MATERIAŁY BUDOWLANE
ćw. nr 7 BADANIA WYBRANYCH CECH TECHNICZNYCH WYROBÓW CERAMIKI BUDOWLANEJ, POROWATEJ I ZWARTEJ			ZESPÓŁ nr 8 1. Kamil Osiak 2. Rafał Kuśmierz 3. Michał Pawłowski
R.A. 2004/2005	GRUPA 4	SEMESTR 2	OCENA

Wyrób ceramiczny: Cegła klinkierowa budowlana

Zestawienie uzyskanych wyników sprawdzania cech zewnętrznych i badań fizycznych z wymaganiami normy PN-B-12008:1996

DANE IDENTYFIKACYJNE
Wyrób ceramiczny o strukturze spieczonej
Liczebność partii, z której pochodzi wyrób: 10 000 szt.
KLASYFIKACJA I OZNACZENIA
Grupa: L	Typ: S	Wielkość: 65x120x250 mm

BADANIA WYROBU
Lp.	Rodzaj badania	Wynik badania	Wymagania normowe
1	2	3	4
SPRAWDZENIA CECH ZEWNĘTRZNYCH
1	Sprawdzenie kształtu	OK	Prostopadłościan, proste, płaskie powierzchnie
2	Sprawdzenie wymiarów	a = 66 mm b = 119 mm h = 249 mm	a = 65 ± 5 mm b = 120 ± 5 mm h = 250 ± 5 mm
3	Sprawdzenie grubości ścianek	Strona licowa: 23 mm Strona nielicowa: 16 mm	Strona licowa: >=20 mm Strona nielicowa: >=15 mm
4	Sprawdzenie drążeń	23% powierzchni, wymiary OK	10-40% powierzchni, szerokość <=15 mm
5	Sprawdzenie rowków	OK	Powierzchnia: >=2/3pow Głębokość: 2 mm
6	Sprawdzenie wgłębień
7	Sprawdzenie wyżłobień
8	Sprawdzenie otworów chwytowych	Brak	Może mieć, ale nie musi.
9	Sprawdzenie barwy	Prawidłowa
10	Sprawdzenie ukształtowania powierzchni	OK	Powierzchnie boczne 120x65 250x65
11	Sprawdzenie dopuszczalnych wad
12	Sprawdzenia inne
BADANIA CECH FIZYCZNYCH
1	Badanie masy	2815 g
2	Badanie gęstości objętościowej	1,44 kg/dm^3	1,2 - 2,5 kg/dm^3
3	Badanie nasiąkliwości		<=6%
4	Badanie odporności na działanie mrozu		Po 25 cyklach w temperaturze -25^0C
5	Badanie obecności szkodliwej zawartości marglu		Max wymiar 6 mm Max liczba 5
6	Badanie obecności szkodliwej zawartości rozpuszczalnych soli	brak	Norma nie dopuszcza
7	Badanie wytrzymałości na ściskanie		37-74 MPa
8	Badanie stężenia naturalnych pierwiastków promieniotwórczych		F1 <= 1,0 F2 <= 185 Bq/kg
Ocena wyrobu ceramicznego: Wyrób spełnia normy

Pobieranie próbek do badań laboratoryjnych.

W celu pobrania próbek do okresowych badań laboratoryjnych należy z każdej dziennej partii wyrobów wywiezionej z pieców pobrać w sposób losowy na ślepo 3 sztuki i odkładać je w przeznaczonym do tego, suchym, zadaszonym miejscu. Wyroby nagromadzone w powyższy sposób w zakresie między badaniami uważa się za pełną partię, z której pobiera się w sposób losowy na ślepo:

