Podręcznik sapera, wojskowe

I.	Miny przeciwpancerne..........................................................................			5
	1.	Ogólne zasady zastosowania min przeciwpancernych i sposoby ich ustawiania...............................................................................		5
	2.	Charakterystyka min przeciwpancernych.....................................		7
		A.	MINA MKU...........................................................................	7
		B.	Mina TM -62m......................................................................	9
		C.	MINA MPP -B.......................................................................	11
	3.	Miny przeciwpancerne innych państw..........................................		12
II.	Miny przeciwpiechotne.........................................................................			14
	1.	Ogólne zasady zastosowania min przeciwpiechotnych...............		14
	2.	Charakterystyka min przeciwpiechotnych....................................		14
		A.	MINA PMD-6 (PMD -6M).....................................................	14
		B.	MINA POMZ -2 ( POMZ -2M )............................................	17
		C.	MINA MON -100..................................................................	19
		D.	MINA PSM -1.......................................................................	20
	3.	Miny przeciwpiechotne innych państw.........................................		23
III.	Miny sygnalizacyjne.............................................................................			25
	1.	Charakterystyka min sygnalizacyjnych........................................		25
		A.	MINA SYGNALIZACYJNA „PŁOMIEŃ 60”..........................	25
IV.	Przepisy bezpieczeństwa podczas ustawiania i unieszkodliwiania min........................................................................................................			26
V.	Organizacja pracy pododdziałów podczas zakładania zapór minowych.............................................................................................			27
	1.	Organizacja pracy drużyny podczas zakładania ppanc grupy min. .............................................................................................		27
	2.	Organizacja pracy drużyny podczas zakładania ppanc pola minowego za pomocą taśmy minerskiej rozwijanej równolegle do frontu pola minowego..............................................................		28
	3.	Organizacja pracy drużyny podczas zakładania ppanc pola minowego za pomocą taśmy minerskiej rozwijanej prostopadle do frontu pola minowego. ............................................................		29
	4.	Organizacja pracy plutonu podczas zakładania czterorzędowego ppanc pola minowego za pomocą odmierzania krokami....................................................................		30
	5.	Organizacja pracy drużyny podczas zakładania ppanc pola minowego sposobem ręczno - mechanicznym. ..........................		31
	6.	Organizacja pracy drużyny podczas zakładania ppiech pola minowego za pomocą taśmy minerskiej rozwijanej równolegle do frontu pola. .............................................................................		32
		A.	Z min fugasowych. ..............................................................	32
		B.	Z min odłamkowych. ............................................................	32
	7.	Organizacja pracy drużyny podczas zakładania ppiech pola minowego za pomocą taśmy rozwijanej prostopadle do frontu pola. ............................................................................................		33
	8.	Organizacja pracy drużyny podczas zakładania mieszanego pola minowego rzędami. .............................................................		34
	9.	Organizacja pracy drużyny podczas zakładania mieszanego pola minowego grupami. .............................................................		35

	10.	Organizacja pracy drużyny podczas zakładania mieszanego pola minowego za pomocą taśm minerskich rozwijanych prostopadle do frontu pola minowego. ........................................		35
	11.	Organizacja pracy drużyny podczas zakładania mieszanej grupy min. ...................................................................................		37
	12.	Organizacja IGW podczas rozpoznawania zapory minowej. ......		38
	13.	Organizacja pracy patrolu rozpoznawczego podczas rozpoznania narzutowych pól minowych. ....................................		39
	14.	Organizacja pracy drużyny podczas wykonywania przejścia w klasycznym polu minowym sposobem ręcznym. .........................		40
	15.	Organizacja pracy drużyny podczas wykonywania przejścia w klasycznym polu minowym sposobem ręczno - wybuchowym. ..		41
		A.	W przeciwpancernym polu minowym. ................................	41
		B.	W mieszanym polu minowym z minami przeciwpiechot- nymi z zapalnikami o działaniu naciągowym. ......................	42
	16.	Organizacja pracy drużyny podczas wykonywania przejścia w narzutowym polu minowym sposobem ręczno-wybuchowym. .....		43
		A.	W przeciwpancernym polu minowym. ................................	43
		B.	W mieszanym polu minowym. ...........................................	43
	17.	Organizacja pracy drużyny podczas rozminowania drogi. ..........		44
	18.	Organizacja pracy plutonu podczas rozminowania drogi wraz z pasami bezpieczeństwa. .............................................................		45
VI.	Schematy pól minowych i grup min. ....................................................			46
	1.	Schematy przeciwpancernych pól minowych z min przeciw- gąsienicowych. ............................................................................		46
	2.	Schematy przeciwpancernych pól minowych z min przeciwdennych. .........................................................................		48
	3.	Schematy przeciwpancernych pól minowych kombinowanych z min przeciwdennych i przeciwgąsienicowych. ............................		49
	4.	Schematy mieszanych pól minowych. .......................................		50
	5.	Schematy przeciwpancernych grup min. ....................................		51
	6.	Schematy mieszanych grup min. ...............................................		51
	7.	Przeciwpancerne pole minowe pogłębione grupami min. ...........		52
	8.	Rozmieszczenie min sygnalizacyjnych do osłony pola. ..............		52
	9.	Schematy przeciwpiechotnych pól minowych. ............................		52
	10.	Schematy rozmieszczenia min na drodze. .................................		53
	11.	Schematy rozmieszczenia min zagłębionych w jezdnię na drodze. ........................................................................................		53
VII.	Detonacyjny sposób inicjowania wybuchu. .........................................			54
	1.	Charakterystyka lontu detonującego oraz zasady i sposoby powodowania wybuchu ładunków MW. .......................................		54
		A.	Charakterystyka lontu detonującego. ..................................	54
		B.	Sposoby łączenia odcinków lontu. ......................................	55
	2.	Ogniowe sieci wybuchowe. .........................................................		56
VIII.	Elektryczne sieci wybuchowe. .............................................................			59
	1.	Elektryczny sposób inicjowania wybuchu. ..................................		59
	2.	Elektryczne sieci wybuchowe o układzie szeregowym. ...............		60
	3.	Elektryczne sieci wybuchowe o układzie równoległym. ...............		61
	4.	Elektryczne sieci wybuchowe o układzie mieszanym. .................		62
IX.	Budowa sieci dublowanych. ................................................................			63
X.	Niszczenie elementów z drewna. ........................................................			65
XI.	Niszczenie elementów z metalu. .........................................................			67
XII.	Niszczenie elementów murowanych. ..................................................			69
XIII.	Wysadzanie gruntów. ..........................................................................			70
XIV.	Zapory fortyfikacyjne. ..........................................................................			74
	1.	Wiadomości ogólne. ....................................................................		74
	2.	Zapory mało widoczne. ...............................................................		74
	3.	Walce kolczaste. .........................................................................		74
	4.	Kozły i jeże kolczaste. .................................................................		75
	5.	Wzmocniony płot kolczasty. ........................................................		75
	6.	Trzyrzędowa siec kolczasta. .......................................................		76
	7.	Niska siec kolczasta. ...................................................................		76
XV.	Przenośne pokrycia drogowe. ...........................................................			77
	1.	Etatowe pokrycia drogowe. .........................................................		77
		A.	Lekkie pokrycie drogowe LPD. ............................................	77
		B.	Elastyczne pokrycie drogowe. .............................................	77
	2.	Nieetatowe drewniane pokrycia drogowe. ...................................		78
		A.	Maty z żerdzi. ......................................................................	78
		B.	Płyty z desek. ......................................................................	79
		C.	Płyty z żerdzi. ......................................................................	79
	3.	Drewniane pokrycia drogowe do ruchu gąsienicowego. .............		80
	4.	Drewniane pokrycia drogowe do ruchu mieszanego. ..................		80
XVI.	Zasady oznakowania rejonów niebezpiecznych. ................................			82
XVII.	Rodzaje oznakowania rejonów niebezpiecznych i ich charakterystyka			83
XVIII.	Wymagania dotyczące znaków ostrzegawczych. ...............................			84
XIX.	Sposób oznakowania długotrwałego rejonów niebezpiecznych. .........			84
XX.	Sposób oznakowania wąskich przejść lub dróg marszu przez rejony niebezpieczne. ....................................................................................			85
XXI.	Procedury specjalne do oznaczania niektórych rodzajów zagrożeń. ..			85
XXII.	Znaki ostrzegawcze. ............................................................................			86
XXIII.	Charakterystyka znaków stosowanych do oznaczania rejonów zagrożonych. .......................................................................................			86
XXIV.	Sposoby ustawiania pól minowych. .....................................................			91
XXV.	Rodzaje etatowych masek sztucznych. ...............................................			94
XXVI.	Literatura. ............................................................................................			95

MINY PRZECIWPANCERNE

1. Ogólne zasady zastosowania min przeciwpancernych i sposoby ich ustawiania

Miny przeciwpancerne są przeznaczone do niszczenie układów jezdnych i podwozi czołgów oraz opancerzonych wozów bojowych, a ponadto innych pojazdów mechanicznych na polu walki. Mogą być ustawiane w terenie pojedynczo, w postaci grup min lub pól minowych.

Miny przeciwpancerne dzielą się na:

przeciwgąsienicowe
przeciwdenne

Miny przeciwgąsienicowe wybuchają od nacisku gąsienic wozów bojowych lub kół pojazdów mechanicznych. Wybuch miny powoduje uszkodzenie układu jezdnego i zatrzymanie wozu bojowego, który staje się dogodnym celem dla ogniowych środków przeciwpancernych.

Miny przeciwdenne wybuchają na skutek odchylenia przedłużacza prętowego zapalnika przez dno lub gąsienice czołgu. Wybuch miny pod dnem czołgu powoduje jego rozerwanie i zniszczenie załogi czołgu.

Miny przeciwpancerne z zasady ustawia się w dołkach wykopanych w ziemi lub w śniegu i maskuje warstwa tego samego gruntu ( śniegu ), w jakim są ustawiane.

Na powierzchni ziemi miny ustawia się podczas:

występowania gruntu skalistego lub zamarzniętego;
występowania grubej pokrywy śniegu;
minowania manewrowego w ograniczonym czasie.

Miny przeciwpancerne mogą być ustawiane ręcznie lub za pomocą środków mechanicznych i śmigłowców. Niektóre środki mechaniczne ( PMR-3 ) umożliwiają ustawienie min w gruncie i śniegu z jednoczesnym ich maskowaniem. W niektórych przypadkach miny przeciwpancerne mogą być ustawiane środkami mechanicznymi na powierzchni ziemi, a następnie ręcznie doprowadzane do stanu bojowego.

Podczas ustawiania miny w ziemi ręcznie grubość warstwy maskującej nad miną powinna wynosić 5 - 8 cm . Miny powinny być dokładnie zamaskowane tak, aby miejsce ustawienie miny nie różniło się od otaczającego terenu. Kopiąc dołek w gruntach roślinnych, warstwę darniny podcina się z trzech stron i odchyla się w stronę przeciwnika.

RYSUNEK nr 4 str. 13

Miny przeciwpancerne w gruntach twardych ustawia się w dołkach tak, aby górna powierzchnia pokrywy naciskowej miny wystawała ponad powierzchnie 2 -3 cm.

Natomiast w gruntach miękkich i sypkich górna powierzchnia pokrywy naciskowej powinna się równać z powierzchnią ziemi.

RYSUNEK nr 5 str. 13

W gruntach podmokłych miny ustawia się na podkładkach z desek, żerdzi itp. Wymiary podkładek powinny być 2 - 3 krotnie większe od średnicy lub szerokości miny.

RYSUNEK nr 6 str. 14

Zimą odpowiednio do grubości pokrywy śnieżnej miny ustawia się na powierzchni gruntu lub na ubitym śniegu, przy czym grubość warstwy maskującej śniegu nie powinna przekraczać 10 - 15 cm.

Min przeciwpancernych nie należy ustawiać we wgłębieniach ani na wybojach, ponieważ zmniejsza to nacisk gąsienicy na minę i może okazać się niewystarczające do spowodowania jej wybuchu.

Miny przeciwdenne ustawia się w ziemi na takiej głębokości, aby ich pokrywy nie wystawały ponad powierzchnię gruntu. Aby zapewnić stateczność min, ziemię wokół nich silnie się ubija ręcznie. Grubość warstwy maskującej nie powinna przekraczać 5 - 8 cm .

W celu unieszkodliwienia czołgów z trałami naciskowymi ustawia się miny przeciwpancerne z zapalnikami z 1 - 2 - 3 sekundowymi opóźniaczami lub miny połączone ze sobą lontem detonującym oraz miny z zapalnikami działającymi pod wpływem działania pola magnetycznego wozu bojowego.

Aby uniemożliwić usunięcie miny przeciwpancernej z miejsca jej ustawienia, stosuje się dodatkowy zapalnik denny lub boczny, albo też ustawia się wraz z mina element ( zapalnik ) nieusuwalności.

2. Charakterystyka min przeciwpancernych

A. MINA MKU

Mina MKU jest przeznaczona do niszczenia wozów bojowych i może być stosowana do:

zakładania przeciwpancernych pól minowych jako mina przeciwgąsienicowa, przeciwdenna i kierowana;
zakładania przeciwdesantowych zapór minowych na podstawach balastowych do głębokości wody od 30 do 150 cm (w zależności od stosowanego zapalnika );
niszczenia stalowych i żelbetonowych obiektów jako ładunek kumulacyjny, który z odległości 50 cm przebija płytę stalową o grubości 50 mm, a płytę żelbetonowa o grubości 70 cm .

Mina MKU składa się z metalowego kadłuba, sztywnej pokrywy naciskowej w której jest nagwintowany otwór do uzbrajania miny zakręcony korkiem. Z boku ma uchwyt do jej przenoszenia.

W przekroju miny widoczne są: dno miny zamykające od dołu kadłub, stalowa wkładka kumulacyjna w kształcie półkuli, zasadniczy ładunek MW miny ( trotyl lany ) o ciężarze 5,6 kg uformowany w kształcie wklęsłego stożka ( w celu zapewnienia kumulacyjnego działania ),ogranicznik ładunku, tetrylowy detonator pośredni, mechanizm zapalnika prętowego oraz zapał MD -2. Ogólny ciężar miny 9 kg.

rys. 27 str. 37

Do miny MKU można stosować następujące zapalniki:

mechaniczny o działaniu naciskowym MW -5 z przedłużaczem;
mechaniczny prętowy ( przeciwdenny ) o działaniu łamiącym;
elektryczny.

Każdy z wymienionych zapalników mechanicznych umożliwia ustawienie miny zarówno o działaniu natychmiastowym, jak i o działaniu opóźnionym ( 1, 2 lub 3 s ).

Zapalnik mechaniczny o działaniu naciskowym - składa się z mechanizmu uderzeniowego MW -5, przedłużacza i zapału MD -2 o działaniu natychmiastowym lub opóźnionym. Zadaniem przedłużacza jest przekazanie uderzenia iglicy mechanizmu uderzeniowego zapalnika MW -5 na spłonkę KW -11 zapału MD -2. W skład przedłużacza wchodzi tulejka, iglica ze sprężyną oraz spłonka KW -11.

Zapalnik mechaniczny prętowy składa się z mechanizmu uderzeniowego oraz zapału MD -2 o działaniu natychmiastowym lub o działaniu opóźnionym. Mechanizm uderzeniowy składa się z kadłuba, iglicy, sprężyny iglicy, tulejki z zatrzaskiem, łącznika i pręta. Podczas magazynowania i przewożenia sprężyna iglicy nie jest napięta, a iglica znajduje się w dolnym położeniu. Przed wkręceniem zapalnika do miny należy zespół iglica - sprężyna odciągnąć do góry w położenie bojowe.

Działanie zapalnika jest typu łamiącego - następuje po przyłożeniu do pręta siły prostopadłej i odchyleniu jego od osi pionowej o kąt około 15^o. Wówczas następuje załamanie się kadłuba zapalnika w miejscu pierścieniowego przewężenia i załamanie żerdzi iglicy, która pod działaniem sprężyny uderza swym metalowym grotem w spłonkę KW -11 zapału MD -2, powodując jego zadziałanie i wybuch miny.

Zapalnik elektryczny jest stosowany do ustawienia miny MKU w kierowanych polach minowych. Zapalnik ten składa się ze spłonki pobudzającej z zapłonnikiem, rurki dystansowej oraz korka, połączonych między sobą.

Minę MKU z zapalnikiem o działaniu naciskowym ustawia się według następującej kolejności:

ustawia minę w dołku;
wykręca z pokrywy korek;
uzbraja zapalnik, łącząc mechanizm uderzeniowy zapalnika MW-5 z przedłużaczem i zapałem MD -2;
wstawia zapalnik do miny i sprawdza prawidłowość jego ustawienia sprawdzianem sprawdzian nie powinien zaczepiać o kapturek zapalnika;
wkręca do oporu korek i starannie maskuje minę.

Mina MKU z zapalnikiem o działaniu naciskowym wybucha w polu minowym na skutek odkształcenia pokrywy naciskowej pod wpływem siły nacisku 200 - 500 kG . Pokrywa przez korek przekazuje nacisk na mechanizm uderzeniowy zapalnika MW -5, który z kolei za pośrednictwem przedłużacza przekazuje go na spłonkę KW -11 zapału MD -2 i powoduje wybuch miny.

Miny MKU przeciwdenne z zapalnikami prętowymi ustawia się według następującej kolejności:

ustawia minę w dołku zgodnie z zasadami;
wykręca zaślepkę z korka;
sprawdza za pomocą sprawdzianu czy gniazdo zapału MD -2 jest prawidłowe ( wolne od zanieczyszczeń );
naciąga iglice zapalnika ( bez pręta ) oraz uzbraja go w zapał MD -2;
wkręca zapalnik ( bez pręta ) w gwintowany otwór w korku;
starannie maskuje minę i łączy przedłużacz prętowy z zapalnikiem.

Minę MKU kierowaną ustawia się zgodnie z w/w zasadami z tym, że zapalnik elektryczny wprowadza się do miny nie przez otwór denny, lecz przez gwintowany otwór w korku, po uprzednim sprawdzeniu gniazda zapalnika sprawdzianem.

Miny MKU rozbraja się w następującej kolejności:

ostrożnie usuwa warstwę maskującą z miny nie ruszając miny z miejsca ustawienia;
sprawdza, czy pod mina nie ma dodatkowego elementu nieusuwalnego, a następnie wyjmuje minę z dołka;
rozbraja minę, wykręcając lub wyjmując z niej zapalnik.

Miny ustawione w kierowanym polu minowym można rozbrajać dopiero po odłączeniu źródła prądu i zwieraczy od sieci rozdzielczej.

Jeżeli korek lub zapalnik nie daje się łatwo wykręcić, nie wolno miny rozbrajać, należy ją zniszczyć przez wysadzenie.

Miny nieusuwalne należy wysadzić na miejscu ich ustawienia.

B. Mina TM -62M

Mina TM -62M jest przeznaczona do niszczenia wozów bojowych i w zależności od zastosowanego zapalnika może być miną przeciwgąsienicową lub przeciwdenną. ze względu na swoje walory konstrukcyjne ma dużą odporność na działanie fali uderzeniowej. Podczas zakładania przeciwpancernych pól minowych może być ustawiona sposobem ręcznym i za pomocą środków mechanicznych oraz ze śmigłowców.

nr 33

str. 44

Kadłub miny jest wykonany z cienkiej blachy stalowej. W kadłubie jest tuleja z gwintem górnym do wkręcania zapalnika lub korka i dolnym do wkręcania nakrętki umocowującej detonator pośredni. Połączenie zapalnika z kadłubem jest zabezpieczone uszczelką. Dno kadłuba może mieć otwory elaboracyjne, uszczelnione uszczelkami gumowymi, oraz uchwyt do przenoszenia miny. Kadłub miny jest wypełniony lanym trotylem ( 7 kg ) lub mieszanka MS ( 7,5 kg ) i detonatorem pośrednim z trotylu prasowanego.

nr 34

Podstawowymi zapalnikami do miny TM -62M. są:

MWCz -62, MWZ -62 i MWSz -62.

Zapalnik MWCz -62 składa się z kadłuba z przyciskiem, zegarowego mechanizmu zabezpieczającego, mechanizmu uderzeniowego zapalnika, zapału, nakrętki ochronnej z pobudzaczem oraz bezpiecznika transportowego.

nr 35

Kadłub zapalnika z tworzywa sztucznego ma dwa gwinty: zewnętrzny do połączenia zapalnika z mina i wewnętrzny do podłączenia nakrętki ochronnej z łącznikiem pobudzającym.

Mechanizm uderzeniowy zapalnika składa się z kadłuba, sprężyny, kulek ryglujących, tulejki z wycięciami na kulki ryglujące, iglicy bojowej i tarczy wykonawczej, napędzanej przez mechanizm bezpiecznika.

Mechanizm uderzeniowy zapalnika jest połączony za pomocą obsady z zapałem i w położeniu bojowym jest usytuowany pionowo, a w położeniu transportowym poziomo.

Do przestawienia mechanizmu uderzeniowego zapalnika z położenia transportowego w bojowe służy bezpiecznik zegarowy, uruchamiany za pomocą przycisku z opóźnieniem wynoszącym 30 - 120 sekund oraz tarcza wykonawcza ( po zdjęciu bezpiecznika transportowego ).

