Systemy rządów współczesnych państw demokratycznych - powtórzenie wiadomości. Ćwiczenia.

I Uzupełnij tabelę - do każdego opisu formy państwa dopisz nazwę tego państwa i numer, którym oznaczono je na mapie. (2 punkty)

Opis A. Jest państwem o ustroju federalnym. W państwie tym funkcję kolegialnej głowy państwa pełni Rada Związkowa.

Opis B. Jest państwem unitarnym o szerokiej autonomii części składowych. Monarcha stanowi formalnie trzecie ogniwo legislatywy, stojąc jednocześnie na czele egzekutywy.

Opis C. W federacyjnej strukturze terytorialnej tego państwa istnieją m.in. republiki, kraje, obwody i miasta wydzielone. Premier i rząd odpowiedzialni są przed prezydentem, pełniącym funkcję głowy państwa.

	Nazwa państwa	Numer na mapie
Opis A.
Opis B.
Opis C.

II. Spośród państw oznaczonych na mapie numerami 1.−4. wskaż to, którego dotyczy przytoczony fragment konstytucji. Podaj jego nazwę i odpowiadający mu numer. Uzasadnij swoją odpowiedź, odnosząc się do zapisów artykułu i cech ustroju wskazanego państwa. (1 punkt)

Fragment konstytucji jednego z państw europejskich

Artykuł 28

Porządek konstytucyjny krajów związkowych musi odpowiadać zasadom republikańskiego, demokratycznego i socjalnego państwa prawnego w rozumieniu niniejszej Ustawy Zasadniczej. W krajach związkowych, powiatach i gminach naród musi posiadać przedstawicielstwo pochodzące z wyborów powszechnych, bezpośrednich, wolnych, równych i przeprowadzonych w tajnym głosowaniu. W wyborach w powiatach i gminach czynne i bierne prawo wyborcze przysługuje także osobom posiadającym, zgodnie z prawem Wspólnot Europejskich, obywatelstwo jednego z krajów członkowskich Wspólnot Europejskich. [...]

Nazwa i numer państwa − ………………………………………

Uzasadnienie − …………………………………………………

…………………………………………………………………...

……………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………

III. Określ, w których państwach jednoosobowa głowa państwa wyłaniana jest w drodze wyborów pośrednich. Wypisz nazwy tych dwóch państw i numery, którymi oznaczono je na mapie. (2 punkty)

Nazwa: ……………………………………………… Nr:………

Nazwa: ……………………………………………… Nr:………

IV. Na podstawie fragmentu konstytucji jednego z państw demokratycznych ustal, jaką odmianę modelu parlamentarnego to państwo reprezentuje. Odpowiedź uzasadnij. (1 punkt)

Fragment konstytucji jednego z państw demokratycznych [z celowo zmienionymi nazwami organów władzy]

Art. 63.

(1) Szefa rządu wybiera na wniosek Prezydenta państwa izba parlamentu bez przeprowadzania debaty.

(2) Wybrany zostaje ten, kto uzyska głosy większości członków izby parlamentu. Wybrany zostaje mianowany przez Prezydenta państwa.

Art. 64.

(1) Ministrowie są mianowani i odwoływani przez Prezydenta państwa na wniosek Szefa rządu.

Art. 65.

Szef rządu ustala wytyczne polityki i jest za nie odpowiedzialny. W przypadku różnicy zdań między ministrami decyzje podejmuje Szef rządu.

Art. 67.

(1) Izba parlamentu może wyrazić Szefowi rządu wotum nieufności tylko w ten sposób, że głosami większości swoich członków dokona wyboru jego następcy i zwróci się do Prezydenta państwa z wnioskiem o odwołanie Szefa rządu.