a) do badania masy 6 sztuk,

b) do badania gęstości objętościowe 6 sztuk,

c) do badania nasiąkliwości 6 sztuk,

d) do badania odporności na

działanie mrozu 6 sztuk,

e) do badania odporności na

zmiany temperatury 7 sztuk,

f) do badania obecności szkodliwej

działalności marglu 5 sztuk,

g) do badania obecności szkodliwej

zawartości soli rozpuszczalnych 4 sztuki,

h) do badania wytrzymałości na ściskanie

• jeżeli badanie wykonywane jest na pojedynczych całych wyrobach

lub na próbkach utworzonych ze spojenia dwóch połówek wyrobów 8 sztuk,

• jeżeli badanie wykonywane jest na próbkach utworzonych ze

spojenia dwóch całych sztuk wyrobów 16 sztuk,

• jeżeli badanie wykonywane jest na próbkach będących

oddzielnymi połówkami wyrobów 4 sztuki,

i) do badania wytrzymałości na działanie siły zgniatającej 8 sztuk,

j) do . badania wytrzymałości na obciążenie statyczne 8 sztuk,

k) do badania wytrzymałości na działanie siły zginającej 8 sztuk,

l) do badania wytrzymałości na uderzenie 8 sztuk.

Łączna liczba próbek pobranych do badań powinna być wyliczona jako minimalna liczba sztuk wyrobów, na których można wykonać wszystkie zalecone .przez, normy przedmiotowe badania. Wyliczenie to wykonuje się przez pogrupowanie badań, które można wykonać kolejno na tych samych próbkach, np. badanie masy objętościowej i wytrzymałości mechanicznej lub badanie masy objętościowej, nasiąkliwości i odporności na działanie mrozu.

Pobrane próbki należy oznaczyć trwałym znakiem. Z pobierania próbek należy sporządzić protokół pobrania, który należy przesłać do laboratorium wraz z próbkami, protokołem z ostatniego sprawdzenia cech zewnętrznych wystawionym przez wytwórcę oraz z odpisem atestu podającego ostatni wynik badania odporności na działanie mrozu.

Próbki do rozjemczych badań laboratoryjnych należy pobrać według powyższych wskazań z zakwestionowanej partii wyrobu.

Próbki do codziennych, kontrolnych badań laboratoryjnych należy pobierać w podanych wyżej liczbach w sposób losowy na ślepo z wywiezionych z pieca partii wyrobów.

Przebieg sprawdzania cech zewnętrznych.

Próbkę składającą się z wyrobów należy poddać najpierw sprawdzeniu kształtu i wymiarów. Jeżeli liczba wyrobów w próbce nie odpowiadających ze względu na kształt i wymiary wymaganiom normy przedmiotowej jest większe od dopuszczalnej liczby wyrobów wadliwych określonej w normie przedmiotowej, wtedy całą badaną partię należy uznać za niezgodną z wymaganiami normy bez przeprowadzania dalszych badań. Jeżeli natomiast liczba wyrobów wadliwych ze względu na kształt i wymiary jest mniejsza lub równa liczbie tych wyrobów dopuszczonych przez normę przedmiotową, wtedy wszystkie wyroby w próbce należy poddać następnemu kolejnemu sprawdzeniu.

Bezpośrednio po wykonaniu każdego kolejnego sprawdzenia wynik jego należy ocenić w sposób opisany poprzednio.

Z każdego przeprowadzanego sprawdzenia wszystkich cech zewnętrznych wymienionych w normie przedmiotowej należy sporządzić protokół zawierający liczbowe wyniki sprawdzenia (liczbę sztuk zgodnych i niezgodnych z normą dla .każdej cechy zewnętrznej oraz porównanie tych wyników z wymaganiami norm przedmiotowych).

OPIS BADAŃ

SPRAWDZENIE CECH ZEWNĘTRZNYCH

1. Sprawdzenie kształtu i wymiarów

Sprawdzenie kształtu i wymiarów jak również ukształtowania i stanu nawierzchni zewnętrznej (rowki, obrzeża, żebra itp.) należy wykonać przez oględziny i pomiar z dokładnością do l mm za pomocą szablonu suwakowego lub linijki z podziałką i porównanie z rysunkami i wymaganiami normy przedmiotowej.