Mina TM -62M z zapalnikiem MWCz -62 działa po najechaniu gąsienicy lub koła pojazdu nie mniej niż na połowę tarczy naciskowej zapalnika. Wówczas stożek podatny zapalnika deformuje się, a tarcza naciskowa wraz z zamocowanym do niej bezpiecznikiem zegarowym i mechanizmem uderzeniowym przesuwa się w dół, aż do oparcia obsady zapału o łącznik pobudzający. Dalszy nacisk powoduje ścięcie kołka miedzianego i wypadnięcie kulek regulujących. Zwolniona iglica pod działaniem sprężyny nakłuwa spłonkę zapalającą i powoduje zadziałanie zapału, a tym samym detonację łącznika pobudzającego oraz detonatora pośredniego i zasadniczego ładunku MW miny.

Minę TM -62M z zapalnikiem MWCz -62 ustawia się w następującej kolejności:

kopie dołek w ziemi o potrzebnych wymiarach i ustawia w nim uprzednio sprawdzoną minę zgodnie z ustalonymi zasadami;
zdejmuje się z zapalnika bezpiecznik transportowy i silnie naciska przycisk bezpiecznika zegarowego (powinno się słyszeć prace mechanizmu zegarowego);
ostrożnie zamaskowuje minę.

Minę TM -62m. z zapalnikiem MWCz -62 rozbraja się w następującej kolejności:

zdejmuje z miny warstwę maskującą, unikając uderzeń lub silnego nacisku na zapalnik;
przestawia zapalnik z położenia bojowego w transportowe; w tym celu należy: zdjąć kapturek gumowy zakrywający przełącznik położenia, wstawić do gniazda kluczyk i przekręcić go zgodnie z ruchem wskazówek zegara o 3/4 obrotu ( przycisk bezpiecznika zegarowego powinien podnieść się do góry ), przekręcić kluczyk w położenie wyjściowe i wyjąć go, a na gniazdo nałożyć kapturek gumowy;
nakłada bezpiecznik transportowy na przycisk rozrusznika;
wyjmuje minę z miejsca jej ustawienia, po uprzednim sprawdzeniu, czy mina nie ma elementów nieusuwalności.

C. MINA MPP -B

Mina MPP - B jest miną przeciwpancerną bezkadłubową, przeznaczoną do niszczenia układów jezdnych wozów bojowych. Miny te mogą być stosowane do zakładania przeciwpancernych pól minowych zarówno sposobem ręcznym, jak i mechanicznym.

Mina MPP -B składa się z kadłuba, który jest odlewem trotylu lub mieszanki trotylowo - heksogenowej o ciężarze 9 kg i zapalnika niekontaktowego. Odlew MW jest wzmocniony wewnętrznie i powierzchniowo włóknem szklanym. W kadłubie jest osadzone gniazdo główne z tworzywa sztucznego na zapalnik główny, zamykane korkiem. W dnie kadłuba jest gniazdo na dodatkowy zapalnik, zamykane korkiem, oraz detonator pośredni. Ciężar ogólny miny - 10 kg . W środkowej części kadłuba znajduje się detonator pośredni główny.

rysunek 45 str. 59

3. Miny przeciwpancerne innych państw

Do uzbrajania miny stosuje się zapalnik niekontaktowy, występujący w dwóch wersjach: nierozbrajalnej ( ZNN ) i rozbrajalnej ( ZNR ), a ponadto mogą być stosowane również zapalniki z zunifikowanymi wymiarami gwintów i gabarytów, np. zapalniki MWCz - 62, MWZ - 62, MWSz - 62.

Minę MPP - B z zapalnikiem MWCz - 62 ustawia się i rozbraja identycznie jak minę TM - 62 M.

II. MINY PRZECIWPIECHOTNE

1. Ogólne zasady zastosowania min przeciwpiechotnych

Miny przeciwpiechotne służą do rażenia żołnierzy przeciwnika, osłony przeciwpancernych zapór minowych i wzmocnienia innych zapór inżynieryjnych w celu utrudnienia ich rozpoznania i pokonania.

Miny przeciwpiechotne dzielą się według sposobu działania na:

fugasowe ( podmuchowe ), rażące bezpośrednio tego żołnierza, który spowodował zadziałania miny;
odłamkowe, rażące cele grupowe w promieniu uzależnionym od konstrukcji miny i sposobu ustawienia jej w terenie.

Według sposobów powodowania wybuchu miny przeciwpiechotne dzielą się na:

samoczynne;
kierowane.

Istnieją tez miny o konstrukcji uniwersalnej, które można ustawiać jako kierowane i jako samoczynne ( np. mina PSM - 1 ).

W terenie porośniętym wysoka trawą, w zbożu, krzakach, lesie i głębokim śniegu jest wskazane ustawianie min odłamkowych o działaniu naciągowym. Druty naciągowe przeciąga się prostopadle do kierunków spodziewanego podejścia piechoty nieprzyjaciela.

W terenie utrudniającym ustawienie min odłamkowych o działaniu naciągowym ustawia się miny fugasowe pod cienką warstwą maskująca o grubości do 2 cm .

Wybuch min kierowanych powoduje się z reguły sposobem elektrycznym za pośrednictwem przewodów, a w niektórych wypadkach sposobem mechanicznym za pomocą odciągów i zapalników o działaniu naciągowym.

Podczas ustawiania min przeciwpiechotnych z zapalnikami mechanicznymi koniecznie należy stosować tulejki, zawleczki i podpórki zabezpieczające (w zależności od typu miny i zapalnika ). Uzbrajając miny należy przestrzegać obowiązujących dla danej miny przepisów bezpieczeństwa ze względu na dużą czułość używanych do min przeciwpiechotnych zapalników.

Miny przeciwpiechotne można rozbrajać wyłącznie na specjalny rozkaz ( uzależnione jest to od ogólnej sytuacji, typów min, sposobów i warunków ich ustawienia itp. ).

2. Charakterystyka min przeciwpiechotnych

A. MINA PMD-6 (PMD -6M)

Miny PMD -6, PMD -6M są minami fugasowymi, stosowanymi z zasady do zakładania przeciwpiechotnych pól minowych. Miny te mogą też być używane do zakładania mieszanych pól minowych.

Mina PMD -6 składa się z drewnianego kadłuba o wymiarach 200x90x40 mm, sporządzonego ze sklejki lub deseczek w kształcie prostokątnego pudełka, w którego przedniej ściance znajduje się okrągły otwór za zapalnik MUW. Kadłub miny jest przykryty przegubowo umocowana pokrywą i ma w przedniej ściance wycięcie na trzpień iglicy zapalnika. Pokrywa opiera się na ramionach zawleczki bojowej w kształcie litery T. Ładunek miny stanowi 200 g kostka trotylu. Minę uzbraja się w zapalnik MUW lub MUW -2 z zapałem MD -2 lub MD -5M.

Rysunek 60 str. 78

Mina PMD -6M różni się od miny PMD -6 tym, że zastosowano w niej metalową płaską sprężynę zamocowaną za pomocą śruby i nakrętki do pokrywy miny. Sprężyna, opierając się o kadłub mechanizmu uderzeniowego zapalnika, stwarza konieczność zwiększenia siły nacisku do zadziałania miny.

Rysunek 61 str. 79

Zapalnik MUW jest przeznaczony do uzbrajania min przeciwpiechotnych i min niespodzianek. Siła, potrzebna do wyciągnięcia zawleczki w kształcie litery T z trzonu iglicy, wynosi minimum 2 kG, a zawleczki w kształcie litery P - minimum 0,5 kG . Zapalnik MUW składa się z metalowego kadłuba, iglicy, sprężyny, zawleczki bojowej w kształcie litery T lub P i zapału MD -2 lub MD -5M.

W komplet zapalnika wchodzi przetyczka, utrzymująca sprężynę w niepełnym naprężeniu ( ściśnięciu ); przetyczki używa się również do napinania iglicy. Zawleczki w kształcie litery T stosuje się w minach o działaniu naciskowym, a zawleczki P w minach o działaniu naciągowym.

Zapalnik MUW -2 w odróżnieniu od zapalnika MUW , ma bezpiecznik w formie wkładki ołowianej, który utrzymuje iglicę w położeniu napiętym ( nie dopuszczając do zadziałania zapalnika ) w czasie 6 min. Bezpiecznik, w zależności od temperatury, nie pozwala na uzyskanie gotowości bojowej miny w temperaturze +40 C do 5 min., a w temperaturze - 20 C do 4 godzin.

Zapalnik MUW -2 składa się z kadłuba, iglicy z przecinakiem, sprężyny, tulejki, bezpiecznika ołowianego, zawleczki bojowej w kształcie litery P lub T, zapału MD -5M lub MD -2. Przecinak jest umocowany do iglicy za pomocą wkładki. Na końcówkę zapalnika jest naciągnięty gumowy kołpaczek, chroniący przed uszkodzeniem bezpiecznik ołowiany i przecinak.

Zasada działania zapalnika MUW -2 jest następująca: po założeniu zapalnika do miny i wyjęciu zawleczki zabezpieczającej, iglica pod działaniem sprężyny rozcina za pomocą przecinaka bezpiecznik ołowiany. Po całkowitym przecięciu bezpiecznika, iglica pod działaniem sprężyny przesuwa się do przodu, aż do momentu oparcia się na zawleczce bojowej i tym samym zapalnik znajduje się w położeniu bojowym. Gdy pod działaniem siły zewnętrznej ( nacisku na pokrywę miny ) zawleczka bojowa zostanie wyciągnięta, wówczas zwolniona iglica pod działaniem sprężyny nakłuwa spłonkę zapalającą, powodując zadziałanie zapału i wybuch miny.

Rysunek 62 i 63 str. 80

Minę PMD -6 i PMD -6m z zapalnikiem MUW ustawia się w następująco:

kopie w ziemi dołek odpowiednio do wymiarów miny ( w gruncie porośniętym podcina się darninę na grubość do 2 cm i odchyla w stronę nieprzyjaciela ).
ustawia minę w dołku;
wbija obok miny podpórkę zabezpieczającą i rozwija sznurek długości 6 m;
uzbraja zapalnik MUW przez połączenie jego mechanizmu z zapałem MD -2 lub MD -5M;
otwiera wieczko miny i uzbraja minę, wkładając zapalnik w otwór w przedniej ściance kadłuba w ten sposób, aby spłonka pobudzająca weszła w otwór w kostce trotylu, a zawleczka bojowa oparła ramiona o ściankę kadłuba ( ramionami w dół )
układa podpórkę zabezpieczającą wzdłuż miny a następnie opuszcza pokrywę ( podpórka zabezpieczająca powinna być w wycięciu przedniej ścianki pokrywy, nie dopuszczając do dalszego jej opadania );
maskuje minę cienką warstwą ziemi lub odchyloną darniną, śniegiem itp.
z odległości 5 - 6 m wyciąga podpórkę zabezpieczającą z miny.

Minę PMD -6 i PMD -6M z zapalnikiem MUW -2 ustawia się podobnie jak z

zapalnikiem MUW z tym że podczas uzbrajania miny nie stosuje się podpórki zabezpieczającej, lecz zawleczkę zabezpieczającą, wyjmując ją po włożeniu uzbrojonego zapalnika do miny.

Rozbrajanie min PMD -6 i PMD -6M jest zabronione, a zapory minowe z tych min rozminowuje się:

jeżdżąc czołgami po polu minowym wzdłuż rzędów wykrytych min ( jeżeli w nim nie ma min przeciwpancernych );
trałując pole minowe czołgami z przyczepnymi trałami przeciwminowymi;
wysadzając miny podwieszonymi ładunkami MW.

B. MINA POMZ -2 ( POMZ -2M )

Mina POMZ -2 i POMZ -2M jest przeznaczona do rażenia w promieniu do 10 m żołnierzy przeciwnika odłamkami rozrywającego się kadłuba. Jest to mina o działaniu naciągowym, służąca do zakładania pól minowych, jak również do minowania zapór drutowych, zawał leśnych oraz jako mina-niespodzianka.

Mina POMZ -2 składa się z ponacinanego cylindrycznego kadłuba żeliwnego o średnicy 60 mm i wysokości 107 mm, ładunku MW miny 75 g naboju wiertniczego z trotylu, zapalnika MUW ( lub zapalnika MUW -2 ) z zapałem MD -5M, drutu naciągowego i dwóch - trzech kołków - jednego do nasadzenia miny i jednego - dwóch do umocowania drutu naciągowego. Ogólny ciężar miny POMZ -2 wynosi około 2 kg .

Rysunek nr 66 str. 85

Rysunek nr 67 str. 86

Minę ustawia się stosując tulejką z zawleczka zabezpieczającą.

Mina POMZ -2M działa na skutek wyciągnięcia zawleczki bojowej zapalnika. Zwolniona iglica, uderzając w spłonkę zapalającą zapału MD -5M ( lub zapału MD -2 w minie POMZ -2 )powoduje zadziałanie zapału i wybuch miny.

Miny POMZ -2M można ustawiać

z jednym odciągiem z drutu co 5 - 7 m;
z dwoma odciągami z drutu co 10 - 14 m.

Minę POMZ -2M z jednym odciągiem ustawia się następująco:

wbija w ziemię kołek odciągowy i umocowuje do niego drut odciągowy długości 5 - 7 m;
rozwija drut odciągowy do miejsca ustawienia miny i wbija kołek ustawczy, przymocowując do niego wstępnie końcówkę drutu odciągowego;
wkłada do wnętrza kadłuba miny nabój wiertniczy gniazdem na zapał do góry i nasadza go na kołek ustawczy do oporu;
nakłada na trzpień iglicy mechanizmu uderzeniowego tulejkę zabezpieczającą i wstawia w górny otwór iglicy zawleczką zabezpieczającą;
łączy mechanizm uderzeniowy MUW ( MUW -2 ) z zapałem MD -5M, a w minie POMZ z zapałem MD -2;
wkręca zapalnik w górny otwór kadłuba miny, a w minie POMZ -2 wkłada zapalnik, tak aby zawleczka bojowa była zwrócona w kierunku drutu odciągowego;
zamocowuje końcówkę drutu odciągowego do główki zawleczki bojowej;
przytrzymuje zawleczkę bojową jedną ręką, a drugą ostrożnie wyciąga zawleczkę zabezpieczająca i zdejmuje tulejkę zabezpieczającą.
Minę POMZ -2M z dwoma odciągami ustawia się następująco:
wbija w ziemię w odległości 10 -14 m dwa kołki i umocowuje do niech drut odciągowy ;
wbija kołek ustawczy na minę po środku drutu odciągowego strony nieprzyjaciela i ustawia na nim minę;
łączy mechanizm uderzeniowy MUW ( MUW -2 ) z zapałem MD -5 i zabezpiecza go tulejką i zawleczką zabezpieczającą;
wkręca, ( wstawia ) zapalnik do kadłuba miny;
jeden koniec przygotowanego wcześniej odcinka drutu o długości 10 - 12 cm zamocowuje do drutu odciągowego na wysokości miny, a drugi do zawleczki bojowej zapalnika;
przytrzymując zawleczkę bojową jedną ręką, drugą ostrożnie wyciąga zawleczkę zabezpieczająca i zdejmuje tulejkę zabezpieczającą.

Stosując zapalnik MUW -2, można w czasie uzbrajania miny nie stosować zawleczki i tulejki zabezpieczającej, a tylko po podłączeniu drutu odciągowego wyciągnąć zawleczkę zabezpieczającą.

Rozbrajanie miny POMZ -2M jest w zasadzie zabronione. Można ją jednak rozbrajać wyłącznie na rozkaz w następujący sposób:

Przeciąć drut w pobliżu kołka odciągowego, ostrożnie podejść do miny, nałożyć na trzpień iglicy tulejkę zabezpieczającą, wstawić w otwór iglicy zawleczkę zabezpieczającą, po czym wykręcić i rozbroić zapalnik. Jeżeli zapalnik jest mocno wkręcony należy minę zniszczyć na miejscu.

Tego typu miny można również niszczyć przez trałowanie kotwiczkami lub innym sposobem.

C. MINA MON -100

Mina MON -100 jest miną odłamkową o działaniu kierunkowym, przeznaczoną do rażenia żołnierzy nieprzyjaciela, w szczególności celów grupowych.

Miny MON -100 w odróżnieniu od innych min przeciwpiechotnych, można ustawiać na powierzchni ziemi oraz na różnych przedmiotach terenowych ( drzewach słupach, ścianach itp. ) używając do tego celu wieszaka z zaostrzoną końcówką. Mina razi swoimi odłamkami w promieniu 100 m, w pasie o szerokości 6,5 x 9,5 m.

Mina MON -100 składa się z kadłuba metalowego, wykonanego z tłoczonej blachy w kształcie ściętego ostrosłupa. W środku dna kadłuba znajduje się gniazdo na zapalnik z gwintem do wkręcania zapalnika elektrycznego za pomocą obsady spłonki lub zapalnika MUW, ( MUW -2 )z zapałem MD -5M.Wewnątrz kadłuba jest przegroda metalowa. Między dnem a przegrodą znajdują się odłamki cięte z pręta stalowego. Ładunek MW ( 2 kg lanego trotylu ) jest zamknięty między przegrodą a stalową przegrodą miny. Wewnątrz ładunku centralnie jest umieszczony detonator pośredni z trotylu prasowanego.

Na zewnętrznej stronie kadłuba są przyspawane dwa ucha oraz zamocowany uchwyt do przenoszenia miny którego nakładki połączono z kadłubem miny.

Do ustawienia i umocowania miny służy urządzenie składające się z wieszaka i obejmy. W wieszaku są dwa stożkowe otwory, łeb i zaostrzona końcówka. Obejma, wykonana z płaskownika w kształcie łuku, w środkowej części ma trzpień stożkowy z gwintem i nakrętka do umocowania w otworze wieszaka, a na końcach śruby z nakrętkami motylkowymi do połączenia z kadłubem miny.

rys 72

Minę MON -100 można wysadzić sposobem elektrycznym, stosując zapalnik , elektryczny, lub mechanicznym, stosując zapalnik MUW ( MUW -2 ) z zapałem MD -5M i odciąg drutowy.

Zadziałanie zapalnika elektrycznego typu ERG lub zapalnika MUW powoduje wybuch detonatora pośredniego oraz zasadniczego ładunku MW miny z jednoczesnym wyrzuceniem wiązki odłamków w określonym kierunku.

Minę MON -100 ustawia się w następującej kolejności:

wbija wieszak w grunt, drzewo, słup, ścianę lub inny przedmiot terenowy służący za podstawę do zamocowania i ustawienia miny;
osadza w otworze wieszaka stożek obejmy i zakręca zakrętką;
zakłada ucha miny na śruby obejmy i lekko ( wstępnie ) zamocowuje minę nakrętkami;
zakłada celownik na kadłub miny poprzez przesuw suwaka, położenie go na ścianie bocznej miny i zwolnienie suwaka;
nakierowuje minę na cel, linia celowania powinna przechodzić od oka celowniczego przez szczerbinkę i muszkę celownika do wybranego punktu ( celu )
dokręca nakrętki ustawcze miny i po sprawdzeniu wycelowania zdejmuje celownik ( celownik służy do wielokrotnego użycia )

Podczas uzbrajania i rozbrajania miny MON -100 z zapalnikami o działaniu naciągowym MUW ( MUW -2 ) należy postępować zgodnie z zasadami uzbrajania i rozbrajania min o działaniu naciągowym typu POMZ -2M.

Miny MON -100 kierowane elektrycznie rozbraja się w następującej kolejności:

odłącza przewody główne od źródła prądu;
odłącza zapalnik elektryczny od przewodów głównych;
odmaskowuje minę i wykręca zapalnik wraz z obsadą spłonki z gniazda, a w gniazdo wkręca korek;
zdejmuje minę z miejsca ustawienia.

D. MINA PSM -1

Mina przeciwpiechotna PSM -1 jest wyskakującą miną odłamkową, rażącą w promieniu 20 m. Składa się z kadłuba wraz z zespołem inicjującym, zapalnika MUW -2M lub MWN -2M, albo zapalnika elektrycznego oraz trójnika. Może być ustawiana pojedynczo, w grupie min, polu minowym lub w zaporach drutowych, zawałach itp. Mina PSM -1 jest mina o działaniu naciągowym ( MUW -2M ), naciskowym ( MWN -2M ) lub kierowanym ( zapalnik elektryczny ).

rysunek 197 ze str. 233

Mina PSM -1 z zapalnikiem MUW -2M jest o działaniu naciągowym. Po wkręceniu zapalnika do miny i wyjęciu zawleczki bezpiecznika, iglica pod działaniem sprężyny przecina ( za pomocą ramki tnącej ) bezpiecznik ołowiany. Po przecięciu bezpiecznika, iglica pod działaniem sprężyny przesuwa się do przodu i opiera na zawleczce bojowej, wprowadzając zapalnik w położenie bojowe. Po wyciągnięciu zawleczki bojowej, zwolniona iglica pod działaniem sprężyny uderza w spłonkę zapalającą, powodując zadziałanie zespołu inicjującego, a ten z kolei wybuch miny.

