    1. Nadpłata w podatku

    Nadpłata podatku występuje, jeśli świadczenie dłużnika stosunku prawnopodatkowego (podatnika) jest wyższe niż wynika to z prawa podatkowego, albo jeśli świadczenie to w ogóle nie powinno wystąpić. Za nadpłatę uważa się bowiem w szczególności kwotę:

    1. nadpłaconego lub nienależnie zapłaconego podatku

    2. kwotę podatku pobraną przez płatnika nienależnie lub w wysokości większej od należnej

    Istniejąca nadpłata z urzędu podlega zaliczeniu na zaległe i bieżące zobowiązania podatkowe. Zaliczenie to jest zobowiązaniem o charakterze majątkowym i w tym znaczeniu jest to sposób wykonania zobowiązania podatkowego. W razie braku świadczeń zaległych lub bieżących zobowiązań podatkowych, nadpłata podatku podlega zwrotowi podatnikowi z urzędu, chyba, że podatnik złożył wniosek o zaliczenie nadpłaty w całości lub części na poczet przyszłych zobowiązań podatkowych.

    1. Uczestnictwo RIO w budżecie

    art. 1 ust.2

    Izby sprawują nadzór nad działalnością jednostek samorządu terytorialnego w zakresie spraw finansowych określonych w art. 11 ust. 1 oraz dokonują kontroli gospodarki finansowej i zamówień publicznych:

    1) jednostek samorządu terytorialnego;

    2) związków międzygminnych;

    3) stowarzyszeń gmin oraz stowarzyszeń gmin i powiatów;

    4) związków powiatów;

    5) stowarzyszeń powiatów;

    6) samorządowych jednostek organizacyjnych, w tym samorządowych osób

    prawnych;

    1. innych podmiotów, w zakresie wykorzystywania przez nie dotacji przyznawanych z budżetów jednostek samorządu terytorialnego.

    Art. 9a.

    Izby kontrolują pod względem rachunkowym i formalnym kwartalne sprawozdania z wykonania budżetów jednostek samorządu terytorialnego oraz wnioski o przyznanie części rekompensującej subwencji ogólnej.

    Art. 11.

    1. W zakresie działalności nadzorczej właściwość rzeczowa regionalnych izb obrachunkowych obejmuje uchwały i zarządzenia podejmowane przez organy jednostek samorządu terytorialnego w sprawach:

    1) procedury uchwalania budżetu i jego zmian;

    2) budżetu i jego zmian;(...)

    4) zasad i zakresu przyznawania dotacji z budżetu jednostki samorządu terytorialnego; (...)

    2. W przypadku niepodjęcia uchwały budżetowej przez organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego do dnia 31 stycznia roku budżetowego izba ustala budżet tej jednostki w terminie do końca lutego roku budżetowego w zakresie zadań własnych oraz zadań zleconych.

    3. W przypadku nieistotnego naruszenia prawa w uchwale lub zarządzeniu izba nie stwierdza nieważności uchwały lub zarządzenia, lecz ogranicza się do wskazania, że wydano je z naruszeniem prawa.

    4. Przepisy ust. 1-3 stosuje się odpowiednio do związków jednostek samorządu te-

    rytorialnego.

    Art. 12.

    1. Izba, prowadząc postępowanie nadzorcze w sprawie uznania uchwały budżetowej organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego za nieważną w całości lub w części, wskazuje nieprawidłowości oraz sposób i termin ich usunięcia.

    1. Jeżeli organ właściwy w wyznaczonym terminie nie usunie nieprawidłowości, o których mowa w ust. 1, kolegium izby orzeka o nieważności uchwał w całości lub w części.

    2. W przypadku stwierdzenia nieważności uchwały budżetowej w całości lub w części budżet lub jego część dotknięte nieważnością ustala kolegium izby.

    Art. 13.

    (...)

    3) wydawanie opinii o przedkładanych projektach uchwał budżetowych jednostek samorządu terytorialnego;

    4) wydawanie opinii o przedkładanych przez zarządy powiatów i województw oraz przez wójtów (burmistrzów, prezydentów miast) informacjach o przebiegu wykonania budżetu za pierwsze półrocze;

    5) wydawanie opinii o przedkładanych przez zarządy powiatów i województw oraz przez wójtów (burmistrzów, prezydentów miast) sprawozdaniach z wykonania budżetu wraz z informacjami o stanie mienia jednostek samorządu terytorialnego i objaśnieniami;

    1. Zabezpieczenie wierzytelności bankowych

    Zabezpieczenie kredytu

    Metodą zmniejszenia indywidualnego ryzyka kredytowego są uzyskane przez bank zabezpieczenia, które powinny zapewnić odzyskanie zaangażowanej sumy kredytowej wraz z odsetkami, prowizjami. Podstawową gwarancją spłaty kredytu dla banku powinna być sytuacja ekonomiczno-finansowa kredytobiorcy. W wielu przypadkach nie można jednak dokładnie ocenić ryzyka wiążącego się z daną transakcją. Posiadanie zabezpieczenia pozwala wówczas na odzyskanie całości lub przynajmniej części zaangażowanych środków.

    Formy zabezpieczeń kredytowych bywają bardzo zróżnicowane. Zabezpieczenia te klasyfikowane są z punktu widzenia różnych kryteriów.

    Prawne zabezpieczenia kredytów można podzielić m.in. na:

    Prawne zabezpieczenia dzielą się także na:

    Na ogół w praktyce wyróżnia się następujące zabezpieczenia:

    Zabezpieczenie hipoteczne obciąża nieruchomość dłużnika prawem do dochodzenia roszczenia przez wpis do ksiąg wieczystych. Daje ono wierzycielowi pierwszeństwo dochodzenia swych praw nawet po zmianie właściciela nieruchomości.

    Dotyczy on przedmiotów ruchomych (np.: park maszyn, surowce, półfabrykaty, pojazdy mechaniczne, przedmioty wartościowe).

    Może być ustanowiony na rzeczach ruchomych kredytobiorcy. Od umowy zastawu ogólnego zastaw rejestrowy różni się tym, że przedmiot zastawu może pozostać w posiadaniu kredytobiorcy, co w przypadku zastawu ogólnego jest niedopuszczalne.

    Dotyczy praw zbywalnych, tj. papierów wartościowych, udziałów w spółkach, praw w zakresie wynalazczości.

    Upoważnia kredytodawcę do przewłaszczenia ruchomych przedmiotów (np. maszyn, pojazdów, zapasów, biżuterii) na pokrycie roszczeń z tytułu niespłaconego kredytu.

    Polega na wyodrębnieniu środków na rachunku bankowym lub powierzonych bankowi depozytów należących do kredytobiorcy lub poręczyciela i udostępnieniu kredytodawcy w momencie powstania zaległych roszczeń.

    Polega na tym, że kredytobiorca składa kredytodawcy zabezpieczenie w postaci środków pieniężnych, książeczek i bonów oszczędnościowych lub innych przedmiotów wartościowych.

    Zobowiązujące poręczyciela na równi z wystawcą weksla do spłaty kredytu ustalonych w terminach płatności.

    W przypadku takiego poręczenia, poręczyciel zobowiązuje się do spłaty kredytu w razie uchylenia się kredytobiorcy od wywiązania się ze zobowiązań.

    Polegają na zobowiązaniu banku do zapłaty sumy pieniężnej kredytodawcy odpowiadającej kwocie niespłaconych rat kredytu, należnych odsetek i kosztów postępowania, jeśli kredytobiorca nie wywiąże się ze swoich zobowiązań wobec banku - wierzyciela.

    Jako zabezpieczenie kredytu jest umową między kredytobiorcą a bankiem udzielającym kredytu, na mocy której kredytobiorca przenosi na bank swoje prawo do otrzymania konkretnej sumy za sprzedane towary lub usługi.

    Polega ono na tym, że do dotychczasowego kredytobiorcy - dłużnika przystępuje osoba trzecia w charakterze dłużnika solidarnego.

    Udziela go kredytobiorca lub osoba trzecia.

    Jest dokumentem zawierającym podpis wystawcy weksla, nie zawiera jednak określenia sumy wekslowej i terminu płatności. Jako samoistne zabezpieczenie kredytu przyjmowany jest od kredytobiorców dobrze znanych bankowi o dobrej sytuacji ekonomiczno-finansowej.

    W stosunku do dobrych kredytobiorców zaciągających krótkookresowe kredyty na działalność bieżącą banki mogą nie żądać dodatkowego zabezpieczenia. Regułą jest natomiast wymaganie zabezpieczenia dla kredytów długoterminowych.

    1. Podaj i scharakteryzuj dochody samorządu wojewódzkiego

    Dochody budżetu województwa opierają się - podobnie jakdochody budżetów powiatów i gmin - na dwóch podstawowych rodzajów dochodów: trwałych i potencjalnych.

    Dochodami trwałymi są :

    1) Udziały w dochodach stanowiących dochód budżetu państwa w wysokości :

    a) 1,5% wpływów z podatku dochodowego od osób fizycznych zamieszkałych na terenie województwa.

    b) 0,5% wpływów z podatku dochodowego od osób prawnych i jednostek organizacyjnych nie posiadających osobowości prawnej, mających siedzibę na terenie województwa ( z wyjątkiem opisanych przy obliczaniu udziału gmin w tym podatku ).

    2)Subwencja ogólna.

    3) Dochody wojewódzkich jednostek budżetowych oraz zakładów budżetowych i gospodarstw pomocniczych.

    4) Dotacje celowe z budżetu państwa na zadania z zakresu administracji rządowej, wykonywane przez województwo na podstawie odrębnych przepisów.

    5) Dotacje celowe z budżetu państwa na finansowanie zadań własnych województwa zwłaszcza z zakresu pomocy społecznej.

    6) Odsetki od środków finansowych województwa gromadzonych na rachunku bankowym.

    1. Dochody z majątku województwa.

    Dochodami potencjalnymi mogą być:

    a) Dotacje celowe na dofinansowanie zadań własnych województwa ( samorząd województwa może otrzymać z budżetu państwa dotacje celowe na dofinansowanie inwestycji realizowanych w ramach wieloletniego programu województwa ).

    b) Dotacje celowe na zadania realizowane przez województwo na podstawie porozumień z organami administracji rządowej lub innymi jednostkami samorządu terytorialnego.

    c) Dotacje celowe do państwowych uczelni zawodowych utworzonych na wniosek sejmiku wojewódzkiego.

    d) Dotacje z funduszy celowych.

    e) Spadki, zapisy i darowizny.

    f) Odsetki od pożyczek udzielonych przez województwo.

    g) Odsetki od nieterminowo przekazanych należności, stanowiących dochody województwa.

    h) Odsetki i dywidendy od kapitału wniesionego do spółki.

    i) Dochód z kar pieniężnych i grzywien określonych odrębnymi przepisami.

    j) Inne dochody należne województwom na podstawie odrębnych przepisów.

    1. Bankowy tytuł egzekucyjny

    dokument (w formie oświadczenia) stwierdzający istnienie wymagalnej wierzytelności banku wobec osoby, która dokonała z nim czynności bankowej lub która ustanowiła na rzecz banku zabezpieczenie takiej wierzytelności. Po nadaniu przez sąd klauzuli wykonalności b.t.e. staje się tytułem wykonawczym i jest podstawą wszczęcia egzekucji sądowej przez komornika. Bankowy tytuł egzekucyjny stanowi wyraz szczególnego uprzywilejowania banków wobec innych kategorii wierzycieli przez ustawodawcę co jest niekiedy uzasadniane tym, że są one instytucjami zaufania publicznego.

    Podmioty uprawnione do wystawienia: banki, syndyk masy upadłości banku; NBP - raczej nie!

    Aby b.t.e. mógł zostać wydany muszą zostać spełnione następujące warunki:

    1. Roszczenie objęte b.t.e. wynika bezpośrednio z czynności bankowej i jest wymagalne.

    2. Dłużnikiem jest osoba, która bezpośrednio z bankiem dokonała czynności bankowej (art. 97 ust. 1 pr. bank.) z wyjątkiem osób, o których mowa w art. 98 pr. bank.;

    3. Dłużnik złożył pisemne oświadczenie o poddaniu się egzekucji.

    Inne przesłanki wystawienia b.t.e istnieją w przypadku osób, które ustanowiły zabezpieczenie na rzecz banku (a więc nie dokonały czynności bankowej w rozumieniu art.5 prawa bankowego), muszą tu zostać spełnione następujące warunki:

    1. Zabezpieczona wierzytelność wynika bezpośrednio z czynności bankowej i dłużnik nie spłacił jej w terminie;

    2. Roszczenie objęte b.t.e. wynika bezpośrednio z umowy o ustanowienie zabezpieczenia;

    3. Osoba ustanawiająca zabezpieczenie złożyła pisemne oświadczenie o poddaniu się egzekucji.

    Wierzytelność banku objęta b.t.e. musi mieć charakter pieniężny lub dotyczyć wydania rzeczy ruchomej, na której ustanowiony został zastaw rejestrowy lub której własność została przeniesiona na bank w celu zabezpieczenia wierzytelności. Bank może wystawić b.t.e. jedynie przeciwko osobie, która bezpośrednio dokonała z nim czynności bankowej

    Sąd nadaje b.t.e. klauzulę wykonalności jeżeli:

    1. B.t.e. został wystawiony w terminie określonym w oświadczeniu dłużnika o poddaniu się egzekucji oraz na kwotę nie przewyższającą kwoty podanej w tym oświadczeniu;

    2. B.t.e. odpowiada wymogom formalnym określonym w art. 96 ust. 2 prawa bankowego

    3. Bank dołączył do wniosku o nadanie klauzuli wykonalności wymagane prawem dokumenty.

    Właściwym do nadania klauzuli wykonalności jest sąd rejonowy ogólnej właściwości dłużnika.

    1. Gospodarstwo pomocnicze

    Gospodarstwem pomocniczym jednostki budżetowej jest wyodrębniona z jednostki budżetowej, pod względem organizacyjnym i finansowym, część jej podstawowej działalności lub działalność uboczna. Gospodarstwo pomocnicze pokrywa koszty swojej działalności z uzyskiwanych przychodów własnych. Podstawą gospodarki finansowej gospodarstwa pomocniczego jest roczny plan finansowy obejmujący przychody, w tym dotacje z budżetu, koszty i inne obciążenia, rachunek zysków i strat, stan środków obrotowych, stan należności i zobowiązań na początek i koniec okresu oraz rozliczenia z budżetem.

    Gospodarstwo pomocnicze może otrzymywać z budżetu dotacje przedmiotowe oraz dotację na wyposażenie w środki obrotowe.

    Gospodarstwo pomocnicze wpłaca do budżetu połowę osiągniętego zysku (jedyna forma organizacyjnoprawna gdzie pojawia się kategoria zysku!).

    W planie finansowym gospodarstwa pomocniczego mogą być dokonywane zmiany w ciągu roku w przypadku realizowania wyższych od planowanych przychodów i kosztów, pod warunkiem że nie spowoduje to zmniejszenia wpłat do budżetu ani zwiększenia dotacji z budżetu.

    Gospodarstwo pomocnicze tworzy, przekształca w inną formę organizacyjnoprawną i likwiduje kierownik jednostki budżetowej, po uprzednim uzyskaniu zgody:

    1) właściwego ministra, kierownika urzędu centralnego, wojewody w przypadku gospodarstw pomocniczych państwowych jednostek budżetowych;

    2) zarządu jednostki samorządu terytorialnego w przypadku gospodarstw pomocniczych gminnych, powiatowych i wojewódzkich jednostek budżetowych.

    Kierownik państwowej jednostki budżetowej jest właściwy do podjęcia decyzji w zakresie inwestycji gospodarstwa pomocniczego tej jednostki.

    1. Zasady podatkowe Wagnera
      W drugiej połowie XIX wieku pojawiły się poglądy które przypisywały podatkom rolę nie tylko fiskalną, ale także stymulującą rozwój gospodarczy. Wyrazicielem takich poglądów był Adolf Wagner (nie mylić z Ryśkiem!). Podzielił on wszystkie zasady podatkowe na trzy grupy:

    - fiskalne - przestrzeganie zasad fiskalnych miało zapewnić odpowiednie wpływy do skarbu państwa z tytułu podatków.

    - społeczne - w tej grupie najistotniejsza dla Adolfa była przede wszystkim równość podatkowa - w sensie subiektywnym. Zasada ta oznaczała według Wagnera powszechność opodatkowania, ale jednocześnie uwzględnianie możliwości płatniczych podatnika. Takim założeniom odpowiada progresywne opodatkowanie.

    - techniczne - w tej grupie znalazły się zasady: taniości, dogodności i pewności postulowane wcześniej przez Adasia Smitha.

    53. Rada Polityki Pieniężnej

    Organ NBP. ( Wersja odpowiedzi dla „hardkorów inaczej”, jednak lepiej odpowiedzieć NIECO szerzej. )

    Co robi Rada?
    Ustala corocznie założenia polityki pieniężnej i przedkłada je do wiadomości Sejmowi równocześnie z przedłożeniem przez Radę Ministrów projektu ustawy budżetowej. Rada składa Sejmowi sprawozdanie z wykonania założeń polityki pieniężnej w ciągu 5 miesięcy od zakończenia roku budżetowego. Kierując się założeniami polityki pieniężnej Rada w szczególności:

    1. ustala wysokość stóp procentowych NBP;

    2. ustala stopy rezerwy obowiązkowej banków i wysokość jej oprocentowania;

    3. określa górne granice zobowiązań wynikających z zaciągania przez NBP pożyczek i kredytów w zagranicznych instytucjach bankowych i finansowych;

    4. zatwierdza plan finansowy NBP oraz sprawozdanie z działalności NBP;

    5. przyjmuje roczne sprawozdanie finansowe NBP;

    6. ustala zasady operacji otwartego rynku.

    Skład Rady:

    1. Przewodniczący Rady, którym jest Prezes NBP;

    2. 9 członków powoływanych w równej liczbie przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Sejm i Senat, spośród specjalistów z zakresu finansów. Kadencja członka Rady wynosi 6 lat.

    Funkcję członka Rady można pełnić tylko jedną kadencję. Powołanie nowych członków Rady powinno nastąpić najpóźniej do dnia wygaśnięcia kadencji poprzednich.

    Członek rady nie może być partyjny lub pozostawać w związku… ZAWODOWYM. ( Lepszy niż jakikolwiek inny! ) Jeśli tak już się zdarzy - należy taką działalność ZAWIESIĆ. Poza Radą taki człeniu może prowadzić tylko działalność naukową, dydaktyczną, może również udzielać się twórczo. Zasiadać w organach organizacji międzynarodowych może tylko za zgodą całej RPP.

    Rada obraduje raz na miesiąc.

    Przedterminowe zakończenie kadencji:

    - rezygnacja

    - choroba

    - prawomocny wyrok

    - niezawieszenie zakazanej działalności

    Działalnością NBP kieruje Zarząd. Skład Zarządu NBP:

    1. Prezes NBP jako przewodniczący

    2. 68 członków Zarządu, w tym 2 wiceprezesów NBP.

    54. Podatek od spadków i darowizn

    Podatek od spadków i darowizn jest podatkiem typu majątkowego od przyrostu masy majątkowej, ma charakter rzeczowy, zwyczajny i bezpośredni. Płacony jest bezpośrednio bądź za pośrednictwem płatnika, którym najczęściej jest notariusz.

    Podmiot: Podatek ten dotyczy jedynie osób fizycznych. Charakterystyczną cechą podatku od spadków i darowizn jest oparcie jego konstrukcji na zasadzie podziału podatników na grupy podatkowe.

    W obecnym stanie występują trzy grupy podatkowe, przynależność do danej grupy uwarunkowana jest stopniem pokrewieństwa lub powinowactwa między spadkodawcą a spadkobiercą oraz między darczyńcą a obdarowanym.

    Zakwalifikowanie podatnika do jednej z trzech grup podatkowych wpływa na sposób i zakres stosowania w tym podatku zwolnień, ulg, minimum wolnego od podatku oraz wysokości stawki.

    Obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych, a w wypadku darowizny obowiązek podatkowy ciąży solidarnie na obdarowanym i darczyńcy.

    Przedmiot: nabycie własności rzeczy i praw majątkowych tytułem

    1) spadku;

    2) darowizny;

    3) zasiedzenia;

    4) nieodpłatnego zniesienia współwłasności;

    5) zachowku, jeżeli uprawniony nie uzyskał go w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny lub w postaci powołania do spadku albo w postaci zapisu.

    Nadto przedmiot opodatkowania stanowi również nabycie praw do wkładu oszczędnościowego na podstawie dyspozycji wkładcy na wypadek jego śmierci oraz nabycie jednostek uczestnictwa na podstawie dyspozycji uczestnika funduszu inwestycyjnego otwartego albo specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego na wypadek jego śmierci.

    W ustawie przyjęto swoistą zasadę tzw. nieograniczonego obowiązku podatkowego - jeśli w chwili otwarcia spadku lub zawarcia umowy darowizny nabywca był obywatelem polskim lub miał miejsce stałego pobytu na terytorium RP, to nabycie majątku znajdującego się za granicą podlega obciążeniu w Polsce.

    Zakres przedmiotowy ograniczony jest przez regułę, że podatkowi nie podlega nabycie własności rzeczy ruchomych znajdujących się w kraju lub praw majątkowych wykonywanych w Polsce, jeżeli w dniu nabycia ani nabywca, ani spadkodawca czy darczyńca nie byli obywatelami polskimi oraz nie mieli stałego miejsca zamieszkania na terytorium RP.

    Podstawa opodatkowania: wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych po potrąceniu długów i ciężarów (czysta wartość), ustalona według stanu rzeczy i praw majątkowych w dniu nabycia i cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego.

    Stawka podatku - niejednolita. Przy zasiedzeniu mamy skalę proporcjonalną ze stawką stałą wynoszącą 7% podstawy opodatkowania. W pozostałych przypadkach nabycia rzeczy i praw majątkowych skala jest progresywna i ma charakter szczeblowy. Wysokość stawek uzależniona jest od przynależności podatnika do jednej z trzech grup podatkowych. Najniższe stawki w pierwszej grupie.

    Mamy dosyć. szeroki katalog zwolnień:

    Wśród zwolnień możemy wyróżnić cztery zasadnicze grupy dotyczące:

    1. Działalności rolniczej

    2. Pozarolniczej działalności gospodarczej

    3. przedmiotówgospodarstwa domowego

    4. nabycia domu i mieszkania

    Istotne znaczenie dla podatników ma występująca w podatku od spadków i darowizn ulga mieszkaniowa, chodzi w niej o to, że do podstawy opodatkowania nie wlicza się wartości nabytego budynku bądź lokalu mieszkalnego a także innych spółdzielczych własnościowych i lokatorskich praw do lokalu - do łącznej powierzchni nie przekraczającej 110 metrów kwadratowych.

    55. Przenoszenie wydatków budżetowych [ tę materię reguluje art. 177 Ustawy o finansach publicznych]

    Kto może dokonywać przeniesień wydatków budżetowych?
    1. Dysponenci części budżetowych mogą dokonywać przeniesień wydatków między rozdziałami i paragrafami klasyfikacji wydatków, z zastrzeżeniem ust. 5, w ramach danej części i działu budżetu państwa.

    2. Przeniesienie polegające na zmniejszeniu lub zwiększeniu wydatków przeznaczonych na realizację programów finansowanych z udziałem środków europejskich wymaga zgody ministra właściwego do spraw rozwoju regionalnego, z zastrzeżeniem art. 194, przeniesienie wydatków finansowanych ze środków europejskich, ust. 5 i 6.

    Przeniesienie polegające na zmniejszeniu lub zwiększeniu wydatków majątkowych jednorazowo o kwotę powyżej 100 tys. zł wymaga zgody Ministra Finansów, z zastrzeżeniem ust. 4. O przeniesieniach wydatków majątkowych dokonanych poniżej tej kwoty dysponenci części budżetowych informują niezwłocznie Ministra Finansów.

    W przypadku wydatków na inwestycje budowlane, każde przeniesienie polegające na zmniejszeniu lub zwiększeniu tych wydatków wymaga zgody Ministra Finansów.

    Dysponenci części budżetowych mogą upoważnić kierowników podległych jednostek do dokonywania przeniesień wydatków w obrębie jednego rozdziału. Upoważnienie to nie obejmuje przenoszenia wydatków, na dokonanie których wymagana jest zgoda ministra właściwego ds. rozwoju regionalnego lub Ministra Finansów

    Przeniesienia wydatków nie mogą zwiększać planowanych wydatków na uposażenia i wynagrodzenia ze stosunku pracy, o ile odrębne ustawy nie stanowią inaczej !

    Ministrowie będący dysponentami więcej niż jednej części budżetowej mogą dokonywać przeniesień wydatków między częściami w ramach jednego działu i rozdziału budżetu państwa. O podjętych decyzjach ministrowie informują niezwłocznie Radę Ministrów. Rada Ministrów może uchylić decyzję ministra.

    56. Polecenie zapłaty

    To bezgotówkowa forma rozliczeń bankowych. Polecenie zapłaty jest polskim odpowiednikiem zachodniego direct-debit. Realizuje je Krajowa Izba Rozliczeniowa w systemie ELIXIR (najs!).

    Podstawa prawna polecenia zapłaty - ustawa prawo bankowe z dnia 29 sierpnia 1997 r. oraz porozumienie międzybankowe w sprawie stosowania polecenia zapłaty z dnia 1 czerwca 1998 r.



    Wymagania związane z przeprowadzaniem rozliczeń w tej formie:

    - płatnik i odbiorca muszą posiadać rachunki w bankach, które zawarły porozumienie o stosowaniu polecenia zapłaty

    - zgoda płatnika na obciążanie jego rachunku w tej formie. Zgodę tę może w każdym czasie wycofać. W przeciwieństwie do polecenia przelewu stroną inicjującą jest odbiorca.

    Uznanie rachunku odbiorcy następuje po uzyskaniu środków przez jego bank od banku płatnika, wystarczających do pokrycia dyspozycji.