2. Sprawdzenie wielkości skrzywień powierzchni i krawędzi

Sprawdzenie wielkości skrzywień powierzchni i krawędzi przeprowadza się przez położenie wyrobu na płaskiej powierzchni i zmierzenie linijką z podziałką odchylenia powierzchni wyrobu od płaszczyzny. Pomiar należy wykonać w miejscu największego odchylenia krawędzi z dokładnością do l mm .

Wklęsłość powierzchni wyrobu określa się przez przyłożenie linii nad miejscem największej wklęsłości i zmierzenie suwmiarką z dokładnością do 0,5 mm największego odchylenia powierzchni wyrobu od linii.

3. Sprawdzenie wielkości oraz liczby szczerb, uszkodzeń i pęknięć krawędzi, naroży, stopek, żeber.

Sprawdzenie wielkości oraz liczby szczerb, uszkodzeń i pęknięć krawędzi, naroży, stopek, żeber itp. należy przeprowadzić przez oględziny wyrobu, policzenie liczby uszkodzeń i wad oraz ich pomiar z dokładnością do .1 mm .

4. Sprawdzenie wielkości oraz liczby rys i pęknięć powierzchni należy wykonać wg pkt 3.

5. Sprawdzenie wielkości oraz liczby pęknięć ścianek zewnętrznych i wewnętrznych należy wykonać wg pkt 3.

6. Sprawdzenie wad powierzchniowych.

(pęcherze, wytopy, plamy, zgrubienia, bruzdy itp.) należy wykonać wg pkt 3.

7. Sprawdzenie odchylenia powierzchni bocznych lub czołowych od pionu.

Sprawdzenie odchylenia powierzchni bocznych lub czołowych od pionu wykonuje się przez położenie wyrobu na płaskiej powierzchni, przystawienie do niego kątownika i zmierzenie z dokładnością do l mm za pomocą linijki z po-działką wielkości odchylenia a powierzchni wyrobu od linii pionowej wyznaczonej przez kątownik. Pomiar należy wykonać w miejscu największego odchylenia.

Przy sprawdzaniu rurek drenarskich pomiar powinien być wykonany suwmiarką z dokładnością do 0,5 mm

Po przystawieniu kątownika do krawędzi powierzchni czołowej rurkę, należy obracać wokół własnej osi i dokonać pomiaru, w chwili największego odchylenia dolnej krawędzi rurki od linii pionowej wyznaczonej przez kątownik.

8. Sprawdzenie wzajemnych prostopadłości powierzchni i krawędzi.

Sprawdzenie wzajemnych prostopadłości powierzchni i krawędzi Kąt prosty, który powinny tworzyć między sobą odpowiednie krawędzie i płaszczyzny, należy sprawdzać przez przyłożenie kątownika.

Odchyłkę należy mierzyć za pomocą linijki z podziałką z dokładnością do l mm w m największego odchylenia.

9. Sprawdzenie barwy.

Sprawdzenie barwy. Jeżeli norma przedmiotowa nie wymaga inaczej, sprawdzenie barwy należy przeprowadzać przez wzrokowe porównanie poszczególnych .sztuk wyrobów w próbce z ustalonym wzorcem.

10. Sprawdzenie dźwięku.

Sprawdzenie dźwięku należy wykonać przez uderzenie młotkiem stalowym wyrobu w stanie powietrzno-suchym i sprawdzenie, czy spełnione są wymagania według norm przedmiotowych.

11. Sprawdzenie przełomu.

Sprawdzenie przełomu polega na rozłupaniu badanego wyrobu w kierunku poprzecznym, prostopadłym do najdłuższego wymiaru i obejrzeniu nieuzbrojonym okiem struktury wewnętrznej wyrobu oraz policzeniu i pomierzeniu z dokładnością do l mm występujących w przełomie ziarn i grudek powodujących niejednorodność.