Z zapalnikiem MWN -2M mina PSM -1 jest o działaniu naciskowym. Pod wpływem siły zewnętrznej 50 - 100 N, zespól naciskowy przemieszcza w dół. W czasie przemieszczenia, gdy kulki oporowe znajdują się poniżej pierścienia, zostają wepchnięte w przestrzeń między kadłubem a tuleją naciskową. Zwolniona iglica pod działaniem sprężyny uderza w spłonkę zapalającą, powodując zadziałanie zespołu inicjującego, a ten wybuch miny.

Z zapalnikiem elektrycznym mina jest o działaniu kierunkowym. Wybuch miny następuje od impulsu elektrycznego.

Trójnik - służy do ustawienia miny PSM -1 równocześnie z dwoma lub trzema zapalnikami. Ma on z jednej strony końcówkę z gwintem zewnętrznym do wkręcania w zespół inicjujący, a z drugiej trzy gniazda do wkręcania zapalników. Jeżeli stosuje się dwa zapalniki, w trzecie gniazdo należy wkręcić korek.

Działanie miny.

Po zadziałaniu któregokolwiek zapalnika, następuje odpalenie jej spłonki zapalającej, której płomień powoduje zapalenie wzmacniacza ogniowego. Wzmacniacz ogniowy zapala opóźniacz pirotechniczny i ładunek miotający, który wyrzuca kadłub miny do góry. W tym momencie opóźniacz pirotechniczny zapala materiał inicjujący, powodujący wybuch ładunku MW i rozerwanie kadłuba miny na wysokości 0,5 - 1,5 m. nad ziemią.

Ustawienie miny.

Minę ustawia się w ziemi z jednym, dwoma lub trzema zapalnikami. Najczęściej stosuje się kombinację: dwa zapalniki MUW -2M i jeden MWN -2M lub dwa zapalniki MUW -2M i jeden elektryczny.

Z zapalnikami MUW -2M minę PSM -1 ustawia się o działaniu naciągowym Druty odciągowe, jeden lub dwa, przeciąga się prostopadle do kierunków spodziewanego przejścia piechoty nieprzyjaciela.

W celu ustawienia miny PSM -1 z jednym odciągiem należy:

ustalić miejsce ustawienia miny i wykopać na nią dołek;
wbić w ziemie dwa kołki ( pierwszy w odległości 0,5 m., a drugi 18 - 19 m. od wykopanego dołka );
przymocować jeden koniec drutu do kołka bardziej oddalonego;
ustawić minę w dołku i wykręcić korek;
wkręcić zapalnik MUW -2M;
zasypać minę i zagęścić wokół niej grunt;
przeprowadzić drut przez wycięcie wzdłużne w kołku wbitym bliżej miny i zamocować go do zawleczki bojowej;
zamaskować minę;
odbezpieczyć zapalnik MUW -2M.

Aby ustawić minę z dwoma odciągami należy:

ustalić miejsce ustawienia miny i wykopać na nią dołek;
wbić cztery kołki i przymocować do nich dwa druty odciągowe ( rozwijając od miejsca ustawienia miny, wprowadzić je w wycięcia kołków wbitych bliżej miny i przymocować do kołków skrajnych );
ustawić minę w wykopanym dołku;
wykręcić korek, a w jego miejsce wkręcić trójnik;
wkręcić w skrajne otwory trójnika dwa zapalniki MUW -2M ( w otwór środkowy wkręcić korek );
zasypać minę i ubić wokół niej grunt;
zamaskować minę;
- odbezpieczyć ostrożnie zapalniki MUW -2M przez wyjęcie zawleczek bezpiecznika z ich mechanizmów.

Z zapalnikiem MWN -2M minę PSM -1M ustawia się o działaniu naciskowym. Aby ustawić minę, należy:

ustalić miejsce ustawienia miny i wykopać dołek na minę;
ustawić minę w wykopanym dołku MWN -2M do oporu tak, aby zapewnić hermetyczność połączenia;
zasypać minę i ubić wokół niej grunt;
zamaskować wystające nad powierzchnią ziemi wąsy zapalnika;
ostrożnie odbezpieczyć zapalnik MWN -2M.

Z zapalnikiem elektrycznym minę PSM -1 ustawia się o działaniu kierowanym. Aby ustawić mię należy:

ustawić minę w wykopanym dołku;
wykręcić korek, a w jego miejsce wkręcić zapalnik elektryczny;
połączyć przewody zapalnika elektrycznego miny z przewodami elektrycznej sieci wybuchowej;
zamaskować minę.

Minę PSM -1 rozbraja się tylko na specjalny rozkaz przełożonego. Aby rozbroić minę z zapalnikiem o działaniu naciągowym, należy:

ustalić położenie miny i kierunki naciągniętych drutów;
ostrożnie przeciąć drut odciągu, przytrzymując jedną ręką zawleczkę bojową;
odczepić zaczep odciągu od zawleczki bojowej;
odkręcić zapalnik MUW -2M
usunąć warstwę maskującą z miny i po wkręceniu korka, wyjąc minę z dołka.

Aby rozbroić minę PSM -1 z zapalnikiem o działaniu naciskowym, należy:

ostrożnie odsłonić zespół naciskowy i zablokować go przez włożenie zawleczki;
wykręcić zapalnik MWN -2M;
wykręcić korek i wyjąć minę.

Aby rozbroić PSM -1 z zapalnikiem elektrycznym należy:

odłączyć przewody główne od źródła prądu;
odłączyć zapalnik elektryczny od przewodów głównych;
usunąć warstwę maskującą miny
wykręcić zapalnik elektryczny;
wkręcić korek i wyjąć minę.

3. Miny przeciwpiechotne innych państw

III. MINY SYGNALIZACYJNE

1. Charakterystyka min sygnalizacyjnych

A. MINA SYGNALIZACYJNA „PŁOMIEŃ 60”

Mina składa się z kadłuba z tworzywa sztucznego, w którym umieszcza się typowy nabój oświetlający 26 mm, a w dolnej jego części mechanizm uderzeniowy zapalnika. Kadłub ma dwie zewnętrzne średnice, służące do dogodnego umocowania go w uchwycie. W górnej części kadłub zamyka pokrywa, ochraniająca nabój przed wpływami atmosferycznymi.

rysunek 203 str. 238

Działanie miny.

Po wyciagnięciu zawleczki bojowej, zwolniona iglica pod działaniem sprężyny uderza w spłonkę zapalającą naboju oświetlającego, który wyrzucony na wysokość 65 - 80 m oświetla teren w czasie 6 - 9 s.

Minę sygnalizacyjną „PŁOMIEŃ 60” z zapalnikiem MUW należy ustawiać w następującej kolejności:

wbić w ziemię dwa kołki ( odciągowy i ustawczy ) w odległości 5 -7 m jeden od drugiego;
przywiązać ( w poprzek kierunku spodziewanego podchodzenia nieprzyjaciela ) drut odciągowy do obu kołków na wysokość 15 - 20 cm nad ziemią i lekko go napiąć;
zamocować za pomocą uchwytu metalowego minę do kołka ustawczego;
napiąć za pomocą zawleczki transportowej iglicę mechanizmu uderzeniowego i włożyć w dolny otwór trzpienia iglicy zawleczkę bojową;
nałożyć na trzpień iglicy tulejkę z zawleczka bojową;
ostrożnie ( odchylając tułów i głowę od miny ) wyciągnąć zawleczkę zabezpieczającą i zdjąć tulejkę.

Minę „PŁOMIEŃ 60” rozbraja się na rozkaz w taki sam sposób jak minę POMZ -2

PRZEPISY BEZPIECZEŃSTWA PODCZAS USTAWIANIA I UNIESZKODLIWIANIA MIN

Podczas przewożenia, przenoszenia i ustawiania min ppanc i ppiech należy przestrzegać następujących przepisów bezpieczeństwa:

miny przechowywać, przewozić i przenosić oddzielnie od zapalników, z wyjątkiem konstrukcji specjalnych, pozwalających na łączne użytkowanie min z zapalnikami;
miny i zapalniki oraz założone pole minowe ochraniać przez wyznaczonych żołnierzy ( wartowników );
prowadzić dokładną ewidencję min i zapalników;
do ustawiania, uzbrajania i rozbrajania min wyznaczyć żołnierzy znających ich budowę i działanie oraz sposoby ustawiania, uzbrajania i kolejność czynności rozbrajania;
miny uzbrajać na miejscu ustawienia ( wyjątek stanowić mogą miny o specjalnej konstrukcji, umożliwiającej ich przewożenie, przenoszenie w stanie uzbrojonym i zabezpieczonym );
minę ustawia i uzbraja względnie rozbraja tylko jeden żołnierz, pozostali żołnierze powinni w tym czasie znajdować się w bezpiecznej odległości, zależnej od typu miny. Należy przy tym uwzględniać warunki i sposób minowania, na przykład ustawianie min sposobem ręcznym, mechanicznym itp.
zabrania się używać niesprawnych min i zapalników;
każdorazowo przed przystąpieniem do zakładania pól minowych oraz przed ustawieniem min należy sprawdzić stan techniczny min i zapalników oraz gniazd zapalników za pomocą sprawdzianów;
zabrania się używać min i zapalników, które nie dają się swobodnie uzbrajać ( bez użycia siły lub nacisku )
zabrania się ubijania ziemi podczas maskowania miny nogami lub sprzętem; wszystkie prace związane z ustawieniem i maskowaniem miny należy wykonywać ręcznie, z zachowaniem środków ostrożności;
podczas magazynowania, przewożenia i przenoszenia min w stanie uzbrojonym ( jeżeli ich konstrukcja pozwala na to ) należy je zabezpieczyć, wykonując czynności określone dla tych min i zapalników;
żołnierz uzbrajający lub rozbrajający minę, w razie podchodzenia do niego przełożonego lub osób kontrolujących przerywa pracę; dalsze prace w obecności tych osób można wykonywać w wyjątkowych wypadkach na rozkaz bezpośredniego przełożonego;
zabrania się rozbrajać i usuwać miny ustawione na nieusuwalność lub o nieznanej konstrukcji i działaniu. Miny takie niszczy się na miejscu ich ustawienia 400 g kostkami trotylu, przyłożonymi do kadłuba lub pokrywy miny;
miejsca ustawienia min oraz ich wykrycia oznakowuje się chorągiewkami stosownie do warunków widoczności;
zabrania się usuwać rękoma wykrytych min w stanie uzbrojonym; z reguły wszystkie miny ( uzbrojone jak i rozbrojone ) należy ściągać z miejsca ich ustawienia za pomocą kotwiczki z linka z bezpiecznej odległości lub bezpiecznego ukrycia.
druty odciągowe rozwijać od kołków odciągowych do miny i nie napinać ich ( pozostawić lekki luz );
podczas uzbrajania min o działaniu naciągowym w zapalniki MUW obowiązkowo posługiwać się tulejkami i zawleczkami zabezpieczającymi, a podczas ustawiania min fugasowych - podpórkami zabezpieczającymi;
ustawiając miny fugasowe, nie stosować grubszej warstwy maskującej niż 2 cm ;
zabrania się dokonywania jakichkolwiek czynności po uzbrojeniu miny i zdjęciu zawleczki i tulejki zabezpieczającej względnie po wyciągnięciu podpórki zabezpieczającej;
przy minach o działaniu naciągowym w pierwszej kolejności przecinać drut naciągowy obok kołka naciągowego;
przed rozbrojeniem miny ppiech z zapalnika należy na zapalnik nałożyć tulejkę i zawleczkę zabezpieczającą;
zabrania się rozbrajać miny fugasowe typu PMD -6;
rozbrojone miny należy składać w miejscu wyznaczonym przez dowódcę -oddzielnie kadłub miny od zapalników.

ORGANIZACJA PRACY PODODDZIAŁÓW PODCZAS ZAKŁADANIA ZAPÓR MINOWYCH

1. ORGANIZACJA PRACY DRUŻYNY PODCZAS ZAKŁADANIA PPANC GRUPY MIN

Drużynę w składzie 1 + 6 dzieli się na trzy zastępy:

Zastęp pierwszy ( nr 1 i 2 ) pod nadzorem dowódcy drużyny oznakowuje chorągiewkami granice grupy min, przygotowuje taśmę minerską według przyjętego schematu oraz oznakowuje białymi chorągiewkami miejsca ustawienia min.

Zastęp drugi ( nr 3 i 4 ) i zastęp trzeci ( nr 5 i 6 ) w pierwszym etapie donoszą miny, rozkładają je a następnie przystępują do kopania dołków i ustawiają w nich miny.

Nr 2 zwija taśmę po rozłożeniu min. mierzy odległości i azymuty od dozorów do granicy grupy min, a po zakończeniu minowania zdejmuje oznakowania.

Nr 1 uzbraja i maskuje miny, rozpoczynając od przedniego skraju grupy min.

Dowódca drużyny kieruje pracą zastępów kontroluje jakość wykonywanych prac i przygotowuje dane do meldunku o założeniu grupy min.

RYS 146

ORGANIZACJA PRACY DRUŻYNY PODCZAS ZAKŁADANIA PPANC POLA MINOWEGO ZA POMOCĄ TAŚMY MINERSKIEJ ROZWIJANEJ RÓWNOLEGLE DO FRONTU POLA MINOWEGO

Drużynę w składzie 1 + 6 dzieli się na trzy zastępy:

Zastęp pierwszy ( nr 1 i 2 ) przygotowuje i rozwija taśmę minerską według przyjętego schematu, przymocowuje ją a następnie oznakowuje białymi chorągiewkami miejsca ustawienia min.

Zastęp drugi ( nr 3 i 4 ) i zastęp trzeci ( nr 5 i 6 ) w pierwszym etapie donoszą miny, rozkładają je a następnie przystępują do kopania dołków i ustawiają w nich miny. Zastęp drugi od strony przedniej granicy pola a zastęp trzeci od strony tylnej granicy pola.

Zastęp pierwszy uzbraja i maskuje miny od początku taśmy. Nr 1 od strony przedniej granicy pola a Nr 2 od strony tylnej granicy pola zachowując odległość między sobą oraz w stosunku do innych zastępów 35 m. ( 50 kroków )

Dowódca drużyny kieruje pracą zastępu pierwszego oraz oznacza miejsca ustawienia min przeciwtrałowych i ustawianych jako nieusuwalne. Kontroluje jakość wykonywanych prac, przestrzeganie przepisów bhp i przygotowuje dane do meldunku o założeniu pola minowego.

RYS. 147

ORGANIZACJA PRACY DRUŻYNY PODCZAS ZAKŁADANIA PPANC POLA MINOWEGO ZA POMOCĄ TAŚMY MINERSKIEJ ROZWIJANEJ PROSTOPADLE DO FRONTU POLA MINOWEGO.

Przed rozpoczęciem minowania dowódca drużyny dzieli drużynę na zastępy po dwóch żołnierzy oznaczając ich numerami 1 i 2.

Dowódca drużyny rozmieszcza zastępy na określonym wcześniej odcinku przy ustawionych znakach lub w odstępach 4 - 5m. w zależności od przyjętej gęstości pola minowego.

Na sygnał dowódcy plutonu jako pierwsi wychodzą z podstawy wyjściowej dowódca drużyny i nr 1 pierwszego zastępu. Dowódca drużyny zabiera ze sobą znak orientacyjny i przesuwa się do przodu na określony dozór lub wg. busoli.

Nr 1 przywiązuje koniec taśmy do pasa, zabiera dwie miny i czołga się za dowódcą drużyny rozwijając taśmę na całą długość. Po rozwinięciu taśmy odpina ją i przymocowuje szpilką do ziemi. Jednocześnie ustawia pierwszą minę bezpośrednio na końcu taśmy.

W tym czasie dowódca drużyny ustawia znak orientacyjny w prawo w odległości 4 - 5 m. od taśmy. Ukazujący się znak służy jako dozór i sygnał dla Nr 1 zastępu drugiego do wyjścia do minowania. Po osiągnięciu znaku Nr 1 zastępu drugiego mocuje taśmę i przestawia dozór w prawo od taśmy na odległość 4 - 5m. podając sygnał dla Nr 1 zastępu trzeciego.

Numery pierwsze zastępów po ustawieniu pierwszej miny wycofuje się z drugą miną do tyłu trzymając taśmę lewą ręką. Z chwilą uchwycenia cechy oznakowującej drugi rząd min, odwraca się w kierunku przedniej granicy pola, leżąc dotyka łokciem prawej ręki taśmy i na odległość wyciągniętej lewej ręki ( 1- 1,3m. ) odkłada minę. Po ustawieniu drugiej miny odwraca się i trzymając taśmę lewą ręką wraca na podstawę wyjściową.

Numery drugie pomagają Nr 1 w rozwijaniu taśmy, a po jej rozwinięciu na ustaloną długość podaje sygnał Nr 1 do zatrzymania, po czym mocuje bęben i wyczołguje się na przedpole poruszając się po prawej stronie taśmy. Po osiągnięciu cechy oznaczającej czwarty rząd minowania, pozostawia na taśmie jedną minę i przesuwa się na trzeci rząd min. Minę ustawia w prawo na odległość obu wyciągniętych rąk od taśmy ( 2 - 2,7 m. ). Minę uzbraja po wycofaniu się Nr 1. Po ustawieniu miny na trzecim rzędzie odwraca się i trzymając taśmę prawą ręką przesuwa się na czwarty rząd. Minę na czwartym rzędzie ustawia na odległość wyciągniętej prawej ręki ( 1 - 1,3 m. ). Po ustawieniu min wraca na podstawę wyjściową i wspólnie z Nr 1 zwijają taśmę minerską a następnie przechodzą na kolejny znak do drugiego wyjścia.

RYS 149

ORGANIZACJA PRACY PLUTONU PODCZAS ZAKŁADANIA CZTERORZĘDOWEGO PPANC POLA MINOWEGO ZA POMOCĄ ODMIERZANIA KROKAMI.

Dowódca plutonu wydaje rozkaz do pobrania dwóch min przez każdego żołnierza i wyprowadza ich na podstawę wyjściową ( będącą tylną granicą pola ) ustawia w szeregu, podaje komendę „Do dwóch odlicz”, a następnie komendę do przyjęcia odstępu czterech kroków między żołnierzami.

Na komendę „ 10 kroków w przód” „Marsz” wszystkie numery przechodzą określoną odległość i zatrzymują się, po czym na komendę Nr 1 kładą po jednej minie na lewo w odległości jednego kroku ( 0,7 m. ) od siebie.

Następnie cały pluton przechodzi 40 - 60 kroków do przodu i zatrzymuje się, po czym numery drugie na komendę kładą lewą minę w odległości 1 kroku ( 0,7 m. ) od siebie.

Pluton na komendę przechodzi dalej 40 - 60 kroków, numery drugie kładą w odległości 1 kroku w prawo drugą minę ( drugi rząd ) i pozostają w miejscu.

Numery pierwsze przechodzą do przodu 40 - 60 kroków kładą w odległości 1 kroku w prawo drugą minę ( pierwszy rząd ) i pozostają w miejscu.

Dowódca plutonu podaje komendę „Ustawić miny”. Numery 1 i 2 kopią dołki, ustawiają w nich miny, a następnie uzbrajają i maskują. Po ustawieniu pierwszych min żołnierze stają obok nich w odległości 1 kroku i na komendę dcy plutonu wykonują w tył zwrot po czym numery 1 przechodzą na czwarty rząd a następnie kolejno numery drugie na trzeci rząd i przystępują do ich ustawienia.

Po ustawieniu min Nr 2 z trzeciego rzędu a następnie Nr 1 z czwartego rzędu przechodzą na podstawę wyjściową.

ORGANIZACJA PRACY DRUŻYNY PODCZAS ZAKŁADANIA PPANC POLA MINOWEGO SPOSOBEM RĘCZNO - MECHANICZNYM

Dowódca drużyny dzieli drużynę na zastępy po dwóch żołnierzy

Zastęp pierwszy ( nr 1 i 2 ) z dowódcą drużyny rozkłada miny z pojazdu wzdłuż wytyczonych rzędów w ustalonych odstępach ( 5 - 5,5 m. )

Zastęp drugi ( nr 3 i 4 ) i zastęp trzeci ( nr 5 i 6 ) po rozłożeniu min przystępują do kopania dołków i ustawiają w nich miny.

Nr 1 uzbraja i maskuje miny utrzymując odległość 35 m. od pozostałych żołnierzy.

Nr 2 dołącza do zastępów wykonujących dołki na miny.

rys 154

ORGANIZACJA PRACY DRUŻYNY PODCZAS ZAKŁĄDANIA PPIECH POLA MINOWEGO ZA POMOCĄ TAŚMY MINERSKIEJ ROZWIJANEJ RÓWNOLEGLE DO FRONTU POLA

A. Z MIN FUGASOWYCH

Dowódca plutonu wskazuje drużynom odcinki minowania i nakazuje przygotować drużyny.

Dowódca drużyny dzieli drużynę na zastępy po trzech żołnierzy, wyznacza starszych zastępów, którym nakazuje przygotowanie taśm minerskich oraz wskazuje kierunki ich rozwijania.

Każdy zastęp minuje na jednym rzędzie.