Nazwa państwa − ………………………………………

Uzasadnienie − ……………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………

V. Podaj nazwę modelu systemu politycznego zaprezentowanego na schemacie. (1 punkt)

……………………………………

……………………………………

VI. Podaj nazwę przedstawionego rodzaju odpowiedzialności egzekutywy. (1 punkt)

Konstytucja Federacji Rosyjskiej [fragment]

Art. 93.1. Prezydent Federacji Rosyjskiej może zostać złożony z urzędu przez Radę Federacji jedynie na podstawie wysuniętego przez Dumę Państwową oskarżenia o zdradę stanu lub popełnienie innego ciężkiego przestępstwa, potwierdzonego orzeczeniem Sądu Najwyższego Federacji Rosyjskiej o wystąpieniu w działaniach Prezydenta Federacji Rosyjskiej znamion przestępstwa oraz orzeczeniem Sądu Konstytucyjnego Federacji Rosyjskiej o przestrzeganiu obowiązującego trybu wysunięcia oskarżenia.

……………………………………………………………………………………………………………………………………………

VII. Uzupełnij tabelę - do każdego opisu głowy państwa dopisz nazwę odpowiedniego państwa i numer, którym oznaczono je na mapie. (2 punkty)

Tekst. Wybrane głowy państw w Europie

Opis A. Głowę państwa wybiera społeczeństwo w wyborach bezpośrednich. Do jej uprawnień należy przewodniczenie posiedzeniom Rady Ministrów i podpisywanie rozporządzeń z mocą ustawy. Ma prawo rozwiązania Zgromadzenia Narodowego i odwołania się do woli społeczeństwa w drodze referendum. Ma znaczący wpływ na politykę zagraniczną i bezpieczeństwa.

Opis B. Głową państwa jest trzyosobowe Prezydium składające się z przedstawicieli trzech wspólnot etnicznych. Jego członkowie wybierani są w powszechnych wyborach na czteroletnią kadencję. Przewodniczącym Prezydium zostaje kolejno przedstawiciel każdej ze wspólnot.

	Nazwa państwa	Numer na mapie
Opis A.
Opis B.
Opis C.

Opis C. Głowa państwa wypełnia funkcje wyłącznie reprezentacyjne i ceremonialne, jak np. coroczne otwarcie obrad parlamentu - Riksdagu, czy wręczanie Nagrody Nobla. Na czele państwa stoją od 1818 roku królowie z dynastii Bernadotte.

VIII. Na podstawie mapy i własnej wiedzy uzupełnij tabelę dotyczącą państw członkowskich Unii Europejskiej. Do każdego opisu elementów ustroju dopisz nazwę właściwego państwa oraz numer, którym oznaczono je na mapie.

A. Państwo scentralizowane. Wybierany w wyborachpowszechnych prezydent desygnuje kandydata na premiera i jest zwierzchnikiem sił zbrojnych. Rząd jest odpowiedzialny politycznie przed Zgromadzeniem Narodowym - izbą pierwszą parlamentu.

B. Państwo składające się z obszarów autonomicznych. Głową państwa jest król z dynastii Burbonów. Mianuje on szefa rządu, który zawsze wywodzi się z opcji mającej większość w Kongresie Deputowanych - izbie pierwszej parlamentu.

	Nazwa państwa	Numer na mapie
Opis A.
Opis B.
Opis C.

C. Federacja, którą tworzy 9 krajów związkowych. Prezydent jest wybierany w wyborach powszechnych. Uprawnienia ustawodawcze oraz kontrolne wobec rządu - tak kanclerza, jak i ministrów - posiada Rada Narodowa.

IX. Na podstawie schematu i własnej wiedzy uzupełnij tabelę - wpisz odpowiednie cechy przedstawionego systemu politycznego. (2 punkty)

	Cecha odróżniająca przedstawiony system polityczny od
A	systemu parlamentarno- -gabinetowego
B	klasycznego systemu prezydenckiego
C	systemu parlamentarno- -komitetowego

X. Zadanie rozszerzonej odpowiedzi.

Odnosząc się do modeli prezydentury w Stanach Zjednoczonych Ameryki oraz we Francji w okresie V Republiki, przedstaw i oceń zakres kompetencji ustrojowych Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej.

---