BADANIA LABORATORYJNE

1. Badanie masy.

W zależności od wymagań normy przedmiotowej badanie masy przeprowadza się na próbkach będących w stanie powietrzno-suchym lub na próbkach wysuszonych w następujący sposób:

a) badanie na próbkach będących w stanie powietrzno-suchym należy przeprowadzać przez zważenie wyrobów z dokładnością do 5 g,

b) badanie na próbkach suchych należy przeprowadzać przez zważenie wyrobów z dokładnością do 0,1% masy próbki przetrzymanych uprzednio przez 6 h w suszarce w temperaturze 105÷110⁰C.

2. Badanie gęstości objętościowej.

W celu oznaczenia gęstości objętościowej wyrobu . należy próbki wysuszyć w ciągu 6 h w temperaturze 105÷110⁰C i zważyć. je z dokładnością do 0,1% masy próbki. Następnie ustala się objętość każdej próbki przez zmierzenie linijką z podziałką jej wymiarów, długości, szerokości .i wysokości z dokładnością do 1 mm .

Długość i szerokość wyrobu mierzy się pośrodku boków próbki. .Wysokość ustala .się jako średnią arytmetyczną, dwóch pomiarów .wykonanych pośrodku dwóch, przeciwległych boków próbki. Objętość każdej próbki należy obliczać mnożąc powierzchnię podstawy (długość, szerokość) przez wysokość próbki.

Dla wyrobów drążonych objętość próbek .należy obliczać jak wyżej, bez potrącenia objętości otworów.

Gęstość objętościową (Co) należy obliczać w kg/dm³ wg wzoru

w którym:

G= masa próbki wysuszonej, kg,

V= objętość próbki, dm³.

BADANIE NASIĄKLIWOŚCI

metodą moczenia: próbki wyrobów wysuszone do stałej masy w temperaturze 110-130 ^oC należy zważyć z dokładnością do 0,1% masy próbki i ustawić na podstawkach w naczyniu z materiału nie ulegającego korozji (np. szklane, drewniane, w formie rusztu metalowego wykonanego z materiału nie ulegającego korozji). Wyroby należy ustawić tak, aby nie stykały się ze sobą. Wyroby drążone ustawia się otworami do góry. Następnie próbki zalewa się wodą o temperaturze pokojowej do połowy ich wysokości. Po 2 godzinach należy dolać tyle wody, aby jej poziom sięgał do ¾ wysokości próbek, a po upływie 2 dalszych godzin - aż do całkowitego zanurzenia próbek. Wyroby powinny przebywać w wodzie do czasu ustalenia się ich masy. Wyroby do ważenia należy wyjmować pojedynczo i ich powierzchnie zewnętrzne wytrzeć wilgotną tkaniną po uprzednim wycieknięciu wody z otworów. Masę próbek nasiąkniętych wodą należy określić przez kolejne ważenia z dokładnością do 0,1 masy próbki. Po ustaleniu się masy wyrobu nasiąkliwość każdej próbki należy obliczyć według następującego wzoru.

w którym:

C_m = masa próbki nasiąkniętej woda, g

C_s = masa próbki wysuszonej.

1. Badanie obecności szkodliwej zawartości marglu.

Wyroby przeznaczone do badania po oczyszczeniu z zewnętrznych zanieczyszczeń i oznaczeniu należy umieścić na siatce metalowej (o prześwicie oczek co najmniej 10 mm) tak, aby poszczególne próbki nie stykały się ze sobą. Wyroby drążone należy ustawiać otworami do góry.

Siatkę z wyrobami umieszcza się w naczyniu z wrzącą wodą tak, aby zwierciadło wody znajdowało się w odległości około 5 cm poniżej próbek. Następnie naczynie należy przykryć i utrzymywać wodę w stanie wrzenia, poddając wyroby. działaniu pary, przez 2 h. Ewentualne ubytki wody należy uzupełnić wrzącą wodą. Po upływie 2 h próbki należy wyjąć z wody, pozostawić do ostygnięcia, następnie osuszyć i poddać dokładnym oględzinom w celu stwierdzenia wielkości i liczby ewentualnych odprysków powstałych w czasie badania.