Nr 1 i 2 zastępu rozwija taśmę na uprzednio wskazanym kierunku, ustawiają chorągiewki obok taśmy w ustalonych odstępach, składają przy nich miny ( przenoszone w plecakach ) oraz kopią dołki na miny;

Nr 3 przesuwa się od początku taśmy, ustawia, uzbraja i maskuje miny, zdejmuje chorągiewki, utrzymując odstęp 20 m. w stosunku do pozostałych żołnierzy zastępu.

Zastęp drugi w analogiczny sposób minuje na drugim rzędzie z tym, że Nr 3 utrzymuje również odstęp 20 m. od Nr 3 pierwszego zastępu.

Rys. 155

B. Z MIN ODŁAMKOWYCH

Dowódca drużyny dzieli drużynę na zastępy po trzech żołnierzy, wyznacza starszych zastępów, którym nakazuje przygotowanie taśm minerskich oraz wskazuje kierunki ich rozwijania.

Każdy zastęp minuje na jednym rzędzie.

Nr 1 i 2 zastępu rozwija taśmę na uprzednio wskazanym kierunku, obok cech rozkładają miny i wbijają kołki, zamocowują do wbitych kołków jeden koniec drutu odciągowego i rozciągają go do miny czasowo umocowując do drugiego kołka.

Nr 3 przesuwa się od początku taśmy, ustawia minę na kołek ( lub zakopuje w grunt ), maskuje i uzbraja, utrzymując odstęp 2 R ( promień skutecznego rażenia ) w stosunku do pozostałych żołnierzy zastępu.

Zastęp drugi w analogiczny sposób minuje na drugim rzędzie z tym, że Nr 3 utrzymuje również odstęp 2 R od Nr 3 pierwszego zastępu.

rys 156

ORGANIZACJA PRACY DRUŻYNY PODCZAS ZAKŁADANIA PPIECH POLA MINOWEGO ZA POMOCĄ TAŚMY ROZWIJANEJ PROSTOPADLE DO FRONTU POLA

Przed rozpoczęciem minowania przygotowuje się podstawę wyjściową, oznakowując odcinki minowania drużyn oraz miejsca wyjścia poszczególnych zastępów.

Przed przystąpieniem, do minowania dowódcy drużyn przygotowują sprzęt, dzielą drużynę na zastępy po dwóch żołnierzy.

Każdy zastęp pobiera 16 min ( 8 każdy żołnierz ), zapalniki oraz przygotowaną taśmę minerską i ustawia się na podstawie wyjściowej.

Nr 1 przywiązuje koniec taśmy do pasa, zabiera 8 min z zapalnikami i przesuwa się w ustalonym kierunku, rozwijając taśmę. W tym czasie Nr 2 pozostaje na podstawie wyjściowej i pomaga rozwijać taśmę, a po jej rozwinięciu podaje sygnał dla Nr 1 do zatrzymania.

Po rozwinięciu taśmy Nr 1 odpina ją i przymocowuje szpilką do ziemi, po czym przystępuje do ustawienia min na I rzędzie. Ustawia 1 minę na końcu taśmy, a drugą na tej samej wysokości w odległości 1 m. od poprzedniej w lewo. Po uzbrojeniu min wycofuje się wzdłuż taśmy na drugi rząd, po czym ustawia trzecią minę w odległości 1,5 m. a czwartą 0,5 m. w lewo od taśmy.

Następnie Nr 1 wycofuje się na trzeci rząd, gdzie ustawia kolejne miny w odległości: piątą 2,0 m. i szóstą 1 m. w prawo od taśmy.

Po uzbrojeniu min na trzecim rzędzie Nr 1 wycofuje się na czwarty rząd, na którym ustawia siódmą minę w odległości 1,5 m. i ósmą 0,5m. w prawo od taśmy.

Po ustawieniu wszystkich ośmiu min wycofuje się na podstawę wyjściową, a Nr 2 zwija taśmę.

Po zwinięciu taśmy przechodzą na kolejne stanowisko gdzie minowanie wykonuje Nr 2.

rys 158

ORGANIZACJA PRACY DRUŻYNY PODCZAS ZAKŁADANIA MIESZANEGO POLA MINOWEGO RZĘDAMI.

Drużynę w składzie 1 + 6 dzieli się na trzy zastępy.

Zastęp I ( nr 1 i 2 ) ustawia rząd min ppiech. W pierwszej kolejności przygotowują i rozwijają taśmę minerską na wskazanym kierunku, oznakowują miejsca ustawienia min chorągiewkami oraz roznoszą miny. Nr 2 kopie dołki i układa w nich miny. Nr 1 uzbraja i maskuje miny, rozpoczynając pracę gdy odległość do Nr 3 drugiego zastępu będzie nie mniejsza niż 35 m.

Zastęp II ( nr 3 i 4 ) przygotowuje i rozwija taśmę na rzędzie min ppanc, przymocowuje ją oraz oznakowuje miejsca ustawienia min chorągiewkami, a następnie przystępuje do uzbrajania i maskowania min - Nr 3 od strony przedniej a Nr 4 od strony tylnej granicy pola minowego, utrzymując odległość między sobą i w stosunku do pozostałych zastępów odległość 35 m.

Zastęp III ( nr 5 i 6 ) donosi po ustalonych kierunkach miny, i rozkłada je w oznaczonych miejscach a następnie kopie dołki i ustawia w nich miny.

Dowódca drużyny kieruje pracą zastępów oraz kontroluje jakość wykonywanych prac.

Podczas przejścia na kolejne rzędy minowania przyjmuje się organizację jak w pierwszej fazie.

rys 160

ORGANIZACJA PRACY DRUŻYNY PODCZAS ZAKŁADANIA MIESZANEGO POLA MINOWEGO GRUPAMI.

Drużynę do minowania dzieli się na trzy zastępy i przyjmuje organizację pracy analogiczną, jak do ustawienia przeciwpancernego pola minowego:

zastęp pierwszy ( nr 1 i 2 ) przygotowuje i rozwija oznakowana taśmę minerską, przymocowuje ja, a następnie oznacza białymi chorągiewkami miejsca ustawienia nim według wskazań dowódcy drużyny;

zastęp drugi ( nr 3 i 4 ) donosi po ustalonych kierunkach z polowego magazynu miny przeciwpancerne i przeciwpiechotne i rozkłada je w oznaczonych miejscach od taśmy w stronę przedniej granicy pola minowego, a następnie przystępuje do kopania dołków i ustawia w nich miny;

zastęp trzeci ( nr 5 i 6 ) wykonuje te same czynności co zastęp drugi, tylko od taśmy w kierunku tylnej granicy pola minowego;

zastęp pierwszy ( nr 1 i 2 ) uzbraja i maskuje miny przeciwpiechotne i przeciwpancerne, przy czym nr 1 wykonuje te czynności od strony przedniej granicy pola minowego ( w stosunku do taśmy ), a nr 2 od strony tylnej. Żołnierze uzbrajający miny zachowują miedzy sobą, a także w stosunku do pozostałych zastępów, odległość 35 m. ( 50 kroków ). Taśma dla nr 1 i 2 jest granicą, której nie mogą przekraczać - wykonują czynności tylko po jednej jej stronie;

dowódca drużyny kieruje praca zastępu pierwszego oznakowującego miejsca ustawienia min, zgodnie ze schematem minowania, kontroluje jakość wykonanych prac i przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa.

rys 161

10. ORGANIZACJA PRACY DRUŻYNY PODCZAS ZAKŁADANIA MIESZANEGO POLA MINOWEGO ZA POMOCĄ TAŚM MINERSKICH ROZWIJANYCH PROSTOPADLE DO FRONTU POLA MINOWEGO

Podczas zakładania mieszanego pola minowego w drużynach, w okresie przygotowawczym, wykonuje się takie czynności jak podczas zakładania przeciwpancernego pola minowego tym sposobem.

Przed rozpoczęciem minowania dowódcy drużyn dzielą swoje drużyny na trzy zastępy po dwóch żołnierzy.

Organizacja pracy jest następująca:

nr 1 zastępów przywiązują do swych pasów taśmy minerskie, zabierają ze sobą po dwie miny przeciwpancerne i jednaj przeciwpiechotnej i przesuwają się z podstawy wyjściowej do minowania w ustalonym kierunku, równając do nr 1 pierwszego zastępu, który jest kierunkowym. Z nr 1 pierwszego zastępu wychodzi dowódca drużyny, utrzymując kierunek na określony dozór lub według busoli. Numery 2 w tym czasie pomagają w rozwijaniu taśm minerskich;

po rozwinięciu taśm nr 1 odczepiają je od pasów i przymocowują szpilkami do ziemi, a następnie przystępują do ustawienia min na pierwszym rzędzie - minę przeciwpancerną na końcu taśmy i w odległości 1 m przed nią przeciwpiechotną;

po ustawieniu min na pierwszym rzędzie nr 1 wycofują się, trzymając taśmę lewą ręką. Z chwilą osiągnięcia oznakowania na taśmie drugiego rzędu, obracają się w stronę przedniej granicy pola minowego i w odległości 1 - 1,5 m w lewo od taśmy ustawiają drugą minę przeciwpancerną, po czym wracają na podstawę wyjściową;

nr 2 po rozpoczęciu minowania na pierwszym rzędzie przez nr 1 zabierają po dwie miny przeciwpancerne i jednej przeciwpiechotnej i przesuwają się z prawej strony taśm na czwarty rząd, gdzie pozostawiają jedna minę przeciwpancerną, następnie przesuwają się na trzeci rząd i tam w odległość 2 -3 m. w prawo od taśmy ustawiają minę przeciwpancerną i przed nią minę przeciwpiechotną. Miny uzbrajają i maskują po przejściu nr 1;

po ustawieniu min na trzecim rzędzie nr 2 wycofują się wzdłuż taśm na czwarty rząd, gdzie w odległości 1 - 1,5 m. w prawo od taśmy ustawiają miny przeciwpancerne, a następnie wracają na podstawę wyjściową;

zastępy trzecie drużyn po rozwinięciu taśm i rozłożeniu min ( nr 1 na pierwszym rzędzie i nr 2 na trzecim rzędzie ) czekają na kolejne wyjście pierwszego zastępu i jednocześnie z nim rozpoczynają minowanie.

11. ORGANIZACJA PRACY DRUZYNY PODCZAS ZAKŁADANIA MIESZANEJ GRUPY MIN

Organizacja pracy drużyny podczas ustawiania min przeciwpiechotnych w rzędzie przed grupa min może być następująca:

drużynę w składzie 1 + 6 dzieli się na dwa zastępy;

zastęp pierwszy ( nr 1 i 2 ) pod nadzorem dowódcy drużyny oznakowuje chorągiewkami ( wiechami ) granice grupy min, przygotowuje i rozwija taśmy minerskie według przyjętego schematu minowania i oznakowuje białymi chorągiewkami miejsca ustawienia min według wskazań dowódcy drużyny. W drugiej kolejności przystępuje do ustawienia rzędu min przeciwpiechotnych. W tym celu nr 1 i 2 rozkładają miny, wbijają kołki i rozwijają druty. Czynności związane z uzbrajaniem min wykonuje nr 1;

nr 2 pierwszego zastępu mierzy odległość i azymut od dozorów do granic grupy min, a po zakończeniu minowania, jeżeli grupa min ma być w pierwszym stopniu gotowości, zdejmuje oznakowanie;

zastęp drugi ( nr 3, 4, 5 i 6 ) ustawia miny przeciwpancerne. W pierwszej kolejności żołnierze donoszą miny, rozkładają je w oznaczonych miejscach i kopia dołki na miny;

nr 3 drugiego zastępu po rozłożeniu min zwija taśmy minerskie , a następnie uzbraja i maskuje miny, rozpoczynając czynności od przedniego skraju. Prace rozpoczyna wtedy, gdy odległość do uzbrajającego jest równa 25 m. ( 50 kroków );

dowódca drużyny kieruje praca zastępów, kontroluje jakość wykonywanych prac i przygotowuje dane do „Meldunku o założeniu grupy min”

rys 164

12. ORGANIZACJA IGW PODCZAS ROZPOZNAWANIA ZAPORY MINOWEJ

Drużynę dzieli się na trzy zastępy po dwóch żołnierzy. Zastęp pierwszy sprawdza wykrywaczami ( mackami ) pas szerokości 3 m., przy czym każdy z żołnierzy ciągnie przywiązaną do pasa biało-czarna taśmę długości 20 m., wyznaczająca kierunek pracy następnym zastępom, poruszającym się za pierwszym zastępem występem w lewo i prawo w odległości około 15 m. ( zależnie od sytuacji, warunków terenowych i wiadomości ).

Dowódca drużyny rozwija taśmę biało-czarna od miejsca wykrycia pierwszej miny i porusza się na wysokości drugiego i trzeciego zastępu.

Po wykryciu pierwszej miny, żołnierz, który ją wykrył, podaje sygnał do przerwania pracy. IGW zatrzymuje się, a dowódca drużyny przesuwa się do miejsca wykrycia miny, ustala typ oraz sposób postępowania z miną, przypina do kierunkowej taśmy minerskiej cechę oraz nakazuje kontynuowanie rozpoznania. Podczas wykrywania kolejnych min cechy do taśmy kierunkowej przymocowuje również dowódca drużyny.

Wykrytych min podczas rozpoznania w zasadzie się nie zdejmuje, lecz, jeżeli typ miny jest znany i są one rozbrajalne, rozbraja.

W razie wykrycia min nowego typu o nieznanej konstrukcji lecz bez elementów nieusuwalności, zdejmuje się je ( ściąga kotwiczką ) z miejsca ustawienia i zabiera ze sobą podczas wycofania na podstawę wyjściową. Miejsca zdjętych min maskuje się.

Po zakończeniu rozpoznania zapory minowej - osiągnięciu nakazanej rubieży ( dozoru ) IGW wraca do poprzedniej granicy pola minowego wzdłuż kierunkowej taśmy minerskiej.

Podczas rozpoznania zapór minowych w terenie zakrzewionym, pokrytym wysoka trawą lub gruba warstwą śniegu, szczególna uwagę należy zwrócić na możliwość występowania min z zapalnikami działaniu naciągowym i zwalniającym. Rozpoznać je można macka przez ostrożne przesuwanie nad powierzchnią ziemi do przodu i na boki i podnoszenie do góry.

rys 166

13. ORGANIZACJA PRACY PATROLU ROZPOZNAWCZEGO PODCZAS ROZPOZNANIA NARZUTOWYCH PÓL MINOWYCH

Sposób działania patrolu będzie zależał od widoczności i warunków terenowych. W terenie odkrytym, przy dobrej widoczności i gdy w narzutowym polu minowym występują miny powierzchniowe rozpoznanie zaminowanego terenu można prowadzić bezpośrednio z transportera ( pojazdu ). Tym sposobem można określić granice zaminowanego terenu, gęstość min w założonym polu oraz kierunki obejścia lub wykonania przejść.

W terenia porośniętym wysoka trawa, zbożem lub zakrzaczonym rozpoznane prowadzi się w zasadzie pieszo.

W pierwszym etapie patrol rozpoznawczy:

ustala granice narzutowego pola minowego i oznakowuje je znakami ostrzegawczymi i wiechami;
rozpoznaje i oznakowuje istniejące w terenie zaminowanym luki i przejścia;
ustala typ min i rodzaj zastosowanych zapalników.

W tym celu dowódca drużyny dzieli drużynę na trzy zastępy po dwóch żołnierzy:

dowódca drużyny z zastępem pierwszy ( nr 1 i 2 ) ustala typ min i zapalników w narzutowym polu minowym;
zastęp drugi ( nr 3 i 4 ) i trzeci ( nr 5 i 6 ) prowadza rozpoznanie w kierunkach określonych przez dowódcę drużyny z zadaniem ustalenia granic pola minowego i ich oznakowania oraz kierunków dogodnych obejść lub wykonania przejść;
po zakończeniu rozpoznania dowódca drużyny wykonuje meldunek z rozpoznania w formie szkicu z opisem.

W drugi etapie patrol może ( jeżeli otrzymał zadanie ) wykonać przejście w narzutowym polu minowym na najbardziej dogodnym kierunku.

rys 167

14. ORGANIZACJA PRACY DRUZYNY PODCZAS WYKONYWANIA PRZEJŚCIA W KLASYCZNYM POLU MINOWYM SPOSOBEM RĘCZNYM.

Drużynę dzieli się na trzy zastępy po dwóch żołnierzy i rozwija w szyk występem w przód ( występem w lewo lub w prawo ).

W przodzie porusza się zastęp pierwszy ( nr 1 i 2 ), którego każdy numer ciągnie ze sobą zaczepiona do pasa biało-czarna taśmę minerska ( dł. 20 m. ). za nim występem w prawo i lewo w odległości 15 - 20 m. poruszają się zastęp drugi (nr 3 i 4) i trzeci ( nr 5 i 6 ), orientując się według taśm minerskich zastępu pierwszego. Miedzy żołnierzami w zastępach utrzymuje się odległość 1,5 m. Nr 3 drugiego zastępu i nr 6 trzeciego rozwijają taśmy minerskie 100 m. Wykryte miny oznakowuje się chorągiewkami czerwonymi ( w nocy białymi ).

Po zakończeniu wykrywania min na całą głębokość, wyznaczeni żołnierze oznakowują przejście znakami jednostronnymi i drużyna wycofuje się na rubież wyjściową wzdłuż taśm minerskich. Na przejściu pozostaje dowódca drużyny z jednym żołnierzem i przystępuje do kolejnego ściągania min kotwiczkami minerskimi ( z bezpiecznej odległości 15 - 20 m. ).

Po ściągnięciu min z miejsca ustawienia, dowódca drużyny organizuje wyjście żołnierzy na wykonane przejścia w celu usunięcia min poza granice przejścia oraz jego sprawdzenia. Po usunięciu min ściąga się taśmy i sprawdza również oznakowanie przejścia .

rys 168

15. ORGANIZACJA PRACY DRUZYNY PODCZAS WYKONYWANIA PRZEJŚCIA W KLASYCZNYM POLU MINOWYM SPOSOBEM RĘCZNO - WYBUCHOWYM

A. w przeciwpancernym polu minowym

Drużynę do wykonania przejścia dzieli się na trzy zastępy po dwóch żołnierzy.

Żołnierzy wyposaża się w wykrywacze min, macki minerskie, taśmy minerskie, ładunki MW, 4 m. odcinki lontu detonującego uzbrojone spłonkami pobudzającymi oraz sprzęt do oznakowania przejść.

Dowódca drużyny rozwija główna magistrale lontu detonującego w osi przejścia.

W przodzie porusza się zastęp pierwszy ( nr 1 i 2 ), którego każdy numer ciągnie za sobą zaczepiona do pasa biało-czarna taśmę minerska długości 20 m. Za nim występem w prawo i lewo w odległości 15 - 20 m. porusza się zastęp drugi ( nr 3 i 4 ) i trzeci ( nr 5 i 6 ), orientując się według taśm minerskich zastępu pierwszego. Między żołnierzami w zastępach utrzymuje się odległość 1,5 m. Nr 3 drugiego zastępu i nr 6 trzeciego rozwijają 100 m taśmy minerskiej.

Wykryte miny żołnierze oznakowują chorągiewkami, układając na nich kostkę MW i obok odcinek latu detonującego uzbrojony spłonka. Po osiągnięciu przedniej granicy pola podczas powrotu na rubież wyjściową zastępy drugi i trzeci ustawiają znaki jednostronne ( w zagłębieniu, zabezpieczającej przed działaniem fali uderzeniowej wybuchu miny ).

Zastęp pierwszy zwija taśmy minerskie 20 m. i z dowódca drużyny łączy odcinki lontu detonującego z magistrala i uzbraja ładunki MW w minach oraz zdejmuje chorągiewki.

Po zejściu dowódcy drużyny i zastępu pierwszego ściąga się taśmy, uzbraja sieć z lontu detonującego zapalnikiem lontowym i z ukrycia wysadza miny.

Po wysadzeniu min sprawdza się przejście oraz oznakowanie.

rys 169

w mieszanym polu minowym z minami przeciwpiechotnymi z zapalnikami o działaniu naciągowym

Drużynę do wykonania przejścia dzieli się na trzy zastępy.

zastęp pierwszy w składzie dwóch żołnierzy ( nr 1 i 2 ) wyposażonych w kotwiczki minerskie z linkami i mackami minerskimi niszczy miny przeciwpiechotne z zapalnikami o działaniu naciągowym na wyznaczonym kierunku. W tym celu zastęp podchodzi do pola minowego na odległość 15 - 20 m., zarzuca kotwiczki na pole minowe na kierunku wykonywanego przejścia i ciągnie je, przetrałowuje odcinek terenu na odległość rzuconych kotwiczek. trałowanie powtarza kilkakrotnie, przesuwając się w lewo i prawo tak, by pas przetrałowany miał szerokość 7 - 8 m.

Żołnierze trałujący przejście powinni być osłonięci przed odłamkami min przeciwpiechotnych.

W celu przystąpienia do trałowania następnego odcinka zastęp rozpoznaje uprzednio przetrałowany odcinek mackami i przesuwa się do przodu.