    Ograniczenia wynikające z uregulowań prawnych:

    - rozliczane mogą być jedynie płatności w złotych polskich,

    - płatnik może odwołać zrealizowaną transakcję polecenia zapłaty:

    30 dni kalendarzowych - osoby fizyczne,

    5 dni roboczych - w przypadku pozostałych podmiotów, płatnik może czasowo zablokować (a w późniejszym czasie przywrócić) realizację poleceń zapłaty dla określonego odbiorcy bez wycofywania zgody.

    57. Blokada Wydatków Budżetowych

    Blokowanie planowanych wydatków budżetowych oznacza okresowy lub obowiązujący do końca roku zakaz dysponowania częścią lub całością planowanych wydatków. Powoduje ten skutek, że odnosi się do zadań dysponenta jak i osób trzecich finansowanych z budżetu. Jest bardzo mocnym środkiem oddziaływania na dysponentów: realizacja którejkolwiek z przesłanek uzasadnia blokadę wydatków budżetowych. Decyzja o blokadzie ma charakter fakultatywny.

    Przesłanki zastosowania tej instytucji:

    1) niegospodarności w określonych jednostkach;

    2) opóźnienia w realizacji zadań;

    3) nadmiar posiadanych środków;

    4) naruszenie zasad gospodarki finansowej, o których mowa w art. 138

    Decyzje o blokowaniu planowanych wydatków podejmują:

    Minister Finansów informuje niezwłocznie Radę Ministrów o przyczynach podjęcia decyzji, Rada Ministrów może uchylić decyzję Ministra Finansów. Minister Finansów, po uzyskaniu pozytywnej opinii sejmowej komisji właściwej do spraw budżetu, może utworzyć nową rezerwę celową i przenieść do tej rezerwy zablokowane kwoty wydatków.

    Sytuacja nadzwyczajna: Art. 155.

    1. W przypadku zagrożenia realizacji ustawy budżetowej może nastąpić blokowanie na czas oznaczony planowanych wydatków budżetu państwa.

    2. Blokowanie planowanych wydatków budżetu państwa, o którym mowa w ust. 1, oznacza wstrzymanie przekazywania środków na realizację zadań finansowanych z budżetu państwa lub okresowy albo

    obowiązujący do końca roku zakaz dysponowania częścią lub całością planowanych wydatków.

    3. Rada Ministrów, po uzyskaniu pozytywnej opinii komisji sejmowej właściwej do spraw budżetu podejmuje, w drodze rozporządzenia, decyzję o blokowaniu wydatków. Przepis krytykowany ze względu na swoją nieostrość.

    Co do samorządu terytorialnego: Art. 192. 1. W przypadkach stwierdzenia okoliczności określonych w art. 154 ust. 1 zarząd jednostki samorządu terytorialnego może podjąć decyzję o blokowaniu planowanych wydatków budżetowych.

    2. O podjętej decyzji zarząd jednostki samorządu terytorialnego zawiadamia organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego.

    3. Zarząd jednostki samorządu terytorialnego może, po uzyskaniu pozytywnej opinii komisji właściwej do spraw budżetu, przenieść zablokowane kwoty wydatków do rezerwy celowej, z tym że decyzje o przeznaczeniu tych środków podejmuje organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego.

    4. Rezerwa celowa, o której mowa w ust. 3, nie może być przeznaczona na finansowanie wynagrodzeń.

    58. Charakterystyka podatku od nieruchomości

    Podatek od nieruchomości jest podatkiem samorządowym, zaliczanym do podatków lokalnych. Jest to danina o charakterze majątkowym, bezpośrednim i rzeczowym, a także zwyczajnym i obligatoryjnym. Jej pobór może następować za pośrednictwem inkasenta.

    Podmiot: osoby fizyczne, osoby prawne, jednostki organizacyjne, w tym spółki nieposiadające osobowości prawnej, będące:

    1) właścicielami nieruchomości lub obiektów budowlanych,

    2) posiadaczami samoistnymi nieruchomości lub obiektów budowlanych,

    3) użytkownikami wieczystymi gruntów,

    4) posiadaczami nieruchomości lub ich części albo obiektów budowlanych lub ich części, stanowiących własność Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego, jeżeli posiadanie wynika z tytułu prawnego, bądź jest bez tytułu.

    Przedmiot opodatkowania: posiadanie

    1) gruntu

    2) budynku lub części budynku,

    3) budowli lub ich części związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej.

    Opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości nie podlegają grunty sklasyfikowane w ewidencji gruntów i budynków jako użytki rolne, grunty zadrzewione i zakrzewione na użytkach rolnych lub lasy, z wyjątkiem zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej.

    Podstawa opodatkowania:

    1) dla gruntów - powierzchnia rzeczywista ustalona na podstawie ewidencji gruntów,

    2) dla budynków lub ich części - powierzchnia użytkowa wyrażona w metrach kwadratowych,

    3) dla budowli lub ich części związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej - wartość amortyzacyjna (kwotowo wyrażona wartość ustalona na 1 stycznia roku podatkowego, będąca podstawą odliczenia amortyzacji w tym roku, w przypadku budowli całkowicie zamortyzowanych ich wartość z dnia 1 stycznia roku, w którym dokonano ostatniego odpisu amortyzacyjnego.)

    4) dla budowli od których nie dokonuje się odpisów amortyzacyjnych - wartość rynkowa określona przez podatnika (gdy podatnik nie określił lub nie podał wartości odpowiadającej cenom rynkowym organ podatkowy powołuje biegłego)

    Stawka: proporcjonalna, rodzaj stawki uzależniony jest od przedmiotu opodatkowania

    Procentowe - dla budowli

    Kwotowe - dla budynków i gruntów

    Wysokość stawek ustala rada gminy, z tym że ustawa określa stawki maksymalne. Górne granice stawek kwotowych są jednak corocznie podwyższane przez Ministra Finansów w drodze obwieszczenia

    Zwolnienia: szeroki katalog o charakterze podmiotowym i przedmiotowym, np. budowle kolejowe, budowle portowe, nieruchomości lub ich części zajęte na potrzeby prowadzenia przez stowarzyszenia statutowej działalności wśród dzieci i młodzieży w zakresie szeroko pojętej oświaty, grunty stanowiące działki przyzagrodowe członków rolniczych spółdzielni produkcyjnych, którzy spełniają jeden z warunków ustawowych.

    59. Gwarancja bankowa

    Banki mogą na zlecenie udzielać i potwierdzać gwarancje bankowe, poręczenia, a także otwierać i potwierdzać akredytywy.

    Gwarancją bankową jest jednostronne zobowiązanie banku gwaranta, że po spełnieniu przez podmiot uprawniony (beneficjenta gwarancji) określonych warunków zapłaty, które mogą być stwierdzone określonymi w tym zapewnieniu dokumentami, jakie beneficjent załączy do sporządzonego we wskazanej formie żądania zapłaty, bank ten wykona świadczenie pieniężne na rzecz beneficjenta gwarancji bezpośrednio albo za pośrednictwem innego banku.

    Forma udzielenia i potwierdzenia gwarancji bankowej: na piśmie pod rygorem nieważności.

    60. Fundusze celowe

    Fundusz celowy to pojęcie szerokie, charakteryzujące się tym, że środki z określonych źródeł są przeznaczane na określony rodzaj wydatków.

    W rozumieniu ustawy o finansach publicznych:
    Fundusz celowy jest to fundusz powołany ustawowo, którego przychody pochodzą ze środków publicznych, a wydatki są przeznaczone na realizację wyodrębnionych zadań.

    Fundusz celowy może działać jako osoba prawna lub stanowić wyodrębniony rachunek bankowy, którym dysponuje organ wskazany w ustawie tworzącej fundusz.

    Instytucja funduszy celowych ma poważny minus!! Jest nim fakt absorpcji środków publicznych i zmniejszania przez to wpływów budżetu. Nie są objęte zasadą roczności, niewykorzystane środki przechodzą na rok następny, mogą zaciągać zobowiązania, także zwrotne, podstawą ich funkcjonowania jest plan finansowy.

    Nadzór nad funduszem celowym
    Nadzór nad funduszem zależny jest od tego czy jest to rachunek (wtedy wyznaczony ustawą organ), czy osoba prawna (wtedy odpowiedni podmiot).
    Środkami funduszu dysponuje uprawniony ustawowo organ.

    Spotykamy się też z funduszami, które mają charakter celowych, lecz nie należą do takich funduszy w rozumieniu ustawy o finansach publicznych, np. NFZ i bankowy fundusz gwarancyjny.

    1. Klasyfikacja podatków

    1. ze względu na podmiot:

    1. podatki osobowe i rzeczowe

    2. pośrednie i bezpośrednie

    IV) ze względu na przedmiot

    1. obligatoryjne i fakultatywne

    1. ze względu na częstotliwość pojawienia się przedmiotu opodatkowania

    62.Środki nadzoru bankowy - Ustawa o nadzorze nad rynkiem finansowym; rozdział11.

    KNF dysponuje ustawowo określonymi środkami oddziaływania wobec podmiotów nadzorowanych.

    Jest to nadzór zintegrowany, co oznacza przyjęcie przez ustawodawcę modelu polegającego na utworzeniu jednego organu nadzoru nad poszczególnymi segmentami rynku, na których swoją działalność prowadza różnego typu instytucje finansowe => nadzór pod jednym dachem.

    Z punktu widzenia podmiotu będącego adresatem środka nadzorczego środki te można podzielić:

    1. ad rem - dotyczące samej instytucji bankowej, tzw. środki nadzoru ogólne

    1. ad personam - dotyczące osób sprawujących funkcje w organach banku ( w zarządzie banku)

    Katalog środków jest zasadniczo zamknięty.

    1. Podatek pośredni i bezpośredni - opis i przykłady

    Podatki pośrednie stanowią rodzaj podatków związanych z zakupem towarów i usług. Zakup ten pośrednio wskazuje na istnienie u podmiotów (osób fizycznych lub prawnych) dochodu, który podlega opodatkowaniu. Ostateczne opłacenie i odprowadzenie całości podatku do budżetu państwa następuje zazwyczaj w momencie, gdy dany towar lub usługa zostaje nabyta przez finalnego użytkownika (tak jest w przypadku podatku VAT).

    Podatki bezpośrednie stanowią rodzaj podatków związany bezpośrednio z osiąganym przez podmiot (osobę fizyczną lub instytucję) dochodem lub majątkiem. Im wyższy dochód lub zgromadzony majątek, tym wyższa jest również kwota płaconego podatku. Dodatkowo w konstrukcji podatku bezpośredniego można zastosować rozwiązania podatku progresywnego (im wyższy dochód lub majątek, tym wyższa jest krańcowa stawka opodatkowania podatkiem) lub liniowego (krańcowa stawka opodatkowania jest jednolita i nie zależy od wysokości dochodu lub majątku).

    Dwa najbardziej typowe podatki bezpośrednie to podatek dochodowy od osób fizycznych (PIT) i podatek dochodowy od przedsiębiorstw (CIT).

    Do podatków bezpośrednich w Polsce zaliczane są:

    1. Prowizorium budżetowe

    Prowizorium budżetowe to budżet uchwalony tymczasowo, na pewien czas przed budżetem rocznym, a także budżet roczny w formie ogólnych jego założeń. Jest to tryb awaryjny, wchodzi w życie gdy ustawa budżetowa z pewnych względów nie może być uchwalona. Prowizorium budżetowe ma charakter tymczasowy, wygasa wraz z upływem terminu na który zostało uchwalone, bądź też gdy ustawa budżetowa zostanie uchwalona. Określa dochody i wydatki Państwa. Tryb tworzenia prowizorium budżetowego jest taki sam jak ustawy budżetowej, czyli inicjatywa ustawodawcza przysługuje tylko Radzie Ministrów. Jedną z cech charakterystycznych prowizorium budżetowego jest to, iż jest ono uchwalane na okres krótszy niż 1 rok

    Konstytucja RP: W wyjątkowych przypadkach dochody i wydatki państwa w okresie krótszym niż rok może określać ustawa o prowizorium budżetowym. Przepisy dotyczące projektu ustawy budżetowej stosuje się odpowiednio do projektu ustawy o prowizorium budżetowym.
    Inicjatywa ustawodawcza w ustawy o prowizorium budżetowym, przysługuje wyłącznie Radzie Ministrów.
    Prezydent Rzeczypospolitej podpisuje w ciągu 7 dni ustawę o prowizorium budżetowym przedstawioną przez Marszałka Sejmu. Do ustawy o prowizorium budżetowym nie stosuje się przepisu vecie prezydenckim.

    W przypadku zwrócenia się Prezydenta Rzeczypospolitej do Trybunału Konstytucyjnego w sprawie zgodności z Konstytucją ustawy o prowizorium budżetowym przed jej podpisaniem, Trybunał orzeka w tej sprawie nie później niż w ciągu 2 miesięcy od dnia złożenia wniosku w Trybunale.
    Ustawa o finansach publicznych:
    Art. 126.     1. W przypadku gdy Rada Ministrów przedstawia Sejmowi projekt ustawy o prowizorium budżetowym, przepis art. 122 stosuje się odpowiednio. (obowiązek wniesienia do 30 września przez RM)

    2. Do projektu ustawy o prowizorium budżetowym stosuje się przepisy odnoszące się do projektu ustawy budżetowej.

    3. W przypadku przedstawienia Sejmowi projektu ustawy o prowizorium budżetowym Rada Ministrów przedstawia Sejmowi projekt ustawy budżetowej nie później niż na 3 miesiące przed zakończeniem okresu obowiązywania ustawy o prowizorium budżetowym.

    Art. 127. 1. W przypadku gdy ustawa budżetowa lub ustawa o prowizorium budżetowym nie zostaną ogłoszone przed dniem 1 stycznia, to do czasu ogłoszenia odpowiedniej ustawy:

      1)  podstawą gospodarki finansowej jest przedstawiony Sejmowi odpowiedni projekt ustawy, o którym mowa w art. 122 lub 126;

      2)  obowiązują stawki należności budżetowych oraz składki na fundusze celowe w wysokości ustalonej dla roku poprzedzającego rok budżetowy.

    2. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio, w przypadku gdy podstawą gospodarki finansowej państwa jest ustawa lub projekt ustawy o prowizorium budżetowym na określoną część roku, a przed upływem terminu obowiązywania ustawy o prowizorium budżetowym nie zostanie uchwalona ustawa budżetowa.

    1. Akredytywa

    Ustawa PrBank:

    Art. 85. 1. Bank, działając na zlecenie klienta, ale we własnym imieniu (bank otwierający akredytywę), może zobowiązać się pisemnie wobec osoby trzeciej (beneficjenta), że dokona zapłaty beneficjentowi akredytywy ustalonej kwoty pieniężnej, po spełnieniu przez beneficjenta wszystkich warunków określonych w akredytywie (akredytywa dokumentowa).

    2. Akredytywa dokumentowa musi w szczególności zawierać: nazwę i adres zleceniodawcy i beneficjenta, kwotę i walutę akredytywy, termin ważności akredytywy oraz opis dokumentów, po których przedstawieniu beneficjent jest uprawniony do żądania wypłaty w ramach akredytywy.

    3. Zobowiązanie banku otwierającego staje się wymagalne z chwilą przedstawienia przez beneficjenta dokumentów zgodnie z warunkami akredytywy.

    4. Przepisy ust. 1-3 stosuje się odpowiednio do akredytyw zabezpieczających.

    Art. 86. 1. Bank, działając na zlecenie klienta, ale we własnym imieniu (bank otwierający), może zobowiązać się pisemnie wobec innego banku, że dokona zwrotu kwot wypłaconych beneficjentowi lub skupi weksle trasowane ciągnione przez beneficjenta na wskazany bank (akredytywa pieniężna).

    2. Akredytywa pieniężna musi w szczególności zawierać: nazwę i adres osoby upoważnionej do dokonywania wypłat, kwotę i walutę akredytywy oraz termin jej ważności.

    3. Zobowiązania banku otwierającego stają się wymagalne z chwilą wypłaty dokonanej beneficjentowi na zasadach określonych w akredytywie, pod warunkiem przedstawienia przez beneficjenta dokumentu tożsamości.

    4. Jeżeli w akredytywie pieniężnej uzależniono wypłatę od spełnienia przez beneficjenta innych warunków niż określone w ust. 3, wypłata może nastąpić wyłącznie po łącznym spełnieniu tych warunków.

    Akredytywa jest czynnością bankową, która może powodować refinansowanie określonych podmiotów, czyli transfer pieniądza bankowego. Akredytywy są instrumentem o charakterze gwarancyjno - rozliczeniowym.

    W praktyce bankowej wykształciło się wiele odmian akredytywy. Ustawa przewiduje: akredytywę dokumentową i akredytywę pieniężną.

    Akredytywa dokumentowa

    Bank działając na zlecenie klienta, ale we własnym imieniu (bank otwierający akredytywę), może zobowiązać się pisemnie wobec osoby trzeciej (beneficjenta), że dokona zapłaty beneficjentowi akredytywy ustalonej pieniężnej, po spełnieniu przez beneficjenta wszystkich warunków określonych w akredytywie.

    A.d. musi zawierać:

    Zobowiązanie banku otwierającego staje się wymagalne z chwilą przedstawienia przez beneficjenta dokumentów zgodnie z warunkami akredytywy.

    Zlecenie otwarcia akredytywy udziela określonemu bankowi przedsiębiorca (podmiot) kupujący towar lub usługę. Bank otwierając akredytywę zobowiązuje się wobec sprzedającego akredytywę towar lub usługę (beneficjent aakredytywy) do zapłaty ustalonej kwoty pieniężnej, po spełnieniu przez beneficjenta akredytywy określonych w akredytywie warunków. Takim warunkiem jest przedstawienie przez przez sprzedającego dokumentów potwierdzających dokananie sprzedaży.

    Akredytywa pieniężna

    Bank, działając na zlecenie klienta, ale we własnym imieniu (bank otwierający), może zobowiązać się pisemnie wobec innego banku, że dokona zwrotu kwot wypłaconych beneficjentowi na wskazany bank.

    A.p. musi zawierać:

    Zobowiązanie banku otwierającego akredytywę staje się wymagalne z chwilą wypłaty dokonanej beneficjentowi na zasadach określonych w akredytywie, pod warunkiem przedstawienia przez beneficjenta dokumentu tożsamości.

    1. Zasady działanie i gospodarki fin. jedn. Budż.

    Zasady budżetowe:
    Definicja budżetu państwa: Budżet państwa jest rocznym planem dochodów i wydatków oraz przychodów i rozchodów:

    1. organów władzy publicznej, w tym organów administracji rządowej, organów kontroli i ochrony prawa;

    2. sądów i trybunałów.

    Definicja budżetu jednostki samorządu terytorialnego: Budżet jednostki samorządu terytorialnego jest rocznym planem dochodów i wydatków oraz przychodów i rozchodów tej jednostki.
    W XIX wieku wykształciło się szereg zasad związanych z budżetem. Każda z tych zasad łączy się z funkcjami finansów publicznych, zaliczamy do nich:
    1) zasadę jawności
    2) zasadę przejrzystości
    3) zasadę równowagi budżetowej
    4) zasadę zupełności budżetu
    5) zasadę jedności budżetu (formalna i nieformalna)
    6) zasada roczności (+ uprzedniości).

    Zasada zupełności (powszechności) budżetu.
    Nazwa ujęcia klasycznego odnosi się do rozumienia tej zasady w XIX w. Ujęcie współczesne to pojmowanie tej zasady obecnie. W klasycznym ujęciu zupełność jest realizowana przez to, że państwowe jednostki organizacyjne są związane z budżetem państwa, ogółem dochodów i wydatków, które ponoszą. Po wystąpieniu specjalizacji zadań, pojawiły się wątpliwości, czy można mówić o tej zasadzie, gdy jednostki dysponowały mieniem państwowym, ale budżetowały się samodzielnie.
    W rozumieniu współczesnym zasada zupełności polega na tym, że wiążemy podmioty z budżetem dochodami i wydatkami, a nie ogółem dochodów i wydatków. W ramach tej zasady wyróżniamy dwa rodzaje jednostek
    -     per brutto (przekazywanie wszelkich uzyskiwanych dochodów do budżetu oraz pokrywanie wszystkich wydatków z budżetu)
    -     per netto (rozliczanie się z budżetem saldem swoich zysków)
    Postulat zupełności budżetu jest podyktowany potrzebą zapewnienia szerokiej kontroli parlamentu nad finansami publicznymi, dysponowanie środkami poza budżetem rodzi niebezpieczeństwo wymknięcia się części publicznych środków spod takiej kontroli.

    Zasada równowagi budżetowej.
    Zmierza do tego aby zachować równowagę pomiędzy stroną dochodów i wydatków. Teoretycznie więc nadwyżka bądź deficyt budżetowy łamie tą zasadę. Uchwalenie budżetu z nadwyżką nie jest z reguły negatywnym zjawiskiem ekonomicznym, ale rodzi to problem w tym znaczeniu, że rządzący mogliby zmierzać do zagarnięcia tej części środków publicznych. Początkowo w państwach totalitarnych zmierzano do uchwalenia budżetów z nadwyżką, co miało świadczyć o sile państwa i jego dobrej kondycji. Zasada równowagi budżetowej obowiązywała w państwach socjalistycznych, na początku na Węgrzech (lata 70te). W gospodarkach rynkowych (Keynes) udowodniono, że budżet może być niezrównoważony  nie powoduje to automatycznie kryzysu finansów publicznych. Obecnie zasadę pojmujemy tak, że dopuszczamy istnienie deficytu, który winien być ustalany w sposób racjonalny, bezpieczny dla gospodarki, może być on nawet elementem pobudzenia gospodarki poprzez podejmowanie inwestycji. Zasada ta jest dążeniem do zbilansowania dochodów i wydatków. Refleksem tej zasady w ustawodawstwie jest dopuszczenie „potrzeb pożyczkowych” (co oznacza, że ustawodawca dopuszcza deficyt)     pośrednio ustawodawca dopuszcza deficyt w Konstytucji RP stanowiąc zakaz zmiany założonego w projekcie ustawy budżetowej deficytu przez Sejm oraz ustalając maksymalną wielkość państwowego długu publicznego na poziomie 3/5 wartości rocznego produktu krajowego brutto.
    W doktrynie (Ciałkowski) postuluje by równowagę rozumieć kompleksowo, nie tylko opierać się na wynikach budżetu, ale także zbierać informacje z wszystkich możliwych źródeł.

    Zasada jedności budżetu.
    Zasada ta rozumiana jest dwojako:
    - formalna jedność
    - materialna jedność (merytoryczna, niefunduszowania)
    Formalna jedność pojawiła się w XIX wieku. Rozumienie tej zasady od strony formalnej polega na tym, że ogół wydatków i dochodów państwa powinien być objęty jednym aktem prawnym  np. jednej ustawie budżetowej. Zasada ta obowiązywała ściśle w PRLu, na system budżetowy składały się budżety jednostkowe poszczególnych rad narodowych, jak i budżet centralny. Po przywróceniu w RP samorządu terytorialnego zasada jedności formalnej nie ma już zastosowania. Na gruncie światowym zasada ta ma zastosowanie w państwach małych bądź o nieskomplikowanej strukturze terytorialnej. Jednolitość w federacji może przejawiać się w tym, że jedność formalna istnieje pomiędzy poszczególnymi szczeblami - te budżety są spójne.
    Czy można realizować zasadę jedności, jeżeli nie ma jedności formalnej? Doktryna przyjmuje, że tak!
    Gdy chodzi o     rozumienie jedności materialnej, zwane zasadą „wspólnego kotła”, bądź „jednego worka” to mamy na myśli rozwiązanie prawne polegające na tym, że środki publiczne wpływające do budżetu stanowią w nim jeden wspólny fundusz przeznaczony na różne wydatki publiczne  chodzi o to, że konkretnym źródłom dochodów nie odpowiadają konkretne kierunki wydatków. Nie ma np. tak, że VAT finansuje konkretny cel  np. promocję przedsiębiorczości. Nie ma więzi - to istota jedności materialnej.

    Polega na przeciwieństwie jedności materialnej. Funduszowanie oznacza, że z konkretnych środków są funduszowane konkretne cele. To jest istota funduszu celowego, istnienie funduszy celowych osłabia jedność materialną budżetu, dlatego że fundusze celowe mają wypełniać określone zadania. Ok. 25% środków publicznych jest w funduszach! Obecnie istnieje ponad 20 takich funduszy. Im więcej jest funduszy celowych tym trudniej realizować zasadę jedności materialnej. NFZ jest funduszem celowym, ale nie w rozumieniu formalnym  ustawy o finansach publicznych. Zasada ta została podniesiona do rangi normy prawnej (dawniej art. 24, obecnie art. 31  Środki publiczne pochodzące z poszczególnych tytułów nie mogą być przeznaczane na finansowanie imiennie wymienionych wydatków, chyba że odrębna ustawa stanowi inaczej.)

    Zasada roczności.

    Wyraża się tym, że:
    1) akty prawne określają roczny termin budżetu (np. art. 95  budżet państwa to roczny plan finansowy..., art. 165 - analogicznie co do budżetu jednostki samorządu terytorialnego)
    2) zasada ta oznacza, że środki publiczne będące rozchodami lub wydatkamie nie mogą być wydatkowane dłużej niż do 31.12.  z upływem roku budżetowego nie ma możliwości dysponowania środkami finansowymi z tego roku. Ustawa dopuszcza pewne wyjątki.
    Odstępstwem od tej zasady są próby wydłużenia budżetu powyżej jednego roku.
    W latach 70tych w województwie wrocławskim w gminach próbowano uchwalania budżetu na więcej niż rok, wywołało to negatywne skutki, gdyż nie da się wszystkiego przewidzieć.

    1. Odpowiedzialność osób 3 za zobowiązania podatkowe

    Osoby trzecie ponoszą odpowiedzialność subsydiarną, możliwość zastosowania odpowiedzialności osób trzecich pojawia się, gdy podatnik nie wywiąże się z zobowiązania podatkowego.

    Osoby trzecie to „rezerwowa kategoria osób zobowiązanych” pojawia się, gdy nie uda się uzyskać wykonania zobowiązania przez podatnika.

