BOTANIKA FARMACEUTYCZNA

WYKŁAD: 12

DATA: 11.01.12

Opracowanie: Ola Tomczak

KRÓLESTWO - FUNGI (MYCOBIONTA)

1. Ściana komórkowa z chityny (polimer N-acetyloglukozaminy).

2. Heterotrofia (brak chlorofilu).

3. Trzy fazy rozwojowe - haploidalna, dikariotyczna, diploidalna.

ZYGOMYCOTA (sprzężniowe)

- budowa grzybni jedno- lub wielokomórkowa

- jednostką strukturalną jest strzępka - struktura mocno wydłużona przypominająca nić:

• wielokomórkowe, bez przegród - komórczakowe

• obecne przegrody - komórkowe

Rząd: Mucorales (pleśniakowce)

Morfologia:

- proszki enzymatyczne - enzymy z pleśniakowców

ASCOMYCOTA (workowce)

- zarodnie typu worek

- 6 klas

1. Klasa: Hemiascomycetes - workowce pierwotne

Rząd: Saccharomycetales - drożdżowce pączkujące

Rodzaj: Saccharomyces - drożdże

- organizmy jednokomórkowe

- rozmnażają się przez pączkowanie, wegetatywnie, powstają kolonie

- zarodnia jednokomórkowa

- saprofity - żyją na podłożach zawierających cukry proste, przeprowadzają fermentację alkoholową

2. Klasa: Plectomycetes - bezładniaki

Rząd: Eurotiales - eurojowce

Aspergillus sp. (enzymy, kwas cytrynowy)

Penicilium sp. (antybiotyki)

Rząd: Clavicipitales - buławinkowce

Claviceps purpurea (alkaloidy lizergowe)

C. paspali (alkaloidy lizergowe)

Aspergillus flavus - aflatoksyny

- wykryte w 1960 r., jako przyczyna „choroby-X” indyków w Wielkiej Brytanii, gdzie tysiące indyków skarmionych brazylijską mączką z orzeszków ziemnych zginęło na skutek uszkodzenia wątroby.

- pasożyt czy saprofit? Produkcja toksyn zachodzi szczególnie w ciepłym klimacie na produktach o małej zawartości H₂O, np. orzeszkach ziemnych, brazylijskich, nasiona bawełny, ziarniaki kukurydzy.

- 4 grupy aflatoksyn wytwarzanych przez grzyby:

• B1, B2 - niebieska fluorescencja

• G1G2 - zielona fluorescencja

- dawki śmiertelne:

Np. LD₅₀ = 0,62 mg/kg wagi ciała u świń

- dawki chroniczne:

Np. 1 g przyjmowany przez 40 tygodni wywołuje raka wątroby u szczurów doświadczalnych.

- cykl rozwojowy (rozmnażanie bezpłciowe przez pączkowanie, płciowo przez fuzję komórek)

- rozmnażanie płciowe u workowców

- schemat przekroju owocnika miseczki (apotecjum)

- worek (ascus), grzybnia dwujądrowa, plemnie, lęgnie

- strzępki różnoimienne

- spojenie plemni i lęgni

- hymenium (warstwa rodzajowa złożona z worków i wstawek - parafyzy)

- perytecjum (otocznia) - owocnik płciowy workowców, czyli askokarp; kształtu kulistego do gruszkowatego, z otworem na szczycie, w otoczni tworzą się worki z zarodnikami. Otocznie często są zagłębione w dużej liczbie w złożonych owocnikach, czyli w podkładkach, których powierzchnia jest kropkowana przez drobne ujścia otoczni.

- apotecjum (miseczka)

- klejstotecjum, kulistego kształtu, z workami zamkniętymi wewnątrz owocnika. Tego typu owocniki często znajdują się pod ziemią (np. u trufli).

Claviceps purpurea

- cykl rozwojowy

1. Kiełkująca sklerota (sporysz) - powstają owocniki (podkładki - stroma).

2. Przekrój przez główkę owocnika z otoczniami (peritecjami) na obwodzie.

3. Pojedyncza otocznia (perithecium) z wieloma workami.

4. Worek (ascus) z 8 askosporami.

5. Askospora (przenoszona przez wiatr).

6. Kiełkująca askospora.

7. Słupek żyta zarażony przez Claviceps.

8. Tkanka zalążni ze sphacelium wytwarzającym konidia (egzospory).

3. Klasa: Discomycetes - miseczniaki

Rząd: Pezizales - kustrzebkowce

Morchella esculenta (smardz jadalny)

Gyromitra esculenta (piestrzenica kasztanowata) - trujący

---