Zastęp drugi w składzie czterech żołnierzy ( nr 3, 4, 5 i 6 ) wyposażony w wykrywacze min, macki minerskie, ładunki MW, odcinki lontu detonującego uzbrojone spłonkami oraz sprzęt do oznakowania przejść, w odległości 20 m. za zastępem pierwszym wyszykuje ustawione w gruncie miny przeciwpancerne. Nr 3 i 6 zastępu drugiego rozwijają taśmy minerskie.

Wykryte miny żołnierze oznakowują chorągiewkami, układając na nich ładunki MW i obok odcinek lontu detonującego uzbrojony spłonką.

Dowódca drużyny porusza się za zastępem drugim i rozwija główna magistralę lontu detonującego.

Po osiągnięciu przedniej granicy pola minowego zastęp pierwszy ( nr 1 i 2 ) oraz nr 3 i 6 zastępu drugiego wracają na rubież wyjściową wzdłuż taśm minerskich.

Nr 3 i 6 ustawiają znaki jednostronne.

Dowódca drużyny z nr 4 i 5 łączy odcinki ;lontu detonującego z magistrala i uzbraja ładunki MW na minach oraz zdejmuje chorągiewki. Po zejściu z przejścia ściąga się taśmy, uzbraja siec z lontu detonującego zapalnikiem lontowym i z ukrycia wysadza miny.

Po wysadzeniu min sprawdza się przejście oraz jego oznakowanie.

170

16. ORGANIZACJA PRACY DRUZYNY PODCZAS WYKONYWANIA PRZEJŚCIA W NARZUTOWYM POLU MINOWYM SPOSOBEM RĘCZNO-WYBUCHOWYM.

A. w przeciwpancernym polu minowym

Drużynę do wykonania przejścia dzieli się na dwa zastępy po trzech żołnierzy.

Zastęp pierwszy ( nr 1, 2, 3 ) rozpoznaje zaminowany teren i niszczy wykryte miny. Drugi zastęp ( nr 4, 5, 6 ) przygotowuje ładunki MW i donosi je na wykonywane przejście, a wykonane odcinki przejścia oznakowuje środkami etatowymi lub podręcznymi.

Żołnierze zastępu pierwszego przyjmują szyk występem w prawo lub lewo. Pracują pojedynczo w odległości 20 - 25 m. od siebie, sprawdzając pas szerokości 3 - 4 m. Sprawdzony pas oznakowuje się chorągiewkami, a ponadto nr 1 i 3 rozwijają długie taśmy minerskie. Podczas sprawdzania pasów nr 2 i 3 przenoszą chorągiewki w prawo.

Wykryte miny niszczy się ładunkami układanymi obok miny lub ładunkami wysuwanymi. Po wykryciu miny żołnierz podaje sygnał głosem do zatrzymania się. na podany sygnał żołnierze kładą się na ziemi, żołnierz, który wykrył minę, przystępuje do jej zniszczenia. Po ustawieniu ładunku MW bezpośrednio przy minie lub na tyczce zapala zapalnik lontowy i wycofuje się na odległość 20 -25 m., po czym kładzie się na ziemi. Po wybuchu ładunku, żołnierz który go wysadzał, sprawdza efekty zniszczenia miny i podaje sygnał do przystąpienia do dalszej pracy.

Nr 4 i 5 drugiego zastępu donoszą ładunki dla żołnierzy zastępu pierwszego oraz oznakowują wykonane przejście. Nr6 sporządza zapalniki lontowe oraz przygotowuje ładunki.

Dowódca drużyny w czasie wykonywania zadania porusza się za zastępem pierwszym i kieruje praca zastępów.

rys 171

B. w mieszanym polu minowym

Drużynę do wykonania zadania dzieli się na trzy zastępy po dwóch żołnierzy.

Zastęp pierwszy ( nr 1 i 2 ) rozpoznaje zaminowany teren i niszczy wykryte miny przeciwpiechotne i przeciwpancerne. Nr 1 i 2 w pierwszej kolejności niszczą miny przeciwpiechotne poprzez trałowanie kotwiczkami minerskimi. W tym celu wyrzucają kotwiczki na linkach na zaminowany teren i ściągają je osłonięci tarczami przeciwodłamkowymi, przy czym minimalna odległość żołnierzy od min nie może być mniejsza niż 15 m. trałowanie powtarzają kilkakrotnie tak, aby uzyskać przetrałowany pas szerokości 8 - 10 m.

W drugiej kolejności rozpoznają przetrałowany pas, a wykryte miny przeciwpancerne i przeciwpiechotne niszczą ładunkami wysuwanymi na tyczkach. Po ustawieniu ładunków i zapaleniu lontu wycofują się na odległość minimum 20 - 25 m. zastęp pierwszy oznakowuje chorągiewkami sprawdzony pas.

Zastęp drugi ( nr 3 i 4 ) donosi dla zastępu pierwszego ładunki i oznakowuje przejście.

Zastęp trzeci ( nr 5 i 6 ) sporządza zapalniki lontowe i przygotowuje ładunki.

Dowódca drużyny porusza się za zastępem pierwszym i kieruje praca zastępów.

rys 172

17. ORGANIZACJA PRACY DRUZYNY PODCZAS ROZMINOWANIA DROGI.

Drużynę do rozminowania korony drogi dzieli się na dwa zastępy.

Zastęp pierwszy w składzie czterech żołnierzy ( nr 1, 2, 3, 4 )przesuwa się występem w prawo ( w lewo ) w odległości 15 - 20 m od siebie, rozpoznając całą szerokość drogi ( każdy sprawdza pas szerokości 1,5 m. ).

Po wykryciu min żołnierze oznakowują je czerwonymi chorągiewkami, a granice rozpoznanych pasów przez poszczególnych żołnierzy białymi chorągiewkami, kładąc je na drodze w odległości 10 - 15 m. Żołnierz, idący na czele, kładzie chorągiewki na granicy rozpoznawanego przez siebie pasa. każdy następny żołnierz, po dojściu do chorągiewki ustawionej przez poprzednika, przekłada ja na granicę swojego pasa.

Zastęp drugi ( nr 5 i 6 ) porusza się w tyle ugrupowania w odległości 30 - 50 m. od zastępu pierwszego. usuwają oni wykryte miny z drogi kotwiczkami i oznakowują rozminowany pas. jeżeli usuniecie min z drogi jest niemożliwe, wysadza się je na rozkaz i w czasie ustalonym przez dowódcę pododdziału kierującego rozminowaniem danego odcinka drogi.

Dowódca drużyny porusza się w środku ugrupowania drużyny i kieruje jego działaniem.

rys 173

18. ORGANIZACJA PRACY PLUTONU PODCZAS ROZMINOWANIA DROGI WRAZ Z PASAMI BEZPIECZENSTWA.

Podczas rozminowania drogi wraz z pasami bezpieczeństwa jedna drużyna rozpoznaje i rozminowuje koronę drogi, a dwie pozostałe pasy bezpieczeństwa po obu jej stronach.

Organizacja pracy w drużynach, sposób oznakowania rozpoznawanego pasa oraz ściągania min są analogiczne, jak podczas samodzielnego rozminowania przez drużynę.

Drużyna kierunkowa, rozminowująca koronę drogi, porusza się w odległości 100 m od pozostałych. w takim ugrupowaniu pluton może podczas jednego przejścia rozminować koronę drogi i pasy bezpieczeństwa o szerokości 6 -8 m.

Dowódca plutonu porusza się pomiędzy drużynami rozminowującymi pasy bezpieczeństwa.

Za ugrupowaniem plutonu przemieszczają się transportery 9 samochody ) wraz z niezbędnym wyposażeniem do wykonania zadania.

rys 174

VI. Schematy pól minowych i grup min

1. Schematy przeciwpancernych pól minowych z min przeciwgąsienicowych

2. Schematy przeciwpancernych pól minowych z min przeciwdennych

3. Schematy przeciwpancernych pól minowych kombinowanych z min przeciwdennych i przeciwgąsienicowych

4. Schematy mieszanych pól minowych.

5. Schematy przeciwpancernych grup min

6. Schematy mieszanych grup min

7. Przeciwpancerne pole minowe pogłębione grupami min

8. Rozmieszczenie min sygnalizacyjnych do osłony pola

9. Schematy przeciwpiechotnych pól minowych

10. Schematy rozmieszczenia min na drodze

11. Schematy rozmieszczenia min zagłębionych w jezdnię na drodze

DETONACYJNY SPOSÓB INICJOWANIA WYBUCHU

Charakterystyka lontu detonującego oraz zasady i sposoby powodowania wybuchu ładunków MW

A. CHARAKTERYSTYKA LONTU DETONUJĄCEGO

Lont detonujący ( LD )służy do powodowania jednoczesnego wybuchu szeregu ładunków. Stosuje się go przede wszystkim przy wykonywaniu przejść w zaporach, niszczeniu obiektów drogowo - mostowych i wykonywaniu rowów przeciwpancernych oraz innych prac w gruncie sposobem wybuchowym, jako:

- główna sieć wybuchową przy natychmiastowym wysadzaniu;

- zapasową ( dublującą ) sieć wybuchową w warunkach utrzymywania obiektu w gotowości do wysadzenia przez stosunkowo krótki czas oraz przy wysadzaniu ładunków trudnodostępnych.

Lont detonujący stosuje się również tam, gdzie warunki uniemożliwiają wysadzenie sposobem elektrycznym ( np. groźba występowania prądów błądzących i indukcyjnych )

Lont detonujący składa się z prasowanego rdzenia z MW kruszącego o zwiększonej sile działania z jedną nicią rozpoznawczą i kilku wewnętrznych i zewnętrznych warstw oplotu pokrytego masą izolująca.

W minerstwie wojskowym używa się lontu detonującego pentrytowego w odmianach:

- LDPW - pentrytowy wodoszczelny w czerwonej powłoce polwinitowej;

- LDPWM - pentrytowy wodoszczelny mrozoodporny w żółtej powłoce polwinitowej;

- LDPWC - pentrytowy wodoszczelny ciśnieniowy w niebieskiej powłoce polwinitowej ( odporność na ciśnienie 35 MPa )

- LDA - ćwiczebny z rdzeniem z azotanu barowego w zielonej powłoce

Charakterystyka lontu detonującego pentrytowego wodoszczelnego:

- długość lontu w krążku - 50 m ( od trzech odcinków w krążku )

- prędkość detonacji - 6600 m/s

- rodzaj materiału wybuchowego w rdzeniu - pentryt

- zawartość pentrytu w 1 m lontu - 11g

- możliwość użycia lontu pod wodą - do 5 m

- czas stosowania pod wodą - do 10 h

- czas stosowania w środowisku o temp. do 105 C - do 2 h

- wytrzymuje ciśnienie - do 5 MPa

Lont detonujący wybucha od:

- spłonki zapalnika lontowego;

- spłonki zapalnika elektrycznego;

- ładunku MW

- innego lontu detonującego

rys 46 M

Aby spowodować wybuch lontu detonującego, należy spłonkę zapalnika ( zapalnik elektryczny ) dokładnie i ściśle na całej długości przymocować taśmą, szpagatem lub taśmą do pakietowania ładunku itp. do końca lontu detonującego.

Od jednej spłonki pobudzającej nr 8 można spowodować wybuch maksymalnie sześciu odgałęzień ( odcinków ).

W razie konieczności spowodowania jednoczesnego wybuchu większej liczby odgałęzień lontu detonującego, należy użyć detonatora pośredniego w postaci naboju wiertniczego TNT 75 g, kostki 200 g lub ładunku PMW, który zostaje wysadzony za pomocą zapalnika lontowego lub elektrycznego.

W celu spowodowania wybuchu ładunku MW kruszącego lont detonujący powinien być zakończony ( uzbrojony ) spłonką pobudzająca nr 8.

B. SPOSOBY ŁĄCZENIA ODCINKÓW LONTU

W celu połączenia ( przedłużenia ) dwóch odcinków lontu detonującego stosuje się następujące sposoby ( rodzaje łączeń ):

- łączenie na nakładkę, przy czym długość przylegania powinna wynosić co najmniej 10 cm, a połączenie być trwałe ( taśma, szpagatem, miękkim drutem itp. )

- łączenie na nakładkę ze spłonką pobudzająca nr 8 ( odcinek lontu przekazujący detonację jest uzbrojony w spłonkę pobudzającą )

- łączenie węzłem prostym, płaskim i podwójnie prostym

Odgałęzienia lontów detonujących należy prowadzić od miejsca złączy z odkładaniem w kierunku detonacji.

Wysadzanie bezspłonkowe.

W celu zainicjowania wybuchu ładunków wybuchowych o konsystencji ziarnistej lub wykonanych ze sproszkowanych MW lont detonujący zawiązuje się w kilka węzłów w celu zwiększenia jego siły działania. Ładunki trotylu prasowanego można wysadzać bezspłonkowo, wykonując na nich węzeł wędkarski z minimum 5 zwojów.

Ogniowe sieci wybuchowe

W celu jednoczesnego wysadzenia większej liczby ładunków MW za pomocą lontu detonującego z takim wyliczeniem, aby zagwarantować niezawodność detonacji każdego ładunku przy najmniejszym zużyciu lontu.

W praktyce stosuje się trzy rodzaje ( układy ) sieci wybuchowych lontu detonującego ( które wysadza się dwoma zapalnikami ze względu na pewność wykonania zadania ) a mianowicie:

- szeregowy;

- równoległy;

- mieszany.

Szeregowo ładunki łączy się kolejno odcinkami lontu detonującego przy czym oba końce lontu powinny być uzbrojone spłonkami pobudzającymi.

W celu zapewnienia niezawodności detonacji stosuje się w układzie szeregowym połączenie zamykające, tzn. oddzielnym odcinkiem lontu detonującego łączy się początek sieci z ostatnim ładunkiem.

Połączenie równoległe polega na tym, że od miejsca inicjowania wybuchu podprowadza się do każdego ładunku oddzielne odgałęzienie lontu detonującego zakończone spłonka pobudzającą.

Układy sieci równoległych stosowane są zazwyczaj podczas wykonywania prac podwodnych. Układ ten nazywa się niezależnym, ponieważ uszkodzenie jednego odgałęzienia nie wpływa na niezawodność wybuchu pozostałych ładunków.

Mieszany układ sieci z lontu detonującego polega na jednoczesnym detonowaniu połączonych ze sobą grup ładunków, a w celu zapewnienia niezawodności detonacji stosuje się także połączenie zamykające.

Podczas wykonania sieci z lontu detonującego o układzie mieszanym z zastosowaniem odciągów, łączy się je z liniami magistralnymi ( głównymi ) za pomocą węzłów prostych ( pojedynczych i podwójnych ) i w nakładkę.

Przeniesienie detonacji na odległość.

Energia wybuchu jednego ładunku materiału wybuchowego może spowodować wybuch drugiego ładunku w powietrzu, jeżeli będzie się on znajdował w określonej odległości i będzie posiadał określona masę.

Odległość tę oblicza się ze wzoru:

r = 1,3 Ł

gdzie:

r - odległość między ładunkami ( m )

Ł - masa ładunku MW aktywnego ( kg )

Aby wybuch ładunku biernego spowodował wybuch ładunku aktywnego, należy w ładunek bierny wstawić spłonkę pobudzająca, zwróconą w kierunku i na wysokości ładunku aktywnego. Za pomocą jednego ładunku aktywnego można wysadzić kilka ładunków biernych umieszczonych wokół niego.

Odległość między ładunkiem aktywnym a biernym zależy od masy ładunku aktywnego

Masa ładunku aktywnego ( kg )	Odległość ( w przybliżeniu ) do ładunku biernego ( m )
0.4	1.00
0.8 - 1.0	1.25
2.0 - 2.5	1.70
3.0	1.90
5.0	2.25

VIII. ELEKTRYCZNE SIECI WYBUCHOWE

1. Elektryczny sposób inicjowania wybuchu

Elektryczny sposób inicjowania wybuchu polega na spowodowaniu wybuchu spłonki pobudzającej impulsem elektrycznym przetworzonym w energię cieplną za pomocą zapłonnika elektrycznego.

Prąd elektryczny z zapalarki lub sieci powoduje zapalenie się masy zapalczej zapłonnika, której płomień wywołuje detonację ładunku pierwotnego spłonki.

Elektryczny sposób inicjowania wybuchu stosuje się w celu zapewnienia równoczesnego wybuchu ładunków w ściśle określonym czasie.

Zaletami elektrycznego sposobu inicjowania wybuchów w porównaniu z ogniowym sposobem wysadzania są:

możliwość jednoczesnego wysadzania szeregu zapalników ( ładunków MW )
możliwość sprawdzania sieci elektrycznej za pomocą prostych przyrządów
możliwość przeprowadzania wybuchu z bezpiecznego miejsca ( PKW )
możliwość spowodowania wybuchu natychmiastowego lub zwłocznego oraz wysadzenie większej liczby ładunków w dowolnie zaplanowanej kolejności i czasie
możliwość zastosowania bez względu na warunki atmosferyczne
brak oznak demaskujących ( dymów ).

Wadami elektrycznego sposobu inicjowania wybuchu są:

skomplikowana budowa sieci
konieczność użycia specjalnych źródeł prądu
obliczanie i badanie obwodu przed ostrzelaniem
konieczność posiadania przyrządów kontrolno - pomiarowych
niemożliwość zastosowania w wypadku występowania prądów błądzących i prądów indukcyjnych
konieczność zabezpieczenia przed wyładowaniami atmosferycznymi.

Do spowodowania wybuchu sposobem elektrycznym są niezbędne:

zapalniki elektryczne
przewody elektryczne
źródła prądu
przyrządy kontrolno - pomiarowe.

Elektryczna sieć wybuchowa to sieć składająca się z przewodów głównych i odcinkowych z dołączonymi do nich zapalnikami elektrycznymi, tworzącymi jedną całość. Przewody doprowadzające prąd od źródeł prądu do miejsca, w którym są założone ładunki MW, nazywa się przewodami głównymi, a przewody łączące ze sobą zapalniki elektryczne - przewodami odcinkowymi.

Elektryczne sieci wybuchowe wykonuje się wg następujących układów połączeń zapalników elektrycznych:

połączenie szeregowe ( w tym szeregowe parami )
połączenie równoległe
połączenie mieszane

Wybór sposobu połączenia zależy od charakteru wykonywanej pracy oraz źródła prądu.

Elektryczne sieci wybuchowe o układzie szeregowym

Stosuje się w warunkach dysponowania źródłem prądu stałego o dużym napięciu i natężeniu nie mniejszym niż 1A.

W praktyce stosuje się dwa sposoby łączenia zapalników elektrycznych w układzie szeregowym:

- kolejnego łączenia pojedynczych zapalników

- kolejnego łączenia par zapalników.

Układ szeregowy z kolejno połączonymi pojedynczymi zapalnikami elektrycznymi jest w praktyce najczęściej używanym sposobem budowy elektrycznej sieci wybuchowej.

Do zalet tego układu należy zaliczyć:

prosty, nieskomplikowany sposób wykonania
możliwość sprawdzenia przewodności całej sieci z punktu kierowania
możliwość wysadzania stosunkowo dużej liczby ładunków etatowymi minerskimi źródłami prądu ( zapalarką elektryczną ).

Wady połączenia szeregowego:

przy różnej rezystancji poszczególnych zapalników może nastąpić najpierw wybuch tego zapalnika, który ma największa rezystancję, powoduje to otwarcie sieci i niedopalenie następnych ładunków
przy niesprawności jednego z zapalników elektrycznych lub przerwie dowolnego przewodu cała sieć staje się otwarta i wybuch nie następuje.

Stosowanie układu szeregowego połączenia zapalników wymaga zapewniania niezawodnego, jednoczesnego odpalania zapalników elektrycznych.

W celu określenia niezbędnego napięcia, a tym samym doboru źródła prądu zapewniającego niezawodny wybuch, należy obliczyć rezystancję ogólną w sieci wg wzoru :

R = R_gł + R_odc + m. •R_zap

gdzie:

R_gł - rezystancja przewodów głównych

R_odc - rezystancja przewodów odcinkowych

m - liczba szeregowo połączonych zapalników elektrycznych w sieci

R_zap - rezystancja zapalnika elektrycznego

Po obliczeniu ogólnej rezystancji ( R ), uwzględniając wymagane minimalne natężenie prądu stałego ( I = 1A ) lub zmiennego ( I = 1,5 A ) należy obliczyć potrzebne napięcie ( U ) według wzoru:

U = I • R ( V )

Przy zastosowaniu etatowej zapalarki TZK -100 A ogólna rezystancja elektrycznej sieci wybuchowej w układzie szeregowym z kolejno łączonymi zapalnikami nie powinna przekroczyć 330 * ( dla zapalarki 1251 - 80 * KPM - 2 - 900 * ).

Dla zapalarek kondensatorowych dobór zapalników elektrycznych wg rezystancji nie jest konieczny ( należy jednak stosować zapalarki z jednej partii ).