    Mamy tutaj zróżnicowany krąg podmiotów:
    - odpowiedzialność małżonka rozwiedzionego za zobowiązania współmałżonka sprzed rozwodu
    - odpowiedzialność członka rodziny podatnika prowadzącego działalność gospodarczą
    - odpowiedzialność nabywcy przedsiębiorstwa

    - odpowiedzialność jednoosobowej spółki kapitałowej powstałego w wyniku przekształcenia przedsiębiorcy będącego osobą fizyczną
    - odpowiedzialność dzierżawcy, użytkownika
    - odpowiedzialność właściciela, samoistnego posiadacza i użytkownika wieczystego rzeczy
    - odpowiedzialność wspólników spółek osobowych
    - odpowiedzialność członków zarządu
    - odpowiedzialność gwaranta i poręczyciela

    1. Gospodarka finansowa NBP - Ustawa : NBP; rozdział 10.

    Narodowy Bank Polski prowadzi gospodarkę finansowa na podstawie rocznego planu finansowego.

    Funduszami własnymi NBP są:

    NBP tworzy również rezerwę na pokrycie ryzyka zmian kursu złotego do walut obcych. Kompetencje do jej tworzenia oraz rozwiązania posiada RPP. Rezerwa równa jest oszacowanej kwocie, jaka pokryłaby zidentyfikowane ryzyko zmian kursu złotego do walut obcych. Tworzenie rezerwy nie może powodować ujemnego wyniku finansowego

    W przypadku środków przeznaczonych na wynagrodzenie dla pracowników NBP, zasadą jest, że wielkość tych środków ustalana jest corocznie w planie finansowym NBP. Natomiast wynagrodzenie pracowników NBP określa Zarząd NBP z zastrzeżeniem, że wynagrodzenie Prezesa NBP i wiceprezesów ustalane jest na podstawie przepisów o wynagrodzenie osób zajmujących państwowe stanowiska kierownicze.

    Roczne sprawozdanie finsowe NBP, stanowi zestawienie:

    Prezes NBP przedstawia roczne sprawozdanie finansowe NBP Radzie Ministrów w terminie do 30 kwietnia roku następującego po roku obrotowym. RM podejmuje natomiast decyzję w przedmiocie jego zatwierdzenia. Prezes NBP zobowiązany jest także przedstawić Sejmowi w ciągu 5 miesięcy od zakończenia roku budżetowego roczne sprawozdanie z działalności NBP.

    1. Zasada przejrzystości finansów publicznych

    Jej treścią jest postulat by budżety były publikowane w odpowiedni i szczegółowy sposób oraz miały jasną systematykę. Jest to ważna sprawa z punktu widzenia struktury ekonomicznej budżetu. Zasada ta jest starsza niż jawność. Początków można się dopatrywać w 1215 kiedy król angielski Jan bez Ziemi musiał usystematyzować budżet, gdyż nie mógł nakładać podatków bez zgody baronów. Zasada ta stwarza warunki do wykonywania kontroli. Odpowiednia systematyka sprawia, iż łatwiej kontrolować.
    Podstawowym wyrazem zasady przejrzystości jest art. 16, który stanowi o klasyfikacji budżetu na:

    Mamy jeszcze do czynienia z częściami, ale dotyczy to wyłącznie budżetu państwa. Części odpowiadają temu co jest elementem definicji budżetu podmioty: organy władzy publicznej, w tym organy administracji rządowej, organy kontroli i ochrony prawa, sądy i trybunały każdy z tych podmiotów ma „część”.
    Z punktu widzenia podmiotowego najogólniejszą jednostką redakcyjną jest część, z punktu widzenia przedmiotowego jest to dział. Po uchwaleniu ustawy budżetowej należy przygotować układ wykonawczy budżetu. Każdy departament przekazuje taki układ Ministrowi Finansów. Co do budżetu jednostek samorządu terytorialnego to mamy tutaj rozwiązania analogiczne, z tym że nie występują tutaj „części”.

    Przejrzystość finansów publicznych stanowi uzupełnienie zasady jawności i jej gwarancję. Przejrzystość bowiem, rozumiana jako czytelność sytuacji sektora finansów publicznych, umożliwia praktyczną przyswajalność udostępnianych materiałów, ich dokładną analizę i ocenę. Przejrzystość zapewnia również ustalenie zakresu odpowiedzialności poszczególnych osób i instytucji dysponujących zasobami publicznymi, a także przestrzeganie dysponowania środkami publicznymi według określonych zasad. Przejrzystość finansów publicznych zapewniona jest poprzez stosowanie jednolitych zasad klasyfikacji dochodów i wydatków publicznych oraz tych samych reguł księgowości i sprawozdawczości przez wszystkie jednostki sektora finansów publicznych.

    Środki publiczne pochodzą w większości od obywateli. Państwo powinno więc ujawniać, jaki jest udział obywateli w tworzeniu dochodów publicznych, a także to, w jaki sposób i na jakie wydatki są dzielone. Informacja o tym, w jaki sposób władze publiczne planują, organizują, zarządzają i kontrolują gospodarowanie środkami publicznymi, jest niezbędna w demokratycznym państwie prawnym, a w szczególności w procesie dokonywania wyborów władzy publicznej. Kolejną istotną rolą jawności i przejrzystości finansów publicznych jest przyczynienie się do wzrostu efektywności gospodarowania tymi środkami. Dostęp do danych publicznych sprzyja publicznemu nadzorowi. Społeczna kontrola podatników, jako podmiotów najbardziej zainteresowanych oszczędnym i efektywnym wykorzystaniem płaconych przez nich pieniędzy, motywuje do racjonalnej gospodarki finansowej, zgodnej z interesem społecznym, ograniczając nadużycia i marnotrawstwo środków. Rozpatrując funkcjonalnie znaczenie zasady jawności finansów publicznych podkreślić należy, iż w rzeczywistości staje się ona skutecznym narzędziem dla zachowania efektywnego rozdysponowania środków publicznych.

    1. Konstrukcja opłaty skarbowej

    USTAWA z dnia 16 listopada 2006 r. o opłacie skarbowej!

    Opłata skarbowa zwana także opłatą stemplową - stanowi formę ekwiwalentu za czynności organów administracji publicznej, podejmowane w indywidualnych sprawach. Czynności te obejmują dokonanie czynności urzędowych, wydanie zaświadczeń, zezwoleń oraz niektórych dokumentów.

    Opłata skarbowa może być uiszczana w różny sposób. W szczególności należy wskazać sposób zapłaty:

    1. poprzez wniesienie podania na papierze stemplowym;

    2. poprzez opatrzenie podania znakami opłaty skarbowej;

    3. gotówką w kasie urzędu;

    4. bezgotówkowo przelewem na konto właściwego urzędu.

    W Polsce, zgodnie z obowiązującą ustawą, opłatę skarbową wnosi się:

    1. w sprawach indywidualnych z zakresu administracji publicznej:

    2. dokonanie czynności urzędowej na podstawie zgłoszenia lub na wniosek zainteresowanej strony,

    3. wydanie zaświadczenia na wniosek zainteresowanej strony,

    4. wydanie zezwolenia (pozwolenia, koncesji),

    5. złożenie dokumentu stwierdzającego udzielenie pełnomocnictwa lub prokury albo jego odpisu, wypisu lub kopii - w sprawie z zakresu administracji publicznej lub w postępowaniu sądowym.

    6. w sprawach urzędowych

    7. za dokonanie czynności urzędowej, wydanie zaświadczenia oraz zezwolenia (pozwolenia) przez podmiot inny niż organ administracji rządowej i samorządowej, w związku z wykonywaniem zadań z zakresu administracji publicznej,

    8. za złożenie w takim podmiocie dokumentu stwierdzającego udzielenie pełnomocnictwa lub prokury albo jego odpisu, wypisu lub kopii.

    Obecnie opłatę skarbową wnosi się:

    1. w kasie właściwego organu podatkowego

    2. na rachunek właściwego organu podatkowego

    3. w formie inkasa w przypadku gdy Rada Gminy zarządzi pobór opłaty skarbowej w ten sposób i wyznaczy inkasentów.

    Opłatę skarbową wpłaca się z chwilą powstania obowiązku jej zapłaty. Obowiązek zapłaty opłaty skarbowej powstaje z chwilą:

    1. dokonania zgłoszenia lub złożenia wniosku o dokonanie czynności urzędowej

    2. złożenia wniosku o wydanie zaświadczenia lub zezwolenia

    3. z chwilą złożenia dokumentu w organie administracji publicznej, sądzie lub organie wykonującym zadania z zakresu administracji publicznej niebędącym organem administracji rządowej ani samorządowej

    4. w przypadku użycia w innej sprawie zaświadczenia wydanego w związku ze sprawą w której nie podlegało ono opłacie skarbowej

    Organem podatkowym właściwym w sprawach opłaty skarbowej jest wójt, burmistrz lub prezydent miasta:

    1. właściwy ze względu na siedzibę organu lub podmiotu, który dokonał czynności urzędowej, wydał zaświadczenie lub zezwolenie

    2. właściwy ze względu na miejsce złożenia dokumentu stwierdzającego udzielenie pełnomocnictwa lub prokury oraz jego odpisu, wypisu lub kopii.

    1. Zasada Przejrzystosci finansow publicznych

    2. konstrukcja oplaty skarbowej

    3. Umowa Rachunku Bankowego.

    Jedna z czynności bankowych sensu stricto (art, 5 prBank)

    Dwa pierwsze prowadzi się dla osób prawnych, ułomnych osób prawnych (33'1), osób fizycznuych prowadzących działalnośc zarobkową na własny rachunek.

    Trzy następne prowadzi się dla osób fizycznych, SKO, pracowniczych kas zapomogowo-pozyczkowych.

    Na rachunku powierniczym prowadzi się środki pinięzne powierzone posiadaczowi rachunku przez osobę trzecią.

    Rachune zasadniczo prowadzi sie dla jednego podmiotu. Jednak mozliwe jest utworzenie rachunku wspólnego dla kilku osób fizycznych (np:małżonkowie) lub jednostek samorządu terytorialnego.

    Posiadacz rachunku swobodnie dysponuje swoim środkami (umowa może przewidzieć ograniczenia), Bank dokładna szczególnej staranności w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa środków na nim zgromadzonych. Bank może pobierać opłaty i prowizję związane z prowadzeniem rachunku. Środki zgromadzone na rachunku/rachunkach przez jedną osobę są wolne od zajęcia na podstawie sądowego bądż administracyjnego tytułu wykonawczego o ile ilośc środków zgromadzonych jest mniejsza niż 13 x przeciętne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw.

    Art. 55 PrBank i 56 Przewidują szczególne rozwiązania w sytuacji śmierci posiadacza rachunku (wypłata kwoty w wysokości kosztów pogrzebu osobie przedstawiającej za niego rachunki, mozliwośc polecanie dokonania wypłaty z rachunku wskazanej osobie (lub osobą) kwoty, która nie może przekraczać 20 x przecietne miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw).

    1. Blokada wydatków publicznych. (art 177 FinPublU)

    I. Zakazy dysponowania częścią lub całością planowanych wydatków

    Następuje w przypadku stwierdzenia w danych jednostkach:

    1. niegospodarności

    2. opóźnień w realizacji zadań

    3. nadmiaru posiadanych środków

    4. naruszenie zasad gospodarki finansowej

    Decyzje podejmuję Minister Finansów (cały zakres budżetu państwa) lub dysponenci innych części budżetowych (w zakresie jakim środkami dysponują) .Wyłączonego z blokowania są takie podmioty jak Kancelaria Sejmu, Senatu.... - patrz częsci nieweryfikowalne budżetu

    1. W sytuacji zagrożenia realizacji ustawy budżetowej może nastąpic blokowanie na czas oznaczony planowanych wydatków bużdżetu państwa, co oznaczawstrzymanie przekazywanaych środków na realizację zadań finansowych z budżetu państwa lub okresowy albo obowiązujący do końca roku zakaz dysponowania częścia lub całością planowanych wydatków. Decyzję podejmuje Rada Ministrów drogą rozporządzenia.

    1. Podatek od Nieruchomości.

    Podstawa Prawna - Ustawa o podatkach i opłatach lokalnych.

    Przedmiot:

    fakt własności, samoistnego posiadania, uzytkowania wieczystego, władanie bez tytułu prawnego gruntami (SP, JST), Posiadanie zależne, zarząd

    Gruntów, budynków, budowli związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej.

    Podmiot: Osoby fizyczne, prawne, podmioty z 33'1.

    Podstawa opodatkowanie: Zróżnicowana zależnie od rodzaju nieruchomości bądź obiektu budowlanego oraz sposobu ich wykorzystania. (zasadniczo powierzchnia gruntów, powierzchnia użytkowa budowli, wartość rynkowa określona przez podatnika)

    Stawki określa Rada Gminny na każdy rok przy czym nie moga przekroczyć -Stawki max:

    od gruntów:

    związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej, bez względu na sposób zakwalifikowania w ewidencji gruntów i budynków - 0,74 zł od 1 m² powierzchni,

    pod jeziorami, zajętych na zbiorniki wodne retencyjne lub elektrowni wodnych - 3,90 zł od 1 ha powierzchni,

    pozostałych, w tym zajętych na prowadzenie odpłatnej statutowej działalności pożytku publicznego przez organizacje pożytku publicznego - 0,37 zł od 1 m² powierzchni,

    od budynków lub ich części:

    mieszkalnych - 0,62 zł od 1 m² powierzchni użytkowej,

    związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej oraz od budynków mieszkalnych lub ich części zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej - 19,81 zł od 1 m² powierzchni użytkowej,

    zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie obrotu kwalifikowanym materiałem siewnym - 9,24 zł od 1 m² powierzchni użytkowej,

    zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie udzielania świadczeń zdrowotnych - 4,01 zł od 1 m² powierzchni użytkowej,

    pozostałych, w tym zajętych na prowadzenie odpłatnej statutowej działalności pożytku publicznego przez organizacje pożytku publicznego - 6,64 zł od 1 m² powierzchni użytkowej,

    od budowli - do 2% ich wartości.

    Obowiązek podatkowy powstaje (decyzja wójta) od 1 dnia miesiąca po miesiącu w którym powstały przesłanki uzasadniające płacenia podatku. Wygasa z upływam miesiąca, w którym przesłanki te ustały. 4 raty.

    Zwolnienia

    Podmiotowe: Szkoły, szkoły wyższe, zakłady pracy chronionej, muzea, parki narodowe, rezerwaty, Gminna może uchwalic inne,

    Uwagi:

    1. Gewarancja Bankowa. Czynnośc Bankowa sensu stricto. Podstawa prawna artykuł 80 i nast. PrBank.

    Zgodnie z artykułem 81 gwarancją bankową jest jednostronne zobowiązanie banku-gwaranta, że po spełnieniu przez podmiot uprawniony (beneficjanta gwarancji) okreslonych warunków zapłaty, bank ten wykona świadczenie pienięzne na rzecz beneficjentra gwarancji za posrednictwem innego banku. Forma pisemna pod rygorem nieważności.

    (By strona Pekao)

    Gwarancja bankowa jest to pisemne zobowiązanie Banku do zapłacenia określonej sumy pieniężnej w przypadku, gdy zleceniodawca nie wypełni określonych w gwarancji zobowiązań. Z treści gwarancji wynika rodzaj i zakres zobowiązania oraz warunki, które muszą być spełnione, aby mogła nastąpić wypłata z gwarancji.

    Zobowiązanie to opiewa na określoną kwotę lub górną granicę kwoty, do wysokości której mogą nastąpić wypłaty z gwarancji. Gwarancja bankowa zabezpiecza zobowiązania umowne ściśle według jej treści.

    1. Podatek od spadków i darowizn. Podstawa prawna - Ustawa o podatku od spadków i darowwizn (1983)

    Przedmiot: Nabycie przez osoby fizyczne własności znajdującej się w RP lub praw wykonywanych na terytorium RP tytułem: Spadku, darowizny, zasiedzenia, nieodpłatnego zniesienia własności, zachowku, nabycie praw do wkładu oszczednościowego na podstawie dyspozozycji uczestnika funduszu inwestycyjnego otwartego.., nabycie własności znajdujących się za granicą lub praw majątkowych wykonywanych za granicą jeżeli w chwili otwarcia spadku lub zawarcia umowy darowizny nabywca był obywatelem RP lub miał w RP stałe miejsce pobytu.

    Podmiot opodatkowania: osoby fizyczne - obowiązek leży na nabywcy rzeczy i praw majatkowych. Przy darowiznie obowiązek leży solidarnie na darczyńcy i obdarowanym.

    Trzy grypu podatkowe:

    1: Małżonek, zstępni, wstępni, pasierb, zięc, synowa, rodzeństwo, ojczym macocha, teściowie

    2: zstępnych rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków, małżonków innych zstępnych,

    3: Inni.

    Podstawa opodatkowania: Wartośc rynkowa nabytych rzeczy i praw majatkowych po potrąceniu długów i ciężarów (czysta wartośc. Opodatkowaniu podlega nadwyżka ponad kwotę wolną od opodatkowaniua.

    9637 zł - dla osób należących do I grupy podatkowej,

    7276 zł - dla osób należących do II grupy podatkowej,

    4902 zł - dla osób należących do III grupy podatkowej

    Stawki: Stawka ruchoma zróznicowana (tebelka jest w necie jesli chcecie skumać) oparta o trzy progresywne skale:

    I grupa: od 3%-7%

    II: 7 - 12%

    III - 12- 20%

    Przy zasiedzeniu podatek wynosi 7% (bo tak się składa, że nie ma od ogo nabyć)

    Zwolnienia:

    Nabycie rzeczy znajdujących sie w kraju jeżeli strony nie są obywatelami RP

    Nabycie własności perawa użytkowania gospodarstwa rolnego

    nabycie w drodze spadku środków zgromadzonych na Indywidualnym koncie emerytalnym

    nabycie przez małżonka, lub zstepnych zakładu wytwórczego

    Nabycie w drodze darowizny w grupie Pierwszej pieniędzy lub innych rzeczy (po ludzku hajsu lub stafu) o wartości nie przekraczającej 9637 na jedną osobę lub 19274 na wiele osób w czasie 5 lat od pierwszej darowizny.

    Ulgi:

    W przypadku nabycia własności (współwłasności) budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub udziału w takim prawie, spółdzielczego prawa do domu jednorodzinnego albo udziału w takim prawie:

    w drodze dziedziczenia, zapisu, dalszego zapisu, polecenia testamentowego, darowizny lub polecenia darczyńcy przez osoby zaliczane do I grupy podatkowej,

    w drodze dziedziczenia, zapisu, dalszego zapisu lub polecenia testamentowego przez osoby zaliczane do II grupy podatkowej,

    w drodze dziedziczenia, zapisu, dalszego zapisu lub polecenia testamentowego przez osoby zaliczane do III grupy podatkowej, które sprawowały opiekę nad wymagającym takiej opieki spadkodawcą, na podstawie pisemnej umowy z podpisem notarialnie poświadczonym, przez co najmniej dwa lata od dnia poświadczenia podpisów przez notariusza

    Uwagi: dochód gmin, zeznanie podatkowa należy złożyć do 1 miesiąca od dnia powstania obowiązku podatowego

    1. Przenoszenie wydatków budżetowych.

    Podstawa prawana art. 171, 194 ustawy o finansach publicznych.

    I. Dysponenci części budżetowych (Ministrowie) mogą dokonywać przeniesień wydatków między rozdziałami i paragrafami klasyfikacji wydatków przy czym moga opoważnic do tego kierowników podległych sobie jednostek ale tylko w zakresie jednego rozdziału (nie dotyczy to przeniesień wymagających zgody minstra finansów badź ministra właściwego do spraw rowoju regionalnego).

    Ministrowie będący dysponentami więcej niż jednej części budżetowej mogą dokonywać przeniesień wydatków między częściami w ramach jednego działu i rozdziału budżetu państwa. O podjętych decyzjach ministrowie informują niezwłocznie Radę Ministrów. Rada Ministrów może uchylić decyzję ministra.

    Zakaz przeniesień mających na celu zwiekszania uposażeń i wynagrodzeń ze stosunku pracy.

    Przeniesienie wymaga zgody:

    a) zgody ministra właściwego do spraw rozwoju regionalnego

    - Jeżeli przeniesienie polega na zmniejszeniu lub zwiększeniu wydatków przeznaczonych na realizację programów finansowanych z udziałem środków europejskich

    b) zgody ministra finansów

    - jeżeli polega na zmniejszeniu lub zwiększeniu wydatków majątkowych jednorazowo o kwotę powyżej 100 tys

    1. Minister Finansów może też dokonać przeniesienia pomiędzy częściami idziałami budżetu państwa wydatków przeznaczonych na reaizace programów z udziałem środków europejkich (na wniosek ministra właściwego do spraw rozwoju regionalnego zaopiniowanego przez dysponenta części budżetowej)

    1. Prezes Rady Ministrów w razie zniesienia lub przekrztałcenia ministerstwa może przenieśc planowane dochody i wydatki budżetowe między częściami budżetu z zachowaniem przeznaczenia wynikającego z budżetu. Dokonuje tego rozporządzeniem

    2. W razie wprowadzenia stanu nadzwyczajnego na terytoruim państwa bądź części RM może dokonywać przeniesień w celu realizacji zadań, które wynikają z przepisów dotyczących wprowadzenia tego stanu.

    1. Polecenie zapłaty

    Polecenie zapłaty jest instytucja przewidzianą w artykule 63d. PrBank Zgoadnie z tym artykułem polecenie zapłaty stanowi udzieloną bankowi dyspozycje wierzyciela obciązenia określoną kwotą rachunku dłuznika i uznania ta kwotą rachunku wierzyciela.

    Jest to dopuszczalne gdy:

    1. Podmioty posiadaja rachunki w bankach, które zawarły porozumienie w sprawie stosowania polecenia zapłaty.

    2. Udzielenie przez dłużnika zgody wierzycielowi chyba, że wierzycielem jest Bank

    3. Zawarcie umowy pomiędzy wierzycielem a bankiem prowadzącym jego rachunek w sprawie stosowania polecenia zapłaty przez wierzyciela (umowa musi zawierać: zgodę banku, zasady składania i realizaowania poleceń zapłaty..)

    4. Maksymalna kwota pojedynczego polecenia zapłaty nie może przekroczyć równowartosci1000 Euro (osoby fizyczne nie wykonujące działalności gospodarczej) lub 50000 (pozostałe podmioty)

    Bank, który udzielił wierzycielowi zgody na stosowanie polecen zapłaty jest wobec baków stron odpowiedzialny za działania wierzyciela związane z poleceniem zapłaty. Przepis ten nie dotyczy sytuacji kiedywierzycielem jab Bank.

    Dłuznikowi przysługuje prawo cofnięcia zgody na dokonywanie poleceniza zapłaty jak i może odwołac pojedyncze polecenie zapłaty ( w ciągu 30 dni - osoby fizyczne nie wykonująca działalności gospodarczej,, reszta 5 dni)

    78. Subwencja ogólna dla województw składa się z części wyrównawczej, regionalnej i oświatowej. Część wyrównawcza składa się z sumy kwoty podstawowej i uzupełniającej: Kwota podstawowa - dla województwa, w którym wskaźnik dochodów podatkowych w przeliczeniu na 1 mieszkańca jest niższy niż wskaźnik dochodów podatkowych dla wszystkich województw.

    Kwota uzupełniająca - dla województwa, w którym ilość mieszkańców nie przekracza 3 milionów. Część regionalna ustalana jest w postaci łącznej kwoty wpłat dla województw: 20% dzieli się między województwa, w których stopa bezrobocia jest wyższa niż 110% średniej stopy bezrobocia w kraju; 40% dla tych województw, w których powierzchnia dróg wojewódzkich w przeliczeniu na 1 mieszkańca jest wyższa niż powierzchnia dróg wojewódzkich w przeliczeniu na 1 mieszkańca w całym kraju; 10% dla województw w których PKB w województwie w przeliczeniu na 1 mieszkańca jest niższy niż 75% PKB w kraju na 1 mieszkańca; 15% między województwa, z uwzględnieniem wydatków bieżących na regionalne przewozy kolejowe; 15% dla województw, w których kwota planowana dochodów z tytułu części wyrównawczej i kwot wchodzących w skład części regionalnej pomniejszona o planowaną wpłatę do budżetu państwa jest niższa od kwoty planowanych na dany rok bazowy dochodów z części wyrównawczej i regionalnej subwencji ogólnej.

    1. Prowizorium Budżetowe.

    Jedna z Procedur awaryjnych (obok funkcjonowania o projekt budżetu i prolongacji budżetu)

    Rada minisstrów przedstawie projekt ustawy budżetowej nie później niz na 3 miesiącce przed zakończeniem obowiązywania ustawy o prowizorium budżetowym

    1. Żródła i rodzaje funduszy przedsiębiorstw państwowych.

    81.opłata skarbowa,

    „ inne niż podatki źródła dochodu budżetu- katalog w ustawie jest otwarty. np. opłata skarbowa (była traktowana w pewnej części jako świadczenie podatkowe) - cel jest taki, żeby wpłynęło do budżetu, świadczenie o charakterze przymusowym. Ustawodawca tworzy opłaty, które w swej konstrukcji bardzo przypominają podatki.”( notatki z wykładu)

    Podstawa prawna: Ustawa o opłacie skarbowej z 16 listopada 2006

    Ustawa ta reguluje: 1)przedmiot opłaty skarbowej ( oraz wyłączenia), 2)podmioty na których ciąży obowiązek zapłaty (oraz podmioty zwolnione od opłaty skarbowej), 3)zapłatę i zwrot opłaty skarbowej, 4)właściwość organów podatkowych.

    Ustawa nie definiuje czym jest opłata skarbowa. Opłata skarbowa (inaczej opłata stemplowa) stanowi formę ekwiwalentu za czynności organów administracji publicznej, podejmowane w indywidualnych sprawach, takie jak wydanie zezwoleń, zaświadczeń i niektórych dokumentów.