2. Badanie obecności szkodliwej zawartości rozpuszczalnych soli.

Wyroby przeznaczone do badania należy dokładnie oczyścić z zewnętrznych zanieczyszczeń i oznaczyć w sposób trwały. Do badania nie mogą być użyte próbki wyrobów, na których badano uprzednio nasiąkliwość. Jeżeli badaniu podlegają wyroby o bardzo dużych wymiarach, należy z nich wyciąć kształtki o objętości nie mniejszej niż objętość cegły pełnej, mające równe powierzchnie i proste, wyraźne krawędzie i przeprowadzić badanie na tych kształtkach. Wszystkie próbki przeznaczone do badania powinny znajdować się w stanie powietrzno-suchym.

Po powyższym przygotowaniu próbek należy wlać wodę destylowaną do czystego, wymytego gorącą wodą naczynia, wykonanego z materiału nie ulegającego korozji, mającego płaskie dno. Ilość potrzebnej wody destylowanej - 250 cm³ na każdy kilogram badanego wyrobu. Następnie należy ustawić w wodzie próbki wyrobów w pozycji pionowej tak, aby nie dotykały się wzajemnie oraz nie dotykały ścianek naczynia.

Badane wyroby powinny być zanurzone w wodzie do wysokości co najmniej 5 cm oraz powinny wystawać ponad krawędź naczynia, w którym przeprowadza się badanie. Następnie należy pokryć powierzchnię wody cienką warstewką roztopionej parafiny (najwyżej 3 mm) za pomocą naczynia z dziobkiem i uchwytem. Powierzchnie próbek nie mogą być zanieczyszczone parafiną.

W przypadku zanieczyszczenia parafiną znacznej powierzchni próbki należy ją wymienić na próbkę czystą. Po zakrzepnięciu parafiny naczynie z próbkami należy umieścić w pomieszczeniu o temperaturze i wilgotności pokojowej w miejscu, gdzie jest zapewniona duża wymiana powietrza, aby ułatwić parowanie wody z powierzchni badanych wyrobów. Na naczyniu należy umieścić datę rozpoczęcia badania.

Badanie powinno trwać do chwili wyparowania wody i wyschnięcia próbek, tzn. należy je zakończyć po 48 h od chwili całkowitego wyparowania wody.

W przypadku jeżeli próbka ma czerep mało nasiąkliwy i woda wyparowuje bardzo powoli, badanie należy przerwać po 7 dobach od daty rozpoczęcia, próbki wyjąć i osuszyć do stanu powietrzno-suchego.

Po zakończeniu badania próbki należy poddać dokładnym oględzinom w celu stwierdzenia, czy wystąpiły na ich powierzchni wykwity i naloty soli rozpuszczalnych.

Jeżeli wykwity te wystąpiły, należy określić:

a) miejsce występowania wykwitów i nalotów (płaszczyzny, krawędzie, naroża),

b) czy w miejscu. występowania wykwity pokrywają całkowicie czerep,

c) barwę wykwitu (biały, żółty itp.),

d) grubość wykwitów i. ich charakter (igiełki, kożuchowate itp.)

e) przybliżoną powierzchnię w cm², na jakiej wykwity wystąpiły,

f) liczbę dni, po których ukazały się pierwsze wykwity,

g) liczbę dni, po których wyparowała woda,

h) stwierdzenie, czy wykwity dają się zdjąć z powierzchni próby ostrym narzędziem.

BADANIE WYTRZYMAŁOŚCI NA ŚCISKANIE

• Badanie wytrzymałości na ściskanie wyrobów grupy I.