Elektryczne sieci wybuchowe o układzie równoległym

Stosuje się przy używaniu źródeł prądu o niskim napięciu i stosunkowo dużym natężeniu ( np. akumulatory )

Każdy z zapalników jest połączony z przewodami głównymi oddzielnym odgałęzieniem. W celu zapewnienia równomiernego rozpływu prądu do wszystkich rozgałęzień, ich rezystancje powinny być równe, a prąd potrzebny do odpalania jednego zapalnika w rozgałęzieniu wynosić i = 0,5 A, a więc prąd w przewodach głównych, uzależniony od liczby zapalników, określa się ze wzoru

I = i • n ( A )

gdzie:

i - prąd potrzebny do odpalenia pojedynczego zapalnika = 0,5 A

n - liczba odgałęzień ( lub zapalników )

Ogólna rezystancje elektrycznej sieci wybuchowej o układzie równoległym oblicza się wg wzoru:

R_odg + R_zap

R = R_gł +

gdzie:

R_gł - rezystancja przewodów głównych

R_odg - rezystancja przewodów jednego odgałęzienia (*)

n - liczba szeregowo połączonych zapalników elektrycznych w sieci

R_zap - rezystancja zapalnika elektrycznego

Jeżeli rezystancję odgałęzień będą w znacznym stopniu różne, to obliczenie sieci nie może być dokonane wg tych zasad.

4. Elektryczne sieci wybuchowe o układzie mieszanym stosuje się przy używaniu źródeł prądu o wysokim napięciu i dającym prąd o dużym natężeniu ( np. zespoły spalinowo -prądotwórcze )

W celu zapewnienia jednoczesnego i niezawodnego wybuchu stosuje się równoległe łączenie grup zapalników o jednakowej rezystancji, co zapewnia równomierny rozpływ prądu z przewodów głównych.

Natężenie prądu potrzebne do odpalenia zapalników elektrycznych w sieci o układzie mieszanym określa się wg wzoru:

R = R_gł + R_odc + 2 m_p

gdzie:

R_gł - rezystancja przewodów głównych

R_odc - rezystancja przewodów odcinkowych

m_p - liczba grup zapalników

a minimalny prąd dla jednej grupy określa się tak, jak dla układu szeregowego .

Ogólną rezystancję tego rodzaju układu oblicza się wg wzoru

R_odg + m • R_zap

R = R_gł +

R_gł - rezystancja ogólna przewodów odcinkowych w jednej grupie ( * )

R_odc - rezystancja zapalnika elektrycznego 0;

R_zap - liczba zapalników w jednej grupie ( w każdej grupie powinna być jednakowa

liczba zapalników elektrycznych );

n - liczba grup połączonych równolegle.

Napięcie na zaciskach źródła prądu oblicza się wg wzoru:

R = R_gł + R_odc + m. •R_zap

gdzie:

R_gł - rezystancja przewodów głównych

R_odc - rezystancja przewodów odcinkowych

m - liczba szeregowo połączonych zapalników elektrycznych w sieci

R_zap - rezystancja zapalnika elektrycznego

Używając do wysadzania jako źródła prądu zapalarek kondensatorowych, elektrowni polowych lub wykorzystując prąd z sieci oświetleniowej lub siłowej, można stosować mieszany układ elektrycznej sieci wybuchowej z kolejno połączonymi grupami zapalników.

Warunkiem zastosowania tego sposobu budowy sieci jest zachowanie odległości od 4 - 6 m między punktami kolejnego łączenia grup zapalników przewodów głównych. Obliczenie sieci przeprowadza się w tych warunkach wg zasad podanych w poprzednim punkcie.

IX. BUDOWA SIECI DUBLOWANYCH

W celu zapewnienia detonacji ładunków MW umieszczonych na niszczonych obiektach lub ładunkach trudno dostępnych, np. w gruncie, należy stosować sieci dublowane, tzn. :

- podwójne sieci elektryczne

- podwójne sieci z lontu detonującego

- elektryczne sieci dublowane sieciami z lontu wybuchowego; i odwrotnie

Ponadto można stosować sieci kombinowane, tzn. połączenie sieci wybuchowej z lontu detonującego z elektrycznymi sieciami wybuchowymi

X. NISZCZENIE ELEMENTÓW Z DREWNA

Elementy konstrukcji drewnianych niszczy się z zasady MW kruszącymi o normalnej sile działania. W tym celu stosuje się ładunki zewnętrzne lub wewnętrzne.

Ładunki zewnętrzne pośrednie, działające na obiekt z odległości stosuje się jako skupione, natomiast ładunki zewnętrzne bezpośrednie, przylegające do obiektu jako skupione, wydłużone i złożone.

Rodzaj obiektu do niszczenia	Wielkość ładunku	Uwagi
OKRĄGLAK ( do 30 cm )	Ł = K x D² Ł - masa ładunku w kg D - średnica okrąglaka K - współczynnik zależny od gatunku drewna	Ładunek skupiony, bezpośrednio przyłożony. MW o normalnej sile działania.
OKRĄGLAK ( > 30 cm )	Ł = K x D³ 30 Ł - masa ładunku w kg D - średnica okrąglaka K - współczynnik zależny od gatunku drewna	Ładunek skupiony, bezpośrednio przyłożony. MW o normalnej sile działania.
MW	Ł = K x D² - K D² 3	Ładunek MW umieszczony na obwodzie belki ( okrąglaka )
Otwór wiertniczy MW	Ł = K D² 10
WIĄZKA PALI D max.	Ł = K D² 10	Za obliczeniową średnicę przyjmuje się ogólną największą średnicę wiązki.
KRAWĘDZIAK h b	Ł = K x F F = b x h - powierzchnia przekroju w miejscu przebijania	Przy grubości belki większej niż 30 cm masę ładunku mnoży się przez współczynnik h/30 Ł = K x F x h 30
r D GRUPA PALI	Ł = 30 x K x D x r² Ł - masa ładunku w kg K - współczynnik zależny od rodzaju drewna D - największa średnica najbardziej oddalonego elementu r - odległość od środka ładunku do osi najbardziej odległego elementu	Wzór ten stosuje się w warunkach gdy r > 2 D
przybitka MW KARCZOWANIE PNI	Masa ładunku niezbędnego do wykarczowania pnia zależy od rodzaju drzewa, korzeni. Orientacyjnie - na 1 cm średnicy pnia przy ziemi przyjmuje się 10 - 15 g MW o zmniejszonej sile.	Ładunek zakłada się pod jego środkiem na gł. 1,0 - 1,5 obliczeniowej średnicy pnia w otworze. Otwór wypełnia się do 1/3 jego długości. Otwór powinien być uszczelniony.
Wartość współczynnika K
GATUNEK DREWNA	SUCHE	WILGOTNE lub na pniu
Słabe ( osika )	0,8	1,0
Średniej twardości ( sosna, świerk )	1,0	1,25
Twarde ( dąb, klon, jesion, brzoza )	1,6	2,0

XI. NISZCZENIE ELEMENTÓW Z METALU

Elementy konstrukcji stalowych niszczy się ładunkami zewnętrznymi, bezpośrednimi, wydłużonymi, skupionymi lub złożonymi. Do niszczenia używa się MW kruszących o normalnej sile działania a płyt pancernych o zwiększonej sile działania.

b h PŁYTY STALOWE	Ł = 20 x F ( h do 2 cm ) Ł = 10 x F x h ( h > 2 cm ) Ł - wielkość MW w kg F - powierzchnia przekroju płyty w miejscu przebijania h - grubość płyty	Można stosować się zasadą doboru ładunku do grubości płyty: do 2 cm - jeden rząd kostek TNT 200 g > 2cm - 0,5 h² rzędów kostek TNT 200 g
	Masę ładunków wydłużonych z PMW zmniejsza się dwukrotnie Masa ładunków kumulacyjnych z PMW Ł = 2,5 x h³
BELKI STALOWE		Belki wykonane z ceowników, dwuteowników, teowników itp. przecina się ładunkami rozłożonymi ( kształtowymi ) liczonymi dla każdego elementu
		oddzielnie ( jak podczas przecinania płyt ).
RURY STALOWE D MW h	Masę ładunku oblicza się wg wzorów dla płyt stalowych ( wg powierzchni przekroju poprzecznego lub wg grubości ścianek ) D - średnica rury h - grubość ścianek rury	Ładunek obliczony rozmieszcza się na zewnętrznej powierzchni rury nie mniej niż na 3/4 obwodu
PRĘTY STALOWE MW D	Ł = 20 x D² ( do 2 cm ) Ł = 10 x D³ ( > 2 cm ) Ł - masa MW w g D - średnica pręta w cm	Ładunek należy rozmieszczać tak aby miał wysokość nie mniejszą niż 2,5 grubości pręta i aby przykrywał całą szerokość ( średnicę ) pręta.

LINY STALOWE

Ładunek MW

Ł = 20 x D² ( do 2 cm )

Ł = 10 x D³ ( > 2 cm )

Ł - masa MW w g

D - średnica pręta w cm

Przyjmuje się dwa ładunki obliczeniowe.

Przecina się dwoma ładunkami skupionymi, które mocuje się z przeciwległych stron, rozbieżnie w stosunku do siebie.

Przy użyciu PMW -

ładunek zmniejsza się o 1/4 w stosunku do obliczeń.

ELEMENTY METALOWE

F b

Ł = 3500 x F x r²

Ł - masa ładunku MW w kg

F - powierzchnia przekroju elementu

b - szerokość boku elementu niszczonego

r - odległość od środka ładunku do osi niszczonego elementu

Wzór ten stosuje się przy zachowaniu warunków:

r > 2h przy r > 0,25 m.

r > 0,5 m. przy h < 0,25 m.

h - poprzeczny wymiar niszczonego elementu w kierunku działania wybuchu.

XII. NISZCZENIE ELEMENTÓW KONSTRUKCJI MUROWANYCH ( z cegły, kamienia , betonu )

Elementy konstrukcji z cegły, kamienia, betonu niszczy się ładunkami umieszczonymi na zewnątrz lub wewnątrz elementu. Mogą być stosowane ładunki zewnętrzne bezpośrednio przyłożone lub działające z odległości.

KOLUMNY, SŁUPY

Ł = A x B x R³

Ł - masa MW w kg

A - współczynnik zależny od wysadzanego materiału.

B - współczynnik zależny od umieszczenia ładunku.

R - wymagany promień niszczenia

Ładunek skupiony

Wymieniony wzór można stosować gdy h < 2 R

WARTOŚCI WSPÓŁCZYNNIKA A

Mur z cegły na zaprawie wapiennej - 0,75 - 1,0

Mur z cegły na zaprawie cementowej - 1,20

Mur z kamienia naturalnego na zaprawie cementowej - 1,40

Beton budowlany - 1,50

Beton fortyfikacyjny - 1,80

Żelbet do wykruszenia betonu bez przebicia zbrojenia - 5,00

Żelbet do wykruszenia betonu z częściowym przebiciem zbrojenia - 20,00

WARTOŚĆ WSPÓŁCZYNNIKA B

NAZWA I SPOSÓB	WARTOŚĆ WSPÓŁCZYNNIKA B		OBLICZENIOWA
UMIESZCZENIA ŁADUNKU	bez uszczelnienia	z uszczelnieniem	WIELKOŚĆ R
ładunek zewnętrzny przyłożony	9,0	5,0 ( 6,5 )	R = H
ładunek w niszy ( równo z powierzchnią zewnętrzną )	5,0	3,5	R = H
ładunek w rękawie głębokości 1/3 grubości konstrukcji wysadzanej	1,7	1,5	R = 2 H 3
ładunek w środku wysadzanej konstrukcji	1,3	1,15	R = 1 H 2
ładunek w studni za ścianą oporową ( w ziemi ).	3,5 h < R	2,0 h > R	R = H
ładunek przy ściance oporowej na gruncie	5,0	2,5	R = H

XIII. WYSADZANIE GRUNTÓW

Podstawowymi sposobami urabiania gruntów są:

wykonywanie komór ( wyrobisk );
spulchnianie gruntów;
wyrzucanie gruntu;

Do prac w gruntach stosuje się MW kruszące o normalnej sile działania, o zmniejszonej sile działania oraz miotające ( dobrze uszczelnione ). Mogą być stosowane ładunki wydłużone i skupione.

Odległość od środka ładunku do najbliższej odkrytej powierzchni nazywa się linią najmniejszego oporu LNO.

Niszczące działanie wybuchu ładunku MW charakteryzuje się wskaźnikiem działania wybuchu ( n ).

r₁

n = ------

r - promień leja

h - LNO

ładunki wyrzucające n > 1,0

ładunki spulchniające n < 1,0

kamuflety n = 0

WYKONYWANIE LEJÓW

Leje w gruntach wykonuje się zwykle ładunkami MW umieszczonymi wewnątrz ośrodka. Wykonywanie lejów za pomocą ładunków zewnętrznych stosuje się w wyjątkowych wypadkach, gdyż sposób ten wymaga dużego zużycia MW.

W wyniku wbuchu ładunku skupionego obliczonego na działanie zewnętrzne przy wskaźniku n =2, powstaje okrągły lej o przekroju zbliżonym kształtem do ściętego stożka z łagodnie zaokrąglonym dnem.

RYS. 132

masę pojedynczego ładunku skupionego w celu wykonania leja w gruncie skalistym ( w ziemi ) oblicza się wg wzoru:

Ł = P * M * h³ ( kg )

a masę ładunków wydłużonych do wykonywania rowów wg wzoru:

Ł _W

Ł = ---- = P * M_W * h² ( kg )

l _O

gdzie:

Ł - masa ładunku skupionego lub całkowita masa ładunku wydłużonego ( kg )

Ł_W - masa 1m. ładunku wydłużonego ( kg )

P. - współczynnik zależny od rodzaju gruntu i stosowanego MW (określa się wg tabeli)

M. i M_W - współczynniki zależne od wskaźnika działania wybuchu ( określa się wg tabeli )

h - linia najmniejszego oporu ( m. )

l_O - długość ładunku wydłużonego ( m. )

Jeśli linia najmniejszego oporu h jest większa niż 2,5 m., to wielkość ładunku skupionego określa się wg wzoru:

Ł = P * M * h³ ( kg )

i mnoży przez współczynnik 0,2 h ( h - w metrach )

Wartość współczynnika P. ( dla MW o normalnej sile działania )

Nazwa gruntu	Wartość P
Świeżo nasypana, spulchniona ziemia	0,37 - 0,47
Grunt roślinny	0,47 - 0,81
Ziemia z piaskiem i żwirem	0,80 - 1,10
Grunt gliniasto - piaszczysty	0,97 - 1,19
Piasek zwarty lub wilgotny	1,19 - 1,27
Glina	1,17 - 1,28
Piasek sypki	1,51 - 1,69
Ciężka glina, less, kreda, gips	1,28 - 1,50
Piaskowiec o lepiszczu gliniastym, wapień marglisty, margiel, glina łupkowa	1,28 - 1,78
Twarde piaskowce i wapienie	1,36 - 2,00
Granit, bazalt	1,78 - 2,28
Kwarcyt	1,78 - 2,00
Porfiryt	2,00 - 2,15
Beton budowlany	2,00 - 2,60
Żelbet ( wykruszanie betonu )	6,80

wartość współczynnika M. i M_W

n = 0 - 1,00			n = 1,05 - 2,00			n = 2,05 - 3,00			n = 3,01 - 5,00			n = 5,5 - 20,0
n	M	M_W	n	M	M_W	n	M	M_W	n	M.	M_W	n	M	M_W
0,00	0,33	0,43	1,05	1,09	0,97	2,05	5,59	2,70	3,1	21,5	6,04	5,5	175	20,4
0,10	0,33	0,43	1,10	1,19	1,03	2,10	5,99	2,82	3,2	24,1	6,45	6,0	243	24,8
0,15	0,34	0,44	1,15	1,29	1,08	2,15	6,41	2,95	3,3	26,8	6,87	6,5	330	29,6
0,20	0,35	0,45	1,20	1,41	1,15	2,20	6,91	3,08	3,4	29,8	7,32	7,0	438	34,8
0,25	0,36	0,46	1,25	1,54	1,21	2,25	7,42	3,21	3,5	33,0	7,77	7,5	571	40,5
0,30	0,37	0,47	1,30	1,67	1,29	2,30	7,95	3,35	3,6	36,5	8,25	8,0	732	46,7
0,35	0,39	0,48	1,35	1,82	1,35	2,35	8,51	3,48	3,7	40,3	8,72	8,5	924	53,5
0,40	0,41	0,50	1,40	1,98	1,43	2,40	9,11	3,63	3,8	44,4	9,20	9,0	1151	60,64
0,45	0,43	0,52	1,45	2,16	1,51	2,45	9,74	3,78	3,9	48,8	9,75	9,5	1418	68,60
0,50	0,46	0,54	1,50	2,35	1,59	2,50	10,4	3,94	4,0	53,5	10,30	10	1727	76,69
0,55	0,49	0,57	1,55	2,55	1,67	2,55	11,1	4,08	4,1	56,6	10,85	11	2494	94,85
0,60	0,53	0,60	1,60	2,77	1,76	2,60	11,8	4,25	4,2	64,0	11,42	12	3483	115,2
0,65	0,57	0,62	1,65	3,00	1,85	2,65	12,6	4,40	4,3	69,8	12,00	13	4747	137,7
0,70	0,61	0,66	1,70	3,25	1,95	2,70	13,4	4,57	4,4	76,0	12,6	14	6315	162,6
0,75	0,66	0,70	1,75	3,52	2,04	2,75	14,3	4,76	4,5	82,6	13,24	15	8233	189,8
0,80	0,72	0,73	1,80	3,81	2,14	2,80	15,2	4,92	4,6	89,6	13,9	16	10548	219,1
0,85	0,78	0,78	1,85	4,12	2,25	2,85	16,1	5,09	4,7	97,1	14,55	17	13309	251,0
0,90	0,84	0,82	1,90	4,45	2,35	2,90	17,1	5,28	4,8	105	15,18	18	16566	285,3
0,95	0,92	0,87	1,95	4,80	2,48	2,95	18,1	5,46	4,9	113	15,95	19	20372	322,0
1,00	1,00	0,92	2,00	5,17	2,59	3,00	19,2	5,65	5,0	122	16,65	20	24780	361,2

Promień utworzonego nasypu określa się wg wzoru:

l = ( 5 + 7 ) * r₁

Wielkość rozrzutu oblicza się wg wzoru:

L _max = 140 * n h ( m. )

W gruncie kamienistym odległość rozrzutu będzie około półtorakrotnie większa( x1,5)

Również przy silnym wietrze odległość rozrzutu w kierunku wiania wiatru może być o 25 - 30% większa ( 1,25 - 1,5 ).

Przy wyrzucie gruntu w górę pewna jego część ponownie upada w utworzony lej, wobec czego widoczna ( ostateczna ) głębokość p. leja będzie mniejsza od początkowej. Największą widoczna głębokość p. leja określa się wg wzoru:

p. = Z * n * h = Z * r₁

gdzie:

Z - współczynnik zależny od właściwości gruntu:

dla suchego piasku 0,40 - 0,45
dla mokrego piasku 0,45 - 0,55
dla gliny 0,50 - 0,60
dla skał i betonu 0,60 - 0,70

W skałach i betonie przy n * 2 widoczna głębokość leja p. jest równa lini najmniejszego oporu h.

Po wysadzeniu ładunków zewnętrznych umieszczonych na powierzchni gruntu również powstają leje: od ładunku skupionego - lej o profilu parabolicznym, od ładunku wydłużonego - rów o profilu zbliżonym do trójkąta.

Masę ładunków zewnętrznych do wykonania lejów ( rowów ) w gruntach i skałach określa się wg wzorów:

₃

Ł = 35 * P. * r₁ ( kg )

₃

Ł = 12 * P. * r₁ * 1, ( kg )

gdzie:

Ł - masa ładunku skupionego lub całkowita masa ładunku wydłużonego ( kg )

Ł_W - masa 1m. ładunku wydłużonego ( kg )

P. - współczynnik zależny od rodzaju gruntu i stosowanego MW (określa się wg tabeli)

r₁ - promień leja lub połowa szerokości rowu ( m. )

W celu wykonania ciągłego wykopu ( rowu, kanału ) o profilu zbliżonym do trójkąta stosuje się ładunki skupione, które rozmieszcza się rzędami w określonych odległościach i wysadza jednocześnie.

Ładunki skupione oblicza się w zależności od wymaganego promienia leja ( r₁ ), przyjmowanego za połowę szerokości rowu oraz od przyjętej linii najmniejszego oporu ( h ) wg wzoru

Ł = P * M * h³ ( kg )

przy czym wskaźnik działania wybuchu ( n ) przyjmuje się równy 1,5 - 2,0

a_n a_n a_n a_n

D=2r

Schemat rozmieszczenie ładunków skupionych w rzędzie

Ładunki w rzędzie rozmieszcza się w odległościach a_n( tzn. normalne odległości )( tabela ) określanych wg wzoru:

a_n = 0,7 * h n² + 1

Normalne odległości między ładunkami skupionymi

n	1,00	1,25	1,50	1,75	2,00	2,25	2,50	2,75	3,00
a_n	h	1,12 * h	1,27 * h	1,41* h	1,56 * h	1,74 * h	1,90 * h	2,07 * h	2,24 * h

XIV. ZAPORY FORTYFIKACYJNE

1. Wiadomości ogólne

Przeciwpiechotne zapory fortyfikacyjne rozmieszcza się przed punktami oporu, w lukach na przewidywanych kierunkach natarcia spieszonej piechoty przeciwnika oraz do osłony rejonów rozmieszczenia wojsk, rejonów stanowisk ogniowych artylerii, stanowisk startowych pododdziałów rakietowych, stanowisk dowodzenia i urządzeń tyłowych przed niespodziewanym napadem jego grup dywersyjnych.