    Przedmiot opłaty skarbowej:
    Opłacie skarbowej podlega w sprawach indywidualnych z zakresu administracji publicznej:

    • dokonanie czynności urzędowej na podstawie zgłoszenia lub na wniosek
    • wydanie zaświadczenia na wniosek
    • wydanie zezwolenia (pozwolenia, koncesji).
    Opłacie skarbowej podlega również złożenie dokumentu stwierdzającego udzielenie pełnomocnictwa lub prokury albo jego odpisu, wypisu lub kopii - w sprawie z zakresu administracji publicznej lub w postępowaniu sądowym.

    Wyłączenie obowiązku zapłaty opłaty skarbowej
    Nie podlega opłacie skarbowej, m.in.:

    • dokonanie czynności urzędowej, wydanie zaświadczenia i zezwolenia (pozwolenia, koncesji) albo złożenie dokumentu stwierdzającego udzielenie pełnomocnictwa lub prokury albo jego odpisu, wypisu lub kopii w sprawach:
    - alimentacyjnych, opieki, kurateli i przysposobienia,
    - świadczeń socjalnych oraz w sprawach załatwianych na podstawie przepisów o pomocy społecznej i przepisów o zatrudnieniu socjalnym,
    - zatrudnienia, wynagrodzeń za pracę,
    - nauki, szkolnictwa i oświaty pozaszkolnej oraz ochrony zdrowia
    • dokonanie czynności urzędowej, wydanie zaświadczenia oraz zezwolenia w sprawach budownictwa mieszkaniowego.

    Nie podlega także opłacie skarbowej:
    • dokonanie czynności urzędowej, wydanie zaświadczenia oraz zezwolenia (pozwolenia, koncesji), jeżeli na podstawie odrębnych przepisów podlegają innym opłatom o charakterze publicznoprawnym lub są od tych opłat zwolnione

    Zakres podmiotowy:

    Obowiązek zapłaty opłaty skarbowej ciąży między innymi na: osobach fizycznych, osobach prawnych i jednostkach organizacyjnych niemających osobowości prawnej, jeżeli wskutek dokonanego przez nie zgłoszenia lub na ich wniosek dokonuje się czynności urzędowej, albo jeżeli na ich wniosek wydaje się zaświadczenie lub zezwolenie (pozwolenie, koncesję), a w przypadku złożenia dokumentu stwierdzającego udzielenie pełnomocnictwa lub prokury- na mocodawcy, pełnomocniku, przedsiębiorcy lub prokurencie.

    Właściwość:

    Organem podatkowym właściwym w sprawach opłaty skarbowej jest wójt (burmistrz,

    prezydent miasta).Organem podatkowym właściwym miejscowo w sprawach opłaty skarbowej

    jest:

    Opłata skarbowa podlega zwrotowi: (na wniosek)

    1) od dokonania czynności urzędowej - jeżeli mimo zapłacenia opłaty nie dokonano czynności urzędowej;

    2) od wydania zaświadczenia lub zezwolenia (pozwolenia, koncesji) - jeżeli mimo zapłacenia opłaty nie wydano zaświadczenia lub zezwolenia (pozwolenia, koncesji).

    82. zasada przejrzystości,

    Zasadę przejrzystości finansów publicznych należy pojmować jako sytuację, w której publicznie znane i jasno określone są :

    Realizacja zasady przejrzystości w ustawie o finansach publicznych wynika z art. 39-41u.f.p.Jako jej wyraz należy traktować jednolite zasady grupowania i dezagregacji środków publicznych w postaci klasyfikacji środków publicznych. Jednakże zasady przejrzystości nie należy sprowadzać wyłącznie do szczegółowego klasyfikowania dochodów i wydatków publicznych, przychodów i rozchodów oraz innych środków. Stosowne klasyfikacje umożliwiają prowadzenie na tym tle analiz oraz przygotowanie materiałów do kolejnych projektów planów finansowych, w tym przede wszystkim projektów budżetów. Przejawem tej zasady jest także obowiązek dotyczący j.s.f.p. prowadzenia rachunkowości na podstawie przepisów o rachunkowości. Ze względu na specyfikę jednostek zaliczonych do sektora f.p. Przewidziano w art. 40 możliwość uzupełnienia lub modyfikacji tych ogólnych zasad, tak aby w sposób adekwatny zostały ujęte operacje finansowe. Rachunkowość to rodzaj ewidencji, który dostarcza informacji finansowych o działalności w danej jednostce, zarówno dla potrzeb użytkowników wewnętrznych jak i zewnętrznych W rachunkowość wpisana jest także sprawozdawczość, która jest kolejnym przejawem urzeczywistnienia zasady przejrzystości.

    Zasada przejrzystości jako zasada budżetowa

    Jedna z zasad budżetowych skierowana do organów zajmujących się szeroko rozumianą praktyką budżetową. Przestrzeganie zasad budżetowych jest warunkiem prawidłowej realizacji budżetu i gospodarki budżetowej państwa i j.s.t. Zasada przejrzystości (jasności) budżetu została expressis verbis zawarta w ustawie (art.33-41 u.f.p.). Jest postulatem racjonalnego działania podczas układania podstawowego planu finansowego dla danego podmiotu prawa publicznego. Formalnie zasada przejrzystości budżetu postuluje uporządkowanie dochodów i wydatków budżetowych w odpowiednim systemie podziałek. Merytorycznie zasada ta wymaga stosowania nie tylko jednolitych kryteriów klasyfikacji, lecz także jasnych i jednolitych zasad rachunkowości i sprawozdawczości budżetowej oraz czytelnych i logicznych zasad konstrukcji budżetu.

    83. indywidualne zezwolenie(lub zwolnienie) dewizowe,

    pytanie wykracza poza zakres zagadnień egzaminacyjnych

    84. procedury ostrożnościowe i sanacyjne

    Jest to ogół specjalnych działań uruchamianych w sytuacji przekroczenia progów ostrożnościowych, mierzonych na podstawie stosunku państwowego długu publicznego do kwoty produktu krajowego brutto. Ustawa o f.p. w zależności od ukształtowania się wyżej wspomnianej relacji, reguluje trzy grupy działań naprawczych. Charakterystyczna jest przy tym stopniowa gradacja podejmowanych środków. Jeżeli relacja państwowego długu publicznego do produktu krajowego brutto przewyższa 50%,55%, 60% wówczas mamy do czynienia z przekroczeniem trzech progów ostrożnościowych, wskutek czego należy przystąpić do wcielania w życie określonych w ustawie procedur sanacyjnych.

    Pierwsza (wskaźnik pomiędzy 50 a 55%) zakazuje podwyższania w przyszłorocznym budżecie państwa relacji deficytu budżetu państwa do dochodów budżetu państwa.

    Druga (wskaźnik pomiędzy 55 a 60%) przewiduje bardziej represyjne środki.

    Od strony wydatkowej przyszłoroczny budżet ma być chroniony przez ograniczenie wzrostu deficytu budżetowego mierzonego relacją długu SP do produktu krajowego brutto. Ponadto w roku następnym zamraża się wysokość wynagrodzeń pracowników państwowej sfery budżetowej, ogranicza się wydatki na utrzymanie j.s.f.p., ogranicza się waloryzację emerytur i rent, wprowadza się zakaz udzielania kredyt ów i pożyczek, ogranicza się dotacje dla PERON, wprowadza zasadę zaciągania nowych zobowiązań na inwestycje j.s.f.p. tylko pod warunkiem uprzedniego zapewnienia sfinansowania ze środków publicznych co najmniej połowy wydatków inwestycyjnych. Rada Ministrów ma obowiązek przedstawić Sejmowi program sanacyjny.

    Najbardziej represyjne środki są podejmowane w sytuacji, gdy wskaźnik jest równy bądź większy od 60%. Oprócz zastosowania wszystkich działań jakie konieczne były przy przekroczeniu poprzedniego progu dodatkowo j.s.f.p. nie mogą udzielać nowych poręczeń i gwarancji i to już od 7 dnia po ogłoszeniu przez MF tej niekorzystnej relacji. Rada Ministrów ma obowiązek przedstawić program sanacyjny, a j.s.t. nie mogą zaplanować budżetu z założonym deficytem (przy wskaźniku 55% wydatki budżetu j.s.t. mogły przekraczać dochody j.s.t. tylko o wartość nadwyżki budżetowej z lat ubiegłych, wolnych środków i kwot uzyskanych w związku z realizacją programów europejskich).

    Zgodnie z Konstytucją źródłem dochodów j.s.t. są dochody własne, subwencja ogólna oraz dotacje celowe. Rozwinięcie następuje w odpowiednich ustawach ustrojowych np. w stosunku do gmin są to ustawa o samorządzie gminnym oraz ustawa o dochodach j.s.t. Dochody własne to zazwyczaj wpływy budżetowe o charakterze stałym. W tej grupie można wyróżnić cztery zasadnicze kategorie dochodów:1) z tytułu podatków samorządowych, 2) tzw. udziały w podatkach państwowych,3) z tytułu opłat, 4) majątkowo kapitałowe. Dochody podatkowe budżetu gmin to wpływy z ustalonych i pobieranych na podstawie odrębnych ustaw podatków samorządowych takich jak podatek: od darowizn i spadków, rolny, leśny, od nieruchomości, środków transportowych, czynności cywilnoprawnych, od działalności gospodarczej osób fizycznych (karta podatkowa). Podatki samorządowe zasilają wyłącznie budżet gmin ( takich wpływów podatkowych nie posiadają powiaty ani województwa). Gminy nie mają prawa wprowadzać nowych ani likwidować już istniejących podatków, ale mogą decydować o zastosowaniu niektórych preferencji podatkowych, a nawet regulować wysokość stawek podatkowych. Jednak możliwość ustalania ich wysokości jest dopuszczalna wyłącznie w granicach przewidzianych przez ustawy. Gminy mają wpływ na realizację swoich dochodów podatkowych nawet, gdy są one pobierane przez inne organy podatkowe niż gminne np. podatek od darowizn i spadków, zastosowanie preferencji podatkowych uzależniono od zgody wójta(burmistrza, prezydenta miasta). Fakultatywnym źródłem dochodów jest instytucja samoopodatkowania mieszkańców gminy. Ważnym źródłem dochodów gminy są tzw. udziały w podatku dochodowym od osób fizycznych i dochodowym od osób prawnych. Istota udziału polega na tym, że budżet państwa rezygnuje z części wpływów na rzecz budżetów gminnych. W obecnym stanie prawnym udziały te wynoszą: 39,34% z tytuły podatku dochodowego od osób fizycznych, 6,71% od osób prawnych. Gmina powstała w wyniku połączenia kilku gmin uprawniona jest do zwiększonego o 5 pkt procentowych udziału we wpływach z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych. Obok wpływów natury podatkowej, dochodami własnymi gmin są także opłaty m.in.:

    opłata skarbowa, opłaty lokalne( targowa, miejscowa, uzdrowiskowa, od posiadania psów), opłata eksploatacyjna. Należy jeszcze wspomnieć o dochodach o charakterze majątkowo-kapitałowym czyli m.in. wpływy z posiadanego przez gminę majątku oraz o dochodach płynących z kar pieniężnych, grzywien i spadków, zapisów, darowizn na rzecz gminy.

    86. Rada Polityki Pieniężnej

    podstawa prawna: art. 227 Konstytucji oraz Ustawa o NBP art. 12-16

    Zgodnie z art. 227 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz art. 6 Ustawy o Narodowym Banku Polskim, Rada Polityki Pieniężnej jest organem NBP. W skład Rady wchodzą:

    Członkowie Rady Polityki Pieniężnej powoływani są na 6 lat przy czym funkcję tę można pełnić tylko jeden raz ( Prezes NBP- nie dłużej niż 2 kadencje)

    Funkcje Rady:

    Rada Polityki Pieniężnej dokonuje oceny działalności Zarządu NBP w zakresie realizacji założeń polityki pieniężnej i uchwala zasady rachunkowości NBP, przedłożone przez Prezesa NBP.

    Obecnie Przewodniczącym Rady Polityki Pieniężnej jest Prezes NBP- Marek Belka.

    87. Udogodnienia w płatności podatków 

    CZY CHODZI O ZASADĘ DOGODNOŚCI OPODATKOWANIA??????

    Zasada dogodności opodatkowania w ujęciu Adama Smitha akcentuje dwa elementy. Po pierwsze, termin poboru podatku, a po drugie sposób poboru podatku. „Każdy podatek powinno się ściągać w taki sposób i w takim czasie, by podatnikowi było go jak najdogodniej go zapłacić”. Odnośnie terminu wyprowadza się regułę- płać podatki, gdy wpływają pieniądze. Oznacz to ,że dogodny termin rozumiany jest jako sytuacja w której występuje największe prawdopodobieństwo, że podatnik ma go czym zapłacić. Termin nie może być ustalany arbitralnie. Racjonalne ustalenie terminu poboru powinno uwzględniać przesłanki ekonomiczne dotyczące procesu powstawania dochodów podatkowych. Przepisy dotyczące poboru powinny tak ustalać termin poboru, aby dotyczyły dochodu realnego,będącego w posiadaniu podatnika. Sposób poboru jest równie ważny jednak inne reguły wyznaczają sposób poboru podatków bezpośrednich i pośrednich. Przy podatkach bezpośrednich wymiar podatku dokonuje się przy udziale administracji skarbowej. Natomiast przy pośrednich technika wymiaru uwzględnia przerzucalność podatku i to że jest on płacony w cenie dóbr konsumpcyjnych (od towarów i usług). Oznacza to, że przy podatkach pośrednich dogodność zapłaty podatku polega na tym, że płaci się je w małych ilościach i stopniowo.

    zasada dogodności - koresponduje z instytucjami ulg i zwolnień. Polega na zrównoważeniu interesu fiskusa z interesem podatnika, aby ten drugi mógł wykonać zobowiązanie podatkowe w takiej kwocie i w takim terminie by był w stanie realizować je bez większego uszczerbku z obiektywnego punktu widzenia. W naszym systemie jest ona respektowana np. dzięki ratalnej formie płatności, odroczeniu płatności itp.

    (patrz pytanie 27 ulgi.)

    88. Struktura organizacyjna i ekonomiczna budżetu  pytanie 41

    Podstawa prawna- Konstytucja art. 227 oraz Ustawa o NBP art. 6- 20

    Organami NBP są Prezes NBP, Rada Polityki Pieniężnej oraz Zarząd NBP.

    Prezes NBP jest powoływany przez Sejm na wniosek Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, na 6-letnią kadencję. Przy czy ta sama osoba nie może być Prezesem dłużej niż prze 2 kolejne kadencje. Jest on przewodniczącym Rady Polityki Pieniężnej i zarządu NBP. Prezes Narodowego Banku Polskiego nie może należeć do partii politycznej, związku zawodowego ani prowadzić działalności publicznej nie dającej się pogodzić z godnością jego urzędu. Prezes NBP w szczególności:  

    Prezes NBP przy wydawaniu zarządzeń podlegających ogłoszeniu oraz decyzji administracyjnych ma prawo używania pieczęci z godłem państwowym,  ustala w porozumieniu z Ministrem Spraw Wewnętrznych i Administracji zasady przechowywania wartości pieniężnych w bankach i przedsiębiorstwach produkujących znaki pieniężne oraz transportowania tych wartości przez banki i te przedsiębiorstwa, realizuje zadania wynikające z przepisów wynikających o powszechnym obowiązku obrony Rzeczpospolitej Polskiej. 

    Rada Polityki Pieniężnej- pytanie 86

    Zarząd Narodowego Banku Polskiego kieruje jego działalnością. W skład Zarządu NBP wchodzą: Prezes NBP - jako przewodniczący oraz 6-8 członków Zarządu, w tym 2 wiceprezesów NBP. Członków Zarządu NBP powołuje i odwołuje Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej na wniosek Prezesa NBP.

    Członkowie Zarządu NBP są powoływani na okres 6 lat. Podstawowym zadaniem zarządu NBP jest realizacja uchwał Rady Polityki Pieniężnej, uchwalanie i realizowanie planu działalności NBP oraz wykonywanie zatwierdzonego przez Radę planu finansowego, a także realizacja zadań z zakresu polityki kursowej i systemu płatniczego.

    91. Zasada powszechnosci i rocznosci budzetu.

    Zasada powszechności:

    Zwana jest także zasadą zupełności. Stanowi postulat właczenia w pełnych kwotach wszystkich dochodów i wydatków do budżetu. Realizacja tej zasady sprawia, że sporządzony zgodnie z nia budżet daje pełny obraz gospodarki budżetowej. Pozwala to na zapewnienie należytej kontroli nad finansami publicznymi.W ramach tej zasady wyróżniamy podmioty które sa z budżetem powiązane zgodnie z:

    1. Metodą budżetowania brutto - realizują one zasadę powszechności najpełniej; istota tych podmiotów jest pokrywanie jej wydatków bezpośrednio z budżetu oraz odprowadzanie pobranych przez nia dochodów na rachunek budżetu(przykład: Jednostki budżetowe; ich wydatki i dochody sa w całości ujęte w budżecie państwa)

    2. Metodą budżetowania netto - nie realizują tej zasady; w budżecie uwzględniony jest jedynie wynik finansowy podmiotu co oznacza ze budżet obejmuje jedynie różnicę miedzy dochodami i wydatkami, jaka dana jednostka planuje na dany rok(przykład: Samorządowe zakłady budżetowe, Panstwowe fundusze celowe)

    Zasada roczności

    Zasada ta wyraża się w ustaleniu dochodów i wydatków budżetu na okres roku budżetowego. Oznacza to, że:

    1)akty prawne określają roczny termin budżetu

    2) środki publiczne będące rozchodami lub wydatkami nie mogą być wydatkowane dłużej niż do upływu roku budżetowego

    Została ujęta w Konstytucji RP:

    Art. 219. 1. Sejm uchwala budżet państwa na rok budżetowy w formie ustawy budżetowej.

    Wynika także z Ustawy o finansach publicznych:

    Art. 109. 1. Ustawa budżetowa jest podstawą gospodarki finansowej państwa w danym roku budżetowym.

    3. Ustawa budżetowa jest uchwalana na okres roku budżetowego.

    4. Rokiem budżetowym jest rok kalendarzowy.

    Wyjątkow parlament może uchwalić ustawę o prowizoriu budżetowym na okres krótszy niż rok budżetowy. Najpoźniej na 3 miesiące przed zakończeniem obowiązywania prowizorium Rada Ministrów ma obowiązek przedstawienia projektu ustawy budżetowej na cały rok.(art. 144 u.f.p.)

    92. Wygasanie zobowiazan podatkowych.

    Wygaśniecie zobowiązania podatkowego może nastąpić wyłącznie w sposób przewidziany w przepisach prawa podatkowego( katalog zamknięty)

    Podział sposobów wygaśnięcia ze względu na kryterium zaspokojenia wierzyciela podatkowego prowadzi do wyróżnienia:

    EFEKTYWNYCH SPOSOBÓW WYGAŚNIĘCIA ZOBOWIĄZANIA PODATKOWEGO:

    1)zapłata - główny i podstawowy sposób; konstrukcja podobna do zapłaty w obroie cywilnoprawnym jednak cechą charakterystyczna jest cel działania dłużnika(doprowadzenia do wygaśniecia zob. podatkowego); zasada dogodności podatku prowadzi przemawia za dopuszczeniem różnych form płatności(Ord.podat.):

    a)gotówkowej - przeniesienie własności i wydanie znaków pienięznych; za dzień dokonania zapłaty uznaje się dzień wpłacenia kwoty podatku w kasie organu podatkowego lub na jego rachunek w banku, w placówce pocztowej lub w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, biurze usług płatniczych lub w instytucji płatniczej albo dzień pobrania podatku przez płatnika lub inkasenta

    b)bezgotówkowej:

    -polecenie przelewu - udzielona bankowi przez dłużnika dyspozycja obciążenia jego rachunku określoną kwotą i uznanie tą kwotą rachunku wierzyciela; za dzień dokonania zapłaty uznaje się dzień obciążenia rachunku( bankowego, w s.k.o.k, płatniczego) podatnika

    -kartą płatnicza - rada gminy, powiatu lub sejmik województwa może w drodze uchwały dopuścić tą formę jeśli podatek stanowi dochód odpowiedniej jst.; dzień zapłaty jak wyżej.

    -papierami wartościowymi - może być prowadzona rozporządzeniem Ministra właściwego do spraw finansów publicznych określając także termin, rodzaje papierów wartościowych, sposób dokonania zapłaty i obliczania warości tych papierów wartościowych itp. ( art. 61 § 4 Ord. Podat.)

    -znakami akcyzy - szczególna forma bezgotówkowa; moment nabycia znaków akcyzy nie stanowi jeszcze zapłaty podatku; zapłata następuje dopiero gdy kwota odpowiadająca wartości podatkowych znaków akcyzy pomniejsza wpłaty z tytułu podatku akcyzowego( najwcześniej następnego dnia po naniesieniu znaków akcyzy na wyrób zgodnie z przepisami).

    2)pobranie podatku przez płatnika lub inkasenta - momentem zapłaty jest dzień pobrania kwoty podatku przez płatnika lub inkasenta.

    3)przeniesienie własności rzeczy lub praw majątkowych - ten tryb może być zastosowany dopiero w przypadku powstania zaległości podatkowej( po upływie terminu zapłaty podatku);na tej drodze mogą wygasać zarówno zobowiązania podatkowe w podatkach stanowiących dochów budżetu paśtwa jak i budżetów jednostek samorządu terytorialnego;w każdym przypadku konieczny jet wniosek podatnika i umowa(w formie pisemnej) miedzy podatnikiem a organem reprezentującym Skarb Państwa lub JST; w przypadku podatków stanowiących dochód Skarbu Panstwa potrzeba jest zgoda właściwego naczelnika urzędu skarbowego lub naczelnika urzędu celnego(w formie postanowienia); po przeniesieniu własności rzeczy lub praw majątkowych organ podatkowy wydaje decyzje stwierdzającą wygaśnięcie zobowiązania podatkowego.(art. 66 Ord.Podat.)

    4)przejęcie własności nieruchomości lub prawa majątkowego w postępowaniu egzekucyjnym

    5)zliczenie na poczet zobowiązania podatkowego środków w pieniężnych jako zabezpieczenia - chodzi o syt., w której jako zabezpiecznie dobrowolne przyjęto kwote na rachunku depozytowym org . podatkowego albo pisemne,nieodowlalne upoważnienie org. podatkowego, potwierdzone przez bank lub s.k.o.k., do wyłącznego dysponowania srodkami na rachunku lokaty terminowej; kwoty, którymi dysponuje org.podatkowy mogą być zaliczone na poczet zobowiązania podatkowego bez wszczynania postępowania egzekucyjnego.(art. 62a Ord.Podat.)

    6)kompensacyjne sposony wygasania zobowiązań podatkowych - ich cechą wspólna jest istnienie, poza stosunkiem zobowiązania podatkowego, innego jeszcze stosunku zobowiązaniowego, w który role wierzyciela i dłużnika sa odwrócone( drugi stosunek może mieć zarówno charakter podatkowy jak i cywilnoprawny)

    a)potrącenie - nie tożsama z instytycją z KC; może nastąpić na wniosek lub z urzędu; w każdym przypadku nastepuje w formie postanowienia(zaskarżanego zażaleniem) organu podatkowego(odmowa w drodze decyzji); zakres zastosowania określają następujące warunki:

    -dot. obu wierzytelności - wzajemność i pieniężny charakter

    -dot. wierzytelności dłużnika podatkowego - wymagalność, bezsporność, tytuł

    prawny określony w Ord.Podat.(art. 64§1 i §2, art. 65§1)

    -dot. wierzytelności wierzyciela podatkowego - stosunek zob. musi powstać na

    gruncie podatków stanowiących dochód budżetu(gminy, powiatu, województwa)

    b)zaliczenie nadpłaty podatku - z urzędu w formie postanowienia ; konieczne jest

    równoczesne istatnienie zarówno stosunku zob. podatkowego jak i z tytułu

    nadpłaty podatku.(art.76 i art. 76a Ord.Podat.)

    c)zaliczenie zwrotu podatku - odpowiednie zastosowanie zasad dot. zaliczenia

    nadpłaty podatku; zaliczenie zwrotu podatku następuje z dniem złożenia

    deklaracji wykazującej zwrot podatku(art. 76b Ord.Podat.)

    NIEEFEKTYWNYCH SPOSOBÓW WYGAŚNIĘCIA ZOBOWIĄZANIA PODATKOWEGO

    1)Zaniechanie poboru podatku - w stosunku do całości lub części zob.

    podatkowego; następuje w drodze rozporządzenia Ministra właściwego do spraw

    finansów publicznych;powinno być uzasadnione interesem publicznym lub ważnym

    interesem podatników; nie ma charatkeru indywidualnego lecz grupowy.

    (art. 22 Ord.Podat.)

    2)Umorzenie zaległości podatkowych - rodzaj ulgi w spłacie zob. podatkowych;

    przesłanką zastosowania jest ważny interes publiczny lub ważny interes podatnika;

    charakter indywidualny; następuje codo zasady w drodze decyzji podatkowej

    organy podatkowego po złożeniu wnosku przez podatnika; może tez być dokonane

    z urzędu( art. 67d Ord.Podat)

    3)Przedawnienie zobowiązania podatkowego - inne znaczenie niż w KC; jest w

    istocie prekluzja; zobowiązanie podatkowe przedawnia się z upływem 5 lat, licząc

    od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku; bieg

    terminu przedawnienia może ulec tak zawieszeniu jak i przerwaniu

    (art. 70 Ord. Podat.)

    4)Zwolnienie z obowiązku zapłaty - realizuje zasadę nieszkodzenia; ma zastosowanie z mocy prawa w przypadku zastosowania się przez podatnika do interpretacji, jeżeli w wyniku tego zobowiązanie podatkowe nie zostało prawidłowo wykonane, a interpretacja została następnie zmieniona, nieuwzględniona w rozstrzygnięciu sprawy podatkowej albo uchylona prawomocnym orzeczeniem sadu administracyjnego; warunkiem jest aby skutki podatkowe związane z tym zdarzeniem, nastąpiły po opublikowaniu interpretacji ogolnej albo po doręczeniu interpretacji indywidualnej(art. 14m Ord.Podat.)