1. Przygotowanie próbek

a) Dla cegły dziurawki, cegły kratówki K-1 (Rys. 3a) oraz cegły kanalizacyjnej (Rys. 3b), do badania należy formować z dwóch całych wyrobów przez spojenie ich gęsto-plastyczną zaprawą cementową 1:1 cement portlandzki 350 wg PN-80/B-30000. Powierzchnie utworzonej próbki przeznaczone do ściskania (podstawy) należy wyrównać tą samą zaprawą cementową tak, aby były do siebie równoległe. Grubość warstw zaprawy spajającej i wyrównującej powinna wynosić 10÷12 mm .

a) b)





Rys. 3

^„.,1, palRys. 3

b) Dla cegły budowlanej pełnej, cegły budowlanej klinkierowej próbkę do badania należy formować przez spojenie dwóch połówek wyrobu (Rys. 4).

W tym celu wyroby przeznaczone do badania należy przepiłować w poprzek, w środku ich długości i uzyskane połówki spoić zaprawą cementową tak, aby powierzchnie powstałe z przecięcia były do siebie przeciwległe. Należy stosować zaprawę 1:1 z cementu portlandzkiego 350 wg PN-80/B-30000. Następnie powierzchnie utworzonej próbki przeznaczone do ściskania (podstawy) należy wyrównać tą samą zaprawą cementową tak, aby były do siebie równoległe. Grubości warstw zaprawy spadającej i wyrównującej powinny wynosić 10÷12 mm .




Rys.4

c) Dla cegły kratówki K-2 i K-3 próbkę do badania stanowi cały pojedynczy wyrób, którego powierzchnie przeznaczone do ściskania (podstawy) należy wyrównać zaprawą cementową tak, aby były do siebie równoległe.

Podstawami powyższych wyrobów są ich powierzchnie cięcia. Należy stosować zaprawę 1:1 z cementu portlandzkiego wg PN-80/B-30000.

Grubość warstw zaprawy powinna wynosić 10÷12 mm .

Sposób wyrównania podstaw zaprawą cementową powinien być następujący:

Należy dokładnie zwilżyć powierzchnię próbek. Następnie na płycie szklanej zwilżonej cienką warstwą oleju wrzecionowego lub pokrytej papierem porowatym zwilżonym wodą, należy położyć warstwę zaprawy cementowej.

Na przygotowanej warstwie zaprawy kładzie się próbkę powierzchnią podstawy i w ten sposób uzyskuje się wyrównanie jednej płaszczyzny. W analogiczny sposób przeprowadza się założenia warstwy wyrównującej po stronie przeciwległej.

1. Opis badania.

Próbki przygotowane do badań wg 1 przechowuje się przez 4 doby w temperaturze 12÷18⁰C z tym, że przez pierwsze 24 h powinny być one owinięte mokrymi tkaninami, a przynajmniej raz w ciągu doby powierzchnie ich powinny być nawilżone. Po przetrzymaniu próbek jak wyżej poddaje się je badaniu na ściskanie w wycechowanym urządzeniu probierczym, w kierunku prostopadłym do wyrównanych podstaw z tym, że próbki cegły kanalizacyjnej należy przed umieszczeniem w urządzeniu probierczym nasycić wodą w ciągu 2 h w sposób opisany w (temacie: badanie nasiąkliwości metodą moczenia i gotowania).

Obciążenie próbek w urządzeniu powinno wzrastać jednostajnie z prędkością około 5 kN (500 kG) na sekundę aż do chwili zniszczenia próbki.

Próbki należy układać w urządzeniu probierczym na podkładce i przykryć zakładką z płyty pilśniowej twardej, nie grubszej niż 3 mm.

Po uzyskaniu obciążenia niszczącego, wytrzymałość na ściskanie (Rc) należy obliczać w MPa (kG/cm²) wg wzoru




w którym:

P - obciążenie niszczące, MN (kG),

F - powierzchnia ściskania, m²(cm²).

Do obliczenia powierzchni próbki (F) przyjmuje się średnią arytmetyczną pól obu podstaw próbki wg pomiarów boków tych pól dokonanych z dokładnością do l mm . Dla wyrobów drążonych powierzchni otworów nie uwzględnia się.

---