Przeciwpiechotne zapory drutowe zakłada się łącznie z innymi typami zapór np. zaporami minowymi ( minami sygnalizacyjnymi ); bądź mogą występować samodzielnie.

Przeciwpiechotne zapory fortyfikacyjne dzielą się na:

przenośne - przygotowywane zawczasu i dostarczane na miejsca budowy w postaci półfabrykatów;
stałe - wykonywane na miejscu ustawienia.

Do przenośnych zapór drutowych należą: zapory mało widoczne, walce kolczaste, kozły i jeże kolczaste.

Do stałych zapór drutowych należą: płoty i sieci kolczaste na wysokich i niskich kołkach.

2. Zapory mało widoczne

Zakłada się z elementów wykonanych fabrycznie dostarczonych do wojsk w postaci zwiniętych pakietów. Zapory te zakłada zastęp sześciu żołnierzy. aby rozwinąć pakiet zastęp powinien:

rozwiązać pakiet i rozwinąć go prostopadle do frontu, tworząc tzw. „taśmę” o szerokości 2,0 m.;
ustawiając się po trzech żołnierzy z każdej strony rozwiniętego pakietu, postawić go na krawędzi cieńszym drutem do góry;
uchwycić za skrajne druty i podnieść pakiet, potrząsając nim jednocześnie rozciągać w kierunku frontu dopóty , aż rozwinie się do rozmiarów 10 x 10 m.;
przymocować dolne końce sieci do ziemi za pomocą kołków o długości 25 - 30 cm, wbijanych co 1 - 2 m. na całej długości zapory.

W ten sposób rozwija się następne pakiety, po czym w odstępach co 1 m związuje je ze sobą u góry i od dołu drutem gładkim.

Walce kolczaste

Ustawia się w terenie w pojedynczych, podwójnych i potrójnych rzędach obok siebie i jeden - dwa zwoje ułożone na dolnych walcach. Zwoje ustawionych walców kolczastych wiąże się miedzy sobą drutem i przymocowuje do ziemi kołkami. Rozciągnięty walec kolczasty stanowi cylinder o długości 10 m. i wysokości 70 -90 cm

W warunkach polowych walce kolczaste przygotowuje się ręcznie. Na okręgu o średnicy 1,0 - 1,2 m. wbija się w grunt w równych odstępach siedem kołków o średnicy 6 - 8 cm i wysokości 1,5 - 1,7 m. . W górna część wstawia się obręcz rozpierającą, a w dolnej części do jednego z kołków wbija skobelek.

Zastęp dwóch żołnierzy przymocowuje koniec drutu kolczastego do skobelka i okręca ( nawija ) na kołki pięćdziesiąt zwojów ( nitów ) drutu, naciągając tak, aby nie spadły w dół. Druty rozmieszcza się jeden nad drugim w odstępie 3 - 4 cm . Następnie drut przecina się i koniec przymocowuje do drugiego skobelka wbitego u góry do pierwszego kołka ze strony wewnętrznej, po czym wiąże nitki drutu ze sobą co drugi kołek, wyciąga skobel, wybija obręcz rozpierającą i swobodnie zdejmuje walec.

Kozły i jeże kolczaste

Stosuje się do szybkiego zamykania przejść. Kozły kolczaste wykonuje się z trzech związanych krzyżaków o zaostrzonych końcach ( długości 150 cm każdy ), połączonych podłużną żerdzią i oplecionych wzdłuż oraz na krzyż drutem kolczastym. Długość kozła 300 cm . Jeże kolczaste wykonuje się z trzech kołków ( długości 150 cm każdy ) związanych ze sobą i oplecionych drutem kolczastym. Ustawia się je jeden obok drugiego i wiąże drutem kolczastym.

Wzmocniony płot kolczasty

Jest to zwykły płot kolczasty wzmocniony odciągami z drutu kolczastego. Odciągi przymocowuje się do małych kołków, wbijanych w odległości 1,5 m. od lini wysokich kołków, w równych odstępach między nimi. Do odciągów przymocowuje się dwie - trzy nici poziome drutu kolczastego.

Trzyrzędowa siec kolczasta

Stanowi zwartą zaporę wykonaną z kołków o średnicy 8 cm i długości 160 - 175 cm ( przed wbiciem ), wbitych w ziemię ( w szachownicę ) w odstępach 3 m. i odległościach między rzędami 1,5 m. Osie rzędów zapory oznacza się wiechami, a następnie wzdłuż rzędów układa kołki. Kołki wbija się co 3 m. w ten sposób, aby część wystająca nad ziemią wynosiła 100-120 cm .

Kołki oplata się drutem kolczastym w następujący sposób:

zewnętrzne rzędy - pięcioma drutami ( 3 poziome i 2 przekątne );
wewnętrzny rząd i przestrzeń między rzędami - 3 drutami ( 1 poziomo u góry i 2 przekątne )

Kolejność oplatania kołków jest następująca: najpierw oplata się pierwszy rząd ( od strony nieprzyjaciela ), następnie przestrzeń pomiędzy pierwszym a drugi rzędem, drugi rząd, przestrzeń pomiędzy drugim a trzecim rzędem, w końcu trzeci rząd oraz odciągi.

Do oplatania wyznacza się zastęp trzech żołnierzy na każdy drut: dwóch rozwija zwój drutu nasadzony na kołek, trzeci przybija go skobelkami do kołków.

Zastępy pracują następująco: pierwszy zastęp, po przybiciu drutu u dołu pierwszego kołka, ciągnie drut w górę do drugiego kołka, następnie w dół do trzeciego kołka itd. , natomiast drugi zastęp, po przybiciu drutu u góry pierwszego kołka , ciągnie drut w dół do drugiego kołka, w górę do trzeciego itd.. Pozostałe trzy zastępy ciągną druty poziome.

Drut przybija się, nie naciągając zbyt mocno, do kołków od strony własnej. Drut słabo naciągnięty trudniej przecinać. Nie wolno przybijać drutu do czoła kołków, ponieważ ułatwia to jego przecinania. Druty dolne przymocowuje się 15 - 20 cm nad ziemią, aby uniemożliwiały przejście pod nimi.

Niska siec kolczasta

Powinna mieć szerokość 450 -600 cm . Kołki długości 70 cm wbija się w ziemię w mijankę ( szachownicę ) w odległości 150 cm jeden od drugiego tak, aby wystawały 25 - 30 cm nad ziemią.

Każdy rząd kołków i przestrzeń miedzy rzędami oplata się dwoma drutami, przymocowując je skobelkami do czoła kołków; najpierw pierwszy drut z niedużym luzem, następnie drugi, z którego robi się pętlę.

Kolejność pracy jest podobna jak podczas budowy sieci kolczastej, a więc: pierwszy rząd, przestrzeń między pierwszym a drugim, drugi rząd itd. Do rozciągania drutu wyznacza się zastęp trzech żołnierzy.

XV. PRZENOŚNE POKRYCIA DROGOWE

1. Etatowe pokrycia drogowe

A. Lekkie pokrycie drogowe LPD

Lekkie pokryci drogowe są to płyty z blach falistych o wymiarach 160 x 100 cm obramowane ceownikiem, z możliwością łączenia ich ze sobą specjalnym zatrzaskiem.

Dostarczane są w kompletach po 50 szt. Jeden komplet umożliwia wzmocnienie około 42 m. drogi. LPD mają stosunkowo duże właściwości nośne, w związku z czym można je stosować do wzmacniania słabych odcinków dróg gruntowych, urządzenia dróg na przełaj w gruntach podmokłych.

LPD należy układać na wyrównanym podłożu ( wszelkie nierówności powodujące nierównomierne i niepełne przyleganie należy usunąć ). Do przewożenia płyt stosuje się samochody ciężarowe. samochodem o ładowności 3 -4 ton można przewozić jeden komplet LPD. Ładując płyty na samochodzie ręcznie, płyty ustawia się pionowo z pewnych pochyleniem w strona kabiny i przymocowuje je lina do ramy samochodu. Do wzmacniania drogi płytami LPD wyznacza się zastęp 8 żołnierzy.

Kolejność wykonywanych czynności:

nr 1 i 2 - podają płyty z samochodu

nr 3 i 4 - donoszą płyty na koleinę prawą

nr 5 i 6 - donoszą płytę na koleinę lewą

nr 7 łączy płyty specjalnymi zatrzaśnikami

nr 8 wbija kołki w narożniki płyt.

Czas rozkładania jednego kompletu płyt LPD powinien wynosić 15 -20 min.

B. Elastyczne pokrycie drogowe.

Elastyczne pokrycie drogowe jest siatka metalowa z drutu o średnicy 3 mm, oczkach 3x3 cm, produkowana w rolkach o długości 25 m. i szerokości 3 m. Komplet elastycznego pokrycia drogowego stanowi 6 rolek po 25 m., co razem stanowi 150 m.

Wzmacnianie terenu siatka drogową ( EPD ) wykonuje zespół w składzie drużyny. Organizacja pracy podczas rozkładania siatki drogowej jest zbliżona do sposobu rozkładania płyt LPD. Brzegi i siatkę co 1,5 - 3,0 m. przymocowuje się specjalnymi hakami do podłoża, jak również na połączeniu kolejnych zwojów siatki. Po odpowiednim przystosowaniu samochodu rozwijanie siatki daje się zmechanizować, co częściowo przyspiesza i ułatwia pracę.

Bez naprawy po siatce ułożonej na piasku może przejechać 1000 samochodów, a na podmokłych gruntach porośniętych trawą 30 -40 samochodów.

Czas ułożenia jednego kompletu EPD wynosi 15 - 20 min, po częściowym zmechanizowaniu rozkładania siatki drogowej 10 - 15 min.

Przygotowanie podłoża polega na wyrównania pasa szerokości 3 - 4 m. na każdym kierunku ruchu. Teren wyrównuje się maszynami (spycharkami, równiarkami ), małe nierówności usuwa się ręcznie; ostre załamania terenu należy złagodzić.

Poszczególne rulony siatki łączy się drutem wiązadłowym i kotwi brzegi siatki metalowymi hakami długości 40 - 50 cm do podłoża. Przed zakotwieniem siatkę należy wyrównać i dobrze naciągnąć.

2. Nieetatowe drewniane pokrycia drogowe.

Drewno jest najbardziej dostępnym materiałem w warunkach polowych, fakt ten wpłynął na powstanie wielu rozwiązań konstrukcyjnych przenośnych elementów nawierzchni drogowej. Rozwiązania konstrukcyjne są proste, nie wymagają wysokich kwalifikacji od wykonawców elementów nawierzchni, jak również układanie tych elementów jest łatwe i proste.

A. Maty z żerdzi.

Mogą być stosowane jako przenośne nawierzchnie koleinowe typy lekkiego. Moszna je bezpośrednio układać na grunty wszelkiego rodzaju. Unikać należy stosowania ich bezpośrednio na zbytnio nawodniony i rozmoknięty grunt, ponieważ będzie on przenikał między żerdzie, powodując dużą śliskość nawierzchni.

Maty wykonuje się z odcinków żerdzi o średnicy 5 -8 cm . Żerdzie rozmieszcza się w odstępach 1 -2 cm i łączy dwoma lub trzema linkami stalowymi za pomocą skobelków lub drutem gładkim * 3 - 5 mm .

Jeśli dysponuje się dużą ilością sprzętu do szybkiego wiercenia otworów, to poszczególne żerdzie można łączyć w maty, przewlekając linę przez otwory wywiercone w żerdziach pod kątem 45^o do osi liny.

Najbardziej typową szerokość mat na prostych i na łukach poziomych, promieniu większym niż 60 m przyjmuje się 1 m., na łukach o promieniu mniejszym niż 60 m. - 150 cm .

Maty mogą być układane ręcznie lub częściowo zmechanizowanie z użyciem samochodów. Do ręcznego układania wykonuje się odcinki maty o długości 3 - 5 m., w których końcowe żerdzie są dłuższe o 20 cm od pozostałych. Dłuższe żerdzie służą do łączenia odcinków mat na jezdni za pomocą drewnianych kołków długości 80 - 100 cm i średnicy 10 - 12 cm .

Maty żerdziowe zaliczane są do typu lekkich do ruchu pojazdów o ładowności 4 t. Dopuszczalna prędkość ruchu do 20 km/h, a intensywność do 300 pojazdów /dobę.

Kolejność czynności.

Prace wykonuje się zastępem 18 ludzi, podzielonych na 5 grup roboczych z wydajnością 200 m. nawierzchni koleinowej na 1 godzinę według następującego podziału pracy:

czterech przygotowuje podłoże pod nawierzchnie ( wyrównanie, oczyszczenie );
czterech ludzi rozwija maty i układa na przygotowanym podłożu równolegle do osi drogi w wymaganych odstępach;
czterech mocuje maty drewnianymi kołkami wbijanymi przy dłuższych żerdziach mat;
czterech ludzi zdejmuje maty z samochodu i donosi je na miejsce układania;
dwóch ludzi pracuje na samochodzie - podaje maty i kołki.

B. Płyty z desek.

Płytę wykonuje się o szerokości 0,6 - 1,00 m. W zależności od typu grubość desek może być 4 -7 cm, szerokość 20 - 23 cm . Długość płyty zależy od posiadanych materiałów i środków transportowych, przeciętnie wynosi 3 - 4,2 m.

Tego typu płyty mogą służyć jako nawierzchnie przenośne typu lekkiego o grubości desek 4 - 5 cm, typu średniego 6 - 7 cm . Masa płyty do prac ręcznych w zależności od sposobu przenoszenia i układania powinna być w granicach 60 - 120 kg.

Płyty wykonuje się na specjalnych stołach w ten sposób, że legary z desek ( tej samej grubości co deski jezdni ) układa w gniazdach stołu, na nich układa deski jezdni ( środkowe deski przesuwa się o 20 cm w stosunku do skrajnych ). Deski jezdni przybija się do legarków gwoździami. Długość gwoździ powinna być 1,5 - 2 cm większa od łącznej grubości płyty ( deska + legar ) tak, aby można było zagiąć koniec gwoździa. Po wbiciu wszystkich gwoździ, płytę odwraca się do góry legarkami i zagina gwoździe.

Na płytę szerokości 1,00 m. potrzeba 5 desek szerokości 0,20 m.

C. Płyty z żerdzi.

Wykonuje się je podobnie jak z desek. Płyty tego rodzaju mogą być typu lekkiego, średniego i ciężkiego. Typ płyty zależy od średnicy użytych żerdzi ( * 8 - 10 cm - lekka; 10 - 14 cm - średnia; 14 - 18 cm - ciężka ).

Płyta z żerdzi w porównaniu z płytą z desek ma gorsze warunki użytkowe ( nierówna, szybciej się zużywa, grunt nawodniony przedostaje się na górna jej część). Masa płyty z żerdzi jest większa z porównywalna płytą z tarcicy.

Płyty z żerdzi wykonuje się w wytwórniach polowych na specjalnych stołach. Płyta składa się z legarów skrajnych o średnicy 20 cm i środkowych * 10 -12 cm oraz żerdzi. Legary ustawia się na stołach w specjalnie wyciętych gniazdach. Na legarach układa się żerdzie, przymocowując je do legarów drutem * 3 - 4mm i skobelkami * 3 mm długości 30 mm . Można tez łączyć żerdzie trzpieniami lub gwoździami * 7,6 mm i długości 230 mm tak, aby je można było zagiąć 2 - 3 cm pod spodem legarów.

Układanie płyt.

Ręcznie mogą być układane płyty i odcinki nawierzchni, których masa nie przekracza 400 kg . Nawierzchnie z cięższych elementów powinny być układane mechanicznie.

Ręczne układanie obejmuje następujące czynności:

donoszenie płyt ze stosów i samochodów i rozkładanie ich na legarach lub bezpośrednio na podłożu gruntowym;
łączenie płyt;
wyrównanie kolein oraz ich kotwienie;
ułożenie i przymocowanie krawężników ( jeśli są przewidziane )

Płyty donosi zastęp w składzie zależnym od masy. Płyty o masie do 200 kg donosi 4 ludzi, a płyty do 400 kg - 8 ludzi. Płyty należy układać tak, żeby zmniejszyć do minimum kolejne ich przemieszczenie w celu ostatecznego dopasowania.

Łączenie płyt ( przybijanie do legarów ) ich wyrównanie wykonuje 2 -4 ludzi. Do ułożenia i zamocowania krawężników przewiduje się dodatkowo 3 - 6 ludzi.

Średnio na ułożenie i dopasowanie płyty z desek o prostej konstrukcji potrzeba ok. 60 sekund. Układanie prostych płyt z desek bezpośrednio na gruncie - podnoszenie, układanie, i dopasowywanie, wykonuje jeden i ten sam zespół. Zespół ten również wykonuje prace wykończeniowe.

Wydajność prac podczas ręcznego układania płyt wynosi 80 - 100 m. nawierzchni na godzinę przez 1 - 2 drużyny.

3. Drewniane pokrycia drogowe do ruchu gąsienicowego

Konstrukcja elementów jezdnych ( gąsienice ) w pojazdach gąsienicowych zapewnia tym pojazdom możliwość poruszania się po dowolnym terenie. Na gruntach o małej wytrzymałości gąsienice pojazdu zagłębiają się w koleiny aż do utraty przyczepności z gruntem tzw. „zawieszenia się” dolna częścią pojazdu na gruncie.

W celu zapewnienia przejezdności pojazdom gąsienicowym po takim gruncie wykonuje się najprostsze pokrycia drewniane.

na gruntach bardzo rozmokłych można stosować nawierzchnie z okrąglaków łączonych w pakietach po 3 - 4 okrąglaki, które układa się poprzecznie do jezdni w odstępach do 1 m. Podkład poprzeczny z okrąglaków zestawionych w pakiety zapewnia przejazd do 100 czołgów średnich.

Innym sposobem jest układanie okrąglaków w poprzek, w odstępach co 0,3 - 0,8 m. Podkład taki zapewnia przejazd 20 - 30 średnich czołgów. Stosujemy okrąglaki o średnicy 18 - 22 cm lub wiązki faszyny o średnicy 40 - 70 cm, przymocowane do gruntu z obu końców kołkami ( * 5 - 10 cm, długości 0,7 - 0,8 m. ).

4. Drewniane pokrycia drogowe do ruchu mieszanego.

Pokrycia drogowe przeznaczone do ruchu mieszanego umożliwiać powinny przejazd pojazdom kołowym ( samochody ) i gąsienicowym ( czołgi ), a zatem ich konstrukcja powinna sprostać tym zwiększonym wymaganiom trakcyjnym i wytrzymałościowym.

Będą to z zasady nawierzchnie wykonywane na dłuższy okres użytkowania, typu składanego, lecz nie rozbieralnego. Różnica między powierzchnią przenośną a składaną polega na tym, że elementy nawierzchni przenośnej są przewidziane do wielokrotnego stosowania, natomiast elementy nawierzchni składanej przygotowuje się w najbardziej dogodnym miejscu, możliwie blisko miejsca wbudowania, skąd dostarcza transportem na miejsca wbudowania i wbudowuje na stałe.

Do budowania tego typu nawierzchni można wykorzystać okrąglaki, połowizny, żerdzie, tarcicę ( krawędziaki ), a nawet faszynę. Będą to konstrukcje całkowicie przykrywające nawierzchnie lub koleinowe.

Głównym warunkiem zapewniającym odpowiednia prędkość ruchu i trwałość nawierzchni jest ich prawidłowe wykonanie, które sprowadza się do dokładnego dopasowania i połączenia ze sobą poszczególnych elementów oraz należytego oparcia ich o grunt na całej powierzchni przylegania.

Jednym z możliwych rozwiązań tego typu nawierzchni jest podkład poprzeczny pełny na legarach podłużnych.

Wzmocnienie drogi gruntowej podkładem poprzecznym z okrąglaków lub żerdzi ( * 15 - 18 cm ) wykonuje się w sposób następujący. Na wyrównanym podłożu wykonuje się rowki w odstępach 0,5 - 1,0 m. jeden od drugiego ( zależnie od grubości podkładu ), w których układa legary podłużne. legary należy układać na boczny styk z zakładem, przy czym górna powierzchnia powinna być wyrównana i obniżona o 3 - 5 cm od podłoża miedzy legarami.

Na legarach układa się podkład prostopadle do osi drogi (podkład poprzeczny) lub kątem 60 - 70^o ( podkład skośny ). Okrąglaki ( żerdzie ) powinny być układane grubszymi końcami na przemian w różnych kierunkach z doborem odpowiednich średnic.

Podkład przymocowuje się obustronnie krawężnikami do skrajnych legarów drutem o * 3 - 5 mm w odstępach co 1,5 - 2,0 m. jezdnie pokładu przykrywa się warstwą gruntu gruboziarnistego grubości 5 - 10 cm lub wykonuje na niej dwa pasy kolein z żerdzi, połowizn, desek.