    1. Akredytywa

    Jest to czynność bankowa sensu stricte( art. 5 ust. 1 pkt 4 Pr.Bank.)

    Wyrózniamy:

    1. Akredytywę dokumentowa(art. 85 Pr. Bank.)

    Bank otwierający akredytywę-działający na zlecenie klienta, ale w własnym imieniu - może zobowiązać się wobec osoby trzeciej(beneficjenta), że dokona zapłaty beneficjentowi akredytywy ustalonej kwoty pieniężnej, po spełnieniu przez beneficjenta akredytywy wszystkich warunków określonych w akredytywie;

    Zobowiązanie się następuje w formie pisemnej i staje się wymagalne z chwilą przedstawienia przez beneficjenta akredytywy dokumentów w niej określonych

    Akredytywa musi zawierać w szczególności:

    -nazwę i adres zleceniodawcy

    -nazwę i adreś beneficjenta

    -kwotę i walutę

    -termin jej ważności

    -opis dokumentów, po których przedstawieniu beneficjent jest uprawniony do żądnia wypłat w ramach akredytywy

    1. Akredytywę pieniężna(art. 86 Pr. Bank)

    Bank otwierający akredytywę - działając na zlecenie klienta, ale we własnym imieniu

    - może zobowiązać się pisemnie wobec innego banku, że dokona zwrotu kwot wypłaconych beneficjentowi lub skupi weksle trasowane ciągnione przez beneficjenta na wskazany bank.

    Zobowiązanie się następuje w formie pisemnej i stają się wymagalne z chwilą wypłaty dokonanej beneficjentowi na zasadach określonych w akredytywie, pod warunkiem przedstawienia przez beneficjenta dokumentu tożsamości.

    Akredytywa musi zawierac w szczególności:

    -nawe i adres osoby upoważnionej do dokonywania wypłat

    -kwotę i walutę

    -termin jej ważności

    Można ustalić dodatkowe warunki, które musi spełnić beneficjent.

    94.Formy organizacyjno-prawne jednostek sektora finansów publicznych 

    Do sektora finansów publicznychna podstwie art. 9 u.f.b zaliczamy między innymi:

    1)jednostki budżetowe -

    „Art. 11. 1. Jednostkami budżetowymi są jednostki organizacyjne sektora finansów publicznych nieposiadające osobowości prawnej, które pokrywają swoje wydatki bezpośrednio z budżetu, a pobrane dochody odprowadzają na rachunek odpowiednio dochodów budżetu państwa albo budżetu jednostki samorządu terytorialnego.

    2. Jednostka budżetowa działa na podstawie statutu określającego w szczególności jej nazwę, siedzibę i przedmiot działalności.

    3. Podstawą gospodarki finansowej jednostki budżetowej jest plan dochodów i wydatków, zwany dalej "planem finansowym jednostki budżetowej".”

    Jednostki budżetowe sa powiazane z budżetem za pomocą metody budżetowania brutto.

    Art. 12. 1. Jednostki budżetowe, z zastrzeżeniem odrębnych ustaw, tworzą, łączą i likwidują:

    1) ministrowie, kierownicy urzędów centralnych, wojewodowie oraz inne organy działające na podstawie odrębnych ustaw - państwowe jednostki budżetowe;

    2) organy stanowiące jednostek samorządu terytorialnego - gminne, powiatowe lub wojewódzkie jednostki budżetowe.

    Tworząc jednostkę budżetową odpowiedni organ założycielski nadaje jej statut, chyba ze co innego wynika z ustaw szczególnych. Określa także mienie przekazane jednostce w zarząd

    Należności i zobowiązania likwidowanej:

    -państwowej jednostki budżetowej - przejmuje organ podejmujący decyzje likwiduj

    -samorządowej jednostki budżetowej - odpowiedni urząd JST

    Likwidując jednostke budżetowa odp. organ może postanowić o utworzeniu innej formy organizacyjno-prawnej

    Prezes RM może utworzyć jednostkę budżetową realizującą zadania z zakresu administracji rządowej. Podlegają one Prezesowi RP lub wskazanemu przez niego ministrowi lub kierownikowi urzędu centralnego.

    Jednostki takie charakteryzują się:

    - brakiem niedoborów i deficytów

    - zwolnieniem ze świadczeń publicznoprawnych (daniny)

    - brakiem wolnych środków finansowych

    - nie tworzą funduszy celowych

    - brak środków na finansowanie swoich wydatków w sposób zwrotny

    - jeśli osiągają dochody to trudno związać je z ich działalnością

    2) samorządowe zakłady budżetowe-

    Mogą realizować zadania własne JST określone w art.14 u.f.p.

    Zakład budżetowy wykonuje swoje zadania odpłatnie. Co do zasady samorządowy zakład budżetowy pokrywa koszty swej działalności z przychodów własnych. Może jednak otrzymywać z budżeto JST:

    -dotacje przedmiotowe

    -dotacje celowe na zadania bieżące finansowane z udziałem środków zagranicznych( z art.5 ust.1 pkt 2 i 3 u.f.p.)

    -dotacje celowe na finansowanie lub dofinansowanie kosztów realizacji inwestycji

    Dotacje przedmiotowe nie mogą przekroczyć 50% kosztów jego działalności.

    Zakład budżetowy jest rozlicza się przy pomocy metody budżetowania netto.

    Podstawą funkcjonowania jest roczny plan finansowy.

    Organy stanowiące JST tworzą, likwidują i przekształcają w inna formę organizacyjno-prawną samorządowy zakłąd budżetowy. Przekształcenie wymaga jednak wcześniejszej likwidacji samorządowego zakładu budżetowego.

    3)państwowe fundusze celowe(art. 29 u.f.p.)-

    Tworzone są na podstawie odrębnych ustaw. Ich przychody pochodzą ze środków publicznych, a koszty są ponoszone na realizację wyodrębnionych zadań państwowych.

    Do państwowych funduszy celowych nie zaliczamy tych, których jedynym źródłem przychodów (z wyłączeniem odsetek od rachunku bankowego i darowizn) są dotacje z budżetu państwa.

    Państwowy fundusz celowy nie posiada osobowości prawnej. Funkcjonuje jako wyodrębniony rachunek bankowy, którym dysponuje minister określony w ustawie albo inny organ w niej wskazany.

    Podstawę gospodarki stanowi roczny plan finansowy funduszu celowego.

    4)agencje wykonawcze -

    Art. 18. Agencja wykonawcza jest państwową osobą prawną tworzoną na podstawie odrębnej ustawy w celu realizacji zadań państwa.

    Zasady funkcjonowania agencji wykonawczej określa ustaw i jej statut.

    Podstawą gospodarki jest roczny plan finansowy agencji wykonawczej.

    Agencja może otrzymywać dotacje z budżetu państwa, w zakresie określonym odrębną ustawą.

    Agencja jest zobowiązana corocznie wpłacać do budżetu państwa, na rachunek bieżący dochodów państwowej jednostki budżetowej obsługującej ministra sprawującego nadzór nad tą agencją, nadwyżkę środków finansowych ustaloną na koniec roku, pozostającą po uregulowaniu zobowiązań podatkowych. W szczególnych przypadkach RM, na wniosek ministra nadzorującego, może wyrazić zgodę na niewpłacanie nadwyżki.

    5) instytucje gospodarki budżetowej-

    Są tworzone w celu realizacji zadań publicznych. Wykonują swoje zadania odpłatnie, pokrywając koszty swojej działalności i zobowiązania z przychodów własnych.

    Podstawą gospodarki jest roczny plan finansowy.

    Instytucje gospodarki budżetowej mogą otrzymywać dotacje z budżetu państwa na realizacje zadań publicznych, jeśli odrębne ustawy tak stanowią. Dodatkowo nowo tworzonej instytucji gospodarki budżetowej może być przyznana jednorazowa dotacja na wyposażenie w środki obrotowe.

    Instytucje gospodarki budżetowej mogą być tworzone przez:

    -ministra lub Szefa Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, za zgodą Rady Ministrów, udzieloną na jego wniosek

    -organ lub kierownika jednostki, o których mowa w art. 139 ust. 2, jako organu wykonującego funkcje organu założycielskiego.

    Instytucja gospodarki budżetowej uzyskuje osobowość prawną z chwilą wpisania do Krajowego Rejestru Sądowego.

    Instytucje gospodarki budżetowej działają na podstawie statutu nadanego przez organ pełniący funcję organu założycielskiego.

    Dyrektora instytucji gospodarki budżetowej powoluje i odwoluje organ wykonujący funkcję organu założycielskiego.

    I.G.B. samodzielnie gospodaruje mieniem kierująć się zasadą efektywności. Wartość majątku I.G.B. odzwierciedla fundusz instytucji gospodarki budżetowej.

    Mogą otrzymywać dotacje z budżetu państwa na realizację zadań publicznych, jeżeli tak stanowią odrębne ustawy.

    Nowo tworzonej instytucji może być przyznana jednorazowa dotacja na pierwsze wyposażenie w środki obrotowe.

    95)Klasyfikacja podatków z kryteriami

    1. Podział ze względu na podmiot, do którego sa skierowane i czego dotyczą

    -o charakterze osobowy(osobistym)

    -o charakterze rzeczowym

    -o charakterze mieszanym

    b)Podział ze względu na przedmiot opodatkowania:

    -podatki przychodowe

    -podatki dochodowe

    -podatki majątkowe

    -podatki konsumpcyjne

    c)Podział ze względu na częstotliwość występowania przedmiotu

    opodatkowania:

    -o charakterze jednorazowym

    -o charakterze powtarzalnym lub stałym

    d)Podział ze względu na to na kim spoczywa ciężar podatkowy

    -pośrednie

    -bezpośrednie

    e) Podział ze względu na charakter zdarzenia powodującego obowiązek

    podatkowy:

    -zwyczajne

    -nadzwyczajne

    f) podział ze względu na to czego dochodem sa dane podatki:

    -centralne

    -lokalne

    g) Podział ze względu na przeznaczenie środków z podatki

    -celowe

    -uniwersalne

    96)Rozliczenia za pomocą weksli i czeków.

    Weksel jest papierem wartościowym potwierdzającym istnienie zobowiązania

    pieniężnego osoby lub osób, które go podpisały. Osobą uprawnioną do realizacji

    praw majątkowych wskazanych na wekslu jest prawny posiadacz weksla. W najbardziej

    ogólnym ujęciu istota weksla polega na tym, że jego wystawca (emitent)

    zobowiązuje się do zapłaty danej osobie (remitentowi) konkretnej kwoty w określonych

    miejscu i czasie. Cechą charakterystyczną weksla jest m.in. to, Ŝe jego posiadacz

    może przenosić prawa wynikające z tego dokumentu na inne osoby.

    Weksel jako rodzaj papieru wartościowego musi spełniać ściśle określone prawem

    warunki, tak aby:

    1) uniknąć ewentualnych fałszerstw dokumentu;

    2) zabezpieczyć interesy uczestników obrotu wekslowego, czyli zapewnić

    pełnienie przez ten papier wartościowy jego funkcji ekonomicznych.

    Prawne warunki wystawiania weksli oraz obrotu wekslowego reguluje prawo

    papierów wartościowych, w tym prawo wekslowe5. W naszych rozważaniach weksel

    interesuje nas przede wszystkim jako instrument finansowy spełniający ważne

    funkcje ekonomiczne, takie jak:

    funkcja płatnicza,

    funkcja kredytowa,

    funkcja obiegowa,

    funkcja gwarancyjna,

    funkcja refinansowa.

    Weksel spełnia funkcję płatniczą jako tzw. surogat pieniądza, co polega na

    tym, że płatnik albo ze względów ekonomicznych (brak pieniędzy), albo ze względów

    technicznych (bezpieczeństwo transakcji) wykorzystuje weksel do regulowania

    zobowiązań powstających w związku z zawieraną transakcją. Między momen-

    tem wystawienia weksla a momentem jego realizacji występuje różnica, co oznacza,

    że weksel stanowi także formę kredytu handlowego (kupieckiego).

    Weksel pełni funkcję kredytową w ramach transakcji kupna-sprzedaży.

    W tym przypadku weksel jest typowym instrumentem rozliczeniowym, ułatwiającym

    zawieranie różnych transakcji wówczas, gdy nabywca nie ma gotówki potrzebnej

    do zapłaty za przedmiot transakcji (towar, usługę).

    Funkcja obiegowa weksla oznacza rozszerzenie funkcji płatniczej w tym sensie,

    że weksel spełnia funkcję środka płatniczego (surogatu pieniądza) nie tylko dla

    jednej, ale dla wielu transakcji ekonomicznych. Dokonuje się to przez indosowanie

    weksla, czyli przenoszenie praw z weksla na inną osobę. Pełniąc tę funkcję, weksel,

    zanim zostanie ostatecznie wykupiony, może jeszcze obsłużyć wiele transakcji.

    Z tych właśnie względów weksle handlowe są traktowane jako element podaży pieniądza

    w szerszych jego formułach wykraczających poza agregat pieniężny M2.

    Funkcja gwarancyjna weksla polega na tym, że jest on dokumentem, który

    zabezpiecza pieniężne roszczenia wierzyciela. Zabezpieczenie to dokonuje się

    przez podpisy osób przyjmujących odpowiedzialność materialną za realizację weksla

    przez jego posiadacza.

    Funkcja refinansowa weksla polega na możliwości przedstawienia go do wykupu

    (dyskonta) przez bank przed terminem płatności.

    Rozróżnia się dwa rodzaje weksli:

    1) weksel własny,

    2) weksel trasowany.

    Weksel własny (sola, prosty, suchy) jest papierem wartościowym bezwarunkowego

    przyrzeczenia zapłaty przez wystawcę określonej kwoty we wskazanych:

    miejscu i czasie. Za bezwarunkowe przyrzeczenie zapłaty odpowiedzialne są również

    osoby podpisane na wekslu.

    Weksel trasowany (ciągniony, trata, przekazany) zawiera skierowane do konkretnej

    osoby bezwarunkowe polecenie zapłaty określonej kwoty w oznaczonych:

    miejscu i czasie.

    Deklaracja wekslowa - tytuł wystawienia weksla. Jeżeli dłużnik nie wypełni zobowiązania, wierzyciel może żądać wypełnienia weksla. Określona jest w niej wysokość należności.

    Indos:

    - przeniesienie praw z weksla (podobne do cesji)

    - może tego dokonać podmiot uprawniony z weksla

    - uprawniony indosant może dochodzić swojej wierzytelności od wszystkich poprzedników, ale musi istnieć nieprzerwany ciąg indosów

    Na podstawie art. 5 pr. czek. Wyodrębniamy trzy rodzaje czeków:

    -imienne

    -na zlecenie

    -na okaziciela

    Ze względu na wystawcę czeku można wyróżnić czeki:

    -bankierskie

    -wystawione przez osobę prawną nie będącą bankiem

    -wystawione przez osobę fizyczną

    -skarbowy

    -podróżniczy

    Przyjmując za kryterium funkcje czeku w obiegu pieniężnym wyróżniamczeki

    -gotówkowe(zwykłe) - stanowią skierowane do banku polecenie wystawcy czeku wypłacenia oznaczonej sumy pieniężnej „w gotówce” osobie uprawnionej z czeku.; traktowany jest w Pr. Bank jako forma rozliczeń gotówkowych; definicja czeku gotówkowego -art. 63b ust 1 Pr. Bank.

    -rozrachunkowe - pełnią funkcję obsługi bezgotówkowego obrotu pieniężnego; stanowi dyspozycje wystawcy czeku udzieloną trasatowi do obciążenia jego rachunku kwotą, na którą czek został wystawiony i uznania tą kwotą rachunku posiadacza weksla(art. 63e ust 1 Pr. Bank.)

    Prawo czekowe odpuszcza możliwość przekształcenia czeku gotówkowego w czek rozrachunkowy co może nastąpić w każdej fazie obrotu czekowego.

    *czek potwierdzony zwany czekiem certyfikowanym - kwalifikowana forma czeku rozrachunkowego; na wniosek wystawcy czeku bank może potwierdzić czek rozrachunkowy, rezerwując jednocześnie na rachunku wystawcy odpowiednie srodki pieniężne na pokrycie czeku; ban może także potwierdzić czek niezupełny

    Pojawienie się instytucji euroczeków i powiązanych z nimi eurokart czekowych

    Czek zakreślony - wystawca lub posiadacz czeku mogą zakreślić go przez umieszczenie na przedniej stronie czeku dwóch równoległych linii; wyróżniamy:

    -zakreślenie ogólne- miedzy liniami jest jedynie wyraz „bankier” albo inne równoznaczne określenie

    -zakreślenie szczególne - miedzy liniami zamieszcza się nazwę banku

    W zależności od rodzaju zakreślenia czeku odmiennie kształtują się skutki prawne.

    Czek in blanco - czek niezupełny w chwili jego wystawienia, jednak dokument ten powinien zawierac określenie „czek” oraz co najmniej podpis wystawcy czeku

    Czek bankierski - wystawiony przez bank, w którym z reguły jako trasat jest wskazany inny bank.

    Czek Skarbowy - czek którego wystawcą jak i płatnikiem jest Skarb Państwa, w którego imieniu czek podpisują uprawnione organy administracji publicznej

    Czek podróżniczy- przeznaczony od obsługi zagranicznego ruchu podróżniczego

    97)Zasada roczności, uprzedniości i jedności budżetu w ujęciu budzetu państwa i jednostek samorządu terytorialnego

    Zasada uprzedniości

    Postuluje, aby budżet został uchwalony przed rozpoczęciem roku budżetowego, w którym ma on obowiązywać. Jest to jedynie postulat teoretyczny gdyż w praktyce istniej możliwość jej nieprzestrzegania. Rada Ministrów przedkłada Sejmowi najpóźniej na 3 miesiące przed rozpoczęciem roku budżetowego projekt ustawy budżetowej na rok następny. W wyjątkowych przypadkach możliwe jest późniejsze przedłożenie projektu. W ciągu 4 miesięcy od wniesienia projektu prezydent może zarządzić skrócenie kadencji Sejmu, jeżeli Sejm nie uchwali budżetu. Jest to przymus o charakterze konstytucyjno - politycznym. Przymusu finansowego nie ma.

    Inaczej jest w jednostkach samorządu terytorialnego - tutaj nakłada się pewne obowiązki na radnych:

    - budżet powinien być uchwalony do końca roku

    - ostatecznie do 31 marca, jeśli nie jest możliwe uchwalenie wcześniej

    - jeśli nie uda się uchwalić budżetu do 31 marca to Regionalna Izba Obrachunkowa ustala budżet dla danej jednostki w ramach jej obowiązkowych zadań własnych i zleconych

    RIO ma podobny obowiązek, gdy uchwała budżetowa dotknięta jest nieważnością. Różnica w procedurze dla budżetu państwa i budżetu jednostki samorządu terytorialnego wynika z większej potrzeby natychmiastowych wydatków w jednostkach samorządu terytorialnego.

    Zasadna jedności

    W ujęciu formalnym:

    Zakłada ona ustalenie budżetu w jednym dokumencie ujmującym całość gospodarki budżetowej danego szczebla. Pozwala na rzetelne i jasne przedstawienie kosztów dochodów i wydatków budżetowych co pozwala na prawidłową realizacje kontroli budżetu czy ustalenia deficytu budżetowego. Jest urzeczywistniona w prawie polskim gdyż budżet państwa jest objęty jednym dokumentem w formie ustawy wraz z stanowiącymi jej integralna część załącznikami

    W ujęciu materialnym:

    Postuluje przeznaczenie całości dochodów budżetowych na całość wydatków budżetowych, przy czym konkretne dochody nie są powiązane z konkretnymi wydatkami publicznymi.

    Art. 42. 2. Środki publiczne pochodzące z poszczególnych tytułów nie mogą być przeznaczane na finansowanie imiennie wymienionych wydatków, chyba że odrębna ustawa stanowi inaczej.

    Zwana także zasadą niefunduszowania. Zasada jedności jest realizowana jedynie pośrednio w prawie polski gdyż istnieje możliwość wprowadzenia wyjątków na drodze ustaw szczególnych. Klasycznym przykładem odstępstwa od tej zasady jest państwowy fundusz celowy.

    Zasada roczności

    Zasada ta wyraża się w ustaleniu dochodów i wydatków budżetu na okres roku budżetowego. Oznacza to, że:

    1)akty prawne określają roczny termin budżetu

    2) środki publiczne będące rozchodami lub wydatkami nie mogą być wydatkowane dłużej niż do upływu roku budżetowego

    Została ujęta w Konstytucji RP:

    Art. 219. 1. Sejm uchwala budżet państwa na rok budżetowy w formie ustawy budżetowej.

    Wynika także z Ustawy o finansach publicznych:

    Art. 109. 1. Ustawa budżetowa jest podstawą gospodarki finansowej państwa w danym roku budżetowym.

    3. Ustawa budżetowa jest uchwalana na okres roku budżetowego.

    4. Rokiem budżetowym jest rok kalendarzowy.

    Wyjątkow parlament może uchwalić

    97)ulgi podatkowe w terminach płatności zobowiązań podatkowych ( chodziło u umorzenie płatności, zaniechanie pobierania podatku, rozłożenie na raty i odroczenie terminu płatności)

    Umorzenie płatności:

    Pojęcie zaległości podatkowej (art. 51 Ord.Pod.) - to podatek niezapłacony w terminie. Zaległość występuje także wtedy, gdy zapłacono w terminie, ale w niższej wysokości. Art. 52 zrównuje zaległość podatkową z innymi zaległościami, np. nadpłatą.

    Organ podatkowy związany jest tymi samymi przesłankami, co przy zaniechaniu. Umorzenie należności głównej działa również w stosunku do odsetek. Umorzenie może stanowić formę pomocy publicznej - wtedy organ musi zbadać, czy podmiot nie korzystał już wcześniej z pomocy publicznej. Może to wpłynąć na zakres umorzenia.

    Umorzenie z urzędu przewidziane jest w art. 67a.

    Zarówno umorzenie, jak i zaniechanie powoduje wygaśnięcie zobowiązania podatkowego. Jest to wygaśnięcie nieefektywne, gdyż wierzyciel nie zostaje zaspokojony.

    Zaniechanie poboru podatki:

    Występuje już na etapie zaliczek. (Art. 22§1) Minister Finansów może w drodze rozporządzenia:

    - zaniechać poboru podatku od określonych podmiotów

    - zwolnić niektóre grupy płatników od pobierania podatków lub zaliczek

    kierując się interesem publicznym lub ważnym interesem podatników.

    Organ podatkowy na wniosek podatnika może zwolnić od obowiązku poboru podatku, po udowodnieniu jednej z przesłanek ustawowych (w szczególności, kiedy pobranie podatku zagraża egzystencji podatnika). Może też ograniczyć pobieranie zaliczek, jeżeli podatnik udowodni, iż zaliczki byłyby niewspółmiernie wysokie do ostatecznie pobranego podatku.

    Rozłożenie na raty:

    W tym przypadku istnieje już stosune zobowiązaniowa podatkowegom jednak swiadczenie z niego wynikające jest uiszczane w częściach(ratach). Może to mieć miejsce zarówno na podstawie przepisów dot. poszczególnych podatków , jak i w wyniku wydania przez irgany podatkowe decyzji o rozłożeniu podatku na raty. Ulgi w płatnościach zobowiązania podatkowych - art. 22 i art. 67a. W przypadku podatku od nieruchomości na przykład organ z urzędu rozbija należność na raty. Co nie oznacza, że podatnik nie może dokonać płatności w całości. Termin płatności pierwszej raty jest obowiązujący, po niezapłaceniu zaległość podatkowa.

    Odroczenie terminu płatności:

    Za dzień wymagalności uznaje się termin oznaczony w decyzji o odroczeniu. W przypadku niedochowania odroczonego terminu, uznaje się, iż zaległość powstała w terminie pierwotnym (sprzed odroczenia). Możliwość odroczenia dotyczy także płatnika i inkasenta.

    Warunki odroczenia:

    1. wniosek => przesłanka ogólna, formalna

    2. wystąpienie ważnego interesu podatnika lub interesu publicznego => przesłanka ogólna, merytoryczna

    3. w przypadku podatku lokalnego (art. 18 ust. o doch. j.s.t.) - konieczność złożenia przez wójta/burmistrza/prezydenta miasta zgody na odroczenie, bądź wystosowanie wniosku (w drodze postanowienia, zażalenie nie przysługuje) => przesłanka szczególna, formalna

    Wniosek musi zostać złożony przed upływem terminu płatności. Może mieć charakter alternatywny - odroczenie albo rozłożenie na raty. We wniosku należy wskazać chroniony interes.

    Art. 67b: działanie organu w przypadku, gdy z wnioskiem wystąpi podatnik prowadzący działalność gospodarczą. Organ może wtedy zastosować ulgę, jeżeli:

    Postępowanie w kwestii odroczenia

    1. formalna ocena wniosku

    2. sprawdzenie, czy zachodzi ważny interes podatnika lub interes publiczny

    3. dokładne określenie wnioskodawcy (czy prowadzi działalność gospodarczą)

    4. sprawdzenie, czy ulga będzie pomocą publiczną

    5. sprawdzenie, czy ewentualna pomoc publiczna nie ma charakteru de minimis

    6. sprawdzenie czy nie będzie to pomoc enumeratywnie wyliczona w art. 67

    99)zasady działania banków spółdzielczych

    Bank spółdzielczy jest obowiązany zrzeszyć się z bankiem zrzeszającym.

    Zakres terytorialny działania banków:

    Zasada ogólna  Bank spółdzielczy prowadzi działalność na terenie powiatu, w którym znajduje się jego siedziba, oraz na terenie powiatów, w których w dniu wejścia w życie ustawy znajdują się jego placówki wykonujące czynności bankowe. Za zgodą banku zrzeszającego może rozszerzyć działalność na powiaty sąsiadujące z terenem swojego działania, a na inne powiaty za zgodą Komisji Nadzoru Finansowego.

    Gdy bank ma fundusze własne w wysokości od 1 mln do 5 mln euro  może prowadzić działalność na terenie województwa, w którym znajduje się jego siedziba, oraz na terenie powiatów, w których znajdują się jego placówki wykonujące czynności bankowe. Za zgodą banku zrzeszającego może rozszerzyć działalność na powiaty sąsiadujące z terenem swojego działania, a na inne powiaty za zgodą Komisji Nadzoru Finansowego.

    Gdy bank posiada fundusze własne w wysokości 5 mln euro i więcej  może prowadzić działalność na terenie całego kraju.

    W przypadku łączenia się banków spółdzielczych działających na różnych terenach, teren działania banku przejmującego ulega powiększeniu o teren działania banku przejętego w dniu połączenia.

    Banki spółdzielcze, po uzyskaniu zgodnie z ustawą - Prawo bankowe zezwolenia Komisji Nadzoru Finansowego, mogą wykonywać następujące czynności bankowe:

      1)  przyjmowanie wkładów pieniężnych płatnych na żądanie lub z nadejściem oznaczonego terminu oraz prowadzenie rachunków tych wkładów,

      2)  prowadzenie innych rachunków bankowych,

      3)  udzielanie kredytów,

      4)  udzielanie i potwierdzanie gwarancji bankowych,

      5)  przeprowadzanie bankowych rozliczeń pieniężnych,

      6)  udzielanie pożyczek pieniężnych,

      7)  udzielanie pożyczek i kredytów konsumenckich w rozumieniu przepisów odrębnej ustawy,

      8)  operacje czekowe i wekslowe,

      9)  wydawanie kart płatniczych oraz wykonywanie operacji przy ich użyciu,

      10) nabywanie i zbywanie wierzytelności pieniężnych,

      11) przechowywanie przedmiotów i papierów wartościowych oraz udostępnianie skrytek sejfowych,

      12) udzielanie i potwierdzanie poręczeń,

    13) wykonywanie innych czynności bankowych w imieniu i na rzecz banku zrzeszającego.

    Banki spółdzielcze posiadające fundusze własne wyższe niż równowartość 1.000.000 euro, po uzyskaniu zgodnie z ustawą - Prawo bankowe zezwolenia Komisji Nadzoru Finansowego, mogą także wykonywać czynności polegające na rozliczaniu i umarzaniu pieniądza elektronicznego. Za zgodą banku zrzeszającego banki spółdzielcze mogą dokonywać innych czynności bankowych określonych prawem bankowym.

    Banki spółdzielcze zrzeszają się na podstawie umowy zrzeszenia z jednym bankiem zrzeszającym. Bank spółdzielczy zobowiązany jest do posiadania lub nabycia w terminie 6 miesięcy od dnia zawarcia umowy co najmniej jednej akcji banku zrzeszającego. Bank zrzeszający zapewni bankowi spółdzielczemu możliwość nabycia co najmniej jednej akcji. Bank zrzeszający zawiera z bankiem spółdzielczym umowę, według jednolitego wzoru dla danego zrzeszenia, zatwierdzonego przez Komisję Nadzoru Finansowego. Projekt umowy bank zrzeszający zobowiązany jest przedstawić Komisji Nadzoru Finansowego. Komisja Nadzoru Finansowego podejmuje decyzję w sprawie zatwierdzenia lub odmowy zatwierdzenia projektu umowy (6 miesięcy) Bank zrzeszający wykonuje czynności bankowe oraz inne czynności określone w ustawie - Prawo bankowe lub w innych ustawach, w zakresie ustalonym w statucie banku. Bank zrzeszający ponadto dokonuje innych czynności związanych z obsługą banków zrzeszonych oraz je reprezentuje.

    100)Pojęcie środków publicznych (definicja legalna + w miarę możliwości pogrupowanie)

    W Konstytucj”środki na cele publiczne”(art. 216 Konst.RP)

    Brak definicji legalnej! Sa to zawsze operacje finansowe o dwustronnym, dynamicznym charakterze, dokonywane przez jednostki sektora finansów publicznych i stanowią żródło finansowania zadań publicznych.

    Klasyfikacja w ustawie o finansach publicznych:

    Wpływy(gromadzone środki publiczne), dzieli się na:

    1) dochody publiczne;

    2) środki pochodzące z budżetu Unii Europejskiej oraz niepodlegające zwrotowi środki z pomocy udzielanej przez państwa członkowskie Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA);

    3) środki pochodzące ze źródeł zagranicznych niepodlegające zwrotowi, inne niż wymienione w pkt 2;

    4) przychody budżetu państwa i budżetów jednostek samorządu terytorialnego oraz innych jednostek sektora finansów publicznych pochodzące:

    a) ze sprzedaży papierów wartościowych,

    b) z prywatyzacji majątku Skarbu Państwa oraz majątku jednostek samorządu terytorialnego,

    c) ze spłat pożyczek i kredytów udzielonych ze środków publicznych,

    d) z otrzymanych pożyczek i kredytów,

    e) z innych operacji finansowych;

    5) przychody jednostek sektora finansów publicznych pochodzące z prowadzonej przez nie działalności oraz pochodzące z innych źródeł.

    Ust.2. Dochodami publicznymi są:

    1) daniny publiczne, do których zalicza się: podatki, składki, opłaty, wpłaty z zysku przedsiębiorstw państwowych i jednoosobowych spółek Skarbu Państwa, a także inne świadczenia pieniężne, których obowiązek ponoszenia na rzecz państwa, jednostek samorządu terytorialnego, państwowych funduszy celowych oraz innych jednostek sektora finansów publicznych wynika z odrębnych ustaw;

    2) inne dochody budżetu państwa, jednostek samorządu terytorialnego oraz innych jednostek sektora finansów publicznych należne na podstawie odrębnych ustaw lub umów międzynarodowych;

    3) wpływy ze sprzedaży wyrobów i usług świadczonych przez jednostki sektora finansów publicznych;

    4) dochody z mienia jednostek sektora finansów publicznych, do których zalicza się w szczególności:

    a) wpływy z umów najmu, dzierżawy i innych umów o podobnym charakterze,

    b) odsetki od środków na rachunkach bankowych,

    c) odsetki od udzielonych pożyczek i od posiadanych papierów wartościowych,

    d) dywidendy z tytułu posiadanych praw majątkowych;

    5) spadki, zapisy i darowizny w postaci pieniężnej na rzecz jednostek sektora finansów publicznych;

    6) odszkodowania należne jednostkom sektora finansów publicznych;

    7) kwoty uzyskane przez jednostki sektora finansów publicznych z tytułu udzielonych poręczeń i gwarancji;

    8) dochody ze sprzedaży majątku, rzeczy i praw, niestanowiące przychodów w rozumieniu ust. 1 pkt 4 lit. a i b.

    (art.5u.f.p)

    Art. 6. 1. Środki publiczne przeznacza się na:

    1) wydatki publiczne;

    2) rozchody publiczne, w tym na rozchody budżetu państwa i budżetów jednostek samorządu terytorialnego.

    2. Rozchodami publicznymi są:

    1) spłaty otrzymanych pożyczek i kredytów;

    2) wykup papierów wartościowych;

    3) udzielone pożyczki i kredyty;

    4) płatności wynikające z odrębnych ustaw, których źródłem finansowania są przychody z prywatyzacji majątku Skarbu Państwa;

    5) inne operacje finansowe związane z zarządzaniem długiem publicznym i płynnością;

    6) płatności związane z udziałami Skarbu Państwa w międzynarodowych instytucjach finansowych.

    101)Podstawa opodatkowania - pojęcie, rodzaje, przykłady.

    Podstawa opodatkowania jest to ilościowa i/lub jakościowa konkretyzacja przedmiotu opodatkowania. Dzięki niej przedmiot opodatkowania przybiera postać, do której można zastosować stawkę podatkową.(aspekt konstrukcyjny)

    Jawi się także jak następstwo, prawna konsekwencja przedmiotu opodakowania.(aspekt normatywny)

    Wiąże sie z nia zjawisko kumulacji podatkowej polegające na łączeniu w pewnych sytuacjach podstaw opodatkowania(w celu złagodzenia lub zaostrzenia efektu fiskalnego podatku). Dokonywana wg kryterium podmiotowego, przedmiotowego, czasowego lub terytorialnego.

    Zajwisko minimum podatkowego polega na wyłączeniu z opodatkowania pewnej wielkości podstawy opodatkowania( wskazanie granicznej wielkości podstawy opodatkowania, od której zaczyna się wyliczanie zobowiązania podatkowego. Minimum podatkowe może też zostać określone jako stała kwota, odejmowana od podstawy opodatkowania.

    Ryczałt podatkowy polega na tym, że w ogole nie ustala się podstawy opodatkowania, podatek zaś pobiera się, uwględniając wyłącznie tzw. Znamiona zewnętrzne prowadzonej działalności.

    Ulgi obliczane na podstawie opodatkowania. Istotą ulgi jest to, że ustawodawca dąży do redukcji ciężaru podatkowego. Możliwości w tym zakresie to: obniżenie stawki podatkowej, pomniejszenie podstawy opodatkowania oraz pomniejszenia kwoty podatku na przykład tzw. ulga rehabilitacyjna.

    Podstawa opodatkowania to skonkretyzowana przez przepisy ustawy wielkość, którą za pomocą omówionych instytucji prawno-podatkowych możemy modyfikować w większym lub mniejszym zakresie, jeśli przepisy danego podatku przewidują taką możliwość. Po dokonaniu modyfikacji określona wartość będzie identyfikowana jako podstawa obliczenia podatku i do niej będziemy stosować stawki podatkowe w celu obliczenia kwoty należnego podatku. Podstawa obliczenia może być mniejsza lub większa niż podstawa opodatkowania, a czasem wartości te się pokrywają.

    102)Akredytywa jako czynność bankowa.

    (patrz zagadnienie 93)

    103Procedura projektowania i uchwalania budżetu 

    Ogół prawnie określonych zasad, którymi kierują się organy państwowe i samorządowe oraz podległe im jednostki organizacyjne w trakcie planowania i realizacji zadań finansowych objętych budżetem

    W fazie planowa budżetu uczestniczą organy administracji rządowej oraz te organy publiczne, które projektują własne części budżetu. Zostały one wymienione w art. 139 u.f.p.

    Formalnym początkie prac jest wydanie przez Ministra finansów tzw. Noty budżetowej tj. rozporządzenia określającego szczegółowe zasady,tryby i terminy opracowywanie materiałów do projektu budżetu państwa, w tym także planów rzeczowych dotyczących zadań finansowanych ze środków publicznych.

    Minister Finansów opracowuje założenia do projektu budżetu państwa, oparte na pracach analitycznych dotyczących:

    -prognoz makroekonomicznych

    -aktualnej i przyszłej sytuacji społeczno-gospodarczej oraz oceny wykonania budżetu bieżącego roku budżetowego.

    Na podstawie przekazanych przez dysponentów części budżetowych planów rzeczowych i finansowych(informacje przekazywane na formularzach określonych w nocie budżetowej) dotyczących realizacji przez nie zadań publicznych, Minister Finansów opracowuje Projekt budżetu państwa.

    Po etapie rokowań budżetowych, projekt ustawy budżetowej wraz z jego uzasadnieniem jest przedkładany Radzie Ministrów w celu jego uchwalenia( realizacja zasady wyłączności inicjatywy ustawodawczej w zakresie budżetu)

    Rada Ministrów musi przedłożyć projekt ustawy budżetowej na następny rok najpóźniej na 3 miesiące przed jego rozpoczęciem(art. 222 Konst.RP)(potwierdzenie w art. 141 u.f.p). Konstytucja dopuszcza w wyjątkowych sytuacjach późniejsze złożnie projektu.

    Art. 143. 1. Dysponenci części budżetowych, w terminie do dnia 25 października, przekazują informacje o przyjętych przez Radę Ministrów w projekcie ustawy budżetowej kwotach:

    1) dochodów i wydatków, w tym wynagrodzeń - jednostkom podległym;

    2) dotacji na zadania z zakresu administracji rządowej, zadania inspekcji i straży, dotacji na realizację zadań własnych oraz o kwotach dochodów związanych z realizacją zadań z zakresu administracji rządowej - jednostkom samorządu terytorialnego;

    3) środków na realizację programów finansowanych z udziałem środków europejskich, dla których zarządy województw są instytucją zarządzającą lub pośredniczącą - zarządom województw.

    2. W terminie do dnia 1 grudnia jednostki, o których mowa w ust. 1 pkt 1, opracowują i przekazują właściwym dysponentom części budżetowych projekty planów finansowych na następny rok budżetowy, zgodne z projektem ustawy budżetowej.

    3. Przepisu ust. 1 nie stosuje się do kwot dochodów z podatków i ceł pobieranych przez jednostki podległe Ministrowi Finansów.

    Art. 144. 1. W przypadku gdy Rada Ministrów przedkłada Sejmowi projekt ustawy o prowizorium budżetowym, przepis art. 141 stosuje się odpowiednio.

    2. Do projektu ustawy o prowizorium budżetowym stosuje się przepisy odnoszące się do projektu ustawy budżetowej, z wyłączeniem art. 142 pkt 10 i 11.

    3. W przypadku przedstawienia Sejmowi projektu ustawy o prowizorium budżetowym, Rada Ministrów przedstawia Sejmowi projekt ustawy budżetowej nie później niż na 3 miesiące przed zakończeniem okresu obowiązywania ustawy o prowizorium budżetowym.

    Art. 145. 1. W przypadku gdy ustawa budżetowa albo ustawa o prowizorium budżetowym nie zostaną ogłoszone przed dniem 1 stycznia, to do czasu ogłoszenia odpowiedniej ustawy:

    1) podstawą gospodarki finansowej jest przedstawiony Sejmowi odpowiedni projekt ustawy, o którym mowa w art. 141 lub w art. 144;

    2) obowiązują stawki należności budżetowych oraz składki na państwowe fundusze celowe w wysokości ustalonej dla roku poprzedzającego rok budżetowy.

    2. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio, w przypadku gdy podstawą gospodarki finansowej państwa jest ustawa albo projekt ustawy o prowizorium budżetowym, a przed upływem terminu obowiązywania ustawy o prowizorium budżetowym nie zostanie ogłoszona ustawa budżetowa.

    Projekt budżetu państwa jest także opiniowany przez NBP(wynika z ustawy o NBP). Ze złożeniem projektu ustawy budżetowej Rada Polityki Pieniężnej przedkłada Sejmowi założenia polityki pieniężnej.

    Uchwalanie:

    Etap1 - pierwsze czytanie projektu na plenarnym posiedzeniu Sejmu

    Etap2 - prace w komisjach sejmowych( najwazniejsza Komisja Finansów Publicznych); obejmuje glosowanie w sprawie wniosków dot. poprawek zgłaszanych w poszczególnych komisjach sejmowych

    Etap3 - drugie czytanie projektu na posiedzeniu plenarnym Sejmu; sprawozdanie Komisji Finansów Publicznych a następnie debata i zgłaszanie poprawek

    Etap4 - analiza zgłoszonych poprawek przez KFP

    Etap5- trzecie czytanie n posiedzeniu plenarnym Sejmu; przedstawienie stanowiska KFP wobec poprawek, głosowanie nad poprawkami i glosowanie nad całością projektu ustawy budżetowej

    Etap6 - wniesienie ewentualnych poprawek do projektu ustawy budżetowej przez Senat

    Etap7 - głosowanie w sejmie nad poprawkami senatu i ostateczne uchwalenie ustawy budżetowej

    Prezydent RP konczy procedurę budżetową podpianiem ustawy. Ma na to 7 dni i w tym czasie może zdecydować o skierowaniu ustawy budżetowej do Trybunału Konstytucyjnego w znioskiem o zbadanie jej zgodności z Konstytucja RP( TK ma na to 2 miesiące)

    Publikacja w Dzienniku Ustaw.

    104)Nadpłata podatku - pojęcie, zasady postępowania z tym

    Należy wyróżnić nadpłatę rozumianą jako pewne zdarzenie prawne oraz zobowiązanie z tytuu nadpłaty podatku rozumiane jakos stosunek zobowiązaniowy.

    Aby mówić o nadpłacie konieczne jest spełnienie dwóch warunków:

    1. musi wystąpić przesunięcie majątkowe(zapłata lub pobór należności podatkowej)

    2. nie istanieje podstawa normatywna uzasadniająca wspomniane przesunięcie

    Art. 72. § 1. Za nadpłatę uważa się kwotę:

    1) nadpłaconego lub nienależnie zapłaconego podatku;

    2) podatku pobraną przez płatnika nienależnie lub w wysokości większej od należnej;

    3) zobowiązania zapłaconego przez płatnika lub inkasenta, jeżeli w decyzji, o której mowa w art. 30 § 4, określono je nienależnie lub w wysokości większej od należnej;

    4) zobowiązania zapłaconego przez osobę trzecią lub spadkobiercę, jeżeli w decyzji o ich odpowiedzialności podatkowej lub decyzji ustalającej wysokość zobowiązania podatkowego spadkodawcy określono je nienależnie lub w wysokości większej od należnej.

    Wyróżniamy ze względu na to czego wynikiem jest błędne przesunięcie majątkowe:

    a)nadpłatę incydentalna( konsekwencja przesunięć majątkowych niezgodnych z prawem podatkowym), a w ramach niej:

    -nadpłatę wywołaną działaniem władzy publicznej

    -nadpłatę niewywołaną w powyższy sposób

    b)nadpłatę konstrukcyjna - gdy przesunięcie majątkowe jest wymagane przez przepisy prawa podatkowego, a mimo to przewiduje się wypłatę określonych kwot uznając je za nadpłatę.

    Postępowanie w sprawie stwierdzenia nadpłaty podatku - umożliwienie zainiscjowania przez dłużnika podatkowego weryfikacji przez organy podatkowe prawidłowoci poboru lub wpłaty podatku- szczegóły w art. 75 Ord.Podat.

    105) Bankowy Fundusz Gwarancyjny

    Został utworzony ustawą o BFG, posiada osobowość prawną. Siedzibą Funduszu jest Warszawa. Fundusz funkcjonuje na podstawie statutu nadanego mu przez ministra właściwego ds. instytucji finansowych po zasięgnięciu opinii Prezesa NBP i Przewodniczącego KNF w drodze rozporządzenia.

    Nadzór nad działalnością Funduszu sprawuje minister właściwy do spraw instytucji finansowych w oparciu o kryterium legalności i zgodności ze statutem.

    Celem jest prowadzenie systemów obowiązkowego i umownego gwarantowania zgromadzonych na rachunkach bankowych środków pieniężnych oraz udzielanie pomocy podmiotom objętym systemem gwarantowania.

    Organami BFG są

    a)Rada Funduszu

    Rada Funduszu składa się z przewodniczącego oraz 7 członków, posiadających odpowiednie wykształcenie wyższe i doświadczenie zawodowe. Rada Funduszu sprawuje kontrolę i nadzór nad działalnością Funduszu. Rada podejmuje uchwały większością głosów przy obecności co najmniej 4 osób wchodzących w skład Rady Funduszu. Zarząd Funduszu składa się z 5 członków, w tym z prezesa i jego zastępcy.

    Członków Rady powołują i odwołują:

    -minister właściwy do spraw instytucji finansowych - 2 członków

    -Prezes NBP - 2 członków

    -Przewodniczący KNF- 1 członka

    -Związek Banków Polskich- 2 członków

    b)Zarząd Funduszu

    Zarząd powoływany jest przez Radę Funduszu spośród osób posiadających odpowiednie wyższe wykształcenie oraz 5-letni staż pracy w bankowości. Zarząd Funduszu kieruje Funduszem i reprezentuje go na zewnątrz.

    Celem obowiązkowego systemu gwarantowania środków pieniężnych jest zapewnienie deponentom wypłaty, do wysokości określonej ustawą, środków gwarantowanych w razie ich niedostępności. Podmiotami stosunku gwarancji są:

      1)  Fundusz,

      2)  deponent (osoba fizyczna, osoba prawna, jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, o ile posiada zdolność prawną, oraz szkolne kasy oszczędnościowe i pracownicze kasy zapomogowo-pożyczkowe, będące stroną umowy imiennego rachunku bankowego lub posiadające wynikającą z czynności bankowych wierzytelność do banku objętego obowiązkowym systemem gwarantowania, potwierdzoną wystawionym przez ten bank dokumentem imiennym, z wyłączeniem podmiotów określonych w ustawie)

    Przedmiotem gwarancji jest wierzytelność deponenta, w związku z którą z dniem spełnienia warunków gwarancji (dzień wydania postanowienia o ogłoszeniu upadłości banku) nabywa on w stosunku do Funduszu, na warunkach określonych w ustawie, uprawnienie do świadczenia pieniężnego.

    Środki gwarantowane objęte są obowiązkowym systemem gwarantowania od dnia ich wniesienia na rachunek bankowy nie później niż w dniu poprzedzającym dzień zawieszenia działalności banku, a w przypadku należności wynikających z czynności bankowych, o ile czynność ta została dokonana przed dniem zawieszenia działalności banku - do wysokości (łącznie z odsetkami naliczonymi zgodnie z umową - do dnia spełnienia warunku gwarancji) równowartości w złotych 50.000 euro - w 100%.

    Deponent nie traci prawa do dochodzenia swych roszczeń od banku ponad kwotę określoną w ustawie.

    Podmioty objęte obowiązkowym systemem gwarantowania:

    1. banki krajowe

    2. oddziały banków zagranicznych, o ile spełniają warunki określone w ustawie

    Podmiot objęty systemem gwarantowania obowiązany jest tworzyć fundusz ochrony środków gwarantowanych na zaspokojenie roszczeń deponentów w przypadku spełnienia warunków gwarancji przez którykolwiek podmiot objęty tym systemem.

    Podmioty objęte system gwarantowania informują osoby korzystające oraz zainteresowane korzystaniem z ich usług o swojej sytuacji ekonomiczno-finansowej i uczestnictwie w systemie gwarantowania.

    Podmioty objęte system gwarantowania, które wywiązują się z obowiązkowych nałożonych na nie zgodnie z przepisami ustawy, mogą w ramach ustawowego systemu gwarantowania środków pieniężnych zobowiązać się do rozszerzenia obowiązku gwarancji środków pieniężnych ponad minimum określone w obowiązkowym systemie gwarantowania środków pieniężnych. Środki objęte umownym systemem gwarantowania przekazywane są na zaspokojenie roszczeń deponentów po wykorzystaniu środków obowiązkowego systemu gwarantowania. Umowa o utworzeniu umownego funduszu gwarantowania środków pieniężnych i zasadach jego działania wymaga dla swej ważności zatwierdzenia przez Radę Bankowego Funduszu Gwarancyjnego.

    106)Organizacja, cele i zadania RIO

    Organizacja RIO:

    Art. 14. Organem izby jest kolegium izby.

    Art. 15. 1. W skład kolegium izby wchodzą prezes izby jako przewodniczący kolegium oraz pozostali członkowie.

    2. Członka kolegium powołuje Prezes Rady Ministrów, na wniosek prezesa izby, zgłoszony po uzyskaniu opinii kolegium izby, przyjętej w głosowaniu tajnym, w obecności co najmniej połowy jego składu.

    3. Połowę składu kolegium izby stanowią członkowie powołani spośród kandydatów zgłoszonych do kolegium przez organy stanowiące jednostek samorządu terytorialnego.

    Kandydatów na członków kolegium wyłania się w drodze konkursu.

    Prezesa izby powołuje, po przeprowadzeniu konkursu, Prezes Rady Ministrów na wniosek ministra właściwego do spraw administracji publicznej Prezesa izby odwołuje Prezes Rady Ministrów na wniosek ministra właściwego do spraw administracji publicznej. Zastępcę prezesa izby powołuje i odwołuje Prezes Rady Ministrów, na wniosek prezesa izby, spośród członków kolegium.

    Cele i zadania RIO:

    W zakresie zadań z zakresu administracji rządowej dodatkowo przyjęte zostały kryteria celowości, rzetelności i gospodarności działań. Na RIO został nałożony obowiązek kompleksowej kontroli gospodarki finansowej każdej jednostki samorządu terytorialnego przynajmniej raz na 4 lata.

    Typy kontroli przeprowadzanych przez RIO:

    RIO sprawują nad jednostkami samorządu terytorialnego nadzór w zakresie spraw finansowych. Nadzór ten polega na badaniu uchwał i zarządzeń podejmowanych przez organy j.s.t. w sprawie:

    Katalog spraw podlegających nadzorowi ma charakter zamknięty. Uchwały i zarządzenia podlegające nadzorowi przekazywane są przez organ wykonawczy j.s.t. do właściwych miejscowo izb w terminie 7 dni od ich podjęcia. W przypadku istotnego naruszenia prawa następuje wydanie orzeczenia o stwierdzeniu nieważności uchwały/zarządzenia (charakter deklaratoryjny, skutek ex tunc). Podejmowanie uchwał w toku postępowania nadzorczego należy do kolegium izby.

    107)Rada Polityki Pieniężnej

    Rada Polityki Pieniężnej, ustala corocznie założenia polityki pieniężnej i przedkłada je do wiadomości Sejmowi równocześnie z przedłożeniem przez Radę Ministrów projektu ustawy budżetowej. Rada składa Sejmowi sprawozdanie z wykonania założeń polityki pieniężnej w ciągu 5 miesięcy od zakończenia roku budżetowego. Kierując się założeniami polityki pieniężnej Rada w szczególności:

    - ustala wysokość stóp procentowych NBP

    - ustala stopy rezerwy obowiązkowej banków i wysokość jej oprocentowania

    - określa górne granice zobowiązań wynikających z zaciągania przez NBP pożyczek i kredytów w zagranicznych instytucjach bankowych i finansowych

    - zatwierdza plan finansowy NBP oraz sprawozdanie z działalności NBP

    - przyjmuje roczne sprawozdanie finansowe NBP

    - ustala zasady operacji otwartego rynku

    -dokonuje ocen działalności Zarządu NBP w zakresie realizacji założeń polityki pienięznej

    W skład Rady wchodzą:

    1. Przewodniczący Rady, którym jest Prezes NBP

    2. 9 członków powoływanych w równej liczbie przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Sejm i Senat, spośród specjalistów z zakresu finansów. Kadencja członka Rady wynosi 6 lat. Funkcję członka Rady można pełnić tylko jedną kadencję. Powołanie nowych członków Rady powinno nastąpić najpóźniej do dnia wygaśnięcia kadencji poprzednich.