Wzmacnianie drogi gruntowej faszyną, jako kolejnej najprostszej w wykonaniu nawierzchni do ruchu mieszanego, wykonuje się podobnie jak podkład porzeczny, przy czym okrąglaki ( żerdzie ) zastępuje warstwa wiązek faszyny o * 30 - 50 cm, ułożonych szczelnie obok siebie. Wiązki faszyny przymocowuje się do skrajnych legarów krawężnikiem mocowanym drutem. Jezdnię z faszyny pokrywa się gruntem piaszczysto - gliniastym grubości 10 - 15 cm .

Innym przykładem urządzenia dróg marszu do ruchu mieszanego jest wzmocnienie nawierzchni pokładem koleinowym na legarach poprzecznych z krawędziaków bądź okrąglaków. Wykonanie tego typu nawierzchni polega na ułożeniu dwóch pasów pokładu podłużnego na legarach poprzecznych zakopanych w grunt. Pasy pokładu podłużnego układa się bezpośrednio na przyciosanych legarach lub specjalnie wykonanych wycięciach. Poszczególne elementy pokładu przymocowuje się do legarów trzpieniami lub odpowiednich ciesielskich połączeń. Pasy pokładu na całej długości powinny przylegać do gruntu podłoża, a przestrzeń miedzy nimi powinna być wypełniona gruntem.

XVI. ZASADY OZNAKOWANIA REJONÓW NIEBEZPIECZNYCH.

Rejony niebezpieczne, występujące na terytorium własnym lub sojuszników z wyjątkiem rejonów niebezpiecznych (pól minowych) na przednim skraju (na linii styczności z nieprzyjacielem), powinny być oznaczone ze wszystkich stron znakami ostrzegawczymi.

Znaki ostrzegawcze stosowane do ich oznaczania, powinny być zgodne ze STANAG 2002.

Znaki ostrzegawcze oraz ogrodzenia i płoty uniemożliwiające wejście w rejony niebezpieczne powinny być łatwe do usunięcia zwłaszcza w przypadku konieczności wycofania się z zajmowanego rejonu działań i oddania go nieprzyjacielowi.

Rejony niebezpieczne występujące na przednim skraju mogą być oznakowane w inny sposób, ustanowiony przez dowódcę jednostki odpowiedzialnego za dany obszar działań, niż przewiduje to niniejsza norma. Oznakowanie to powinno być zastąpione w jak najkrótszym czasie oznakowaniem zgodnym z normą. Od powyższej zasady można odstąpić tylko wtedy, gdy zagrożenie zostało usunięte lub przewiduję się wycofanie wojsk własnych z danego rejonu.

Zagrożenia punktowe powinny być oznakowane niezwłocznie, z chwilą gdy zostały wykryte, poprzez ustawienie znaków ostrzegawczych na granicy strefy bezpieczeństwa wokół źródła zagrożenia. Oznakowanie to może by zastąpione ogrodzeniem (płotem) i znakami ostrzegawczymi przymocowanymi do niego. W przypadku, gdy nie jest konieczne oznaczenie strefy bezpieczeństwa od zagrożenia punktowego, wówczas będzie ono oznakowane za pomocą znaków określonych w niniejszej normie, umieszczonych przynajmniej z dwóch przeciwległych stron. Znaki te powinny być widoczne ze wszystkich prawdopodobnych kierunków podejścia do źródła zagrożenia.

Przejścia przez rejony niebezpieczne powinny być wyznaczone za pomocą ogrodzenia oraz umocowanych na nim znaków ostrzegawczych, określających początek i koniec oraz stronę bezpieczną i niebezpieczną przejścia. Ogrodzenie wyznaczające przejście musi być połączone z ogrodzeniem ustawionym na obwodzie rejonu niebezpiecznego, w miejscach stanowiących początek i koniec przejścia. Znaki ostrzegawcze określające początek i koniec przejścia oraz stronę bezpieczną i niebezpieczna powinny być widoczne w każdych warunkach atmosferycznych w dzień i w nocy. W wysuniętych strefach działań (na przednim skraju) zwłaszcza w przypadku włamania w rejon niebezpieczny, sposób oznakowania przejść przez te rejony może się różnić od sposobów określonych niniejszą normą. Jednakże początek i koniec oraz samo przejście powinny być oznakowane zgodnie postanowieniem niniejszej normy, do czasu ich wykorzystania przez wojska własne (sojusznicze).

Pola minowe ustawiane na brzegach rzek, jezior, zbiorników wodnych, na lub w wodach śródlądowych oraz na wybrzeżu, oznakowane będą od strony lądu w sposób przewidziany dla oznakowania rejonów niebezpiecznych.

Pola minowe stawiane zdalnie (narzutowe pola minowe) przez wojska własne na obszarze zajętym przez nieprzyjaciela nie będą oznaczone, chociaż w niektórych przypadkach ostateczną decyzję w tym zakresie podejmie dowódca jednostki, w pasie działania której znajdować się będzie takie pole minowe. Narzutowe pole minowe wykonane przez nieprzyjaciela na obszarze zajmowanym przez wojska własne , powinno być jak najszybciej oznakowane w sposób określony niniejszą normą. O jego obecności (lokalizacji) powinny być ostrzeżone wszystkie jednostki mogące działać w tym obszarze.

W przypadku usunięcia zagrożeń decydujących o tym, że rejon w którym one występują uważa się za niebezpieczny, wszystkie znaki powinny być usunięte. Pozostawienie ich powoduje, że będziemy mieć do czynienia z rejonem niebezpiecznym pozornym. Dopuszczalne jest tylko wtedy, gdy wymaga tego sytuacja bojowa.

W przypadku stosowania znaków świetlnych do oznaczenia rejonów niebezpiecznych, zwłaszcza przejść przez nie, znaki te powinny jednoznacznie wskazywać kierowcom pojazdów kierunki przemieszczania się. Znaki świetlne powinny być czytelne dla kierowców kierujących pojazdami w nocy za pomocą środków noktowizyjnych i termowizyjnych, które nie rozróżniają barwy światła.

RODZAJE OZNAKOWANIA REJONÓW NIEBEZPIECZNYCH I ICH

CHARAKTERYSTYKA.

Oznakowanie rejonów niebezpiecznych dzieli się na oznakowanie ostrzegawcze natychmiastowe (doraźne, czasowe) oraz oznakowanie długotrwałe ostrzegawcze (stałe).

Oznakowania te będą stosowane do oznaczania zarówno rejonów niebezpiecznych powstałych w wyniku działania nieprzyjaciela (minowanie, stosowanie broni masowego rażenia, pozostawianie uzbrojenia, materiałów wybuchowych itp.) jak i rejonów niebezpiecznych powstałych w wyniku działalności wojsk własnych (własne pola minowe, rejony planowanych zniszczeń itp.). Rejony te stanowić będą zagrożenia dla jednostek będących zarówno w styczności z nieprzyjacielem jak i działających w głębi ugrupowania bojowego.

Oznakowanie ostrzegawcze natychmiastowe (doraźne, czasowe) wykonane za pomocą znaków ostrzegawczych określonych niniejszą normą, powinno być wykonane w jak najkrótszym czasie po stwierdzeniu użycia przez nieprzyjaciela min narzutowych, broni chemicznej, biologicznej i jądrowej, oraz innych środków walki stanowiących źródło zagrożenia dla wojsk.

Znaki ostrzegawcze do oznakowania natychmiastowego rejonów niebezpiecznych, powinny posiadać wszystkie jednostki działające w bezpośredniej styczności z nieprzyjacielem. Umożliwi to wskazanie dowolnego zagrożenia w danym rejonie, ostrzeżenie innych jednostek mogących działać w tym rejonie, co w sposób istotny może wpłynąć na przebieg działań bojowych i wielkość strat.

Oznakowanie natychmiastowe rejonów użycia min narzutowych, skażeń chemicznych, promieniotwórczych i biologicznych będzie miało charakter orientacyjny z uwagi na to, że sposób oznaczenia nie uwzględnia wpływu kierunku i prędkości wiatru na wielkość rejonów niebezpiecznych (rejonów skażeń). Po rozpoznaniu rejonu niebezpiecznego oznakowanie ostrzegawcze natychmiastowe zastępuję się oznakowaniem ostrzegawczym długotrwałym (stałym).

Oznakowanie ostrzegawcze długotrwałe zostanie wykonane zwłaszcza wtedy, gdy będzie wiadomo, że zagrożenie występujące w danym rejonie pozostanie dłużej (skażenie chemiczne, promieniotwórcze, pola minowe), stanowiąc niebezpieczeństwo dla jednostek działających na obszarze ich występowania.

XVIII. WYMAGANIA DOTYCZĄCE ZNAKÓW OSTRZEGAWCZYCH.

Znaki ostrzegawcze powinny natychmiast i jednoznaczne uprzedzać o istnieniu rejonu niebezpiecznego (zagrożenia punktowego).

Znaki muszą by przenośne i możliwe do ustawiania przez żołnierzy poruszających się pieszo.

Znaki ostrzegawcze muszą być czytelne gołym okiem z odległości około 50 m dla większości warunków widzialności i powinny wskazywać rejon (miejsce) i kierunek zagrożenia oraz określać jego charakter.

Materiały, z których wykonano znaki ostrzegawcze oraz technika wykonania powinny gwarantować zachowanie ich cech użytkowych przynajmniej przez 60 dni.

Znaki ostrzegawcze świetlne powinny mieć źródła zasilania (baterie) zapewniające co najmniej 12 godzin nieprzerwanej pracy.

Znaki ostrzegawcze stosowane do natychmiastowego oznakowania rejonów (punktów) niebezpiecznych powinny być umieszczone w miejscach odkrytych, dobrze widocznych, tak aby w sposób jednoznaczny wskazywać rejon niebezpieczny (zagrożenie punktowe), oznaczać granicę strefy skażeń (strefy bezpieczeństwa) lub kierunek największego zagrożenia.

Powinny one być postawione we wszystkich krytycznych punktach na granicy rejonu niebezpiecznego (w załamaniach, zakolach, wcięciach itp.).

SPOSÓB OZNAKOWANIA DŁUGOTRWAŁEGO REJONÓW

NIEBEZPIECZNYCH.

Granica rejonu niebezpiecznego, granica bezpieczeństwa lub zagrożenie punktowe, w przypadku długotrwałego oznakowania, powinna być wyznaczona ogrodzeniem (płotem) i umocowanymi na nim znakami ostrzegawczymi. Może to być ogrodzenie występujące naturalnie (żywopłot, inne stałe ogrodzenie), albo ogrodzenie specjalnie zbudowane przy użyciu palików (słupków), połączonych przynajmniej jednym splotem drutu (w tym kolczastego) umocowanym na wysokości pasa.

Znaki ostrzegawcze umieszcza się na ogrodzeniach (płotach) powyżej gruntu na wysokości pasa. W przypadku ogrodzeń z drutu zawiesza się je na nim w odstępach co 10 - 50 metrów, w zależności od ukształtowania terenu. Natomiast w przypadku zastosowania ogrodzenia typu np. walec kolczasty, znaki umieszcza się na słupkach (palikach) ogrodzeniowych, również w odstępach co 10 - 50 metrów, w zależności od ukształtowania terenu.
W przypadku, gdy ogrodzenia jeszcze nie ustawiono, znaki ostrzegawcze umieszcza się na palach, drzewach, skałach lub bezpośrednio na ziemi, przy czym jest to metoda tymczasowa.
Znak ostrzegawczy powinien być umieszczony tak aby czołowa (informacyjna) strona znaku zwrócona była tyłem do oznakowanego rejonu.
W przypadku skażeń promieniotwórczych, chemicznych i biologicznych może okazać się, że ogrodzenie całej strefy jest niemożliwe ze względu na jej znaczne rozmiary. W takich przypadkach mogą być oznakowane wyłącznie granice rejonów niebezpiecznych przylegające do rejonów działań jednostek wojskowych.

XX. SPOSÓB OZNAKOWANIA WĄSKICH PRZEJŚĆ LUB DRÓG MARSZU PRZEZ REJONY NIEBEZPIECZNE.

Wąskie przejścia lub drogi marszu przez rejony niebezpieczne muszą być oznaczone znakami ostrzegawczymi, widocznymi zarówno w dzień jak i w nocy.

Znaki dzienne pod postacią biało - czerwonych kierunkowskazów powinny być ustawione po obu stronach wejścia w wąskie przejście lub drogę marszu, aż do wyjścia z nich, w odstępach co 30 metrów, po obu stronach przejścia (drogi marszu), białą częścią znaku do jego środka.
Do oznakowania nocnego używa się zielonych i białych świateł lub zielonych i białych podświetlanych strzałek.
Wejście do wąskiego przejścia lub drogi marszu przez rejon niebezpieczny oraz wyjście, powinno być oznaczone za pomocą dwóch białych lub dwóch zielonych świateł albo dwóch białych lub dwóch zielonych podświetlanych strzałek umieszczonych poziomo. Strzałki powinny wskazywać kierunek ruchu.
Przejście lub droga marszu przez rejon niebezpieczny powinny być oznaczone za pomocą jednego białego lub zielonego światła albo jednej białej lub zielonej podświetlonej strzałki zwróconej do środka przejścia (drogi marszu). Światła mogą być umieszczone na szczycie znaku dziennego kierunkowskazu lub na jego tle. Powinny być widoczne z odległości około 50 metrów dla większości warunków widzialności.
Znaki nocne do oznakowania wąskich przejść lub dróg marszu przez rejony niebezpieczne mogą być stawiane po jednej lub dwóch stronach przejścia (drogi marszu).

PROCEDURY SPECJALNE DO OZNACZANIA NIEKTÓRYCH RODZAJÓW

ZAGROŻEŃ.

Rejon występowania wielu zagrożeń powinien być oznaczony stosownymi dla każdego rodzaju zagrożenia znakami, które umieszcza się obok siebie. Dodatkowo zakłada się, że znak z napisem „GAS MINES” oznacza również występowanie min wykonanych z kruszących materiałów wybuchowych lub min pułapkowych.

Oznaczanie rejonów zagrożeń pozorowanych powinno być wykonywane dokładnie w taki sam sposób jak w przypadku oznaczania rzeczywistych rejonów zagrożeń.
Podczas oznakowania rejonów skażonych substancjami promieniotwórczymi, stopień skażenia musi być każdorazowo określony przez jednostki nowo przybywające do takiego rejonu. Zastane oznakowania należy traktować jako ostrzeżenie przed niebezpieczeństwem a charakterystyki skażeń jako nieaktualne. Oznakowanie rejonów skażonych środkami promieniotwórczymi powinno być okresowo uaktualniane o znaki ostrzegawcze przemieszczane (przestawiane) w miarę obniżania się stopnia skażenia terenu. Dowódcy jednostek opuszczających zajmowany obszar, na którym występują rejony niebezpieczne lub odpowiedzialni za dane rejony, mają obowiązek pozostawić wszystkie oznakowania rejonów niebezpiecznych na miejscu ich ustawienia.

XXII. ZNAKI OSTRZEGAWCZE.

1. Barwy znaków ostrzegawczych.

Barwa podstawowa - barwa, która jest wykorzystywana do oznaczania przedniej (informacyjnej) powierzchni znaków (tło).

Barwa wtórna - barwa, która jest wykorzystywana do wyrażenia dodatkowych oznaczeń i/lub do wykonania napisów na informacyjnej powierzchni znaków.

Sposób wykorzystania barwy podstawowej i barwy wtórnej do opisu poszczególnych zagrożeń przedstawia poniższa tabela:

ZAGROŻENIE	BARWA PODSTAWOWA	BARWA WTÓRNA
		OZNACZENIE	NAPIS
Skażenie promieniotwórcze	BIAŁA	BRAK	CZARNA
Skażenie biologiczne	NIEBIESKA	BRAK	CZERWONA
Skażenie chemiczne	ŻÓŁTA	BRAK	CZERWONA
Pola lub zapory minowe wykonane przy użyciu min chemicznych	CZERWONA	ŻÓŁTA (PASEK)	ŻÓŁTA
Pola lub zapory minowe wykonane przy użyciu min innych niż chemiczne	CZERWONA	BRAK	BIAŁA
Rejony występowania min pułapkowych	CZERWONA	BIAŁA (PASEK)	BRAK
Rejony występowania amunicji która nie eksplodowała	CZERWONA	BIAŁA (BOMBA)	BRAK

CHARAKTERYSTYKA ZNAKÓW STOSOWANYCH DO OZNACZANIA

REJONÓW ZAGROŻONYCH.

Umieszczanie dodatkowych napisów.

Dodatkowe napisy lub oznakowania powinny być umieszczane w zasadzie na przedniej stronie znaku i wykonane z wykorzystaniem barwy wtórnej dla danego zagrożenia. Napisy te powinny charakteryzować dane zagrożenie poprzez ujawnienie dodatkowych szczegółów:

a) dla skażenia promieniotwórczego:

- moc dawki;

- data i czas odczytu;

- data i czas wybuchu (skażenia) - o ile jest znany.

b) dla skażeń biologicznych i skażeń ciekłymi trwałymi środkami chemicznymi:

- nazwa środka skażenia - o ile jest znana;

- data i czas wykrycia.

2. Rozmiar i kształt znaków.

Do oznaczania rejonów niebezpiecznych stosuje się znaki w kształcie trójkąta równoramiennego. Dłuższy bok trójkąta ma 28 cm a pozostałe boki po 20 cm.

Trójkąty mogą być wykonywane z metalu, drewna, tworzywa sztucznego lub innych dostępnych materiałów, gwarantujących trwałość i czytelność oznakowania przez conajmniej . 60 dni. Dopuszcza się stosowanie dotychczas używanych znaków (w kształcie trójkątów o nieco innych wymiarach) do czasu całkowitego wyczerpania ich zapasów.

0x01 graphic

XXV. RODZAJE ETATOWYCH MASEK SZTUCZNYCH

				Pokrycie maskujące
Lp	Nazwa Maski	Przeznaczenie	Symbol	Zasadnicze		Dodatkowe
				wymiary / m. /	Ilość sztuk	wymiar / m. /	Ilość sztuk
1	2	3	4	5	6	7	8
1	Maska artyleryjska poliamidowa	Do maskowania dział śr. kalibru, haubicoarmat, armat, haubic itp.	MA -P	12x12	1	6x6	2
2	Maska czołgowa poliamidowa	Do maskowania ciągników z działami, czołgów, maszyn inż. i sprzętu o podobnych wymiarach	MCz-P	12x18	1
3	Maska samochodowa poliamidowa	Do maskowania samochodów ciężarowych, ciągników z przyczepami, autobusów sztabowych, radiostacji samochodowych itp.	MS-P	12x12	1
4	Maska moździerzowa poliamidowa	Do maskowania moździerzy, dział małego kalibru itp.	MM-P	6x12	1	3x6	2
5	Maska piechoty poliamidowa	Do maskowania środków ogniowych w okopach, wozów bojowych i transporterów opanc. na stanowiskach ogniowych	MP-P	6x6	1
6	Maska samolotowa	Do maskowania samolotów na polowych lotniskach trawiastych	MS/MP	20x40	1
7	Zestaw „AP”	Do maskowania sprzetu pododdziałów rakietowych

Dodatkowo w skład kompletu maski wchodzą: słupki teleskopowe, odciągi, kołki kotwiczne, kolce stalowe ( szpilki ), pokrowiec brezentowy, a w skład poz. 6 szkieletowa konstrukcja nośna.

XXVI.Literatura:

„ Drogi wojskowe ” sygn. Inż. 542/89

„ Podręcznik saperski dla wszystkich rodzajów wojsk i służb ” sygn. Inż. 534/89

„ Środki minowania i rozminowania - opis i użytkowania ” sygn. Inż. 414/78

„ Budowa i pokonywanie zapór inżynieryjnych ” sygn. Inż. 570/93

„ Prace minerskie i niszczenia ” sygn. Inż. 572/94

„ Engineer field data”

„ Miny w konflikcie jugosłowiańskim” sygn. ŚOW wew. 486/95

„ Materiały do szkolenia wojsk w zakresie osiągnięcia interoperacyjności z wojskami NATO w dziedzinie minersko - zaporowej”

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
podrecznik sapera
Podręcznik saperski - część 2, wojskowe
armia psychologicznie, PODRĘCZNIKI WOJSKOWE
Metodyka oceny strat i zniszczeń OPBMR, Podręczniki Wojskowe, Opracowania, podręczniki i instrukcje
Bojowe środki trujące, Podręczniki Wojskowe, Opracowania, podręczniki i instrukcje Militarne
STRES BOJOWY. Przyczyny, wojskowość, Podręczniki do Szkoły Wojskowej
Metodyka szkolenia pododdziałów z broni masowego rażenia WP, Podręczniki Wojskowe, Opracowania, podr
Obrona ABC w NATO, Podręczniki Wojskowe, Opracowania, podręczniki i instrukcje Militarne
Metodyka szkolenia ogniowego WP, Podręczniki Wojskowe, Opracowania, podręczniki i instrukcje Militar
Podręcznik - Rozpoznanie Ogólnowojskowe, SURVIVAL wojsko militarne turystyka
podrecznik 2 18 03 05
Pojęcie i istota rozpoznania wojskowego

więcej podobnych podstron