    108)Konstrukcja i charakterystyka podatku od śr. Transportu

    Jest uregulowany w ustawie o podatkach i opłatach lokalnych w rodziale 3.

    Jest to podatek majątkowy, obciążający posiadanie majątku ruchomego oraz podatek samorządowy, z którego dochody wpływają do budżetu gminy.

    Podatnikiem są osoby fizyczne i osoby prawne będące właścicielami środków transportowych.

    Za właścicieli uważa się również jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej, na które środek transportowy jest zarejestrowany oraz posiadaczy środków transportowych zarejestrowanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jako powierzone przez zagraniczną osobę fizyczną lub prawną podmiotowi polskiemu. W przypadku współwłasności obowiązek podatkowy ciąży solidarnie na wszystkich współwłaścicielach niezależnie, czy są osobami fizycznymi czy prawnymi

    Środku transportowe (przedmiot podatku) można podzielić na 2 grupy:

    a)dla pierwszej grupy została w ustawie określona maksymalna wielkość stawek i uzależniona od dopuszczalnej masy całkowitej pojazdu bądź od liczby miejsc siedzących:

    -samochody ciężarowe o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3,5 tony i poniżej 12 ton

    -ciągniki siodłowe i balastowe przystosowane do używania łącznie z naczepą lub przyczepą o dopuszczalnej masie całkowitej zespołu pojazdów od 3,5 tony i poniżej 12 ton

    -przyczepy i naczepy, które łącznie z pojazdem silnikowym posiadają dopuszczalną masę całkowita od 7 ton i poniżej 12 ton, z wyjątkiem związanych wyłącznie z działalnosścia rolniczą prowadzoną przez podatnika podatku ronego

    -autobusy

    ***Rada gminy określa, w drodze uchwały, wysokość stawek podatku od środków transportowych, z tym że roczna stawka podatku od jednego środka transportowego nie może przekroczy określonych w ustawie wielkości stawek podatkowych.

    ***Przy określaniu stawek dla grupy pierwszej rada gminy może różnicować wysokość stawek dla poszczególnych rodzajów przedmiotów opodatkowania, uwzględniając w szczególności wpływ środka transportowego na środowisko naturalne, rok produkcji albo liczbę miejsc do siedzenia

    b)dla drugiej grupy zostały określone stawki minimalne zawarte w załącznikach nr 1-3 do ustawy, zaś kryteriami, od których uzalezniona jest wysokość stawek są dopuszczalna masa całkowita pojazdu, liczba osi oraz rodzaj zawieszenia:

    -samchody ciężarowe i dopuszczalnej masie całkowitej równej lub wyższej niż 12 ton

    -ciągniki siodłowe i balastowe przystosowane do używania łącznie z naczepą lub przyczepą o dopuszczalnej masie całkowitej zespołu pojazdów równej lub wyższej niż 12 ton

    -przyczepy i naczepy, które łącznie z pojazdem silnikowym posiadaja dopuszczalną mase całkowią równą lub wyższą niż 12 ton, z wyjątkiem związanych wyłącznie z działalnościa rolniczą prowadzoną przez podatnika podatku rolnego.

    ***Jeżeli górna granica stawki podatku dla grupy drugiej jest niższa od odpowiedniej stawki minimalnej, określonej w załącznikach nr 1-3 do ustawy, górnej granicy stawki nie uwzględnia się. W tym przypadku rada gminy przyjmuje stawkę podatku od środków transportowych dla poszczególnych rodzajów pojazdów w wysokości odpowiedniej stawki, określonej w załącznikach nr 1-3 do ustawy

    Warto zwrócić uwagę, że „zespół pojazdów” nie oznacza dodatkowego przedmiotu opodatkowania, lecz jest elementem pomocniczym w ustaleniu podstawy opodatkowania. Opodatkowaniu nie podlega zespół pojazdów, lecz odrębnie każdy ze środków transportu.

    Organem właściwym w sprawach podatku od środków transportowych jest organ podatkowy, na którego terenie znajduje się miejsce zamieszkania lub siedziba podatnika, a w przypadku przedsiębiorstwa wielozakładowego lub podmiotu, w którego skład wchodzą wydzielone jednostki organizacyjne - organ podatkowy, na terenie którego znajduje się zakład lub jednostka posiadająca środki transportowe podlegające opodatkowaniu. W przypadku współwłasności środka transportowego organem właściwym jest organ podatkowy odpowiedni dla osoby lub jednostki organizacyjnej, która została wpisana jako pierwsza w dowodzie rejestracyjnym pojazdu. W przypadku współwłasności środka transportowego organem właściwym jest organ podatkowy odpowiedni dla osoby lub jednostki organizacyjnej, która została wpisana jako pierwsza w dowodzie rejestracyjnym pojazdu.

    Obowiązek podatkowy powstaje od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym pojazd został zarejestrowany, a w przypadku nabycia pojazdu już zarejestrowanego momentem tym jest pierwszy dzień miesiąca następującego po miesiącu, w którym został on zbyty.

    Zobowiązanie podatkowe powstaje dla wszystkich podatników z mocy prawa. Podatek jest płatny bez wezwania w dwóch równych ratach, w terminie do 15 lutego i do 15 września

    Na podatnikach ciąży obowiązek składania deklaracji podatkowych za dany tok podatkowy, w terminie do 15 lutego lub w terminie 14 dni od dnia wystąpienia okoliczności uzasadniających powstanie obowiązku podatkowego

    Zwolnienie od podatku- dotyczy środków transportowych w posiadaniu przedstawicielstw dyplomatycznych i urzędów konsularnych, pod warunkiem wzajemności; dodatkowo dotyczy także środków transportowych stanowiących zapasu mobilizacyjne, pojazdów specjalnych oraz pojazdów zabytkowych.

    0x08 graphic
    0x08 graphic
    109)Blokowanie wydatków

    Blokowanie wydatków rozumiane jako zakaz dysponowania częscią lub całością planowanych wydatków jest instrumentem represyjnym, reakcją na wystąpienie zjawisk wymienionych w art.177 ust.1 u.f.p. i art., 179 u.f.p. Instrument ten ma wymuszać na wskazanych w ustawie dysponentach budżetowych przestrzeganie ustawowych wymogów determinujących wydatkowanie środków, także z uwzględnieniem celu, wysokości i terminu ich realizacji

    Wyrózniamy:

    1. Definitywne zablokowanie środków - oznacza zablkowanie ich do końca roku budżetowego co wywołuje skutek taki jak wygaśnięcie wydatków z kocem roku.

    2. Okresowe zablokowanie środków - skutkuje ograniczeniem zakresu uprawnien do wykorzystywania środków budżetowych; uprawnienia te odzyskują moc po upływie danego terminu

    Decyzja o blokowniu planowanych wydatków może być podjęta w razie stwierdzenie niegospodarności, opóźnień w realizacji zdań a także naruszenia zasad gospodarki finansowej, o których mowa w art. 162 u.f.p.

    Decyzje mogą podejmowac:

    a)Minister finansów - w zakresie całego budżetu( wobec wszystkich podmiotów za wyjątkiem określonych w art. 139 ust 2 u.f.p.)

    b)Dysponenci części budżetowych - w zakresie ich części(art. 177 u.f.p.)

    c)Rada Ministrów - w sytuacji zagrożenia realizacji ustawy budżetowej(art. 179 u.f.p.); blokowanie to jest realizowane w drodze rozporządzenia RM po uzyskaniu pozytywnej opinii komisji sejmowej do spraw budżetu; !! Rada Ministrów nie może tą drogą blokować wydatków budżetu państwa przewidzianych na subwencję ogólną dla JST(art.179 ust.3 u.f.p.)

    *decyzje mogą zawierać wykaz wydatków których nie wolno dokonywać

    Minister finansów po uzyskaniu pozytywnej opinii sejmowej komisji do spraw budżetu może utworzyć nową rezerwę celową i przenieść do niej kwoty wydatków zablokowanych. Środki przeniesione na nową rezerwę celową mogą być wykorzystane do sfinansowania zobowiązań Skarbu Państwa lub na cele osobno wymienione w ustawie budżetowej. Od pozostałych rezerw celowych wyróznia tą rezerwę fakt tego, iż jest tworzona w toku wykonywania budżetu oraz brak jest ograniczeń co do jej wysokości( pomijając fakt innego przeznaczenia środków jako coś oczywistego)

    110)Umowa kredytu

    Umowa kredytu jest umową podmiotowo kwalifikowaną, co oznacza ze podmitem udzieljącym kredytu(kredytodawcą) może być WYŁĄCZNIE BANK( ewentualnie SKOK)

    Jest to umowa nazwana, konsensualna, dwustronnie zobowizująca i odpłatna.

    Postanowienia przedmiotowo istotne:

    -zobowiązanie banku do oddania do dyspozycji kredytobiorcy oznaczonej kwoty środków pieniężnych

    -określenie czasu, na jaki te środki zostaną przekazane kredytobiorcy

    -określenie celu, na jaki mogą zostać wykorzystane

    -obowiązek i termin zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu

    -obowiązek zapłaty przez kredytobiorcę prowizji oraz odsetek z tytułu wykorzystanego kredytu i ustalenie terminu ich zapłaty

    Maksymalna wysokość odsetek wynikających z czynności prawnej(również umowy kredytu) nie może w stosunku rocznym przekroczyć czterokrotności wysokości stopy kredytu lombardowego NBP( tzw. Odestki maksymalne). W razie przekroczenia tego progu kredytobiorca będzie zobowiązany zapłacić jedynie odsetki maksymalne.

    W umowie kredytu należy określić zasady oprocentowania, a jeżeli jest stosowana stopa procentowa zmienna, należy:

    -ustalić w umowie warunki zmiany stopy procentowej kredytu oraz

    -powiadomić w sposób określony w umowie kredytobiorcę, poręczyciela oraz, jeżeli umowa nie stanowi inaczej, inne osoby będące dłużnikami banku z tytułu zabezpieczenia kredytu o każdej zmianie stopy procentowej.

    W praktyce istotną rolę w określaniu treści umowy kredytu pełnią regulaminy bankowe oraz ogólne warunki umów.(wydawane przez banki wzorce umowne)

    Art. 79. 1. Bank nie może stosować korzystniejszych warunków, a w szczególności korzystniejszych stóp oprocentowania niż stosowane przez bank dla danego rodzaju umowy przy prowadzeniu rachunków bankowych oraz przy udzielaniu kredytów, pożyczek pieniężnych, gwarancji bankowych, poręczeń:

    1) podmiotom dominującym lub zależnym od banku;

    2) podmiotom działającym w tym samym co bank holdingu;

    3) jednostkom zależnym i stowarzyszonym z bankiem w rozumieniu ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości;

    4) swoim akcjonariuszom albo członkom;

    5) osobom zatrudnionym w banku, członkom zarządu i członkom rady nadzorczej;

    6) osobom zatrudnionym w podmiocie dominującym, członkom zarządu i członkom rady nadzorczej podmiotu dominującego;

    7) podmiotom powiązanym kapitałowo lub organizacyjnie z:

    a) akcjonariuszem i członkiem,

    b) członkiem zarządu, rady nadzorczej lub osobą zajmującą stanowisko kierownicze w banku.

    2. Bank ustala w formie regulaminu warunki udzielenia kredytów, pożyczek pieniężnych, gwarancji bankowych i poręczeń, o których mowa w ust. 1, oraz prowadzi ich osobną ewidencję.

    Zgodnie z art.74 Pr. Bank. Na żądanie banku w czasie obowiązywania umowy kredytu kredytobiorca jest obowiązany przedstawić informacje i dokumenty niezbędne do oceny jego sytuacji finansowej i gospodarczej oraz umożliwiające kontrolę wykorzystania i spłaty kredytu.

    Przepis art.75 ust.1 Pr.Bank. uzaleznia możliwość wypowiedzenia przez bank umowy kredytu lub obniżenia kwoty przyznanego kredytu od stwierdzenia, że warunki udzielenia kredytu nie zostały dotrzymany, albo od utraty przez kredytobiorcę zdolności kredytowej

    Wypowiedzenie umowy kredytu z powodu utraty przez kredytobiorcę zdolności kredytowej lub zagrożenia jego upadłością nie może nastąpić, jeżeli bank zgodził się na realizację przez kredytobiorcę programu naprawczego. Obowiązuje to bank przez cały okres realizacji programu naprawczego, chyba że bank stwierdzi, iż program naprawczy nie jest w sposób należyty realizowany.

    O ile umowa kredytu nie stanowi inaczej, termin spłaty kredytu jest terminem zastrzeżonym na rzecz obu stron, co oznacza ze kredytobiorca nie jest uprawniony do przedterminowej spłaty kredytu bez zgody banku.

    W przypadku gdy strony ustaliły termin spłaty kredytu dłuższy niż rok, kredytobiorca może wypowiedzieć umowę z zachowaniem terminu trzymiesięcznego.

    Umowa kredytu powinna być zawarta w formie pisemnej( ad probationem).

    101.
    Podstawa opodatkowania czyli konkretyzacja przedmiotu podatku. Podstawa jest ilościowo lub wartościowo ujętym wyrażonym przedmiotem opodatkowania, pozwalającym na precyzyjne określenie, w jakim konkretnym wymiarze przedmiot opodatkowania zostanie obciążony daniną publiczną.
    Inaczej: skonkretyzowana przez przepis ustawy wielkość, którą można modyfikować, jeśli przepis ustawy danego podatku przewiduje taką możliwość.
    Po takiej modyfikacji otrzymamy podstawę obliczenia podatku i do niej stosujemy stawki podatkowe w celu obliczenia należnej kwoty podatku,

    102. Akredytywa to instrument o charakterze gwarancyjno-rozliczeniowym, Otwieranie akredytyw zaliczamy do czynności bankowych. Zgodnie z art. 85 PrBank, bank działający na zlecenie klienta, ale we własnym imieniu, może zobowiązać się pisemnie wobec osoby trzeciej (beneficjenta), że dokona zapłaty beneficjentowi akredytywy ustalonej kwoty pieniężnej, po spełnieniu przez beneficjenta wszystkich warunków określonych w akredytywie (akredytywa dokumentowa).

    Akredytywa dokumentowa musi zawierać:
    - nazwę i adres zleceniodawcy i beneficjenta
    - kwotę i warunki akredytywy
    - termin ważności akredytywy
    - opis dokumentów, które beneficjent musi okazać aby skutecznie żądać wypłaty.
    Zobowiązanie staje się wymagalne od momentu okazania ww. dokumentów przez beneficjenta.

    Innym rodzajem jest akredytywa pieniężna (art. 86 PrBank).
    Bank otwierający akredytywę może we własnym imieniu i na zlecenie klienta pisemnie zobowiązać się wobec innego banku, że dokona zwrotu kwot wypłaconych beneficjentowi lub skupi weksle trasowane przez beneficjenta na wskazany bank.
    Różnica polega tu więc na tym, że w wypadku akredytywy pieniężnej bank zobowiązuje się do wypłacenia świadczenia wobec innego banku, do którego zgłosi się uprawniony z akredytywy.
    Akredytywa Pieniężna musi zawierać:

    - nazwę i adres osoby upoważnionej do dokonania wypłat
    - kwotę i walutę akredytywy
    - termin ważności akredytywy.

    Instytucja wykorzystywana jako instrument rozliczenia transakcji handlowych, najczęściej w obrocie międzynarodowym.
    Przedsiębiorąca (podmiot) kupujący towar lub usługę zleca otwarcie akredytywy.
    Bank otwierający zobowiązuje się wobec sprzedającego do zapłaty określonej kwoty po spełnieniu określonych warunków.

    103.
    Art. 221 Konst. RP - inicjatywa ustawodawcza przysługuje wyłącznie Radzie Ministrów.
    RM nie może przedstawić Sejmowi projektu ustawy budżetowej, który nie został wcześniej uchwalony ( bo RM jest organem kolegialnym - obowiązek uchwalenia projektu przez RM wynika wyraźnie z art. 146 ust4 pkt.5 Konst. RP)

    Art. 222 - złożenie projektu ustawy budżetowej najpóźniej na 3 miesiące przed rozpoczęciem roku budżetowego. W wyjątkowych wypadkach (których Konstytucja nie wymienia) możliwe jest późniejsze złożenie projektu

    Art. 219 - zasada roczności budżetu i wyłącznej formy ustawy. Jeśli ustawa budżetowa lub prowizorium budżetowe nie weszły w życie, RM prowadzi politykę finansową na podstawie przedłożonego projektu ustawy.

    Art. 223 - Senat może uchwalić poprawki do ust. Budżetowej w ciągu 20 dni od dnia przekazania ustawy Senatowi.


    Art. 224 - Prezydent podpisuje ustawę budżetową/prowizorium w ciągu 7 dni od przekazania przez Marszałka Sejmu. Brak prawa weta, może złożyć wniosek o zbadanie zgodności ust. budżetowej z Konstytucją do Trybunału Konstytucyjnego.
    TK orzeka nie później niż 2 miesięcy od złożenia wniosku.

    Jeżeli w ciągu 4 miesięcy od dnia złożenia Sejmowi projektu ust, nie zostanie ona przedstawiona Prezydentowi RP do podpisu, może ona w ciągu 14 dni zarządzić skrócenie kadencji Sejmu.

    Art. 226 - RM w ciągu 5 miesięcy od zakończenia roku budżetowego przedkłada Sejmowi sprawozdanie z wykonania ustawy budżetowej wraz z informacją o stanie zadłużenia państwa. Sejm je rozpatruje i po zapoznaniu się z opinią NIK w ciągu 90 dni od przedłożenia sprawozdania podejmuje uchwałę o udzieleniu lub nieudzieleniu RM absolutorium.

    Projekt.
    Wielomiesięczna praca różnych podmiotów, które dostarczają niezbędne materiały oraz informacje, na podstawie których opracowywany jest projekt ustawy budżetowej. Za ten etap prac odpowiada RM, Minister Finansów pełni rolę koordynatora.
    (Art. 138 ust. 2-5 FinPublU - materiały do projektu ustawy budżetowej opracowują i przedstawiają Ministrowi Finansów dysponenci części budżetowych)

    Minister Finansów przedstawia RM projekt wraz z uzasadnieniem.

    RM uchwala projekt ustawy budżetowej i wraz z uzasadnieniem przedstawia go Sejmowi w terminie do 30 września roku poprzedzającego rok budżetowy, którego ustawa dotyczy.
    Przepisy dotyczące ustawy budżetowej, stosuje się odpowiednio do prowizorium budżetowego.

    104.
    nadpłata podatku występuje jeżeli świadczenie dłużnika stosunku prawnopodatkowego jest wyższe niż wynika to z prawa podatkowego, albo jeśli świadczenie to w ogóle nie powinno wystąpić.
    Za nadpłatę uważa się w szczególności:
    1) kwotę nadpłaconego lub nienależnie zapłaconego podatku
    2) kwotę podatku pobraną od płatnika nienależnie lub w wysokości wyższej od należnej.
    Sposób zarachowania nadpłaty określa art. 76 OrdPU:
    podlega zaliczeniu na zaległe i bieżące zobowiązania podatkowe. W razie braku świadczeń zaległych lub bieżących zobowiązań, nadpłata podlega zwrotowi z urzędu, chyba, że podatnik złożył wniosek o zaliczenie nadpłaty w całości na poczet przyszłych zobowiązań podatkowych.

    Art. 73 Od momentu powstania zapłaty liczy się oprocentowanie i termin zwrotu nadpłaty.
    Zwrot następuje na rachunek podatnika lub w gotówce w kasie Urzędy Skarbowego.
    Prawo do zwrotu przedawnia się po 5 latach licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin jej zwrotu. Przedawnienie biegnie od nowa jeśli przed tym terminem złożono wniosek o zwrot, stwierdzenie świadczenia lub zarachowanie (art. 80).

    105.

    Bankowy Fundusz Gwarancyjny został utworzony odpowiednią ustawą, jest osobą prawną, siedzibą Funduszu jest ( a jakże) Warszawa. Fundusz funkcjonuje na podstawie statutu nadanego mu przez Radę Ministrów na uzgodniony wniosek ministra właściwego ds. instytucji finansowych i Prezesa NBP.
    Nadzór nad działalnością Funduszu sprawuje minister właściwy do spraw instytucji finansowych w oparciu o kryterium legalności i zgodności ze statutem.
    Celem jest prowadzenie systemów obowiązkowego i umownego gwarantowania zgromadzonych środków pieniężnych oraz udzielanie pomocy podmiotom objętym systemem gwarantowania

    Organami Funduszu są: Rada Funduszu i Zarząd Funduszu.
    Rada Funduszu składa się z przewodniczącego oraz 10 członków, posiadających odpowiednie wykształcenie wyższe i doświadczenie zawodowe. Rada Funduszu sprawuje kontrolę i nadzór nad działalnością Funduszu. Rada podejmuje uchwały większością głosów przy obecności co najmniej 7 osób wchodzących w skład Rady Funduszu. Zarząd Funduszu składa się z 5 członków, w tym z prezesa i jego zastępcy.

    Zarząd powoływany jest przez Radę Funduszu spośród osób posiadających odpowiednie wyższe wykształcenie oraz 5-letni staż pracy w bankowości. Zarząd Funduszu kieruje Funduszem i reprezentuje go na zewnątrz.
    Źródłami finansowania Funduszu są:

      1)  obowiązkowe opłaty roczne

      2)  kwoty przekazane z funduszu ochrony środków gwarantowanych, pochodzące z wpłat podmiotów objętych systemem gwarantowania, dokonywanych zgodnie z uchwałą Zarządu Funduszu na wyodrębniony rachunek specjalny Funduszu w Narodowym Banku Polskim,

      3)  dochody z oprocentowania pożyczek udzielanych przez Fundusz oraz dochody z oprocentowania papierów wartościowych,

      4)  środki uzyskane w ramach bezzwrotnej pomocy zagranicznej,

      5)  środki z dotacji udzielonych, na wniosek Funduszu, z budżetu państwa, na zasadach określonych w prawie budżetowym,

      6)  środki z kredytu udzielonego przez Narodowy Bank Polski na uzgodnionych z Funduszem warunkach,

      7)  inne dochody.
    Środki Funduszu przeznacza się na:

      1)  finansowanie zadań Funduszu związanych z gwarantowaniem środków pieniężnych,

      2)  finansowanie zadań Funduszu w zakresie udzielania podmiotom objętym systemem gwarantowania pomocy.

    Nadwyżka bilansowa Funduszu w danym roku powiększa jego fundusze własne.

    Celem obowiązkowego systemu gwarantowania środków pieniężnych jest zapewnienie deponentom wypłaty, do wysokości określonej ustawą, środków gwarantowanych w razie ich niedostępności. Podmiotami stosunku gwarancji są:

      1)  Fundusz,

      2)  deponent.

    Przedmiotem gwarancji jest wierzytelność deponenta, w związku z którą z dniem spełnienia warunków gwarancji nabywa on w stosunku do Funduszu, na warunkach określonych w ustawie, uprawnienie do świadczenia pieniężnego.

    Środki gwarantowane objęte są obowiązkowym systemem gwarantowania od dnia ich wniesienia na rachunek bankowy nie później niż w dniu poprzedzającym dzień zawieszenia działalności banku, a w przypadku należności wynikających z czynności bankowych, o ile czynność ta została dokonana przed dniem zawieszenia działalności banku - do wysokości (łącznie z odsetkami naliczonymi zgodnie z umową - do dnia spełnienia warunku gwarancji):

      1)  równowartości w złotych 1.000 EURO - w 100%,

      2)  przekraczającej równowartość w złotych 1.000 EURO, a nieprzekraczającej równowartości w złotych 22.500 EURO - w 90%.

    Deponent nie traci prawa do dochodzenia swych roszczeń od banku ponad kwotę określoną w ustawie.

    Podstawowe założenia ustawy o funkcjonowaniu banków spółdzielczych, ich zrzeszaniu się i bankach zrzeszających.
    Bank spółdzielczy jest obowiązany zrzeszyć się z bankiem zrzeszającym

    Zakres terytorialny działania banków:
    Zasada ogólna  Bank spółdzielczy prowadzi działalność na terenie powiatu, w którym znajduje się jego siedziba, oraz na terenie powiatów, w których w dniu wejścia w życie ustawy znajdują się jego placówki wykonujące czynności bankowe. Za zgodą banku zrzeszającego może rozszerzyć działalność na powiaty sąsiadujące z terenem swojego działania, a na inne powiaty za zgodą Komisji Nadzoru Bankowego.
    Gdy bank ma fundusze własne w wysokości od 1 mln do 5 mln euro  może prowadzić działalność na terenie województwa, w którym znajduje się jego siedziba, oraz na terenie powiatów, w których znajdują się jego placówki wykonujące czynności bankowe. Za zgodą banku zrzeszającego może rozszerzyć działalność na powiaty sąsiadujące z terenem swojego działania, a na inne powiaty za zgodą Komisji Nadzoru Bankowego.

    Gdy bank posiada fundusze własne w wysokości 5 mln euro i więcej  może prowadzić działalność na terenie całego kraju.

    W przypadku łączenia się banków spółdzielczych działających na różnych terenach, teren działania banku przejmującego ulega powiększeniu o teren działania banku przejętego w dniu połączenia.
    Banki spółdzielcze, po uzyskaniu zgodnie z ustawą - Prawo bankowe zezwolenia Komisji Nadzoru Bankowego, mogą wykonywać następujące czynności bankowe:

      1)  przyjmowanie wkładów pieniężnych płatnych na żądanie lub z nadejściem oznaczonego terminu oraz prowadzenie rachunków tych wkładów,

      2)  prowadzenie innych rachunków bankowych,

      3)  udzielanie kredytów,

      4)  udzielanie i potwierdzanie gwarancji bankowych,

      5)  przeprowadzanie bankowych rozliczeń pieniężnych,

      6)  udzielanie pożyczek pieniężnych,

      7)  udzielanie pożyczek i kredytów konsumenckich w rozumieniu przepisów odrębnej ustawy,

      8)  operacje czekowe i wekslowe,

      9)  wydawanie kart płatniczych oraz wykonywanie operacji przy ich użyciu,

      10) nabywanie i zbywanie wierzytelności pieniężnych,

      11) przechowywanie przedmiotów i papierów wartościowych oraz udostępnianie skrytek sejfowych,

      12) udzielanie i potwierdzanie poręczeń,

      13) wykonywanie innych czynności bankowych w imieniu i na rzecz banku zrzeszającego.

    Banki spółdzielcze posiadające fundusze własne wyższe niż równowartość 1.000.000 euro, po uzyskaniu zgodnie z ustawą - Prawo bankowe zezwolenia Komisji Nadzoru Bankowego, mogą także wykonywać czynności polegające na rozliczaniu i umarzaniu pieniądza elektronicznego. Za zgodą banku zrzeszającego banki spółdzielcze mogą dokonywać innych czynności bankowych określonych prawem bankowym.

    Banki spółdzielcze zrzeszają się na podstawie umowy zrzeszenia z jednym bankiem zrzeszającym. Bank spółdzielczy zobowiązany jest do posiadania lub nabycia w terminie 6 miesięcy od dnia zawarcia umowy co najmniej jednej akcji banku zrzeszającego. Bank zrzeszający zapewni bankowi spółdzielczemu możliwość nabycia co najmniej jednej akcji. Bank zrzeszający zawiera z bankiem spółdzielczym umowę, według jednolitego wzoru dla danego zrzeszenia, zatwierdzonego przez Komisję Nadzoru Bankowego. Projekt umowy bank zrzeszający zobowiązany jest przedstawić Komisji Nadzoru Bankowego. Komisja Nadzoru Bankowego podejmuje decyzję w sprawie zatwierdzenia lub odmowy zatwierdzenia projektu umowy (6 miesięcy) Bank zrzeszający wykonuje czynności bankowe oraz inne czynności określone w ustawie - Prawo bankowe lub w innych ustawach, w zakresie ustalonym w statucie banku. Bank zrzeszający ponadto dokonuje innych czynności związanych z obsługą banków zrzeszonych oraz je reprezentuje.

    107.
    RPP jest organem kolegialnym.
    W jej skład wchodzi Prezes NBP jako Przewodniczący i 9 członków wybieranych w równej liczbie przez Prezydenta RP, Sejm I Senat, spośród specjalistów z zakresu finansów.
    Kadencja członka trwa 6 lat, nie ma możliwości pełnienia tej funkcji więcej niż jedną kadencję.
    Powoływać nowych członków należy przed upływem kadencji poprzedników.
    Odwołać członka RPP można jedynie gdy:
    1) zrzekł się funkcji
    2) choroba trwale uniemożliwia sprawowanie funkcji
    3) nastąpiło skazanie prawomocnym wyrokiem sądu za popełnione przestępstwo
    4) złożył niezgodne z prawdą oświadczenie lustracyjne co zostało stwierdzone prawomocnym wyrokiem sądu
    5) nie zawiesił na okres pełnienia członkostwa w RPP działalności w partii politycznej lub związku zawodowym

    Stwierdzenie wygaśnięcia mandatu spoczywa na organie, który powołał danego członka.
    Członkowie RPP nie mogą zajmować innych stanowisk i podejmować działalności zarobkowej lub publicznej (poza pracą dydaktyczną, naukową lub twórczości autorskiej, a za zgodą Rady także działalności w organizacji międzynarodowej).
    Rada ustala coroczne założenie polityki pieniężnej, przedkłada je Sejmowi równocześnie z przedkładanym Sejmowi przez RM projektem ustawy budżetowej.
    Także w ciągu 5 miesięcy sprawozdanie z wykonania pol. Pieniężnej (analogicznie jak z budżetem).

    Rada:
    1) ustala wysokość stóp procentowych NBP
    2) ustala stopy rezerwy obowiązkowej banków i wysokość oprocentowania
    3) określa górne granice zobowiązań wynikających z zaciągniętych przez NBP pożyczek i kredytów w zagranicznych instytucjach finansowych i bankowych.
    4) zatwierdza plan finansowy NBP oraz sprawozdanie z działalności NBP
    5) przyjmuje roczne sprawozdanie finansowe NBP
    6) ustala zasady operacji otwartego rynku
    Ocenia także działalność Zarządu NBP w zakresie realizacji polityki pieniężnej.

    Wynagrodzenie członka RPP = wynagrodzenie wiceprezesa NBP.

    RPP podejmuje ustalenia w formie uchwał zwykłą większością głosów w obecności co najmniej 5 członków w tym Przewodniczącego. W przypadku równego rozkładu głosów decyduje głos Przewodniczącego.
    Posiedzenia zwołuje Przewodniczący lub na wniosek co najmniej 3 członków Rady.
    Uchwały publikowane są w monitorze Sądowym i Gospodarczym po 6 tygodniach, ale nie później niż 3 miesiące od podjęcia uchwały.
    W posiedzeniach Rady biorą udział wiceprezesi NBP bez prawa głosu w głosowaniach.

    108.
    Podatek majątkowy, bezpośredni, rzeczowy, zwyczajny, obligatoryjny, stanowi dochód gminy.
    Podmiot: osoby fizyczne i prawne będące właścicielami środka transportu. W przypadku współwłasności, zobowiązanie podatkowe ciąży solidarnie na wszystkich współwłaścicielach.
    Opodatkowaniu podlegają:

    a) samochody ciężarowe o DMC od 3,5 tony, poniżej 12 t
    b) samochody ciężarowe o DMC większej lub równej 12 t
    c) ciągniki siodłowe i balastowe przystosowane do używania łącznie z naczepą/przyczepą, gdzie DMC zespołu pojazdów wynosi 3,5-12t
    d) przyczepy i naczepy, które łącznie z pojazdem silnikowym osiągają DMC od 7 do mniej niż 12t. z wyjątkiem związanych wyłącznie z działalnością rolniczą płatnika podatku rolnego
    e) ciągniki siodłowe i balastowe przystosowane do używania łącznie z naczepą/przyczepą, gdzie DMC zespołu pojazdów jest większe lub równe 12 t
    f) przyczepy i naczepy, które łącznie z pojazdem silnikowym osiągają DMC >12 t, z wyjątkiem związanych wyłącznie z działalnością rolniczą płatnika podatku rolnego
    g) autobusy.
    Ustawa określa górne granice stawki, obwieszczenie Ministra Finansów koryguje je co rok.

    109.

    Blokada wydatków budżetowych - art. 154.

    Blokowanie planowanych wydatków budżetowych oznacza okresowy lub obowiązujący do końca roku zakaz dysponowania częścią lub całością planowanych wydatków. Powoduje ten skutek, że odnosi się do zadań dysponenta jak i osób trzecich finansowanych z budżetu. Jest bardzo mocnym środkiem oddziaływania na dysponentów:
    - realizacja którejkolwiek z przesłanek uzasadnia blokadę
    - decyzja o blokadzie ma charakter fakultatywny
    Przesłanki zastosowania tej instytucji:
    1)  niegospodarności w określonych jednostkach;

    2)  opóźnienia w realizacji zadań;

    3)  nadmiar posiadanych środków;

    4)  naruszenie zasad gospodarki finansowej, o których mowa w art. 138
    Decyzje o blokowaniu planowanych wydatków podejmują:

    - Minister Finansów - w zakresie całego budżetu państwa, z wyłączeniem wydatków organów ochrony praworządności (np. RPO, RPD, KRS)

    - dysponenci części budżetowych - w zakresie ich części budżetu państwa.
    Minister Finansów informuje niezwłocznie Radę Ministrów o przyczynach podjęcia decyzji, Rada Ministrów może uchylić decyzję Ministra Finansów.
    Minister Finansów, po uzyskaniu pozytywnej opinii sejmowej komisji właściwej do spraw budżetu, może utworzyć nową rezerwę celową i przenieść do tej rezerwy zablokowane kwoty wydatków.
    Sytuacja nadzwyczajna: Art. 155. 1. W przypadku zagrożenia realizacji ustawy budżetowej może nastąpić blokowanie na czas oznaczony planowanych wydatków budżetu państwa.

    2. Blokowanie planowanych wydatków budżetu państwa, o którym mowa w ust. 1, oznacza wstrzymanie przekazywania środków na realizację zadań finansowanych z budżetu państwa lub okresowy albo obowiązujący do końca roku zakaz dysponowania częścią lub całością planowanych wydatków.

    3. Rada Ministrów, po uzyskaniu pozytywnej opinii komisji sejmowej właściwej do spraw budżetu podejmuje, w drodze rozporządzenia, decyzję o blokowaniu wydatków.
    Przepis krytykowany ze względu na swoją nieostrość.
    Co do samorządu terytorialnego: Art. 192. 1. W przypadkach stwierdzenia okoliczności określonych w art. 154 ust. 1 zarząd jednostki samorządu terytorialnego może podjąć decyzję o blokowaniu planowanych wydatków budżetowych.

    2. O podjętej decyzji zarząd jednostki samorządu terytorialnego zawiadamia organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego.

    3. Zarząd jednostki samorządu terytorialnego może, po uzyskaniu pozytywnej opinii komisji właściwej do spraw budżetu, przenieść zablokowane kwoty wydatków do rezerwy celowej, z tym że decyzje o przeznaczeniu tych środków podejmuje organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego.

    4. Rezerwa celowa, o której mowa w ust. 3, nie może być przeznaczona na finansowanie wynagrodzeń


    110.
    Umowa kredytu
    Przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu. Umowa kredytu powinna być zawarta na piśmie. Umowa ta powinna określać w szczególności
    określać w szczególności:

    1)  strony umowy,

    2)  kwotę i walutę kredytu,

    3)  cel, na który kredyt został udzielony,

    4)  zasady i termin spłaty kredytu,

    5)  wysokość oprocentowania kredytu i warunki jego zmiany,

    6)  sposób zabezpieczenia spłaty kredytu,

    7)  zakres uprawnień banku związanych z kontrolą wykorzystania i spłaty kredytu,

    8)  terminy i sposób postawienia do dyspozycji kredytobiorcy środków pieniężnych,

    9)  wysokość prowizji, jeżeli umowa ją przewiduje,

    10) warunki dokonywania zmian i rozwiązania umowy.
    Czasem bank nie zabezpiecza kredytu, w doktrynie były spory co do tego, czy bank może od tego odstąpić. Wobec jednak katalogu otwartego należy uznać, że może.
    Bank uzależnia przyznanie kredytu od zdolności kredytowej kredytobiorcy. Przez zdolność kredytową rozumie się zdolność do spłaty zaciągniętego kredytu wraz z odsetkami w terminach określonych w umowie. Kredytobiorca jest obowiązany przedłożyć na żądanie banku dokumenty i informacje niezbędne do dokonania oceny tej zdolności. Bank ma prawo przez cały czas trwania badać zdolność kredytową.
    Ustawa przewiduje ograniczenia dotyczące zakresu kredytowania, które można omijać  tzw. konsorcja bankowe (umowa a nie forma prawnoorganizacyjna).
    Zasady oprocentowania kredytu określa umowa kredytu, nie wolno go jednostronnie zmieniać. Jakkolwiek można zastosować stopę zmienną.
    Do umów pożyczek pieniężnych zawieranych przez bank stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące zabezpieczenia spłaty i oprocentowania kredytu.
    Klasyfikacja kredytów:
    a) długoterminowy i krótkoterminowy (poniżej 3 lat)
    b) kredyty w rachunku bieżącym i rachunku kredytowym
    c) ze względu na sposób pozostawania do dyspozycji w częściach (transze np. uzależnione od stadium zaawansowania inwestycji)
    d) odnawialne (pozwalają odnowić zadłużenie) i nieodnawialne
    e) hipoteczne (np. zwykła, umowna lub kaucyjna zabezpiecza część należności, której wysokości bank nie jest w stanie ustalić - np. odsetki zmienne)
    f) dyskontowe (przed nadejściem terminu zapłaty weksla zobowiązany zwraca się o udzielenie kredytu na sumę wekslową pomniejszoną o prowizję)
    g) redyskontowy - dyskonto weksla zdyskontowanego
    h) akceptacyjne - posiadacz rachunku umawia się, że będzie wystawiał weksle trasowane na bank, który będzie je spłacał (gdy nie ma pieniędzy na rachunku to bank udziela kredytu)
    i) lombardowy - krótki, zazwyczaj do 30 dni, pobór odsetek w momencie jego uruchomienia.
    Spłata kredytu odbywa się najczęściej w ratach, ale czasami jednorazowo z ostatnim dniem


    Jest to określenie różnych typów świadczeń podatkowych w zależności od określonych kryteriów.

    Ze względu na podmiot obciążony świadczeniem podatkowym wyróżniamy:

    Ze względu na to, do kogo są skierowane i czego dotyczą oraz na co ustawodawca zwraca szczególną uwagę

    Ze względu na przedmiot:

    Ze względu na to, kto ostatecznie ponosi ciężar świadczenia podatkowego:

    Wyróżniamy też podatki:

    Kolejnym podziałem jest podział na podatki:

    Ze względu na sposób zapłaty podatku wyróżniamy podatki:

    Ze względu na częstotliwość występowania przedmiotu opodatkowania:

    Przysługują bankom ze względu na szczególne obowiązki, które zostały nałożone na banki.

    1. Zabezpieczenie wykonania zobowiązań podatkowych.

    Ze względu na to, że wpływy podatkowe zasilają budżet państwa lub jst bardzo istotne jest zapewnienie ich realizacji, gdyż może się zdarzyć, że podmiot zobowiązany będzie uchylać się od realizacji tego zobowiązania. W Ord.Podat. przwidziano regulacje, które mają temu zapobiegać.

    Dokonanie zabezpieczenia zobowiązania podatkowego a majątku podatnika jest możliwe przed terminem płatności, jeżeli zachodzi uzasadniona obawa, że nie zostanie ono wykonane. Przesłanka uzasadnionej obawy jest pojęcie nieostrym, dlatego ustawodawca wskazał dwie bardziej szczegółowe przesłanki, a mianowicie:

    1. podatnik trwale nie uiszcza wymagalnych zobowiązań o charakterze publicznoprawnym

    Zabezpieczenie rozciąga się także na majątek wspólny, jeżeli podatnik pozostaje w związku małżeńskim. Zabezpieczenie stosuje się również m.in. do płatników, inkasentów, spadkobierców, osób trzecich, w toku postępowania podatkowego, kontrolnego (zawsze, gdy organ uzna, że istnieje uzasadniona obawa). Zabezpieczenie wymaga decyzji organu podatkowego, która podlega zaskarżeniu i wygasa po upływie 14 dni od doręczenia decyzji ustalającej, określającej wysokość świadczenia podatkowego lub dotyczącej zwrotu podatku. W Ord. Pod. W sposób szczególny unormowano dwie formy zabezpieczenia: hipotekę przymusową i zastaw skarbowy. Nie ulega przedawnieniu świadczenie zabezpieczone hipoteką przymusową lub zastawem skarbowym, inne formy zabezpieczenia tego nie przewidują. Oprócz tych tradycyjnych form zabezpieczenia w Ord.Pod. Wskazano fakultatywne formy zabezpieczenia, co do których decyzję wydaje organ podatkowy, ale na wniosek podatnika, m.in. gwarancję bankową lub ubezpieczeniową, poręczenie banku, weksel z poręczeniem wekslowym banku, uznania kwoty na rachunku depozytowym organu podatkowego, pisemne, nieodwołalne upoważnienie organu podatkowego, potwierdzone przez bank lub SKOK, do wyłącznego dysponowania środkami pieniężnymi zgromadzonymi na rachunku lokaty terminowej.

    Hipoteka przymusowa powstaje przez dokonanie wpisu do księgi wieczystej, natomiast zastaw skarbowy z dniem wpisu do rejestru zastawów skarbowych.

    Zasady te są prawnie wiążącymi regułami dotyczącymi procesów związanych z gromadzeniem środków publicznych oraz ich rozdysponowywaniem.

    1. zasada legalności gromadzenia i wydatkowania środków publicznych - sposób gromadzenia i wydatkowania musi być zgodny z przepisami u.f.p. oraz odrębnych ustaw

    2. zasada równości w dostępie do realizacji zadań finansowanych ze środków publicznych

    3. zasada planowego charakteru wydatków - wydatki mogą być ponoszone na cele i w wysokościach określonych w ustawie budżetowej, uchwale budżetowej jst, planie finansowym j.s.f.p.

    4. zasada celowości i oszczędności z jednoczesną efektywnością i skutecznością dokonywania wydatków publ.

    5. zasada terminowości i poszanowania wcześniej zaciągniętych zobowiązań

    6. zasada zawierania umów na podstawie ustawy Prawo zamówień publ.

    7. zakaz tworzenia fundacji ze środków publ.

    8. Zasada niewiążącego charakteru dochodów i wydatków zamieszczonych w budżecie względem os. trzecich

    9. zasada określania w uzasadnieniach szczegółowych skutków finansowych projektów ustaw i innych aktów przyjmowanych przez RM

    10. obowiązek publikacji przez MF w BIP wytycznych zapewniających stosowanie jednolitych wskaźników makroekonomicznych dla oszacowania skutków finansowych projektowanych ustaw.

    1. Wieloletni Plan Finansowy Państwa

    To plan dochodów i wydatków oraz przychodów i rozchodów budżetu państwa sporządzany na 4 lata budżetowe. Plan ten jest sporządzany w układzie obejmującym funkcje państwa wraz z celami i miernikami stopnia wykonania danej funkcji. Funkcje państwa oznaczają poszczególne obszary działań państwa. WPFP uwzględnia także cele strategii rozwoju oraz polityki społ.-gosp. RM.

    Zakres przedmiotowy WPFP obejmuje: podstawowe wielkości makroekonomiczne, kierunki polityki fiskalnej, prognozy dochodów i wydatków budżetu państwa, kwotę deficytu i potrzeb pożyczkowych budżetu państwa oraz źródła ich finansowania, kwotę państwowego długu publicznego, skonsolidowaną prognozę bilansu sektora fin.publ. Nie obejmuje dochodów i wydatków j.s.f.p.

    Plan ten stanowi podstawę przygotowania projektu ustawy budżetowej na kolejny rok. Projekt przygotowuje MF, uchwala RM i ogłasza w Monitorze Polskim oraz w BIP. Plan ten powinien być aktualizowany co roku przez RM w formie uchwały, w terminie 2 miesięcy od dnia ogłoszenia ustawy budżetowej. Zakres przedmiotowy WPFP nie jest tożsamy z zakresem budżetu państwa. MF sporządza zbiorczą informację o przebiegu wykonania WPFP i przedkłada ją wraz ze sprawozdaniem z wykonania ustawy budżetowej RM, a ta ogłasza tę informację w Monitorze Polskim i BIP oraz dołącza do sprawozdania z wykonania budżetu, celem przedłożenia Sejmowi i NIK.

    1. Ulgi w płatności podatku.

    Nie są to elementy konstrukcyjne zobowiązania podatkowego. Są to ulgi udzielane podatnikowi w momencie powstania zobowiązania podatkowego, gdy ciąży na nim obowiązek podatkowy. W Ord. Pod. Wskazano następujące ulgi w płatności podatku:

    1. zaniechanie poboru - następuje przed upływem terminu płatności

    - pobranie podatku zagraża ważnym interesom podatnika, w szczególności jego egzystencji

    - podatnik uprawdopodobni, że pobrany podatek byłby niewspółmiernie wysoki w stosunku do podatku należnego za rok podatkowy lub inny okres rozliczeniowy

    2. odroczenie terminu płatności lub rozłożenie zapłaty na raty

    Przesłanki:

    1. wniosek podatnika - przesłanki formalne

    2. postanowienie (zgoda organu) -

    3. ważny interes podatnika lub interes publiczny - przesłanka merytoryczna

    Konieczne jest uiszczenie opłaty prolongacyjnej, która stanowi dochód budżetu państwa, jej stawka wynosi 50% stawki odsetek za zwłokę. Nie ustala się opłaty prolongacyjnej, gdy przyczyną wydania decyzji jest o odroczeniu terminu płatności lub rozłożeniu na raty jest klęska żywiołowa lub wypadek losowy.

    Przedłużenie terminu płatności podatku może zostać dokonane jedynie przez MF, w drodze rozporządzenia.

    Jeżeli podatnik nie dotrzyma terminu płatności, wówczas powstaje zaległość podatkowa.

    3. umorzenie zaległości podatkowej lub opłaty prolongacyjnej

    Jest to nieefektywne wygaśnięcie zobowiązania podatkowego. Umorzenie następuje po upływie terminu płatności, następuje w drodze indywidualnej decyzji. Przesłankami są ważny interes podatnika lub interes publiczny. Co do zasady następuje na wniosek, ale możliwe jest także umorzenie z urzędu w drodze jednostronnego aktu administracyjnego organu podatkowego.

    1. Cel oraz środki nadzoru bankowego.

    Działalność banków, oddziałów i przedstawicielstw banków zagranicznych, oddziałów i przedstawicielstw instytucji kredytowych podlega nadzorowi bankowemu sprawowanemu przez KNF. Zasadniczym celem nadzoru jest zapewnienie bezpieczeństwa środków gromadzonych na rachunkach bankowych. Celem nadzoru jest także zapewnienie zgodności działalności banków z przepisami ustawy pr. bank., ust. o NBP, statutem oraz decyzją o wydaniu zezwolenia na utworzenie banku.

    Środki nadzoru bankowego:

    KNF ma prawo kumulować środki nadzoru.

    Formę organizacyjno - prawną jednostek sektora finansów publicznych określa u.f.p. lub ustawy odrębne.

    Głównym kryterium wyróżnienia tych jednostek jest sposób rozliczania się z budżetem. Do najważniejszych zaliczamy:

    1. jednostki budżetowe - tworzone na podstawie odrębnych ustaw, nie posiadają osobowości prawnej, pokrywają swoje wydatki bezpośrednio z budżetu, a pobrane dochody odprowadzają na rachunek odpowiednio budżetu państwa lub budżetu jst (budżetowanie brutto), działają na podstawie statutu, podstawą gospodarki finansowej jest plan dochodów i wydatków

    2. samorządowe zakłady budżetowe - mogą wykonywać zadania własne jst w określonym ustawą zakresie, wykonują zadania odpłatnie, pokrywając koszty swojej działalności z osiągniętych przychodów własnych, podstawą gospodarki finansowej jest roczny plan, wpłacają do budżetu jest nadwyżkę środków obrotowych, a więc rozliczją się z budżetem wynikowo (budżetowanie netto), mogą otrzymywać dotacje z budżetu jst

    3. agencje wykonawcze - są państwowymi os. pr., tworzonymi na podstawie obrębnej ustawy w celu realizacji zadań państwa, zasady działania określa statut, podstawą gospodarki finansowej jest roczny plan finansowy, są obowiązane corocznie wpłacać do budżetu państwa nadwyżkę środków finansowych, po uregulowaniu zobowiązań podatkowych (b.netto), mogą otrzymywać dotacje

    4. instytucje gospodarki budżetowej - powoływane w celu realizacji zadań publicznych przy pomocy środków publicznych, uzyskują osobowość prawną z chwilą wpisu do rejestru przedsiębiorców, działa na podstawie statutu nadanego przez organ założycielski, podstawą gospodarki finansowej jest roczny plan finansowy, wykonuje zadania odpłatnie, koszty pokrywa z osiągniętych przychodów, mogą otrzymywać dotacje, samodzielnie gospodarują mieniem

    5. państwowe fundusze celowe - tworzone na podstawie odrębnej ustawy, ich przychody pochodzą ze środków publicznych, a koszty ponoszone są na realizację wyodrębnionych zadań, nie mają osobowości prawnej, stanowią wyodrębnione rachunki bankowe, podstawą gospodarki finansowej jest roczny plan finansowy

    6. samorządowe osoby prawne i państwowe osoby pr. - tworzone na podstawie odrębnych ustaw, podstawą gospodarki finansowej jest plan finansowy tworzony w oparciu o konstrukcję zadaniową.

    1. Formy i rodzaje wygaśnięcia zobowiązań podatkowych.

    Zobowiązanie wygasa w całości lub w części wskutek zdarzeń, w wyniku których następuje wygaśnięcie, nie oznacza to wygaśnięcia obowiązku podatkowego. Wygaśniecie zobowiązania podatkowego wywołuje ten skutek, że w stosunku do zobowiązanego nie ma już podstaw prawnych dochodzenia zapłaty wierzytelności podatkowej (chyba że ustanowiono zabezpieczenie w postaci hipoteki i zastawu skarbowego). Sposoby wygaśnięcia dzielą się na efektywne (wygasło, gdyż świadczenie zostało spełnione, wierzyciel został zaspokojony w całości) i nieefektywne (nie następuje zaspokojenie wierzyciela). Wśród efektywnych wyróżniamy następujące formy:

    Do nieefektywnych zaliczamy:

    1. zaniechanie poboru - jedna z ulg w płatności podatku, na wniosek lub na mocy rozporządzenia MF

    2. umorzenie zaległości - jedna z ulg w płatności podatku, po upływie terminu płatności

    3. przedawnienie - dotyczy dwóch sytuacji:

    1. związana z niedoręczeniem decyzji ustalającej zobowiązanie podatkowe w ciągu 3 lat liczonych od końca roku kalendarzowego, w którym powstał obowiązek podatkowy

    2. związana z udzieleniem interpretacji, podatnik nie może ponosić negatywnych konsekwencji w zakresie, w jakim dostosował się do udzielonej przez organ podatkowy interpretacji

    Katalog zamknięty, tylko w tych czterech sytuacjach zobowiązanie wygasa bez zaspokojenia wierzyciela.


    Wyszukiwarka

    Podobne podstrony:
    3134
    3134
    3134
    3134, Pomoce dla Nowych Chomików
    3134
    3134
    3134
    3134
    3134
    Emma Goldrick Mississippi Miss [HR 3134, MB 3384] (docx)

    więcej podobnych podstron